IJSS U itg ev er ij
U itg ev er ij
Juli 2021
M DH
M DH
t n a r u o C
Stichting Omroep IJsselmond • Oudestraat 216 A • 8261 CA Kampen T: 038 332 2088 E: redactie@rtvijsselmond.nl I: www.rtvijsselmond.nl
De stad Kampen en haar scheepvaart
U itg ev er
U itg ev er
ij
ij
Om iets te bergrijpen van het hoe en waarom van de nautische activiteiten van de inwoners van Kampen en omgeving, is het noodzakelijk om iets te begrijpen van de ligging aan de rivier de IJssel en van het ontstaan van deze rivier. De argeloze toeschouwer zou kunnen denken dat de IJssel van ver vóór onze jaartelling al bestond. Maar niets is minder waar. Voor zover de historici hebben kunnen nagaan is de IJssel omstreeks het jaar 300 gevormd door een doorbraak tussen twee bekenstelsels, die in het Noordelijk deel van de IJsselvallei en die uit het zuidelijk deel, waar de rivier de Berkel juist in tegengestelde richting stroomde.
rij
ev e
itg
U
Lees verder op pagina 3.
En verder in deze uitgave:
Daar werden goederen als hout, graan, traan, pek, huiden en haring aangeboden. De handelaren uit het westen boden op hun beurt goederen aan als zout uit de Baai van Bourgneuf en uit
• Van schipper tot boer • Karin Bloemen • Senior vrijwilliger • Laatste nieuwtjes
ev
er
itg
ev
M
DH
U
itg U DH M
Asbestsaneringen
Honfleur en Harfleur, met wijn uit o.a. La Rochelle en met Vlaams laken en was vooral gericht op Schonen. Daarmee begon de handel van de IJsselsteden op Denemarken en Duitsland, maar ook op havensteden in Frankrijk, Engeland en Vlaanderen.
DH
In de Oostzee was Schonen (Skane, toen Denemarken, nu Zweden) met de handelscentra Malmö, Skanör en Falsterbo het centrum waar allerhand kooplieden uit het westen van Europa handelaren uit het Oostzeegebied ontmoetten.
ij
Behoefte aan handel Al in de dertiende eeuw timmerden de Zuiderzee- en IJsselsteden in het Europese handelsleven aan de weg. Dit werd gestimuleerd door de behoeftes van de IJsselstreek aan handel met het achterland, voornamelijk het Rijnland en Westfalen. Ook gingen de koop-
lieden handel drijven met steden uit het Oostzeegebied, zoals het Noorse Bergen en steden aan de noordelijke kust van Oostfriesland, Schleeswijk, Holstein en Pommeren.
M
M
DH
Gekanaliseerd De IJssel kreeg zijn kronkelige vorm doordat hij de weg van de minste weerstand volgde, om hoger gelegen gedeelten als rivierduinen heen naar zee. Maar het zou nog honderden jaren duren voordat de rivier zo breed en diep was, dat zij bevaarbaar zou zijn. In de loop van de eeuwen is de bedding regelmatig, al of niet door ’s-mensen toedoen, verlegd. Voor de bevaarbaarheid is de rivier zelfs deels gekanaliseerd. Zo ontstonden er naast de rivier bochtige stilstaande wateren op
De replica van de Kogge, het handelsvaartuig van weleer dat Kampen grote welvaart bracht, onder zeil voor de Stadskazerne.
er ij
rij
ev e
U
itg
Door de gunstige ligging van Kampen t.o.v. de IJssel en de zee kwam langzamerhand de scheepvaart tot bloei. Misschien is het beter om te stellen dat Kampen ontstond op een gunstig gelegen plek aan de IJssel waar grote mogelijkheden waren voor handel en scheepvaart.
M
DH
M
Revediep Een voorbeeld is dicht bij huis te vinden: de “Koeluchter Hang” bij De Zande. Goed voor de scheepvaart en goed voor een sterkere stroom en een snelle afwatering. Al is dat laatste naar de huidige inzichten, na verschillende droge jaren toch minder goed! In de zomereditie van 2019 van deze krant heb ik geschreven over de jongste aanpassing van de rivier. Nadat in vorige eeuwen de rivierdelta is verworden tot slechts twee aftakkingen naar zee is er nu weer een derde gegraven: het Revediep.
DH
de plek waar vroeger een ruime bocht was.
Drusus Deze kwam bij Doesburg samen met de Oude IJssel en stroomde in de buurt van Arnhem in de Rijn. Bij Voorst lag de scheiding tussen de twee stroomgebieden. De IJsselvallei zelf is een overblijfsel van een vroeger stroomgebied van de Rijn. Door deze doorbraak, als gevolg van structureel hogere waterstanden van de Rijn, zocht het water deels een andere weg naar zee. Sommige historici zien in dit gebeuren ook het opzettelijk handelen van de bekende Romeinse veldheer Drusus, maar anderen twijfelen daaraan. Feit is wel dat de hogere waterstand in de Rijn kunstmatig door het Romeinse leger is gecreëerd en hun hoofdman Drusus dus (misschien) onbewust heeft meegeholpen aan het ontstaan van onze mooie rivier!
Pagina 1