IJSS U itg ev er ij
U itg ev er ij
December 2020
M DH
M DH
t n a r u o C
Stichting Omroep IJsselmond • Oudestraat 216 A • 8261 CA Kampen T: 038 332 2088 E: info@rtvijsselmond.nl I: www.rtvijsselmond.nl
Gezondheidszorg, besmettelijke ziekten en epidemieën in Kampen en omgeving door de jaren heen
M
DH
Bacteriën en virussen, de veroorzakers van ziektes Bacteriën zijn microscopisch kleine wezens die overal aanwezig zijn. Totdat onze landgenoot Antonie van Leeuwenhoek (1632-1723) zulke sterke
ij
rij
ev e
itg
U
• Radio programmering • Vacatures • Fake News • Kampen online
itg DH
U
VLOERLOODS.nl Een mooie vloer maakt je blij
Wenst iedereen fijne feestdagen!
M
U DH M
reumanederland.nl/winkelwagenmuntje
En verder in deze uitgave:
ev
er itg
De beste winkelwagenmunt die u kunt wensen
Lees verder op pagina 3.
De geschetste ontwikkelingen van kennis over micro-organismen en virussen is dus vrij jong. In vroegere ja-
ev
Gratis
ren werden echter behalve theorieën en behandelmethodes die we nu als nonsens beschouwen ook effectieve maatregelen getroffen, waarvan men uit ervaring wist dat ze hielpen ter voorkoming of bestrijding van besmettelijke ziekten en epidemieën. Voorbeelden daarvan zijn vaccinaties en de afzondering van besmette personen en afstand houden van elkaar.
er ij
kundige Ernst Ruska (1906-1908) de elektronenmicroscoop uit. Met deze microscoop, die niet werkt met licht maar met elektronenbundels, kunnen vergrotingen gemaakt worden van wel 50.000.000 keer, tegen een lichtmicroscoop die niet verder komt dan 2000 keer! In vergelijk tot bacteriën zijn virussen minuscuul. Een bacterie is een levend wezen met een eigen celstructuur, terwijl het van een virus de vraag is of het tot de levende wezens gerekend kan worden. Het is zelfs zo, dat ook bacteriën geïnfecteerd kunnen worden door een virus. Tegen bacterien die resistent zijn tegen antibiotica worden in sommige landen deze virussen zelfs ingezet.
DH
rij
ev e
itg
U
Martinus Beijerinck (1851-1931), een Wageningse wetenschapper, publiceerde in 1898 een artikel over een ”vloeibare levende smetstof”, waarbij hij voor het eerst de term “virus” introduceerde. Wat nu precies een virus is, daarvan had men nog geen weet. Door een optische microscoop kon niets tastbaars waargenomen worden. Eerst door de uitvinding van de elektronenmicroscoop kon het virus zichtbaar gemaakt worden. Het is jammer dat Beijerinck dit niet meer heeft mogen meemaken. In het jaar van zijn overlijden vond de Duitse natuur-
Een Venitiaanse pestdokter. Europese pestmeesters droegen maskers met snavels. Leren handschoenen en lange kleden omdat ze dachten op die manier de lucht te zuiveren en zich zo tegen besmetting te kunnen beschermen.
M
DH
M
Ziektes werden vaak gelinkt aan straffen van een hogere macht. Dit gold voor het individu, maar ook voor de massa. Bij een epidemie zaten in Europa dan ook de kerken vol met ogenschijnlijk gezonde personen omdat men door verootmoediging en gebed genezing voor geliefden en een eind aan de epidemie dacht te bewerkstelligen. Wat daar ook van zij, de samenkomst van grote groepen mensen is steeds contraproductief gebleken en heeft veelal bijgedragen aan de verspreiding van de ziekte.
M
lenzen ontwikkelde dat hij ze kon waarnemen was hun bestaan volkomen onbekend. De bioloog en natuurkundige Louis Pasteur (1822-1895) bewees dat bacteriën de oorzaak kunnen zijn van ziektes en bederf. Tot dan toe dacht men dat het leven van bacteriën spontaan ontstond uit rottende materie. De wetenschap dacht toen dat besmettelijke ziektes overgebracht werden door het inademen van de geur van rotting. Eerst Louis Pasteur was ervan overtuigd dat in de lucht zwevende organismen, bacteriën, de oorzaak waren van veel ziektes. Hij ontwikkelde tegen verschillende van deze ziektes een vaccin. Toch bleven er besmettelijke ziektes waarvoor geen verklaring kon worden gevonden.
Lang heeft men zich afgevraagd hoe het komt dat juist daar ziektes ontstaan waar veel individuen bijeen zijn. Vooral in de steden kwamen ziektes voor waaraan in kort tijdsbestek massaal mensen leden en voor een groot deel ook stierven. Reeds in vroegere jaren wist men dat het beter was uit de buurt van een zieke te blijven. Duizenden jaren geleden werden lepralijders al afgestoten uit de gemeenschap. Naar het waarom van besmettingen, kon men in die tijden slechts gissen.
DH
U itg ev er
U itg ev er
ij
ij
Op het moment waarop ik dit schrijf worden we getroffen door een wereldwijde epidemie, een “pandemie”. Doordat de wereld dankzij de moderne middelen van vervoer klein is geworden verspreidt een besmettelijke ziekte zich veel sneller over de wereld dan vroeger. Maar ook in vroeger dagen was een epidemie een veel voorkomend verschijnsel. Ook toen kon zo’n epidemie uitgroeien tot een pandemie. Ik noem hier de Spaanse Griep van ruim honderd jaar geleden.
Pagina 1