Airborne - Renkum

Lees verder op pagina 7

800

ER OP UIT IN DE AIRBORNE REGION Herdenken, beseffen en beleven van de Slag om Arnhem, dat doen we met elkaar. In deze krant vindt u de Airborne kalender vol herdenkingen, activiteiten, tentoonstellingen en tours voor jong en oud. Op de Airborne Region website vindt u nog meer tips voor een dagje uit in deze regio. Wandel bijvoorbeeld mee met een deskundige ‘battlefield guide’ of fiets langs de vele oorlogsmonumenten. Tips voor leuke activiteiten en de meest actuele informatie over de kalender vindt u op: www.airborne-region.nl.

Lees verder op pagina 7 NIEUWE EN GEBRUIKTE REINIGINGSVOERTUIGEN EN SPECIALE BEDRIJFSWAGENS WWW.CLEANMAT.EU

AIRBORNE KRANT Pagina 1 DANK AAN VETERANEN! WE DENKEN AAN U. THANK YOU VETERANS! OUR THOUGHTS ARE WITH YOU. DZIĘKUJEMY WAM, WETERANI! MYŚLIMY O WAS. AIRBORNE KRANT HERDENKEN | HISTORIE | INFORMATIE | VERHALEN EDITIE: GEMEENTE RENKUM/OVERBETUWE WANDELTOCHTAIRBORNEDEJUBILEUM:75STE

‘Schiet nou maar op met die toespraak, ik wil weg’, hoort Peter van Drunen de lopers denken wanneer die aan de start staan. Ze zijn klaar om weer te vertrekken. Daarna zie je allemaal vrolijke mensen, allemaal met de traditie van de wandeltocht in het achterhoofd. ‘Dit jaar komen vijf of zes veteranen naar de wandeltocht, van wie de oudste 103 is. En een aantal lopers van het eerste uur, die de tocht voor de vijfenzeventigste keer lopen. Daar kijk ik enorm naar uit’. De Airborne Wandeltocht bestaat dit jaar 75 jaar.

KRANTAGENDAVOLAIRBORNEACTIVITEITENOPPAGINA20&21

• Herdenking Airborneplein Arnhem | 16 sept

• Herdenking Ginkelse Heide | 17 sept

• U op zoek bent naar een nieuw thuis Wij koesteren het contact met u, uw naasten en mantelzorgers. Samen zorgen wij ervoor dat u de regie over uw eigen leven behoudt. Bij Pleyade bepaalt u zelf hoe u wilt leven www.pleyade.nl | 026 - 751 7310 Locaties in Arnhem, Elst, de Liemers en Renkum

Werk aan de winkel is een initiatief van www.woonzorgnet.nl

• U tijdelijk wat meer ondersteuning nodig heeft

Bridge to Liberation | 16 september

Buiten deze openingstijden zijn wij ook op afspraak geopend. ondersteuningLiefdevolle die bij u past “Het is hier wonen.fijnIk zit helemaal op mijn plek “ Wonen in een vertrouwde omgeving, genieten van de dagelijkse dingen en uw leven leiden zoals u dat graag doet. Pleyade biedt liefdevolle ondersteuning en begeleiding wanneer: • U thuis wat extra hulp kan gebruiken

Deze beleving met muziek, special effects, film en dans neemt je mee in waargebeurde persoonlijke verhalen van de Slag om Arnhem. Herdenkingen (live)

Wij staan stil bij Market Garden. Jij toch ook?

GLD doc | vanaf 30 augustus Vijf dinsdagen op rij zijn indrukwekkende documentaires te zien over Market Garden, waarin onder andere persoonlijke verhalen van betrokkenen of nabestaanden worden gedeeld. Airborne Wandeltocht | 3 september De Airborne Wandeltocht vindt ieder jaar plaats op de eerste zaterdag van september in Oosterbeek. Wij nemen je mee naar de indrukwekkende finish.

Loop eens binnen voor informatie, ondersteuning of een van de diverse dagbestedingsactiviteiten. We helpen je graag verder! Openingstijden Maandag 12:00 - 15:00 uur: inloop Dinsdag 09:00 - 12:00 uur: activiteit 12:00 - 16:00 uur: inloop en lunch Donderdag 12:00 - 15:00 uur: inloop Vrijdag 12:00 - 15:00 uur: inloop In de avond is er regelmatig eetcafé, een bakactiviteit of een wandeling.

Omroep Gelderland staat in de septembermaand in het teken van Operatie Market Garden. Meer weten? Kijk dan op gld.nl/marketgarden .

Werk aan de Winkel is dé ontmoetingsplek voor en door (kwetsbare) inwoners van Renkum. Voel je welkom, de deur staat open voor een praatje en een kop koffie.

Adres Groeneweg 12, Renkum Tel. 0317 785 989 Mail werkaandewinkel@woonzorgnet.nl

OntmoetingsPlek voor participatie en herstel

• Herdenking Oosterbeek | 18 sept Op zondag 18 september kijk je om 17.15 uur naar een samenvatting van het herdenkingsweekend. Luchtlandingen Ginkelse Heide | 17 september We zijn ook weer bij de jaarlijkse luchtlandingen op de Ginkelse Heide, georganiseerd ter nagedachtenis aan de geallieerde luchtlandingen tijdens Operatie Market Garden.

ARNHEM TOEN De parachutisten probeerden in Arnhem de brug te veroveren onder leiding van luitenant-kolonel John Frost. Door sterke Duitse tegenstand moesten ze na een paar dagen hun poging staken. De Britse troepen trokken zich terug in de perimeter in Oosterbeek.

AIRBORNESTICHTING

FOTO’S: Airborne Museum at Hartenstein, C6Fotografie, Chiel Eijt, Erfgoed Gelderland, FunckSterrShoots, Gelders Archief, Glider Museum Wolfheze, Rolf Hensel, Alexander Heusschen, W. S. Jacquet, Thijs de Jong, Lisa van Kessel, Laurens Kingma, BillieJo Krul, Oude Kerk Oosterbeek, Rozet erfgoedcentrum, RTV Connect / Arjan Hoefakker, Frank Ruiter, The Pegasus Channel, Vitesse REDACTIE MEDEWERKERS: Lisa van Kessel, Roger Beets, Jory Brentjes, Maarten Grendel, Martine Hemstede, Alexander Heusschen, Hans Kardol, Feike Klomp, Yvette Polman, Jelle Vos, Rosalie Thomassen (hoofdredactie namens Stichting Airborne Region).

EDE NU September is voor Ede een bijzondere maand, de Airborne Ede-maand. Het is de maand waarin we stilstaan bij hen die in 1944 vochten voor onze vrijheid. We herdenken het verleden, we vieren onze vrijheid en staan stil bij hoe waardevol vrede en veiligheid is. Dat doen we met drie herinneringsactiviteiten: de Airborne veteranenavond tijdens de Heideweek, de Airborne Luchtlandingen en Herdenking en het Pegasus Wandelfestival. Daarnaast zijn er talloze activiteiten gericht op de thema’s herdenken, beseffen en beleven.

RENKUM TOEN De eerste zweefvliegtuigen en parachutisten landden in Wolfheze (Renkum) op zondag 17 september 1944. Na de mislukte poging om de brug in Arnhem in handen te krijgen, trokken de Britten zich terug op Hartenstein in Oosterbeek. Nu is het Airborne Museum daar gevestigd. RENKUM NU Dit jaar staat gemeente Renkum opnieuw stil bij de herdenking van Operatie Market Garden met een uitgebreid programma. De Airborne Wandeltocht op 3 september is de eerste grote activiteit in de Airbornemaand in de regio. In september zijn er verschillende momenten van herdenking en kranslegging, zoals bij de Naald in Oosterbeek, de Renkum Airborne dropping van parachutisten, kranslegging in Heelsum en de herdenking op de begraafplaats, maar ook bij activiteiten als de White Ribbon Mile en de taptoe. Door te blijven herdenken houden wij de herinnering levend aan al die mensen die hebben gestreden in oorlogstijd. We geven de kennis door aan jongere generaties, zodat ook zij beseffen dat het nooit vanzelfsprekend is te leven in vrijheid. Lest we forget; opdat we niet en nooit mogen vergeten.

De Airborne gemeenten Arnhem, Ede, Overbetuwe en Renkum werken met honderden partners in deze regio samen om het verhaal van de Slag om Arnhem krachtig uit te dragen en gedurende het hele jaar inwoners en bezoekers van de regio te betrekken bij deze geschiedenis. Vanuit deze intensieve samenwerking is de Airborne Region ontstaan. Dat is niet alleen een titel die we als hele regio trots uitdragen, maar het is ook een platform waarop alle initiatieven samen komen. De Stichting Airborne Region (SAR) bundelt kennis en inspiratie voor elkaar en voor u, via deze Airborne Krant en de website www.airborne-region.nl. Meer weten en partner worden? Mail ons via coordinator@airborne-region.nl.

AIRBORNE KRANT Pagina 3

UITGEVER: MDH Uitgeverij DRUKKER: Janssen Pers LAY OUT: MDH Uitgeverij, Doetinchem

Arnhemmers. Door te herdenken, kijken we niet alleen terug naar die septemberdagen in 1944, maar zoeken we ook de verbinding met het heden en de toekomst. Opdat we de waarde van vrede, veiligheid en vrijheid nooit vergeten.

EDE TOEN Maandag 18 september landden ruim 2000 parachutisten op de Ginkelse Heide. Ondanks onverwachte Duitse tegenstand lukt het de meeste parachutisten om veilig op de heide te landen.

OVERBETUWE TOEN Op 21 september 1944 landden 1003 parachutisten van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade in en om Driel om deel te nemen aan Operatie Market Garden. OVERBETUWE NU Stichting Driel-Polen organiseert, met steun van de gemeente Overbetuwe, de Polenherdenking in Driel. Op het Polenplein wordt ieder jaar de bijdrage van de Poolse militairen aan deze operatie herdacht. Hun strijd staat ook centraal in het Informatiecentrum ‘De Polen van Driel’, gevestigd aan het Polenplein. Het hele jaar door zijn bezoekers van harte welkom om meer te weten te komen over de brigade, de rol tijdens Operatie Market Garden, de oneervolle behandeling van de Poolse militairen na het mislukken van de operatie en de vriendschapsband die is ontstaan tussen de Drielse bevolking en de Poolse militairen. Sinds 2022 is dit ook te beleven in een wandelroute langs historische locaties in Driel.

De Airborne Krant 2022 verschijnt in de hele Airborne regio (gemeenten Arnhem, Ede, Overbetuwe en Renkum) en aangrenzende gemeenten. Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door de gemeenten Arnhem, Ede, Overbetuwe en

REGION

OPDRACHTGEVER: Stichting Airborne info@airborne-region.nlRegion

Foto: Chiel Eijt

ARNHEM NU Ieder jaar staan we in Arnhem op de derde vrijdag in september stil bij de slachtoffers van de Slag om Arnhem en de daaropvolgende evacuatie. Dit doen we tijdens de herdenkingsavond met een herdenkingsbijeenkomst in de Eusebiuskerk, de March over the Bridge, een kranslegging in de Berenkuil en Bridge to Liberation aan de voet van de John Frostbrug. De Slag om Arnhem tekende de geschiedenis van onze stad en wordt tot op de dag van vandaag gevoeld door de huidige generaties

COLOFONRenkum.

DE AIRBORNE REGION TOEN EN NU Arnhem, Ede, Overbetuwe en Renkum delen een unieke geschiedenis: de Slag om Arnhem die begon op zondag 17 september 1944. Als onderdeel van het gewaagde plan Operatie Market Garden van de Britse veldmaarschalk Montgomery landden ruim 10.000 Britse en Poolse luchtlandingstroepen bij Arnhem om een brug over de Rijn te veroveren. Ondanks alle inzet mislukte de slag en moesten de geallieerde troepen op 26 september de strijd staken. Een snoer van herdenkingsactiviteiten in de maand september herinnert de bezoeker elk jaar weer aan deze verloren slag. Elke gemeente heeft haar eigen verhaal, maar samen vertellen ze de gebeurtenissen in september 1944 en eren ze de moed van de veteranen van toen. Daarmee geven ze de geschiedenis door. Airborne op weg naar vrijheid laat zien dat vrijheid nooit vanzelfsprekend mag zijn.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, geluidsband, elektronisch of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie doet er alles aan om de juiste informatie te verwerken, maar staat niet in voor onvolkomenheden of wijzigingen.

IN DE KEUKEN ALLES HETEREN MUSKUSHOUWSESTRAAT 20 • 6666 MC HETEREN 026 4743640 • www.reddykeukens.nl KEUKENS DUITSE KEUKENS NETTO PRIJZEN!MAAKNUEENAFSPRAAK!

1 op de 3 vrouwen krijgt dementie. Geef nu voor meer onderzoek, zodat dementie niet jouw toekomst wordt. stopdementie.nu

AIRBORNE KRANT Pagina 5 AIRBORNE BUITENEXPOSITIES

Toch een dag slecht weer? Bezoek dan de foto expositie Airborne, op weg naar vrijheid. In deze expositie zijn de winnaars te zien van de Airborne Region fotowedstrijd. Deze expositie vol met vrijheidsfoto’s is de gehele maand september te zien in de gemeente- en stadshuizen van Arnhem, Overbetuwe en Renkum en het Raadhuis in Ede. Foto: Thijs de Jong AIRBORNE KALENDER Op zoek naar informatie over deze en andere tentoonstellingen?

je niet meer weet wat je net gelezen hebt? alz...wat

In een mooie nazomer zou je ook wel eens willen dat je buiten naar een tentoonstelling kon. In september wordt daar in de vier Airborne gemeenten voor gezorgd. Net als vorig jaar werken de gemeenten Arnhem, Ede, Overbetuwe/Stichting Driel-Polen en Renkum weer samen in het project Airborne Buitenexposities. In elke gemeente is een buitenexposities met een Airborne-thema te bezoeken.ARNHEM

Alle data en locaties van herdenkingen, evenementen, wandelingen en tours én tentoonstellingen vindt u in het hart van deze Airborne krant of op www.airborne-region.nl

AIRBORNE, OP WEG NAAR VRIJHEID

DRIEL In Driel zie je een buitenexpositie over de bijdrage van Polen aan de bevrijding van Nederland. Deze expositie bestaat uit 14 informatiepanelen waarop informatie wordt verstrekt over onder andere de verdeling van Polen tussen Duitsland en de Sovjet-Unie in september 1939 en de ontberingen die de bewoners moesten doorstaan. Maar ook over de achtergrond van de Poolse militairen die als onderdeel van de geallieerde of Duitse legers ver verwijderd van hun eigen land vochten terwijl Polen in brand stond en nog tot 1989 op haar vrijheid moest wachten.

In Arnhem kun je in Arnhem Boys een unieke serie portretten van veteranen van de Slag om Arnhem bekijken. Deze 28 portretten zijn gefotografeerd door de in New York woonachtige Britse fotograaf Richard Jopson die de portretten heeft gecombineerd met een persoonlijke herinnering van de veteranen aan september 1944. De expositie Arnhem Boys is een unieke bundeling van getuigenissen van ooggetuigen van de Slag om Arnhem.

RENKUM Renkum Airborne heeft in samenwerking met de gemeente Renkum de WOII fietsroute uitgebreid. Deze route voert langs tal van historische plekken met levensgrote foto’s uit de Tweede Wereldoorlog in Renkum, Oosterbeek en Wolfheze. De foto’s zijn herinneringen aan de start van Operatie Market Garden, die op 17 september 1944 op Dropzone X van start ging.

EDE De Airborne Luchtlandingen en Herdenking op de Ginkelse Heide in Ede herinneren aan de gebeurtenissen in 1944 tijdens de Tweede Wereldoorlog: Operatie Market Garden. In de expositie Veteranen van Toen en Nu komen persoonlijke verhalen van militairen samen. Zo wordt onder andere het verhaal verteld van brigadegeneraal John Hackett, die tijdens Operatie Market Garden de leiding had over 4th Parachute Brigade en die per parachute landde op de Ginkelse Heide. Daarnaast wordt ook het verhaal van korporaal der eerste klasse Mert Oygur verteld en de missies van zijn 11 Luchtmobiele Brigade vandaag de dag.

SERVICE-MONTEUR Kantoor Oosoor Oosterbeek | (T) 026 322 96 73 | info@braam.nu | www.braam.nu Kantoor Oosoor Oosterbeek | (T) 026 322 96 73 | info@braam.nu | www.braam.nu Woning kopen of verkopen in een historische omgeving? Kantoor OosKantoor Oosterbeek | (T) 026 322 96 73 | info@braam.nu | www.braam.nu Woning kopen of verkopen in een historische omgeving? Kantoor OosKantoor Oosterbeek | (T) 026 322 96 73 | info@braam.nu | www.braam.nu Woning kopen of verkopen in een historische omgeving? BOOTCAMP Oosterbeek Buiten trainen met aandacht op de mooiste locaties www.bootcampoosterbeek.nl Charlie’s HAIRFASHION Utrechtseweg 138, 6862 AR Oosterbeek Tel: 026 3341381 Charlie’s HAIRFASHION Utrechtseweg 138, 6862 AR Oosterbeek Tel: 026 3341381 Velp Tel.: 026 36 22 333 Mail: info@bsw.nl Verzekeringenwww.bsw.nlPensioenenHypotheken NERGENS TEGEN AAN LOPEN. JE ZIET MEER MET EEN GELEIDEHOND.GIRO275400 NERGENS TEGEN AAN LOPEN. JE ZIET MEER MET EEN GELEIDEHOND.GIRO275400

AIRBORNE KRANT Pagina 7 DE AIRBORNE WANDELTOCHT

Het publiek is trouwens behoorlijk veranderd, merkt Van Drunen op. ‘In het begin zag je voornamelijk groepen. Verpleegsters, militairen, drumbands, wandelverenigingen. Allemaal in uniform. De laatste jaren zijn het er nog zo’n honderd. De meeste mensen lopen individueel.’ De eerste jaren heeft fotograaf W.

Vervolg op pagina 9.

VAN MARSLEIDER PETER VAN DRUNEN

Door Martine Hemstede De Airborne wandeltocht vormt de rode draad in het leven van marsleider Peter van Drunen. Zoals zo’n beetje alle kinderen in Oosterbeek beleefde hij zijn eerste wandeltocht als vijfjarige vanuit de bolderkar. ‘De Airborne Wandeltocht is voor mij thuiskomen’, zegt hij met glinsterende ogen. ‘Ik heb hem sindsdien ongeveer twintig keer gelopen. Toen ik in het bestuur zat, liep ik tussendoor altijd even de tien kilometer. Om te kijken of alles goed ging onderweg, maar vooral voor de sfeer.’ De Airborne Wandeltocht is zoals elke Oosterbeker weet de grootste eendaagse wandeltocht van Europa. In 1947 werd de eerste georganiseerd. Daar kwamen meteen ruim tweeduizend mensen op af. Veel meer dan verwacht. Doel van de tocht is de herinnering aan de Slag om Arnhem levend houden door te wandelen langs punten die tijdens de Slag van belang waren, en geld inzamelen voor de veteranen en hun families. De tocht begint bij het Airborne Museum, het toenmalig hoofdkwartier van de Britse militairen en voert langs de landingsplaats van de Britse parachutisten, door de bossen waar zwaar is gevochten, langs de Airborne begraafplaats, en natuurlijk langs de Rijn, de rivier waar de militairen overheen vluchtten toen de slag een brug te ver bleek. SAAMHORIGHEID Zijn broer en zus kwamen elk jaar terug naar Oosterbeek om samen met hun ouders ‘de Airborne’ te lopen. Onderweg kwamen ze al hun vrienden en vriendinnen van school weer tegen. Heel Oosterbeek loopt mee, met kinderwagens, schoolklassen, een enkeling ongetraind. Het is de unieke combinatie van samen sportief bezig zijn en het actief herdenken van de Slag om Arnhem dat hen bindt. Ouders zorgen al generaties lang dat hun kinderen zich bewust zijn van de verwoesting van oorlog en de kracht van vrede. De saamhorigheid onderweg is enorm. ‘Mensen helpen elkaar een beetje, ze groeten elkaar en wijzen elkaar op het plechtige moment, als de stoet wandelaars langs de Airborne begraafplaats loopt.’ Van Drunen geniet zelf van een hele rits momenten: ‘Dat begint met de vrijwilligersbijeenkomst en de opbouw van de boog over de Utrechtseweg. De sfeer is fantastisch, we hebben allemaal hetzelfde doel: deze erfenis doorgeven aan volgende generaties. En dan de start van de tocht. De mensen van de veertig kilometer zijn echte prestatielopers. Ze staan altijd onrustig aan de start. “Schiet nou maar op met die toespraak, ik wil weg”, hoor je ze denken. Daarna zie je allemaal vrolijke mensen, allemaal met de traditie van de wandeltocht in het achterhoofd. Echt kippenvel krijg ik altijd van de pipes and drums en de aanblik van al die duizenden mensen op de Utrechtseweg. Dit jaar komen vijf of zes veteranen naar de wandeltocht, van wie de oudste 103 is. En een aantal lopers van het eerste uur, die de tocht voor de vijfenzeventigste keer lopen. Daar kijk ik enorm naar uit.’

Vlak na de oorlog moest menig volwassene zijn riem een paar gaatjes strakker doen. Herdenken was vanzelfsprekend in die eerste jaren na de oorlog. Als er straks geen veteranen meer bij kunnen zijn, moet de traditie op een andere manier vormgegeven worden.

S. Jacquet keurig alle groepen vastgelegd. Je ziet opgeschoten jongetjes in de korte broek van hun veel grotere broer. Touwtje om hun middel en gaan. Jonge meisjes, allemaal met dezelfde staartjes, lopen zo keurig in rijtjes dat je er een liniaal langs kunt leggen. Jolige vrouwen met vlinderbrillen. Iedereen is slank.

Oosterbeek 1944 MarcelBOUWENAannemersbedrijfVOLGENSAFSPRAAKPolmanVendelier 69 6866 EP Heelsum marcel.polman73@gmail.comTel:06-53861603BOUWENVOLGENSAFSPRAAK Les Nederlands Leer snel Nederlands in een kleine groep in Wageningen Bijles wiskunde Leer snel wiskunde van een zeer ervaren docent ikwilnederlandsleren.nlleermewiskunde.nl Locatie: Mörfelden - Walldorfplein 513, Wageningen Robert van Egmond T 06 23 112 162 E robert@ikwilnederlandsleren.nl Locatie: Mörfelden - Walldorfplein 513, Wageningen Robert van Egmond T 06 23 112 162 E robert@leermewiskunde.nl Cursussen starten in september en in februari, zie ook de agenda op de website. Voor privélessen kunt u gedurende het hele jaar een afspraak maken. Leerlingen van basisscholen en middelbare scholen en studenten van hbo’s en universiteiten kunnen terecht bij Robert, jouw rots in de branding der getallen. Les Leersnel Bijles Leer wilik “Ik werk graag met mijn hart, hoofd en handen. Met en voor mensen.” Wil jij de gasten van het hospice en hun naasten aandacht geven en een luisterend oor zijn? Bekijk dan het vrijwilligersprofiel op onze website en neem contact met ons op. T 0317 - 45 00 www.hospicewageningenrenkum.nl47

OpJeLip_kaartje.indd 1 31-03-11 09:37

m on d h y g ië n i s t e 06-46290802 ! ojl@opjelip.nl ! w w w.opjelip.nl

OpJeLip_kaartje.indd 1 31-03-11 09:37

BLAREN Van Drunen kwam in 1980 bij de Gemeentepolitie Renkum werken en was, gefeliciteerd Peter, meteen lid van de Politie Sportvereniging Renkum. Het organiseren van de Airborne Wandeltocht zit in het DNA van de vereniging. Toen de leidinggevende van de medische dienst overleed, nam Van Drunen zijn taak over. Alles wat geen blaar was, kwam daar terecht. ‘Echt ernstig is het nooit’, zegt Van Drunen, terwijl hij twee keer op tafel klopt. Toch houdt hij daar altijd rekening mee. ‘Dat is ons werk he?’ zegt de politieman met een knipoog. ‘Je probeert alle problemen voor te zijn, maar met gemiddeld 34.000 wandelaars moet je het onverwachte maar een beetje accepteren.’ Wat Van Drunen het allermooiste moment van de wandeltocht vindt? ‘Ik zou haast zeggen: als hij is afgelopen. Als alles goed is gegaan.’

m on d h y g ië n i s t e 06-46290802 ! ojl@opjelip.nl ! w w w.opjelip.nl

Van Drunen: ‘We zien steeds meer belangstelling van jongeren voor de herdenkingen, maar we moeten wel actief nadenken hoe we jongeren erbij blijven betrekken. We gaan naar scholen, er is een gedichtenwedstrijd en natuurlijk de bloemleggingen. Samen met de andere herinneringstochten in de regio werken we aan plannen voor de toekomst.’

Fotos: W.S. Jacquet

9

GETUIGENSTILLE VAN DE SLAG OM ARNHEM In het Erfgoedcentrum van Rozet vind je onder meer een oud, rood poppenjasje, een gedeukte zilveren kan en een serie boeken met kogelgaten. Wat hebben deze voorwerpen met elkaar te maken? Het zijn allemaal stille getuigen van de Slag om Arnhem. Maar er is meer dat met de Tweede Wereldoorlog te maken heeft. Ontdek de indringende verhalen over deze voorwerpen en hun eigenaars. Tijdens speciale rondleidingen hoor je onder meer over het bord 'Verboden voor Joden' en een bankje van dansschool Wensink dat achterbleef in de dansschool tijdens plunderingen omdat het niet door de deur paste.

NIEUWE TENTOONSTELLING Op 1 oktober opent Rozet in samenwerking met Museum Arnhem een nieuwe tentoonstelling met voorwerpen die als stille getuigen allerlei rampspoed, waaronder de Slag om Arnhem, doorstonden. Er zijn diverse voorwerpen te zien die op verschillende momenten en plekken teruggevonden werden. Welke aangrijpende verhalen horen hierbij? Wil je graag een rondleiding? Dat kan gratis door een kundige vrijwilliger. Liever een speciale, betaalde rondleiding plannen met collega’s, vrienden en familie? Ook dat kan! Kijk op www.rozet.nl/erfgoed m on d h y g ië n i s t e 06-46290802 ! ojl@opjelip.nl ! w w w.opjelip.nl

AIRBORNE KRANT Pagina

Vervolg van pagina 7

OpJeLip_kaartje.indd 1 31-03-11 09:37

B E Z O E K O N Z E W I N K E L O F S H O P O N L I N E DakbedekkingDAKBEDEKKINGENVANDAMRenkum|M0623774900|Dakpannen|ZinkenLoodwerk|Onderhoudwww.gertvandam.nlDakbedekking Dakpannen Zink- koper en Loodwerk Onderhoud Ook voor advies en dakinspectie Renkum | T 0317 314 907 | M 06 237 749 00 www.gertvandam.nl | info@gertvandam.nl A dm bed L I D V A N D E N E D E R L A N D S E O R D E V A N A D M I N I S T R A T I E E N B E L A S T I N G D E S K U N D I G E N folio TDorps6681BTel(04wwwfo A dministratie en bedrijf sadviesbureau D E R L A N D S E I S T R A T I E E N K U N D I G E N folio BemmelTDorpsstraat 99 6681 BM Bemmel Tel (0481) 46 51 32 www f olio.nu Adm i ni s t ra ti e - e n bed r ij f sa d vie s bu rea u A dministratie en bedrijf sadviesbureau N D S E T I E E N I G E N folio Bemmel T Dorpsstraat 99 6681 BM Bemmel Tel. (0481) 46 51 32 www.folio.nu AANNEMERSBEDRIJFH.WILLEMSENTECHNOBOUW Het Vlot 10 • 6846 MA Arnhem Tel: 026 3514454 • 06 www.hwillemsentechnobouw.nl48340970 Begeleidingopmaatinverdrietigedagen 0488 - 700 200 dag en nacht bereikbaar WWW.PASSANT-UITVAARTZORG.NL Arre-Jan van Willigen Schaapsdrift 24 6871 XB Renkum 06 - 575 991 info@passant-gelderland.nl46 Annelies Grabijn Gesperdensestraat NZ 4 6668 MA Randwijk 06 - 273 412 info@passant-uitvaartzorg.nl17 WWW.HERCKENRATHBOUWSERVICE.NL Bredestraat-zuid 48A • 6674 LB Herveld Tel: 06-23109163 0f 0488-451735 info@herckenrathbouwservice.nl Homoetsestraat 39A • 6676 LC Homoet tel: 026-4722281• www.cvanwoudenberg.nlinfo@cvanwoudenberg.nl VOOR AL UW TUINHOUT SCHUTTINGEN, POORTDEUREN (OPMAAT), PALEN EN OOK VOOR OVERKAPPINGEN KUNT U BIJ ONS TERECHT GELDERS GROOTSTE TUINHOUTHANDEL Houthandel C . van Woudenberg Cadeau artikelen en woonaccessoires ook verkoop en verhuur van Feest en verkleedkleding Tel:info@abckoopjes.nl0647327530 www.abckoopjes.nl

openingstijden: van 8:30 tot 17:00 uur. gesloten

Nieuwe Aamsestraat 88A 6662 NK Elst Tel: 0481 Tel:6511Oranjesingel36525275NRNijmegen024-3600923 info@wbvs-advocaten.nl | www.wbvs-advocaten.nl Neem vrijblijvend contact met ons op, wij denken graag met u mee. Heeft u interesse of vragen over het renoveren of vernieuwen van uw dak? Joop van de Kraak Beethovenlaan 221, 6865 DN Doorwerth www.hetbinnenveld.nl “het maakt niet uit wat je kiest, maar dat je kiest” Bewust afscheid nemen 06Contact52386510

"OOSTERBEEK HAS BEEN MY LIFE" Door Alexander Heusschen Plukjes mensen hebben zich verzameld rond de Airborne-begraafplaats in Oosterbeek. De meesten in functie, op te maken uit de Taxi Charity-pashouders. Andere belangstellenden, voorzien van camera's en met verwijzingen naar militaire eenheden op hun kleding, blijven meer op de achtergrond. Iedereen is in afwachting van 25 broze (bijna) honderdjarige Tweede Wereldoorlog-veteranen en vier Chelsea Pensioners die die ochtend per boot uit Engeland zijn vertrokken naar Gelderland. Eén van de mannen, Raymond Whitwell (103), is de rest vóór: "Hé, dat moet Ray zijn!", klinkt het. De blikken gaan omhoog naar een zweefvliegtuig boven de bomen. Tien minuten later arriveren de Londense taxi's. De blauwe zwaailichten van de politiebegeleiding en vlaggetjes geven de stoet iets presidentieels. Op diverse achterbanken zijn in baret gestoken heren Zodraweggedoezeld.AlecHall (100) met wat hulp uit zijn taxi is gestapt strooit hij met zinnetjes: "I was here 80 years ago", zegt hij tegen niemand in het bijzonder. Hall, tijdens de Slag om Arnhem medic ('hospik') bij de 181 Airlanding Field Ambulance, lijkt blij weer in Nederland te zijn. Hij had, net als een handjevol andere Arnhem-veteranen, veel eerder willen komen, maar de coronapandemie verhinderde dit. Een videoboodschap in september 2021 vulde de leemte op: "Ik zou in Nederland willen zijn, bij jullie, mijn Hallvrienden".geniet deze dag zichtbaar van alle aandacht en poseert geduldig voor iedereen die een lens op hem richt. "Dad loves to have his picture taken", voegt z'n dochter toe. "We are grateful for everything you did", krijgt hij mee van een dame uit het publiek. Hall lijkt het niet te horen. "I'll be a hundred in three weeks' time", gaat hij door. Zijn dochter vertelt ondertussen over de novelle van John Steinbeck die haar vader las tijdens de gliderovertocht in september 1944, om te voorkomen dat hij luchtziek zou worden. Het boek, 'Of mice and men', heeft hij nog steeds. Eenmaal op het gras van de begraafplaats gaat Hall op zoek naar de graven van gesneuvelde kameraden. "This is a medical grave, so that would have been one of ours", zegt hij. Na een rondje langs andere 'medische graven' gaat Hall op één van de gereedstaande stoeltjes zitten. Een aantal oude mannen wordt dik ingepakt tegen de frisse wind, terwijl Hall een kort interview geeft voor een tv-zender. Wanneer de opnameapparatuur is ingepakt en Hall de interviewer heeft bedankt, krijgt hij een jas om de schouders. Een andere veteraan komt vragen of 'Alex' misschien een "drop of brandy" uit zijn heupfles wil. Hall weigert. "What, a medic not having a drink?!", is de reactie. Op de achtergrond verklaart iemand van de begeleiding luid de bar voor geopend. Een grappige conversatie tussen de brandydrinker en Hall volgt. "Did you jump in?", vraagt de één. "Rudesheim, is that the village near here?", zegt de ander op zijn beurt. "I think it's Rudenstein", weet zijn gesprekspartner. Ze laten het maar zo. Hall kijkt in de verte en vertelt dan over de drie noodhospitalen waar hij tijdens de gevechten werkte: "On the crossroads. One, two, three", wijst hij denkbeeldig aan. "All of them hotels. By Friday we had two or three hundred badly wounded. The Germans came in the night and took the medical staff away. A Dutch nurse looked after them after we had left." Hall zwijgt even en besluit dan: "Oosterbeek has been my life".

Hall met familieleden bij een Field Ambulance-graf Hall (L) in gesprek met veteraan John Gillett. Voor dames kleding, accessoires en de allerleukste kinder kadootjes!

AIRBORNE KRANT Pagina 13

Alec Hall op de Arnhem Oosterbeek War Cemetery

Tegelhuys Arnhem BV Tegels & Sanitair Johannes Huddeweg 19 6827 CA Arnhem Tel. OPENINGSTIJDEN:info@tegelhuysarnhem.nl026-3617522Dinsdag t/m vrijdag 08.30 tot 17.30 uur. Zaterdag 09.00 tot 16.00 uur WWW.TEGELHUYSARNHEM.NL 29 klantbeoordelingenGecontroleerdeScore8.9 Sunshower Deluxe van € 3600,voor € 3195,-* • Inbouw • Full Body • UV Regendouche set Duero chroom van € 719,voor € Thermostatische495,-*opbouw ww40_Arnhem_Tegelhuys.indd 1 19-10-2020 10:45Sanitairvrijdag 08.30 tot 17.30 uur. Zaterdag 09.00 tot 16.00 uur WWW.TEGELHUYSARNHEM.NL 29 klantbeoordelingenGecontroleerde Daarom zijn wij trots op ons Tegelhuys, en op uw badkamer! Sunshower Deluxe 3600,voor € 3195,-* Regendouche set Duero chroom van € 719,Een nieuwe badkamer is een behoorlijke ingreep en een flinke investering, die badkamer moet dus perfect zijn. Wij ontmoeten u dan ook graag om uw badkamer wensen te bespreken. Met liefde stellen wij een unieke badkamer samen waar u naar op zoek bent en jaren plezier aan gaat beleven... Daarom zijn wij trots op ons Tegelhuys, en op uw badkamer!

Een unieke badkamer! Door ons unieke assortiment sanitair, onze passie voor sanitair en onze aandacht voor de wensen van onze klanten, maken wij het mogelijk. Tegelhuys Arnhem is sinds 2005 een begrip in Arnhem en omstreken, onze klanten vertellen ons dat wij door ons assortiment en onze zorg, net dat beetje meer bieden dan anderen. Wij begrijpen wat u wil en wij maken het met zorg mogelijk.. Een nieuwe badkamer is een behoorlijke ingreep en een flinke investering, die badkamer moet dus perfect zijn. Wij ontmoeten u dan ook graag om uw badkamer wensen te bespreken. Met liefde stellen wij een unieke badkamer samen waar u naar op zoek bent en jaren plezier aan gaat beleven... zijn wij trots op ons Tegelhuys, en op uw badkamer!

Daarom

‘’WIJ ZIJN TROTS OP ONS TEGELHUYS EN TROTS OP UW BADKAMER”

www.sequoiabeheer.nl

Kronenburg Living Mobiel: 06 11882984 info@kronenburgliving.nl www.kronenburgliving.nl

Wij ontmoeten u graag om uw wensen te bespreken. Sequoia wenst de Airborne een warm hart toe. alleen mensenwerkecht meer dan 20 jaar ervaring no-nonsenseaanpak betrokken & oprecht binnenteaméén In de gemeente Renkum kan iedereen meedoen en bewegen. Jong en oud, mensen met en zonder Daarbeperking.zorgthet

Wilt u uw woning of appartement verhuren aan expats, of wilt u uw koopwoning tijdelijk verhuren op basis van de leegstandswet? Wij zorgen als verhuurmakelaar voor een snelle en goede match tussen een gescreende huurder en u als verhuurder. Door jarenlange ervaring in en kennis van de regionale vastgoedmarkt beschikken we over een uitgebreid netwerk. We adviseren en bemiddelen in het verhuren van uw woning(en). Persoonlijk en betrokken, daardoor zijn we flexibel en leveren we maatwerk!

JE PARTNER IN SUCCESVOL ONDERNEMEN

Ik begeleid ondernemers met mijn expertise op de volgende gebieden: ○ Strategie ○ Fusies en overnames ○ Bedrijfsfinancieringen Mr. Arie de Groot Mr. E.N. van Kleffenstraat 6 6842 CV ARNHEM 06 - 46978466 www.cmenp.nl

Claassen, Molenbeek & Partners Arnhem Kantoor StationswegOosterbeek6,6861 EG Oosterbeek info@sequoiabeheer.nl

Als MKB-adviseur van Claassen, Molenbeek & Partners help ik ondernemend Arnhem om succesvol(ler) te ondernemen. Ondernemen in het MKB wordt steeds complexer en omvangrijker. Er zal sneller gereageerd moeten worden op ontwikkelingen. Heeft u behoefte aan ondersteuning bij het nemen van deze beslissingen? Of bij het aansturen van uw bedrijf? Vanuit een persoonlijke benadering en bedrijfskundige focus help ik uw bedrijf weer in beweging te krijgen.

Sporten Beweegteam voor. Wilt u ook: • meer bewegen; • nieuwe mensen ontmoeten; • of een sport of beweegactiviteit vinden die bij u past? Wij helpen u graag! Weten hoe? Kijk op www.sportenbeweegteamrenkum.nl. Of neem contact op met buurtsportcoach Gaia van Deursen op 06 51 63 94 30 of mail naar sportenbeweegteam@renkum.nl.

Susan van Rijsewijk Evelin Bueters Hanneke Luising Persoonlijk, Deskundig, Verbindend, Efficiënt.

Na de 25e Airborne herdenking eind jaren ‘60 dreigden de herdenkingen te verdwijnen, omdat men toen een sterk afnemende belangstelling voorzag. ‘Het verleden laten rusten en op naar de toekomst’ was toen de gedachte. In de jaren erna bleven de veteranen in september toch gewoon naar Nederland komen en omdat er nauwelijks meer iets georganiseerd werd, dwaalden zij verloren door de omgeving van Arnhem en Oosterbeek. Particulier initiatief leidde er toe dat de veteranen werden opgevangen in gastgezinnen, waar velen tot hun dood, ieder jaar terugkeerden. Tanno Pieterse uit Bennekom was de drijvende kracht achter de later gevormde contactgroep, bestaande uit personen en organisaties die zich op een of andere manier bezighielden met de Slag om Arnhem en de nagedachtenis ervan. Met de 50e herdenking in zicht, werd besloten tot de oprichting van de Stichting Airborne Herdenkingen (SAH) om zo coördinatie en financiële verantwoording mogelijk te maken. Roger Beets, de huidige voorzitter van de SAH: “De doelstelling van onze stichting is nog altijd het vaststellen van het officiële programma van¬ herdenkingen van de Slag om Arnhem en het coördineren van de daarmee verband houdende aangelegenheden in de ruimste¬ zin van het woord. Dat doen we in nauw overleg met de vier Airborne gemeenten (Arnhem, Ede, Overbetuwe en Renkum), organisatoren van Airborne herdenkingen in de regio, de provincie Gelderland, de Britse en Poolse ambassade, de Parachute Regiment and Airborne Forces Charity en de Stichting Driel-Polen.

Tegenwoordig maken wij ook deel uit van de Stichting Airborne Region en geven daar invulling aan de programmalijn ‘Herdenken’”. Met talloze activiteiten ondersteunt de SAH de betrokken organisaties: informeren van veteranen, nabestaanden en betrokken partijen, samenwerking met regionale omroepen, uitbrengen van magazines, betrekken van de jeugd. Beets: “In de afgelopen twee jaar hebben wij de veteranen, families en nabestaanden via live-streams betrokken bij de herdenkingen in Covid-tijd. Dit jaar hopen we hen weer persoonlijk te kunnen verwelkomen en samen te Deherdenken.”organisatie verwacht dat dit jaar hooguit nog drie of vier Britse Arnhem veteranen de herdenkingen bij zullen wonen. Beets: “Er zijn nog maar zo’n vijfendertig Britse en Poolse Arnhem veteranen in leven, waarvan slechts een enkeling nog fysiek in staat is te komen. Het zou zo maar eens de laatste keer kunnen zijn.”

De publieke belangstelling voor de herdenkingen groeit nog altijd, ook bij nabestaanden van Arnhem veteranen. “Ook als er geen veteranen meer komen, blijven wij herdenken.” aldus Beets. “Ook om volgende generaties duidelijk te maken dat wij onze vrijheid moeten blijven koesteren”.

Kijk in de Airborne kalender in deze krant voor de datum en locatie van alle herdenkingen.

Op 18 september wordt de 78ste Airborne Memorial Service gehouden op de Arnhem Oosterbeek War Cemetery in Oosterbeek. De inhoud van deze herdenkingsplechtigheid is sinds de eerste herdenking op 25 september 1944 bijna niet veranderd. Vanaf die eerste herdenking spelen schoolkinderen een onmisbare rol door bloemen te leggen op de graven. Ieder jaar maakt dat diepe indruk op de aanwezige veteranen en hun nabestaanden. De rol van de Bloemenkinderen én de ongewijzigde inhoud van de dienst maken de Airborne Memorial Service tot een unieke herdenking in Nederland. Het was de commandant van de Britse 1st Airborne Division, generaal-majoor Urquhart, die in 1945 de inhoud van de herdenkingsdienst vaststelde. De Oosterbeekse pater Dijker stelde daarbij voor om schoolkinderen bloemen te laten plukken uit de tuinen en velden rondom Oosterbeek enze te leggen op de toen nog met donkere aarde bedekte graven. De herdenkingsplechtigheid wordt georganiseerd door de Parachute Regiment and Airborne Forces Charity, een liefdadigheidsfonds uit het Verenigd Koninkrijk. Zij ondersteunen zowel jonge als oude veteranen van de 1st Airborne Division en hun nabestaanden die (financiële) bijstand nodig hebben. De Airborne Memorial Service vindt plaats op zondagochtend 18 september 2022 en start om 11:00 uur op de Arnhem Oosterbeek War Cemetery aan de Van Limburg Stirumweg in Oosterbeek. Meer informatie over het bijwonen van de herdenkingsdienst vindt u op www.airbornememorialservice.nl.

AIRBORNE KRANT Pagina 17 30 JAAR STICHTING AIRBORNE HERDENKINGEN

Foto: Bloemenkinderen leggen bloemen op de graven ©C6Fotografie

BLOEMENKINDEREN

NA 78 JAAR NOG STEEDS INDRUK

MAKEN

4 IRISSEPTEMBERHOND 3 SHEILASEPTEMBERE. 5

Waar

Harderwijkerweg 37, Arnhem, 026 711 22 10, contact@heidepol.nl

VIERENFEEST

Het verrast je, verwondert je. En het laat je niet meer los. Dit is het adembenemend mooie glooiende landschap van Heidepol, aan de rand van de Veluwe. Een natuurgebied met een bijzondere bestemming. Een gebied dat ruimte biedt voor rust en voor de natuur.

MUSISvoor? BESTAAT 175 JAAR! 2 BRAHMSSEPTEMBERMET PHION EN MATHIEU VAN

• Keuze uit een natuurgraf voor begraven of voor na crematie. Je bent van harte welkom om eens langs te komen. Ons informatiecentrum is 7 dagen in de week geopend: Maandag t/m zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur en op zondag van 11.00 tot 16.00 uur. Wil je zeker weten dat we alle tijd voor je hebben, maak dan een afspraak. Kijk voor actuele informatie op onze website: www.heidepol.nl

• Eenmalige kosten. Geen zorgen over verlenging van grafrechten. • Geen zorgen over het onderhoud, de natuur zorgt voor het natuurgraf. • Juridisch goed gewaarborgd voor nu en voor de toekomst.

Het is feest in Musis & Stadstheater Arnhem, want concertgebouw Musis bestaat 175 jaar! Samen met jou openen we feestelijk ons jubileumseizoen. Kom zingen, trommelen of rollerskaten, ontmoet sterren van wereldformaat en luister naar gepassioneerde musici. ga jij BELLEN SEPTEMBER KEB’ MO’ SOLO 4 DISCO MET LIVE BAND & DJ de Veluwe

ROLLERSKATESEPTEMBER

31 (8PERCUSSIEWORKSHOPAUGUSTUSMETMARTINVERDONK-12JAAR) BOEK JE TICKETS musisenstadstheater.nl/openOP: Natuurbegraafplaats Heidepoleen bijzondere plek op

HEIDEPOL BESTAAT 10 JAAR In 2012 startte natuurbegraafplaats Heidepol, een bijzondere plek waar mensen hun laatste rustplaats in de natuur kiezen. Waar je kunt wandelen van zonsopgang tot zonsondergang en de troostende kracht van de natuur kunt ervaren. Komend jaar bestaat Heidepol 10 jaar. 10 jaar, waarin er al zoveel mensen zich met Heidepol verbonden voelen, waarin de natuur zich heeft kunnen ontwikkelen en waarin nieuwe natuur is gerealiseerd. ZELF EEN PLEK VASTLEGGEN? In dit bijzondere gebied kun je nu al zelf of samen met je partner een plek vastleggen, voor later. Samen met Natuurmonumenten zorgen we ervoor dat dit natuurgebied voor altijd behouden blijft. In het westelijk deel van Heidepol zijn alle natuurgraven al gereserveerd, in het oostelijk deel is er nog keuze. Een eeuwige plek in de natuur: • Je bent vrij om een natuurgraf of urnengraf te kiezen die bij jou past. Je kunt de plek nu al aanschaffen.

Thijmen, Levi en Thom (vlnr). Foto Thom: RTV Connect / Arjan Hoefakker LOPEN MET HET 10E BATALJON IN MIJN HOOFD Door Jelle Vos ‘Mam, mag ik ook naar de begraafplaats om te denken aan de dode soldaten?’ Toen was ik vier jaar, iets te jong nog om de wandeltocht mee te lopen of bij de herdenkingsdienst aanwezig te zijn. Mijn naam is Jelle, ik ben inmiddels 13 jaar en loop sinds mijn vijfde de Airborne wandeltocht. Ook ben ik 4 keer bloemenkind geweest. Meedoen aan de Airborne wandeltocht is voor mij heel belangrijk. De geschiedenis van de Slag om Arnhem raakt mij erg en ik raak meer en meer betrokken bij de herdenkingen hieraan. Sinds 2017 ben ik lid van Friends of the Tenth, een Britse stichting die is opgericht ter nagedachtenis aan het 10e Bataljon dat op 18 september 1944 met 582 parachutisten werden gedropt op de Ginkelse Heide. Slechts 39 mannen keerden terug naar Engeland. Ik probeer zoveel mogelijk te doen om deze stichting te helpen door middel van het verzorgen van de graven van soldaten van dit bataljon en geld ophalen om de stichting te steunen. Mijn mooiste herdenkingservaringen tot nu toe: twee keer meedoen aan een tv-documentaire, meewerken aan een tentoonstelling in het Airborne Museum over dit onderwerp en in 2019 afreizen naar Engeland om te spreken tijdens de onthulling van een monument voor dit bataljon. Dit jaar start ik iets later met wandelen op 3 september, omdat ik eerst aanwezig mag zijn bij het afnemen van het defilé. Een grote eer! Ik blijf de Airborne lopen, ieder jaar weer. Met dat hele speciale bataljon vol helden in mijn hoofd. Jelle Vos (links) met rode baret tijdens de Airborne Wandeltocht.

AIRBORNE KRANT Pagina 19 AIRBORNE JUNIOR!

De Airborne maand zit altijd vol activiteiten waarbij je leert over de geschiedenis van de Slag om Arnhem en de verhalen van mensen toen en nu. Misschien ben je met je klas al wel bij het Airborne Museum geweest, leg je dit jaar bloemen op de Airborne Begraafplaats of werk je in het Airborne Doeboek aan het verhaal van Jammy. Net als jij zijn ook veel andere kinderen bezig met Airborne activiteiten, daarom is deze pagina voor jou!

Deze krant staat vol met activiteiten in de Airborne maand. Maar wat zijn eigenlijk de indrukwekkendste en gaafste dingen om te doen? Thijmen, Levi en Thom wonen in de Airborne regio en vinden het alle drie belangrijk om te blijven herdenken in september. Waar kun je dat het beste doen? Thijmen (11) is de kinderburgemeester van de gemeente Overbetuwe. Hij helpt dit jaar voor het eerst mee aan de Polenherdenking in Driel. “Ik vind het een hele eer om erbij te kunnen zijn en wat te mogen doen bij deze bijzondere herdenking. Mijn overgrootmoeder Grada Philipsen ging jarenlang trouw naar de herdenking. Zij stond bekend als het ‘appelvrouwtje’. Dat maakt het extra bijzonder voor mij,” zegt Thijmen. Zijn grootste tip? Bezoek het informatiecentrum ‘De Polen van Driel’ en loop de ‘Polen van Driel’ wandeling! Levi (11) is de kinderburgemeester van de gemeente Ede. Al voordat hij kinderburgemeester werd, was hij geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog en nu vindt hij het gaaf om zelf aan activiteiten mee te mogen doen. “Ik ga altijd naar de droppings op de Ginkelse Heide. Na afloop vind ik het heel leuk om naar de parachutisten toe te gaan. Soms krijg je dan een mooie badge of mag je met ze op de foto,” vertelt Levi. Zijn grootste tip? Ga kijken naar de droppings op de Ginkelse Heide of bezoek het Airborne Museum!

WOORDZOEKER Zoek alle woorden en vind de oplossing!

JUNIOR

DOOLHOF Help jij de parachutist om de brug te vinden? Oplossing WIJZENKINDERBURGEMEESTERSJEDEWEG!

Thom (12) is de kinderburgemeester van de gemeente Renkum. Hij is al eens eerder bij de herdenking op de Airborne Begraafplaats geweest. “Je wordt er niet superblij van in je hoofd dat er veel mensen dood zijn gegaan” zegt Thom, “maar het is belangrijk om te doen, omdat wij nu in vrede en vrijheid kunnen leven.” Zijn grootste tip? Ga naar het Airborne Museum of loop de stille tocht van de White Ribbon Mile!

en rtvarnhem.nl. 26 augustus 20.00 uur Airborne Veteranenavond in de www.ede.nl/airborneHeideweek. 1 – 30 september Airborne Filmmaand Pathé Ede & Pathé Arnhem pathe.nl/airborne 3 september 75e Airborne Wandeltocht, Oosterbeek www.airbornewandeltocht.nl 3 september 19.30 uur Singer Songwriter Festival Openluchttheater, Ede www.cultura-ede.nl 5 – 25 september White Ribbon Mile. Start Oude Kerk, Benedendorpsweg 134, Oosterbeek www.whiteribbonmile.nl 9 september Airborne Solex Toertocht - Kasteel Doorwerth www.pegalex.nl 10 september Polentocht Driel, Driel www.polentochtdriel.nl 10 september 16.00 uur Wolfheze Airborne Xperience #WAX. Oranjevereniging Wolfheze, Plein van Mesdagweg Wolfheze. www.dorpsbelangwolfheze.nl 11 – 25 september Dagelijkse openstelling Oude Kerk Oosterbeek. Benedendorpsweg 134, Oosterbeek www.oudekerkoosterbeek.nl 13-18 september Airborne International Youth Conference www.youcee.euYOUCEE 15 september 19.00 uur Filmvoorstelling “Pegasus” Bioscoop Pathé, Ede www.thepegasuschannel.net 16 en 17 september Renkum Airborne Telefoonweg, Renkum www.renkumleeft.nl 16 september 13.30 uur Bridge to the Future Conferentie ‘De Erfenis van Indië’. Musis, Velperbinnensingel 15, Arnhem www.bridgetothefuture.nl 16 september 20.30 uur Bridge to Liberation. Aan de voet John Frostbrug, Arnhem www.bridgetoliberation.nl 17 september 9.00 – 15.30 uur Airborne Luchtlandingen Ginkelse Heide, Ede. www.ede.nl/airborne 17 september 13.30 uur Onthulling kunstwerk ‘Vlucht’. Velperplein ter hoogte van de Apeldoornsestraat, Arnhem www.arnhem.nl AIRBORNE REGIO AGENDAAIRBORNE EVENEMENTEN

Pagina 20 AIRBORNE HERDENKINGEN  Een aantal herdenkingen zijn besloten. Meer informatie vindt u op de website van de organisatie. 16 september 09.00 uur Herdenking bij de Naald Oosterbeek Voor veteranen, genodigden, inwoners gemeente Renkum www.renkum.nl/Bezoekers/Airborne

16 september 09.30 uur Kranslegging Gelderland-monument bij Airborne Museum Oosterbeek. www.renkum.nl/Bezoekers/Airborne 16 september 12.15 uur Herdenking bombardement op Ede-Zuid 17 september 1944. Parkweg 144, Ede www.platformmhe.nl 16 september 12.30 uur Renkum Airborne 2022. Renkumse Heide, Telefoonweg 1, Renkum www.renkumleeft.nl 16 september 13.30 uur Onthulling monument Glider Pilots. Wolfhezerweg, Wolfheze www.dorpsbelangwolfheze.nl 16 september 15.00 uur Airborne-herdenking Nassauplein, Arnhem-West (Lombok) www.airbornearnhemwest.nl 16 september 18.15 uur Herdenkingsbijeenkomst Eusebius (voor www.arnhem.nlgenodigden) 16 september 18.45 uur March over the Bridge. John Frostbrug, Arnhem www.arnhem.nl 16 september 19.15 uur AirbornepleinKransleggingsceremonie , Arnhem www.arnhem.nl 17 september 11.30 uur Airborne Herdenking Ginkelse Heide, Ede. www.ede.nl/airborne 17 september 14.00 uur Kranslegging RAF Monument Utrechtseweg 232, Oosterbeek www.renkum.nl/Bezoekers/Airborne 17 september 15.00 uur Herdenking Polenplein Driel www.driel-polen.nl 17 september 17.30 uur Herdenking Royal Engineers Monument. Drielse Rijndijk, Arnhem - Driel 17 september 19.00 uur Airborne Herdenking Heelsum 2022 Bennekomseweg / Utrechtseweg, Heelsum www.renkum.nl/Bezoekers/Airborne 18 september 11.00 uur Airborne Memorial Service, Arnhem Oosterbeek War Cemetery. Van Limburg Stirumweg in Oosterbeek www.renkum.nl/Bezoekers/Airborne 18 september, 15.00 uur Herdenking Airbornebank Dorpsplein, www.dorpsbelangwolfheze.nlWolfheze 18 september, 16.17 uur Herdenking Air Despatch Monument. Limburg van Stirumweg, Oosterbeek www.renkum.nl/Bezoekers/Airborne 25 september, 21.00 uur Stille tocht White Ribbon Mile. Oude Kerk, Oosterbeek www.whiteribbonmile.nl Alle vermeldingen zijn onder voorbehoud van wijzigingen en mogelijke restricties.  Volg de herdenkingen live De Airborne herdenkingen zijn thuis live te volgen via Omroep Gelderland en RTV Arnhem, via tv of online via hun websites: www.gld.nl/marketgarden

23 september 20.00 uur Post War Rock N Roll | The Crazy Rockers + Real Rockers. Astrant, Ede www.astrant-ede.nl 24 september Pegasus Wandelfestival. De Hartenberg, Apeldoornseweg 60, Wekerom www.ede.nl/airborne 24 + 25 september 14.00 uur Rondvaart Slag om Arnhem over de Nederrijn. Vanaf Airborne at the Bridge, Rijnkade 150, Arnhem www.deblauwebever.nl WANDELROUTES Tip! Wandel eens op eigen gelegenheid door het verleden met deze vier Airborne routes: > De Polen in Driel > Perimeterroute Oosterbeek > Dropzone Ede > Oorlog in Arnhem Zie en verschillende winkels, centrum Ede www.ede.nl/airborne 3 september ArtBorne langs route Airborne www.scarabee-art.nlWandeltocht 14 – 18 september Market Garden tentoonstelling, Betuws Oorlogsmuseum. Onze Lieve Vrouwestraat 36, Heteren www.betuwsoorlogsmuseum.nl T/m 30 oktober Glider Museum Wolfheze. Wolfhezerweg 111-113, Wolfheze www.glidermuseum.nl T/m 20 november. ‘Van Links Naar Rechts’. Museum Arnhem, Arnhem www.museumarnhem.nl T/m 31 december Stille getuigen van de Slag om Arnhem Erfgoedcentrum Rozet, Arnhem www.rozet.nl/erfgoed T/m 31 december. Airborne Experience. Airborne Museum at Hartenstein www.airbornemuseum.nl T/m 31 december Infomatiecentrum Polen Driel Kerkstraat 27,

www.visitarnhem.com/airborne WANDEL- en FIETSTOURS Wandel of fiets tijdens de Airborne maand mee met een van deze tours. Of kijk op www.airborne-region.nl/er-op-uit voor Airborne gidsen. Diverse data Gilde Arnhem, Slag om Arnhem wandeling. Startpunt, Airborne at the Bridge, Rijnkade 150, Arnhem. www.wandeleninarnhem.nl Diverse data September 44 wandeling. Kasteel Doorwerth www.glk.nl/doorwerth 7 + 14 september 19.00 uur Begeleide Glider Natuurwandeling 6 km Startpunt: Dorpsplein, Wolfheze www.dorpsbelangwolfheze.nl 10 september 12.30 uur Slag om Arnhem stadswandeling + bierproeverij Start: Stationsplein, Arnhem bierwandeltochten.blogspot.com 11 september 13.00 uur Begeleide Glider Natuurwandeling 10 km. Startpunt: Dorpsplein, Wolfheze www.dorpsbelangwolfheze.nl 11, 18 en 25 september Rondleiding Airborne Begraafplaats, Oosterbeek www.airbornemuseum.nl/activiteiten 17 + 24 september Perimeterwandeling met gids. Start Airborne Museum at Hartenstein, Utrechtseweg 232, Oosterbeek www.airbornemuseum.nl/activiteiten 18 + 24 september 11.00 uur, Ontdek sporen van WOII op Veluwezoom Startpunt: Parkeerplaats Herikhuizerveld. Rheden bezoekerscentrum-veluwezoomwww.natuurmonumenten.nl/ 22 oktober 10.00 uur Battlefieldtour Pegasus 1. Verbindelaarsweg 100, Ede. www.platformmhe.nl www.thepegasuschannel.nl& TENTOONSTELLINGEN Buitenexposities in Airborne gemeentes: 1 juli – 31 oktober Polenplein Driel www.driel-polen.nl 1-30 september Ginkelse Heide, Ede www.ede.nl/airborne 1-30 september Eusebiuskerk naar John Frostbrug, Arnhem www.arnhem.nl 1-26 september Gemeente Renkum Startpunt Renkum Overige tentoonstellingen 1-30 september Foto-expositie ‘Airborne, op weg naar vrijheid’. Raadhuis

Driel informatiecentrum/www.driel-polen.nl/nl/ Alle vermeldingen zijn onder voorbehoud van wijzigingen. Controleer altijd vooraf op de website van de organisatie of de informatie nog actueel is. De meest actuele Airborne kalender vindt u op www.airborne-region.nl Wij zijn Optimum Clinics. Wij bieden u zorg op het gebied van: Dermatologie • Flebologie (spataderen) • KNO • Gynaecologie • Longgeneeskunde | Onze beloftes aan u: U krijgt goede en vergoede zorg* U wordt snel geholpen • U wordt gehoord • U krijgt ruim de tijd * Met een verwijzing van uw huisarts wordt uw zorg volledig vergoed (m.u.v. het wettelijk verplichte eigen risico)  OptimumClinicsOosterbeekOptimum Clinics • www.optimumclinics.nl • info@optimumclinics.nl • 085-1302796 • Oosterbeek • Nijmegen • Dinxperlo • Denekamp • Heesch

AIRBORNE KRANT Pagina 21 17 + 28 september 13.30 uur Rondvaart Remember September 1944 vanaf Wageningen www.deblauwebever.nl 17 september 14.00 uur Race to the Bridge. Telefoonweg Renkum; tussenstop Rijnkade Arnhem; eind Airborne Museum at Hartenstein. www.airbornebattlewheels.nl 17 september, 18.45 uur Airborne-wedstrijd: Vitesse vs FC Volendam. Gelredome, Arnhem www.vitesse.nl 17 september 20.00 uur Herdenkingsconcert Arnhemsche Psalm door Phion. Musis, Velperbuitensingel 15 Arnhem https://www.phion.nl 17 september 20.00 uur Airborne Taptoe. Raadhuisplein, Oosterbeek www.airbornetaptoe.nl 17 september 20.00 uur liederenprogramma ‘Nie wieder Krieg!’. Concertzaal, Rozensteeg 3 Oosterbeek 18 september 9.00 uur Engels-Nederlandse herdenkingsdienst. Oude Kerk, Benedendorpseweg 134 Oosterbeek 18 + 25 september 13.30 uur Verhalen van ooggetuigen, gratis lezing. Airborne at the Bridge, Rijnkade 150, Arnhem www.airbornemuseum.nl/activiteiten 23 september 13.30 uur Rondvaart Slag om Arnhem. Vanaf Oude Kerk Oosterbeek naar Arnhem www.deblauwebever.nl

www.zinzia.nl Welkom bij Zinzia Oranje Nassau’s Oord (Wageningen) Rumah Kita (Wageningen) De Rijnhof (Renkum) De Lingehof (Bemmel) Warm Welkom Bezoek het restaurant in onze verpleeghuizen voor een hapje en drankje Welke verpleeghuiszorg u ook nodig heeft, bij Zinzia sluiten we aan bij wie u bent. Want bij ons kan iedereen zichzelf zijn. Wij geloven in de eigenheid van mensen, los van de zorg. Eigen gewoontes. Eigen bijzonderheden. Eigen dromen. Dat is wat het leven kleur geeft. Meer weten? U kunt altijd vrijblijvend contact opnemen via 088 311 42 00 of zorgbemiddeling@zinzia.nl. Wij geven u graag een vrijblijvende rondleiding! Tegen inleveringvan deze advertentiekunt u zich latenverwennen met een VOOR EEN LEVEN MET KLEUR Kwaliteit is een keuze Uilenburgsestraat 12 | 6666 LA Heteren crumsierbestrating.nl Team Hotel de Bilderberg, wenst u een plezierige Airborne 2022 toe. Hotel de Bilderberg Utrechtseweg 261 6862 AK Oosterbeek T +31 26 339 63 33 frontoffice@bilderberg-hoteldebilderberg.nl

AUDIOTOUR Om de beleving compleet te maken is er ook een audiotour ontwikkeld voor zowel volwassenen als kinderen. WANDELROUTE Wilt u na een bezoek aan de tentoonstelling écht in de voetsporen van de geallieerden lopen? Op zaterdag 17 en 24 september organiseert het Airborne Museum een wandeling met gids. De gids neemt je mee langs de plekken van grote slagen, klein leed en moedige acties. Alleen in september wordt deze wandeling uitgebreid met de White Ribbon Mile: Kijk voor meer informatie op www.airbornemuseum.nl/activiteiten.

AIRBORNE KRANT Pagina 23 TE ZIEN IN HET AIRBORNE MUSEUM: TENTOONSTELLING ‘DE PERIMETER’.

Wandel je de route liever zelfstanding? In de Museum Shop van het Airborne Museum is het routeboekje ‘De Perimeter: Verhalen uit de verdedigingslinie’ te koop voor € 6,95. Foto: Billie-Jo Krul TRADITIONEEL AIRBORNE-DUEL IN AANTOCHT Al sinds 2007 eert Vitesse, op initiatief van de Supportersvereniging Vitesse, de Airborne-veteranen rondom de jaarlijkse Airborne-wedstrijd. Dit jaar wordt het traditionele Airborne-duel gespeeld op zaterdag 17 september tegen promovendus FC Volendam. Er is een indrukwekkend programma in en rond GelreDome, waarbij wordt stilgestaan bij Operatie Market Garden. Dit als eerbetoon aan de ruim 1.700 Britse en Poolse militairen die tijdens de Slag om Arnhem het leven lieten en begraven liggen op de Airborne Begraafplaats te Oosterbeek. Onder het credo “Lest We Forget” – opdat wij nimmer vergeten. Traditiegetrouw speelt Vitesse de wedstrijd in een speciaal tenue, met de Airborne-kleuren maroonrood en lichtblauw, voorzien van een badge met de afbeelding van een Pegasus, het symbool van de Britse 1st Airborne Division. Voor alle Vitessenaren is de Airborne-wedstrijd er eentje om naar uit te kijken. Jong en oud eren de veteranen, met in hun achterhoofd het besef dat vrijheid niet voor iedereen vanzelfsprekend is.

Computerproblemen ? Wij lossen uw probleem op ► Computer versnellen en beveiligen ► Draadloos netwerk : overal WiFi in huis ► Printproblemen oplossen ► Email instellen op PC en smartphone ► Expert Apple-computers en tablets ► Verkoop computers-op-maat ► Voor particulieren en bedrijven 06 180 868 14

De perimeter is nu een idyllische wandelroute rondom Oosterbeek, maar tijdens de Slag om Arnhem was het een zwaarbevochten verdedigingslinie. Op 20 september 1944 werd de strijd in Arnhem gestaakt. De Britse 1st Airborne Division, ondersteund door Poolse luchtlandingstroepen, trok zich in Oosterbeek terug en vormde de perimeter. Zij zouden de perimeter dagenlang met man en macht verdedigen. Villa Hartenstein werd het zenuwcentrum van de Britse verdediging in een steeds kleiner wordend gebied in en rondom Oosterbeek. In de kelder werd de commandopost van de divisie ingericht van waaruit generaal-majoor Urquhart en zijn staf de Britse en Poolse troepen aanstuurden. De soldaten zaten al snel ingesloten en er waren grote tekorten aan eten, medische voorraden en munitie. De bevolking van Oosterbeek had geen tijd om te vluchten en kwam midden in de strijd terecht. Burgers schuilden in hun kelders en hielpen de troepen waar ze konden. Één van deze kelders was die van het huis aan de Annastraat 2. Hier was het hoofdkwartier van de 10th Parachute Battalion gevestigd. Naast gewonde militairen schuilden hier ook ongeveer 20 burgers. Op 21 september werd er tijdens een Duitse aanval een granaat in de kelder geworpen. Private Albert Willingham redde het leven van een vrouw en een baby door zichzelf voor hen te werpen. Willingham overleed ter plekke. De tentoonstelling vertelt de geschiedenis van deze felle strijd aan de hand van bijzondere objecten, dagboeken en brieven van mensen. Bezoek te tentoonstelling en ontdek de ingrijpende verhalen van Britse soldaten, Duitse officieren, Nederlandse burgers en kinderen uit Oosterbeek.

Ieder mens is uniek Sinds 2014 is Johan Verhofstadt van Johan Uitvaartzorg uitvaartondernemer in de regio Arnhem die op een onconventionele manier, ongekunsteld, persoonlijk en altijd respectvol nabestaanden bijstaat en hen helpt bij het realiseren van een uitvaart volledig naar de persoonlijke wensen van de overledene en rekening houdend met het beschikbare budget. Het blijft natuurlijk altijd mogelijk om de uitvaartplechtigheid in een crematorium of uitvaartcentrum te organiseren, maar Johan gaat graag met de nabestaanden in gesprek en heeft verschillende opties om de afscheidsdienst op bijzondere locaties te organiseren. Want ieder mens is uniek. Waarom zou je tijdens de laatste reis je identiteit wegstoppen? Johan Uitvaartzorg heeft een aantal unieke plekken in Arnhem en Oosterbeek waar het laatste persoonlijke afscheid zonder tijdsdruk kan plaatsvinden, zoals bijvoorbeeld uitvaartcentrum de boerderij Moskowa met buitentent aan de Apeldoornseweg of in de Oranjerie Landgoed Hotel Groot Warnsborn aan de Bakenbergseweg of De Oude Kerk aan de Benedendorpseweg en KABELS aan de Westerbouwing in Oosterbeek. Zijn plekken voor een uitgebreide afscheidsceremonie.

Nadat er gezamenlijk geproost is op het leven, wordt de kist dan samen met de naaste familie overgebracht naar het kleinschalige crematorium Fine Vita in Heteren voor een persoonlijk en intiem afscheid. Een persoonlijke uitvaart op maat past binnen elk budget, ook als u natura verzekerd bent en toch zelf uw uitvaart door Johan Uitvaartzorg laat verzorgen. Bel voor meer informatie naar 06-10 12 22 05. Ook als u elders verzekerd bent! www.johanuitvaartzorg.nl

PAPER | PACKAGING | SOLUTIONS

Welkom bij Smurfit Kappa Parenco

WWW.JOHANUITVAARTZORG.NL 06 10 12 22 05

DAG EN NACHT BEREIKBAAR “OOK ALS U ELDERS VERZEKERD BENT”

Al sinds 1912 zijn Smurfit Kappa Parenco en haar omgeving als goede buren onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het streven naar verduurzaming en bouwen aan ons bedrijf is onze grootste drijfveer. Met onze gepassioneerde collega’s maken wij op twee papiermachines hoogwaardige producten uit gerecyclede papiervezels. Wij staan voor betrokkenheid, innovatie en duurzaamheid; nu en in de toekomst.

Smurfit Kappa Parenco B.V. Industrieterrein Veerweg 1, Postbus 1, 6870 AA Renkum Tel. +31 (0)317 36 19 11, www.smurfitkappa.com Check out our microsite: www.openthefuture.info

kosteloos onze brochure

Het plaatsen van de videoschermen was slechts één van de vier projecten die informatiecentrum ‘De Polen van Driel’ uitgevoerd heeft in de afgelopen jaren. Zo is er ook gewerkt aan een buitententoonstelling over de rol van Poolse militairen tijdens de bevrijding, is een origineel glas-in-loodraam gerestaureerd dat geschonken was door de Poolse Brigade in 1947 en is er een informatieve wandeling ontwikkeld. De videoschermen geven bezoekers de kans om dichter bij het verleden te komen. Op de videoschermen kunnen bezoekers namelijk interviews bekijken met veteranen van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade en inwoners van Driel die midden in de gevechten van 1944 terecht kwamen. Deze nieuwe beleving werd officieel geopend door Wethouder Wijnte Hol van de gemeente Overbetuwe en Piotr Samerek van de Poolse ambassade door de startschakelaar van het eerste scherm in te drukken. NO BABIES Onder de aanwezigen waren ook mevrouw Braakman (92) en mevrouw Gerritsen-Martens (93). Zij zijn twee van de geïnterviewde Drielenaren en vertellen in de video over hun ervaringen tijdens de gevechtshandelingen in Driel in 1944. In het interview vertelt mevrouw Joke Gerritsen-Martens hoe haar vader de vraag kreeg om de Polen de weg te wijzen naar het veer. Dit wilde hij alleen doen als de toen 13-jarige Joke meeging. De Polen protesteerden: “No babies”. Ook bijna 80 jaar na de oorlog is mevrouw Gerritsen-Martens daar nog verbolgen over. Zij was toch geen baby? Dat het gevaarlijk was wordt duidelijk uit het interview van mevrouw Braakman als zij vertelt over de dood van haar zus door beschietingen.

Het beseffen, beleven en waarom we herdenken heeft hiermee een extra dimensie gekregen in het informatiecentrum ‘De Polen van Driel’ Het Informatiecentrum ‘De Polen van Driel’ is te vinden in de Rooms-katholieke kerk tegenover het monument op het Polenplein in Driel. Het is dagelijks te bezoeken van 9 tot 17 uur.

Nooit

Mevrouw Gerritsen-Martens (13 in 1944) bekijkt met haar schoondochter haar eigen interview.

De Walburgiskerk is de oudste kerk van Arnhem. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd een van de kerktorens geraakt door een Messerschmitt, een Duits gevechtsvliegtuig, en sinds kort wordt op deze plek de Arnhemse oorlogsgeschiedenis weer verteld. In de Walburgiskerk is vanaf 1 september het museum “Out of Ammo, God Save the King” officieel geopend. Dit museum is een dependance van het Arnhems Oorlogsmuseum 40-45 in Schaarsbergen. Directeur Eef Peters loopt trots rond door de nieuwe tentoonstelling. Boven hem hangen parachutisten en droppingsmanden die door de hoge kerkplafonds vanuit elke hoek te zien zijn. “Hier laten we bezoekers het verhaal zien van Arnhem tijdens de Tweede Wereldoorlog en dat doen we door het te hebben over de burgers, de bezetters en de bevrijders,” zo vertelt Peters. Daarbij ligt de focus op mooie objecten en verhalen van de personen achter de stereotype beelden van oorlog. Peters: “De mens is slecht of de mens is goed, maar dat is niet per se afhankelijk van zijn of haar nationaliteit of de kleur van het uniform.”

Foto: Thijs de Jong “OUT OF AMMO, GOD SAVE THE KING”

VAKANTIES

VIDEO'S MET VERHALEN IN INFORMATIECENTRUM DRIEL Sinds 2014 verwelkomt het informatiecentrum 'De Polen van Driel' dagelijks bezoekers. In het lustrumjaar 2019 waren het er zo'n 10.000 in totaal. Als aanvulling op de permanente expositie over de inzet van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade zijn begin mei twee videoschermen in gebruik genomen.

BELEVEN VAN VERHALEN

AIRBORNE KRANT Pagina 25

Restaurant de Steenen Tafel draagt Vitesse een warm HartLiketoe.ons op Facebook te oud voor vakantie! www.allegoedsvakanties.nl VOOR OUDEREN Vraag aan: 0318 - 48 51 83

Foto: Rolf Hensel Weg achter het Bosch 1 6822 LV Arnhem Tel: www.desteenentafel.nl026-4435313LikeonsopFacebookWegachterhetBosch 1 6822 LV Arnhem Tel: www.desteenentafel.nl026-4435313

Mensen maken tijdens een bezetting verschillende keuzes. “In Schaarsbergen hebben we het echt over de oorlog, maar hier hebben we het meer over hoe de verschillende groepen met elkaar omgingen,” vult Peters aan. De nieuwe tentoonstelling heeft ook rekening gehouden met duurzaamheid en het originele gebouw. Zo zijn de oude kerkbanken verwerkt in de museale opstelling en is de gebedskapel met minimale aanpassingen omgetoverd tot een filmruimte waar voor bezoekers de film Theirs is the Glory te zien is. Het glas-in-lood zorgt nog steeds voor een schitterend effect. Welk object bezoekers echt niet over mogen slaan? Daar moet Peters heel even over na denken. Er is ook heel wat te bewonderen. Uiteindelijk maakt hij zijn keuze: “Dat is toch het programmablad van een concert van Vera Lynn in Arnhem. Het heeft haar handtekening en die van haar orkestleden. Nog net voordat ze wereldberoemd werd.” “Out of Ammo, God Save the King” is vanaf 1 september geopend van dinsdag tot en met zondag van 10.00 tot 17.00 uur. Ga voor meer informatie naar www.arnhemsoorlogsmuseum.nl.

www.wavru.nl De AV-verhuur specialist in sound en vision www.wavru.nl De AV-verhuur specialist in sound en vision www.wavru.nl De

Alles voor uw zelfmaakmode Sto en • Knopen • Ritsen Borduurzijde • Scharen • Applicaties Kastanjelaan 28 Heelsum Tel. 0317 - 31 21 02 WARM VOOR BINNEN SCHOON VOOR BUITEN DRIELSE RIJNDIJK 85 | DRIEL | WWW.HOUTKACHELS.NL

Atelier Albert Ziëck Renkum Kunst & Tattoo www.decozzi.nl Tel. 06 - 20578779 sound & vision Komkleiland 10b 6666

T:

F:

De HETA SL 8 is misschien wel de schoonst stokende productie kachel ooit. De SL8 heeft een uitstoot van minder dan 3mg fijnstof en dat is 13 (!) keer lager dan de nieuwe norm die in 2020 ingevoerd wordt. De kachel is extreem zuinig in houtverbruik en zeer goed regelbaar tussen 2 en 7kW zodat de kachel ook in kleinere en/of zeer goed geïsoleerde woonruimtes goed inzetbaar is. De luchttoevoer kan zo goed geregeld worden dat de kachel ook 2-3kW warmte kan afgeven en toch extreem schoon blijft branden.

specialist in

en vision bereik IT | Dorpstraat 66 | 669 www.regio -it.nlZomerknallers Notebooks Diverse specificaties voorradig, met een Voor al uw Computers Notebooks Printers S ft Autorijschool WWW.LENDERT.NLLendertT.06-11200621

De SL8 is hierdoor heel geschikt om op een kille voor- of najaarsdag even de kachel aan te steken en de kou uit het huis te verdrijven. U kunt hierdoor behoorlijk besparen op uw gasverbruik zonder overlast en met extreem lage uitstoot, De SL8 kan zowel een klassieke als meer moderne uitstraling hebben. Door de grote ruit heeft u mooi zicht op prachtige vlammenspel. De uitvoering met zijruiten biedt nog meer zicht op de vlammen. MG Heteren 0317-312332 0317-318141 AV-verhuur sound

AIRBORNE-AT-THE-BRIDGEWWW.AIRBORNEMUSEUM.NL/ Rijnkade 150, 6811 HD Arnhem

“Dit had al veel eerder moeten gebeuren”, zegt Tiny van Binsbergen (86) als we haar vertellen over het project. Voor alle drie de evacués van de Slag om Arnhem voelt het alsof er een last van hun schouders valt dat alle verhalen nu worden opgehaald, maar de wens over te brengen dat dit nooit meer mag gebeuren overheerst. Juist daarom is het nu belangrijk deze verhalen te waarborgen en niet te vergeten.

Ook de toen 7-jarige Tiny moest evacueren. Na een hele lange reis van plek naar plek kwam ze in Hengelo (Gelderland) terecht. Samen met twee andere gezinnen verbleef zij bij een klompenmaker. Er was bijna niks, toch werd er iedere avond voor een activiteit gezorgd: “Gezoem vulde de loods iedere avond, er was geen verlichting maar daar wist mijn vader wel iets op. Hij zette de fiets op de kop en om de beurten draaiden we aan het wiel. Zo hadden we een lampje door de dynamo.”

In september krijgt het kunstwerk ‘Vlucht’ van Ruud-Jan Kokke een plek op de Singel in Arnhem. De gestapelde letters vormen het woord ‘vlucht’. Dit staat symbool voor de haast, stress en angst die slachtoffers ervaarden tijdens de evacuatie na de Slag om Arnhem. Bij het kunstwerk komt een QR-code die verwijst naar de website van het project ‘IK KOM TERUG’. In dit project worden de herinneringen van burgers die na de Slag om Arnhem (1944) huis en haard moesten verlaten verzameld en vastgelegd. Naast het nieuwe evacuatiemonument wordt ook de plaquette op de hoek van de Jansbuitensingel en de Apeldoornseweg gerenoveerd, waardoor deze beter tot zijn recht komt. In september wordt ‘Vlucht’ onthuld, u bent van harte welkom om hierbij te zijn. Artist impression van ‘Vlucht’.

HERINNERINGEN AAN DE EVACUATIE

AIRBORNE KRANT Pagina 27 IK KOM HERINNERINGENTERUG

Janny Harmsen (86), vertelt in het project IK KOM TERUG over de angstaanjagende en uitputtende maanden van de evacuatie. “Het is alsof het gisteren is gebeurd.”

Jarenlang wordt er weinig gepraat over de impact van het oorlogsverleden, het leven ging gewoon door. Maar nu de evacués ouder zijn, er steeds meer van hen zijn overleden en de oorlog in Oekraïne voortduurt, komt het allemaal weer terug. “Het staat op mijn netvlies, ook al was ik maar 8 jaar.”

GEEF DOORHERINNERINGDE

John raakt nog steeds zichtbaar geëmotioneerd als hij vertelt over zijn herinneringen. “De jaren na de evacuatie dacht ik ‘we hebben het gehad’. Zodra ik erover sprak werd er gezegd ‘jongen wat weet jij er nou toch van, bemoei je je met je eigen.’ “Natuurlijk weet ik er wat van, als 12-jarig jongetje heb ik het meegemaakt en kennelijk opgeslagen. Dit loopt als rode draad door mijn leven.” ’s Nachts schrikt hij nog regelmatig wakker met flashbacks naar de beelden en gebeurtenissen die hem voor het leven hebben getekend. De volledige herinneringen aan de evacuatie van John, Tiny en Janny kun je lezen op www.airbornemuseum.nl/ikkomterug

AAN DE EVACUATIE

“Als ik nu naar televisie kijk en ik zie daar een jongetje van 12 jaar lopen, dan denk ik ‘jongen wat moet jij nog een boel meemaken.’” John Visser (90), is evacué van de Slag om Arnhem en deelt zijn verhaal, omdat “wat wij mee hebben gemaakt tijdens Operatie Market Garden nooit meer mag gebeuren.” Hij spoort anderen aan ook hun verhaal te delen.

Tiny van Binsbergen, John Visser en Janny Harmsen (vlnr).

De rillingen lopen Janny over het lijf als ze denkt aan het geschreeuw en gekrijs wat ze hoorde tijdens de eerste nacht van de evacuatie. Ze was pas 8 jaar. “We sliepen tussen de Engelse en Duitse soldaten. Kalm blijven en onze mond houden, dat werd ons opgedragen. Dat was enorm eng.”

IK KOM TERUG Met het project IK KOM TERUG worden de herinneringen van evacués uit de Airborne Region 1944-1945 (tijdens en na de Slag om Arnhem) en de impact van het oorlogsverleden verzameld, vastgelegd en gedeeld om de herinneringen op een andere manier invoelbaar te maken en door te geven aan huidige en volgende generaties. Deze inhoudelijke persoonlijke verhalen geven een breed inzicht op de impact van de evacuatie. John, Janny en Tiny doneerden hun verhaal al en hopen hiermee ook andere evacués te bereiken om hun verhaal nu ook te gaan delen.

Bent u of uw familie in september 1944 ook geëvacueerd geweest? Geef de herinnering door. Laat uw gegevens met wat korte informatie over uw evacuatieverhaal achter op: www.airbornemuseum. nl/ikkomterug. Binnen drie weken nemen we contact op voor een afspraak voor een kort interview zodat wij uw verhaal respectvol en correct kunnen optekenen en kunnen opnemen in het project en het archief van het Airborne Museum. T/m 15 oktober 2022 kunnen alle evacuees, nabestaanden, familie en gastgezinnen hun herinnering aan de evacuatie doneren. Alle herinneringen worden vastgelegd in het archief van het Airborne Museum en gedocumenteerd op een website. Twintig verhalen worden in het najaar van 2022 geselecteerd en verder uitgediept. Van deze verhalen wordt een podcast-serie en een expositie gemaakt. De expositie is te zien vanaf het voorjaar van 2023 t/m oktober in de Airborne Region; Arnhem, Renkum, Ede en Overbetuwe.

EVACUATIEMONUMENT ‘VLUCHT’ KRIJGT PLEK IN ARNHEM

Telefoon: 0317-844639 • Email: contact@degelderschemakelaar.nl WWW.DEGELDERSCHEMAKELAAR.NL

Vegetarisch woonzorgcentrum Felixoord biedt beschermd en verzorgd wonen Felixoord is een woonzorgcentrum waar vegetariërs uit heel Nederland naartoe komen om hun oude dag in harmonie met de natuur door te brengen. In de zorgverlening gaat respect voor mensen hand in hand met respect voor milieu en dierenwelzijn. Cultuur en natuur staan centraal. Ommershoflaan 35 6861 CH Oosterbeek (026) 33 40 955 info@felixoord.nl www.felixoord.nl verloskundige zorg vanuit het hart Wij staan voor: kleinschaligheid continuïtietvanzorgextra controles op verzoek avondspreekuurecho’s in Zwanger,begeleidingMiskraam-praktijkeigenkinderwens, vragen? Bel 06-50281646 of kijk op www.goed-begin.com verloskundige zorg vanuit het hart Wij staan voor: kleinschaligheid continuïtietvanzorgextra controles op verzoek avondspreekuurecho’s in Zwanger,begeleidingMiskraam-praktijkeigenkinderwens, vragen? Bel 06-50281646 of kijk op www.goed-begin.com Yarde n Crem a tor i um S lingerbos , Ede , tel. : 03 1 8 61 0 9 5 3 Verkoop Aankoop Taxaties Utrechtseweg 164D 6862 AT Oosterbeek Telefoon 026 2600 info@vangelremakelaardij.nl010vangelremakelaardij.nl

Voor mij en mijn vrouw sloot dat perfect aan bij onze eigen inzet hier als rondleider. We doen dit namelijk heel graag. Voor ons is het een van de boeiendste rondleidingen om te geven, maar uiteraard zetten we ons ook in voor de overige.”

Heb jij jouw onderneming scherp in beeld? 06 207 38 789 • Neem dan contact op en maak een afspraak.

Boeijend Ondernemen biedt een traject waarin je in een nieuw licht werpt op je eigen onderneming en ondernemerschap. Vanuit een helicopterview gaan we naar je onderneming kijken, hierin de belangrijkste opgaven bloot leggen en werken aan jezelf, je team en je bedrijf. Wat levert het je op? • Inzicht in hoe je bedrijf functioneert en welke in- en externe ontwikkelingen van invloed zijn; • Inzicht in belangrijke vraagstukken, kansen en dilemma’s waar je op korte termijn mee aan de slag kunt en hoe je dit organiseert in je team; • Een basis voor verdere groei en (door)ontwikkelen op basis van de duidelijk fundament van je onderneming, je team en je eigen leiderschap; • Heldere koers en doelstellingen voor de komende 2 tot 3 jaar; • Meer eigenaarschap in je team;

Foto: P.J. de Booys / Gemeentearchief Arnhem NOOD BRAK WET Terug naar de aanleiding van dit oorlogsverhaal. Voor zeker 90.000 inwoners, ook uit de omliggende wijken Alteveer en Geitenkamp, brak in 1944 een extra onzekere tijd aan. Rien: “De directie liet in eerste instantie 200 mensen toe. Zij mochten tijdelijk in ‘museumwoningen’ wonen die natuurlijk heel oud waren. Er was zelfs een onbewoonbaar verklaarde woning als museumobject, dat nu ging dienen als echte woning. Erg primitief, maar nood brak nu eenmaal wet. Overigens liep het aantal van 200 evacuees daarna snel op tot 600. Meer was niet Tijdensmogelijk.”de rondleiding, die ongeveer een uur in beslag neemt, laat Rien zien hoe en waar evacués in het Openluchtmuseum geleefd hebben. Rien: “Wij merken dat dit verhaal nog erg onbekend is. Ik raad iedereen aan om een kijkje te nemen. Elke zaterdag en zondag geven we extra rondleidingen. De komende maand september is dit onderwerp uiteraard erg actueel. Iedereen, jong en oud, is welkom.” Sluit in september aan bij een van de rondleidingen of boek een rondleiding op aanvraag. Ga voor meer informatie naar www.openluchtmuseum.nl.

BRIDGE TO LIBERATION SAMEN MET PUBLIEK TERUG AAN DE RIJNKADE Vrijdag 16 september 2022 beleven we Bridge to Liberation weer samen met tienduizenden aan de voet van de historische John Frostbrug. Winfried Baijens neemt je mee in ontmoetingen met verschillende mensen die de impact van de Slag om Arnhem in de regio vanuit het heden delen. Met de kennis van nu kijken we samen terug naar het verleden om zelf de waarde van vrijheid te kunnen bepalen. Om vooruit te kijken moet je terugkijken. In die spiegel kijken; zien wie je bent. Welke echo’s van de impact van oorlog horen we en hoe kunnen we die een plek geven in ons dagelijks leven, nu en in de toekomst?

Bevlogen vertelt hij over de rondleiding die hij samen met anderen verzorgt: “Tijdens de 70-jarige herdenking van de Slag om Arnhem in 2014 is de aftrap gegeven om dit verhaal met bezoekers te delen.

Durf jij deze uitdaging aan om next level te gaan ondernemen en je team opnieuw te inspireren?

Muziek van Wulf, Laetitia Gerards, Jim Bakkum, Ben Saunders, Phion en Introdans en special effects maken Bridge to Liberation opnieuw tot een experience. Kijkers die Bridge to Liberation liever vanuit huis beleven kunnen op vrijdagavond 16 september kijken naar Omroep Gelderland, via livestream op bridgetoliberation.nl en op de facebookpagina's van gemeente Arnhem en Bridge to Liberation. Foto: Chiel Eijt. Wil je graag next level met je onderneming maar weet je niet hoe? Is de flow uit je bedrijf of je eigen ondernemerschap?

www.boeijend-ondernemen.nl •

andrea@boeijend-ondernemen.nl

BOEIENDE RONDLEIDING Rien: “Eigenlijk is de link tussen het Openluchtmuseum en de Slag om Arnhem best logisch, alleen de aanleiding was natuurlijk minder.”

De Slag om Arnhem trof de toch al geplaagde stad Arnhem diep in het hart. Vele inwoners moesten de stad binnen 48 uur verlaten. Maar waar naartoe? Honderden evacués vonden hun toevlucht ‘om de hoek’, in het Openluchtmuseum. De directie gaf vele Arnhemmers een tijdelijk thuis. Vrijwilliger en rondleider Rien Welbergen geeft een inkijkje in het verhaal van de evacués. Het Nederlands Openluchtmuseum staat bij velen bekend als het cultuurhistorisch museum dat bestaat uit een buiten- en een binnenmuseum. Al wandelend snuif je de historie van het leven van Nederlanders door de eeuwen heen op. So far, so good. Maar wist je dat het Openluchtmuseum tussen oktober 1944 en januari 1945 ook diende als ‘tijdelijke woonplaats’ van wel 600 evacués uit Arnhem?

Evacuées in het Openluchtmuseum koken in de buitenlucht.

AIRBORNE KRANT Pagina 31 EVACUÉS IN HET OPENLUCHTMUSEUM

23

Gratis proefles in elke stijl! NUDE 38 WAGENINGEN | WWW.BRANSZ.NL Kies uit o.a.: ballet, spitzen, contemporary, jazz,breakdance, urban, hiphop, dancehall,ouder & kind danslessen, peuter- & kleuterdans,stijldansen, yoga, tap, theater & musical. DANS MUSICAL THEATER LIFESTYLE BEKIJK ONS ROOSTER OP BRANSZ.NLlessen voor alle leeftijden en niveaus www.ikzorg.careinfo@ikzorg.care Woongroep Churchillweg 150 6706 AG Wageningen Tel. 06-51687345 Dagactiviteitencentrum Industrieweg 3-5 6702 DR Wageningen Tel. 0317-224001 KLEINSCHALIG WONEN AMBULANTE “IkzorgDAGBESTEDINGONDERSTEUNINGondersteunt zodat iedereen zijn of haar eigen leven vorm kan geven” ® GIANNI TURBOLOADERFERRARI

De turboloader kniklader van Gianni Ferrari is een combinatie van een shovel en een verreiker. Dankzij het grote aantal werktuigen is de turboloader zeer veelzijdig inzetbaar. Ideaal voor dagelijkse klussen op de boerderij en manege. Ook uitstekend geschikt voor groenaanleg, grondbewerking en terreinonderhoud. Verkrijgbaar diverse

in

Deuitvoeringen!telescopischearm reikt hoog en ver (3,10 meter hoogte.) Zeer stabiel , praktisch niet te kantelen. Altijd 100% zicht op het werk door het lage scharnierpunt van de giek. Lozeman is importeur van Gianni Ferrari. Neem contact met ons op voor een dealer bij u in de buurt. Tel: +31(0)481-37 14

Love your eyes, give them the attention they need! www.polmanopticiens.nl Nieuwe tijden vragen om nieuwe kijkoplossingen. Ook voor de beste WiFi verbinding zijn onze monteurs dé Expert! Vraag naar de mogelijkheden van onze technischeexpertdienst nl met persoonlijk advies, snelle bezorging en vakkundige installatie. Maar ook voor vragen na je aankoop! staat altijd voor je klaar! Expert Elst Expert Elst Dorpsstraat 7, 0481-373379 www.expert.nl/elst Maak kennis met Golf bij slechtsUenTijdensgolfen.rekeningdeookprofessionals.sportsenmaximaalsenDezeHeelsumGolfbaankennismakingbestaatuit5lesvan50minutenineengroepvan4personen.TijdensdelesleertudebasistechniekenvandevaneenvanonzePGA-HollandNaasttechniekzaleraandachtzijnvoorhetmateriaal,golfregelsenanderezakenwaarumeedienttehoudenbijhetdelessenzijnalhetmateriaaldegebruiktegolfballeninclusief.kuntnukennismakenmetgolfvoor€75,-p.p. Golfclub Heelsum Ginkelseweg 14, 6866 DZ Heelsum 0317 - 31 31 36 gcheelsum.nlVoormeerinformatieeninschrijvenscantudeQRcode: Webo is in 2005 ontstaan vanuit klussenbedrijf Groenevelt en bestratingsbedrijf Van Dooijeweert. Door deze samenwerking is Webo van alle markten thuis. Voor zowel alle kleine en grote verbouwingen van uw woning of bedrijfsruimte als voor de tuin en de bestrating van uw oprit of bedrijfsterrein. Een klantgericht bedrijf met korte lijnen en veel flexibiliteit. Heeft u ideeën, opmerkingen, vragen of u wilt graag een afspraak maken voor een persoonlijk gesprek? Neem dan contact met ons op. Webo Projects Reijmerweg 7 6871 HA Wiggert:John:info@webo-projects.nlRenkum06–5020477106–520654 70 Webo Projects in alle markten thuis www.webo-projects.nl i.v.m. de wijopdrachtenvelezijn opzoekervarennaar vakkrachten

Ga jij samen met de heer Bakker naar de Airborne Wandeltocht? Vilente biedt mensgerichte zorg aan ouderen in de gemeenten Ede, Renkum en Wageningen. Bewoners en cliënten die zichzelf kunnen zijn en zich thuis voelen bij Vilente, en medewerkers die bij ons een fijne werkplek vinden. Daar staan wij voor! Wij luisteren en kijken naar ouderen zélf en hun naasten om te achterhalen wat zij belangrijk vinden. We organiseren de zorg op een manier die het beste bij iemand past.

Bij Vilente kan je aan de slag als:

Bij Vilente werken we vanuit de waarden professioneel, waardevol en verbindend. Ben je nieuwsgierig hoe wij mensgerichte zorg met en voor elkaar in de praktijk brengen? Bel ons op 088-0321 350 of kijk voor meer informatie en onze vacatures op www.vilente.nl.

• Helpende • Verzorgende (IG) • Verpleegkundige

AIRBORNE KRANT Pagina 35 VRIJHEID BEGINT MET NAAR ELKAAR LUISTEREN

“Met een uurtje burgerschap lossen we niet alles op, maar we kunnen wel iets doen om te helpen,” zegt projectleider Lieselot Verstijnen, werkzaam bij Erfgoed Gelderland, over toenemende polarisatie en wederzijds onbegrip. Ze is een van de initiatiefnemers van het project ‘Burgerschap & Vrijheid in het MBO’. Met stagiaires sprak ze over moeilijkheden in de klas als het ging over bijvoorbeeld racisme en antisemitisme. Hier zou via nieuwe lessen burgerschap wel iets aan gedaan kunnen worden. “Je doet het voor de student,” aldus Verstijnen, maar dit was niet een project dat Erfgoed Gelderland alleen kon oppakken.

Marc van Berkel van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen werkt – samen met collega Rob Verheijen –aan de lessenreeks vol vrijheidsvragen. De lessenreeks gaat over actuele vragen rondom thema’s als vrijheid, grondrechten, gender en seksualiteit, maar zoekt ook steeds de link met de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Van Berkel: “De Tweede Wereldoorlog was een keerpunt in de Nederlands geschiedenis. We hebben het in de lessen over actuele thema’s en de leefwereld van studenten in relatie tot de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Daarom is een museumbezoek essentieel. Het maakt de geschiedenis tastbaar.” In de lessenreeks zit een bezoek aan een Tweede Wereldoorlogsmuseum. Het Airborne Museum in Oosterbeek is één van deze musea en maakte speciaal voor MBO studenten een nieuw museumprogramma.

Als je een beeld wilt vormen van de omvang van de luchtlandingen in september 1944 en wat de rol is van de zweefvliegtuigen die daarvoor zijn ingezet, dan is een bezoek aan het Glider Museum Wolfheze zeker de moeite waard. In september is Glider Museum Wolfheze extra geopend: woensdag 14 september t/m zondag 18 september van 12.00 uur tot 17.00 uur. Meer info via www.glidermuseum.nl

Ede Telefoonweg 120 (0318) 651 042 Maak een afspraak op hypotheker.nl of kom langs. Hypotheek nodig? Wij vinden de beste deal! Kom langs bij De Hypotheker Ede

Denken en praten over vrijheid en onvrijheid in je privéleven, je beroep en in de klas. Hier was niet altijd veel ruimte voor op het MBO en dat terwijl hier het gros van onze maatschappij wordt opgeleid. Dit jaar startte daarom een nieuwe samenwerking tussen erfgoed- en onderwijsinstellingen. Met lessen burgerschap over vrijheid en de Tweede Wereldoorlog gaan MBO-studenten in gesprek over actuele vrijheidsvragen.

MBO-studenten aan de slag in het Airborne Museum. ARNHEMENZWEEFVLIEGTUIGENDESLAGOM

“Bij de musea krijgen de studenten inzicht in hun regionale geschiedenis en zien ze dat discussies rondom vrijheid en onvrijheid altijd actueel zijn,” zegt Verstijnen. Het nieuwe programma in het Airborne Museum werd ontwikkeld met docenten van ROC RijnIJssel en focust zich op de Slag om Arnhem en het verhaal van veteraan Anthony Crane, een Britse soldaat bij de 21st Independent Company die dagenlang de perimeter verdedigde. Zeven groepen van de opleidingen Handhaving en Beveiliging van RijnIJssel in Arnhem mochten proefdraaien. De studenten ervaarden in het programma de geschiedenis door de ogen van iemand anders en kwamen erachter dat zij ook vandaag in hun leven en beroep voor soortgelijke vraagstukken komen te staan als Crane toen. In de klas en in het museum zorgden de lessen voor veel mooie en verrassende gesprekken. Om het project af te sluiten gaan de studenten nog interviews afnemen waarbij ze over vrijheidsvragen in gesprek gaan met mensen in hun omgeving. Verstijnen: “Het project is al een succes als we een paar studenten bereiken die verder nadenken over wat vrijheid en onvrijheid voor hen betekent en dat ze zich realiseren dat je daar zelf iets voor moet doen. Dat begint met naar elkaar luisteren.”

Al snel werden er andere organisaties uit het erfgoedveld en het onderwijs bij betrokken, waaronder docenten burgerschap uit het MBO. Dat is uniek, want door een subsidie van de provincie Gelderland werden deze sectoren samen gebracht.

Peter Derksen, DGA Holsboer Optometrie BV Stationsplein 12, Arnhem 026-4426735 info@holsboeroptometrie.nl

155 jaar

Holsboer Optometrie te Arnhem

Het predicaat Hofleverancier hebben 5 jaar geleden mogen ontvangen, mede geba seerd op dat wat mijn opa tijdens en na de oorlog voor de Arnhemse bevolking gedaan heeft om snel weer glas op sterkte en brillen te kunnen maken. Ondanks alle ellende is mijn opa tot het allerlaatste moment in de weer geweest om brillen en lenzen te slijpen.

Tijdens de slag om Arnhem is vrijwel de gehele winkel en werkplaats leeggeroofd of dat wat te zwaar was kapot gemaakt en zwaar beschadigd achtergelaten. Mijn opa, H.P. Derksen sr. had vooraf aan de strijd al zeer veel spullen, brillen, glazen gereedschappen en slijpstenen en kleine machinerieën, verstopt onder de grond in het riool, dat zich onder het oude pand aan de Ridderstraat bevond, het latere Nieuwe Plein genoemd. Na de evacuatie trof men een vrijwel compleet leeg pand aan met geen enkele ruit heel. Met Marshall hulp werd in no time de optische focus slijperij hersteld en kreeg mijn opa elke dag glas aangevoerd zodat de bevolking van Arnhem E.O. middels bonnen, op voorschrift van de oogartsen een bril en of glazen kon laten maken. Destijds gebeurde dit slijpen met de hand en stonden 6 mensen permanent te slijpen om voor alle leeftijden een bril te fabriceren. Elke avond werd het winkelpand bewaakt door Amerikaanse soldaten totdat alle ramen en deuren weer goed op slot konden en de rust weer was terug gekeerd aan de rand van de binnenstad. Holsboer heeft 111 jaar stand gehouden in het pand tegen de oude stadsmuur en is in 1978 naar het huidige Stationsplein 12 verhuist. H.P. Derksen jr. de kleinzoon, optometrist en Clinical Diplomate Low Vision, heeft er nu een optometrische Oogzorg praktijk waar alle facetten binnen de optometrie plaats vinden. Holsboer Optometrie maakt ook deel uit van de Oogzorg groep waarbij verwijzing middels de huisarts plaats vindt binnen de 1e lijn verzekerde Oogzorg. Naast de zorg voor uw ogen, is het modieuze gedeelte ook aanwezig en dit wordt door zijn vrouw Lia, samen met de andere collega’s uitgevoerd. Parkeren kan voor onze deur in P-Centraal of pak de fiets, trein of bus. Voor een optometrisch onderzoek moet altijd een afspraak ingepland worden. Wij heten u van harte welkom, kijkt u op onze website voor de openingstijden en specialisaties die binnen ons bedrijf aangeboden worden.

In de nieuwe vleugel van het museum vind je o.a. de tentoonstelling Van Links Naar Rechts. Deze tentoonstelling geeft een nieuwe kijk op een eeuw Neo-realisme. En maakt de invloed van politieke spanningen in het Interbellum zichtbaar. De economische crisis van 1929 en de machtsovername van Hitler in Duitsland in 1933 raakten ook de kunst en de kunstenaars in Nederland. Of ze nu expliciet positie kozen of niet, de maatschappelijke polarisatie had gevolgen voor hun werk, hun persoonlijk leven en hun carrières. De tentoonstelling is te zien tot en met 20 november 2022. Andere tentoonstellingen zijn: Tenminste Houdbaar Tot en Open. Kijk voor meer informatie op museumarnhem.nl Foto: Rolf Hensel

Toch is het belangrijk om te doen. Zonder terugkijken met betrokkenen uit verschillende bevolkingsgroepen en generaties, vanuit een diversiteit aan invalshoeken, is het niet mogelijk om op een voor iedereen goede manier met elkaar verder te leven. En dat is toch wat we willen en moeten, of in de woorden van Sophie Lambrechtsen-ter Horst, oprichter van Stichting War Requiem - Bridge to the Future: 'We herdenken jaarlijks de bevrijding en dat is mooi. Maar wat doe je verder? We moeten de toekomst niet vergeten. De conferentie inspireert mensen en biedt hulp om lessen te leren.' 16 september van 13.30 uur - 17.00 uur: conferentie De erfenis van Indië. Hoe om te gaan met ons koloniale verleden? te Musis Arnhem. Wilt u meepraten en luisteren naar lezingen van onder andere schrijver en cultuurhistoricus David van Reybrouck en hoogleraar militaire geschiedenis Ben Schoenmaker, meld u dan aan via de website: bridgetothefuture.nl.

BEZOEK MUSEUM ARNHEM

Kunst kijken in één van de mooist gelegen museumgebouwen van Nederland met een schitterend uitzicht op de Rijn. Dát kan in Museum Arnhem. Het museum is na een grootscheepse verbouwing weer geopend. Een vernieuwd museum met een vrij toegankelijke beeldentuin op een vertrouwde plek.

PEGASUS: DE DOCUMENTAIRE Woensdagavond 14 september 2022 gaat in de tuin van het Airborne Museum de documentaire Pegasus in première tijdens een feestelijke openluchtvoorstelling. De film vertelt het verhaal van de grootste militaire vluchtoperatie tijdens de Tweede Wereldoorlog vanuit door de Duitsers bezet gebied. Tijdens Operatie Pegasus I wisten 138 geallieerde militairen op miraculeuze wijze vanaf de Veluwe te ontsnappen naar de zuidoever van de Rijn. In deze documentaire van Herman Rolleman komen Britse en Nederlandse verzetsmensen aan het woord die in oktober 1944 een hoofdrol hebben gespeeld bij deze legendarische operatie. Onder anderen de Engelse majoor Tony Hibbert en de Lunterse verzetsman Herman van der Kaa vertellen hun verhaal. Voor deze documentaire is gebruik gemaakt van nog nooit eerder getoond historisch filmmateriaal uit de regio. Belangrijke gebeurtenissen zijn voor deze productie nagespeeld door Pegasusacteurs.iseen productie van het militairhistorisch en defensie internetkanaal The Pegasus Channel en is vanaf 15 september te zien in een aantal bioscopen. Ga voor meer informatie en kaartverkoop naar www.thepegasuschannel.net Laurens Kingma van Reybrouck Frank Ruiter 333 30 98

Foto:

David

Foto:

Werkplaats Dennenkampweg 21a • 6861 GA Oosterbeek Telefoon 026

TUIN EN TERRAS De beeldentuin is een fijne plek voor een kop koffie op het terras of om een potje te pingpongen. Vanwege de hoge ligging zijn hier tijdens de Tweede Wereldoorlog twee uitkijkbunkers ingegraven. De sculpturen die je hier kan zien, gaan over strijd, oorlog, spanning, opnieuw beginnen en opbouwen. Eén kunstwerk ligt zelfs ondergronds, en is te bereiken met een trap. De beelden brengen de Slag om Arnhem van september 1944 in herinnering.

TENTOONSTELLINGEN

AIRBORNE KRANT Pagina 37 TERUGKIJKEN OM VOORUIT TE ZIEN

Is kolonialisme iets van het verleden of bestaat het nog steeds, in een andere vorm misschien? Hoe bereiken we elkaar over een onderwerp dat nog altijd zo gevoelig ligt? Op de conferentie De erfenis van Indië op 16 september in Musis Arnhem, georganiseerd door Stichting War Requiem - Bridge to the Future, zal er aandacht zijn voor de morele dilemma’s van zowel toen als nu. Een van de sprekers Prof. dr. Ben Schoenmaker, onderzoeker: ‘Het is lastig, met de bril van nu naar die periode van toen terug te kijken. Er is een breed scala van daders en slachtoffers.’

• E-mail ellen@smederij-sven.nl I J ze r s t e r k Va k w e r k ! koffi e / gebak / lunch / bitterballen / borrel / diner Dit jaar vrijdagtentfeestenweerop16,zaterdag17enzondag18september.

Plannen aan het maken voor een weekendje weg of nog op zoek naar een leuk vakantieadres voor de vakantie? Op een mooie plek in de Achterhoek? Dan bent u van harte welkom in ons vakantiehuis en kunt u genieten van de charme van onze cultuur historische boerderij, gelegen aan de rand van het dorpje Varsselder. De authentieke elementen, de antieke bouwmaterialen en de mix van oude en nieuwe spulletjes kenmerken dit gezellige gastenverblijf. Een hele eigen sfeer met een beetje van alles. Landelijk, ruimte, buitenleven, beestenboel, antiek, brocante…. Kijk voor meer informatie op onze website: www.mooiplekje.nl

Tegelhuys Arnhem

Tegelhuys Arnhem BV Tegels & Sanitair Johannes Huddeweg 19 6827 CA Arnhem Tel. 026-3617522

En ook huisorkest Phion draagt bij aan het feest: samen met violist Mathieu van Bellen spelen zij Tsjaikovski en Brahms.

Onze beloftes aan u: U krijgt goede en vergoede zorg*

Mooi plekje in de Achterhoek!

Musis bestaat 175 jaar en viert feest Musis opent van 2 t/m 5 september feestelijk haar jubileumseizoen. Musis bestaat 175 jaar en pakt groots uit om dat te vieren. Het concert van Sheila E., de wereldberoemde drumster, percussio nist en zangeres, is de knallende en officiële opening van het jubileumseizoen. In haar voorprogramma staan Arnhemse kinderen van 8 tot 12 jaar, die een week eerder (op 31 augustus) een workshop bij toppercus sionist Martin Verdonk volgden. Minstens net zo’n feest is het bij de Rol lerskate Disco op zondag 4 september. De Parkzaal wordt omgetoverd tot rollerskate baan en de grootste hits van Donna Sum mer klinken vanaf het podium, live gespeeld door Carolina Dijkhuizen en band. Pianiste Iris Hond en internationale bluesgrootheid Keb’ Mo’ maken hun opwachting op zondag en maandag.

Tegelhuys Arnhem staat voornamelijk bekend als tegelshop. Maar daarnaast verkopen wij ook een ruim assortiment aan sunshowers, baden , (douche) toiletten, kranen en vloerverwarmingen. U kunt bij ons terecht voor een vakkundig advies. Denken graag met u mee en hebben kwaltiteit en service hoog in het vaandel staan. Kom gerust eens langs dan kunt u al onze mogelijkheden bekijken. Alom ‘onze keuze is reuze’.

Vier het mee en koop je tickets via musisenstadstheater.nl/open.

Vijf dinsdagen op rij zijn documentaires te zien over Market Garden, waarin persoonlijke verhalen van betrokkenen of nabestaanden worden gedeeld. Airborne Wandeltocht | 3 september De Airborne Wandeltocht vindt ieder jaar plaats op de eerste zaterdag van september in Oosterbeek. Wij nemen je mee naar de finish. Bridge to Liberation | 16 september Deze beleving met muziek, special effects, film en dans neemt je mee in persoonlijke verhalen van de Slag om Arnhem. Luchtlandingen Ginkelse Heide 17 september We zijn ook weer bij de jaarlijkse luchtlandingen op de Ginkelse Heide, georganiseerd ter nage dachtenis aan de geallieerde luchtlandingen tijdens Operatie Market Garden. Herdenkingen (live)

* Met een verwijzing van uw huisarts wordt uw zorg volledig vergoed (m.u.v. het wettelijk verplichte eigen risico) Optimum Clinics •085-1302796info@optimumclinics.nlwww.optimumclinics.nlOosterbeekNijmegenDinxperloDenekampHeesch

Wij zijn Optimum Clinics, we bieden u zorg op het gebied van: Wij staan stil bij Market Garden Jij toch ook?

OPENINGSTIJDEN : Dinsdag t/m vrijdag 08.30 tot 17.30 uur Zaterdag 09.00 tot 16.00 info@tegelhuysarnhem.nluur

Dermatologie • Flebologie (spataderen) • GynaecologieKNO • Longgeneeskunde

Kijk voor meer informatie, activiteiten en tic kets op museumarnhem.nl Tentoonstelling Tenminste Houdbaar Tot. Foto: Eva Broekema

• U wordt snel geholpen U wordt gehoord U krijgt ruim de tijd

www.tegelhuysarnhem.nl Webshop: www.tegelhuysarnhem.nl Nu te zien in Museum Arnhem De tentoonstelling Tenminste Houdbaar Tot toont de verschillende manieren waar op kunstenaars vanaf de 17de eeuw tot nu de natuur verbeelden. Er zijn werken die de uitbuiting van land en van mensen die erop leven aan de kaak stellen, vroe ger en nu. Andere verbeelden een duur zame toekomst voor al het leven op Aarde. Van Links Naar Rechts, geeft een nieuwe kijk op een eeuw Neo-realisme. En maakt de in vloed van politieke spanningen in het Interbel lum zichtbaar. Met werken van kunstenaars als Dick Ket, Carel Willink en Pyke Koch. Met Open geeft Museum Arnhem een impuls aan de educatieve traditie, die door Pierre Janssen is gestart. Pierre Janssen was directeur van het museum van 1969-1982. De op beleving gerichte presentatie biedt bezoekers een ver diepende kijkervaring en nodigt uit werken op verschillende manieren te ervaren en deze ervaringen actief met elkaar te delen. In Tuin Museum Arnhem, de beeldentuin, zijn kunstwerken van onder anderen Maria Roosen, Louie Cordero, Monika Dahlberg en Henry Moore te zien. Genieten kan ook zon der museumticket, want de tuin, de museum winkel en Café Pierre zijn tijdens openingstij den vrij toegankelijk.

Omroep Gelderland staat in september in het teken van Operatie Market Garden. Dit is er allemaal te zien. Kijk voor alle uitzendtijden op GLDgld.nl/marketgardendoc|vanaf30augustus

• Herdenking Airborneplein Arnhem 16 sept • Herdenking Ginkelse Heide | 17 sept • Herdenking Oosterbeek | 18 sept Op zondag 18 september kijk je om 17.15 uur naar een samenvatting van het herdenkings weekend.

AIRBORNE KRANT Pagina 39

PEGASUS: DE GROOTSTE BATTLEFIELD TOUR VAN NEDERLAND

Verzekeringen | Pensioenen |Betalen|Sparen Loop vrijblijvend bij ons binnen. Onze deur staat voor je open. "Verzekerings-, Hypotheek- en Financieel advies gericht op jouw situatie. Daar kun je op rekenen.

vertrouwd, verzekerd, Veldsink. Stadsbrink 445-447, Wageningen 0317 - 46 58 00 wageningen@veldsink.nl veldsink.nl Hypotheken |

Op 17 september wordt de Slag om Arnhem muzikaal herdacht met de Arnhemsche Psalm en het Requiem van Herman Strategier. Beide werken weerspiegelen een diepe persoonlijke betrokkenheid van de componist bij gebeurtenissen uit de oorlog: Strategiers evacuatie uit Arnhem en de dood van zijn broer Jan. Een herdenkingsconcert voor Arnhem, uitgevoerd door Phion, Orkest van Gelderland & Overijssel, sopraan Nikkie Treurniet, bariton Drew Santini, declamator Peter Blok en het Brabant Koor onder leiding van dirigent Ed Spanjaard. Nico Schrama, oprichter van de Herman Strategier Stichting en tevens schoonzoon van de componist, nam het initiatief voor dit concert. ‘Strategier beschouwde de Arnhemsche Psalm als een van zijn dierbaarste werken. Een indrukwekkend stuk. Het is een universeel werk over de ondergang van een stad. Expressief in de gesproken teksten van de declamator net als in de aria’s en de koorgedeelten, een lofzang op de Schepper die de mensheid redt van alle ellende. Het Requiem is veel ingetogener. Jan Strategier werd in de oorlog opgepakt voor iets onbenulligs, omdat hij ironische teksten had geschreven voor een feestgids. Hij is nooit meer teruggekomen. Zeker met het oog op de actualiteit is het belangrijk dat de Stichting War Requiem - Bridge to the Future ieder jaar aandacht besteedt aan de Slag om Arnhem en de herdenking. Dat moet levend blijven, ook zodat jonge mensen het overnemen en het belang ervan blijven inzien.’ Ga voor meer informatie en kaartverkoop naar www.musisenstadstheater.nl

Battlefield Tour is een initiatief van het militair-historisch en defensie internetkanaal The Pegasus MeerChannel.informatie over deelname en kaartverkoop vindt u op de site van The Pegasus Channel. www.thepegasuschannel.net

VOORHERDENKINGSCONCERTARNHEM

Persoonlijk Advies in de buurt. Ook dan zijn we er voor jou. Persoonlijk Advies in de buurt. Ook dan zijn we er voor jou. 20220810144937_2487.adpro.indd 1 8/10/2022 2:49:58 PM

Op zaterdag 22 oktober 2022 gaat in Ede de grootste battlefield tour van Nederland van start. Tijdens deze militair-historische tocht zal het verhaal worden verteld van Operatie Pegasus I, op die dag precies 78 jaar geleden. Pegasus I was de grootste militaire vluchtoperatie tijdens de Tweede Wereldoorlog vanuit door de Duitsers bezet gebied. Bij deze operatie wisten 138 geallieerde militairen op miraculeuze wijze vanaf de Veluwe te ontsnappen naar bevrijd gebied aan de zuidoever van de Rijn. Op verschillende plaatsen langs de route van deze battlefield tour zullen gerenommeerde deskundigen uit de Airborne-wereld uitleg geven over wat er zich op deze locaties heeft afgespeeld. Het zal mogelijk zijn de route te voet af te leggen of deels wandelend en deels met een bus. Voor deze battlefield tour zal zoveel mogelijk het oorspronkelijke traject van Operatie Pegasus I worden afgelegd tussen Ede en de Rijn bij Renkum. Dus ook langs paden waar men normaal niet mag komen. Het is dan ook een unieke mogelijkheid om kennis te maken met dit bijzondere stuk militaire Dehistorie.Pegasus

Zekerheid in onzekere tijden Je goedscheidinggeregeld!

Als je uit elkaar gaat, komt er veel op je af. Alles is ineens onzeker en je emoties kunnen het maken van afspraken behoorlijk in de weg staan. Een mediator weet wat er moet worden geregeld en kan je daarbij helpen. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan: ○ hoe je financiële situatie er na scheiding uitziet ○ of je wel of niet in het huis kan blijven wonen ○ een ouderschapsplan opstellen ○ verdeling van de pensioenen Als je kinderen hebt stellen we samen een goed uitvoerbaar ouderschapsplan op, waarbij ook aandacht wordt besteed aan de onderlinge relatie na scheiding. Je blijft tenslotte allebei ouders. Scheiden via een mediator gaat sneller, omdat je met elkaar in gesprek blijft. Bovendien is het voordeliger dan wanneer je allebei een advocaat moet inschakelen. Sandra Winters, mediator bij Bmiddl.nl, begeleidt alles rondom de scheiding. Bel direct: 06 - 42182036 Voor meer informatie: www.bmiddl.nl

BA

Vol trots heeft Oostendorp Autogroep alle Suzuki activiteiten overgenomen van Citam Arnhem en vanaf nu heten wij u van harte welkom bij Oostendorp Suzuki Arnhem. Oostendorp is een succesvol en betrokken familiebedrijf met aandacht voor haar klanten en medewerkers. Of u nu komt voor onderhoud, aanschaf of gezellig praatje. U bent van harte welkom, de kof e staat klaar! Citam is nu Oostendorp Suzuki Arnhem

•Tel

Bij aankoop van een Caruzzo fauteuil krijgt u een poef cadeau! Caruzzo Actie! Pascalweg 4, Elst • T 0481 350 850 • www.hoefsloot.nl

Hazenkamp 70 6836 Arnhem 026-3203355

www.oostendorp-autogroep.nl/suzuki Kom snel langs bij Oostendorp Suzuki Arnhem MAAK KENNIS MET DE NIEUWE SUZUKI DEALER IN REGIO ARNHEM

•