Zuidingen maart 2013 by Trias

Zuidingen magazine over ondernemende mensen in het Zuiden

Kwartaaltijdschrift januari  februari  maart 2013 Trias vzw  Wetstraat 89  1040 Brussel  P308487

P TOontmoetingen in het Zuiden

Markant-voorzitster ontmoet partner in G uinee E erste terreinbezoek van Van Eetvelt en Vanthemsche KVLV’sters op bezoek bij Braziliaanse plattelandsvrouwen

I nE db ietwo er gi ai na gl

beweging

Vlaamse partners onderstrepen internationale solidariteit Beste lezer, De afdelingen van KVLV willen samen 10.500 kilometer sporten om op symbolische wijze de kloof tussen Vlaanderen en Brazilië te overbruggen. De campagne kadert in het nieuwe partnerschap van KVLV, waarbij – onder begeleiding van Trias – ervaringen uitgewisseld worden met plattelandsvrouwen in de zuidelijke deelstaat Paraná. De afdeling van Zoersel heeft intussen de spits afgebeten met een Braziliaans getint dansevenement. Later dit jaar organiseert deze afdeling nog een wandelweekend, een smikkeltocht en drie fietstochten. Met dit soort evenementen wil KVLV ook wat centen inzamelen om de vrouwenemancipatie in Brazilië een extra duwtje in de rug te geven. Meer informatie: www.triaskvlv.net

Meer informatie: www.unizo.be/karelindefilipijnen

Koumba Keita wint Womed Award Zuid Uit handen van Prinses Mathilde heeft Koumba Keita de Womed Award Zuid ontvangen. Met deze prijs bekroont markant om de twee jaar ondernemende vrouwen in een ontwikkelingsland. Koumba is voorzitster van een vrouwengroep nabij de Guinese stad Dabola. De 25 leden produceren pindapasta. Om hun economische activiteiten te diversifiëren is de vrouwengroep van Koumba ook gestart met de productie en verkoop van groenten, die ze tussen twee oogsten door aan een aantrekkelijke prijs commercialiseren. Van hun fruit maken ze verschillende confituren. Markant hoopt dat Koumba in Guinee kan uitgroeien tot een rolmodel voor ondernemende vrouwen. Meer informatie: www.markantvzw.be/womedaward

2

Landelijke Gilden zet stapje in de wereld Antwerpse afdelingen van Landelijke Gilden organiseren al enkele jaren Stap voor S.T.A.P. Eind maart werd de eerste solidaire wandeling van dit seizoen georganiseerd door de afdeling van Poederlee. De opbrengst van dit soort wandelacties gaat integraal naar Trias. Het internationale engagement van Landelijke Gilden komt ook tot uiting in het partnerschap met Repam. Deze landbouworganisatie verdedigt – met de steun van Trias – de belangen van familiale boeren in het westen van Congo. Meer informatie: bijeenkomen.wordpress.com

Goede doelen koketteren graag met Bekende Vlamingen. Geen kwaad woord over de Helmut Lotti’s en Vincent Kompany’s van deze wereld. Bij veel ontwikkelingsorganisaties kan het engagement van dergelijke mensen een impuls geven aan de fondsenwerving. Dat is een goeie zaak. Toch zijn we bij Trias eerder terughoudend om ons te associëren met populaire figuren.

Dat de kopstukken van Boerenbond en Unizo een hele week uittrekken om zich aan de andere kant van de wereld te verdiepen in onze aanpak, is een uiting van het sterke solidaire engagement van hun organisaties. En niet toevallig hebben ook de voorzitsters van markant en KVLV de voorbije maanden een bezoek gebracht aan Trias-partners in respectievelijk Guinee en Brazilië.

“De band van Piet

Waarom staan Piet Vanthemsche en Karel met Trias Op die solidariteit bouwen we verder en Karel Van Eetvelt dan op de cover reikt veel verder dan om nog meer uitwisselingen te organitussen onze partnerorganisaties in van dit magazine, hoor ik u denken. In een goed bedoeld seren Noord en Zuid. Wij zijn ervan overtuigd het gezelschap van beide heren heb ik enkele weken geleden een bezoek ambassadeurschap” dat nieuwe vormen van internationale samenwerking lonend zijn. Want ondergebracht aan de werking van Trias in nemers begrijpen ondernemers, overal ter wereld. de Filipijnen. En wat bleek? Als je bekende koppen in je gezelschap hebt, is het inderdaad veel makkelijker Met oprechte dank voor uw engagement, om persaandacht los te weken. Dat was aardig meegenomen. Maar de band die Vanthemsche en Van Eetvelt hebben met Trias, reikt natuurlijk veel verder dan een goed bedoeld ambassadeurschap. Trias is nu eenmaal de ontwikkelingsorganisatie van de landelijke en ondernemersbeweging in Vlaanderen. En in onze nieuwe strategienota die sinds begin dit jaar van kracht is, staat te lezen dat we die banden nog nauwer willen aanhalen.

In dit nummer

Tijdens zijn bezoek aan de Filipijnen heeft Karel van Eetvelt een symbolische bij overhandigd aan Kaentrep, een partner van Trias die stedelijke ondernemers ondersteunt. Dat deed de gedelegeerd bestuurder in naam van Unizo Westhoek. Deze afdeling heeft al meerdere jaren een partnerschap met Ka-entrep. “Bij ons worden bijen geschonken aan afdelingen die het best scoren op het vlak van ledenwerving”, zegt Patrick Biesbrouck, de woordvoerder van Unizo Wervik die van bij de start betrokken was bij het partnerschap. Hij herinnert zich zijn bezoek aan de Filipijnen nog levendig. “Ik was erg onder de indruk van het doorzettingsvermogen bij de Filipino’s. Ook dit aspect van ondernemerschap wordt gesymboliseerd door de bij.”

Zoersel zet KVLV in beweging

Colofon

Ka-entrep ontvangt bezige bij van Unizo Westhoek

“De wil om vooruit te gaan, is ijzersterk”

Toeren tussen ondernemende Filipino’s

Philippe Matthijs Voorzitter

Ondernemen in de Filipijnen

Kansrijke vrouwen in Brazilië

Trias – Dienst Communicatie, tel 02/5480120 Rekeningnummer voor stortingen: BE45 7363 3333 3389 VU: Lode Delbare, Wetstraat 89, 1040 Brussel

3

“ De wil om vooruit te gaan,

is ijzersterk”

markant-voorzitster Lieve Droogmans onder de indruk van Guinese partner Stel je voor: je bent nog nooit in Afrika geweest en plots word je er door Trias gedropt. In één van de armste regio’s dan nog wel. Om ter plaatse samen met één collega een partnerschap met plattelandsvrouwen op poten te zetten. Het overkwam Lieve Droogmans, nationaal voorzitster van markant. “Binnen enkele jaren wil ik terugkeren naar Guinee”, vertelt ze in een openhartig gesprek.

Welke indruk heeft Guinee op u gemaakt? Lieve Droogmans: “De cultuurshock was enorm. Bovendien voelde ik me de hele reis niet echt prettig door de malariapillen. Maar achteraf bekeken,

is Guinee een mooi land vol natuurlijke rijkdommen. Er zijn ook voldoende watervoorraden voor de boeren, en dus is niemand ondervoed. Anderzijds moeten de mensen in hun overlevingseconomie wel rondkomen met een gemiddeld loon van amper twee dollar. En toch zijn ze altijd en overal heel vriendelijk. Hoewel er in Guinee veel militaire wachtposten zijn, heb ik me er altijd veiliger gevoeld dan in Brussel.”

In Guinee hebben mannen het traditioneel voor het zeggen. Heeft u daar iets van gemerkt? “Als je een man helpt, steun je zijn gezin. Wie een vrouw helpt, versterkt een hele gemeenschap. Dat zijn niet mijn woorden, maar die van de burgemeester in de stad Dabola. Dat hij gelijk heeft, is gebleken tijdens een bezoek aan de vrouwengroep van Bangouya. Eerst probeerden de mannen er een project rond aardappelen en rijst uit te bouwen.

“Ik heb me in Guinee altijd veiliger gevoeld dan in Brussel” Toen dat mislukte, namen de vrouw het roer in handen. Ze produceren nu groenten en karité-boter. Op basis van een microkrediet kochten de vrouwen een verwerkingsmachine. De lening was na exact een jaar afbetaald in plaats van de vooropgestelde 18 maanden. Intussen maken diezelfde vrouwen plannen voor de aankoop van een tweede machine. Ook in Guinee zijn de vrouwen dus de motor van de maatschappij. Maar ja, het is waar: op de belangrijkste posten zitten vooral mannen.”

4

De nieuwe partner van markant is de vrouwencoöperatie Coprakam, die de honing en karité van haar leden verkoopt. Hoe is de ontmoeting met deze organisatie verlopen? “Vergeleken met onze bedrijven zijn de werkomstandigheden ronduit primitief. Voorzichtig heb ik geprobeerd om enkele eenvoudige adviezen te geven, zoals het aanbrengen van de vervaldatum en de merknaam op verpakkingen. Dat hebben ze erg geapprecieerd.”

Op overheidssteun hoeft zo’n coöperatie niet te rekenen? “Guinee heeft een prille democratie. Er is nog geen verkozen parlement en de staatskas is leeg. De wegen verkeren in erbarmelijke staat, de corruptie tiert welig en de elektriciteit kan er zelfs in de grotere steden dagenlang uitvallen. Als ze kabels vervangen, worden die gewoon ergens anders weg-

“Ook in Guinee zijn vrouwen de motor van de maatschappij” genomen. En intussen komen de Chinezen in ruil voor tweedehands bussen de grondstoffen ontginnen. Vooral bauxiet, een grondstof die gebruikt wordt bij de productie van chips voor mobiele telefoons. De gsm is trouwens een geweldige uitvinding voor de Guinese bevolking. Alleen moeten ze extra dikke exemplaren gebruiken om er meerdere simkaarten in te steken. De plaatselijke operatoren bestrijken immers niet het hele land. Ondernemen in een land als Guinee is dus niet evident.”

gende vrouwengroepen komen er trouwens inspiratie opdoen. Uren wandelen hebben ze ervoor over. De wil om vooruit te geraken, is dus heel sterk.”

In Guinee heeft u voor het eerst op het terrein kunnen kennismaken met de werking van Trias, de ontwikkelingsorganisatie van markant. Hoe was dat? “Trias heeft in Guinee verschillende partnerorganisaties die de vrouwengroepen versterken. Ze werken rond teeltvoorlichting, microkrediet, bedrijfsbegeleiding en markttoegang. Hoewel de meeste medewerkers van deze partners mannen zijn, doen ze verschrikkelijk hard hun best om de vrouwengroepen vooruit te helpen. Dat dit gebeurt vanuit de filosofie van Trias, is een pluspunt: we moeten mensen niks in de schoot werpen, maar wel voor de nodige omkadering zorgen zodat ze zichzelf kunnen ontplooien.”

Welke activiteiten omvat het partnerschap van markant met Coprakam? “We hebben net de Womed Award Zuid uitgereikt. Met deze verkiezing hopen we het vrouwelijk ondernemerschap in Guinee een duwtje in de rug te geven. En volgend jaar organiseren we een uitwisselingsreis voor onze leden. Ik zou graag hebben dat enkele onderneemsters zich inschrijven. Rekening houdend met de lokale realiteit, zullen zij zeker nog wat extra adviezen kunnen verstrekken aan de vrouwen van Coprakam.”

Hoe schat je het groeipotentieel in van een coöperatie zoals Coprakam? “Ik heb er het grootste vertrouwen in dat de vrouwengroepen die aangesloten zijn bij Coprakam op redelijk korte termijn significante vooruitgang kunnen boeken. In Bangouya heb ik een magazijn voor de opslag van karité-boter gezien. Er ligt muizenvergif en regelmatig voeren de vrouwen kwaliteitscontroles uit. Bovendien gaat hun koopwaar pas de deur uit van zodra de marktprijzen gunstig zijn. Deze vrouwen hebben het spel van vraag en aanbod dus goed begrepen. Delegaties van omlig-

5

Toeren tussen

ondernemende Filipino’s Eerste terreinbezoek van Karel Van Eetvelt en Piet Vanthemsche Trias gaat de internationale solidariteit van zijn Vlaamse partnerbewegingen nog sterker verweven in zijn programma’s. Dat het menens is, bewijst de gezamenlijke uitstap van Piet Vanthemsche en Karel Van Eetvelt naar de Filipijnen. Begin februari doorkruisten ze de hele archipel om kennis te maken met diverse partners van Trias. Dit is hun relaas.

aar ook ter wereld, de uitdagingen voor zelfstandige ondernemers zijn grotendeels gelijklopend. Terwijl Unizo zich verzet tegen de komst van grote winkelcentra zoals Uplace, moeten kleine marktkramers in de Filipijnse stad Naga City opboksen tegen ultramoderne shopping malls. Op vraag van Trias ontfermt de plaatselijke kamer van koophandel zich over het lot van deze marktkramers. “Ook in de Filipijnen proberen projectontwikkelaars snel winst te maken door de inplanting van grote winkelcentra”, stelt Karel Van Eetvelt ter

plaatse vast. “Daarom is het belangrijk dat kleine handelaars zich verenigen en een stem krijgen. Zo kunnen ze samen met het stadsbestuur van Naga City in de tegenaanval gaan. De verfraaiing van het stadscentrum, de reorganisatie van de informele handel en de opwaardering van de centrale markt zijn stappen in de goede richting.”

Boordevol toekomstplannen Vanuit Naga City verkennen de topmannen van Boerenbond en Unizo het platteland op het schiereiland Bicol. Ze maken er kennis met een boerencoöperatie die in 1994 ontstaan is uit een landhervorming. 426 landloze boeren kregen toen een lapje grond van gemiddeld 1,7 hectare. Vijf jaar

later verkocht de coöperatie al biologische rijst en organische meststoffen. Dankzij de ondersteuning van Trias mag de boerenorganisatie vandaag gerekend worden tot de vijf beste coöperaties die ontsproten zijn uit een landhervorming. De voorzitter van Boerenbond raakt vooral onder de indruk van de overnachting bij zijn collega Ludem Molina. Als zoon van een arme landarbeider moest Ludem jarenlang de nacht doorbrengen onder de blote hemel. “In België zou zijn huis meteen onbewoonbaar verklaard worden”, vertelt Piet Vanthemsche. “Toch is Ludem fier. Want hij kon dat huis eigenhandig bouwen met zijn bescheiden opbrengsten uit de rijstverkoop. Nu hij hoger op de sociale ladder geklommen is, stelt Ludem zich nog meer doelen. Zo wil hij op z’n zestigste een tweedehands auto kopen. Ik denk dat hij gelukkig is.”

Van bedrijfsbeheer tot kwaliteitsonderwijs Bij aankomst in de overbevolkte hoofdstad Manilla valt het Karel Van Eetvelt op dat de concurrentie tussen kleinschalige ondernemers moordend is. Om te ontsnappen aan de werkloosheid opent jan en alleman een eigen winkeltje. De ene sari-sari verdringt

“Betere bedrijven, meer winst, hogere taksen, beter onderwijs” (Karel Van Eetvelt)

 Door een betere inrichting is het weer aangenaam om

te kuieren tussen de honderden standjes op de centrale marktplaats van Naga City.

6

 Piet Vanthemsche en Karel Van Eetvelt krijgen een moti-

vatietraining bij Ka-entrep. Deze partner van Trias begeleidt kleine ondernemers in de miljoenenstad Manilla.

dan ook de andere in het broeierige straatbeeld. Het aanbod van deze winkeltjes varieert van voedsel, conserven, drank, snoep en sigaretten tot schoonmaakmiddelen en toiletspullen. De talrijke buurtgroepen en de nationale ondernemersorganisaties hebben

“Ondanks armoede geloven Filipino’s in toekomst” Voor Karel Van Eetvelt was de reis naar de Filipijnen de eerste echte kennismaking met de werking van Trias. Toch voelde de gedelegeerd bestuurder van Unizo zich snel als een vis in het water tussen de lokale ondernemers en boeren.

Wat is je het meest opgevallen in de Filipijnen? Karel Van Eetvelt: “Het optimisme en de positieve ingesteldheid van de mensen. Hun levensomstandigheden zijn armoedig, maar toch hebben ze een ijzeren geloof in een betere toekomst. Het contrast met Vlaanderen is erg groot. Wij denken altijd dat het morgen slechter zal gaan dan vandaag.”

Wat zijn volgens jou de sterke punten in de aanpak van Trias? “De versterking van het middenveld is in ontwikkelingslanden een belangrijke hefboom om de economische ontwikkeling op gang te trekken. Als Trias erin slaagt om op duurzame wijze ledenorganisaties in de steigers te zetten, dan zorgen we ervoor dat zelfstandige ondernemers kansen krijgen.”

Welke zijn de grootste uitdagingen voor Trias? “We hebben in de Filipijnen kansarme ondernemers gezien die erin slagen om door te groeien. Dat is heel hoopgevend, maar we mogen ons niet blindstaren op de succesverhalen. Trias heeft de taak om voortdurend de onderkant van de samenleving te bewaken. Bij Unizo weten we heel goed dat dit niet evident is. Mensen die mislukken, verstoppen zich vaak.” Lees verder op pagina 8 >

7

> Vervolg van pagina 7

“Voor één miljoen mensen maken wij het verschil” Piet Vanthemsche is al enkele jaren voorzitter van AgriCord, de koepel van een dozijn agri-agencies, waaronder Trias. Toch was het de eerste keer dat de topman van Boerenbond op het terrein kennismaakte met ‘zijn’ ontwikkelingsorganisatie.

Kan een organisatie zoals Trias het verschil maken voor familiale boeren en kleine ondernemers?

 Boerenleider Ludem Molina legt uit hoe de leiderschaps-

trainingen van Trias zijn leven veranderd hebben.

geen aandacht voor de noden van de kansarme winkeliers. Weinigen ontsnappen dan ook aan de armoedespiraal. Op het programma staat een bezoek aan Kaentrep, een partner van Trias die in Manilla vierhonderd zelfstandige ondernemers begeleidt. De leden krijgen toegang tot motivatietrainingen, bedrijfsopleidingen en netwerkactiviteiten. Om te kunnen wegen op het stedelijk ondernemerschap zou het ledenbestand van Ka-entrep fors moeten groeien. In een gesprek met de bestuurders suggereert Karel Van Eetvelt om de informele bedrijven actiever te ondersteunen bij hun regularisatie. “Betere bedrijven, meer jobs, meer winst, hogere taksen, beter onderwijs. Maak de cirkel rond”, luidt zijn advies.

Financiële autonomie Vanuit de metropool zetten Vanthemsche en Van Eetvelt vervolgens koers richting Panay. Op dit eiland ontmoeten ze Jess Nathan, die samen met

“Ik denk dat Ludem gelukkig is” (Piet Vanthemsche)

8

Piet Vanthemsche: “Ik ben niet naïef. Trias gaat de wereld niet redden. Maar ik heb overnacht bij Ludem Molina, de voorzitter van de boerencoöperatie die Trias in de Filipijnen ondersteunt. Voor zo’n mensen maken we het verschil tussen een uitzichtloos bestaan en een hoopvolle toekomst. Trias doet dat voor één miljoen mensen. Dat is de moeite waard.”

Welke indruk heeft het plaatselijke team van Trias op u gemaakt? “Naast het professionalisme is ook de bezieling opgevallen. Sommigen werken al zestien jaar in de Filipijnen, maar zijn nog even enthousiast als hun eerste dag. Tegelijkertijd zijn de medewerkers van Trias zich zeer bewust van hun rol. Ze moeten zorgen voor een goede omkadering, maar finaal moeten de ondernemende mensen zelf hun weg zoeken. Wij moeten de mensen van ginder niet vertellen hoe het moet.”

Toeren tussen ondernemende Filipino’s een handvol medewerkers een kleine suikerfabriek runt. De suikerfabrikant is één van de 1.400 ondernemende mensen die steun krijgen van Insol. Deze partner van Trias versterkt micro-ondernemingen die door hun groeipotentieel een hefboom zijn in de strijd tegen armoede. Jaarlijks kent bijna veertig procent van deze bedrijven een liquiditeitsgroei van twintig procent of meer. Maar wat zal er gebeuren wanneer Trias de ondersteuning van Insol stopzet, vragen Vanthemsche en Van Eetvelt zich luidop af. De bestuurders van Insol krijgen te horen dat ze in versneld tempo moeten werken aan de financiële autonomie van hun organisatie. Het komende jaar willen ze die optrekken van 50 naar 90 procent. Als afsluiter van de reis mogen de voorzitter van Boerenbond en de gedelegeerd bestuurder van Unizo een ritje maken op een gemotoriseerde driewieler. Dat gebeurt op uitnodiging van een lokale federatie die met steun van Trias de belangen van de chauffeurs verdedigt. Stuk voor stuk gaat het om mensen die onder de armoededrempel leven. Het lobbywerk van hun federatie loont, want de ene gemeente na de andere begint te werken aan de optimalisering van routes. Aanslepende twisten met de verkeerspolitie of tussen transportverenigingen raken opgelost.

Ondernemen in de Filipijnen De klassenverschillen in de Filipijnen zijn erg groot. Maar rijk of arm… de mensen zijn er vriendelijk, goedlachs en gastvrij. De Filipino’s hebben de oudste democratie van Azië, maar begrippen als ‘gelijkheid’ en ‘individualisme’ hebben er niet dezelfde betekenis als bij ons. Filipino’s houden vast aan sterke familiebanden en een diep respect voor de sociale hiërarchie. Dat is een overblijfsel van de feodale maatschappij die de Spanjaarden ooit importeerden. Nog geen honderd families met veel Spaans en Chinees bloed beheersen de economie. Misschien het dubbele aantal domineert de politiek. Deze oligarchie schermt haar belangen af tegen buitenlandse

Maar dan gebeurt het: wanneer Van Eetvelt plots plankgas geeft met zijn driewieler wordt copiloot Vanthemsche overboord gekieperd. Wanneer de rook is opgetrokken, blijkt dat er gelukkig geen brokken moeten gelijmd worden tussen Unizo en Boerenbond…

 Trias ondersteunt de chauffeurs van zogeheten ‘tricycles’.

Karel Van Eetvelt en Piet Vanthemsche maken een proefritje.

investeerders en heeft van armoedebestrijding nooit een prioriteit gemaakt. Al leeft naar schatting 30 procent van de bevolking onder de armoedegrens. Met grote moeite zijn in de jaren negentig landhervormingen doorgevoerd. De meeste boeren bewerken een areaal van zo’n twee hectare. Wie als micro-ondernemer zijn heil zoekt in de stad, moet opboksen tegen immense concurrentie. Daarom zoeken miljoenen Filipino’s hun heil in het buitenland. Jaarlijks sturen de oversea workers miljarden dollars naar het thuisfront. Of dit bedrag de sociale kost voor al die uit elkaar gerukte gezinnen dekt? Trias geeft 93.000 ondernemende mensen in de Filipijnen kansen om in eigen streek een menswaardig gezinsinkomen uit te bouwen.

9

Kansrijke vrouwen in Brazilië KVLV’sters vertellen over reiservaringen Met steile verwachtingen stapten tien vrouwen van KVLV eind oktober op het vliegtuig. In het zuiden van Brazilië maakten ze onder begeleiding van Trias twee weken lang kennis met een organisatie die plattelandsvrouwen ondersteunt. Bij twee uitwisselingsreizigers peilden we naar hun gevoelens die ze aan hun avontuur hebben overgehouden.  De deelnemers aan de uitwisselingsreis in Brazilië: Katelijne Lecluse, Lief Meelberghs, Lydie Wuyts, Lut Vettenburg, Marja

ut Vettenburg (56) heeft een brede blik op de wereld. Als Senior Business Adviseur ondersteunt ze diverse projecten voor KBC in CentraalEuropa. Eerder nam de KVLV’ster ook al deel aan uitwisselingsreizen naar Tanzania en Guinee. “Deze manier van reizen boeit mij. Voor een gewone toerist is het bijna onmogelijk om met de lokale bevolking in contact te komen. Bovendien kon ik met mijn achtergrond in de landbouw een kennismaking met de Braziliaanse landbouw niet laten schieten.” Maar welke rol kan een ontwikkelingsorganisatie als Trias nog spelen in één van de snelst groeiende economieën ter wereld? Dat was de vraag die Patris Van den Bossche (56), een ambtenaar bij de Vlaamse overheid, zich vooraf stelde. Ze had veel gelezen over de onvergetelijke ervaringen van de KVLV-vrouwen die enkele jaren geleden naar Guinee reisden. Bij de voorbereidende vergaderingen bleek al snel dat deze reis totaal verschillend zou zijn. De situatie en cultuur in het zuiden van Brazilië zijn nu eenmaal totaal anders dan die in het westen van Afrika.

 KVLV-voorzitster

Nik Van Gool omarmt de plattelandsvrouwen in Brazilië: “Omdat vrouwen de motor van verandering zijn in het Zuiden, is het belangrijk dat ze blijven geloven in zichzelf.”

10

Van Dessel , Marleen Van Roosendael, Nik Van Gool, Patris Van den Bossche, Veerle Minsaer, Jo Vettenburg en Triasmedewerkster Barbara Luypaert.

“Bij KVLV worstelen we met dezelfde vragen als de vrouwen uit Paraná.” Interculturele communicatie “Op sommige plaatsen werden we heel hartelijk ontvangen door de plattelandsvrouwen, maar elders ging het er een stuk koeler aan toe. Misschien had niet iedereen ons bezoek tot in de puntjes voorbereid”, zegt Patris eerlijk. Volgens Lut heeft het ook te maken met het verwachtingspatroon bij de KVLV-delegatie. “Het zuiden van Brazilië heeft een heel Europese aanblik. Misschien verwachtten we daarom dat ook de vergadercultuur hetzelfde zou zijn. Dat was een verkeerde inschatting.” Volgens Lut en Patris verliepen de informele contacten een stuk gemoedelijker. Als je bijvoorbeeld samen kookt, kan je de dingen desnoods met handen en voeten uitleggen. “Dan moet je niet meer semantisch struikelen over rekbare begrippen. Bij de term ‘coöperatie’ denken wij eerder aan groenteveilingen, terwijl zij dit woord gewoon gebruiken voor een samenwerking tussen twee vrouwen. Soms duurt het even voor je dat door hebt”, legt Lut uit.

Sterke vrouwen

“In het zuiden van Brazilië hebben de vrouwen kansen om zich te ontplooien.” ‘Kansrijke’ plattelandsvrouwen Met beperkte middelen boekt Trias bemoedigende resultaten op het Braziliaanse platteland, waar een relatief groot deel van de bevolking nog altijd onder de armoedegrens leeft. Of ze tijdens hun reis ook geconfronteerd werden met schrijnende armoede? “Eigenlijk niet”, antwoordt Patris. “Maar wat zich in de boerderijtjes binnenskamers afspeelt, weten we natuurlijk niet.” De kennismaking met de familiale landbouw is Lut alleszins niet slecht bevallen: de akkers zijn goed bewerkt, de weiden netjes omheind. “Maar alles is wel heel kleinschalig. Vergelijk het met de arbeidsintensieve landbouw op onze boerderijen van de jaren vijftig en zestig.” Dat de boerinnen in het zuiden van Brazilië ‘kansarm’ zijn, willen Lut en Patris niet gezegd hebben. Het lobbywerk van de boerencoöperaties die Trias ondersteunt, blijkt immers te renderen. “De manier waarop de overheid kansen geeft aan familiale boeren heeft me aangenaam verrast. Kinderen hebben recht op warme maaltijden, schoolmaaltijden moeten voedingsproducten van de familiale landbouw bevatten, boeren hebben toegang tot microkredieten, hoeveverwerkers krijgen trainingen en coöperaties ontvangen extra subsidies.”

De komende jaren wil KVLV mee haar schouders zetten onder de vrouwenemancipatie op het Braziliaanse platteland. Patris vertelt: “We hebben vooral vrouwen ontmoet die erin slagen om een eigen inkomen te verwerven. Dat versterkt hun zelfvertrouwen, hun positie in het gezin en in de maatschappij. Hoe het met de andere vrouwen gesteld is, weten we niet.” Beide vrouwen zijn ervan overtuigd dat KVLV een positieve bijdrage kan leveren aan de zelfontplooiing van Braziliaanse plattelandsvrouwen. “We bestaan meer dan honderd jaar, dus hebben we voldoende ervaring over de manier waarop je een organisatie opbouwt. Methodieken die bedrijfsbegeleiders kunnen gebruiken, liggen bij ons voor het grijpen”, weet Lut. Maar beide partners kunnen ook van elkaar leren. Patris: “Ook bij ons is de verjonging van het ledenbestand en vooral van de besturen een uitdaging. Over dat soort thema’s kunnen we samen nadenken. Bij KVLV hebben we per slot van rekening ook niet de antwoorden op alle vragen.”

Wil u meer weten over Brazili de opmars ë van familiale Boeren de opmerkelijke landbouwdynamiek in Brazilië? Bestel dan meteen uw gratis exemplaar van ‘Brazilië, de opmars van familiale boeren’. Dat kan door een mail te sturen naar koen.symons@triasngo.be, met de mededeling ‘opmars’.

11

Trias vzw op Facebook

Like us TRIAS IS DE ONTWIKKELINGSORGANISATIE VAN