LEIDING WERVEN DOE JE ZO
CONCRETE TIPS BIJ LEIDINGSTEKORT 1
2
VOORWOORD
De jeugdbewegingen groeien alsmaar, maar de leidingsgroep groeit niet mee. Kampt jullie jeugdbeweging ook met een leidingstekort? Jullie zijn niet alleen, heel wat verenigingen zijn op zoek. Sommigen slagen erin dat tekort met succes weg te werken, anderen moeten jammer genoeg stoppen met hun vereniging. Om jullie te behoeden voor dat kwaad, interviewden wij enkele jeugdbewegingen met een succesvolle rekruteringsactie. Hun voorbeelden kunnen jullie jeugdbeweging inspireren om het leidingstekort aan te pakken.
IN’T KORT Herstructureer beschikbare middelen
p. 4
Schakel de pers in
p. 9
Zoek op meerdere plaatsen
p. 11
Maak een optimistisch filmpje
p. 14
Leen eens een leider
3
p. 17
#1: HERSTRUCTUREER BESCHIKBARE MIDDELEN Om te beginnen kan jouw vereniging structureel veranderen. Door fundamentele veranderingen door te voeren, groeit je leidingsgroep.
“Het was ook het ideale moment want we kregen net een nieuw gebouw van de gemeente, zo hadden we meteen een thuisbasis”, verklaart ze. Elke Chirogroep heeft zijn eigen tradities en waarden. Die moesten dus allemaal samengevoegd worden. “Dat zijn heel lange vergaderingen geweest,” zegt Flore,“het was veel geven en nemen.”
FUSIE Chiro Waarschoot ontstond uit een samensmelting Chiro Nazoena en Chiro Dakan. Tot 2010 waren zij aparte twee groepen, een voor meisjes en een voor jongens. “De meisjes hadden een leidingstekort en veel leden, bij de jongens was dat omgekeerd”, vertelt groepsleidster Flore Roggeman (21). Door te fusioneren versterkten ze elkaar.
De fusie in Waarschoot was een groot succes. Momenteel telt Chiro Waarschoot 33 leiders en 180 leden. “Samengaan om het leidingstekort aan te pakken is een goede optie voor jeugdbewegingen in dezelfde situatie als wij”, vertelt de groepsleidster.
4
BLOEIENDE CHIROGROEP
De twee groepen probeerden vorig jaar de eenwording uit. “We gaven één keer per maand samen een activiteit,” duidt Liesbeth, “en uiteindelijk beslisten we om samen te smelten.” In augustus begonnen de jongens en meisjes samen te vergaderen. We verdeelden ons in kleine groepjes die per thema naar een oplossing zochten.
Ook Chiromeisjes Eglantier en Chirojongens Pavé uit Baarle zijn sinds september 2014 Chiro Gecko. De twee groepen besloten om te fusioneren omdat Chiro Pavé te weinig leden had. “Maar we zagen ook een leidings-tekort aankomen omdat de meesten in september 2015 gaan stoppen als leider”, verduidelijkt Liesbeth Michiels, hoofdleidster van Chiro Gecko.
Voor onze leden was de fusie zeker een succes want “de leden blijven maar toestromen omdat we nu een bloeiende Chirogroep zijn”. Ook voor de toekomst blijkt het dus een succesformule omdat de opvolging al verzekerd is. “Leiding zoeken is sowieso moeilijk en in onze situatie was fusioneren een goede oplossing”, besluit Liesbeth.
Momenteel telt de Chirogroep negentien leid(st)ers maar volgend jaar stoppen er een heleboel. “Gelukkig hebben we door de fusie veel Aspi’s (= 17-18 jarigen) die het tekort goed zullen opvangen”, aldus de hoofdleidster.
5
SPROKKELEN IN EIGEN GROEP
Volgend jaar zullen er opnieuw Herkimleden zijn bij de KSA-groep, na een jaar worden die leden betrokken en worden ze leiding. Junot verduidelijkt: “We zorgen voor een opleiding in hun laatste jaar, zodat die leden volwaardig leiding kunnen worden.” Het is altijd al een vrije keuze geweest om al dan niet leiding te worden na het laatste jaar. “Maar nu stimuleren we hen meer om leiding te worden”, legt Junot uit.
KSA Runkst gooide het over een andere boeg. Zij ving haar leidingtekort op door jongere leden sneller bij de leiding te betrekken. Bondsleider Junot Suffeleers (18) van KSA Runkst: “Normaal gezien betrekken we Herkim (= de oudste leden) langzaamaan bij de vergaderingen, maar dit jaar hebben we geen leden in die groep. Als we jongere leden geschikt vinden en ze zien het zitten om leiding te worden, gaan we langs bij de ouders om uit te leggen wat het betekent om leiding te geven.” Communicatie met de ouders is dus heel belangrijk bij een structurele werkwijze.
De herstructurering is volgens hem een succes op lange termijn omdat “mensen groeien in een functie en zo beter worden”. Sinds de herstructurering hebben ze een grotere leidingsploeg die opvallend jonger is dan andere jaren. Voor Junot is het belangrijk om bij een leidingstekort naar de oudste groepen te kijken. “Je moet hen van het tekort op de hoogte brengen,” zegt de bondsleider, “en als je hen geschikt vindt, moet je hen erbij betrekken.”
SUCCES OP LANGE TERMIJN 6
WAT SCHRIJVEN DE KOEPELS? KSA Nationaal heeft leidingswerving en -behoud in haar beleidsnota 2014-2017 staan. Voor KSA Limburg is het zelfs prioriteit dit jaar. De werking benadrukt het belang van een 16+werking waarin leden nog activiteiten krijgen en ondertussen al de kneepjes van het leidersvak leren. Door te focussen op zorg voor de oudste groep, kan je jeugdbeweging zich verzekeren van gemotiveerde toekomstige kwaliteitsleiding. Ook Chirojeugd Vlaanderen pleit voor behoud van de Aspirantenwerking. Haar campagne Alive! streeft ernaar Aspi’s Aspi’s te laten zijn. Zij stelt voor om alle mogelijke pistes te overwegen alvorens te herstructureren.
TIP #1
Durf over het muurtje te kijken naar andere jeugdbewegingen
en denk na over een mogelijke fusie als oplossing voor het tekort.
7
8
#2: SCHAKEL DE PERS IN
Probeer het eens in de media. Zo verscheen Hans Deschuytter (19) van Scouting Molenbeek begin mei in Flair met een wel heel opvallend zoekertje. “Flair zocht zeven originele zoekertjes en ze zijn op ons zoekertje op onze website gebotst,” aldus Hans Deschuytter.
bij de scoutsleiding bleven. “We konden ons altijd redden maar sinds vorig jaar is het echt problematisch aan het worden”, vertelt Hans. “Een grote actie, zoals die in Flair, hadden we nog nooit gedaan.” Op het moment van het interview had de scoutsgroep al één kandidaat-leidster. Maar Hans Deschuytter klinkt hoopvol: “Ik kan nog niet echt spreken van een groot succes maar ik verwacht toch nog tientallen mails van geïnteresseerden.”
De Molenbeekse scoutsgroep heeft momenteel vijfentwintig leden en welgeteld één vaste leider: Hans Deschuytter. “Er zijn een paar Jins, de oudste tak, die twee keer per maand als hulpleiding staan,” zegt hij. Ze konden zich voordien altijd wel uit de nood helpen. Door rondvraag bij andere groepen of bij mensen die nog geen leiding waren, vonden ze leid(st)ers die twee jaar
9
ROOSKLEURIGE TOEKOMST De hoofdleider ziet de toekomst rooskleurig: “Volgend jaar worden vier Jins vaste leiding, dan zijn we toch al met vijf vaste leiders.” Hij hoopt dat het zoekertje in Flair ervoor zorgt dat ze twee of drie leidsters mogen verwelkomen. “Dan staat er een stevige leidingsploeg, die kan zorgen voor meer afwisseling en meer ideeën,” zegt hij, “de groep heeft dan wel potentieel om te groeien.” Voor Hans is het belangrijk om te blijven zoeken en niet op te geven: “Motivatie is heel belangrijk, ik blijf zorgen voor een stabiele groep met leiding.” Het is altijd spijtig als een jeugdbeweging moet stoppen met bestaan “daarom is het belangrijk dat je blijft doorvechten”.
TIP #2
Creëer naambekendheid door
creatieve zoekertjes in de pers,
langs deze weg spreek je ook meer mensen aan. 10
#3: ZOEK OP MEERDERE PLAATSEN Als je een leidingstekort hebt, heb je waarschijnlijk al gemerkt dat een rekruteringsactie vaak niet genoeg is. Daarom zal je verschillende acties moeten ondernemen om aan het gewenste aantal leid(st)ers te komen.
Uiteindelijk vonden ze vijf nieuwe leidsters bij de oudste leden en vier uit hun vriendenkring, familie en de plaatselijke speelpleinwerking. “Het is belangrijk om niet te wachten tot er een tekort is. Pak het aan zodra je het ziet aankomen,” zegt de hoofdleidster, “het is gemakkelijker om jaarlijks één persoon te motiveren dan op een jaar een volledige leidingsploeg.”
KSA Alken-Centrum verwelkomde negen nieuwe leidsters dankzij verschillende acties. Hoofdleidster Ellen Van de Maele vertelt: “We zijn eerst tevergeefs naar de gemeente gestapt om hulp, maakten flyers en posters, organiseerden vervolgens een infomoment om uit te leggen hoe onze werking in elkaar zit en polsten bij onze oudste leden en onze vriendenkring.”
11
WERKGROEP De beste manier om nieuwe leiding te rekruteren is volgens de eenheidsleider door vrienden, kennissen, broers of zussen en oud-leden aan te spreken. “Onbekenden zijn heel moeilijk te bereiken. Daarom dat je vooral via het sociale netwerk van leiders en leden moet werken”, zegt Arne.
36e FOS De Jakketoes richtte een werkgroep op die zich bezighoudt met leidingwerving. Eenheidsleider Arne Devos vertelt: “Ze maakten een flyer, lanceerden een oproep in de krant en op Facebook, organiseerden een kennismakingsactiviteit en spraken vrienden, kennissen en oudleiding aan.”
Bij een leidingstekort is het belangrijk om inspanningen te blijven leveren tot het gewenste resultaat is bereikt want “wie zoekt die vindt”.
Aan de kennismakingsactiviteit hield de FOS-groep twee nieuwe leiders over. Door rond te vragen, boden vier andere mensen zich aan als leiding.
Verder moet je blijven inzetten op naambekendheid. “Zorg dat je overkomt als een toffe groep waar anderen zich bij willen aansluiten”, besluit de eenheidsleider.
12
GEKNIPTE PERSONEN
bewust van de drempels voor onbekenden en probeerden daar zo goed mogelijk op in te spelen. Ze richtte een speciale Facebookpagina en e-mailadres op om het contact te vergemakkelijken.
Ook KLJ Balen loste hun leidingstekort op door verschillende acties. Op een gegeven moment hadden ze vier leid(st) ers, nu hebben ze een vijftienkoppige leidingsploeg.
Uiteindelijk rekruteerden ze vooral leiding door mond-aan-mondreclame. De nieuwe leid(st)ers zijn niet alleen vrienden maar ze trokken ook onbekenden aan. “Kom als groep naar buiten en spreek potentiële leiding aan en overtuig ze,” vertelt Sara, “soms kom je op een heel onverwacht moment de geknipte personen tegen.”
“Pas na het kamp zouden we een tekort hebben, maar we zaten voordien al samen met de leidingsploeg om acties te bedenken”, zegt Sara Kenis, hoofdleidster bij KLJ Balen. Zo maakten ze affiches en flyers die ze wijd verspreidden en organiseerden ze een info-café. De Baalse KLJ was zich goed
TIP #3
Blijf niet bij de pakken zitten,
hou de moed erin want wie zoekt die vindt!
13
#4: MAAK EEN OPTIMISTISCH FILMPJE “Wat als Bram de enige leider was?”, dat is de titel van het filmpje dat KSA Tuilt maakte naar aanleiding van hun leidingstekort. “We hebben goed nagedacht over de boodschap die we wilden brengen,” zegt hoofdleidster Elke Pauwels, “Namelijk: een leidingstekort is mogelijk.”
Door het resultaat te delen op Facebook bereikten ze veel mensen en de reacties waren naar eigen zeggen positief. “Zorg dat er over het tekort gesproken wordt, zo gaan andere mensen mee op zoek”, tipt de hoofdleidster. Toen ze het filmpje maakten, waren er negen leid(st)ers. Door een affichecampagne in Tuilt kreeg de KSA redelijk veel leiding bij, maar het filmpje was een groter succes omdat “er meer over het tekort werd gepraat”. Momenteel telt de leidingsploeg dertien gezichten maar de zoektocht gaat door. “Het is belangrijk om zoveel mogelijk mensen te bereiken, op welke manier ook”, zegt Elke.
In het filmpje is te zien hoe leider Bram er helemaal alleen voor staat op kamp, tijdens de activiteiten droomt hij van een grote leidingsploeg waarbij hij niet meer alleen is. “Toen een leidingstekort in zicht was, vroegen we hulp aan onze koepel-organisatie KSA Limburg”, vertelt de hoofdleidster. Ze brainstormden samen over de manier waarop ze mensen konden bereiken met hun boodschap. “Het programma ‘Wat als?’ was enorm populair dus besloten we dat concept te gebruiken”, meent Elke.
14
WIJ WILLEN JOU! Ook Scouts 40 Antwerpen-Noord ondervinden moeilijkheden met 18-plussers werven die zich willen engageren om leiding te geven. “Momenteel hebben we zeven leid(st)ers en rond de negentig leden”, zegt Anneleen Lauwers, groepsleidster bij de Antwerpse scouts. Onlangs rekruteerde de vereniging een nieuwe leider en enkele invallers door een zelfgemaakt filmpje. In het filmpje zijn enkele leden te zien die luid ‘wij willen jou!’ schreeuwen. “Ik kan wel spreken van een succes omdat iedereen nu op de hoogte is van ons leidingstekort,” vertelt de groepsleidster, “zo tonen we dat we ons best doen om nieuwe mensen te vinden.” De Antwerpse Scoutsgroep bracht het leidingstekort positief onder de aandacht.
15
‘IEDEREEN BEROEMD’ TIP #4
Ook Chiromeisjes Jap uit Borsbeek pakte het visueel aan, ze maakte een filmpje en een poster. “Door de poster hebben we al één nieuwe leidster erbij”, vertelt Anneleen Kiebooms, leidster bij de Chiromeisjes. Vorig jaar bestond Chiro Borsbeek 75 jaar en daar maakte ze een filmpje over. “We deden een aflevering van ‘Iedereen Beroemd’ en de Ribbels, de jongste afdeling, deden een rubriekje over ons leidingstekort,” vertelt Anneleen, “dat hebben we dan gedeeld op onze Facebookpagina.” De Chiromeisjes hoopt natuurlijk op nog meer positieve reacties.
Breng het leidingstekort onder de aandacht door visueel te
werken. Met creatieve filmpjes en/of posters breng je een
positief verhaal naar buiten. Haal gerust je inspiratie bij bestaande formats.
DE FILMPJES KSA TUILT http://y2u.be/38_sjYRfIhc SCOUTS 40 ANTWERPENNOORD http://bit.ly/1E2xUeD
16
CHIRO BORSBEEK http://y2u.be/-srnLHLzZ4w
#5: LEEN EENS EEN LEIDER NEGATIEVE BIJKLANK
Als het jullie niet lukt om op eender welke manier leiding te rekruteren, bestaat er een alternatief: Chiro Erasmus.
Chirojeugd Vlaanderen gaf de leendienst een naam: Chiro Erasmus. “We wilden het benoemen omdat het soms een negatieve bijklank had,” legt Ine Bormans uit, “Als iemand een groep uit de nood helpt, voelt dat voor de thuisvereniging soms aan alsof die in de steek worden gelaten.”
Leiding die zichzelf uitleent aan een andere jeugdbeweging, het kan. Nog voor het de naam Chiro Erasmus kreeg, wisselden verenigingen leiding aan elkaar uit. Zo verwelkomt Chiro Negenmanneke sinds september 2014 wekelijks drie leid(st)ers van hun buren, Chiro Zuun.
Chiro Erasmus is niet alleen voor Chirogroepen, het project wil jeugdbewegingsoverschrijdend zijn. “Alle jeugdbewegingen zijn welkom,” zegt ze, “maar ook als je niet in een jeugdbeweging zit, ben je welkom.”
De Chirogroep krijgt niet enkel hulp van leenleiding, maar ook van wisselleiding en om de twee maanden, geven de Aspi’s leiding. “Er komt heel veel organisatie aan te pas, maar tot nu toe is iedereen zijn afspraak nagekomen”, aldus Nele Carrein van Chiro Negenmanneke.
Deelnemen aan Chiro Erasmus? http://on.fb.me/1JeccAk
17
Op dit moment zijn er al een drietal Chirogroepen die tijdelijk hun tekort hebben opgelost. Zo gaat Jonathan Helin van Chiro Tsjoef deze zomer mee op kamp met Chiromeisjes Jokido.
DEZELFDE MENTALITEIT Tijdens een workshopweekend leerde Jonathan Chiro Erasmus kennen. “En ik was onmiddellijk enthousiast”, klinkt het. Toen er op de Facebookpagina van Chiro Erasmus een oproep verscheen van de Chiromeisjes, stelde hij zich meteen kandidaat.
Ze spraken een eerste keer af om kennis te maken. “Ik voelde mij heel goed bij de mentaliteit van Chiro Jokido,” vertelt Jonathan, “dat is heel belangrijk voor mij want anders kan het botsen wanneer je tien dagen samen op kamp gaat.” Jonathan is alvast fan van Chiro Erasmus: “het is een simpel concept dat veel problemen kan oplossen.” Sommige verenigingen kunnen geen beroep doen op hun oudleiding doordat zij de jeugdbeweging een slechte naam hebben bezorgd.
TIP #5
Als je het leidingstekort tijdelijk
“Wat de oorzaak van het leidingstekort ook is, er staat overal gemotiveerde leiding klaar om jouw vereniging uit de nood te helpen,” besluit hij, “Chiro Erasmus geeft die mensen een platform.”
wil oplossen kan je altijd
gebruikmaken van leiding van een andere jeugdbeweging.
18
VERDERLEZEN?
Link databank
Chirojeugd Vlaanderen maakte een brochure en een spel rond leidingstekort met de naam ‘Wie niet waagt, niet vindt’. Ze daagt de leidingsgroep uit om, samen met een gewestmedewerk(st)er, na te denken over hun werking en te zoeken naar een duurzame oplossing.
https://vacature.scoutsengidsenvlaanderen.be/
Sowieso kan elke vereniging op steun van zijn of haar koepelorganisatie rekenen. Voor de Gentse groepen is er uiteraard de website http://ikgeefleidingin.gent. De website brengt zoekende verenigingen en nieuwe vrijwilligers met elkaar in contact.
Link naar het spel http://bit.ly/1Pj9ePK Link naar de brochure http://bit.ly/1hkQDbm Scouts en Gidsen Vlaanderen heeft een vacaturedatabank om leiding te rekruteren. Daarnaast zijn er ook de districtscommissarissen die je tijdelijk uit de nood kunnen helpen door leiding te zoeken die een activiteit kunnen meedoen.
19
MET DANK AAN:
Alle verenigingen die tijd maakten voor een gesprekje
Jeugddienst Gent
Carol Verdonck voor de redactie
Jasmien Naesens voor de eindredactie
Stijn Vandamme voor de lay-out