Samen de schouders eronder

FOTO: CASEY HORNER

Verzekeraar Athora pleit ervoor dat duurzaam beleggen collectief omarmd wordt door de gehele sector: rendement voor een betere wereld naast financiële opbrengst. Een visie op positieve impact waarbij drempels als inprijzing en kapitaalsvereisten nog in de weg liggen op het pad richting een duurzaam beleggingsklimaat.

Een set van fundamentele investeringsprincipes en zeven materiële duurzaamheidspijlers vormen een belangrijk uitgangspunt voor Athora. De pijlers zijn een afgeleide van het framework van de Britse renegade economist Kate Raworth. In haar boek Doughnut Economics pleit ze voor een evenwichtig model voor sociale voorspoed en ecologisch herstel, waarbij niemand het recht heeft om het ecosysteem op deze wereld te misbruiken voor eigen gewin.

Die visie - die ver voorbij cijfers en korte termijn kijken reikt – gaat hand in hand met die van Athora. “Als je kijkt naar onze missie, dan is dat financiële zekerheid in een mooiere wereld”, schetst Richard Thönissen, Manager Duurzaamheidsstrategie. “Het juiste rendement, maar óók in een wereld waarin men daarvan kan genieten.” Beleggingen worden daarom niet slechts gedaan in duurzame ondernemingen met aantoonbare positieve impact, maar juist ook in wat nog niet duurzaam ís, maar dat wel kan of móet worden. Uiteraard onder strikte voorwaarden.

Duurzaam investeringsraamwerk

Dat wordt gedaan aan de hand van een duurzaam investeringsraamwerk. Daarin wordt het adaptief vermogen van bedrijven en sectoren beoordeeld, en de mate waarin zij blootgesteld worden aan (fysieke en transitie-)risico’s. Exclusie vormt hierbij de absolute ethische ondergrens; hoger in het raamwerk wordt een genuanceerd beeld geschetst van positieve impact, risico’s en adaptief vermogen.

Juist daar ligt volgens Athora een grote kans voor de financiële sector om de handen ineen te slaan. “Samen bereik je natuurlijk veel meer”, zegt Maarten Stigter, Directeur Duurzaamheid. “Het beeld dat we schetsen met ons raamwerk is niet alleen genuanceerd, maar vooral ook realistisch. Het is een reflectie van de reële economie op dit moment. En die is nog niet volledig duurzaam; het is in transitie. De Nederlandse pensioensector zou zich collectief moeten richten op het gebied tussen wat duurzaam is en wat duurzaam zou moeten worden.”

De horizon

“Wat een heel belangrijke rol speelt, is horizon: hoe kijk je naar rendement?”, vult Thönissen aan. “Vooral: op welk moment wil je rendement maken en terugzien? Als je als onderneming gedwongen wordt om bijvoorbeeld op kwartaalbasis te rapporteren, kijk je heel anders naar rendement dan wanneer je een horizon hebt van vijf tot vijftien jaar. Dan heeft een duurzame onderneming de kans om rendement te realiseren. Daar kan, ten aanzien van de rapportage-drang die wij onszelf hebben opgelegd, ook een slag gemaakt worden.”

Pensioenverzekeraars richten zich immers op rendement voor de toekomst. Juist daarom gaat dat langetermijnperspectief hand in hand met de sector. “Daar ligt ook een opdracht voor de politiek”, bepleit Stigter. “Regels rondom jaarverslaggeving kunnen zich veel meer richten op de langere termijn. Ook voor onszelf, overigens: als pensioenverzekeraars kunnen we - ook op eigen initiatief - veel meer langetermijnprognoses publiceren.”

Inprijzing negatieve effecten

Tegelijkertijd merkt Athora verschillende struikelblokken op. “Je zou het weeffouten in het systeem kunnen noemen, wat duurzaam beleggen tegenhoudt”, aldus Thönissen. Dat zit enerzijds in het inprijzen van negatieve effecten op het milieu. Zo berekende De Wereldbank vorig jaar dat slechts 20 procent van de CO2-uitstoot beprijst is in de economie. Thönissen: “Bedrijven die te veel CO2 uitstoten, komen er zo veel te goed vanaf. De reductie daarvan komt vervolgens op het bordje van de samenleving. Daarom roepen we de politiek op om meer vaart te maken met stappen omtrent het inprijzen van negatieve effecten. Dan zorg je voor een eerlijker speelveld voor duurzame investeringen, en voorkom je concurrentie waar duurzame bedrijven niet tegenop kunnen boksen.”

“Er zitten nog te veel prikkels de verkeerde kant op”, vult Stigter aan. “Bijvoorbeeld het emissiehandelssysteem vanuit Europa waar de luchtvaartsector van is uitgesloten. Alleen dat toont al aan dat er iets - op zijn zachtst gezegd - niet goed gaat. Dat is voor ons een no-brainer, maar tegelijkertijd wel de harde realiteit. Er moet veel meer beleid en sturing komen vanuit de politiek.”

Andere blik

Ook de kapitaalvereisten voor duurzame beleggingen met een hoger risicoprofiel zorgen voor een spagaat: financiële stabiliteit versus duurzame financiering. De solvabiliteitseisen op Europees niveau zouden volgens Thönissen op een andere manier ingestoken moeten worden. “Dat vergt echter een andere blik dan er nu is. Daarom maken we ons daar hard voor, met name ook richting De Nederlandsche Bank om dat mee te nemen.”

Leave No One Behind

Er zijn dus nog flinke stappen te maken door (pensioen)verzekeraars, de politiek en bedrijven. Essentieel daarbij is dat transities zoals naar hernieuwbare energie of een duurzaam voedselsysteem inclusief zijn - het Leave No One Behind-principe, in woorden van de 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling van de Verenigde Naties. Thönissen: “Je moet ervoor zorgen dat iedereen in staat is om mee te kunnen met de transitie en niemand vermorzeld wordt door een grote verandering van het systeem. Ook daar moeten we ons als pensioenverzekeraar bewust van zijn.” Dat sluit weer aan op eerdere woorden van zijn collega Stigter: “Samen bereik je meer.”

Richard Thönissen

Manager Duurzaamheidsstrategie Athora

Maarten Stigter

Directeur Duurzaamheid Athora

Geschreven door:

Redactie Mediaplanet

Dit artikel wordt mede

mogelijk gemaakt door

MVO Nederland pleit voor integrale kijk op duurzaamheid

De klimaatdoelstellingen van 2030 zorgen voor transitiestress. Veel bedrijven hebben momenteel moeite om de omslag te maken. Volgens directeur-bestuurder Maria van der Heijden van MVO Nederland gaan er dingen goed, maar ook nog steeds veel niet. “We zitten met zijn allen in een oud systeem waarin we nu stukjes aan het aanpassen zijn. Maar we moeten radicaal om naar een nieuw systeem.”

Hoe staat ondernemend Nederland ervoor als het gaat om duurzaamheid? Om dat te meten en om de transitie te versnellen, bedacht MVO Nederland in 2020 de Nieuwe Economie Index (NEx). Dat de index dit jaar op 15,4 procent uitkwam, stemt Van der Heijden allerminst tevreden. “Het gaat naar mijn smaak veel te langzaam”, legt de bevlogen directeur-bestuurder van de beweging voor ondernemers in de nieuwe economie uit. “Onze analyse van de Rijksbegroting liet zien dat het kabinet vooral bezig is met energie- en uitstootvermindering, maar minder met het stimuleren van innovatieve oplossingen, ideeën en bedrijven.”

Meer aandacht voor circulaire en biodiversiteit

Bovendien laat de index van dit jaar een wisselend beeld zien. “Sommige dingen – zoals meer vrouwen aan de top en de versnelling van de energietransitie – gaan goed,” aldus Van der Heijden, “maar andere dingen nog steeds niet. Zo stagneert de circulaire economie met het herbruiken van grondstoffen, terwijl dit juist een flinke opschaling zou moeten krijgen. Ook is er bijna geen aandacht voor biodiversiteit in ons land - en al helemaal niet in de keten of in het buitenland waar veel van onze impact plaatsvindt -, het verzwaren van het elektriciteitsnet of het aanpassen van overheidsregels zodat ze innovatieve ideeën mogelijk maken. Er zijn heel veel beloftes gedaan, maar daar moet nog hard aan getrokken worden als we die in 2030 willen halen.”

Kantelpunt: geen weg meer terug

Want om die doelen te bereiken, is het volgens MVO Nederland nodig om in 2025 een kantelpunt te bereiken. Minimaal 20 procent van ondernemend Nederland zou op dat moment de oude economie achter zich gelaten moeten hebben. “Als dat gebeurt, is er geen weg meer terug en zal het verduurzamen steeds sneller gaan. De kracht van de verandering ligt bij ondernemers. Zij hebben de slagkracht om te zorgen voor die verandering. De koplopers weten dondersgoed wat er speelt, begrijpen de urgentie en zien exact wat er nodig is. Ze willen een positieve impact op hun omgeving hebben. Tegelijkertijd zien ze dat het ook tot nieuwe businesskansen en verdienmodellen leidt.”

Maar waarom is verduurzaming dan zo moeilijk voor de rest? “Iets bestaands loslaten voor iets wat nog onbekend is, is eng. Waar duurzaamheid vroeger nog gezien werd als ‘iets teruggeven aan de maatschappij’ gaat het nu eigenlijk veel meer om ‘verbinding maken met de buitenwereld’. Beseffen dat we deel uitmaken van het ecosysteem en kijken welke invloed jij hierin hebt. Het duurt ontzettend lang om de omslag te maken van een traditioneel systeem waarin niemand zich bekommerde om vervuiling naar een circulair systeem waarin iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt. We zijn stuk voor stuk mensen die opgegroeid zijn in een situatie met bepaalde regels en wetten. Het duurt even voordat we die omslag in denken hebben gemaakt.”

Geen integrale visie van de overheid

Maar ook zijn er bedrijven die totaal geen baat hebben bij een duurzame bedrijfsvoering. “De fossiele krachten zijn ook nog te sterk. Er gaat nog altijd meer subsidie naar fossiel dan naar duurzaam. Dat helpt natuurlijk niet. Net als het zwalkende beleid van de overheid. Zo liet afgelopen Prinsjesdag zien dat de overheid eigenlijk geen integrale kijk en visie op duurzaamheid heeft. Het beleid bestaat nog te veel uit losse snippers, terwijl het gaat om het papieren vel dat die snippers samen vormen. We zitten met zijn allen in een oud systeem en zijn daarin stukjes aan het aanpassen, maar we moeten nu radicaal over naar een nieuw systeem. We moeten stoppen met het continue dichtnaaien van de gaten in een oude winterjas, maar een nieuwe kopen die weer generaties lang meekan.”

Iets bestaands loslaten voor iets wat nog onbekend is, is eng’’

Maria van der Heijden

Directeurbestuurder MVO Nederland

Geschreven door:

Sandra Zuiderduin

Lees online verder op www.planet-cause.nl