Airborne Slag om Arnhem - Renkum

2019

Editie: GEMEENTE RENKUM/OVERBETUWE

75e HERDENKING MARKET GARDEN EN SLAG OM ARNHEM Dank aan de veteranen

Juist in deze tijd van vele oorlogen en vluchte­ lingenstromen dringt pas goed door welke offers anderen hebben gebracht voor onze vrijheid. Vrijheid komt niet vanzelf en kan soms weer snel verloren gaan. Met dit besef kunnen wij niet genoeg blijven terugdenken aan de para’s die het leven hebben gelaten voor onze vrijheid. Britten, Polen, maar ook Canadezen liggen op de Airborne Begraafplaats en blijven ons eraan herinneren hoe hard gevochten werd voor onze vrijheid.

Gratitude to veterans In this time of many wars and refugee streams, we are reminded what sacrifices were made to win our freedom. Freedom is not a given, and it could be lost before we know it. Realising this, we cannot hold dearly enough to the memories of the sacrifices that the British, Polish and Canadians resting on the Airborne cemetery have made for us.

W dowód wdzięczności dla weteranów

Obecnie, w czasach wielu wojen i rzeki uchodźców, należy przypominać, jakie ofiary poniesiono, aby wywalczyć naszą wolność.

Wolność nie jest dana raz na zawsze i możemy ją stracić, zanim się spostrzeżemy. Kiedy zdamy sobie z tego sprawę, wiemy, że nie jesteśmy w stanie oddać wystarczającego hołdu ofiarom, jakie ponieśli dla nas Brytyjczycy, Polacy i Kanadyjczycy spoczywający na cmentarzu Airborne.

75e HERDENKING MARKET GARDEN EN SLAG OM ARNHEM Op de zonnige zondag 17 september 1944 rond 11.30 uur werden door de geallieerden inleidende bombar­ dementen uitgevoerd om zo veel mogelijke doelen van de Duitsers uit te schakelen alvorens de grote luchtlandingsoperatie kon beginnen.

Met inleidende bombardementen op 21 september 1944 begon de Slag om Arnhem. In Ede vielen de eerste bommen om 11.38 uur, daarna volgden nog twee bombardementen.

De bedoeling was om kazernes en afweergeschut te raken, maar helaas troffen de bommen ook enkele woonwijken. In totaal werden 69 mensen dodelijk getroffen.

Bombardementen met burgerslachtoffers De gebouwen van het Krankzinnigengesticht in Wolfheze werden aangezien voor huisvesting van Duitse militairen. De bombardementen vernielde vele gebouwen van de stichting en een deel van de spoorlijn en stationsgebouw. Er vielen vele slachtoffers onder de patiënten, personeel en burgers, zeker meer dan 90 mensen.

Wageningen ontkwam ook niet aan de bombardementen, want om 11.23 uur werd de wijk Hamelakkers gebombardeerd om Duitse doelen te raken, maar ze troffen burgers en hun huizen. Hier werden 35 mensen dodelijk geraakt.

Vervolg op pagina 5

NUT EN NOODZAAK VAN HERDENKEN Door Laurens van Aggelen

Anno 2019 is vrede in ons land zo gewoon geworden. Al meer dan 70 jaar leven we hier in vrijheid. Generaties zijn opgegroeid zonder oorlogsgeweld en zelfs zonder ouders of grootouders die de Tweede Wereldoorlog nog wel hebben meegemaakt. Gelukkig blijkt uit onderzoeken dat jongeren desondanks steeds meer geïnteresseerd zijn geraakt in dat wat er tijdens die vreselijke tijd zich heeft afgespeeld. Tijdens herdenkingen is bovendien te zien dat zij zich betrokken voelen, zich inleven en stilstaan bij datgene wat we herdenken en ook waarom.

Vervolg op pagina 3

RIOOL verstopt?

GEEN STRESS, BEL RRS! GRATIS 0800 - 099 13 13 of ga naar www.rrs.nl Bel GRATISBel0800 - 099 13 13 of ga naar www.rrs.nl

800 NIEUWE EN GEBRUIKTE REINIGINGSVOERTUIGEN EN SPECIALE BEDRIJFSWAGENS

Saab Arnhem 026 - 311 1051 | www.saab-arnhem.nl

AIRBORNE KRANT

Johan de Witlaan 19 Arnhem Tel. 026 442 12 47 www.bosmansleutels.nl

W W W. C L E A N M A T. E U

Pagina 1

Wij staan stil bij 75 jaar vrijheid.

Jij toch ook?

75 jaar vrijheid op weg naar 2020

Omroep Gelderland staat in de septembermaand in het teken van 75 jaar vrijheid.

Meer weten? Kijk dan op www.gld.nl/september

Documentaires 2 september | Arnhem For Ever In deze documentaire worden een aantal Britse Arnhem veteranen gevolgd tijdens de herdenkingen van de afgelopen twee jaar.

9 september | Helpt Elkander

Herdenkingen 7 september | Airborne Wandeltocht Live verslag van 14.30 tot 16.30 uur. Vanaf 17.20 uur een compilatie.

15 september | Bridge to Bridge Loop Compilatie vanaf 17.20 uur.

Een project dat de stilte van de bevolking probeert te doorbreken na de Tweede Wereldoorlog.

16 september | MIA Engel van Sint Maarten Mia Lelivelt (94 jaar) vertelt hoe zij als 15-jarig meisje bij het verzetswerk van haar vader werd betrokken.

20 september | Bridge to Liberation Experience Live verslag van 20.20 tot 21.50 uur.

23 september | Note in a coat Na de oorlog ontving Nijmegen hulp van de bevolking uit Albany; het begin van bijzondere vriendschappen.

21 september | Luchtlandingen Ginkelse Heide Live verslag van 10.00 tot 12.00 uur.

30 september | Vergeven, maar niet vergeten Een kijk in het leven in Putten na de klopjacht van oktober 1944.

www.75jaarvrijheid.nl

ONTDEK SUZUKI BIJ CITAM ARNHEM

Vr. 20 sept.

14 tot 17 uur Musis Arnhem Meld je aan op: bridgetothefuture.nl

Duitsland Keerpunt KOM LANGS BIJ CITAM ARNHEM B.V. Hazenkamp 70 · 6836 BA Arnhem Tel 026-3203355 · www.citam.nl

Vervolg voorpagina

Toch is dat niet iets wat in de perceptie van oudere generaties ook zo leeft. Degenen die voor, tijdens of kort na de oorlog geboren zijn, maken gemakkelijk de fout om de huidige generaties bij voorbaat te verwijten dat ze de oorlog niet hebben meegemaakt en daarom niet echt betrokken willen of kunnen zijn bij onze herinneringen en ervaringen.

Wat het ook nog eens bijzonder curieus maakt is dat ook de oudere generaties vaak helaas juist niet meer helemaal kunnen duiden wat het belang is van herdenken. Wie ernaar vraagt wordt bestookt met nietszeggende clichés, verpakt in mooie woorden, maar zonder enige diepgang.

IN GESPREK MET DE NIEUWE COMMISSARIS VAN DE KONING De 75e herdenking van de Slag om Arnhem staat voor de deur en daarom is het een mooie gelegenheid om de nieuwe commissaris van de Koning in Gelderland, John Berends, te vragen naar zijn betrokkenheid bij dit thema. Gelderland heeft de militaire historie in zijn DNA zitten, op vele plekken is dat te zien, zoals de kazernes, de vele monumenten op diverse locaties, de militaire oefeningen, maar ook de herdenkingen van WOII slachtoffers.

Met het verstrijken van de jaren groeit de noodzaak om ons zowel individueel als collectief af te vragen of we nog aan dezelfde kant van de geschiedenis staan. Of zoals Thijs van Vlijmen in zijn boek ‘Het verleden herdenken in het nu’ opmerkt: “Aan de zijde van de veteranen; aan de groeve van de generaties die onze vrijheid en vrede hebben opgebouwd en daarvoor hun leven gaven. Want beleven en ondergaan we op 4 mei en 15 augustus nog dezelfde dodenherdenking? Vieren we op 5 mei nog wel dezelfde bevrijding?

Vrijheidsmaaltijd, John Berends (rechts)

De vader van John Berends nam hem als kind al mee naar de herdenkingen op 4 mei. In Zwolle waar hij opgroeide, en later in zijn functies van burgemeester, loopt het herdenken en vieren als een rode draad door zijn leven.

In zijn studententijd kwam de nadruk meer te liggen op vieren. Als burgemeester van Harderwijk nam hij het initiatief om te komen tot een regionale Veteranen dag voor de regio Veluwe met al haar militaire historie.

We moeten immers helaas onder ogen zien dat toe­ nemend egoïsme, egocentrisme en materialisme de wortels zijn geworden van nieuwe conflicten die tot nieuwe brandhaarden leiden. Veel veteranen die destijds dapper streden voor al onze verworvenheden vragen zich dan ook in de herfst van hun leven af of dit wel is waarvoor zij destijds hebben gevochten. Of dit nog wel het land is waarvoor velen voor onze vrede en welzijn de hoogste prijs betaalden. Steeds weer worden veteranen de dupe van geldverslindende onderzoeken waar dikbetaalde studiegroepen zich achter hun schrijftafel een oordeel vellen over al of niet extreem, al of niet structureel of al of niet strafbaar optreden, hetgeen feitelijk wel heel erg getuigt van een grote eigendunk van de huidige generatie.

Niet alleen tijdens herdenkingen maar ook op andere dagen zouden we vaker gestalte moeten geven aan de wijze waarop we als mensen met elkaar omgaan. Dat is een ereplicht waar we niet omheen kunnen. Een ereplicht aan degenen die voor onze vrijheid hebben gestreden of ten gevolge van oorlogsgeweld, honger en uitputting zijn omgekomen.

Laten we vooral beseffen dat het een voorrecht is dat we met al ons onvermogen om de wereld na 1945 beter te laten zijn, mógen herdenken en vieren dat we in een vrij land wonen. Omdat het meer is dan niet vergeten. Het gaat niet om kennis, maar opdat wij weten in geweten.

AIRBORNE KRANT

Door de hele samenleving heen hebben mensen geleden onder de gevolgen van de oorlog, zowel klein leed, als groot leed. De situatie in de wereld toont aan dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Oud en jong, iedereen heeft voor vrijheid zijn eigen verantwoordelijkheid. Daarom moeten wij de Slag om Arnhem blijven herdenken. Het is voor John Berends dan ook geen omslagpunt in het herdenken als er geen Arnhem Veteranen meer in leven zijn. Maar er moet wel nagedacht worden over de vorm

van het herdenken. Hoe betrekken wij de jeugd hier nog meer bij? In Apeldoorn zijn wel 40 monumenten, allemaal geadopteerd door scholen, die deze dan ook onderhouden.

Educatie op scholen over de WOII en de verworven vrijheden spelen bij overdracht van erfgoedhistorie een belangrijke rol. Met kroonjaren wat extra uitpakken is prima, dat geeft de mogelijkheid tot diepgaander reflexie.

Ook moet wij niet vergeten dat de huidige vluchtelingen nu net zo veel leed voelen, als bijvoorbeeld de vluchtelingen die toen uit Arnhem en omgeving noodgedwongen moesten evacueren. Berends zegt ook dat zorg voor de huidige veteranen van groot belang is.

Tot slot wenst John Berends de Airborne organisaties veel succes met de uitvoering voor het Herdenken, Beseffen en Beleven tijdens de 75e Herdenking van de Slag om Arnhem.

TER NAGEDACHTENIS VAN HENDRIKA VAN DER VLIST Het ouderlijk huis van Hendrika van der Vlist, hotel Schoonoord in Oosterbeek, komt tijdens De Slag om Arnhem in de vuurlinie te liggen.

De Britten nemen het hotel in gebruik als noodhospitaal. Samen met andere vrijwilligers helpt Hendrika van der Vlist honderden gewonde Britse, Poolse en Duitse soldaten. Ook als Schoonoord in Duitse handen valt, blijft zij de gewonden verzorgen.

Om haar te gedenken wordt 19 september om 16.00 uur een plaquette aan de muur van Restaurant Schoonoord onthuld. Tegelijkertijd verschijnt een bijzondere editie van haar indringende dagboek in het Nederlands en het Engels bij uitgeverij Kontrast. Ook zal een gedenktekst op haar grafsteen worden aangebracht.

Initiatiefnemers: Robert Voskuil, Sophie Lambrechtsen, Madeline ter Horst, Michiel ter Horst.

Nederlands ISBN: 9789492411495 Engels ISBN: 9789492411488 Vanaf 19 september 2019 te verkrijgen bij de boekhandel voor €16,95

Pagina 3

NOMINEE 2019 EUROPEAN MUSEUM OF THE YEAR AWARD

ONTDEK DE WERELDBEROEMDE SLAG OM ARNHEM In september 1944 was Villa Hartenstein het hoofdkwartier van de Britse generaal-majoor Roy Urquhart. Op deze historische plek vind je nu het Airborne Museum waar de persoonlijke verhalen van Britse, Poolse en Duitse militairen en burgers over de Slag om Arnhem samenkomen.

EEN JAAR LANG GENIETEN MET EEN ABONNEMENT!

WWW.AIRBORNEMUSEUM.NL

UNIEK IN NEDERLAND…

REUZEN

VOORDELEN  Eindeloos speelplezier in Expeditie Berenbos en Gorilla Adventure

PANDA’S!

 Europa’s grootste overdekte speeljungle: RavotAapia  Korting op een verjaardagsfeestje  Kortingsbonnen met aantrekkelijke aanbiedingen

Dit concertseizoen starten we met de 75e herdenking van de slag om Arnhem Onze geschiedenis kent ook zwarte bladzijden, waar we onze ogen niet voor sluiten. In de oorlogjaren diende Musis Sacrum als militair tehuis voor de Duitse soldaten in Arnhem: het Wehrmachtheim.

Musis loopt ook aanzienlijke oorlogsschade op: zo gaat de noordoostelijke spits verloren. Direct na de oorlog worden alleen de hoogst noodzakelijke reparatiewerkzaamheden uitgevoerd. Pas vanaf 1946 vinden er weer concerten plaats in Musis.

Ons herdenkingsprogramma bestrijkt het hele seizoen 2019/2020.

Enkele hoogtepunten:

▸ 11, 12, 13, 14, 15 september

2019 75 jaar na de Slag om Arnhem

ST. LOUIS BLUES Touchstones i.s.m. orkest de ereprijs en Musis & Stadstheater MUSIS PARKZAAL

▸ 21, 22 september HERDENKINGSCONCERT WAR REQUIEM

Het Gelders Orkest

In 2020 staan we stil bij het feit dat Nederland 75 jaar geleden is bevrijd en dat we sindsdien in vrijheid leven. Nog steeds is die vrijheid niet vanzelfsprekend. Zeker als je het wereldtoneel bekijkt in het licht van de vluchtelingenproblematiek.

Hoe kunnen we leren van het verleden? Kun je (in Nederland of elders) zijn wie je bent? Heb je de vrijheid om gelukkig te zijn op je eigen manier?

MUSIS PARKZAAL

▸ 27, 28 september en 08, 09 november THE BATTLE Introdans STADSTHEATER

GROTE ZAAL

▸ 03 mei 2020

2020 75 jaar na onze bevrijding

Winnipeg Symphony Orchestra 75 jaar vrijheid

musisenstadstheater.nl /75-jaar-vrijheid

MUSIS PARKZAAL

STICHTING AIRBORNE FEELINGS STOPT HAAR ACTIVITEITEN Eind van het jaar gaat de Stichting Airborne Region de activiteiten van de Airborne Krant overnemen van onze stichting. De nieuwe stichting wil graag de volledige communicatie voor de Airborne Regio overnemen.

Airborne Feelings had al eerder aangegeven daartoe bereid te zijn, maar de stichting Airborne Region was er niet eerder gereed voor.

MARKET GARDEN

Vervolg van voorpagina

Luchtlandingsoperatie

Duitse tegenstand snel georganiseerd

Uitgangspunt was om via de grondtroepen (‘Garden’), inmiddels aan de grens met België gearriveerd, een doorbraak over de Nederlandse rivieren naar Arnhem en verder richting Berlijn te forceren. De troepen van operatie ‘Garden’ moesten verrassingsaanvallen op de diverse bruggen uit­ voeren en deze vrijmaken voor doortocht.

De twee andere geallieerdenroutes kregen te maken met zware tegenstand van de Duitsers. Vooral in de wijk Lombok en omgeving was er geen doorkomen aan. Ondertussen hadden de Duitsers de spoorbrug bij Oosterbeek opgeblazen. Generaal Urquhart heeft zelfs nog op een zolder in Lombok tijdelijk vastgezeten, omdat de Duitse troepen daar rondliepen.

Circa 12.000 troepen werden in Ede, Wolfheze, Renkum en Driel met hun materieel aan de grond gezet. Ongeveer de helft van de troepen kwam niet als parachutist naar beneden, maar met de gelande zweefvliegtuigen. Circa 600 zweefvliegtuigen gaven het logistieke transport een versterkte capaciteit.

Hotel ‘Hartenstein’ in Oosterbeek

Strijd om de brug bij Arnhem De landingen waren toch nog ver van de brug verwijderd. Langs drie routes probeerden de troepen Arnhem te bereiken. De noordelijke route via de Amsterdamseweg, de middelste route via de Utrechtseweg in Oosterbeek en onder leiding van John Frost en zijn manschappen via de Benedendorpseweg, die vlak langs de Neder­Rijn liep.

Met circa 750 man kwam hij aan bij de (veer)brug in Arnhem en hield de noordkant van de brug bezet. Hier hielden de troepen lang stand in zware gevechten, maar toch moesten ze, gedecimeerd en nagenoeg zonder munitie en voorraden, de strijd staken. De troepen uit het zuiden konden hen niet volgens planning tijdig bereiken.

Stevige Duitse tegenstand noodzaakte de geallieerden om zich terug te trekken in een verdedigingslinie met een hoefijzervorm (peri­ meter). De laatste kans om een bruggenhoofd te behouden voor de troepen die nog aan het optrekken waren. De door weersomstandigheden verlate 1e Poolse Onafhankelijke Brigade landde bij Driel.

Hoewel nog een aantal moedige Polen de oversteek over de Neder­Rijn naar de Perimeter in Oosterbeek maakte, kwam de versterking te laat. De gevechten ­ tussen de burgerhuizen in Oosterbeek ­ waren zeer heftig. De burgers moesten zich in hun kelders schuilhouden en leden veel ontberingen.

Terugtocht over de Neder­Rijn

Slecht 2200­2400 manschappen van de gelande troepen konden het bevrijde deel in een donkere nacht de overtocht bereiken. De Canadezen genietroepen voeren met doodsverachting heen en weer om de manschappen te redden. De achtergebleven gewonden en hun verzorgers werden gevangen genomen.

Stichting Airborne Feelings, september 1944 heeft zich circa 10 jaar ingezet voor de communicatie van het door ons genoemde “Normandië van Nederland”. Hiermee uitdrukking gevend dat de gezamenlijk verbondenheid in de communicatie van de vier Airborne gemeenten (Ede, Renkum, Arnhem en Overbetuwe) de herdenking van de Slag om Arnhem kan versterken.

De communicatie over alle herdenkingen en evenementen was een van de belangrijke speerpunten, in de vorm van: ­ De website: www.airbornefeelings.nl; met centrale agenda en veel algemene informatie. ­ De jaarlijkse Airborne Krant met veel informatie over de gebeurtenissen rond de Slag om Arnhem en veel aandacht voor alle evenementen. Dit jaar zelfs een record aantal exemplaren van 201.000 exemplaren in zeven edities die huis aan huis worden bezorgd, plus 15.000 in de losse verspreiding bij VVV’s, hotels, campings, vakantieparken en horeca. ­ De Informatiekaart ‘Slag om Arnhem’. Circa 75.000 exemplaren in de loop der jaren gratis verspreid. ­ De Market Garden App die veel informatie gaf, inclusief de agenda. (deze is inmiddels al stop gezet) ­ Facebook en Twitter ter aanvulling.

De voorzitter Paul Tirion wil graag iedereen bedanken: “ die heeft meegewerkt om dit succes te realiseren, zoals de bestuursleden, de sponsors van de Informatiekaart, Provincie Gelderland en vFonds voor de ondersteuning bij de opbouw, de bouwer van de website en app, de redactie en de fotograven van de krant, de uitgever MDH uit Doetinchem, Airborne Region en nog vele anderen”.

Vanaf begin augustus 2019 zijn, zowel onze Airborne Krant, als onze Informatiekaart ‘Slag om Arnhem’ te verkrijgen bij verschillende VVV kantoren. De huis aan huis verspreiding zal eind augustus verzorgd worden in de gemeenten: Ede, Wageningen, Renkum/Overbetuwe, Arnhem, Lingewaard, Rheden/Rozendaal en Duiven/ Westervoort.

De redactie van de Airborne Krant wenst u veel leesplezier.

Vrijheid en democratie zijn niet vanzelfsprekend en daarom moet de Slag om Arnhem levend gehouden worden. Dan beseffen wij: “dit nooit meer”.

Een nieuwe tuin!

- Tuinontwerp en advies - Tuinaanleg en onderhoud - Sierbestrating - Particulieren en bedrijven Peltstraat 3, 6861 VC Oosterbeek T: 026-333 54 58 M: 06-23 72 54 50 F: 084-74 80 24 54 E: info@nettentuinontwerpburo.nl

www.nettentuinontwerpburo.nl

AIRBORNE KRANT

Pagina 5

OPTICIENS SINDS 1867

Holsboer Optometrie Sinds 1867 gevestigd in de Gelderse hoofdstad, beter zien, goed zicht, zorg en oogzorg zijn de vaste waarden van ons bedrijf.

Onze optometristen bieden professionele oogzorg en ondersteuning voor huis-oogartsen in 1e lijn oogzorg.

De gezondheid, onderzoek en advies wordt door optometristen uitgevoerd volgens vastgesteld protocol.

De optometrische onderzoeken variëren in prijs en vallen geheel of deels binnen het vergoedingen pakket.

Meer dan 150 jaar is het bedrijf in Arnhem en sinds 2017 bekroont met het predicaat Hofleverancier. Innovatie, hoge servicegraad, kwaliteitsborging en opleiding hebben deze onderscheiding doen gelden.

Onze bewoners vertellen

Verhalen uit het verleden

Naast onze mode brillen, contactlenzen, speciale brillen voor tandartsen, bieden wij al meer dan 50 jaar low vision oogondersteuning voor mensen met een vermindert zicht.

Alle denkbare vergrotende hulpmiddelen staan tot uw beschikking om uw zichtprobleem te kunnen verbeteren.

Graag zien wij u in onze winkel of even bellen voor het maken van een afspraak.

H.P. Derksen, optometrist, FAAO, Fellow American Academy Optometry Clinical Diplomate Low Vision, AAO.

Ga naar driegasthuizengroep.nl voor verhalen over Market Garden

Stationsplein 12, 6811 KG, Arnhem | 026 442 67 35 info@holsboeroptometrie.nl | www.holsboeroptometrie.nl

BEGIN VAN DE BEVRIJDING VAN WEST-EUROPA

VEEL NIEUWS VAN HET AIRBORNE MUSEUM

Operatie Overlord

Op 6 juni begon de invasie in Normandië, start van Operatie Overlord. Eerst voerden de geallieerden bombardementen uit om de Duitsers zo veel mogelijk uit te schakelen.

Daarna luchtlandingstroepen achter de kusten van Normandië. De Atlantikwal van de Duitsers zou moeilijk te nemen zijn. Dit door slaven aangelegde netwerk van bunkers en forten leek onneembaar. De stranden lagen bezaaid met mijnen en kruizen om een landing moeilijk te maken.

Aan het bevel ging een enorme discussie vooraf over wat het beste tijdstip zou zijn. Het weer was onvoorspelbaar, maar op 6 juni was er een mogelijkheid. Midden in de nacht van 6 juni landden enkele zweefvliegtuigen bij de brug over het kanaal van Caen, nu bekend als de Pegasusbrug. Belangrijk om de Duitsers daarmee de pas af te snijden voor een tegenaanval.

Armada De hoofdmacht volgde met een armada van schepen en landingsboten. De scheepskanonnen bestookten de Duitse fortificaties en om half zeven begonnen de troepen aan land te gaan. Dit gebeurde over een front van circa zestig kilometer.

Eerst de Amerikanen op de stranden van Utah en Omaha en een uur later de Britten en Canadezen op hun stranden. Ondanks de grote verliezen op de stranden en door verdrinking lukte het de Atlantikwal te veroveren. Dit werd bewerkstelligd doordat de geallieerden een groot luchtoverwicht hadden en de Duitse tanks daardoor weinig bewegingsvrijheid gaven. Hoewel zware verliezen waren geleden kon de bevrijding richting Parijs en Brussel beginnen.

Operatie Market Garden De hoofdmacht bereikte de Nederlandse grens. Om over de Nederlandse rivieren te kunnen doortrekken moest een plan worden bedacht. Over land moest de hoofdmacht zien verder te komen (operatie Garden) en luchtlandingstroepen moesten daarom eerst de bruggen veroveren (operatie Market).

Als dat zou lukken konden de geallieerden om de ‘Siegfriedlinie’ heentrekken richting Berlijn en het Duitse oorlogsindustriegebied.

De weg richting Arnhem werd de ‘Hellway’ genoemd, want de hoofdmacht moest de Duitse troepen links en rechts van deze weg van zich afhouden.

Hongerwinter

17 september startte de operatie door de hoofdmacht over land. Via de grootste luchtlandingsoperatie ooit gehouden begonnen de gevechten om door Nederland te komen. Hiermee zou een doorgang richting Duitsland worden gerealiseerd, maar ook zou Nederland daardoor bevrijd kunnen worden. Als deze operatie zou slagen konden de Duitsers vóór eind 1944 verslagen worden, was de verwachting. Maar het pakte anders uit. Doordat de Slag bij Arnhem ­ na zware gevechten ­ verloren werd, liep de bevrijding forse vertraging op. Het resulteerde voor West­Nederland in een hongerwinter en had vermoedelijk ook grote gevolgen voor de verdeling van Europa zoals die na de capitulatie in mei 1945 zou ontstaan.

EXPOSITIE: ‘TUSSEN DE LINIES’, EDE In het informatiepunt ‘De Smederij’ wordt vanaf eind augustus een nieuwe tentoonstelling geopend over de mobilisatie van het Nederlandse leger en het begin van de Tweede wereldoorlog.

Locatie: Verbindelaarsweg 100, Ede (oude kazerneterrein) Info: http://www.platformmhe.nl/

AIRBORNE KRANT

Airborne Museum Hartenstein geniet nationaal en internationaal grote bekendheid. Het museum in Oosterbeek en de dependance Airborne at the Bridge in Arnhem ontvingen vorig jaar meer dan 130.000 bezoekers.

Op deze locaties wordt het beroemde verhaal van de Slag om Arnhem met persoonlijke verhalen en vanuit een multiperspectief aan een breed publiek verteld.

In het gebied rond Arnhem landden in september 1944 ruim 10.000 geallieerde luchtlandingstroepen. De brug over de Rijn bij Arnhem was de laatste brug die de geallieerden moesten innemen om het succes van Operatie Market Garden te verzilveren. Luitenant­kolonel John Frost bereikte met het tweede bataljon de brug waar ze zware gevechten leverden. Het overgrote deel van de troepen wist de brug echter niet te bereiken, waardoor generaal Roy Urquhart gedwongen was zijn hoofdkwartier te vestigen in hotel Hartenstein. Op deze historische plek is nu het Airborne Museum gevestigd. Hier komen de persoonlijke verhalen van Britse, Poolse en Duitse militairen en burgers samen. In Arnhem is aan de Rijn met phenomenaal uitzicht op de brug de dependance Airborne at the Bridge gevestigd.

75 jaar Slag om Arnhem

In dit 75e herdenkingsjaar is vanaf 29 augustus de bijzondere buitententoonstelling Arnhem Boys van fotograaf Richard Jopson te zien. Jopson heeft de afgelopen jaren de laatste veteranen van de Slag om Arnhem geïnterviewd en vastgelegd op camera.

Arnhem Boys is een unieke bundeling van getuigenissen van de laatst levende ooggetuigen van de Slag om Arnhem. Deze unieke foto’s worden in park Hartenstein bij het Airborne Museum getoond. Deze tentoonstelling is gratis toegankelijk en tot eind september te zien.

Britse en Nederlandse experts en bestsellerauteurs geven in het Airborne Museum in de maand september lezingen. Robert Kershaw vertelt over zijn klassieker It never snows in September. Dilip Sarkar lanceert zijn nieuwste boek Arnhem 1944, the human tragedy of the Bridge too Far. In aanvulling op zijn boek zal in Airborne at the Bridge een gelijknamige expositie over de totstandkoming van zijn boek te zien zijn. Antony Beevor, onlangs ook als historicus te zien in de serie ‘In de voetsporen van D­Day’ van de NPO, vertelt over zijn boek De Slag om Arnhem die vorig jaar verscheen. Bas Steman gaat dieper in op de autobiografische achtergronden en de totstandkoming van zijn roman Morgan, een liefde. Kijk voor de data, tickets en meer info op: www.airbornemuseum.nl/75­jaar­ slag­om­arnhem

Grootscheepse vernieuwing Airborne Museum

Op 28 oktober 2019 sluit Airborne Museum Hartenstein enkele maanden voor een grootscheepse vernieuwing. De eerste verdieping krijgt een compleet nieuwe presentatie. Er worden meer objecten op zaal getoond en bezoekers zullen zich nog meer onderdeel voelen van het verhaal. Ook wordt de ondergrondse Airborne Experience geüpgrade. Het museum opent voor de herdenking van 75 jaar vrijheid van Nederland volledig vernieuwd zijn deuren.

Airborne Museum Hartenstein in Oosterbeek en Airborne at the Bridge in Arnhem zijn dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur. www.airbornemuseum.nl, www.airborneatthebridge.nl

Pagina 7

Bosvelt & Haisch Dak & Isolatietechniek is een jong, gemotiveerd en Bosvelt & Haisch Dak & Isolatietechniek is een jong, gemotiveerd en gecertificeerd isolatie- en renovatiebedrijf. Bennie Bosvelt en Jacob gecertificeerd isolatie- en renovatiebedrijf. Bennie Bosvelt en Jacob Haisch zijn de drijvende krachten achter deze onderneming en zijn Haisch zijn de drijvende krachten achter deze onderneming en zijn uiterst klantgericht en meedenkend. Bennie en Jacob zijn 2 gezworen uiterst klantgericht en meedenkend. Bennie en Jacob zijn 2 gezworen kameraden die elkaar al bijna hun hele leven kennen. Ze hebben in kameraden die elkaar al bijna hun hele leven kennen. Ze hebben in 2012 besloten om hun kennis en expertise te bundelen en samen een 2012 besloten om hun kennis en expertise te bundelen en samen een bedrijf op te starten om zo uit te groeien tot een begrip in de regio op bedrijf op te starten om zo uit te groeien tot een begrip in de regio op het gebied van isolatie en daktechniek. het gebied van isolatie en daktechniek.

Steakhouse Amadeus Vaak geïmiteerd, nooit geëvenaard 7 dagen per week geopend aanbieding: aanbieding: Dakreiniging

Dakreiniging + Dakcoating

€ 10,-/m2

€ 20,-/m2

Bosvelt & Haisch Isolatietechniek Malkenschotenhof 27 7333 NK Apeldoorn

Bosvelt & Haisch Isolatietechniek Johannaweg 7 6862 CL Oosterbeek

Bennie Bosvelt 06-52430373

Jacob Haisch 06-53947933

www.bhisolatietechniek.nl

www.steakhouseamadeus.nl - 0318 610 473

GELDERLAND HERDENKT Gelderland lag van 17 september 1944 tot en met 5 mei 1945 in de frontlinie. Te beginnen met de Operatie Market Garden in september 1944 en eindigend met de Duitse capitulatie in mei 1945.

Grote delen van de provincie waren frontgebied, met evacuaties, onderwaterzettingen, verwoes­ tingen en duizenden burgerdoden als gevolg. Alle Gelderse regio’s kregen in deze maanden met de oorlog te maken. Met Zeeland, Limburg en Noord­Brabant is Gelderland de provincie met de meeste oorlogsschade in Nederland.

In 2019 en 2020 is deze episode 75 jaar geleden. In heel Gelderland wordt gewerkt aan projecten om stil te staan bij de gebeurtenissen van toen en om de Bevrijding en 75 jaar vrijheid te vieren. De focus ligt zeker niet alleen op het verleden, maar ook op het heden en de toekomst.

Het aantal ooggetuigen van toen slinkt gestaag, het is aan huidige en nieuwe generaties om lessen te trekken uit het verleden, te beseffen dat vrede en vrijheid niet vanzelfsprekend zijn.

Bent u van plan om een evenement te bezoeken? Dan vindt u in de app of op de website www.gelderlandherdenkt. nl alle activiteiten die in alle Gelderse regio’s worden georganiseerd. Daarnaast biedt de app meerdere belevingsroutes die u langs historische locaties voeren en Gelderse verhalen vertellen. Verzamel al uw favoriete activiteiten en routes en stel uw eigen dagprogramma samen. Gaat u liever met een papieren gids op pad in Gelderland? Haal dan een Gelderland Herdenkt minimap op bij VVV Arnhem of VVV Oosterbeek met betekenisvolle verhalen, WO2­gerelateerde routes en interessante plekken om te bezoeken.

INTERNATIONAAL SAMEN STILSTAAN Voor de zesde maal wordt de historische grond rond de Arnhemse John Frostbrug omgetoverd tot de plek waar 8 tot 100 jarigen op een unieke manier samen stil staan bij de impact van oorlog en de waarde van vrijheid in Bridge to Liberation.

Dit kroonjaar met een internationaal karakter. Na de Airborne herdenking, in aanwezigheid van veteranen, staan we met de diverse vertegenwoordigers van de aanwezige landen die geparticipeerd hebben in Operation Market Garden voor het eerst samen stil bij de impact van oorlog en de waarde van onze vrijheid aan de voet van de bij de historische brug. Vijfenzeventig jaar na dato wordt samen stil gestaan bij hun inzet tijdens de Slag om Arnhem en de daaropvolgende gedwongen evacuatie van duizenden inwoners uit de regio.

Experience

Bridge to Liberation neemt je mee in waargebeurde persoonlijke verhalen ten tijde van de Slag om Arnhem in een experience met muziek, special effects, film en

AUTHOR: BOB GERRITSEN

‘Fighting the British at Arnhem’ describes, amongst other events, the involvement of the SS­Unterführerschule Arnheim in what is now known as ‘The Battle of Arnhem’.

The SS­Unterführerschule Arnheim was a school for soldiers of the Waffen­SS where they were trained to become non­commissioned officers.

ISBN : 978­90­812703­9­7 ; 224 pages, over 300 b/w photographs, documents & maps, full colour cover, hardback. Price (excl. P&P): The Netherlands € 34,50 ­ UK £ 30.00 Published by R.N. Sigmond Publishing robert.sigmond@planet.nl Also available at: Bookstore Meijer & Siegers (026­3341047), Utrechtseweg 208, 6862 AX Oosterbeek / info@meijerensiegers.nl; UK & Rest of the world: Niall Cherry / arnhemdescent@gmail.com

In Wageningen en omgeving In Wageningen en omgeving Uw veelzijdige vakman Uw veelzijdige vakman

In Wageningen en omgeving In Wageningen

E + W Installatie - Timmerwerk

The training was extremely demanding and rigorous.

During the ‘Battle of Arnhem’ the school’s officers and students were chiefly deployed on the western fringes of the area so desperately defended by the 1st British Airborne Division. When, on 17th September 1944, the 1st British Airborne Division landed in the Wolfheze area, the school was swiftly mobilised and transported to the battle area. It was incorporated into the ‘Kampfgruppe von Tettau’, a force raised as a direct result of the airborne landings. This force was commanded by Generalleutnant Hans von Tettau. Not only does Bob Gerritsen share with us the school’s early history and its deployment during the Battle of Arnhem, but he goes on to describe the unit’s desperate struggle to fend off later Allied attacks in the area south of the River Rhine. There the school fought fierce battles and suffered many casualties, eventually leading to its demise and disbandment in November 1944.

en omgeving

Vloerisolatie - Renovatie - Ramen & Deuren Ook voor levering en plaatsing van zonnepanelen

* Deskundig advies

Bridge to Liberation Experience: Muziek, dans, zang en filmbeelden Vrijdag 20 september 2019, om 20.30 (gratis toegang) Kade bij de John Frostbrug in Arnhem Voor meer informatie zie: https://bridgetoliberation.nl

‘FIGHTING THE BRITISH AT ARNHEM’ SS­Unterführerschule Arnheim ­ Its Origins and Operations against the 1st British Airborne Division September 1944.

Gelderland Herdenkt wordt mogelijk gemaakt door de provincie Gelderland.

dans. Spannende, mooie en ontroerende verhalen die zo in “het nu” geplaatst kunnen worden. Dit jaar een vertelt Bridge to Liberation het verhaal vanuit Brits, Pools, Duits en Nederlands perspectief. Naast de verhaallijnen komen de artiesten in Bridge to Liberation dit jaar ook uit deze landen. Samen vertalen zij de emoties van de verhalen in muziek; soul, jazz, klassiek, pop allemaal samen met Het Gelders Orkest. Van eigen bodem zingen André Hazes, Alain Clark en Romy Monteiro. Eric Corton is de Nederlandse verteller en BBC presentator en historicus Dan Snow de Britse verteller. Het tenoren­trio Tre Voci zet het Poolse verhaal kracht bij en Introdans zorgt traditiegetrouw voor moderne dans in Bridge to Liberation. Meer namen worden nog bekend gemaakt.

In Wageningen en omgeving

* Deskundig advies

s

In Wageningen en omgeving

* VCA gecertificeerd Tel. 0317 - 41 85 41, Mob. 06 - 36 11 22 15 a.kristiaan@klussenier.nl, www.klussenier.nl

* Vrijblijvende offerte

e

*Geen voorrijkosten

Mob. 0611 - 3622111522 15 06 - 36 r.nl, www.klussenier.nl*Garantie www.klussenier.nl

l. 0317 - 41 85 41, Mob. 06 - 36 11 22 15 kristiaan@klussenier.nl, www.klussenier.nl

Arjan Kristiaan Tel. 0317 - 41 85 41, Mob. 06 - 36 11 22 15 a.kristiaan@klussenier.nl, www.klussenier.nl

Astrid Hut-Croezen, goudsmid Bremlaan 4, 6866 DP Heelsum +31(0) 6 11 22 75 85 astridhut@indiva.nl, www.indiva.nl

Arjan Kristiaan Tel. 0317 - 41 85 41, Mob. 06 - 36 11 22 15 a.kristiaan@klussenier.nl, www.klussenier.nl

AIRBORNE KRANT

Pagina 9

“Ze kwamen eerst bij mijn vader thuis kennismaken,

Zorgvilla’s in Arnhem Passende zorg voor ouderen met dementie Kom eens kijken!

U bent van harte welkom bij Villa Saksen Weimar of Villa Oosterveld.

Maak een afspraak met Alie van den Brink via 088 - 113 20 00 of mail naar info@steppingstones.nl. Meer informatie? Ga naar

steppingstones.nl

Welkom bij Pleyade

Wonen in een vertrouwde omgeving, genieten van de dagelijkse dingen en uw leven leiden zoals u dat graag doet. Pleyade maakt het mogelijk.

Ginkelse Heide, droppingterrein 1e Britse Luchtlandingsdivisie Ede, 18 september 1944 – Operation Market Garden

Als u thuis wat extra hulp kan gebruiken Pleyade Thuiszorg biedt zorg en ondersteuning, passend bij uw wensen en behoeften.

Als u maar voor even zorg nodig heeft U kunt ook bij ons terecht om te revalideren of voor onder andere fysio- en ergotherapie.

Pointing out history

Als u op zoek bent naar een nieuw thuis Wij verwelkomen u graag op een van onze twaalf locaties in Arnhem, Elst of de Liemers.

Van Normandië, via de Airborne Regio tot Berlijn, Europe Remembers verenigt ons allemaal in het herdenken en vieren van 75 jaar vrijheid.

Alle veteranen en degenen die hiervoor hun leven gaven, verdienen het om geëerd en herinnerd te worden, want vrijheid is niet vanzelfsprekend. Ontdek de locaties, maak kennis met de persoonlijke verhalen en bezoek de herdenkingen en evenementen van deze veelbewogen periode uit onze geschiedenis.

Volg ons op www.europeremembers.com

www.pleyade.nl

Main Strategic Partner

invests in

Europe Remembers is an initiative of:

SAMEN HERDENKEN, BESEFFEN EN BELEVEN IN DE AIRBORNE REGION Dit jaar herdenken wij 75 jaar Slag om Arnhem. Na zoveel jaren kan het herdenken van de Slag om Arnhem nog steeds op groeiende belangstelling rekenen. Jaarlijks ontvangt deze regio een groot aantal belangstellenden: veteranen, hun familieleden, toeristen, studenten en scholieren. De Slag om Arnhem vertelt een verhaal dat de moeite waard is om levend te houden. Niet alleen in dit belangrijke herdenkingsjaar, maar zeker ook in de toekomst. Want het is belangrijk dat we blijven stilstaan bij deze geschiedenis, er lessen uit blijven trekken en zo voor altijd beseffen hoe belangrijk vrede en vrijheid zijn.

Het herdenken, beseffen en beleven van de Slag om Arnhem doen we met elkaar.

Samen met de organisatoren van de vele activiteiten in deze Airborne Region, met de veteranen en hun familieleden en met bewoners en bezoekers, van jong tot oud. Ook

de vier betrokken gemeentes doen dat samen. In deze regio is 75 jaar geleden zoveel gebeurd. Je kunt het verhaal van de ene gemeente niet vertellen zonder het verhaal van de andere mee te nemen.

Airborne Region

De Airborne­gemeenten Arnhem, Ede, Overbetuwe en Renkum werken daarom intensief samen om zo het verhaal van de Slag om Arnhem krachtiger uit te dragen en gedurende het hele jaar meer inwoners en bezoekers van de regio te interesseren voor de geschiedenis van de Slag om Arnhem. Vanuit die intensieve samenwerking is Airborne Region ontstaan. Niet alleen een titel die we als hele regio trots uitdragen, maar ook een platform waarop alle initiatieven samenkomen.

Op de website airborne­region.nl vindt u in één handig overzicht alle activiteiten die zich richten op herdenken, beseffen en beleven van de Slag om Arnhem.

AIRBORNE FEELINGS IN GESPREK MET JAN LOOS: HIJ ZAG DE LUCHTVLOOT LANDEN Jan Loos (1930) heeft zijn verhaal al heel vaak aan jongeren verteld, maar zit nu weer klaar om de lezer zijn verhaal over de Slag om Arnhem te vertellen.

Al op heel jonge leeftijd had Jan de passie om piloot te worden. Hij had op zijn zesde al veel vliegtuigmodellen op zijn kamer staan. Voor zichzelf stippelde hij uit hoe hij na zijn mulo B­diploma (1946) verder zijn ambitie zou kunnen volgen. Eerst de Zeevaartschool, want daar kon je worden opgeleid tot vliegtuigtelegrafist. De KLM had plek voor deze functie en daar kon je doorgroeien om bij de Rijksluchtvaartschool een door de KLM betaalde opleiding te krijgen als piloot. Zijn ouders vonden het beter om eerst de HBS af te maken in Arnhem.

Toen Jan in de vierde klas zat zag hij een advertentie voor de vliegdienst bij de Marine. Als adelborst begon hij zijn militaire carrière. Hij eindigde zijn militaire loopbaan in de rang van kapitein­ter­zee­vlieger (kolonel).

Bombardementen De familie Loos woonde aan De La Reyweg 7 in Oosterbeek.

Jans vader werkte bij de Provinciale Voedselcommissaris in een kantoor aan de oostkant van de noordelijke oprit van de Arnhemse verkeersbrug.

Op zondagochtend 17 september was vader Loos naar Arnhem gegaan voor zijn piketdienst. Later op de morgen gingen Jan, zijn jongere zus Gini en zijn moeder naar de kerk. Tijdens de dienst hoorden zij in de omgeving bombardementen. Mensen van de Luchtbeschermingsdienst gingen de kerk uit om hun taak uit te voeren. Vanwege de onrust stopte de predikant met de dienst; de mensen gingen naar huis.

Tegen één uur ‘s middags was de lucht vol met laagvliegende viermotorige Engelse vliegtuigen die zweefvliegtuigen sleepten, gevolgd door tientallen tweemotorige vliegtuigen waaruit duizenden parachutisten sprongen. Een zeer bijzonder beeld! Zijn moeder probeerde ‘s avonds haar echtgenoot in Arnhem te waarschuwen, maar dat was niet meer nodig, want de Britten waren al onder leiding van John Frost bij de brug aangekomen en in zijn kantoor aanwezig.

Dikke rookwolken De volgende dag liep Jan in de buurt van waar nu De Naald is en zag daar negen gesneuvelde Duitse soldaten. Hoewel ze ’s nachts niets hadden gehoord, was er dus toch al gevochten.

Rond 10.00 uur verschenen de eerste Britse troepen op de Utrechtseweg in Oosterbeek. Ze werden hartelijk ontvangen en de troepen namen de tijd, dit tot verbazing van Jan. Ze dronken thee, deelden chocolade uit en legden

AIRBORNE KRANT

contact met de bevolking. In de namiddag werd de situatie ernstiger. Op de vliegtuigen van de verlate tweede lift werd flink geschoten; diverse vliegtuigen kwamen brandend naar beneden. Boven Arnhem waren dikke rookwolken te zien en ook op de grond werd geschoten. De familie was voor de veiligheid maar in de keuken op de vloer gaan slapen.

Vluchttassen

Op 19 september begonnen de Britten zich overal in te graven en waren rookwolken te zien van branden in de buurt van station Oosterbeek­hoog. Hun huis werd gevorderd door Britse troepen. In de woonkamer op de begane grond werden de gordijnen eraf getrokken en het glas uit de ramen geslagen. Moeders mooiste dressoir werd voor het raam gezet met een Brengun erop – klaar om te schieten.

In overleg met de buren werd daar de kelder ingericht om er een paar dagen te verblijven, vluchttassen werden ingepakt en de Loosjes trokken bij de buren in. Daar kwamen later op de dag nog een paar mensen bij. Aan het eind van de dag zaten er tien mensen in een te krap keldertje. Aan het eind van de dag zagen zij nog een luchtlanding van Poolse zweefvliegtuigen. Maar het werd steeds gevaarlijker om buiten te zijn vanwege Duitse sluipschutters.

Vanaf dinsdagavond werd de kelder hun permanente verblijfplaats.

Zwaargewond

In de loop van woensdag werden alle Britse troepen teruggetrokken in de zogenoemde perimeter. Ook hun buurt lag in de perimeter. Er werd steeds heviger gevochten en het perimetergebied werd continu bestookt door Duitse

artillerie. Er was geen water meer, geen elektriciteit, geen gas ­ dus geen eten of drinken.

Na een schrikbarende nacht en gezien de grote onzekerheid werd donderdagmorgen besloten een vluchtpoging te wagen. Tassen werden gepakt; moeder met de witte vlag voorop. Toen ze de kelder uitkwamen, overviel hen het lawaai van de gevechten. Er lagen gesneuvelde Britten, een kapotgeschoten jeep en allemaal restanten van het oorlogsgeweld. Op de Utrechtseweg keek Jan in de richting van de kruising bij Schoonoord en zag hij een Duitse tank schieten. Ter hoogte van hotel Hartenstein brak de hel los: het ene salvo granaten na het andere viel om hen heen. “Go back!” werd er geroepen en zij keerden in blinde paniek terug naar de veiligheid van het keldertje. Vanaf dat moment was het afwachten tot het over zou zijn.

In de nacht van zaterdag op zondag lag er binnen gehoorsafstand van het keldergat een kennelijk zwaar­ gewonde Duitse soldaat om zijn moeder te roepen – een huiveringwekkende ervaring, die een paar uur aanhield.

Zombies

Maandagochtend werden zij gedwongen het zwaar beschadigde huis te verlaten. Zij liepen via de Dreyenseweg naar het noorden. Daar lagen langs de weg voorraden van de Britten opgestapeld, allemaal in Duitse handen gevallen. Als zombies bereikte ze de Kemperbergseweg in Schaarsbergen. Daar troffen ze bij toeval een bekende, die zei dat ze vader Loos had gezien en dat hij hen aan het zoeken was. Zo vonden ze elkaar, werd de familie herenigd en hun vlucht voortgezet.

Pagina 11

KEUZE UIT MEER DAN 100 VERSCHILLENDE MODELLEN VAN ALLE BEKENDE MERKEN... ook een prima adres voor aprorts, tuinhout, speeltoestellen en gaasartikelen

Cees en Ineke van Woudenberg Homoetsestraat 39a • 6676 LC Homoet tel: 026 - 4722281 / 06 22 37 13 47 fax: 026 - 47 22 386 • www.cvanwoudenberg.nl

bouke verhaagen

architecten

Verbouwen of verhuizen?

Een nieuwe functie voor uw pand?

Bouke Verhaagen Architecten Paul Krugerstraat 26 6861 CT Oosterbeek | Tel: 026-3511996 www.verhaagen-architecten.nl

Wij heten u van harte welkom op De Otterloseweg 1 Te Arnhem. Om te genieten van al het lekkers wat wij te bieden hebben en nog veel meer. Het gehele jaar zijn wij geopend!!!

WWW.MEERDANKAPPERS.NL

A R C H IT E CT U U R V O O R H ET L EV E N

Heeft u problemen met uw kunstgebit?

Ga dan naar TTL Oosterbeek daar lossen ze het graag voor u op!

De De AV-verhuur De AV-verhuur AV-verhuur specialist specialist specialist in in sound in sound sound en en vision en vision vision

STEENSTRAAT 68

STEENSTRAAT 68

6828 CN ARNHEM

6 2E8NC S8 TE SN T RA AR AN TH 6E 8M 6 8 2 8 C N A R N H E Msound

MA ET P8 O L E6. N / FTO E@ L M (0 )O 4H 4E 2 4L0 7L / T6R P OM E6 .N STEENSTR ARTO6 8 L2I N 8 C N AE2R N Tandtechnisch Laboratorium Oosterbeek

& vision

Komkleiland 10b

W W W . M E T R O P O L6666 E MG . N L Heteren Tel : 0263 338 093 | GSM : 0622 738 692 T: 0317-312332 W W W . M E T R OWPWO NOLP O L E . N L W .L ME E T. R info@tandtechniekoosterbeek.nl METROPOLE.NL / TEL (026) 4424067

Noorderweg 3 | 6861 XW Oosterbeek

INFO@METROPOLE.NL / TEL (026) 4424067

F: 0317-318141

www.tandtechniekoosterbeek.nl

M Meeuwisz Rolluiken & Zonwering

Keijenbergseweg 18 6705 BN Wageningen 0317 - 419120

Johan Meeuwisz Montage - Onderhoud - Reparatie Johan Meeuwisz Tel. 06 - 46 37 65 07 Tel. 06 - 46 37 65 07 Rolluiken | Binnenzonwering | Buitenzonwering | Terrasoverkappingen Montage - Onderhoud - Reparatie

www.wagenrenk.com

Herdenken

in Park Lingezegen

In het gebied dat nu Park Lingezegen heet, is in de Tweede Wereldoorlog veel gebeurd. Allerlei plekjes herinneren daaraan. Van bruggen en paden met namen als Bevrijdingsbrug en Airbornepad tot de statige Vleugel en de Kapel van Onze Lieve Vrouw van de Bloeiende Betuwe. Een mooie omgeving om te herdenken én te genieten van het landschap.

U bent van harte welkom in Park Lingezegen!

www.parklingezegen.nl

www.meeuwiszrolluikenzonwering.nl

DICK GOODWIN HELPT VETERANEN PER TAXI NAAR NEDERLAND Dick Goodwin is de Britse vrijwilliger die er samen met de Arnhemse Market Garden Foundation voor zorgt dat veteranen aan de herdenkingen kunnen deelnemen. Dick regelt dat de veteranen volledig verzorgd per taxi vanuit Londen en Birmingham hier naartoe worden vervoerd en onderdak krijgen.

Dick groeide op in Londen en was lange tijd werkzaam bij de Metropolitan Police aldaar. Na een dienstongeval moest hij helaas stopen en begon hij zijn hobby fotografie professioneel in te zetten. Via vrienden kwam hij in contact met militairen en zodoende ook met veteranen.

Als fotograaf heeft hij lang voor Pegasus Magazine gefotografeerd en kwam hij hierdoor weer in aanraking met veteranen. Hij werd op een gegeven moment gevraagd om wat werk te doen voor de Taxi Charity en is er zo ingerold.

Foto, vanaf rechts: Dick Goodwin, Frans Ammerlaan en veteranen

Taxi Charity for Military Veterans

The Taxi Charity for Military Veterans is opgericht in 1948 en verzorgt het transport van de veteranen, niet alleen naar Frankrijk, België of Nederland, maar ook voor een bezoek aan musea of concerten in Londen. Hiervoor wordt geld ingezameld, maar dit alles zou onmogelijk zijn zonder de inzet van de taxichauffeurs (met licentie) uit Londen die hun tijd en ‘cabins’ hiervoor inzetten.

De Airborne Wandeltocht faciliteert al een paar jaar door hen als eregast uit te nodigen en dit in samenwerking met de Market Garden Foundation te realiseren. Natuurlijk ook in het 75e herdenkingsjaar van de Slag om Arnhem.

Wij danken Dick en Susy Goodwin voor hun enorme inzet!

Haag met vlaggetjes

In 2010 ontmoette hij Frans Ammerlaan van de Market Garden Foundation, die Dick vroeg hem te helpen met het vervoer van veteranen naar Nederland.

Dit resulteerde in het grote spektakel in 2012, toen 85 taxi’s met 120 Britse WOII­veteranen naar Oosterbeek en Wageningen kwamen. De haag van mensen met vlaggetjes die in Oosterbeek ter verwelkoming stond, spreekt bij de veteranen en het taxibestuur nog steeds tot de verbeelding. Nadien kwam onder leiding van Dick regelmatig een grote groep veteranen naar Nederland voor meerdaags bezoek bij herdenkingen. Wie herinnert zich niet de stoet van tientallen ‘cabins’ die vanaf de veerboot in Hoek van Holland werden afgehaald door een grote escorte van politiemotoren? Dat is ook de eer die onze bevrijders verdienen. Er moet daarvoor heel veel geregeld worden. Behalve een groot aantal taxi’s met hun chauffeurs ook hotelkamers, planning, enzovoorts.

Dit alles wordt door Dick geregeld, met als stille kracht op de achtergrond zijn vrouw Susy, die alle stickers, kalenders, uitnodigingen en ander drukwerk ontwerpt.

e ctuel Het a amma r prog p onze o staat bsite we

1969

50 jaar

DE STILTE RUIMTE IN HET AIRBORNE MUSEUM IS OP 30 JUNI DOOR BURGMEESTER AGNES SCHAAP GEOPEND.

Utrechtseweg 226 | 6862 AZ Oosterbeek

2019

Navigatieadres: Talsmalaan 1 | Oosterbeek tel. +31 (0) 26 334 21 21 info@kleinhartenstein.nl

Zwembad Oosterbeek Vrijzwemmen - Oefenuren

www.kleinhartenstein.nl

Aquasporten

Wij zijn dagelijks geopend (7 dagen in de week) voor lunch en diner vanaf 10:30 uur.

Onze keuken sluit om 21:00 uur.

( o.a. Steps en Reumapatiënten)

M.B.v.O.

Zwemles

Meer Bewegen voor Ouderen

Max.6 kinderen per instructeur

Trimzwemmen (conditie)

Ouder en kind zwemmen

Herdenkingsweekend Vrijdag 20 september 2019: Vanaf 20.30 uur zal de band beginnen met spelen.

Zaterdag 21 september 2019:

www.zwembadoosterbeek.nl

AIRBORNE KRANT

Tel.026 - 333 27 60

Vanaf 20.30 uur zal de band beginnen met spelen

Zondag 22 september 2019: In de middag zal er geborreld worden met achtergrondmuziek.

Pagina 13

11 LUCHTMOBIELE BRIGADE: ‘ELK MOMENT. ELKE MISSIE’ Brigadegeneraal Ron Smits is sinds mei 2017 commandant van 11 Luchtmobiele Brigade. Deze brigade organiseert rondom de herdenking van de luchtlandingen van Operatie Market Garden al jaren een Airborne­oefening voor internationale para­eenheden die een relatie hebben met deze operatie en de bevrijding van Nederland.

Het is dit najaar precies 75 jaar geleden dat de bevrijders van bezet Nederland letterlijk uit de lucht neerdaalden.

Hun wapenbroeders van 11 Luchtmobiele Brigade verzorgen daarom met eer een bijzondere jubileumeditie van de internationale Airborne­weken.

STIJG BOVEN JEZELF UIT ALS RODE BARET

TWEE WEKEN LANG OMHOOG KIJKEN:

HORIZON VOL PARA’S In september wordt het weer twee weken lang omhoog kijken. Het spektakel komt vanuit de lucht, tijdens de internationale para­oefening Falcon Leap van 11 Luchtmobiele Brigade en de herdenkingssprongen van Market Garden. De horizon hangt dan weer vol met parachutisten.

Als Rode Baret ben je meer dan alleen jezelf. Je bent onderdeel van een groter geheel. Het gaat om wat je doet en waar jij voor staat.

Jij hebt geen applaus nodig om boven jezelf uit te stijgen. In de tijd dat iedereen naar zichzelf kijkt, kijk jij om naar een ander. Daar geloven wij in bij 11 Luchtmobiele Brigade.

Onze kracht is de rode baret, het internationale herkenningsteken van luchtlandingseenheden. Die baret creëert internationale verbondenheid.

Het kameraadschap en de geschiedenis die deze kleur met zich meebrengt, maakt ons trots. Maar onze kracht is ook dat we alles samen voor elkaar krijgen. Voor elkaar, voor anderen en vooral met elkaar!

Lef, doorzettingsvermogen en integriteit

De Luchtmobiele Brigade biedt jonge mensen een betekenisvol doel. Gaan voor onze vrijheid en veiligheid en voor die van anderen die dat niet kunnen.

Waar dan ook ter wereld, op welk moment dan ook. Niets voor niets is ons credo: ‘Elk Moment. Elke Missie.’

Wie zoeken wij? Sportieve Neder­ landse jongens en meiden met gezond verstand. Met een dosis lef, doorzettingsvermogen en integriteit. Jij

AIRBORNE KRANT

loopt niet weg voor een uitdaging. Door het brede palet aan functies is er voor ieder wat wils bij de brigade.

In september oefent de Luchtmobiele Brigade twee weken lang boven Nederland. Terwijl de focus in de eerste week ligt op het afwerpen van materieel door middel van parachutes, staat de tweede week in het teken van interoperabiliteit van parachutisten uit diverse landen. Zo kan het voorkomen dat een Nederlandse parachutist springt uit een Pools vliegtuig en met een Poolse parachute. Of een Amerikaan die met een Nederlandse parachute springt.

Dropzone ‘X’ in Renkum De wijde wereld in

Wij kijken goed naar jouw competenties en wat bij jou past. Hoe wij dat doen?

Wij bieden je een combinatie aan van een goede opleiding en de kans jezelf verder te ontwikkelen. Je krijgt snel verantwoordelijkheid en wij helpen je. Een uitgebalanceerd programma zorgt ervoor dat je fysiek en mentaal sterker wordt, je grenzen leert kennen en ze verlegt. Daardoor kan jij met ons de wijde wereld in en durf jij ook de hele wereld aan. Dat moet ook, want we trainen zoals we worden ingezet: overal ter wereld. Dus niet alleen op de Arnhemse Heide. Ook in de jungle van Belize, de kou in Noorwegen of hoog in de lucht tijdens helikoptertrainingen in Amerika.

Kennismaken?

Tegenwoordig kun je door een snel traject heen. Dit start bij onze info­ of kennismakingsdagen, waar je kunt kijken wat bij je past, maar ook waar je over een jaar geplaatst zou kunnen zijn.

Kom jij onze familie versterken?

Kijk op www.werkenbijdefensie.nl/ luchtmobiel voor de laatste actuele vacatures of kom langs op onze infodagen.

Een kleine groep parachutisten springt dinsdag 17 september, exact om 12.40 uur, boven dropzone ‘X’ in Renkum. Deze Pathfinders springen op exact dezelfde tijd en locatie als hun historische voorgangers 75 jaar geleden.

De overige deelnemende parachutisten (dit jaar ruim duizend!) volgen die dag een historische mars. Tijdens die mars lopen zij langs belangrijke en soms beslissende punten van Operatie Market Garden.

Dropzonde ‘T’ in Groesbeek Woensdag 18 september is dropzone ‘T’ het decor voor meerdere para­ droppings. Verspreid over de dag landen zij op de historische dropzone in Groesbeek. De gemeente Groesbeek heeft hier een publieksevenement van gemaakt. Vijf jaar geleden, bij de 70 jaar­editie, kwamen hierop ruim 25.000 bezoekers af. Bij slecht weer wordt dit evenement verplaatst naar donderdag 19 september.

Dropzone ‘Y’ Ginkelse Heide in Ede

Vrijdag 20 september wordt getraind op dropzone ‘Y’, de Ginkelse Heide in Ede. Ook is in de avond een

herdenkingsceremonie in ‘de Berekuil’ (Airborneplein) te Arnhem. Aansluitend vindt de Bridge to Liberation Experience in Arnhem plaats en verwachten we een ‘Air Assault’­demo van Rode Baretten, samen met Chinooks van het Defensie Helikopter Commando.

Zaterdag 21 september zijn er diverse ceremonies in de Airborne­regio, zoals in Driel en op de Ginkelse Heide.

Vitesse speelt de ‘Airborne match’ in het Gelredome. Op de Ginkelse Heide verwachten we massale para­ droppings van meer dan duizend parachutisten, een demo van het Defensie Helikopter Commando en verschillende vliegtuigen. Ook horen daar diverse ceremonies bij, zoals de ‘wing exchange’, waarbij para’s elkaar decoreren voor het springen met een buitenlandse parachute.

Airborne begraafplaats in Oosterbeek

Hiermee eindigt oefening Falcon Leap officieel. Toch zijn er zondag 22 september nog parachutisten die deelnemen aan de ceremonie op de Airborne begraafplaats in Oosterbeek.

Poolse militairen wagen zich aan de wateroversteek bij Driel, iets wat hun voorgangers in 1944 ook deden – maar onder uitdagender omstandigheden.

Voor de parachutisten is deze oefening niet alleen belangrijk in het kader van internationale samenwerking, ook het historisch besef van hun voorgangers is belangrijk voor de Rode Baretten. In diverse landen worden de deelnemende militairen geselecteerd op hun afkomst.

Het kan zomaar zijn dat een Poolse parachutist een nazaat is van een Rode Baret die destijds bij Driel heeft gevochten.

Pagina 15

Woning kopen of verkopen Woning kopen of verkopen inineen historische omgeving? een historische omgeving?

Kantoor Oosterbeek | info@braam.nu | www.braam.nu Kantoor Oosterbeek | |(T)(T) 026026 322 322 96 7396| 73 info@braam.nu | www.braam.nu K K

AIRBORNE WANDELTOCHT OOSTERBEEK 7 SEPT 2019 73e Editie DE AIRBORNE WANDELTOCHT OOSTERBEEK IS DE ENIGE EENDAAGSE HERDENKINGSWANDELTOCHT IN HET KADER VAN DE SLAG OM ARNHEM, SEPTEMBER 1944. KOOP VANDAAG NOG JE STARTKAARTEN VIA AIRBORNEWANDELTOCHT.NL

GEVARIEERD PROGRAMMA OP GINKELSE HEIDE IN EDE 75 JAAR SLAG OM ARNHEM Voor de 75e herdenking van de Slag om Arnhem op zaterdag 21 september wordt op de Ginkelse Heide een breed en aantrekkelijk programma neergezet voor jong en oud.

Massale paradropping / vliegdemonstraties

Dankzij de internationale NATO­oefening Falcon Leap kan met meer dan 1000 parachutisten worden gesprongen. Dit op zich is al een grote logistieke operatie. Het springen zal in de loop van dag diverse keren plaatsvinden. Start: 10.15 uur. Daarnaast kunt u in de vroege ochtend en laat in de middag genieten van paramotorvliegen. Om circa 10.00 uur komt een Dakota over waaruit de Para Groep Holland springt. Er zijn demonstraties met Defensiehelikopters en parachutesprongen van de befaamde Red Devils.

Herdenkingsceremonie

Om 11.15 uur beginnen de herdenkingsceremonie en de kranslegging bij het Airborne Monument op de Ginkelse Heide. Er vinden diverse toespraken en optredens van de Harmonie Ede en Massed Pipes and Drums en de Band of the Parachute Regiment plaats. Wij herdenken de geallieerden die voor onze vrijheid hebben gevochten en daarbij het leven hebben gelaten.

OP DE HOOGTE BLIJVEN VAN DE GEBEURTENISSEN OP DE GINKELSE HEIDE? Volg ons op Facebook voor alle updates

Ginkel Heath Experience Op het gehele terrein kunt u genieten van static shows van o.a. de 11 Luchtmobiele Brigade, Living History die de historie uit 1944 en de Koude Oorlog uitbeeldt en vanaf 14.30 uur een grootse militaire muziekshow met diverse bekende bands.

Ook voor kinderen is de herdenking indrukwekkend. Zij kunnen ‘de geschiedenis beleven’ op de Ginkel Heath Experience (GHE) achter op het Wijde Veld.

Verder zijn er kinderworkshops en een hindernisbaan voor kinderen.

(https://www.facebook.com/airborneginkelseheide/) of volg het Facebook­evenement: https://www.facebook.com/events/261661067831446/.

(Programma en tijden nog onder voorbehoud.)

Gezien de verwachte grote opkomst van bezoekers rijdt er een speciale pendelbus vanuit Ede. Bekijkt u van tevoren goed hoe u de Ginkelse Heide kunt bereiken. www.ede.nl/airborne

WINGS OF FREEDOM 2019, EDE In 2019 is het 75 jaar geleden dat Operatie Overlord, de codenaam van de westerse geallieerden, op 6 juni 1944 is gestart om West­Europa te bevrijden. Het zou uiteindelijk een heel gevecht worden en Operatie Market Garden zou de geschiedenisboeken ingaan als de grootse luchtlanding ooit. Om de opmars goed te ondersteunen werden op diverse plaatsen tijdelijke vliegvelden aangelegd die heel slagvaardig bleken en een grote bijdrage hebben geleverd aan de bevrijding: Wings of Freedom 2019.

Met diverse activiteiten wordt het besef van vrijheid onder de aandacht gebracht bij het Nederlandse publiek door met elkaar 75 jaar vrijheid te herinneren, te herdenken en te vieren. Op deze dag is een heus vliegveld ingericht, voorzien van een start­/landingsbaan en verkeerstoren.

Met 30.000 bezoekers over in één dag is Wings of Freedom een uniek evenement. Op 24 augustus genieten bezoekers uit binnen­ en buitenland van een unieke

airshow in combinatie met ruim 250 WW2 re­enactment spelers, om samen 75 jaar leven in vrijheid te herdenken.

Het hart van dit evenement vindt plaats rondom de N224/De Kade bij Ede. Net zoals vorige edities adviseren wij u zo veel mogelijk per fiets naar het evenement te komen of gebruik te maken van de pendelbussen.

Zie website voor ticketverkoop en nadere informatie over parkeren, etc.: www.janhilgers.nl

Spectaculaire vliegshows

Ook kan het publiek aan het begin van de Heide­ week genieten van spectaculaire vliegshows, verschillende demo’s en diverse activiteiten voor jong en oud. Wings of Freedom wordt mogelijk gemaakt door Stichting Jan Hilgers Memorial Airshow, haar vrijwilligers en sponsoren.

MARCEL RENSEN Adres gegevens: Honingveldsestraat 5 6665 CA Driel mobiel 06 534 855 15 e-mail info@rensenbouw.nl

WWW.RENSENBOUW.NL AIRBORNE KRANT

Wij verkopen huizen én emotie!

www.remkostevens.nl Pagina 17

DE OPEL KARL.

DE OPEL CORSA.

Rijklaar vanaf

Rijklaar vanaf

€ 12.899

€ 15.999

Broekhuis Elst úw Opel dealer Voor alle zaken omtrent uw auto bent u bij Broekhuis aan het juiste adres. Of u nu op zoek bent naar de nieuwste Karl, een Corsa of een betrouwbaar adres voor het onderhoud of reparatie van uw auto; Broekhuis is úw Opel dealer.

Kom gerust eens langs. De koffie staat klaar!

Kom langs of kijk op broekhuis.nl

Al meer dan 100 jaar oogzorg bij Reinsdorf Brillen en Lenzen.

Optometrie, Kontaktlenzen, Brilmode Reinsdorf Brillen & Lenzen Ing J.P. v. Muijlwijkstraat 54 6828 BS Arnhem | Tel: 026-4425421 | E-mail: info@reinsdorf.nl | Website: www.reinsdorf.nl

ZWEEFVLIEGTUIGEN EN HUN ROL TIJDENS DE SLAG OM ARNHEM De Vereniging Vrienden van het Airborne Museum (VVAM) organiseert interessante bijeenkomsten, waaronder op 19 mei jl. een lezing door Luuk Buist over het Glider Pilots Regiment. Bijna de helft (circa 48 procent) van de troepen bij Arnhem is geland met een zweefvliegtuig.

Dit fenomeen blijft een beetje onderbelicht in de algemene verhalen, die vooral gaan over de Airborne soldaten die met een parachute zijn geland.

Er zijn destijds 629 zweefvliegtuigen, bestuurd door de glider pilots, naar de landingzones rondom Wolfheze vertrokken. Hiervan zijn er 590 op de diverse landingszones geland.

Ze vervoerden troepen en materieel en vormden een belangrijk onderdeel van deze enorme operatie.

Vliegen en meevechten

Het Glider Pilot Regiment is opgericht op 24 februari 1942. In eerste instantie keek de RAF een beetje neer op deze vrijwilligers, die zich vanuit de verschillende eenheden van de landmacht aanmeldden. Maar deze piloten in spe kregen een bijzonder zware basistraining als infanterist, want de leiding wenste soldaten die niet alleen konden vliegen, maar ook konden meevechten. Als zij door die training heen kwamen, volgden zij een opleiding voor de elementaire vliegkennis. In eerste instantie moesten zij meer dan 100 vlieguren maken, maar toen de druk in 1944 vanwege de behoefte aan grotere effectiviteit te hoog werd, werd dit bijgesteld naar slechts 15 uur.

Horsa

Het grootste deel van de zweefvliegtuigen van het type Horsa was geheel van hout.

De hele houtindustrie, van meubelmaker

tot pianobouwer, werd ingezet om deze Horsa’s te bouwen. In een Horsa kon een Jeep met kanon of aanhanger worden vervoerd, goed vastgesjord met kettingen en spanhaken. Beladen was een secuur werkje, omdat een evenwichtige belading essentieel was. Het materiaal werd via de zijkant ingeladen, maar na de landing via het openen van de staart eruit gereden. De staart openen was een precies werkje en duurde ongeveer 20 tot 30 minuten.

Operatie Market Garden

De glider pilots die in Normandië zijn ingezet, werden direct weer naar Engeland teruggebracht. Zij moesten stand­by staan voor een nieuwe missie. Het wachten duurde erg lang en de verveling sloeg toe.

Vijftien missies werden aangekondigd, maar allemaal gecanceld. Operatie Comet werd driemaal uitgesteld en toen vervangen door Operatie Market Garden.

Nadat het order was afgegeven kregen de troepen vijf dagen de tijd om zich voor te bereiden. Uiteindelijk vertrokken de eerste zweefvliegtuigen op 17 september 1944 om 9.45 uur richting Nederland. De Pathfinders hadden de landingsplaatsen vooraf gemarkeerd, zodat de glider pilots precies wisten waar ze moesten landen.

Slag om Arnhem In de zeer leerzame lezing van de VVAM werd ook diep ingegaan op de troepenbewegingen op de grond tijdens de Slag om Arnhem. Van de 1180 glider pilots die bij Arnhem zijn geland kwamen er 226 om het leven, 437 werden krijgsgevangen gemaakt en 517 wisten zich over de rivier in veiligheid te brengen.

(Het boek ‘Glider Pilots at Arnhem’ van Luuk Buist en Mike Peters is zolang de voorraad strekt per mail te bestellen via luukbuist151@gmail.com)

De Vereniging Vrienden van het Airborne Museum organiseert onder meer lezingen, thema­avonden, boekenbeurzen en battlefieldtours over Operatie Market Garden en in het bijzonder de Slag om Arnhem. Geïnteresseerden kunnen voor € 25,00 per jaar lid worden. Meer info: vriendenairbornemuseum.nl/lid­ worden/

GLIDER COLLECTION WOLFHEZE BIEDT INZICHT IN LOGISTIEK VAN SLAG OM ARNHEM De grote luchtlandingsoperatie, waarbij circa 12.000 man met hun materieel werden over­ gebracht, kon qua logistiek nooit lukken zonder inzet van zweefvliegtuigen. Hoewel men vaak spreekt over de vele parachutisten is het grootste deel van de manschappen en hun materieel per zweefvliegtuig (glider) geland. In het Glidermuseum in Wolfheze, op Camping & Chaletpark ‘De Lindenhof’, wordt de impact duidelijk gemaakt door eigenaar Paul Hendriks.

Pauls vader (geb. 1921) was al een echte verzamelaar van spullen die te maken hadden met de Slag om Arnhem.

Hierdoor raakte ook zoon Paul (geb. 1961) gefascineerd door alles rond de Slag om Arnhem. In eerste instantie was een deel van zijn collectie te zien in museum Vliegbasis Deelen. Toen in 2009 Jan Aalderink van Camping ‘De Lindenhof’ hem een deel van de schuur aanbood voor zijn

collectie, begon het levenswerk van Paul Hendriks hier langzaam vorm te krijgen. En hij heeft nog veel plannen voor de verdere ontwikkeling van het museum.

Horsa

Een van de topstukken is een deel van een Horsa­romp die in Engeland als tuinhuisje bewaard bleef. Hendriks haalde het naar zijn museum (zie foto). Van de bijna 600

zweefvliegtuigen die in deze regio geland zijn, was het grootste deel van het type Horsa (naast een beperkt aantal Hamilcars en Waco’s). De Horsa was een volwaardig vliegtuig geheel van hout, zodat de oorlogsindustrie voor de motorvliegtuigen niet verder werd belast. Hiervoor werden fabrieken die bekend waren met houtbewerking ingeschakeld.

Privémuseum

Leeg gewicht van de Horsa was circa 3800 kilo. Deze glider kon maar liefst zo’n 3200 kilo aan lading meenemen.

Uiteindelijk is een gigantische hoeveelheid materieel Vervolg op pagina 21

Fysiotherapie de Waag is verhuisd! Europalaan 98 B, Renkum Compleet vernieuwing van de praktijk • Uniek pand!

• Grote oefenzaal • Kleedkamers/douches • Nieuwe therapievormen!

• Grotere behandelkamers • Parkeren voor de deur • 2x zoveel oppervlakte Volg de verbouwing op

Voor onze behandelmogelijkheden: www.fysiotherapiedewaag.nl

Open dag 14-9-2019 van 10.00 tot 13.00 uur. Kom kijken en maak kans op een ballonvaart voor 2 personen!

AIRBORNE KRANT

Pagina 19

IJzersterk Vakwerk!

Werkplaats Dennenkampweg 21a • 6861 GA Oosterbeek Telefoon 026 333 30 98 • E-mail ellen@smederij-sven.nl

We zijn er voor u.

Voor, tijdens en na de uitvaart.

Eric Welgraven en Ilze Jansen

Altijd en voor iedereen bereikbaar Bel ons gerust voor meer informatie over een uitvaart. Wij komen graag bij u langs voor een vrijblijvend en kosteloos gesprek.

Ook als u niet of elders verzekerd bent.

Verkoop Taxaties Verkoop Aankoop Aankoop Taxaties Weverstraat | 6862 Oosterbeek||Telefoon Telefoon 026 Weverstraat 5 | 56862 DJDJOosterbeek 0262600 2600010 010 info@vangelremakelaardij.nl| vangelremakelaardij.nl | vangelremakelaardij.nl info@vangelremakelaardij.nl

Monuta Jansen & Welgraven Buissteeg 2 6704 AG Wageningen T 0488 - 749 011 of 0317 - 424 024 E jansenenwelgraven@monuta.nl I www.monutajansenenwelgraven.nl

Jansen & Welgraven

Vervolg van pagina 19

en troepen aangevoerd met deze zweefvliegtuigen, die meestal werden getrokken door Stirlings en Dakota’s.

Circa 4500 troepen en 1250 piloten zijn met de gliders geland. Ruim 500 jeeps, circa 445 aanhangwagens, 60 stuks 6­ponder antitank­kanonnen, 13 stuks 17­ponder antitank­kanonnen, 22 stuks 75 mm Houwitsers, 18 Bren carriers, 248 motorfietsen, et cetera.

Het Glidermuseum ligt midden in het gebied waar de gliders ook geland zijn. Dit privémuseum is zeer de moeite waard om te bezoeken, omdat hier de logistieke impact van de grote luchtlandingsoperatie duidelijk wordt.

DE POLEN VAN DRIEL Luchtlanding

Driel, 21 september 1944. Vanaf omstreeks 17.15 uur kwamen circa duizend soldaten van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade aan de grond in het kader van Operatie Market Garden. Hun commandant was generaal­majoor Stanislaw Sosabowski. Ze wilden met de Drielse veerpont de Rijn oversteken, als versterking van hun kameraden van de 1e Britse Luchtlandingsdivisie in Oosterbeek, die daar omsingeld waren door de Duitsers.

Veerbaas Peter Hensen had al een dag eerder de gierpont onklaar gemaakt, om te voorkomen dat de vijand die zou gebruiken. De Polen moesten daardoor op zoek naar bootjes en vlotten. Die pogingen liepen op niets uit en tegen de dageraad trokken de Poolse militairen zich terug in het dorp Driel en gingen in stelling. Op dat moment waren Polen overigens al actief ten noorden van de Rijn, met name van het antitankgeschut. Zij waren tijdens de eerste drie dagen van de operatie in de omgeving van Renkum, Wolfheze en Oosterbeek geland.

Zware gevechten met Duitsers

De Duitse commandant bij Driel had snel troepen ingezet, omdat hij bang was dat de Polen naar de verkeersbrug bij Arnhem zouden oprukken. Een sterke defensieve Duitse krijgsmacht had stelling genomen achter de spoordijk op het traject Arnhem­Nijmegen, ten oosten van Driel. Ze namen de Polen onder vuur, met name met behulp van zware artillerie. Een Duitse aanval vanuit het zuiden, uit de richting Elst, liet niet lang op zich wachten. Met behulp van gepantserde voertuigen werden de Polen zwaar bestookt. Deze gaven zo goed mogelijk tegenvuur, maar uiteindelijk trokken ze zich terug in het dorp. De Duitse aanval mislukte overigens.

Vanaf dat moment voerden de Duitsers voornamelijk artilleriebeschietingen uit.

Locatie: Camping & Chaletpark ‘De Lindenhof’, Wolfhezerweg 111­113, Wolfheze.

Openstelling in 2019: van 12.00 t/m 17.00 uur op za 24/zo 25 augustus, di 17 t/m zo 22 september (extra open tijdens herdenkingsperiode), za 28/zo 29 september en za 26/zo 27 oktober.

Voor groepen ook op afspraak.

Voor meer informatie: www.wolfheze.nl

Tekstbureau MorfeeM (Geert Maassen)

De Rijn over

Op vrijdag 22 september 1944 bereikten troepen van het grondleger, vanuit het zuiden, zowel ’s morgens als ’s avonds de Poolse parachutisten bij Driel. Gelet op hun aantal waren dat echter druppels op de gloeiende plaat.

Deze nacht waren slechts vijf dinghy’s (rubberbootjes) beschikbaar. Het resultaat was dat maar 36 Polen de Rijn overstaken. Op dezelfde locatie probeerden ze het 24 uur later weer. In 14 grote aanvalsboten (aangevoerd door het grondleger) konden circa 157 Polen worden overgezet. In de nacht van 24 op 25 september 1944 werd een laatste poging gedaan om de Britten in Oosterbeek te versterken. Door Duits vuur haalden velen de overkant niet en de meesten van hen die wél de noordoever bereikten, werden snel krijgsgevangen gemaakt.

Koningin Beatrix bevestigt mei 2006 de Militaire Willemsorde aan het vaandel van de Poolse Brigade

Evacuatie

De volgende nacht werden de restanten van de 1e Britse Luchtlandingsdivisie teruggetrokken over de Rijn.

Canadese en Britse genisten van het grondleger hielpen daarbij, gebruikmakend van boten die vanuit het zuiden waren aangevoerd. Ook Polen uit Driel assisteerden bij deze evacuatie. In totaal bereikten uiteindelijk zo’n 2.400 mannen de zuidelijke oever, onder wie 160 Polen.

Ongeveer 300 militairen, van wie de meesten gewond waren, bleven achter in Oosterbeek. Tijdens de gevechten in de regio Arnhem sneuvelden 97 Poolse militairen, raakten er 218 gewond en werden 120 soldaten vermist (onder hen krijgsgevangenen).

Het aandeel van de Polen in de strijd om de Rijnbrug bij Arnhem was als volgt: ­ Eenheden van het antitankgeschut en het 3e Bataljon namen actief deel aan de strijd in Oosterbeek; ­ Bij de gevechten om Driel werden aanzienlijke Duitse eenheden aan andere strijdtonelen onttrokken;

www.zerah.nl

zuivere verzorging

GLIDER COLLECTION WOLFHEZE

­ Polen dekten de aftocht van de 1e Britse Lucht­ landingsdivisie.

Eerherstel en erkenning

Na afloop van de veldslag werd de Poolse brigade ten onrechte door de Britse legerleiding (met name veldmaarschalk Montgomery ­ bevelhebber van de 21e Legergroep, en luitenant­generaal Browning ­ commandant van het 1e Luchtlandingskorps) verweten dat ze niet klaar was voor het gevecht en dat de soldaten niet dapper genoeg waren. Op 9 december 1944 werd generaal Sosabowski onder druk van de Britten afgezet als commandant van de brigade. Het zou tot 2006 duren voordat de Polen formeel eerherstel kregen in Nederland (in het Verenigd Koninkrijk van overheidswege nog steeds niet). De brigade werd onderscheiden met de Militaire Willemsorde (zie foto). Generaal Sosabowski kreeg postuum de Bronzen Leeuw.

Een goede hooroplossing is vaak aak kleiner dan u denkt

De oor-zaak Grote Molenstraat 3c 6661 DB Elst T 0481 35 03 68 www.deoor-zaak.nl

Persoonlijke aandacht, service, één aanspreekpunt.

Daarmee maakt De oor-zaak het verschil.

AIRBORNE KRANT

Openingstijden di t/m vr 9.00-17.00 uur Maandag op afspraak, ook bij u thuis!

Pagina 21

bee k $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3

8* /4 #&8""3%&3 7"/ %&

5&7& 5&7&/4 # 8*+ ;* 8* 5&7&/4 #&8" &7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5

-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 $5&7&/4 # 5&7& $-*´/5 8*+ ;*

&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & Basic5&7&/4 Kappers 5&7&/4 #&8" $-*´/5(&( /4 #&8""3%&3 7"/ %& ", $-*´/5 $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 5&7 (3""( 7"/ %* Oosterbeek $$ $-*´/5(&( ´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & $-*´/ 5&7&/4

Utrechtseweg 166

6 ( T. 026-3341885

6 (3""( 7"/ %*&

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& " $-*´ 7&/4 #&8""3% 8*+ ; $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 5&7& 5&7&/4 #&8" 4 #&8""3%&3 7

&7&/4 #&8""3% $WWW. BAKKERIJTENVEEN.NL $-*´/5(&(&7& $-*´/5(&( 4 #&8""3%&3 7 /5(&(&7&/4 7

$-*´/5(&(&7& 8*+ ;*+ www.hospicewageningenrenkum.nl 5&7&/4 #&8"" ´/5(&(&7&/4 7 “Ik werk graag met mÄłn hart, hoofd en handen.

Met en voor mensen.�

6 ( Wil jij de gasten van het hospice en hun naasten aandacht geven en een luisterend oor zijn?

Bekijk dan het vrijwilligersproďŹ el op onze website en neem contact met ons op.

Maanderweg 21, 6711 NC Ede | Tel 0318 610518 Dijkgraaf 24 6721 NK Bennekom | Tel 0318 414451 Eikenlaan 5, 6721 DM Bennekom | Tel 0318 4149407

T 0317 - 45 00 47

U bent welkom met of zonder afspraak

5&7&/4 #&8""3% $-*´/5(&(&

6 (3""( 7"/ %*&/45 $-*´/5(&(&7&

&/4 #&8""3%&3 7

Gegarandeerd goed!

Ge 5&7&/4 #&8""3%&3

$-*´/5(&(&7&/4 7 / 6 (3""( 7"/ %*&/45 7 8*+ ;*+/ 6 $-*´/5(&(&7&/4 5&7&/4 #&8""3%&3 Advertentie vrijetijdkrand.indd 1

14-04-13 16:11

Hardeman | van Harten staat voor kwaliteit. In mensen en materialen.

Omvangrijke projecten van duizenden vierkante meters zoals distributiecentra zijn door Hardeman van Harten neergezet. Maar ook voor de bouw en/of renovatie van stallen, bedrijfshallen, etc. is Hardeman van Harten gewoon de beste keus.

/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7 7&/4 #&8""3%&3 7 $-*´/5(&(&7&/4

$-*´/5(&(&7&/4 7" 6 (3""( 7"/ %*&/45 700

+ ;*+/ 6 (3" 8*+ ;*+/ 6 ( 5&7&/4 #&8""3%&3 7 *+ ;*+/ 6 (3" +/ 6 (3""( 7 dĂŠ sp ecialistenwandbeplating

$-*´/5(&(&7&/4 7 8*+ ;*+/ 6 ( &7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& in dak- en +/ 6 (3""( 7

(3""( 7"/ %*&/45 7 $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3

5&7

D hardeman-vanharten.nl 8*+ ;*+/ 6 (3 /4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& $

7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& " &3*(& ´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& (3""( 7"/ %*&/45 70 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 ;*+/ 6 (3""( 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 5&7& ".

4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

07&3*(& 3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". $;"".

"3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

DUITSE KWALITEIT VOOR ;*+/ 6 (3""( 7

6 (3""( 7"/ &7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

6 (3""( 7"/ EEN SCHERPE NETTO PRIJS! 3""( 7"/ %* 8*+ ;*+/ 6 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ % 026 Notariaat

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 3""( 7"/ %*

$-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

8*+ ;*+/ 6 (3

S in

t Ja

nsb e Sin ek t Ja ns

bee

k

&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& (& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 3*(& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". . %&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(&

&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

Sin t Ja nsb eek

TEVENS BEWAARDER VAN DE AKTEN

3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& EN OVERIGE CLIĂ‹NTGEGEVENS 7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". %&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& Sin

t Ja nsb

Si

eek

nt SJian VAN MR. R.E. NAGTZAAM nt s Jabe /4 7"/ .3 3 & /"(5;"". $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

Si nsek 8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& nt be Fechner Ja ek n 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& &(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". s ""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& Si bee nt k 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& Ja 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %* ns $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

WIJ ZIJN U GRAAG VAN DIENST VOOR ONDER ANDERE: (&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& / &/ 07&3*(& be 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". ek 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& TESTAMENTEN - LEVENSTESTAMENTEN "(5;"". $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&/ &/ 07&3*(& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& &8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

$-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". *+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& NOTARIËLE VOLMACHTEN ADVIEZEN & /"(5;"". $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(&

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/

8

(3""( 7"/ %* 8*+ 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ % "/%&3& 8*+ ;

8*

8* 6 (3""( 7"/ %*& ´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

6 (3""( 7"/ %*&/45 3 "/%&3&

8*+ ;*

Sin t Ja

nsb eek

Sin t Ja nsb eek

Si nt Ja

ns Zi be $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". jp $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& en e

8*+ ;* 8*

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& / 6 (3""( 7"/ %*&/45 7

6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(&

%*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& # $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& "/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

# $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". &3 "/%&3& 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(&

/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

#

%&3 "/%&3& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". ( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

8*+ ;*+/ 6

da

k

e D

7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& Si $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". nt Ja

ns be $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& ek in

7

in

le

ap

eg

kw

ee

ns b

tha Bo

k

aa 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& ls 13A ew 12 eg 7 D $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

9 e 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& la d

4 5

1

t

ns be e

aa tr

Park Sonsbeek

en

15-2

Sin t Ja

ijs

ijp

Re

19

la

25 23 23A

4

1

e D

aa

6

8*+ ; 8*+ ; 8*+ ;*+ k sbeeke t Ja nsnbe SinJa Sint

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& ls ew eg $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

Z nd

37

7

ple

pe

th a

Zij

an sb ee k

Bo

tJ

tr

Sin

kw eg

eg

ijs Re

se w

la

al

23

tr

Steijns

4-1

in

jĂŠ

Bothaple

39

41

1B

20

Sw

18

rts

16

La

1

12

# 14

13A

9A

2

Bothaplein

13 11

Reijs

6

ek

8

str aa

Sint

as

Zijpendaalseweg

#

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& # #

nd

t

ra a

st

jĂŠ

8

15

nsbe

Cr on

Ja Sint

13

beek

t traa

5

11

t traa

6

Beek en Dal

Reijs

31

7

8

a nd

35

10A

9

beek Jans

39

pe Zij

43

12

De la

4

Zijpendaalseweg

#

03 0/%&3 "/%&3&

+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& #

#

#

t

47

Jans

De la

de

9 8

Zonneweeelde

15

Sint

ee

2

1

be Jans Sint

22

So

24

33

37 35

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& #

#

#

7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& #

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

3 0/%&3 "/%&3& #

26

9

5 7

2A 3

8

1

4-2

l

eksinge

Sonsbe

12

026 Notariaat Fechner 1A gel beeksin 026 Notariaat De la Reijstraat 14 Sons

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(&

WWW

1B

2

1

$-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"". $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(&

$-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

lem

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(&

gel

eksin 5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& Sonsbe $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(&

sp

#

$-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

lein

$-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(&

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

WW WW

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

$-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

Wil

CS Arnhem

2

1C

10

6

ek

2

Amsterdamseweg

Wil

eweg

4

g ewe

Amsterdams

als

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

# #

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

# ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& "( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

#

# # #

3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& # ## GEWOON BIJ JOU IN DE BUURT! Reddy is dĂŠ

# ARIAAT

ARIAAT 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& formule voor de prijsbewuste consument die een eerlijk

#

## ## 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& verhaal verwacht. De kracht van REDDY: het prijsvoordeel ARIAAT ARIAAT #

van een formule, gecombineerd met de service van de lokale 27-1 27-4

le sp

in ple ms lle plein Wi ms lle Wi

lem

#

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& #

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(&

WIJ KOMEN AAN$-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

HUIS ZONDER EXTRA KOSTEN#

WIJ KOMEN AAN HUIS ZONDER EXTRA KOSTEN#

in

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(& $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

5&7&/4 #&8""3%&3 7"/ %& ",5&/ &/ 07&3*(&

##

## ondernemer. Wie slim is, koopt zijn nieuwe keuken bij REDDY. Reijstraat | 6814AE Arnhem|#026 |#026333 333 5048 48 info@026n DeDe LaLa Reijstraat 14 | 6814 50 | |info@026n 14 AEArnhem 9.794,Kom gerust eens langs!

# 4814 AEAE Arnhem | 026 333 50504848| info@026notariaat.nl # Arnhem | 026 333 | info@026notariaat.nl

RIAAT ARIAAT

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

$-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

.026NOT .026NOT .NL .NL .NL WWW.026NO .NL

#8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

#

##

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

#

ARIAAT ARIAAT

#

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

#

#

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

*Vraag in de showroom naar de voorwaarden.

t

2

4A

n

So

tr aa

ra at

6

8

Cr on

ns be ek we g

1C

e sb

6

8

10

ijs

st

e

3 Sonsbeekweg 1E

kw

beek Jans Sintbeek Jans Sint

eg

3A

12

Re

10

Sonsbeekweg

7 7-1

in ple

Bo th

So

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

8*+ ;*+/ 6 (

*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& 8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& / %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3& #

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

## # $-*´/5(&(&7&/4 7"/ .3 3 & /"(5;"".

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

#

8*+ ;*+/ 6 (3""( 7"/ %*&/45 7003 0/%&3 "/%&3&

3B

5

#

#

#

#

#

WWW.026NOTARIAAT.NL .026NOTARIAAT.NL WWW.026NOTARIAAT.NL

6-10

6-10

KEUKENS HETEREN

MUSKUSHOUWSESTRAAT 20 • 026 4743640 • www.reddy.nl

IN DE KEUKEN ALLES

Airborne REGIO AGENDA TENTOONSTELLINGEN Buitententoonstelling Arnhem Boys Foto’s van fotograaf Richard Jopson.

Locatie: Park Hartenstein, Utrechtseweg 232, Oosterbeek.

Info: www.airbornemuseum.nl Tentoonstelling Airborne at the Bridge Persoonlijke verhalen van de Britse luitenant John Grayburn, de Duitse Hauptstürmführer Viktor Eberhard Gräbner en de Nederlandse kapitein Jacob Groenewoud.

Locatie: Rijnkade 150, Arnhem Info: www.airbornemuseum.nl Market Garden tentoonstelling Uitgebreide tentoonstelling met veel objecten uit WOII Locatie: Arnhems Oorlogsmuseum, Kemperbergerweg 780, Arnhem Info: www.arnhemsoorlogsmuseum.com Geschiedenis Vliegbasis Deelen Geschiedenis van de vliegbasis en de luchtoorlog WOII. Locatie: Delenseweg, gebouw 20, Delen Info: www.museumdeelen.nl De Polen van Driel Informatie over de Polen bij Driel Locatie: R.K. Driel, Kerkstraat, Driel Info: www.driel­polen.nl Informatiepunt ‘De Smederij, Ede Expositie: ‘Tussen de Linies’, In het informatiepunt ‘De Smederij’ wordt vanaf eind augustus een nieuwe tentoonstelling geopend over de mobilisatie van het Nederlandse leger en het begin van de Tweede wereldoorlog.

Locatie: Verbindelaarsweg 100, Ede (oude kazerneterrein) Info: www.platformmhe.nl/ Kunst tijdens de Airborne Wandeltocht Presentatie van 10 jaar Artborne­projecten, die bij de Airborne Wandeltocht zijn geplaatst.

Locatie: gemeentehuis Oosterbeek Tentoonstelling 75 jaar Market Garden.

Tijdstip: 13.30 ­17.00 uur Locatie: Onze Lieve Vrouwenstraat 36, Heteren Info: www.betuwsoorlogsmuseum.nl Glider Collection Geschiedenis van de Glider= zweefvliegtuigen Locatie: Wolfhezerweg 111­113, Wolfheze Info: www.wolfheze.nl/_glider 9 ­ 27 september, Oosterbeek White Ribbon Mile Een korte wandeling door de uiterwaarden bij de Oude Kerk in Oosterbeek, naar het herdenkingsmonument aan de Neder­Rijn.

Tijdstip: hele dag Locatie: Benedendorpseweg 134, Oosterbeek

EVENEMENTEN 14 augustus, Arnhem Slag om Arnhem Fietstour, met uw eigen fiets langs Plekken van de veldslag, o.l.v. een gids.

Tijdstip: 14.00 ­ 16.30 uur Locatie: vertrek Oude Stationsstraat 4, Arnhem 21 augustus 2019, Arnhem Slag om Arnhem Fietstour, met uw eigen fiets langs Plekken van de veldslag, o.l.v. een gids.

Tijdstip: 14.00 ­ 1 6.30 uur Locatie: vertrek Oude Stationsstraat 4, Arnhem 1 september, Angeren Onthulling muurpanelen -19 Slachtoffers onder de Vliegtuigbemanningsleden Tijdstip: 10.30 uur Locatie: Jan Joostenstraat, Angeren 6 september, Oosterbeek Onthulling Memorial ‘Dreyeroord’ met medewerking van de Falcon Guards Tijdstip: 15.00 uur Locatie: Graaf van Rechterenweg / hoek Van Dedemweg 6 september, Oosterbeek Opening tentoonstelling originele Horsa Tijdstip: 17.00 uur Locatie: Utrechtseweg, De Naald

6 september, Oosterbeek 31e Airborne Music Night Tijdstip: 21.00 uur Locatie: Event Theater/Concertzaal, Rozensteeg, Oosterbeek Info: www.airbornemusicnight.nl

8 september, Arnhem Airbornevaart met gids naar Oosterbeek Tijdstip: 14.00 uur Locatie: Rijnkade 150, Arnhem Info: www.deblauwebever.nl

7 september 2019, Oosterbeek 73e Airborne Wandeltocht Diverse afstanden over het slagveld.

Tijdstip: vanaf 9.00 uur Locatie: Sportpark Oosterbeek Info: www.airbornewandeltocht.nl (inschrijven)

10 september, Wolfheze Glidernatuurwandeling van 6 km Tijdstip: 19.00 uur­21.30 uur Locatie: dorpsstation , Wolfheze.

Info: herdenking@ dorpsbelangwolfheze.nl

7 september, Arnhem Vrienden van het Airborne Museum Organiseren een themadag “Het keerpunt in de slag om Arnhem” Tijdstip: 9.00 uur ­ 15.00 uur Locatie: het Buurthuis ’t Huuske, Mauritsstraat 22, Arnhem Kosten: leden € 25,­, niet leden € 30,­ Opgaven tot 25 augustus via activiteiten@ vriendenairbornemuseum.nl

11 september, Oosterbeek Lezing van Robert Kershaw schrijver van het boek ‘it never snows in september’ Tijdstip: 19.00 ­21.30 uur Locatie: Airborne Museum

8 september, Arnhem Airborne Klim Toertocht langs diverse Airborne Monumenten Tijdstip: vanaf 7.30 uur diverse afstanden Locatie: Daam Fockemalaan 1, Arnhem Info: inschrijven: www.fietssport.nl/ details/toertocht/

Oosterbeek

Feel Good Market Dennenkamppark Generaal Urquhartlaan zondag 29 september 11:00 - 17:00 uur AIRBORNE KRANT

13 september, Arnhem Free Your Light Run en Walk (75 jaar Airborne) 4 km langs verlichte objecten en projecties Inschrijfkosten: € 10,00 Inschrijven: www.freeyourlight.nl

LUSTRUMBOEK 75 JAAR SLAG OM ARNHEM In september verschijnt ter gelegenheid van het feit dat dan herdacht wordt dat 75 jaar geleden de Slag om Arnhem plaatsvindt, het boek ‘75 Years Battle of Arnhem’.

Een Engelstalig boek vol bijzondere foto’s die een uniek beeld schetsen van 75 jaar herdenken. Maar ook gedichten, tekeningen en korte

teksten. Onder andere van direct betrokkenen bij de herdenkingen, waaronder diverse militaire en burgerlijke autoriteiten. De Arnhemse schrijver zal dit boek in september schenken aan alle Arnhemveteranen.

Een boek om hen te bedanken maar ook om tot uitdrukking te laten komen dat we ook na 2019 de offers die destijds zijn gebracht zullen blijven

FOOD &

GOODIES

12 september, Arnhem Airbornevaart met gids naar Oosterbeek Tijdstip: 14.00 uur Locatie: Rijnkade 150, Arnhem Info: www.deblauwebever.nl

herdenken Het boek verschijnt in een fraaie hardcover uitvoering. Full colour in 138 pagina’s en zal in een beperkte oplage ook verkrijgbaar zijn voor geïnteresseerden. Meer informatie: www.we­publishing.nl

Administratiekantoor R. van den Berg en Zoon Aan de Liberation route gelegen even heerlijk ontspannen of genieten van een kop koffie of een mooi glas wijn?

Doe dat dan bij Fletcher Hotel Klein Zwitserland welke in 1905 gebouwd is als een Zwitsers Chalet. Hier komt u zeker tot rust. Of wat dacht u van een lunch of diner bij de oude Saksische boerderij waar het al met 48 jaar bekroonde Michelinsterren Restaurant De Kromme Dissel is gehuisvest.

Waar u ook voor kiest, wij staan klaar voor u.

Fletcher Hotel Klein Zwitserland Klein Zwitserlandlaan 5, Heelsum, 0317-319104 6

“Betrokken, betaalbare, bereikbare en betrouwbare boekhouder met persoonlijke aanpak” Onder de Bomen 2a 6871 CH Renkum E: info@rmcl.nl | www.administratiekantoorvandenberg.nl T: (0317) 31 84 85 | M: (06) 23 70 58 85

Pagina 23

Airborne REGIO AGENDA 13 september, Arnhem Slag om Arnhem Fietstour met uw eigen fiets langs plekken van de veldslag, o.l.v. een gids.

Tijdstip: 14.00 ­16.30 uur Locatie: vertrek Oude Stationsstraat 4, Arnhem 13 september, Oosterbeek A Bridge too Far boottocht naar Arnhem Tijdstip: 13.30 uur Locatie: Drielseveer, Oosterbeek.

Info: www.debauwebever.nl 14 september, Arnhem Airborne Freedom Trail Inschrijving en informatie: www.bridgetobridge.nl 14 september, Driel Polen Wandeltocht (diverse afstanden) Tijdstip: start tussen 9.00 ­ 12.00 uur afhankelijk van de afstand.

Locatie: zalencentrum ‘Oldenburg’, Hofplein 1, Driel Info: www.polentochtdriel.nl 14 september, Arnhem Market Garden Memorial; concert Tijdstip: 20.00 uur Locatie: Eusebiuskerk, Kerkplein 1, Arnhem Info: www. marketgardenmemorialconcert.nl

17 september, Oosterbeek Kranslegging bij de Naald, start van de herdenkingen Tijdstip: 9.00 uur Locatie: tegenover het Airborne Museum

Tijdstip: 15.00 uur Locatie: Reijerscamp, uitzichtpunt Info: herdenking@ dorpsbelangwolfheze.nl

17 september, Huissen Tocht met Herdenking bij WOII monument Tijdstip: 14.30 uur Locatie: Vertrek vanaf Markt te Huissen naar ’t Looveer aan de Rijn Info: www.exodushuissen.nl

19­22 september, Driel Speciale korte tentoonstelling van het Poolse Legermuseum Over S. Sosabowski Tijdstip: 15.00 uur opening Locatie: Informatiecentrum De Polen van Driel Kerkstraat 27, Driel

17 september, Heelsum Kranslegging bij Airborne Monument Tijdstip: 19.00 uur Locatie: Bennekomseweg, Heelsum

20 september, Oosterbeek Kranslegging bij het ‘Gelderland Monument’ Tijdstip: 9.30 uur Locatie: tegenover de ingang van het Airborne Museum

17 september, Wolfheze Herdenkingsconcert en ­ theatervoorstelling Tijdstip: 19.00 uur Locatie: Openluchttheater De Klaproos Toegang: € 3,00, tickets via http://bit.ly/tickets17september Info: herdenking@ dorpsbelangwolfheze.nl

20 september, Arnhem Airborne International Youth Conference Tijdstip: 9.00 ­ 17.00 uur Locatie: Provincie Huis Info: www.youcee.eu voor het volledige programma

18 september, Ede Onthulling Landmark ‘Vensters’ Tijdstip: 14.00 uur Locatie: Verlengde Arnhemseweg, Ede

15 september, Oosterbeek Lezing Anthony Beevor de Britse historicus Met een brede kennis over de Slag om Arnhem.

Tijdstip: 19.00 ­ 21.30 uur Locatie: Airborne Museum

18 september, Oosterbeek Lezing door Dilip Sarkar over zijn nieuwe boek ‘Arnhem 1955, the human tragedy of the Bridge too Far’.

Tijdstip: 19.00 ­ 21.30 uur Locatie: Airborne Museum

15 september, Arnhem Rabo Bridge to Bridge loop Inschrijving: www.bridgetobridge.nl

19 september, Wolfheze Onthulling gedenksteen RAF piloot Fl.Lt.David Lord en zijn bemanning

20 september, Oosterbeek Jaarvergadering Arnhem 1944 Fellowship Tijdstip: 11.00 uur Locatie: Lebretweg 51, Oosterbeek 20 september, Arnhem Kranslegging bij Airborne Monument Wijk Lombok Tijdstip: 15.00 uur Locatie: Nassaustraat, Arnhem 20 september, Renkum Breed Airborne programma (zie ook elders in de krant) Tijdstip: 10.00 ­18.00 uur Locatie: Airborneweg 1, Renkum 20 september, Wolfheze Paradropping, postvlucht, kranslegging, dorpsbuffet (18.00 uur)

Film “Theirs is the Glory.

Tijdstip: de hele dag Locatie: Camping Lindehof Info: herdenking@ dorpsbelangwolfheze.nl

tegen Fortuna, met veteranen en show Tijdstip: 20.45 uur Locatie: Gelredome stadion Info: www.vitesse.nl

20 september, Arnhem 16e Bridge to the Future conference, thema ‘Duitsland keerpunt’ Tijdstip: 13.00 ­ 17.00 uur Locatie: Parkzaal Musis Sacrum, Velperbinnensingel 15, Arnhem Info: www.bridgetothefuture.nl (ook voor aanmelding)

21 september, Driel Luchtlanding para’s Tijdstip: 13.00 uur Locatie: Boltweg, Driel Info: www.driel­polen.nl

20 september, Arnhem Slag om Arnhem Fietstour met uw eigen fiets langs Plekken van de veldslag, o.l.v. een ENGELS sprekende gids.

Tijdstip: 14.00 ­16.30 uur Locatie: vertrek Oude Stationsstraat 4, Arnhem 20 september, Arnhem Airbornevaart met gids naar Oosterbeek Tijdstip: 14.00 uur Locatie: Rijnkade 150, Arnhem Info: www.deblauwebever.nl 20 september, Arnhem Bridge to Liberation Experience Multi media voorstelling.

Tijdstip: 20.30 ­ 22.00 uur Locatie: Rijnkade, Arnhem Info: www.bridgetoliberation.nl 20 september, Arnhem Kranslegging bij Airborne Monument Tijdstip: 19.00 uur Locatie: Airborne Plein, Arnhem

21 september, Ede Paradropping van circa 1000 para’s en verder een zeer breed programma.

Tijdstip: vanaf 8.30 uur (hele dag) Locatie: Ginkelse Heide Info: www.ede.nl/airborne Attentie: van te voren informatie halen over bereikbaarheid 21 september, Ede Herdenking bij Airborne Monument Tijdstip: 11.15 uur Locatie: Ginkelse Heide Info: : www.ede.nl/airborne Attentie: van te voren informatie halen over bereikbaarheid.

21 september, Renkum Breed Airborne programma (zie ook elders in de krant) Tijdstip: 10.00 ­18.00 uur Locatie: Airborneweg 1, Renkum 21 september, Arnhem Slag om Arnhem Fietstour, met uw eigen fiets langs plekken van de veldslag, o.l.v. een gids.

Tijdstip: 14.00 ­16.30 uur Locatie: vertrek Oude Stationsstraat 4, Arnhem

20 september, Arnhem Massed Pipes & drums mars Tijdstip: circa 18.40 uur Locatie: de John Frostbrug

21 september, Oosterbeek Kranslegging RAF monument Tijdstip: 14.00 uur Locatie: park Hartenstein bij het Airborne Museum

21 september, Arnhem Airborne wedstrijd Vitesse

21 september, Oosterbeek Herdenking RAF monument

NIEUW IN OOSTERBEEK DERMATOLOGIE SPREEKUUR

Verdachte moedervlekken Huidkanker Vermoeide benen/spataderen Acne

 snel en goed geholpen  vergoed via zorgverzekering, met een verwijzing van uw huisarts

Utrechtseweg 159, Oosterbeek. T 085-1302796 Pagina 24

www.optimumclinics.nl

21 september, Heelsum, Oosterbeek, Arnhem Race to the Bridge, militaire WOII voertuigen Tijdstip: 14.00 uur verzamelen Telefoonweg Heelsum Daarna route door Oosterbeek en Arnhem en weer terug naar Airborne Museum in Oosterbeek voor bezichtiging (circa 15.45 uur) 21 september, Huissen Huissen in de frontlinie WOII (rondleidingen).

Tijdstip: 14.00 uur Locatie: Stadsdam 1, 6851 AH Huissen www.exodushuissen.nl 21 en 22 september, Arnhem Een multimediaal evenement in de Eusebiuskerk over de Slag om Arnhem in september 1944.

Locatie: Kerkplein, Arnhem Info: https://eusebius.nl/ 21 september, Driel Kranslegging /herdenking Poolse Parachutisten Tijdstip: 15.00 uur Locatie: Polenplein­Plac Polski, Driel Info: www.driel­polen.nl 21 september, Driel Poolse mis in R.K. Kerk Tijdstip: 19.00 uur Locatie: R.K. Kerk Driel 21 september, Arnhem/Driel Kranslegging Engineers Monument Tijdstip: 17.00 uur Locatie: Drielse Rijndijk, Arnhem/ Driel

21 september, Oosterbeek Remembrance Dance muziek en kleding aangepast aan de jaren 1940­45 Tijdstip: 20.30 ­ 01.00 uur Locatie: Rozensteeg 3, Oosterbeek

22 september, Wolfheze Herdenking Glider Pilot Regimental Association Monument Tijdstip: 15.15 uur Locatie: Dorpsplein, Wolfheze

21 september, Arnhem War Requiem van Benjamin Britten Tijdstip: 19.00 uur Locatie: Musis Sacrum, Velperbinnensingel 15, Arnhem Info: info@bttf.nl

22 september, Oosterbeek Kranslegging en korte dienst Air Despatch Monument Tijdstip: 16.00 uur Locatie: Van Limburg Stirumweg 28, Oosterbeek (voorbij de begraafplaats).

21 september, Oosterbeek 45e Airborne Taptoe Oosterbeek Tijdstip: 20.00 uur Locatie: Raadhuisplein, Oosterbeek Info: www.taptoe­oosterbeek.com

23 september, Ede Kranslegging Mausoleum Tijdstip: 10.00 uur Locatie: Van Eeghenboslaan 2, 6711 EB Ede

22 september, Oosterbeek Engels­Nederlandstalige dienst Tijdstip: 9.00 uur Locatie: Oude Kerk, Benedendorpseweg, Oosterbeek 22 september, Oosterbeek De grote herdenking op de Airborne Begraafplaats Tijdstip: 11.00 (uiterlijk 10.45 uur binnen zijn) Locatie: Van Limburg Stirumweg 28, 6861 WL Oosterbeek 22 september, Huissen Huissen in de frontlinie WOII (rondleidingen) Tijdstip: 14.30 uur Locatie: Stadsdam 1, 6851 AH Huissen www.exodushuissen.nl 22 september, Driel Afsluiting Airborne Herdenkingen Tijdstip: 15.00 uur Locatie Uiterwaarden, Driel Info: www.driel­polen.nl

24 september, Arnhem Kranslegging Evacuatieplaquette Tijdstip: 14.30 uur Locatie: hoek Apeldoornseweg/ Jansbinnensingel 27 september, Arnhem Introdans met The Battle, eerbetoon Slag om Arnhem Tijdstip: 20.15 uur Locatie: Stadstheater, Velper­ binnensingel 10, 6811 BP Arnhem Info: www.musisenstadstheater.nl www.introdans.nl 27 september, Huissen ­ Beekbergen Een gecombineerde evacuatie herdenking die start bij het evacuatiemonument, tegenover theater Rembrandt, in Arnhem en eindigt bij het Exodus monument.

Tijdstip: 9.15 uur, start Markt Huissen, na ontvangst gemeentehuis Arnhem (circa 11.00 uur) en vandaar vertrekken de bussen naar Beekbergen waar om 14.00 uur een herdenking is bij het Exodus Monument

in Beekbergen (kruising Smittenberg) Info: www.exodushuissen.nl

Locatie: Landgoed Schoonderlogt, Logtsestraat 4, Elst (GLD) Info: www.theisland44­45.nl/

28 september, Arnhem Introdans met The Battle, Eerbetoon Slag om Arnhem Tijdstip: 20.15 uur Locatie: Stadstheater, Velper­ binnensingel 10, 6811 BP Arnhem Info: www.musisenstadstheater.nl www.introdans.nl

11 oktober, Heteren Herdenking Hampshire Monument Tijdstip: 10.30 uur Locatie: Drielsedijk, Heteren tegenover de steenfabriek Rindijk de oude steenfabriek ‘Korevaar’

29 september, park Lingezegen Onthulling kunstuitbeelding Sherman tank / informatiepaneel Tijdstip: 14.30 uur Locatie: Hoek De Vergert­ Heuvelsestraat, Bemmel Info: www.exodushuissen.nl 3 oktober, Arnhem Introdans met The Battle, Eerbetoon Slag om Arnhem Tijdstip: 20.15 uur Locatie: Stadstheater, Velper­ binnensingel 10, 6811 BP Arnhem Info: www.musisenstadstheater.nl www.introdans.nl 5 t/m 13 oktober, Elst Het verhaal van de Betuwe in ‘44 ­ ‘45 Herinneringsweekend The Island: authentiek legerkamp, re­enactors, hospitaal, hoofdkwartier en wapendemonstraties. Een beleving.

COLOFON

Tijdstip: 14.00 uur Locatie: Park Hartenstein / Airborne Museum

11 oktober, Heteren Herdenkingsmonument 1e Airborne Divisie Tijdstip: 13.00 uur Locatie: Drielse Rijndijk bij de brug over A50. de A50 19 0ktober, Ede Pegasus ontsnappingsroute I Tijdstip: 11.00 uur Locatie start: Informatiepunt ‘De Smederij’ Verbindelaarsweg 100, Ede (terrein voormalig Mauritskazerne) info: www.platformmhe.nl 26 oktober, Wekerom Pegasus Wandeltocht Afstanden 10,20, 30 km Tijdstip: 9.00 uur Locatie: Apeldoornseweg 60, Wekerom Info: www.vvvveluwevallei.nl 2 november, Ede Pegasus ontsnappingsroute II Tijdstip: 11.00 uur Locatie start: Informatiepunt ‘De Smederij’ Verbindelaarsweg 100, Ede (terrein voormalig Mauritskazerne)

Opdrachtgever: Stichting Airborne Feelings, september 1944 Info: paultirion@outlook.com

Foto’s: Airborne Museum, Gelders Archief; Berry de Reus Fotografie; Paul Tirion, Laurens van Aggelen, Stichting Driel­Polen

Redactie medewerkers: Paul Tirion (eindredactie); Laurens van Aggelen, Otto van Wiggen, Gerrit Pijpers en Airborne Museum ‘Hartenstein’

Drukker: Janssen Pers

Uitgever: MDH Uitgeverij Lay out: MDH Uitgeverij, Doetinchem

Totale oplage: 216.000 (zeven edities en losse verspreiding) Disclaimer: De redactie doet er alles aan om de juiste informatie te verwerken, maar staat niet in voor onvolkomenheden of wijzigingen. Wij adviseren via de websites de actuele informatie te bekijken.

Greatest selection books about Market Garden in the Netherlands.

Meest uitgebreide assortiment boeken over de Slag om Arnhem

MEIJER & SIEGER MEIJER & SIEGER

www.plantagemeijerensiegers.nl www.meijerensiegers.nl | T 026-3341047 Utrechtseweg 208 | 6862 AX Oosterbeek 026 - 33 41 047 www.plantagemeijerensiegers.nl

AIRBORNE KRANT

s prengmens we ar. nl

U trec h t s eweg 1 8 2 O os ter b eek Pagina 25

Uniek en nu blijvend te zien in ons museum

De Helene Kröller-Müller Kamer

Nieuw

Antieke wandtegels, velden en tableaus, verzameld door Helene Kröller-Müller Nu hier te zien in haar eigen Helene Kröller-Müller Kamer

EIKENZOOM 12, OTTERLO OPENINGSTIJDEN EN TELEFOON: ZIE ONZE WEBSITE WWW.NEDERLANDSTEGELMUSEUM.NL

HERDENKINGEN IN DE AIRBORNE GEMEENTEN Oosterbeek, dinsdag 17 september 2019 Oosterbeek: 9.00 uur Kranslegging bij het Airborne Monument ‘De Naald’.

De beeldengroepen op de zuil verbeelden: Landing Airbornes; laatste verzet, hulp van Oosterbeeks vrouwen en ondergrondse.

Arnhem, vrijdag 20 september 2019 Lombok, 15.00 uur Airborne Monument

Driel, zaterdag 21 september 2019 Driel, 15.00 uur: Herdenking en kranslegging voor de Polen. De sokkel symboliseert het Poolse Volk. Uit de sokkel rijst een dynamisch betonnen element: Polen’s geestkracht en onversaagde moed.

Nassaustraat, Arnhem.

Arnhem, vrijdag 20 september 2019 Arnhem, 19.00 uur: kranslegging bij Het Airborne Monument, restanten van de verwoeste rechtbank.

Tegenover het Airborne Museum.

Heelsum, dinsdag 17 september 2019 Heelsum: 19.00 uur Het Airborne Monument in Heelsum bestaat uit een aantal onderdelen. Aan een boog hangt een metalen beeld van een parachutist. De boog wordt bekroond door een Pegasus.

Polenplein, Driel Arnhem/ Driel, 21 sepetember 2019 Engineersmonument, 17.00 uur: Kranslegging Drielse Rijndijk, spoorbrug, Arnhem/ Driel

Airborne plein, Arnhem Ede, zaterdag 21 september 2019 Ede, 11.00 uur: luchtlanding en kranslegging bij het Airborne Monument op de Ginkelse Heide

Oosterbeek, zondag 22 september 2019 Oosterbeek, 11.00 uur: herdenkingsdienst Op de Airborne Begraafplaats.

Voor de gevallen Geallieerden. Kinderen leggen bij elk graf bloemen.

Bennekomseweg, Heelsum Oosterbeek, vrijdag 20 september 2019 Oosterbeek: 9.30 uur Kranslegging bij het ‘Gelderland Monument’, als dank geschonken door de veteranen aan de Gelderse bevolking.

Ginkelse Heide , Ede

Van Limburg Stirumweg, Oosterbeek

Oosterbeek, zaterdag 21 september 2019 RAF monument, 14.00 uur: Herdenking en kranslegging.

Oosterbeek, 22 september 2019 Air Despatch monument, 16.00 uur Kranslegging, korte herdenking

zalencentrum Van Limburg Stirumweg, Oosterbeek

Bij de entree van het Airborne Museum ‘Hartenstein’ in Oosterbeek.

Bij entree Airborne Museum

Lebret zalencentrum

KUNSTWERK DREYEROORD:

EERBETOON VOOR DE GEVALLEN SLACHTOFFERS De plek rond het oude hotel Dreyeroord in Oosterbeek is zeer bijzonder, niet alleen omdat tijdens de gevechten tegen de Duitsers er veel slachtoffers zijn gevallen, maar ook omdat veteranen en hun familie jarenlang na de Slag om Arnhem hier bleven logeren om de herdenkingen mee te maken. Om deze plek te accentueren is er een kunstwerk ontworpen door Ellen Brouwers Design dat op 6 september 15.00 uur onthuld zal worden. Dit zal mede gebeuren door de veteranen. Ook een erewacht van 11 Luchtmobiel zal aanwezig zijn.

De troepen die in die omgeving gevochten hebben bestonden voor het grootste deel uit het 7e (Galloway) Kings Own Scottish Borderes en Glider (zweefvliegtuig) Piloten van Army Air Corps. Zij landden met een zweefvliegtuig op de landingszone rond Wolfheze. Allereerst trokken ze naar de Ginkelse Heide om de parachutisten te beschermen bij hun dropping op de hei. Via gevechten bij de Johannahoeve kwam het gedecimeerde bataljon op dinsdagavond 19 september aan bij Hotel Dreyeroord.

Voor het in bezit krijgen van het hotel zijn zware gevechten gevoerd met de bajonet op het geweer. Tegelijkertijd moesten de aanvallende Duitsers vanaf de Dreyenseweg tegengehouden worden. Dit alles onder de bezielende leiding van Luitenant Kolonel Robert Payton­Reid. De onthulling op 6 september 15.00 uur is op de hoek van de Graaf van Rechterenweg en de Van Dedemweg is voor iedereen te bezoeken. Met medewerking van 11 Luchtmobiel en de doedelzakband de ‘Falcon Guards’.

Crowdfunding is nog noodzakelijk: Voor ‘Memorial Dreyeroord’ loopt een crowdfundingsactie. Er is nog niet genoeg geld opgehaald om alle kosten te betalen.

Dus nogmaals een oproep om uw steentje bij te dragen aan dit eerbetoon, juist bij de 75e herdenking van de Slag om Arnhem. Gelden kunnen worden overgemaakt aan: banknummer: NL17RABO0102829837 t.n.v. Stg. Airborne Feelings, september 1944 o.v.v. ‘Dreyeroord’.

Sponsors die al een belangrijke bijdrage leverden: AMvest, Rabo Arnhem e/o, Gemeente Renkum, Citer, Zabawas, Prins Bernhard Cultuurfonds.

Horsa bij de Naald in Oosterbeek.

Aansluitend aan de onthulling van het ‘Memorial Dreyer­ oord’zal vrijdag 6 september om 17.00 uur de openstelling plaatsvinden van de Horsa, die speciaal uit Engeland is overgebracht. De Horsa zal onder een grote tent van het leger tentoongesteld worden. Een prachtig gezicht voor de vele bezoekers van de Airborne wandeltocht, een dag later.

Fysiotherapie Oosterbeek-Wolfheze Tijdens de Airborne wandeltocht zijn wij weer vanaf 12.00 in park Hartenstein aanwezig om uw kuiten te masseren. Wij vragen hiervoor een minimale vergoeding van 5 euro. De opbrengst gaat geheel naar een goed doel.

Albert Heijn

Renkum

AIRBORNE KRANT

Pagina 27

E info@militaria4you.com T 06 - 400 222 58

VAN DAM

Grootste on-line dump schop van Nederland. Ruime keus in nieuw en gebruikt legermateriaal! www.militaria4you.com Grootste on-line dump schop van Nederland. Ruime keus in

DAKBEDEKKINGEN

Onderhoud Dakbedekking Ook voor advies Dakpannen Zink- koper en Loodwerk en dakinspectie Renkum | T 0317 314 907 | M 06 237 749 00 www.gertvandam.nl | info@gertvandam.nl

Bezoekadres:

Mieke van Kooten

Klassiek Homeopaat Lid NVKH (afspraken meestal vergoed) 3Care specialist

Lichamelijke, geestelijke en uiterlijke gezondheid

Homeopathie en gezonde voeding tegen: • Overgewicht • Hoofdpijn, migraine • Vermoeidheid en/of slaapproblemen • Spierklachten • En nog veel meer…

Siam Thaise Massage Nijmegen: van Berchenstraat 3a | 6511 BA Nijmegen Arnhem: Steenstraat 136 | 6828 CR Arnhem info@siammassage.nl | www.siammassage.nl

Bakkerstraat 8 • 6671 AB Zetten Tel: 0488 452157 • info@dikfranken.nl

fifi

Kijk: www.MiekeVanKooten.nl Bel: 06 201 377 39 Kom: Schubertplein 1, Doorwerth Mail: mail@MiekeVanKooten.nl

PP

Uw administratieve en fiscale specialist:

PP

DUURZAAM

VERWARMING

PP

AIRCO

VENTILATIE

LOODGIETERSINSTALLATIES

Oosterbeek 1944

PP

ZINK/EPDM DAKWERK

steinarnhem.nl

PP PP

SCHUILING SCHOENREPARATIE & LEDERWAREN ficeerd Gecertifi fi fi reparateur van:

P Pschoenreparatie P P P Psleutels P P P Pnaamborden P P P Pfournituren P P P Ptassen P P P Priemen P P P Pportemonnees P P

PP

AANNEMERSBEDRIJF H.WILLEMSEN

Nudepark 168, 6702 DX WAGENINGEN Postbus 428, 6700 AK WAGENINGEN T: 06 - 53 78 79 66 I: www.admin-vanderschouw.nl E: info@admin-vanderschouw.nl

Meubelstoffeerderij DE STOFWISSELING Vakkundig

Persoonlijk

TECHNO BOUW Gespecialiseerd in stofferen van zitmeubels, zowel modern als antiek.

Het Vlot 10 • 6846 MA Arnhem Tel: 026 3514454 • 06 48340970

Contact informatie Atelier Martijn Kok Wilhelminastraat 47 6862 HB Oosterbeek

 026 - 339 08 50  martijn@destofwisseling.com

Oosterbeek - Zevenaar - Huissen - Westervoort

www.schuilingschoenreparatie.nl www.schuilingschoenreparatie.nl

Creatief

www.hwillemsentechnobouw.nl

www.destofwisseling.com

AIRBORNE WANDELTOCHT ONMISBAAR BEGIN VAN HERDENKINGSPERIODE Door Laurens van Aggelen

Wanneer iemand spreekt over ‘de Airborne’ weet iedereen in Oosterbeek en Arnhem dat het gaat om die bijzondere eerste zaterdag van de maand. De dag waarop er gemiddeld 32.000 wandelaars vanaf Sportpark Hartenstein op pad gaan om te wandelen én te herdenken. De herdenkingstocht die in 1947 voor het eerst werd gehouden, is in alle opzichten uitgegroeid tot een evenement van wereldformaat.

“Onze mensen zouden eens wat meer aan beweging moeten doen. Als we dat nu eens combineren met het herdenken van de Slag om Arnhem en we organiseren een wandeltocht, dan slaan we twee vliegen in één klap.” Woorden van die strekking klonken er op een zondagmorgen in 1946 aan de koffietafel op het politiebureau van de gemeentepolitie in Renkum. Het idee kwam uit de koker van de bestuursleden van Politie Sport Vereniging ‘Renkum’ (PSVR) die een jaar eerder, op 23 september, werd opgericht. Aldus werd besloten en men had goede verwachtingen ten aanzien van het aantal deelnemers dat in september 1947 aan die allereerste

wandeltocht zou deelnemen. Men rekende op zo’n 750 deelnemers, waaronder niet alleen collega’s van de politie maar ook militairen, burgers en padvinders. Dat bleek een verkeerde inschatting want er kwamen uiteindelijk bijna 2.100 wandelaars op de been. Omdat het er zoveel meer waren dan voorzien, kon niet iedereen die dag met de beloofde medaille naar huis. Deze werd toen nagestuurd.

De populariteit van de Airborne Wandeltocht nam in rap tempo toe. Waren er in 1953 al 10.000 deelnemers, 25.000 in 1966, in 1987 kon het recordaantal van 36.028 wandelaars in de boeken worden bijgeschreven. Hevige regen, soms zelfs gedurende de gehele dag, kan de echte liefhebbers van de Airborne niet deren .Er is zelfs een moment geweest dat ‘de Airborne’ meer deelnemers kende dan de Nijmeegse Vierdaagse die intussen al meer dan 100 jaar bestaat.

Wie meeloopt met de Airborne kan zoals gezegd kiezen uit vier wandelroutes: 10­ 15­ 25­ en 40 kilometer. Dit maakt de wandeltocht geschikt voor jou en oud, geoefende en minder getrainde wandelaars. Aantrekkelijk aan de routes is het uitzonderlijk mooie en afwisselende landschap,

vooral op de langere afstanden omdat het parcours dwars over de landingsterreinen voert. In vroegere jaren waren wandelaars zich meer bewust van de markante plaatsen die werden gepasseerd. Wie daar oog voor heeft, zal tijdens de Airborne nog altijd een hoop kunnen zien waardoor het beeld van de Slag completer wordt.

De meest bijzondere aanwezige tijdens de Airborne Wandeltocht is nog altijd Generaal­Majoor Urquhart. Op 4 september 1971, ter gelegenheid van de 25e editie was hij er ook, samen met Prinses Margriet en haar echtgenoot Pieter van Vollenhoven. Dit was overigens ook de enige keer dat er iemand van het Nederlandse Koninklijk Huis aanwezig was. Wijlen Prins Bernhard was echter jarenlang voorzitter van het erecomité.

ARTBORNE: ‘MONUMENTEN VOOR ÉÉN DAG’ LANGS AIRBORNE-WANDELROUTES Ook dit jaar kunnen de deelnemers aan de Airborne wandeltocht er niet omheen: de ArtBorne­ kunstprojecten van Scarabee. De Renkumse kunststichting is met twee speciaal voor de wandeltocht gemaakte ‘monumenten voor één dag’ aanwezig langs de routes. Ditmaal koos de jury voor projecten van jonge kunstenaars met een ruime ervaring in het werken voor grote publieksgroepen. Op de Hoge Oorsprong presenteert de Antwerpse Nederlander Bouke Bruins zijn bijdrage aan ArtBorne. Het Rotterdamse duo Atelier ARI (Joyce de Grauw en Paul van den Berg) strijkt neer op de Duno. die niet alleen stilstaan bij het herdenken van de Tweede Wereldoorlog, maar verbindingen aangaan met heden en toekomst. Zo ontstaan nieuwe vormen van herdenken.

Uitgangspunt is dat het publiek actief wordt betrokken bij de projecten. Scarabee noemt ze ‘monumenten voor één dag’; uitdagingen voor de makers, maar ook voor de Airborne­wandelaars.

Locatie kiezen Monument voor één dag

Scarabee presenteert voor de elfde keer twee projecten.

Tien jaar geleden ontwikkelde deze stichting het ArtBorne­concept, dat uniek was en nog steeds is.

ArtBorne behelst het presenteren van kunstprojecten

In de praktijk blijkt dat lang niet alle kunstenaars raad weten met de opdracht om zo’n ‘monument’ te maken. De taak van de onafhankelijke jury is om uit de aanmeldingen, dit jaar dertig, de meest levensvatbare te kiezen. Nadat er uiteindelijk twee opdrachten zijn verstrekt, volgt een traject waarin de kunstenaars samen

SHOWROOM MET 2000 m2 VLOEREN

met Scarabee een locatie zoeken en hun plannen zo nodig bijstellen en aanpassen.

Scrabbleletters

Bouke Bruins, die eerder projecten uitvoerde in Nederland en de Verenigde Staten, laat de wandelaars met behulp van ‘scrabbleletters’ een aantal vragen beantwoorden. Ze worden aangebracht op grote stripachtige tekeningen tussen de bomen op de Hoge Oorsprong.

Bananenrepubliek

Joyce de Grauw en Paul van den Berg van Atelier ARI, behalve in ons land werkzaam in Canada en Frankrijk, stellen met hun project de vraag waar de ruim zeventig jaar vrijheid van na de oorlog ons hebben gebracht. Dit project kreeg de al even prikkelende titel ‘Bananenrepubliek’ mee en is te zien langs een pad op de Duno. Honderden bananen staan in rijen in het gelid voor een podium met daarop een bananenplant. En ja, alle wandelaars krijgen zo’n vrucht om tijdens de tocht op te eten.

Scoren met uw tuin !

Scoren me

TWEE VLOERSPECIALISTEN OP EEN LOCATIE

Nijverheidsweg฀12฀ELST฀•฀Tel฀0481฀37฀77฀73

Nijverheidsweg฀12฀ELST฀•฀Tel฀0481฀37฀77฀73

Nijverheidsweg฀12฀ELST฀•฀Tel฀0481฀37฀77฀73

WWW.PARKETEXQUISIT.NL

Pascalweg฀5฀ELST฀•฀Tel฀0481฀45฀90฀80

Pascalweg฀5฀ELST฀•฀Tel฀0481฀45฀90฀80

Pascalweg฀5฀ELST฀•฀Tel฀0481฀45฀90฀80

Renkum Tel. 0317 - 31 00 81

www.hoveniersbedrijfmarskamp.nl

WWW.VLOERSHOPELST.NL 30-1-2018 12:48:50

AIRBORNE KRANT

Renkum T Pagina 29

WONEN EN LEVEN in het vegetarisch zorgcentrum Felixoord

Dierenhotel Betuwse Weide Achterstraat 49 6666 LB Heteren 026-4722012 info@betuwseweide.nl

Felixoord is een lommerrijk gelegen woonzorgcentrum waar vegetariërs uit heel Nederland naartoe komen om hun oude dag in harmonie met de natuur door te brengen.

Felixoord is het enige vegetarische zorgcentrum in WestEuropa en werd in 1968 in opdracht van een groep oudere vegetariërs gebouwd. Felix Ortt, grondlegger van het vegetarisme in Nederland, is naamgever van Felixoord en één van de oprichters.

Trimsalon

Felixoord biedt beschermd wonen en verzorgd wonen. In de zorgverlening gaat respect voor mensen hand in hand met respect voor milieu en dierenwelzijn. Bij de zinvolle dagbesteding wordt aangesloten bij de leefstijl en interesses van de bewoners. Cultuur en natuur staan centraal.

Jolanda Hendriks-Ariëns 06-51023376

Hondenschool Hond & Co Colette Essers 06-30619522

www.betuwseweide.nl

E-bike en schoolfietsen specialist

Gratis leenfiets

St. Vegetarisch Zorgcentrum Felixoord Ommershoflaan 35, 6861 CH Oosterbeek 026-3340955

www.felixoord.nl

Gratis haal- en brengservice

Persoonlijk advies

Snelle reparatie

onderdeel van stichting

WIL WAS 9 JAAR TOEN DE SLAG OM ARNHEM LOSBARSTTE over en weer zijn gevolgd; het voelt alsof er dierbare bloedverwanten zijn bijgekomen.

Wil Rieken woonde met haar ouders en zusje aan de Utrechtseweg in Oosterbeek, waar haar vader een banketbakkerij had. Ze was negen toen de Slag om Arnhem losbarstte. Tot op de dag van vandaag is Wil actief bij diverse Airborne­ organisaties.

Asielzoekers

Wil heeft een tijd bij asielzoekers in Deelen gewerkt.

Vanuit haar evacuatietijd weet ze wat het is om geen eigen plek te hebben en hoe goed het voelt als mensen je welkom heten. Ook is ze sinds 1994 een van de zeer trouwe, bekwame vrijwilligers van Airborne Museum Hartenstein. Het verhaal van haar oorlogservaringen staat opgetekend in het boek De Straat van Robert Kershaw.

Het huis van de familie Rieken lag precies op de grens van de oostelijke perimeter, waar hevig werd gevochten.

De familie en hun buren schuilden in de kelder. Op een gegeven moment kwam er een Duitser binnen om te vragen of er ook Tommy’s in huis waren. Een angstige tijd, weet Wil zich te herinneren. Tegenover hun woning stond Huize Lebret (ongeveer waar nu het gemeentehuis staat). In deze grote villa waren Duitsers gelegerd. Haar dappere hondje Molly rende er regelmatig naartoe om vlees uit de keuken te stelen. Maar op een dag werd zij gesnapt en aangeschoten.

CONFERENTIE

BRIDGE TO THE FUTURE 2019

Speelgoedhondje

Korte tijd na het uitbreken van de Slag werden de Oosterbekers gesommeerd hun huizen te verlaten.

Onder begeleiding van een Duitse soldaat werden Wil en haar familie door hun achtertuin naar de Weverstraat gestuurd, richting Arnhem om het dorp te verlaten. In hun tuin zagen de kinderen tot hun schrik een flink aantal dode Engelse en Duitse soldaten liggen. Het werd een zware tocht die via Beekbergen naar Apeldoorn leidde, waar opa en oma woonden. Wil voelt, als zij er aan terugdenkt, nog de zware ronde kaas die zij meetorste. Onder haar gabardine jasje had ze ook haar speelgoedhondje gestopt, een hondje dat ze tot op de dag van vandaag nog bewaard heeft. De bevrijding maakte zij dus mee in Apeldoorn. Op 3 juli 1945 keerde het gezin terug in Oosterbeek. Het huis stond er nog, al was het flink beschadigd. Alle ramen kapot en de deuren eruit.

Deze waren gebruikt voor de loopgraven.

Gevaarlijke spelletjes

Alles was weg. Via hulporganisatie HARK konden de inwoners serviesgoed uitzoeken, dat op een centrale plaats was verzameld. Soms herkende je iets van jezelf en werd je dat in goed vertrouwen geschonken. Alles was nog een tijd op de bon en vader Rieken begon langzaam aan weer te bakken. De ingrediënten kocht hij van de ingeleverde suiker­ en andere bonnen.

Het dagelijks leven hernam zijn loop en Wil en haar zusje moesten weer naar school. Er was maar één school aan de Wilhelminastraat en tot Wils frustratie werd iedereen bij elkaar gezet, ondanks het (niveau)verschil.

Na schooltijd was er niet veel te spelen en dus vonden de kinderen zelf wat uit: spannende en best gevaarlijke spelletjes, zoals het springen in de diepe kelders van

THEMA: DUITSLAND KEERPUNT

Foto: Wil Rieken bij graf

Albert Heijn op de hoek Weverstraat/Utrechtseweg.

De winkels waren vernield en de kelders lagen open, gelukkig met een dikke laag zand. Jongens zochten in de uiterwaarden naar munitie.

Bloemen op de begraafplaats Op een dag kwam generaal Urquhart naar Oosterbeek.

Hij raakte in gesprek met de burgemeester en besloten werd een herdenking te houden voor de gesneuvelde Engelse soldaten. Deze waren door de bevolking uit hun tuinen opgegraven en herbegraven op het ‘Engelse kerkhof’, de Airborne begraafplaats. De meisjes Rieken kregen, zoals vele kinderen, een graf toegewezen om te verzorgen. Voor die eerste herdenking moesten er bloemen komen. Waar die vandaan te halen? “We plukten ze uit de tuinen die verlaten waren,” vertelt Wil en ze weet nog hoe ongemakkelijk ze zich voelde, toen ze die bloemen meenam.

Wil kreeg het graf van trooper Edmond toegewezen en haar zusje dat van Bob Bondy. De moeder en verloofde van Edmond zijn nog een keer terug geweest. Wil en haar zus onderhouden, na 70 jaar, nog altijd innige contacten met de familie van Bob. Vele reizen naar Engeland

In het reine komen met het verleden, vraagt veel van een volk of land. Maar wie een zoektocht naar zichzelf onderneemt, staat steviger in de schoenen.

Dat laatste gaat zeker op voor Duitsland. De Tweede Wereldoorlog staat in het geheugen gegrift , maar toch normaliseerde de relatie met Berlijn en ontpopte Duitsland zich als voorbeeld van een welvarend Europa. Hoe ging dat? En wat leren wij ervan?

Programma Conferentie Bridge to the Future De inleiding van het thema Duitsland Keerpunt is in handen van professor en Duitsland­kenner Jacco Pekelder. De Duits­Franse documentairemaakster Géraldine Schwarz komt aan het woord, net als de succesvolle Nederlandse auteur Arnon Grunberg.

Bastiaan Everink, oud­marinier en nu operazanger, vertelt zijn verhaal over vrijheid en de verbinding tussen verleden, heden en toekomst. Aan het einde sluit een nog bekend te maken (Duitse) spreker de conferentie af. Moderator is de bekende Duitse journaliste Anke Plättner (zal spreken in het Nederlands).

INFORMATIE: Musis Arnhem op vrijdag 20 september 2019 van 14:00 ­ 17:00 uur Actuele info en aanmelden: https://bridgetothefuture.nl

VERLEG JE GRENZEN Herontdek het Marechausseemuseum in Buren

www.marechausseemuseum AIRBORNE KRANT

Pagina 31

HERDENKEN BESEFFEN BELEVEN

ARNHEM|EDE|RENKUM|OVERBETUWE

75 JAAR HERDENKEN, BESEFFEN EN BELEVEN DOEN WE MET ELKAAR IN ARNHEM, EDE, RENKUM EN OVERBETUWE. SAMEN VERTELLEN WIJ HET VERHAAL VAN DE SLAG OM ARNHEM. OVER SEPT 1944, MAAR OOK DE IMPACT DIE HET VANDAAG DE DAG NOG STEEDS HEEFT. NAAST DE HERDENKINGEN KENT DE REGIO EEN BREED PROGRAMMA MET VERSCHILLENDE SOORTEN EVENEMENTEN. EEN GREEP UIT HET PROGRAMMA

 20 SEPTEMBER HERDENKINGSAVOND, ARNHEM Arnhem staat stil bij de offers van de militairen, het leed van de inwoners en de gedwongen evacuatie. Dit kleurt het uitgebreide programma van Arnhem. Airborne-arnhem.nl

 21 SEPTEMBER POLENHERDENKING, DRIEL Overbetuwe organiseert dit jaar het sluitingsevenement van het Airborneweekend met de Poolse Oversteek in Driel dat in het teken van het vieren van 75 jaar vriendschap. driel-polen.nl

RENKUM

 21 SEPTEMBER LUCHTLANDINGEN, EDE De Airborne Luchtlandingen en Herdenking heeft zich ontwikkeld tot een tot een iconisch evenement. Naast de luchtlandingen biedt Ede een programma voor jong en oud op de Ginkel Heath. Ede.nl/airborn

 22 SEPTEMBER HERDENKINGSDIENST, OOSTERBEEK In het 75ste herdenkingsjaar zijn bijzondere nieuwe programma’s ontstaan. Zoals een levensgrootte HORSA glider (zweefvliegtuig), White Ribbon Mile en de Airborne@Night videomapping op het gemeentehuis in Oosterbeek. airborne-renkum.nl

KIJK VOOR HET GEHELE PROGRAMMA VAN DE AIRBORNE REGION OP AIRBORNE-REGION.NL

ARNHEM OOSTERBEEK WAR CEMETERY Door Laurens van Aggelen

Van de duizenden geallieerden die voor, op of na 17 september 1944 hun familie verlieten om op weg te gaan naar Arnhem, zouden velen nooit meer terugkeren. Met gevoelens van optimisme, vastberadenheid, maar ook angst en twijfel, waren de laatste woorden tot hen die zij zo lief hadden, een laatste groet, een afscheid voor altijd. Op de plaats die zij tot het laatst met hun leven verdedigden, zouden zij voor eeuwig rusten. Om nooit vergeten te worden. Dat zijn wij, die nu in vrijheid leven, aan hen verplicht. Nu en in de toekomst. De gedachten aan hen leven voort op de Airborne begraafplaats in Oosterbeek. Officieel ‘Arnhem Oosterbeek War Cemetery’ geheten.

Aanleg begraafplaats De totstandkoming van deze begraafplaats voert terug naar 5 juni 1945, de dag waarop waarnemend burgemeester Mr. Jan ter Horst tijdens een vergadering van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Renkum bekend maakte dat de geallieerde legerleiding besloten had om een militaire begraafplaats aan te leggen in Oosterbeek. Het is in grote mate aan Ter Horst te danken dat de begraafplaats er uiteindelijk is gekomen. Hij gaf er blijk van het een eer te vinden wanneer Oosterbeek de locatie zou worden, gezien de enorme strijd die veel van de omgekomen militairen op deze plaats hadden geleverd. Daarnaast ging hij er niet aan voorbij dat het ook van economisch belang was dat de begraafplaats in zijn gemeente zou komen. Het was

eerder op diezelfde 5e juni dat Ter Horst aan luitenant­ kolonel A.O. Stott van de gravendienst van de 21 Army Group het aanbod had gedaan om de begraafplaats aan te leggen aan de Van Limburg Stirumweg, tegenover de Algemene Begraafplaats. Het idee voor die plek kwam van wethouder Jhr. J. Beelarts van Blokland en kwam voort uit het gegeven dat het gemeentebestuur het betreffende stuk grond destijds had aangekocht van de Stichting Het Geldersch landschap met de bedoeling daar een nieuwe begraafplaats aan te leggen. Dat burgerkerkhof is er uiteindelijk nooit gekomen. De Airborne begraafplaats wel. Het was op 20 juli 1945 dat luitenant­kolonel A.O. Stott in een brief aan de burgemeester liet weten dat hij namens de Britse militaire autoriteiten zeer erkentelijk was voor het Renkumse aanbod. Tien dagen later begon

de Nederlandsche Heidemaatschappij met de aanleg, de firma Wandel nam het grondverzet voor zijn rekening.

Gemeenteambtenaar ingenieur G. Gerlagh stelde een plan op om het kerkhof op stijlvolle wijze te voorzien van fraaie beplanting. De aanleg was na een half jaar geheel voltooid. Dankzij de snelle besluitvorming en de daarop volgende instemming van de geallieerden, had Arnhem het nakijken. Ook hier werd binnen het gemeentebestuur al over een plaats in de gemeente gesproken waar het kerkhof zou kunnen komen, maar men was te laat.

Feiten over de Begraafplaats Anno 2019 telt de begraafplaats 1.767 graven. Op het moment dat de begraafplaats in 1946 geheel was voltooid waren dat er nog 1.730. Ook na 1946 werden er nog militairen begraven die tijdens of enige tijd na de Slag om Arnhem het leven lieten. Het merendeel van de graven is van Britse militairen, maar er liggen ook 73 Poolse militairen, 33 Canadezen, Australiërs, Nieuw­Zeelanders, drie Nederlanders en drie medewerkers van de Commonwealth War Graves Commission, de organisatie die zorg draagt voor het beheer en het onderhoud van de begraafplaats.

OOGGETUIGE BOB BAKKENES:

“IK HAD GEEN ANDERE GESCHIEDENIS WILLEN HEBBEN” Bob Bakkenes, nu 86, was elf tijdens de Slag om Arnhem. De strijd om de Rijnbrug, de evacuatie die daarop volgde, de hongerwinter, de terugkomst in Arnhem, bleekneusjeskamp in Engeland en de wederopbouw van de stad: hij maakte het als nieuwsgierig en avontuurlijk jongetje allemaal mee en had het voor geen goud willen missen: “Die gebeurtenissen hebben mij gevormd.”

Bob deelde en deelt zijn herinneringen aan de Slag om Arnhem. Met zijn kinderen natuurlijk, maar ook met journalisten, met leerlingen, in musea en tijdens herinneringsbijeenkomsten. Ook schreef hij zijn herinneringen op in het boek Market Garden... en dan.

Bob was ten tijde van Operatie Market Garden elf jaar oud.

Konijn geslacht

Bob: “Wat er in die periode precies aan de hand was wist niemand. Van Operatie Market Garden hadden

we geen idee, zelfs de Slag om Normandië was aan ons voorbijgegaan. Er werd geschoten bij de Rijnbrug, maar als we daar wilden gaan kijken, schopten de Duitsers ons terug. We dachten dat we bevrijd werden, maar een paar dagen later zagen we voor ons huis langs de eerste Engelse krijgsgevangenen in hun kaki uniformen afgevoerd worden.

Tijdens de evacuatie liepen we met duizenden mensen tegelijk richting het westen en het noorden. Ik zag ergens een konijn met het mes op de keel geslacht worden. Dat blijft op je netvlies staan. Mensen liepen in een onafzienbare rij met hun huisdieren, met kinderwagens en handkarren vol spullen. Dat zijn beelden die je niet vergeet. Zulke persoonlijke anekdotes brengen de geschiedenis tot leven. Die hebben veel meer impact dan het grote verhaal van de Slag om Arnhem. Daarom ga ik ook naar scholen toe.

Uit de geschiedenisboekjes krijg je dit soort verhalen vaak niet zo mee.” En dat zou wel moeten, vindt Bob. Vervolg op pagina 35

Logistiek Industrie Techniek Zakelijke dienstverlening Alles voor je haak- en breihobby Voor al uw ritsen, naaigaren en andere fournituren,

Dorpsstraat 33a

Voor fournituren en naaimachines, wol, babykleding, beenmode, nacht- en ondermode en lingerie.

Dorpsstraat 33a 6871 AB Renkum 0317 312438 info@textielwinkelannet.nl www.textielwinkelannet.nl Ook voor je naaimachine en naaimachine onderhoud

AIRBORNE KRANT

WERVING WERVING & & SELECTIE SELECTIE WERVING & SELECTIE T 0318 754 811 Voltastraat 5, 6716 AJ Ede

ede@dekkerservices.nl www.dekkerservices.nl

Pagina 33

 088 2057979

Museum Deelen Het museum vol verhalen

Sequoia wenst de Airborne een warm hart toe.

alleen echt mensenwerk

meer dan 20 jaar ervaring

no-nonsense aanpak

betrokken & oprecht

binnen één team

Wij ontmoeten u graag om uw wensen te bespreken.

www.sequoiabeheer.nl

Kantoor Oosterbeek Stationsweg 6, 6861 EG Oosterbeek info@sequoiabeheer.nl

Het Museum Deelen toont objecten uit de geschiedenis van de naastgelegen vliegbasis.

In het museum wordt ruime aandacht besteed aan de luchtoorlog in de jaren 19401945. Foto´s, documenten en vliegtuigonderdelen uit deze periode zijn in de collectie opgenomen. Uit deze periode dateren talrijke bodemvondsten.

Objecten uit de Koude Oorlog completeren de collectie.

Kennis en enthousiasme over de geschiedenis van de vliegbasis zijn de belangrijkste drijfveren van de vrijwilligers in het museum. Zij vertellen u graag over het roemruchte verleden van de vliegbasis.

Openingstijden Zaterdag en zondag van 11.00-17.00 uur info@museumdeelen.nl www.museumdeelen.nl Delenseweg 20 6877 AE Deelen

SCHUIF AAN OP HET MOOISTE TERRAS VAN ELST

KOFFIE, LUNCH, BORREL, DINER

GROTE MOLENSTRAAT 173, ELST • WWW.WELDEREN.NL • 0481 376 591

Vervolg van pagina 33

Onbezorgd jochie

Bang was Bakkenes niet: “Ik was een onbezorgd jochie.

Ik was nieuwsgierig en avontuurlijk, maar had uiteraard geen idee van het grotere verhaal. Mijn ouders hadden vast hun zorgen, maar hoe zij de oorlog precies beleefd hebben weet ik niet. Na de oorlog hebben zij er nooit meer over gesproken. Dat ging toen zo. Nu heb ik daar spijt van. Ik heb zoveel vragen. Waar haalden zij de centen vandaan om nog brood te kunnen kopen?

Hoe moeten zij zich gevoeld hebben in die tijd?”

Bob kan vrijwel alles wat we uit de geschiedenisboeken over het oorlogsverleden en de periode van wederopbouw van Arnhem weten, illustreren met een verhaal. Hij trouwde in 1955, maar er was geen woning te krijgen. De eerste jaren van zijn huwelijk woonde hij daarom bij zijn ouders in. “Arnhem heeft zijn eigen plek verworven in de geschiedenis. Net als andere steden kent Arnhem haar eigen unieke verhaal.”

Denkt hij wel eens na over hoe zijn leven eruit zou hebben gezien als hij zonder oorlog was opgegroeid?

Nee, klinkt het resoluut. “Dat is zinloos. Alles wat ik heb meegemaakt heeft bijgedragen aan de rest van mijn leven, heeft me gevormd. Ik had geen andere geschiedenis willen hebben.”

Het uitgebreide verhaal van Bob is te lezen op www.airbornememories.nl/de­rol­van­toeval

UNIEK PROGRAMMA LIBERATION ROUTE EUROPE:

75 JAAR VRIJHEID HERDENKEN EN VIEREN In 2019 en 2020 herdenken en vieren we in heel Europa dat 75 jaar geleden een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. Een unieke periode om veteranen te eren en om de erfenis van WO II en zijn betekenis voor Europa van vandaag levend te houden. Liberation Route Europe maakt dat in 2019/2020 zichtbaar en tastbaar met een internationale herdenkingscampagne, een reisgids en lange­afstandswandelroute.

“Met deze initiatieven willen we de aandacht vestigen op de herdenkingsjaren en het besef creëren dat vrijheid nooit als vanzelfsprekend mag worden beschouwd,” aldus Victoria van Krieken, directeur van Stichting Liberation Route Europe. “Met de campagne, de reisgids en de wandelroute stimuleren en inspireren we bezoekers om meer te leren over de geschiedenis en op pad te gaan om de plekken waar het allemaal is gebeurd met eigen ogen te zien.”

periode in de wereldgeschiedenis. Het boek beschrijft honderden locaties van regio’s in negen verschillende landen, met de nadruk op de routes die de westelijke geallieerden hebben afgelegd bij de bevrijding van Europa. Dit vormt een unieke bijdrage aan het herdenkingstoerisme en maakt dit belangrijke deel van de Europese geschiedenis toegankelijk voor een breed publiek.

In het spoor van de geallieerden

Publiekscampagne

‘Europe Remembers’ (europeremembers.com) is een internationale campagne die stilstaat bij onze gedeelde verantwoordelijkheid om vrede na te streven. Centraal in de publiekscampagne staat het eren van veteranen en reflecteren op de vrijheid waarvoor zij zo hard gevochten hebben. Gedurende 2019 en 2020 zullen ter gelegenheid van het 75­jarig jubileum in verschillende landen tal van herdenkingen en activiteiten plaatsvinden.

Rough Guides reisgids

Begin juli verschijnt een unieke reisgids ter herdenking van 75 jaar bevrijding van Europa. Het boek is de eerste in zijn soort, waarbij de kenmerkende schrijfstijl van Rough Guides wordt gecombineerd met de expertise van de Stichting Liberation Route Europe over deze bijzondere

Stichting Liberation Route Europe en de vermaarde architect Daniel Libeskind werken samen aan een unieke, internationale lange­afstandswandelroute. Deze route verbindt landen, regio’s, locaties en verhalen uit de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog. Daniel Libeskind en zijn team van Studio Libeskind hebben hiervoor iconische markeringen, ook wel ‘Vectors’ genaamd, ontworpen. In combinatie met het sterke Europese netwerk van Liberation Route Europe is hiermee de basis gelegd voor de ontwikkeling van een unieke lange­afstands­wandelroute.

De beoogde route van Londen naar Berlijn strekt zich uit over bijna drieduizend kilometer, met onderweg verschillende vertakkingen. Met de opening in 2020, juist op het moment dat Europa 75 jaar einde Tweede Wereldoorlog herdenkt, wordt het resultaat zichtbaar van jarenlange inspanning.

Met ‘Vectors’ als iconische markeringen vormt de internationale lange­afstandswandelroute een grens­

Schetsontwerp van ‘Vector’ (Daniel Libeskind)

overschrijdend monument van vrede, harmonie en vrijheid. Door verschillende verhaallijnen uit de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog uit te lichten, schenkt de route aandacht aan de waarde van internationale samenwerking, Europese eenwording en vrijheid waarvan West­Europa al bijna 75 jaar geniet.

Liberation Route Europe is een steeds uitbreidende internationale herdenkingsroute die mijlpalen uit de moderne Europese geschiedenis met elkaar verbindt.

De route vormt een schakel tussen de belangrijkste regio’s tijdens de opmars van de geallieerden bij de bevrijding van Europa in 1944­1945.

Voor meer informatie over Liberation Route Europe en haar doelen: liberationroute.com De Stichting Liberation Route Europe wordt ondersteund door haar strategische partner, het vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg).

Kom genieten op de boerderij!

Vloeren Studio Duiven •• Vloeren Studio Duiven BV - Dijkgraaf 3 - 6921 RL Duiven T. 026 370 20 80 info@vloerenstudioduiven.nl - www.vloerenstudioduiven.nl

AIRBORNE KRANT

12 9

IJsseloord zuivel kaas delicatessen chocolade koffie gebak cadeau koeien terras ….

www.landwinkelijsseloord.nl Pagina 35

08

12 9

08

OPENING Zaterdag 31 augustus De zusters Trappistinnen hebben in de schaduw van hun abdij Koningsoord een natuurbegraafplaats ontwikkeld: Koningsakker.

Ga mee op pad en maak kennis met natuurbegraven, de natuur en de rijke historie van dit gebied. Neem deel aan een lezing van monnik Thomas Quartier of kom genieten van live muziek.

11:00 - 16:00 uur Sportlaan 25 6816 VE Arnhem +31 26 303 6000

U bent van harte welkom!

www. ko n i n g s a k ker. n l

onw

Tele fo

aa esl Dre W. n

weg Boven

eeg atst Ma

al

na

l Nieuwe Kanaa

Ve

e

N225

Ritzema Bos

plex com

Landgoed Duno

Renkum 19

sweg Rijk

ns

Veluwe

e rw

e

Driel

is Slu

Drielse R

ave

rh

o Vo

w eg

Drie ls e R

ijndijk

Ne

Lijnwe g

Nud

Nederrijn

e

ndijk se Rij wijk Ra n d

n

D

el

Nederrijn

De Mars Rijnbrug Grebbeberg 52 m

ijks ndw Ra

e

n Rij

k dij

Kn

opp

se

Rij

eg

Poort van Midden

eg

ltw

Randwijk A50

Boltweg

k

lse

Schuytgraaf e Rijndijk

Bo

m

Leedjes

Driel Drie ls

Heteren ers w

Dr

n dijk

Boltweg

t nstra a de Rij ng

N225

de

Ve r le

Nude

rrij

Ne

n

Kastanjelaa n

e Rij n dijk w R a nd ij ks

Oude Nude

Rhenen

de

Rijnbrug rrij bij Heteren

ri

Rhenen Rhenen

de

ij Rijn d

Schuytgraaf

Keulse Kamp orfo

am

Met

na l Mara lee sing el

Zevenmorgen

Ne

n rrij

ie

Wageningse Berg 43 m

Laareind

se

Nieuwe energie!

Na een heerlijke zomervakantie bruist het op de meeste van onze schoolpleinen en in veel van onze klaslokalen alweer. Je voelt de nieuwe energie: De kinderen zijn klaar voor een nieuw schooljaar, vol nieuwe uitdagingen die vragen om creatieve oplossingen! Optimisme, ambitie, creativiteit en initiatief: van onschatbare waarde voor de ontwikkeling van uw kinderen en daar weten onze professionals optimaal gebruik van te maken!

Oosterbeek Renkum / Doorwerth Rhenen / Elst Wageningen Wageningen Wageningen Wageningen Wageningen

ijndijk

N233

Bontemorgen

Re

Vel uw

al

Ha

ar w

g tstee Maa

eg Lijnw

N225

Klinkenberg

Heveadorp

g

N225

Remmerden

Luchtenberg

len alle e

Rijk s w e

Rijksweg

g

Renkum Renkum

eg Ge ertjesw

Wageningen ageningen Wageningen

nburgsestraat

n

Doorwerth Doorwerth van der Mo

V

Achterberg

rrij

Ker klaan

Oorsprong Renkum 19

all eik a

Ve l Zilverberg

Kievitsdel

G

N781

Hoog Kana

Heelsum

Oosterbeek Oosterbeek

N225

eweg

hts Utrec

A50

Ne

de

eg

g we es rtj ee

g

erw

N782

e uw

raa twe

he z

f

Rijk sst

Wolfheze

ol W

weg se

eg te ts

aa M

Grintweg

rgsewe g

Plantage Willem III

Elst

Elst

Oosterbeek

N783 Keijenbe

Har ten

laan

g

Veluwe

R eg entesse

R

tor

e nw

eg

Ri j k sstr aat weg g

Lichtenbeek

N782

w ra ne Cu

Landgoed Kwintelooijen Sparreboomsche Berg 55 m

uw e

Doc

e Ve

N416 Elsterberg 62 m

Onder de scholen van Stichting PPO De Link is voor ieder kind een passende school te vinden. De scholen voeren verschillende onderwijsconcepten en onze professionals hebben voldoende aandacht voor ieder kind.

Op onze openbare scholen zijn alle kinderen welkom! In een prettige leef- en leeromgeving, met bijbehorende werksfeer, bieden wij onderwijs op maat, dat we precies voldoende uitdagend hou-

De Marlijn De Atlas Daltonschool Rhenen-Elst SBO De Dijk Montessorischool Wageningen De Nijenoord De Tarthorst De Wereld

www.demarlijn.nl www.de-atlas.nl www.daltonrhenen.nl / www.daltonelst.nl www.sbo-dedijk.nl www.montessoriwageningen.nl www.denijenoord.nl www.obsdetarthorst.nl www.obsdewereld.eu

den. We helpen kinderen zich te ontwikkelen tot verantwoordelijk handelende wereldburgers.

Wilt u zelf eens zien hoe wij een prettige omgeving creëren? En horen hoe onze energieke professionals met échte aandacht en voldoende uitdaging werk maken van optimale leerprestaties én een leuke basisschooltijd voor uw kinderen? Maak dan een vrijblijvende kennismakingsafspraak op een van onze basisscholen!

Arnhem

EVACUATIE AIRBORNE REGIO elkaar. Om vervolgens soms voor lange tijd geen idee te hebben waar familieleden of andere dierbaren zijn. Of ze nog leven. Want met die onzekerheid leefde men toen ook. In 1944.

Door Laurens van Aggelen

Op zondagmorgen, 17 september 1944, gloort er in Arnhem, Oosterbeek en omgeving hoop dat de oorlog spoedig tot een einde zal komen. Een enorme geallieerde troepenmacht doet iedereen uitzien naar de bevrijding, naar vrijheid. Maar de Slag om Arnhem, onderdeel van de operatie Market Garden mondt uit in een enorme tragedie. Euforie maakt plaats voor twijfel en wanhoop.

Vele geallieerden sneuvelen en de lokale bevolking leeft in grote angst. De verwoestingen zijn enorm. Arnhem en Oosterbeek staan in brand. In de nacht van 25 op 26 september trekken de overgebleven geallieerden zich terug. Achter de Oude Kerk in Oosterbeek steken ze massaal de Rijn over. Op de vlucht voor de vijand die zoveel sterker blijkt te zijn dan verwacht.

Verdreven van huis en haard Over de Slag om Arnhem, die zich behalve in de Gelderse hoofdstad, voor een groot deel ook in Ooster­ beek afspeelde, is veel geschreven. Meters boeken.

Merkwaardig genoeg is de evacuatie van 90.000 Arnhemmers en nog eens 50.000 burgers uit de Betuwe en elders, altijd onderbelicht gebleven. Dat zou misschien nog enigszins te rechtvaardigen zijn wanneer

Grote onzekerheid

deze evacuatie slechts van zeer korte duur zou zijn geweest, zoals men in die bewuste septemberdagen nog verwachtte. Of wanneer de gevolgen van de evacuatie zeer beperkt waren gebleven. Maar niets is minder waar.

Met het verlaten van huis en haard, breekt voor velen een moeilijke, onzekere en vaak ook angstige tijd aan. Wie het mee heeft gemaakt, vergeet het nooit meer. Wie er niet bij was, moet weten wat er toen gebeurd is, omdat het een periode is waar we uit respect voor de betrokkenen van toen nooit aan voorbij mogen gaan. Maar ook omdat er heden ten dage nu nog elders in de wereld dagelijks mensen op de vlucht zijn. Mensen die alles achter moeten laten. Niet alleen hun bezittingen maar ook

In een land waarin vrijheid vanzelfsprekend lijkt te zijn geworden omdat we sinds 1945 het geluk hebben in vrijheid te mogen leven, kost het enige moeite je voor te stellen wat een evacuatie inhoudt. Wat het is om alles achter te laten en niet te weten wanneer je terugkomt. Of je wel terug kunt komen. Of je bij terugkeer nog wel zult vinden wat je hebt achtergelaten. Wie in vredestijd op vakantie gaat, kan de sleutels aan de buren geven zodat ze op het huis kunnen passen en de planten kunnen verzorgen. Maar in oorlogstijd ga je niet weg omdat je dat wilt, maar omdat het moet. Met z’n allen. Naar een onbekende bestemming. Op last van een vijand die je al jaren je vrijheid heeft ontnomen en die borden langs de gemeentegrens plaatst om je er op te wijzen dat het ­ op straffe van de dood ­ verboden is de stad te betreden. Je eigen stad, je eigen huis. Tot de plek die ooit zo veilig leek te zijn, heb je van het ene op het andere moment geen toegang meer.

DE POOLSE OVERSTEEK BIJ DRIEL Op 20 september 1944 staken Poolse militairen bij Driel de Rijn over om de Britse Airborne­divisie te versterken. Op 22 september 2019, 75 jaar na de Slag om Arnhem, wordt deze oversteek met de 6e Brigade uit Polen nagebootst tijdens een middag waarin we onze dankbaarheid voor de Poolse inzet tonen. Ter herinnering zal de Poolse Oversteek in Driel in aanwezigheid van Poolse veteranen opnieuw plaatsvinden. Aan de overzijde, in Oosterbeek, zullen de militairen samen stilstaan bij het monument dat herinnert aan die gruwelijke nacht in 1944.

In het programma van deze middag heeft alles een link met Polen. Behalve een tentoonstelling van militaire middelen en een kampement met Poolse re­enactors is het een plek voor ontmoeting, met muziek, eten en drinken. De populaire muziekband Csasza van de 6e Airborne Brigade, de Poolse militaire band uit Krakau en Concordia uit Driel zorgen samen voor een bijzondere muzikale omlijsting.

“Elk jaar herdenken wij onze Poolse vrienden, maar dit jaar doen we dat uitgebreider dan ooit. Met de hulp van 300 à 350 vrijwilligers moet het een onvergetelijke gebeurtenis worden,” aldus Arno Baltussen, voorzitter van de Stichting Driel­Polen.

‘De Poolse Oversteek Driel: 75 jaar verbonden door dankbaarheid en vrijheid’ vindt plaats op zondag 22 september van 12.00 tot 17.00 uur op het weiland naast het Drielse Veer.

Meer info: airborne-overbetuwe.nl

Oversteek Nederrijn

Sosabowski Tulp

DE SCHRIJVER LAURENS VAN AGGELEN HEEFT VEEL BOEKEN OVER DE OORLOG GESCHREVEN, VAAK ZEER PERSOONLIJKE VERHALEN Deze uitgaven zijn nog na te bestellen via de website: www.we­publishing.nl

AIRBORNE KRANT

Pagina 37

75 jaar vrijheid op weg naar 2020

Ik sta stil bij 75 jaar vrijheid.

Jij toch ook? www.75jaarvrijheid.nl

Kun jij reanimeren?

Red levens in jouw buurt.

Meld je aan op hartstichting.nl/reanimatie

Kom werken bij Zinzia Voor verschillende locaties zijn we op zoek naar verpleegkundigen.

Zie jij, net als Inge, wat er toe doet voor mevrouw Rothuis?

Dat haar favoriete tv-programma’s ‘2 voor 12’ en ‘Met het mes op tafel’ zijn? Maar ook dat ze het nieuws en voetbal op de voet volgt? Kom werken bij Zinzia en ontdek het zelf.

Zinzia heeft ontdekt dat Inge aan kickboxen doet en dat ze op dinsdag, haar vrije dag, graag de mountainbike pakt. Zo blijft ze fit en in balans in combinatie met haar werk.

VFONDS: NA 75 JAAR VRAAGT HERDENKEN OM EXTRA INSPANNINGEN “Wie zijn geschiedenis niet kent, is gedoemd haar opnieuw te ondergaan.”

Met dit citaat benadrukt mr. Robert Croll, voorzitter van het vfonds, het belang van herinneren en herdenken.

“Jongeren van nu kennen de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog voornamelijk uit schoolboeken. Zij groeien op in een land dat al bijna 75 jaar vrijheid kent en daar enorm van profiteert. Zij ervaren vrijheid als vanzelfsprekend. Dat is alleen niet zo; kijk maar in de wereld om je heen. Eigenlijk realiseren we ons pas echt wat we hebben op het moment dat we het ‘hadden’… en dan is het te laat. Kennis van de geschiedenis is daarom ook voor de jeugd belangrijk. Door de verhalen van echte mensen die de oorlog hebben meegemaakt, realiseren zij zich dat je vrijheid moet koesteren en eraan moet blijven werken om die vrijheid te behouden.”

Bridge to Liberation Experience

Het vfonds (voluit: Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg) maakt ieder jaar ruim tweehonderd bijzondere of vernieuwende initiatieven mogelijk, dankzij de bijdragen van de Nationale Postcode Loterij, de BankGiro Loterij en de Nederlandse Loterij. In de hele Airborne­regio is het vfonds zichtbaar. Zo ondersteunt het vfonds het paviljoen bij de John Frostbrug ‘Airborne at the Bridge’, Airborne Museum Hartenstein, het evenement Bridge to Liberation Experience en veel andere grote en kleine projecten.

Erkenning en waardering

De samenwerking van Provincie Gelderland en organisaties uit de vier Airborne gemeenten Arnhem, Renkum, Overbetuwe en Ede resulteert in een compleet programma voor de vele bezoekers die in september naar de regio komen om Veteranen te eren die hier vochten voor onze vrijheid.

“De erkenning en waardering voor veteranen uit de Tweede Wereldoorlog, maar ook voor de jonge veteranen die op dit moment worden uitgezonden om de wereldvrede te bewaren of humanitaire hulp te verlenen, groeit gelukkig nog steeds,” aldus Robert Croll. “Deze waardering voor militairen zien we ook graag voor hun collega’s in uniform van de politie en brandweer, met wie zij steeds vaker samenwerken. Zij allen dragen bij aan veiligheid in de meest brede zin van het woord en verdienen daarom meer respect en waardering.”

VRIENDENCAMPAGNE Om nadrukkelijker aandacht te vragen voor vrede en vrijheid is het vfonds vorig jaar gestart met een vriendencampagne.

Robert Croll: “Met onze vriendencampagne bouwen wij aan een community van vrienden die vrede en vrijheid belangrijk vinden. Onze vriendschap is gratis. Als vriend ontvang je bijzondere aanbiedingen van musea of andere projecten die het vfonds financieel ondersteunt. Wel zouden wij het leuk vinden wanneer je dit deelt met je kinderen, kleinkinderen of vrienden. Zo bouwen wij samen aan een veilige wereld waarin ook onze kinderen in vrede kunnen opgroeien, met respect voor elkaar.” Op vfonds.nl kun je je gratis aanmelden als vriend.

V-team van het fonds in gesprek met veteranen

75 jaar vrijheid

In 2019 en 2020 richt het vfonds zich op de grootse viering van 75 jaar Vrijheid, in nauwe samenwerking met de overheden, Platform WO2 en vele andere organisaties. “We zien dat herdenken van de oorlog in een nieuwe fase komt. Velen die de oorlog hebben meegemaakt zijn overleden. Dat betekent dat we ons extra moeten inspannen om de herinnering levend te houden. Dit doen we enerzijds door de musea en gedenkplekken zo in te richten dat ze de jongere generatie aanspreken en ze nieuwsgierig worden naar wat hier in de oorlog is gebeurd. Anderzijds door de herdenking en viering nadrukkelijk te koppelen aan de begrippen Democratie en Rechtstaat. Het lijkt allemaal vanzelfsprekend, omdat wij de afgelopen 75 jaar niet anders hebben meegemaakt. Maar besef wat het betekent dat je leeft in een democratie. Er is gevochten voor jouw recht om te stemmen!”

AIRBORNE INTERNATIONAL YOUTH CONFERENCE YOUCEE 2019 www.youcee.eu Ook dit jaar worden jongeren weer samen gebracht om de waarden van herdenken, beseffen en beleven in het kader van de Slag om Arnhem te bespreken. De rode draad in de discussies is het belang van vrede en vrijheid. Scholen uit Polen, Duistland, Verenigd Koninkrijk, Italië en Nederland doen hieraan mee. Op maandag 16 september start het programma in het Akoesticum in Ede. Er worden workshops georganiseerd, en het Airborne Museum bezocht. Verder zullen de jongeren deelnemen aan de kranslegging bij de verschillende Herdenkingen, met als hoogtepunt de kranslegging tijdens de ceremonie op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek. Tevens zijn er recepties gepland bij de burgemeesters van Renkum en Ede. Gedurende de week zullen de jongeren ook deelnemen aan het project “Sharedstudios”. ( www.sharedstudios.com) Via een Gouden Container op het terrein van het Akoesticum zullen de jongeren contact maken met andere delen van de wereld om van gedachten te wisselen. In een United Nations Model Conferentie leren de jongeren moeilijk wereldproblemen te bespreken en de gezichtspunten van verschillende landen te vertegenwoordigen.

info@robhalewijn.nl gitarist, docent gitaar, bandcoach

Rob Halewijn Voor live muziek, gitaar- of bandles belt u naar 06 43 111 335 kijk ook op www.robhalewijn.nl

AIRBORNE KRANT

Pagina 39

Al weer 5 jaar een begrip in Oosterbeek voor de modebewuste vrouw

Utrechtseweg 130 Oosterbeek 026-3795932

www.dressedbysylvia.nl

€11,97 PER STUK /EXCL. BTW

WERKPOLO’S diverse kleuren mogelijk full color bedrukking, borstbedrukking (10x10 cm) bij afname vanaf 10 stuks

€12,87 PER STUK /EXCL. BTW

FLYERS A5 (148x210mm) 135 gr houtvrij gesatineerd mc dubbelzijdig

€25,1000 STUKS/EXCL. BTW

WERKBROEKEN €23,67 diverse kleuren mogelijk

PER STUK /EXCL. BTW

full color bedrukking, achterzak (10x10 cm) bij afname vanaf 10 stuks

BIJ ONS KUNT U OOK TERECHT VOOR HUISSTIJL * PROMOTIEMATERIAAL * HORECA * RELATIEGESCHENKEN * PRESENTATIEMATERIAAL BUITENRECLAME * BEDRUKTE KLEDING * CANVAS & DECORATIE

GEALLIEERDEN IN DE LUCHT! BAM! Bam, bam, bam! „Bernd, Schmeiß dich hin, volle Deckung!“ Met de aanval op hun stelling in Westervoort op zondag 17 september 1944 om tien uur in de ochtend kwam de oorlog voor Bernd Honermann en Otto Litzner (beiden 17 jaar) van de Reichsarbeitsdienst ineens heel dichtbij.

Tot dan toe stond de oorlog nog ver van hen vandaan.

Via Eindhoven en Venlo waren ze op 10 september in Raum Arnheim aangekomen en de jongens voelden zich in een soort Luilekkerland. Ze moesten wat oefenen met hun zoeklicht, maar hadden volop tijd om uit te gaan naar Arnhem, waar ze het Wehrmachtsheim bezochten en Burgers Zoo’. Ze vermaakten zich ook met vissen op de IJssel en hielpen de bevolking met het overzetten van een bootje naar Velp, waar de burgers boodschappen deden.

Luchtaanval

Bernd kon tijdens de onverwachte luchtaanval niet zo snel in zijn schuttersput komen en had zich ter plekke in een kuil laten vallen. De volgende dag zag Otto een scheur in het uniformjasje van Bernd, precies onder de koppelriem. “Als ik iets hoger had gelegen, dan was die scherf dwars door mijn zijde gegaan!”

Hauptvormann Theo Grove had de aanval niet overleefd.

Hij zat bij het derde vuurmondpeloton, waar ze bij de oprit van de brug een Flakturm hadden gebouwd. De man had bovenop die houten uitkijkpost gestaan en was niet meer op tijd naar beneden gekomen: “Hij heeft het niet meer gehaald en werd met scherven doorzeefd. We hebben hem letterlijk uit het kippengaas moeten snijden.

Alleen al door de kracht van de luchtdruk was hij vol in het kippengaas gesmeten. Hij was op slag dood. En enige zoon van een landheer ...!”

WHITE RIBBON MILE, OOSTERBEEK Een korte wandeling door de uiterwaarden bij de Oude Kerk in Oosterbeek, naar het herdenkingsmonument aan de Neder­Rijn.

Tijdstip: hele dag; Locatie: Benedendorpseweg 134, Oosterbeek

Houten kruis

Bernd heeft meegeholpen om de onfortuinlijke kameraad onderaan de Flaktoren een veldgraf te bezorgen. Ze maakten een houten kruis voor op zijn graf.

Otto had de taak gekregen om de zwaargewonde koeien af te maken. De boerenzoon vond het verschrikkelijk: “Zo’n dier voelt dat het moet sterven. Ze probeerden nog op te staan, alhoewel hun poten er vanaf geschoten waren. Een dier voelt echt wel dat het gaat sterven als er een loop van een geweer op hem wordt gericht.”

VITESSE EN DE AIRBORNE WEDSTRIJD De derby vs De Graafschap staat zondag 20 september in het teken van de traditionele Airborne­wedstrijd. Een speciaal wedstrijd­ shirt, veteranen die zijn uitgenodigd en diverse sfeeracties. Kortom, ben er zondag bij in GelreDome om de veteranen te eren voor hun bewezen diensten.

Airborne RAD eenheid 6/212 Na de geallieerde luchtlanding moest hun RAD eenheid 6/212, die de Luftwaffe Flakbatterij 5/591 van Major Majewski bemande, de brug van Westervoort verdedigen. Bernd en Otto lagen nu niet meer aan de zomerdijk, maar waren naar de steenfabriek verplaatst, waar ze ’s nachts ook sliepen. De bewoners van het huis bij de steenfabriek moesten het terrein verlaten en maar zien dat ze ergens in de buurt onderdak kregen. Omdat ze nauwelijks meer iets hadden om zich mee te verdedigen, hielden de arbeidsmannen zich schuil, terwijl ze dag en nacht aangevallen werden door artillerievuur. Plotseling drong op een dag een zwaar, dof geluid tot hen door: “Je hoorde: woem, woem, woem. Dat kwam vanuit Nijmegen. En dan hoorde je een snerpend geluid. Dan werd het tijd dat je verdween, want dan volgde de inslag.”

Uit: ‘Weggemoffeld.

Levensverhalen van Duitse Arnhemveteranen’ (Ingrid Maan) Een gesigneerde versie is te bestellen via haar website: www. dng40-45.nl/boek-weggemoffeld

Al sinds 2007 eert Vitesse, op initiatief van de Supportersvereniging Vitesse, de Airborne­veteranen rondom de jaarlijkse “Airborne­wedstrijd”. Deze wedstrijd in het kader van de Slag om Arnhem 1944 vindt ieder jaar plaats in het tweede weekend van september. De activiteiten zijn een eerbetoon aan de ruim 1700 Britse en Poolse militairen die in de Slag om Arnhem het leven lieten en begraven liggen op de Airborne Begraafplaats te Oosterbeek.

De veteranen worden onder begeleiding van een aantal doedelzakspelers naar hun plaatsen op de Oost­tribune begeleid. De helden komen binnen via ingang L, hoek van Theo Bos­tribune en Oost­tribune, en zitten op de veldring. De binnenkomst gaat ongeveer aan het begin van de warming­up plaatsvinden.

Voor de wedstrijd gaan vanaf het dak bij de Theo Bos­ en Noord­tribune abseilers afdalen en supporters hebben sfeeracties in petto. In de rust treden zo’n dertig tot vijftig doedelzakspelers op. Ook Vitesse Vandaag en de muziek staat in het teken van Airborne.

Vitesse speelt in een speciaal Airborne­shirt, met dank aan kledingsponsor Macron. De shirts worden na de wedstrijd geveild. De opbrengst komt ten goede aan toekomstige Airborne­herdenkingen. Meer informatie over de veiling komt op Vitesse.nl.

PRODUCT VAN DE WEDSTRIJD Het product van de wedstrijd is een Airborne­polsbandje, verkrijgbaar in MijnVitesse en in de webshop voor slechts € 2,­.

Samen met de Airborne­medaille (ook te koop in MijnVitesse en webshop) een uniek Vitesse Airborne verzamel­item.

Ook het Airborne­shirt van vorig jaar is nog te koop.

Voor € 44,­ euro is het shirt + broek te koop in MijnVitesse (GelreDome). De Airborne­sokken zijn verkrijgbaar voor € 5,­.

Deze actie loopt nog t/m zondag 20 september en hiervoor geldt OP = OP. Er is nog een aantal maten beschikbaar.

Help met uw organisatie mee armoede in Nederland te bestrijden!

WWW.HULPBIJARMOEDE.NL

AIRBORNE KRANT

Pagina 41

RENKUM AIRBORNE HERDENKT 75 JAAR OPERATION MARKET GARDEN Ook Renkum Airborne herdenkt het feit dat 75 jaar geleden Operation Market Garden werd ingezet, met onder andere een van de eerste droppingen op de Renkumse heide. Diverse activiteiten doen deze bijzondere manoeuvre op een jubileumwaardige manier herleven, waaronder een dropping die drie keer grootser is dan in andere jaren. Want ook Renkum Airborne pakt groots uit, waarbij de focus dit jaar vooral ligt op muziek. Want de oorlog herdenken is ook de vrijheid vieren.

Naast de droppings en de opening door middel van een officiële plechtige herdenking van de oorlog van toen, begeleid door de fenomenale zangeres Emma Brown en het 130(!)­stemmige Achterhoeks Mannenkoor, is er ook ruimte voor het vieren van de zo hard bevochten vrede van nu.

Renkum Airborneterrein: Telefoonweg 1, Renkum https//www.renkumleeft.nl/agenda/

MUSEUM DEELEN, EDE

Vrijdag 20 september

Op vrijdag 20 september kunnen bezoekers doorlopend genieten van een display met WOII voertuigen en een kampement, een veldbioscoop, vliegshows met WOII modelvliegtuigen, een militariamarkt, rondritten met GMC­voertuigen, een klimtoren, een schietcontainer en een lasergamecircuit. De marechaussee voert live exercities uit en er is een heuse Airbornequiz waarmee leuke prijzen te verdienen zijn.

Vanaf 13.00 uur treden diverse artiesten, koren, bands en korpsen op op het Airborneterrein, waaronder het Achterhoeks Mannenkoor, damestrio Bubbles & Boas en zangeres Otteline Philippi.

Vanaf 19.00 uur wordt een heel bijzondere show opgebouwd: een lasershow vertelt het verhaal van Operation Market Garden met laser, rook, muziek en geluid. Een ervaring om kippenvel van te krijgen. Tegen schemertijd begint de show en we verwachten veel mensen, dus kom op tijd voor een goede plek!

De vrijdagavond sluiten we af met een spetterend optreden van de Pauwergirls, die het (tent)dak eraf zingen met liedjes uit de jaren ‘40.

Museum Deelen houdt zich specifiek bezig met de luchtoorlog tussen 1940­1945. Vele interessante thema’s kunt u terugvinden in de tentoonstelling.

Zaterdag 21 september Ook op zaterdag 21 september is er veel te zien en te beleven op het Renkum Airborneterrein, waaronder het WOII kampement, een film over de omgeving in WOII in de veldbioscoop en vliegshows met WOII modelvliegtuigen. Het vertrek van de Race to the Bridge vanaf de Telefoonweg (organisatie: Airborne Battle Wheels) is ook live te volgen op een groot scherm.

Vanaf 12.30 uur treden diverse korpsen, koren en bands op, op het Airborneterrein, waaronder het Leger des Heils Korps en het Leger des Heils Koor. Verder een aantal daverende optredens van de Politie Big Band.

In de middag kunnen mensen met GMC voertuigen vanaf het Airborneterrein naar Renkum centrum rijden

RACE TO THE BRIDGE: ROUTE OOSTERBEEK <–>ARNHEM Op zaterdag 22 september organiseert Airborne Battle Wheels weer een tocht met voertuigen die tijdens de Slag om Arnhem in gebruik waren. Dit ter ere van de veteranen die voor ons gevochten hebben.

Route: opstellen 13.00 uur en start om 14.00 uur aan de Telefoonweg, Molenallee, Oude Oosterbeeksweg, Klingelbeekseweg, Rotonde Kema, Utrechtseweg, Onderlangs, Roermondsplein, Weerdjesstraat. Daarna terug: Onderlangs, Utrechtseweg, om circa 15.45 uur einde op het toegangspad van het Airborne Museum ‘Hartenstein’.

Hier kunt u de voertuigen uitgebreid bezichtigen.

(en terug!) en daar een WOII popup museum bezoeken.

Om 19.00 uur verzorgen Eendracht en de Heelsumse Harmonie een bijzonder concert op de trappen van de Nederlands Hervormde Kerk aan de Kerkstraat.

Bezoekers kunnen hierna genieten van het Renkum Centrum Muziekfeest, dat plaatsvindt tussen het Dorpsplein en Dorpsstraat 1. Hapjes en drankjes en een muzikaal ensemble verwennen de innerlijke en geestelijke mens tot in de late uurtjes.

Een kleine opsomming van wat u er kunt vinden: Dit kanon werd ten zuiden van de brug van Arnhem geborgen. Na vele jaren speuren vonden wij de jongens die in 1945 dit kanon bemanden. Ook benieuwd naar hun verhalen? Museum Deelen voerde meer dan 17 vliegtuig bergingen uit. Laat u aan de hand van de gevonden objecten meenemen in de persoonlijke verhalen van de Duitse en geallieerde bemanningen. Een uiterst zeldzame ME­262 was de eerste en enige straaljager in de 2e wereldoorlog.

Zo geheim dat de Duitse luchtafweer het model niet kende en boven Arnhem neer haalde. Voor de bouw van Diogenes legden de Duitsers een speciale smalspoor spoorlijn aan. Later werd er hier mee munitie aangevoerd voor de Luftwaffe. Daarom was dit in de volksmond “bommenlijntje”. Dus veel interessante thema’s waarvoor een bezoek zeer de moeite waard is.

Het museum is slechts op van zaterdag t/m zondag: 11.00 ­17.00 uur geopend Adres: Deelenseweg, gebouw 20, 6877 AE Deelen.

Info: www.museumdeelen.nl

Bijna jarig? Vraag geen kado maar een donatie.

Vraag je gasten om donaties voor kankeronderzoek. Met jouw feestje komt de dag dichterbij dat niemand meer hoeft te sterven aan kanker.

Kijk op kadoneren.nl

Pagina 42

VERBINDING TUSSEN ‘DE NAALD’ EN HET AIRBORNE MUSEUM: HET VREDESPAD Een paar jaar geleden is de verlichting van het Airborne Monument ‘De Naald’ en van het Airborne Museum in Oosterbeek prachtig verlicht. Daarna is het pad tussen ‘De Naald’ en het Airborne museum voorzien van een lichtlijn dat van rood naar wit verloopt. Dit kreeg de naam van het ‘Vredespad’ en vormen samen met de World Peace Flame bij de ingang tot het park een mooie eenheid .( Zie foto. ) Helaas raakt de verlichting soms onklaar en dan is het geheel incompleet verlicht. Gaat het initiatief van de gemeente Renkum hierdoor teniet?

WORLD PEACE FLAME IN GEMEENTE RENKUM Hoe is de World Peace Flame ontstaan?

Dat is een bijzonder verhaal. Uit vijf continenten werden zeven vlammen door vredemakers ontstoken. Deze vlammen zijn, in speciale containers, brandend overgebracht naar Bangor in Noord­Wales. Daar zijn ze tijdens een ceremonie tot één grote symbolische vlam verenigd. Van hieruit wordt de vlam via burgerinitiatieven verspreid over de wereld. In Oosterbeek, bij Airborne Museum Hartenstein, staat zo’n bijzondere vredesvlam.

Mooi symbool

De World Peace Flame brandt als eeuwige vlam in monumenten voor onder meer het Vredespaleis in Den Haag, Venlo, Nijmegen, Hengelo (Gld.) en Enschede, maar ook in België, India, Amerika, Engeland en Australië. Ook Oosterbeek heeft zo’n mooi vredessymbool, gelegen aan het verbindingspad tussen het Airborne Monument en Airborne Museum Hartenstein. Juist bij het

31e AIRBORNE MUSIC NIGHT 2019 Vrijdag 6 september vòòr de Airborne wandeltocht zal de 31ste Airborne Music Night (AMN) plaatsvinden in het Event Theater Concertzaal Oosterbeek aan de Rozensteeg in Oosterbeek. Dit evenement begint, zoals altijd, om 21.00 u en is inmiddels uitgegroeid tot een begrip en een absoluut jaarlijks hoogtepunt in Oosterbeek.

Lions Renkum ­ Ostrabeke organiseert dit evenement om geld bij elkaar te halen voor goede doelen. De Airborne Music Night is dé gelegenheid om met uw familie, vrienden, kennissen, medewerkers en relaties een onver­ getelijke avond te beleven. Ook dit jaar weer een spetterend muziekprogramma met topbands en DJ’s! Op deze avond treden de volgende bands op:

een focus op diepe ne donkere technosound ­ Edsel Juliet &b Salsa Sessionband, de avond wordt afgesloten met dé salsasensatie ­ Boys Named Sue, de cash tributeband van Nederland ­ Rock Off, de Arnhemse formatie bestaat uit gerenommeerde musici die rocksongs zingen.

­ De Boston Thea Party,, de super spontane Top­feestband van Nederland ­ DJ Eddie Amore, meestal met

Toegangskaarten kunt u via deze website kopen of bij Meijer en Siegers, Utrechtseweg 208, Oosterbeek of aan de kassa, tijdens de AMN zelf.

Onze droom voor nierpatiënten is nierziekten genezen.

Airborne Museum wordt de verbinding gesymboliseerd tussen herdenken en de weg voorwaarts naar vrede. Hij is in 2014 ontstoken door burgemeester Gebben, samen met Savitri MacCuish, directeur van de World Peace Flame Foundation.

En nu bij 75e herdenking van de Slag om Arnhem is de eeuwige vlam een mooi symbool van de jarenlange vrede.

GÉÉN CAPITULATIE-ONDERHANDELINGEN IN HOTEL DE WERELD Deze beroemde foto van de gelag­ kamer met daarin de ‘onder­ handelingen’ over de capitulatie door de Duitsers in Hotel de Wereld in Wageningen ging de hele wereld over.

We zien links de Duitsers onder leiding van generaal Paul Reichelt en aan de rechterkant de geallieerden met de Canadese generaal Charles Foulkes. Prins Bernhard zit rechts vooraan te luisteren.

De feitelijke capitulatie van de Duitse troepen in Nederland werd op 4 mei al getekend op de Lüneburger Heide, hoofdkwartier van de Britse veld­ maarschalk Bernhard Montgomery. Op deze plek ligt een grote steen met de tekst: ‘Nie wieder Krieg’. Wat er wél gebeurde op 5 mei 1945 in de gelagkamer van Hotel de Wereld was het voorlezen van de ‘Orders to German Commanders on Surrender’:

de bevelen voor de wijze van overgave. De Duitsers kregen nog een dag bedenktijd, toen werd er getekend in de aula van de Landbouwhogeschool. Dit was het slotakkoord van de capitulatie; Nederland was vrij. Daarmee is Wageningen als stad van de bevrijding bekend geworden.

Vandaar het jaarlijkse bevrijdingsfeest met onder meer een defilé.

Gelagkamer in Hotel de Wereld, 5 mei 1945

VERBORGEN IK WIL SCHATTEN OERRR

Deel je onze droom?

Sms NIER naar 4333 of kijk wat jij kunt doen op nierstichting.nl Met 1 SMS doneert u eenmalig € 2 (exclusief telefoonkosten).

Meer informatie: www.nierstichting.nl/sms

Meld je aan op OERRR.nl

#samenvoordieren AIRBORNE KRANT

Pagina 43

Advertorial

Nieuw in het Nederlands Tegelmuseum in Otterlo

De Helene Kröller-Müller Kamer Helene bouwde tijdens haar leven, naast de wereldberoemde schilderijen van Vincent van Gogh en anderen, onder meer ook een grote collectie Delfts aardewerk op en telt bijna 180 tegels en tableaus.

Eigenlijk is deze hele collectie nooit te zien geweest en was opgeslagen in het depot van het Kröller-Müller Museum. Ze zijn nu wel permanent te bewonderen in Het Nederlands Tegelmuseum. In het museum zie je de grootste verzameling tegeltableaus en Nederlandse wandtegels.

Al eeuwenlang worden tegels gebruikt in op en in allerlei gebouwen zoals kantoren,huizen, boerderijen en in veel openbare ruimtes.

Piet Hoefsloot 17 SEPTEMBER 1944 OPERATIE MARKET GARDEN Engelse paratroopers nestelen zich rond de brug in Arnhem. Ze bereiden zich voor op de grootste operatie op Nederlands grondgebied tijdens de Tweede Wereldoorlog. Veel families bevinden zich drie dagen lang tussen Engels en Duits vuur. Zo ook de familie Hoefsloot.

Oosterbeek - Optimum Clinics is een zelfstandig behandelcentrum, wat betekent dat iedereen er terecht kan voor professionele zorg in een vertrouwde omgeving. Arts Eugène de Zwart-Storm en physician assistant Marlies Tol behandelen patiënten met huidproblemen, spataderen en cosmetisch-dermatologische problemen.

“We betrekken een prachtig pand aan de Utrechtseweg,” legt dermatoloog Eugène de Zwart-Storm (zelf woonachtig in Arnhem) zijn keuze voor Oosterbeek uit. Patiënten met huid-

problemen en spataderen komen met een verwijzing van de huisarts, voor cosmetische dermatologie is geen verwijzing nodig.

“Optimum Clinics moet een laagdrempelige kliniek worden waar patiënten zich met een vertrouwd gevoel laten behandelen aan allerlei dermatologische problemen. Van alle leeftijden bovendien; van kinderen met eczeem tot jeugd met acné en volwassenen met spataderen. Bovendien zijn we gespecialiseerd in het behandelen van huidkanker,” aldus de dermatoloog.

Kennis maken Bezoek dan een van onze informatieavonden: compacte presentatie met ruim de gelegenheid voor vragen. Alle informatie over de behandelingen is te vinden op www.optimumclinics.nl, of bel 085-1302796.

Dinsdagmiddag zien wij buurhuizen branden met de wind in onze richting. Vluchten?

Waarheen? De tuin heeft geen achteruitgang, dus ik met een wit laken naar de overkant aan Engelse soldaat vragen waarheen. Hij wijst ons via het viaduct naar de andere kant van de brugoprit. Een gevaarlijke tocht!”.

In de binnenstad leidde de strijd tot veel schade. Ook de meubelwinkel aan de Bakkerstraat werd niet gespaard. Een brand verwoestte het pand op 20 september. Tussen het puin heeft Piet Hoefsloot een bordje geplaatst met de verwijzing naar het tijdelijke privéadres.

Het bordje met de verwijzing naar het tijdelijke privéadres.

Zelfstandig behandelcentrum gespecialiseerd in dermatologie Oosterbeek is vanaf 14 juni een medische kliniek rijker: Optimum Clinics. In het zelfstandig behandelcentrum van echtpaar Eugène en Marjolein de Zwart-Storm kan iedereen terecht voor dermatologische behandelingen, spataderbehandelingen en cosmetische dermatologie.

“Wij zien zondagavond 17 september Engelse soldaten de school, tegenover het huis, wat zij noemden ‘defendable’ maken. De hele familie: grootmoeder, verpleegster, tante, moeder met ons 10 kinderen en vriend Karel in de kelder schuilend voor hevig vuren rondom.

”

De officiële opening van de nieuwe Helene Kröller-Müller Kamer werd onlangs gedaan door Lisette Pelsers (rechts), directeur Kröller-Müller Museum, Hester Veltman (links), cultuurwethouder gemeente Ede en Eric Mackay, directeur Nederlands Tegelmuseum.

Optimum Clinics opent vestiging in Oosterbeek

“

Op de plaats van de afgebrande winkel staat nu het Focus Filmtheater. Het familiebedrijf “Hoefsloot Wonen” bestaat inmiddels 138 jaar en is gevestigd in Elst aan de Pascalweg 4.

Wil jij écht iets veranderen in de ouderenzorg?

Pleyade biedt liefdevolle zorg aan ouderen in Arnhem, Elst en de Liemers. Maar Pleyade is niet zómaar een zorgorganisatie. Wij varen onze eigen koers en staan voor vernieuwende zorg.

Wil jij écht iets veranderen in de ouderenzorg? Pleyade ook.

Wij hebben hier al grote stappen in gezet. Meer aandacht voor cliënten dankzij zorggezellen. De inzet van innovatieve zorgtechnologie ontwikkeld door ons eigen innovatieteam. En het verlagen van werkdruk dankzij de ondersteuning van teamgezellen. Ben jij ambitieus, gedreven en een tikje eigenwijs?

Dan pas je bij ons. Samen maken wij het verschil.

Bekijk onze vacatures op werkenbijpleyade.nl

GEVEN OM MOLENS IS

GEVEN AAN

MOLENS molenfonds.nl

WAR REQUIEM VAN BENJAMIN BRITTEN Benjamin Britten schreef War Requiem als een aanklacht tegen oorlogsleed. Dit jaar speelt het orkest opnieuw het aangrijpende werk bij de 75e herdenking van de Slag om Arnhem. Onder leiding van Bas Wiegers, met solisten uit Rusland, Engeland en Duitsland, Consensus Vocalis en het Nationaal Kinderkoor. Een indrukwekkend en gedenkwaardig concert in Arnhem.

ARNHEMS OORLOGSMUSEUM: UNIEKE COLLECTIE 25 jaar is in een voormalige dorpsschool aan de Kemperbergerweg 780 het Arnhems Oorlogsmuseum gevestigd. Eigenaar van deze collectie is Eef Peeters, die al van zijn vader meekreeg om alles uit de oorlog te verzamelen. Zijn eerste helm was een trofee, maar daar bleef het niet bij. Een zeer uitgebreide verzameling, van de jaren dertig tot de bevrijding, is in zijn museum te vinden. Zo is een unieke collectie ontstaan die het bekijken meer dan waard is.

Tijdens een rondleiding door gids Hugo Schraders val je van de ene verbazing in de andere. Of het nu gaat over de opkomst van de NSB, de gevechten op de Grebbenberg, de leefwijze tijdens de oorlog, de Gestapo, het verzet, persoonlijke spullen van diverse groeperingen; je komt het hier tegen. Natuurlijk ook foto’s en materiaal van de Slag om Arnhem. En foto’s van de vernielingen van de gebouwen in Arnhem, die vaak pas na de Slag om Arnhem hebben plaatsgevonden door beschietingen van de geallieerden van het zuidelijk front.

Verhalen tot leven brengen Dit museum herbergt uniformen, wapens van zowel Duitse als Nederlandse zijde, voertuigen, motoren, persoonlijke spullen, documenten, affiches, hekken met kogelgaten, enzovoorts. Het ruikt naar de periode die het vertegenwoordigt.

Zoals de gids vertelt geeft het museum echt een goede indruk van hoe men toen geleefd heeft. Achter elk item in het museum zit een verhaal, dat de staf veel zoekwerk heeft opgeleverd om allemaal in context te plaatsen.

Een officiële rondleiding kost bijna 2,5 uur, maar je kunt ook aan de aanwezige vrijwilligers vragen toelichting te geven of het verhaal te vertellen achter een bepaald voorwerp. Dan begint het nog meer te leven.

Dit privémuseum wordt gerund door Eef met een aantal vrijwilligers die goed zijn ingevoerd. Het Arnhems Oorlogsmuseum is geen ‘gepolijst museum’, maar een bezoek meer dan de moeite waard.

Arnhems Oorlogsmuseum, Kemperbergerweg 780, 6816 RX Arnhem (Schaarsbergen) T: +31(0) 26 4420958 www.arnhemsoorlogsmuseum.com

Oorlog, vrede en veiligheid

De Slag om Arnhem was een diep ingrijpende gebeurtenis in de Tweede Wereldoorlog die nog jaarlijks in herinnering gebracht wordt tijdens de Airborne Herdenkingen. De Stichting War Requiem ­ Bridge to the Future probeert de herinnering hieraan levend te houden en de bewustwording rond oorlog, vrede en veiligheid te stimuleren met inhoudelijke bijeenkomsten en kunstzinnige manifestaties. Elke paar jaar vindt in het kader van de Airborne Herdenkingen een uitvoering plaats van het grootse War Requiem van Benjamin Britten met het orkest. Voor de overtuigd pacifistische Britten een felle aanklacht tegen het onbeschrijflijk leed dat oorlog teweeg kan brengen. Dit jaar staat dit aangrijpende werk opnieuw op het programma.

Een teken van verzoening

MARKET GARDEN MEMORIAL CONCERT 2019 Vrijdag 13 en zaterdag 14 september 2019 organiseert Stichting Q Symphony een Market Garden her­ denkingsconcert in de gerenoveerde Eusebiuskerk in Arnhem. Dit ter herinnering aan Operatie Market Garden in en om Arnhem, in september jaar 75 jaar geleden. Het Market Garden Memorial Concert is het eerste grote concert na de heropening van de Eusebiuskerk.

muzikanten van meer dan 20 Gelderse harmonie­ verenigingen. De vocalen worden verzorgd door Double2 (de Nederlandse Andrew Sisters). Ook zullen violiste Heidi Poessé en de Bagpipers Pegasus Pipes & Drums hun medewerking verlenen. Na afloop van het concert op zaterdagavond 14 september is er gelegenheid tot borrelen met muziek van de East Coast Big Band.

De muziek wordt uitgevoerd door het Arnhems Promenade Orkest, bestaande uit 70 topamateur­

Kaartverkoop: www.marketgardenmemorialconcert.nl/ticketshop

Voor de allereerste opname van het Requiem engageerde Britten drie vocale solisten uit Rusland, Engeland en Duitsland, als teken van verzoening tussen de belangrijkste strijdende partijen. Die traditie wordt bij deze uitvoering in ere gehouden met ook nu drie solisten eerder genoemde landen. Een bijzonder en gedenkwaardig concert om nooit te vergeten wat er in 1944 in en om Arnhem gebeurde…

Uitvoering op 21 sep 2019 ­ 20:30 uur (inleiding 19.30 uur) Musis Arnhem en op 22 sep 2019 ­ 14:15 uur (inleiding 13.15 uur) Musis Arnhem. https://hetgeldersorkest.nl/bezoek­een­concert/ concertagenda/2019­2020/war­requiem­ herdenkingsconcert

VAKANTIESVOOR VOOR OUDEREN VAKANTIES OUDEREN Vraag onze brochure Vraag onze brochure aan ofaan of bel ons voor meer informatie via bel ons voor meer informatie via

0318 5151 83 83 0318- 48 - 48 Nooit te oud voor vakantie!

AIRBORNE KRANT

Allegoeds Vakanties Molenweg 49a, 6741 KK Lunteren Telefoon (0318) 48 51 83

info@allegoedsvakanties.nl www.allegoedsvakanties.nl allegoedsvakanties

Pagina 45

Advertorial

Fysiotherapie de Waag Fysiotherapie de Waag gaat verhuizen naar Europalaan 98B in Renkum. De praktijk ondergaat een complete vernieuwing en is straks gevestigd in een uniek pand: 2x zoveel oppervlakte, ruime behandelkamers, grote oefenzaal, kleedkamers/ douches, parkeren voor de deur en het belangrijkste: nieuwe behandelmethodes en initiatieven.

begeleide functionele oefentherapie en medische trainingstherapie.

Op 14 september 2019 vindt de officiële opening plaats. Burgemeester Schaap zal de openingshandeling verrichten rond 11.00 uur. U bent van harte welkom om eens op deze dag (van 10.00 tot 13.00 uur) onze praktijk te komen bekijken. U maakt kan op een ballonvaart voor 2 personen!

Onze collega sportfysiotherapeut Marco Borst werkt met EPTE. Percutane Electrolyse Therapie is zeer effectief bij (chronisch) ontstoken pezen. Vanuit onze praktijk wordt leefstijlcoaching aangeboden (100% vergoed door de zorgverzekeraar) en in september kunt u gaan bootcampen vanuit onze praktijk.

De praktijk is straks “stoer industrieel” ingericht en daagt uit tot bewegen! Geen hok voor krachtapparatuur, maar persoonlijk

Energiek, slank, trots en stralend!

“Je oude figuur weer terug, zonder te lijnen en zonder jojo-effect, bij ons kan dat écht,” zegt Sonja Geerlings van Ladyline Ede. “De door ons ontwikkelde en aan Wageningen University wetenschappelijk bewezen methode helpt je weer lekker in je vel te komen. Je valt geleidelijk af, tot wel een kilo per week, en dat zonder hongergevoel.” De behandelingen bestaan uit bewegen in warmte, ozon zuurstoftherapie, persoonlijk aangepast voedingsadvies, compressietherapie voor gladde en slanke benen en cryolipolyse.

Je vindt bij Ladyline een compleet aanbod, waarmee jij verzekert bent van de beste arrangementen, afgestemd op jouw lijf en jouw wensen. “Een populaire behandeling is cryolipolyse. Hiermee

verwijder je op natuurlijke wijze hinderlijke vetrolletjes op probleemzones” vertelt Sonja.

Voor wie graag mooiere, gladdere en slankere benen wilt, is compressietherapie een methode die bij uitstek helpt. “Compressietherapie is een heerlijk ontspannende behandeling, een intensieve massage van benen, billen en onderrug.

Ladyline Ede, Zandlaan 18, Ede www.ladyline.nl

THE ISLAND, HET VERHAAL VAN 200 DAGEN STRIJD IN DE BETUWE NA MARKET GARDEN

OME JOOP’S TOUR 2019: IN HET SPOOR VAN MARKET GARDEN

Sept 44, wat het begin van de bevrijding zal moeten zijn, wordt echter geen feest. Het wordt een nachtmerrie, een grote teleurstelling. Het doel van het plan worden niet gehaald en de verliezen zijn enorm. De Over Betuwe is bevrijd, maar van een bevrijdingsfeest is geen sprake.

Integendeel, een lange periode van leed breekt aan, maar liefst 198 dagen strijd eer in het gebied van bevrijd kan worden gesproken. En nog komt er dan geen feest.

De bewoners zijn dan nog elders, veelal ver van huis en komen na de daadwerkelijke bevrijding vaak pas na weken of zelfs na maanden weer thuis. En de deceptie bij thuiskomst is enorm. Het blijkt dat er ook dan niet veel te vieren is. Ze komen weliswaar in hun eigen omgeving, maar in een onherkenbaar verwoest gebied waar van huis en haard niet veel meer over is. Men heeft nu helemaal niets meer en de wederopbouw zal nog jaren gaan duren.

Door Laurens van Aggelen

Al sinds 1950 organiseert de Stichting Ome Joop’s Tour een jaarlijkse fietstour voor jongens en meisjes in de leeftijd van negen tot en met dertien jaar voor kinderen die weinig of geen vakantiemogelijkheden hebben.

De geplande fietsroute voerde dit jaar grotendeels door Gelderland en meer bijzonder langs plaatsen die een rol hebben gespeeld tijdens Market Garden, nu 75 jaar geleden. Hierbij zal onder meer de Airborne begraafplaats worden aangedaan.

Dat Ome Joop’s Tour een initiatief is dat in Arnhem is ontstaan, is niet verwonderlijk. De stad kwam niet ongeschonden uit de Tweede Wereldoorlog. Dat betekende na 1945 dat de handen uit de mouwen gestoken moesten worden om de stad weer op te bouwen. De vijftiger jaren waren moeilijk, de lasten zwaar. Zeker in gezinnen met weinig financiële middelen kwamen kinderen veel te kort. Heden ten dage is dat helaas nog steeds zo. Mooi dat Ome Joop’s Tour, mede dankzij sponsoren nog altijd kan voorzien in deze voor kinderen onvergetelijke dagen,.

Dit wordt herdacht op het landgoed Schoonoord van 5/13 oktober 2019.

Het verhaal van de Betuwe in ‘44 ­ ‘45 Herinneringsweekend The Island: authentiek legerkamp, re­enactors, hospitaal, hoofdkwartier en wapendemonstraties. Een beleving.

Locatie: Landgoed Schoonderlogt, Logtsestraat 4, Elst Info: https://theisland44­45.nl/

PARK LINGEZEGEN: WOII HERINNERINGSPARK Park Lingezegen is een nieuw landschapspark tussen Arnhem en Nijmegen met veel ruimte voor mensen, landbouw, natuur, cultuur, historie en water. De totale oppervlakte van Lingezegen beslaat 1700 hectare, dus ongeveer zo groot als 3400 voetbalvelden! Een flink gebied met vele mogelijkheden.

Het is een prachtig park om te recreëren. Wandelen, hard­ lopen, fietsen in de prachtige natuur. Maar het park is ook uitgegroeid tot een prachtig herinneringspark voor WOII door veel speciale oorlogsherinneringen levend te houden. Dit heeft het Exoduscomité in deze overzichtskaart goed weergegeven.

(Zie verder exodushuissen.nl)

Charlie’s

Lunchroom 12 Lunchroom 12-uurtje

HAIRFASHION

van den Berg I N S T A L L A T E U R S

van der Molenallee 121 6865 CB Doorwerth 026-7676041

Vening Meineszstraat 1a | 6717 AJ Ede Utrechtseweg 138, 6862 AR Oosterbeek

info@lunchroom12uurtje.nl www.lunchroom12uurtje.nl www.lunchroom12uurtje.nl lunchroom ‘t 12-uurtje

Tel: 026-3341381

www.lunchroom12uurtje.nl AIRBORNE KRANT

Vening | 6717 AJ Ede PostbusMeineszstraat 417 | 6710 BK1aEde Postbus 417 | Fax 0318 - 650 856 Telefoon 0318| 6710 - 614 BK 776Ede info@vandenberg-installateurs.nl www.vandenberg-installateurs.nl

Pagina 47

Autobedrijf Hooijer B.V.

 Kia Service Dealer  Verkoop nieuwe auto’s & Occasions  Onderhoud, Reparatie & APK voor alle merken auto’s  Aircoservice  Winterbanden  Schadeherstel  Ruitreparatie & vervanging Bezoekadres: Lebretweg 53, 6861 ZZ Oosterbeek Telefoon: 026 334 20 37

www.autohooijer.nl

Uitzonderlijke collectie verfijnde beautymerken. : : skinscosmeticsoosterbeek

:skinsoosterbeek

: : skinscosmeticsoosterbeek

:skinsoosterbeek

Utrechtseweg 190 | 6862 AW Oosterbeek skins.nl | +31 (0)26 760 0290 | info@skinsoosterbeek.nl : : skinscosmeticsoosterbeek :skinsoosterbeek

: : skinscosmeticsoosterbeek

:skinsoosterbeek

RESSENERBROEK 18 | HETEREN (naast Porsche Centrum Gelderland) 026 - 200 1020 | BYSENSAKEUKENS.NL