Mu miko gy’ekitabo kino, abantu ab’emirembe egitali gimu bafunye eby’okuddamu by’ebibuuzo ebikulu ennyo mu bulamu.
TEKITUNDWA. KYA BUWA.
Endagaano Empya
Oyagala okweyongera okumanya? Ekitabo Eky’ Obulamu kirina ebisumuluzo by’obulamu obw’ omugaso!
Ekitabo Eky’ Obulamu
Ekitabo Eky’ Obulamu (Endagaano Empya) kitundu ku Kitabo Ekitukuvu era kyogera ebya Yesu Kristo, obulamu bwe obutali bwa bulijjo n’ okuyigiriza kwe okwenjawulo. Yesu yeeyogerako, “Nze kkubo, n’Amazima, n’Obulamu”. Yagamba nti Katonda ye Kitaffe ow’omu ggulu atwagala era afaayo gye tuli.
Ekitabo Eky’ Obulamu Endagaano Empya
Ekitabo Eky’ Obulamu
Katonda
ayaayaana okubangawo enkolagana ey’obuntu, n’okwagala gy’oli ng’ayita mu mwana we Yesu Kristo. Mu bugumiikiriza, akulindiridde oddemu okuyitibwa kwe: “Laba, nnyimiridde ku luggi era nkonkona. Buli awulira eddoboozi lyange n’aggulawo, nnaayingira omumwe ne tuliira wamu ffembi” (Okubikkulirwa 3:20 olupapula 407). Omuziziko ogusinga obunene ogutukugira okumumanyira ddala mu buntu, bwe butamanya Katonda ky’ali n’ebyo by’atukoledde. Endagaano Empya y’engeri ya Katonda okutunnyonnyola kye kitegeeza okubeera n’enkolagana eyoobuntu okuyita mu Yesu Kristo. Munda mu mpapula zino, ojja kukizuula nti Yesu ye yekka asonyiwa ekibi, awa omugaso gw’obulamu, aw’ emirembe egy’omunda era n’agaba amaanyi agakyusa. Endagaano Empya eno, ekubiddwa okukuyambako mu lugendo lwo olw’omwoyo. Egattiddwamu eby’okuyiga bina ebijja okukuyamba okutuuka ku mutendera omulala mu kutegeera n’okutumbula enkolagana yo ne Katonda.
Ekitabo Eky’ Obulamu E n dag a a n o E m p ya
Ekitabo ky’ Endagaano Empya kino kisimbuddwa mu The Holy Bible in Luganda (Bayibuli Entukuvu), copyright © 1984, 1986, 1993, 2014 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide Bayibuli Entukuvu esobola okweyambisibwa mu ngeri yonna (empandiike, ebifaananyi, awamu n’amaloboozi), okutuusiza ddala mu kukozesa ennyiriri eziri mu bitaano (500) awatali lukusa lwa mbagirawo okuva eri omuwandiisi,okukozesa ennyiriri ezisimbuddwamu tekiragira ddala kiwandiiko kya kitabo kyonna, wadde ennyiriri ezo ezisimbuddwa okuweza ebitundu abiri mu bitaaano ku kikumi (25%) oba ebisinga obungi ku biwandiiko byonna eby’omulimu guno mwe biwandiikiddwa. Olukusa olukira ku olwo waggulu lulina kusabibwa mu butongole era mu buwandiike okuva eri Biblica, Inc.® 1820 Jet Stream Drive, Colorado Springs, CO 80921, USA, Biblica.com. Ekiwandiiko ky’olukusa krina okulabikira ku mutwe bwe kiti: Ebyawandiikibwa bisimbuddwa mu The Holy Bible in Luganda (Bayibuli Entukuvu), copyright © 1984, 1986, 1993, 2014 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide. Ebyawandiikibwa okuva mu Bayibuli Entukuvu bwe bikozesebwa mu kkanisa mu ngeri etali ya kutundibwa okugeza ng’ enteekateeka y’enkuŋŋaana, obulango, ebiwandiiko ebiraga ebigenda mu maaso mu kkanisa oba ebigwa mu kkowe eryo, tekyetaagisa kulaga lukusa naye omutwe (Bayibuli Entukuvu) gulina okulabikira ku buli kyawandiikibwa ekikozesebwa. Biblica etuusa ekigambo kya Katonda eri abantu ng’eyita mu kukyusa Bayibuli, okuzikuba mu byapa awamu n’ebyo ebyekuusa ku Bayibuli mu Africa, Asia Pacific, Europe, Latin America, Middle East, North America, and South Asia. Era okuyita mu kubuna ensi yonna, Biblica egatta abantu ku kigambo kya Katonda obulamu bwabwe busobole okukyusibwa okuyita mu nkolagana ne Yesu Kristo.
“Okumanya Katonda mu buntu”, copyright © 2017 Bright Media Foundation (originally published in English as “Would You Like to Know God Personally?” © 1968-2017 BMF and CCCI); and “Obulamu bwo mu Kristo”, copyright © 2017 CCCI (originally published in English as “Your New Life in Christ” © 1996-2017 CCCI). All rights reserved
Kyasooka kufulumizibwa mu 2017 Kyafulumizibwa aba MediaServe www.mediaserve.org ISBN 978-1-906389-60-4 Luganda Printed in India, 2017
Ebiri mu Kitabo Ebyanjula: Okumanya Katonda mu buntu xi Endagaano Empya: Matayo 1 Makko 56 Lukka 91 Yokaana 151 Ebikolwa By’Abatume 191 Abaruumi 258 1 Abakkolinso 271 2 Abakkolinso 293 Abaggalatiya 307 Abaefeso 314 Abafiripi 322 Abakkolosaayi 328 1 Abasessalonika 333 2 Abasessalonika 338
1 Timoseewo 341 2 Timoseewo 348 Tito 352 Firemooni 355 Abaebbulaniya 357 Yakobo 374 1 Peetero 380 2 Peetero 388 1 Yokaana 392 2 Yokaana 398 3 Yokaana 399 Yuda 400 Okubikkulirwa 402
Obulamu bwo mu Kristo: Essomo erisooka: Olubereberye 433 Essomo ery’okubiri: Okubeera mu kwagala kwa Katonda 439 Essomo ery’okusatu: Ensibuko y’amaanyi 446 Essomo ery’okuna: Okukula mu Kristo 453
Ennyanjula
Okumanya Katonda mu buntu Ng’ era bwe kiri nti ku nsi ey’omubiri kuliko amateeka agafugako, n’amateeka ag’omwoyo bwe gatyo bwe gali agafuga enkolagana yo ne Katonda. Etteeka erisooka Katonda atwagala era atuteerawo enteekateeka ennungi mu bulamu bwaffe. Okwagala kwa Katonda “Kubanga Katonda bwe yayagala ensi, bw’atyo n’awaayo Omwana we omu yekka, buli muntu yenna amukkiriza aleme kuzikirira, wabula afune obulamu obutaggwaawo” (Yokaana 3:16 olupapula 155). Enteekateeka ya Katonda (Kristo agamba) “Omubbi ky’ajjirira kwe kubba n’okutta n’okuzikiriza. Nze najja, zibe n’obulamu, era zibe nabwo mu bujjuvu” (Yokaana 10:10 olupapula 170). Lwaki kiri nti abantu abasinga tebabeera mu bulamu bulungi era bumatiza? Kubanga…
vii
viii
Ennyanjula
Etteeka ery’okubiri Tuli boonoonyi era tweyawudde ku Katonda. N’olw’ensonga eyo, tetuyinza kumanya wadde okubeera mu kwagala kwa Katonda n’enteekateeka z’obulamu bwaffe. Tuli boonoonyi “Ffenna twayonoona era tetusaanira kitiibwa kya Katonda” (Abaruumi 3:23 olupapula 152-153). Twatondebwa okubeera obumu ne Katonda, naye olw’okwagala kwaffe okw’obujeemu, tusalawo okukwata amakubo gaffe ne twewaggula era okuba obumu ne Katonda kwamenyebwa. Kuno okwagala okw’obwassekinoomu, kujjudde endowooza ey’obujeemu n’obwakyetwala obukakasiza ddala Baibuli ky’eyita ekibi.
Twawuliddwa Empeera y’ekibi kwe kufa, naye ekirabo kya Katonda, bwe bulamu obutaggwaawo mu Yesu Kristo Mukama waffe” [okwawukana ne Katonda mu byawandiikibwa] (Abaruumi 6:23 olupapula 256).
Katonda Omutukuvu
Omuntu Omwonoonyi
Ekifaananyi kino kiraga nti Katonda mutukuvu ate abantu tuli boonoonyi. Olukonko olw’amaanyi lutwawula. Obusaale bulaga nti bulijjo tugezaako okutuuka Katonda n’obulamu obuyitiridde nga tuyita mu kufuba kwaffe okw’obuntu, ng’obulamu obulungi, obufirosoofa n’eddiini.
Etteeka ery’okusatu linnyonnyola engeri yokka ey’okuzibamu olukonko luno…
Okumanya Katonda mu buntu
ix
Etteeka ery’okusatu Yesu Kristo ye yekka eyatuweebwa Katonda ku lw’ebyonoono byaffe. Okuyita mu ye yekka tuyinza okumanya n’okubeera mu kwagala kwa Katonda n’enteekateeka ye eri obulamu bwaffe. Yafa ku lwaffe “Kyokka Katonda alaga okwagala kwe gye tuli mu ngeri eno: bwe twali tukyali boonoonyi, Kristo n’atufiirira” (Abaruumi 5:8 olupapula 254). Yazuukira okuva mu bafu “Kubanga nabategeeza ekigambo ekikulu ennyo nange kye nnaweebwa ekigamba nti Kristo yafa olw’ebibi byaffe, ng’Ebyawandiikibwa bwe bigamba, era nti yalabibwa Keefa n’oluvannnyuma ekkumi n’ababiri. Era yalabibwa abooluganda abasukka ebikumi ebitaano omulundi gumu…” (1 Abakkolinso 15:3-6 olupapula 289).
Yekka ly’ekkubo eridda eri Katonda “Yesu n’addamu nti, Nze kkubo, n’amazima n’obulamu. Tewali n’omu ajja eri Kitange wabula ng’ayita mu Nze” (Yokaana 14:6 olupapula 178).
Katonda Yesu
Omuntu
Ekifaananyi kiraga nti Katonda azibye olukonko olutwawula ku ye ng’atuma Omwana we, Yesu Kristo okutufiirira ku musaalaba okuliwa omutango ogw’ebibi byaffe.
Okumanya amateeka gano asatu kyokka tekimala…
x
Ennyanjula
Etteeka ery’okuna Buli ssekinoomu alina okwefunira Yesu Kristo ng’omulokozi era Mukama we, olwo nno tulyoke tumanye n’okubeera mu kwagala kwa Katonda n’enteekateeka ye eri obulamu bwaffe. Tulina okufuna Yesu “Naye bonna abaamusembeza, yabawa obuyinza okufuuka abaana ba Katonda; be bo abakkiriza erinnya lye” (Yokaana 1:12 olupapula 151). Kristo tumufunira mu kukkiriza “Kubanga mwalokoka lwa kisa lwa kukkiriza; so tekwava gye muli: kye kirabo kya Katonda: tekwava mu bikolwa, omuntu yenna aleme okwenyumirizanga” (Abaefeso 2:8-9 olupapula 316). Bwe tufuna Kristo, tuzaalibwa omulundi ogw’okubiri (soma Yokaana 3:1-8 olupapula 154-155). Kristo ffe tumwaniriza okumufuna (Kristo agamba) “Laba nnyimiridde ku luggi era nkonkona. Buli awulira eddoboozi lyange n’aggulawo, nnaayingira omumwe ne tuliira wamu ffembi” (Okubikkulirwa 3:20 olupapula 407). Okufuna Kristo kitwaliramu okuva ku bwannakyemalira n’odda eri Katonda (okwenenya) n’okwesiga Kristo okuyingira mu bulamu bwaffe okusonyiwa ebyonoono byaffe n’okutufuula abantu b’ayagala tubeere. Okukkiriza obukkiriza okw’ekiyivu nti Kristo ye mwana wa Katonda nti era yafa ku musaalaba olw’ebibi byaffe tekimala. Ate era tekimala bwe kitubeera mu ndowooza. Tufuna Yesu Kristo lwa kukkiriza, ng’ekikolwa eky’okweyagalira.
Okumanya Katonda mu buntu
xi
Emyetoloolo gino ebiri giyimiridde ku bulamu bwa biti bibiri:
Obulamu obwakyetwala:
S
S: Ggwe oli ku ntebe : Kristo ali bweru wa bulamu
•: Okwagala kuluŋŋamizibwa nnyini kwo era ebiseera ebisinga kuvaamu okutabukatabuka n’enkaayana.
Obulamu obuluŋŋamizibwa Kristo: : Kristo bwe bulamu era y’afuga ku nnamulondo
S
S: Yeewaddeyo eri Kristo
•: Okwagala kuluŋŋamizibwa Kristo, kuvaamu okukkaanya ku kwagala kwa Katonda
Obulamu bwo bulagiddwa mwetoloolo ki? Wandiyagadde mwetoloolo ki okulaga obulamu bwo? Oyinza okufuna Kristo mu kiseera kino ng’oyita mu kukkiriza ng’osaba. Okusaba kwogera na Katonda. Katonda amanyi omutima gwo era tafaayo nnyo ku bigambo byo kubanga endowooza y’omutima gwo agimanyi. Bw’otyo wammanga bwe weetaaga okusaba: “Mukama wange Yesu nkwetaaga, weebale kufiirira byonoono byange ku musaalaba. Nzigulawo oluggi lw’obulamu bwange era nkuyingiza ng’ Omulokozi era Mukama wange. Weebale kunsonyiwa byonoono byange era n’ompa n’obulamu obutaggwaawo. Fuga ku nnamulondo y’obulamu bwange. Era nfuula oyo gw’oyagala mbeere.” Okwagala kw’omutima gwo kulagibwa okusaba kuno? Bwe kuba kukulaga, kale saba kaakano, era Kristo anajja mu bulamu bwo nga bwe yasuubiza.
ENJIRI NGA BWE YAWANDIIKIBWA
MATAYO Ennyanjula Matayo yali musolooza wa musolo. Omulimu guno gwali gunyoomebwa nnyo, kubanga mu biseera ebyo abasolooza b’omusolo abasinga obungi tebaalina mazima, era nga tebaagalibwa. Mukama waffe Yesu Kristo bwe yali nga yaa katandika emirimu gye egy’oku nsi n’ayita Matayo amugoberere. Noolwekyo, Matayo, ebisinga obungi mu ebyo by’annyonnyola mu Njiri eno yabirabira ko ddala n’amaaso ge. Yagiwandiika nga waakayitawo ebbanga ttono Kristo ng’amaze okulinnya mu ggulu. Matayo atutegeeza nga Yesu bwe yatuukiriza eby’obunnabbi byonna ebiri mu Ndagaano Enkadde. Asooka kunnyonnyo la mu bujjuvu amazaalibwa ga Yesu, ng’azaalibwa Maliyamu eyali tamanyi musajja. N’azzaako okubatizibwa kwa Yesu era n’okukemebwa Setaani mu ddungu. Omulamwa gw’Enjiri eno bwe Bwakabaka bwa Katonda era n’oku yigiriza kwa Mukama waffe ku nsonga eyo. Okubuulira kwa Mukama waffe ku Lusozi olwatiikirivu ennyo, kuli mu Njiri eno. Matayo amaliriza Enjiri eno ng’ategeeza okufa kwa Yesu era n’okuzuukira kwe, awamu n’ekiragiro kya Mukama waffe ekikulu eri abayigirizwa be ng’amaze okuzuukira nti Bagende mu nsi yonna babuulire abantu bonna Enjiri ya Yesu Kristo.
Ekitabo ky’Olulyo lwa Yesu Kristo 6 Yese yazaala Kabaka Dawudi, Luno lwe Lulyo lwa Yesu Kristo, Dawudi n’azaala Sulemaani omwana wa Dawudi omwana wa mu eyali muka Uliya. Ibulayimu. 7 Sulemaani yazaala Lekobowaamu, 2 Ibulayimu yazaala Isaaka, Lekobowaamu n’azaala Abiya, Isaaka n’azaala Yakobo, Abiya n’azaala Asa. Yakobo n’azaala Yuda ne baganda be. 8 Asa n’azaala Yekosafaati, 3 Yuda n’azaala Perezi ne Zeera mu Yekosafaati n’azaala Yolaamu, Tamali, Yolaamu n’azaala Uzziya. Perezi n’azaala Kezirooni, 9 Uzziya n’azaala Yosamu, Yosamu n’azaala Akazi, Kezirooni n’azaala Laamu. Akazi n’azaala Keezeekiya. 4 Laamu yazaala Aminadaabu, Aminadaabu n’azaala Nasoni, 10 Keezeekiya n’azaala Manaase, Manaase n’azaala Amosi, Nasoni n’azaala Salumooni. Amosi n’azaala Yosiya. 5 Salumooni yazaala Bowaazi mu Lakabu, 11 Yosiya n’azaala Yekoniya ne baganda be mu kiseera Bowaazi n’azaala Obedi mu Luusi. eky’okutwalibwa e Babulooni. Obedi n’azaala Yese.
1
Matayo 1:12
Nga bamaze okutwalibwa e Babulooni, Yekoniya n’azaala Seyalutyeri, Seyalutyeri n’azaala Zerubbaberi. 13 Zerubbaberi n’azaala Abiwuudi, Abiwuudi n’azaala Eriyakimu, Eriyakimu n’azaala Azoli. 14 Azoli n’azaala Zadooki, Zadooki n’azaala Akimu, Akimu n’azaala Eriwuudi. 15 Eriwuudi n’azaala Eriyazaali, Eriyazaali n’azaala Mataani, Mataani n’azaala Yakobo. 16 Yakobo n’azaala Yusufu, oyo ye bba wa Maliyamu eyazaala Yesu ayitibwa Kristo. 12
2
n’amugamba nti, “Yusufu, omwana wa Dawudi, totya kutwala Maliyamu okuba mukazi wo! Kubanga olubu to lw’alina yalufuna ku bwa Mwoyo Mutukuvu. 21 Era alizaala Omwana wabulenzi, olimutuuma erinnya Yesu, (amakulu nti, ‘Omulokozi’) kubanga y’alirokola abantu bonna mu bibi byabwe.” 22 Bino byonna byabaawo kisobole okutuukirira ekyayogerwa Mukama ng’ayita mu nnabbi we ng’agamba nti,
“Laba omuwala atamanyi musajja aliba olubuto, alizaala omwana wabulenzi, era aliyitibwa ‘Emmanweri,’ 17 Noolwekyo emirembe gyonna amakulu gaalyo nti, okuva ku Ibulayimu okutuuka ku ‘Katonda ali naffe.’ ” Dawudi gyali kkumi n’ena, era oku 24 Yusufu bwe yazuukuka, n’ako va ku Dawudi okutuuka ku kuwa la nga Malayika bwe yamulagira, ŋŋaangusibwa e Babulooni, emi n’atwala Maliyamu okuba mukazi rembe kkumi n’ena, era okuva ku we. 25 Naye Yusufu n’atamumanya kuwaŋŋaangusibwa e Babulooni okutuusa lwe yamala okuzaala okutuuka ku Kristo, nagyo emire Omwana. Yusufu n’amutuuma eri mbe kkumi n’ena nnya YESU. Okuzaalibwa kwa Yesu 18 Okukyala kw’Abagezigezi Okuzaalibwa kwa Yesu Kristo kwa Yesu bwe yazaalibwa mu kibuga li bwe kuti: Maliyamu nnyina bwe Besirekemu eky’omu Buyudaa yali ng’akyayogerezebwa Yusu fu, era nga tebanaba kufumbiriganwa ya, ku mulembe gwa Kabaka Kerode, n’alabika ng’ali lubuto ku bwa Mwo abasajja abagezigezi, abaava ebu yo Omutukuvu. 19 Awo Yusufu eyali vanjuba ne bajja mu Yerusaalemi, amwogereza, olwokubanga yali mu nga babuu za nti, 2 “Aliwa eyazaa ntu mulungi n’asalawo mu mutima libwa nga Kabaka w’Abayudaaya? gwe okumuleka, naye ng’ayagala Kubanga twalaba emmunyeenye ye akikole mu kyama aleme kukwasa nga tuli mu buvanjuba, era tuzze okumusinza.” Maliyamu nsonyi. 20 3 Naye bwe yali ng’aga lamidde ku Awo Kaba ka Ke ro de bwe yabi kitanda kye ng’akyabirowoozaako, wulira ne bimweraliikiriza nnyo, n’afuna ekirooto; n’alaba malayi ka wa Mukama ng’ayimiridde w’ali, 1:23 Is 7:14 23
2
3
era ne bonna abaali mu Yerusaa lemi. 4 N’ayita bakabona abakulu bonna n’abawandiisi b’amatee ka n’abeebuuzaako eki fo Kris to gye yali agenda okuzaalibwa. 5 Ne bamuddamu nti, “Mu Besirekemu eky’omu Buyudaaya, kyawandiiki bwa nnabbi nti, 6 ‘Naawe Besirekemu ekya Yuda, toli mutono mu balangira ba Yuda, kubanga omufuzi aliva mu ggwe, alifuga abantu bange Isirayiri.’ ” Awo Kerode n’atumya Abagezi gezi kyama, n’ababuuza ebiro emmunyeenye bye yalabikiramu. 8 N’abasindika e Besirekemu ng’aga mba nti, “Mugende mubuulirize ebikwata ku mwana. Bwe mumula ba, mukomeewo muntegeeze, nan ge ŋŋende musinze!” 9 Bwe baamala okuwulira Kabaka bye yabagamba ne bagenda. Bwe baafuluma, emmunyeenye eri gye baalaba ebuvanjuba n’eddamu okubalabikira n’okubakulembera, okutuusa lwe yayimirira waggu lu Omwa na w’ali. 10 Bwe baala ba emmunyeenye ng’eyimiridde, essanyu lyabwe ne libeera lingi nnyo! 11 Bwe baayingira mu nnyu mba a ne balaba Omwana ne Ma liyamu nnyina ne bavuunama ne basinza Omwana. Ne basumulula ensawo zaabwe, ne bamutonera ebirabo, zaabu, n’obubaane n’omu gavu. 12 Awo bwe baalabulibwa mu kirooto baleme kuddayo wa Kerode, bwe batyo ne baddayo ewaabwe nga
7
Matayo 2:18
bayita mu kkubo eddala. Okuddukira e Misiri Awo abagezigezi bwe baamala okugenda, malayika wa Muka ma n’alabikira Yusufu mu kirooto n’amugamba nti, “Golokoka oddu size Omwana ne nnyina e Misiri, mubeere eyo okutuusa lwe ndiba lagira okudda. Kubanga Kerode ajja kunoonya Omwana ng’ayagala okumutta.” 14 Ekiro ekyo n’asituka n’atwala Omwana ne nnyina e Misi ri. 15 Ne babeera eyo okutuusa Kero de bwe yafa. Mukama kye yayogere ra mu nnabbi we ne kituukirira, bwe yagamba nti: 13
“Nayita Omwana wange okuva mu Misiri.” Okutta Abaana Abato Kerode bwe yalaba ng’Abagezige zi banyoomye ekiragiro kye, n’asu nguwala nnyo, n’atuma abaserikale e Besirekemu ne mu byalo byakyo batte abaana bonna aboobulenzi ab’emyaka ebiri n’abatannagiweza, ng’asinziira ku bbanga abagezigezi lye baali bamutegeezeza mwe baa labira emmunyeenye. 17 Awo ekiga mbo nnabbi Yeremiya kye yayogera ne kiryoka kituukirira ng’agamba nti,
16
18 “Eddoboozi lyawulirwa mu Laama, okukuba emiranga n’okukungubaga okunene, nga Laakeeri akaabira abaana be, 2:6 Mi 5:2 2:15 Kos 11:1 2:18 Yer 31:15
a 2:11 nnyumba: abasajja abagezi tebaakyalira Yesu mu kiraalo ky’ente ekiro lwe yazaalibwa. Bajja
wayiseewo ebbanga, kyebaava bamusanga mu nnyumba ng’ali ne nnyina. Newaakubadde ng’ebirabo byali bisatu, tekitegeeza nti abasajja abagezi baali basatu oba nti baali bakabaka.
Matayo 2:19
4
nga tewakyali asobola kumuwooyawooya, kubanga bonna baweddewo.” Okuva e Misiri Okudda e Nazaaleesi 19 Kerode bwe yamala okufa malayi ka wa Mukama n’alabikira Yusufu mu kirooto e Misiri, 20 n’amugamba nti, “Golokoka ozzeeyo Omwana ne nnyina mu Isirayiri, kubanga abaali baagala okutta Omwana bafudde.” 21 Yusu fu n’asitukiramu n’azzaayo Omwana ne nnyina mu nsi ya Isi rayiri. 22 Naye bwe yatuuka mu kku bo n’atya nnyo bwe yawulira nga Alukerawo b mutabani wa Kerode ye yali alidde obwakabaka. Muka ma n’amulabulira nate mu kirooto aleme kugenda Buyudaaya, bw’atyo n’alaga e Ggaliraaya 23 n’atuuka mu kibuga ky’e Nazaaleesi, ne babee ra omwo. Ebigambo bya bannabbi bye baayogera biryoke bituukiri re nga bagamba nti: “Aliyitibwa Munnazaaleesi.” Yokaana Omubatiza Aluŋŋamya Ekkubo lya Mukama Mu nnaku ezo Yokaana Omuba tiza n’ajja ng’abuulira mu ddu ngu ly’e Buyudaaya ng’agamba nti, 2 “Mwenenye, kubanga obwakabaka obw’omu ggulu bunaatera okutuu ka.” 3 Oyo nnabbi Isaaya gwe yayoge rako ng’agamba nti,
3
“Mpulira eddoboozi ly’oyo ayogerera waggulu mu ddungu ng’agamba nti,
‘Mulongoose oluguudo lwa Mukama, muluŋŋamye amakubo ge!’ ” 4 Ebyambalo bya Yokaana byako lebwa mu bwoya bwa ŋŋamira, era nga yeesibya lukoba lwa ddiba. N’emmere ye yali nzige na mubisi gwa njuki. 5 Abantu bangi ne bava mu Yerusaalemi ne mu Buyudaaya mwonna ne mu bifo ebiriraanye Yoludaani ne bajja mu ddungu oku wulira by’abuulira. 6 N’ababatiza mu mugga Yoludaani, nga baatula ebibi byabwe. 7 Naye bwe yalaba Abafalisaa yo bangi n’Abasaddukaayo nga bajja okubatizibwa n’abagamba nti, “Mmwe, abaana b’essalambwa, ani yabalabula okudduka obusu ngu bwa Katonda obugenda okujja? 8 Kale mubale ebibala ebiraga nti Mwenenyeza. 9 Temulowooza mu mitima gyammwe nti, ‘Tuli bulungi kubanga tuli Bayudaaya, abaana ba Ibulayimu, tetufaayo, tetulina kye twetaaga.’ Ekyo tekibasigula. Mbate geeza nti, Katonda ayinza okufuula amayinja gano abaana ba Ibulayi mu! 10 Kaakano embazzi ya Katonda eteekeddwa ku buli kikolo kya muti, omuti ogutabala bibala, guteme bwa gusuulibwe mu muliro, gugye.” 11 “Nze mba batiza na mazzi oku tuu ka ku kwe ne nya, naye wali wo omulala ajja, oyo ye ansinga amaanyi era sisaanira na kukwata ngatto ze, oyo alibabatiza ne Mwoyo Mutukuvu n’omuliro. 12 Ekikuŋŋunta
3:3 Is 40:3
b 2:22 Alukerawo yali mutabani wa Kerode nga yafuga Buyudaaya ne Samaliya, era yafugira emyaka
kkumi gyokka. Yali mukambwe nnyo ate nga wa ttima, kyeyava aggyibwa ku bufuzi, n’oluvannyuma ebitundu ebyo bye yafuganga, byafugibwa abaamasaza abaali balondeddwa Kayisaali.
427 Malayika n’aŋŋamba nti, “Wa ndiika nti Balina omukisa abo abayitiddwa ku kijjulo ky’embaga ey’obugole ey’Omwana gw’Endiga.” N’ayongerako na kino nti, “Katonda yennyini ye yakyogera.” 10 Ne ndyoka ngwa wansi ku bigere bye okumusinza naye ye n’aŋŋamba nti, “Tokikola! Kubanga nange ndi muddu wa Katonda nga ggwe era ng’abooluganda abalala abanywe rera ku ebyo Yesu bye yatumanyisa! Ssinza Katonda. Okutegeeza kwa Yesu gwe mwoyo gw’obunnabbi.”
9
Okubikkulirwa 20:1
kwali kuwandiikiddwako nti: “KABAKA WA BAKABAKA ERA MUKAMA WA BAKAMA.” Awo ne nda ba malayika omu ng’ayimiridde mu njuba ng’ayoge ra mu ddo boo zi ery’omwanguka ng’agamba ebinyonyi nti, “Mujje mukuŋŋaane ku kijjulo kya Kato nda omukulu, 18 mulye ennyama y’emirambo gya bakabaka, abakulu b’amaggye n’abasajja ab’amaanyi, n’egy’embalaasi n’egy’abo aba zeebagala, era n’egy’abantu bonna abaddu n’ab’eddembe, abeekitii bwa n’abatali baakitiibwa.” 19 Awo ne ndyoka ndaba ekisolo n’abafuzi ab’omu nsi n’amaggye gaabwe nga bakuŋŋaanye balwanyi se oyo eyali yeebagadde embalaasi, awa mu n’eggye lye. 20 Ekisolo ne kiwambibwa awamu ne nnabbi ow’obulimba eyakolanga ebyama gero ng’ekisolo kiraba; bye yako la ng’alimbalimba abo abakkiriza akabonero k’ekisolo era abasinza ekifaananyi kyakyo. Awo ekisolo ne nnabbi ow’obulimba ne basuu li bwa nga bala mu, mu nnya nja ey’omuliro eyaka ne salufa. 21 Abaa sigalawo ne battibwa n’obwogi bw’ekitala ekyava mu kamwa k’oyo eyeebagadde embalaasi. Ennyonyi zonna ez’omu bbanga ne zirya ne zekkutira emirambo gyabwe.
17
Eyeebagadde Embalaasi Enjeru Ne ndaba eggulu nga libikkuse era laba embalaasi enjeru ng’agye bagadde ayitibwa Omwesigwa era Ow’amazima, asala omusango mu butuukirivu era mulwanyi wa kitalo mu ntalo. 12 Amaaso ge gaali ng’olulimi lw’omuliro ogwaka, era nga yeetikkidde engule nnyingi ku mutwe gwe, ng’alina erinnya eriwandiikiddwa, kyokka ye yekka nga y’alimanyi. 13 Yali ayambadde ekyambalo ekyali kinnyikiddwa mu musaa y i era ng’eri n nya lye ye Kiga m bo wa Kato n da. 14 Ab’eggye ery’omu ggu lu abaali bambadde engoye eza linena omulungi ennyo enjeru, nabo ne bamugoberera nga beebagadde embalaasi enjeru. 15 Mu kamwa ke mwavaamu ekitala eky’obwogi Emyaka Olukumi eky’okutemesa amaw an ga. Awo ne ndaba malayika “Alibafuga n’omuggo ogw’ekyuma.” ng’akka oku va mu ggu lu Alirinnya ku ssogolero ly’omwenge ogw’obusungu bwe, kye kiruyi ng’alina ekisumuluzo eky’obunnya kya Katonda Ayinzabyonna. 16 Ku kyambalo kye ne ku kisambi kye 19:15 Zab 2:9 11
20
Okubikkulirwa 20:2
428
obutakoma era ng’alina olujegere oluzito mu mukono gwe. 2 N’akwa ta ogusota guli ogw’edda, ye Setaani, n’agusiba mu lujegere gumale emya ka lukumi, 3 n’agusuula mu bunnya obutakoma era n’agusibiramu n’ateekako n’envumbo guleme kuli mbalimba mawanga nate okutuu sa ng’emyaka olukumi giweddeko. Bwe giriggwaako, Setaani ng’asumu lulwa okumala akaseera katono. 4 Awo ne nda ba entebe ez’obwaka baka nga zituuliddwako abaawee bwa obuyinza okusala emisango. Ne ndaba emyoyo gy’abo abaate mebwako emitwe olw’okunywerera ku Yesu ne ku kigambo kya Kato nda, era abataasinza kisolo ekika mbwe wadde ekifaananyi kyakyo era abatakkiriza kabonero kaakyo mu byenyi byabwe oba ku mikono gyabwe. Aba ntu abo ne bala mu ka era ne bafugira wamu ne Kristo okumala emyaka lukumi. 5 Naye abafu abalala tebaazuukira oku tuusa ng’emyaka olukumi giwedde ko. Kuno kwe kuzuukira okusooka. 6 Balina omukisa era batukuvu aba lizuukirira mu kuzuukira okusooka. Kubanga okufa okwokubiri tekuliba na maanyi ku bo, balibeera bakabo na ba Katonda ne Kristo era balifugi ra wamu ne Kristo okumala emyaka egyo olukumi. Setaani Azikirizibwa Awo emya ka olu ku mi bwe giri ggwaako, Setaani aliteebwa okuva mu kkomera lye. 8 Alifuluma oku limbalimba Googi ne Magoogi, ge mawa nga ag’omu nso nda ennya ez’ensi, era alikuŋŋaanya abantu ne
7
baba eggye ery’okulwana eritasobo ka na kubalika nga liri ng’omusenyu ogw’oku lubalama lw’ennyanja. 9 Ne bambuka basale olusenyi olunene olw’ensi balyoke bazingize abatu kuvu okuva ku buli luuyi lw’ekibu ga ekyagalwa. Kyokka omuliro ne guva mu ggulu ne gubookya era ne gubamalawo. 10 Awo Setaani eyabali mbalimba n’asuulibwa mu nnyanja ey’omuliro eyaka ne salufa, omuli ekisolo ne nnabbi ow’obulimba era banaabonyaabonyezebwanga emi sana n’ekiro emirembe n’emirembe. Abafu Balamulwa Awo ne ndaba entebe ey’obwa kabaka enjeru n’Oyo eyali agitu ddeko. Ensi n’ebbanga ne biddu ka okuva mu maaso ge, naye nga tewali we biyinza kwekweka. 12 Ne ndaba abafu abeekitiibwa n’aba tali baakitiibwa nga bayimiridde mu maaso g’entebe ey’obwakaba ka. Ebitabo ne bibikkulwa, n’ekita bo ekirala ky’ekitabo eky’obulamu ne kibikkulwa. Abafu ne basalirwa omusango okusinziira ku ebyo ebyali biwandiikiddwa mu bitabo ebyo, buli omu ng’ebikolwa bye bwe byali. 13 Ennyanja zonna ne ziwaayo abafu abaali mu zo, n’oku fa n’Amagombe nabyo ne biwaayo abafu abaabirimu. Buli omu n’asa lirwa omusango, ng’ebikolwa bye bwe byali. 14 Okufa n’Amagombe ne bisuulibwa mu nnyanja ey’omuli ro, kuno kwe kufa okwoku bi ri. 15 Era buli eyasangibwa ng’erinnya lye teriwandiikiddwa mu kitabo eky’obul am u, n’asuul ibwa mu nnyanja ey’omuliro. 11
429
Yerusaalemi Ekiggya Awo ne nda ba eggu lu eri ggya n’ensi empya. Eggu lu eryasooka n’ensi eyasooka byali biweddewo nga n’ennyanja tekya liwo. 2 Ne ndaba ekibuga ekitukuvu Yerusaalemi ekiggya nga kikka oku va ewa Katonda mu ggulu, nga kiri ng’omugole bw’abeera ku mbaga ey’obugole bwe, ng’ayonjereddwa bbaawe. 3 Ne mpulira eddoboozi ery’omwanguka nga lyogera okuva mu ntebe ey’obwakabaka nti, “Laba eyeekaalu ya Katonda kaakano eri mu bantu, anaabeeranga nabo era banaabeeranga bantu be, Katonda yennyini anaaberanga nabo, era anaabeeranga Katonda waabwe. 4 Alisangula amaziga mu maaso gaabwe, olwo nga tewakyali kufa, wadde enna ku, wadde okukaa ba, wadde okulumwa kubanga byonna ebyasooka nga biweddewo.” 5 Oyo eya li atu dde ku ntebe ey’obwakabaka n’agamba nti, “Laba, ebintu byonna mbizzizza buggya.” Era n’aŋŋamba nti, “Wandiika bino, kubanga bigambo bya bwesigwa era bya mazima!” 6 N’aŋŋamba nti, “Bituukiridde, Nze Alu fa era nze Ome ga, Enta ndikwa era Enkomerero. Buli alu mwa ennyonta ndimuwa okunywa ku nsulo ez’amazzi amalamu, ag’obuwa. 7 Buli awangula alifu na ebyo byonna ng’omugabo, era nze nnaaberanga Katonda we, naye anaabanga mwana wange. 8 Naye abo ababi n’abatakkiriza n’abagwagwa, n’abassi, n’abenzi, n’abalogo n’abasinza ebifaananyi, n’abalimba bonna, omugabo gwa
21
Okubikkulirwa 21:16
bwe kuliba kuzikirizibwa mu nnya nja ey’omuliro ogwaka ne salufa. Okwo kwe kufa okwokubiri.” 9 Awo omu ku bama layika omusa nvu abaali bamaze okuyiwa ebibya ebyalimu ebibonoobono omusa nvu eby’enkomerero n’ajja n’aŋŋa mba nti, “Jjangu nkulage omugole w’Omwana gw’Endiga.” 10 N’antwala ku ntikko y’olusozi olunene era olu wanvu mu kwolesebwa; n’andaga ekibuga Yerusaalemi ekitukuvu nga kikka okuva mu ggulu ewa Katonda, 11 nga kyonna kijjudde ekitiibwa kya Katonda era nga kimasamasa ng’ejjinja ery’omuwendo omungi, erya yasepi, eritangalijja. 12 Bbu gwe waakyo yali mugazi era nga mugulumivu, ng’aliko emiryango kku mi n’ebi ri era nga gikuu mi bwa bamalayika kkumi na babiri, n’amannya g’ebika ekkumi n’ebi biri ebya Isirayiri nga gawandiiki bbwa ku miryango egyo. 13 Ku luuyi olw’ebuvanjuba kwaliko emiryango esatu, ne ku luuyi olw’obukiika kkono nga kuliko emiryango esatu, ne ku luuyi olw’obukiikaddyo nga kuliko emiryango esatu, era ne ku luuyi olw’obugwanjuba nga kuliko emiryango esatu. 14 Bbugwe yaliko amayinja ag’omusingi kkumi n’abi ri ag’abatume b’Omwana gw’Endiga. 15 Malayika eyali ayogera nange yali akutte mu mukono gwe omu ggo ogwa zaabu ogupimisibwa, apime ekibuga, emiryango gyakyo era ne bbu gwe waa kyo. 16 Ekibu ga kyali kyenkanankana enjuu yi zonna, n’obuwanvu nabwo nga bwenkana n’obugazi awamu n’obukiika. Byonna byali bipima
Okubikkulirwa 21:17
430
kilomita enkumi bbiri mu ebiku mi bina, buli kimu nga kyenkana nkana ne kinnaakyo. 17 Ate n’apima ne bbugwe waakyo ne kiweza mita nkaaga mu mukaaga ng’ekipimo ky’omuntu bwe kiri ng’apimye, awa mu n’eky’abamalayika. 18 Bbugwe waakyo yali azimbiddwa n’amayi nja agayesipi nga n’ekibuga kya zaabu omulongoose nga kitanga lijja ng’endabirwamu ennungi. 19 Emisingi gya bbugwe w’ekibuga nga giyooyooteddwa n’amayinja ag’omuwendo omungi ennyo aga buli ngeri. Omusingi ogusooka gwa yooyootebwa n’amayinja aga yasepi, ogwokubiri aga safiro, ogwoku satu aga kalukedoni, ogwokuna aga nnawandagala, 20 ogwoku taano aga sadonukisi, ogw’omu kaaga sadiyo, ogw’omusanvu aga kerusoliso, ogw’omunaana aga beru lo, ogw’omwe nda aga topa zi, ogw’ekkumi aga kerusoperaso, ogw’ekku mi n’ogu mu aga kuwa kinso, n’ogw’ekkumi n’ebiri aga amesusito. 21 Ate emiryango ekku mi n’ebiri gyakolebwa n’amayinja ag’omuwendo aga luulu ennungi kkumi n’abiri, nga buli mulyango gukoleddwa n’ejjinja lya luulu limu. Ate lwo oluguudo olunene olw’eki buga lwali lwa zaabu ennungi eta ngalijja ng’endabirwamu. 22 Mu kibuga ekyo saalabamu yee kaalu, Mukama Katonda Ayinzabyo nna awamu n’Omwana gw’Endiga, bo ye yeekaalu yaakyo. 23 Era eki buga ekyo tekyetaaga njuba wadde omwezi okukyakira, kubanga eki tiibwa kya Katonda kye kikimulisa, era Omwana gw’Endiga ye ttaala
yaakyo. 24 Ekitangaala kyakyo kye kinaamulisanga amawanga ag’omu nsi, era abafuzi ab’omu nsi balijja ne bakireetera ekitiibwa. 25 Emirya ngo gyakyo tegiggalwenga emisa na, era yo teri ba kiro. 26 Kirifuna ekitiibwa n’ettendo eby’amawanga. 27 Tewali ekitali kirongoofu ekirikki rizibwa okuyingira mu kyo, wadde abo abatambulira mu mpisa ezitali nnongoofu oba abalimba, wabula abalikibeeramu, beebo bokka, ama nnya gaabwe agaawandiikibwa mu kitabo eky’obulamu eky’Omwana gw’Endiga. Omugga ogw’Obulamu Awo malayika n’andaga omugga ogw’amazzi ag’o bulamu agamasamasa ng’enda birwamu, nga gukulukuta okuva mu ntebe ey’obwakabaka eya Kato nda, n’ey’Omwana gw’Endiga, 2 nga gukulukutira wakati mu luguu do olunene. Ku mbalama zombi ez’omugga kwaliko emiti egy’obu la mu, gumu ku buli lu dda, egi bala ebibala ekkumi n’ebibiri era nga buli mwezi kubeerako ebibala eby’engeri endala; n’amakoola gaa gwo nga gakozesebwa ng’eddagala okuwonya amawanga. 3 Mu kibuga ekyo tewalibaayo kikolimo nate. Entebe ey’obwakabaka eya Katonda n’ey’Omwana gw’Endiga ziribeera eyo, n’abaddu be balimuweereza, 4 era banaalabanga amaaso ge, n’eri nnya lye liriwandiikibwa mu byenyi byabwe. 5 Teribaayo kiro, noolwe kyo ettaala oba enjuba tebiryetaa gibwa, kubanga Mukama Katonda y’anaabaakiranga era banaafuga
22
431
nga emirembe n’emirembe. Awo malayika n’aŋŋamba nti, “Ebiga mbo bino bituufu, bya mazima. Era Katonda w’emyoyo gya bannabbi, atumye malayika we okulaga aba ddu be ebyo ebiteekwa okubaawo amangu.” 6
Okujja kwa Yesu “Era laba, nzija mangu. Alina omu kisa oyo akwata ebigambo by’obu nnabbi ebiri mu kitabo kino.” 8 Nze Yo kaana nalaba era ne mpu lira ebintu ebyo. Era bwe nabiraba ne mbiwulira ne ngwa wansi oku sinza malayika oyo eyabindaga; 9 kyo kka ye n’aŋŋamba nti, “Tokola kintu ekyo kubanga nange ndi mu ddu nga ggwe era nga baganda bo bannabbi bwe bali, awamu n’abo bonna abakwata ebigambo ebiwa ndiikiddwa mu kitabo kino. Ssinza Katonda.” 10 Awo n’aŋŋa mba nti, “Ebyo by’owandiise eby’obunnabbi tobi kuuma nga bya kyama kubanga biri kumpi okutuukirira. 11 Era ekiseera ekyo bwe kirituuka, buli akola ebi tali bya butuukirivu alyeyongera okukola ebitali bya butuukirivu, era n’omugwagwa alyeyongera oku gwagwawala, kyokka abatuukirivu balyeyongera okuba abatuukirivu, n’abatukuvu balyeyongera okuba abatukuvu. 12 “Laba, nzij a mangu nsas ul e buli omu ng’ebikolwa bye bwe biri. 13 Nze Alu fa era nze Omega, Owoo lubereberye era Asembayo, Enta 7
Okubikkulirwa 22:21
ndikwa era Enkomerero. 14 “Balina omukisa abo abayo za ebyambalo byabwe, baliwee bwa olukusa okuyingira mu mi ryango gy’ekibuga ne balya ne ku biba la ebi va ku muti ogw’obu la mu. 15 Ebweru w’ekibuga y’ebeera embwa, n’abalogo, n’abenzi, n’aba ssi, n’abasinza bakatonda abalala n’abo bonna abaagala era abakola eby’obulimba. 16 “Nze Yesu, ow’omu kiko lo era ow’omu lulyo lwa Dawudi, ntumye malayika wange gye muli okubuu lira Ekkanisa ebigambo bino. Nze Mmunyeenye eyaka ey’Enkya.” 17 Omwoyo n’Omugole boogera nti, “Jjangu.” Na buli awulira ayogere nti, “Jjangu.” Buli alumwa ennyonta ajje, buli ayagala ajje anywe ku mazzi ag’obulamu ag’obuwa. 18 Ntegeeza buli omu awulira ebi gambo eby’obunnabbi ebiri mu kitabo: Omuntu yenna alibyonge rako, Katonda alimwongerako ebi bonoobono ebiwandiikiddwa mu kitabo kino. 19 Era omuntu yenna alikendeeza ku bigambo by’obu nnabbi ebiri mu kitabo kino, Muka ma alimuggyako omugabo gwe ku muti ogw’obulamu ne mu kibuga ekyo ekitukuvu ekiwandiikiddwako mu kitabo kino. 20 Oyo ayo gedde ebintu bino aga mba nti, “Weewaawo nzija mangu!” Amiina! Jjangu Mukama waffe Yesu! 21 Eki sa kya Mukama waffe Yesu Kristo kibeerenga ne bonna. Amiina.
Obulamu bwo mu Kristo Essomo erisooka
Olubereberye Okumanya Kristo esobola okubeera enkolagana eyannamaddala gy’oyinza okubeera nayo. Y’entandikwa y’okwesiima ne Katonda ajjudde okwagala n’amaanyi. Amateeka g’Omwoyo ana (Laba ku nnyanjula) mu bufunze gannyonnyola ebyo byonna omuntu by’agwanidde okumanya okusobola okutandika enkolagana ne Yesu Kristo. Bwe tuddamu ne twejjukanya mu bufunze kijja kukuyamba okumanya ebigobererwa mu nkolagana yo empya ne Kristo. Etteeka erisooka: Katonda atwagala era atuteerawo enteekateeka ennungi mu bulamu bwaffe. Etteeka ery’okubiri: Tetusobola kubeera mu kwagala kwa Katonda yadde okutegeera enteekateeka ye eri obulamu bwaffe, kubanga tuli boonoonyi era twawuliddwa ku Katonda. Etteeka ery’okusatu: Yesu Kristo kye kisonyiwo kyokka eky’ebyonoono byaffe. Mu ye mwokka mwe tusobolera okumanyira n’okubeerera mu kwagala kwa Katonda n’enteekateeka ze eri obulamu bwaffe. Etteeka ery’okuna: Mu buntu tulina okusembeza Yesu Kristo okuba Omulokozi era Mukama w’obulamu bwaffe olwo tusobole okutegeera n’okubeera mu kwagala kwa Katonda n’enteekateeka ye gy’alina eri obulamu bwaffe.
433
434
Obulamu bwo mu Kristo
Ekitundu 1
Okwekakasa enkolagana yo ne Kristo Osobola okwekakasa enkolagana yo ne Kristo kubanga osonyiyiriddwa ddala era okkiriziddwa Katonda. Okufa kwa Kristo ku musaalaba kwokka kwe kuyinza okuleetawo enkolagana eno ne Katonda. Soma Abaefeso 2:8-9 (olupapula 316). Ebigambo ebikulu bisatu mu nnyiririri zino, binnyonnyola omusingi gw’okukkirizibwa kwaffe eri Katonda: Ekisa: Okuganja okutatugwanira, ekirabo kye tutagwanidde. Ekisa ky’alina mugaso ki mu kuteekawo enkolagana yo ne Katonda? (Tewagwanira nkolagana eno newakubadde ebikolwa ebirungi bye wakola ebikikugwanyiza. Wabula kirabo kya Katonda kye wafuna lwe wasembeza Yesu.) Okulokolebwa: Wanunulwa, wataasibwa okuva mu kabi. Olowooza olunyiriri luno lutegeeza ki bwe lugamba nti “mwalokoka”? Mu kiki? (Abaruumi 6:23 [olupapula 256] wagamba nti empeera y’ekibi kwe kufa. Bwe wakkiriza okufa kwa Kristo ku musaalaba ng’engasi y’ekibi kyo, wanunulwa okuva mu musango ogw’olubeerera obuteesasulira nate mutango gwa bibi byo.) Okwesiga: Enzikiriza, okukkiriza, okwewaayo mu ndowooza, okwagala, n’okukola. Okwesiga kuyinza kukola ki mu kufuna Kristo? (Okuba nga weesiga oba okwekakasa Katonda n’ Ekigambo kye. Bwe wafuna Kristo wateeka obwesigwa bwo mu Kristo ne mu kufa kwe olw’ebyonoono byo. Mu kifo ky’okwesiga obusobozi bwo okufuna okuganja kwa Katonda, okkiriza kaakano nti wakomezebwawo eri Katonda okuyita mu ekyo Kristo kye yakkolera.) Ekibuuzo ekikulu: Gamba singa oyimirira mu maaso ga Katonda n’akubuuza, “Lwaki nkuyingiza mu ggulu?” Okiddamu otya?
Essomo erisooka • Olubereberye
435
Ekitundu 2:
Tegeera enkolagana yo ne Kristo Mulimu ebintu bingi ebisanyusa ebituufu mu nkolagana yo ne Kristo. Okutegeera amazima gano kijja kukuyamba okuzimba omusingi omunywevu ogw’okukukuza. Wano waliwo eby’amazima bitaano ebya Baibuli ebitunuulira ekyo Kristo ky’akukoledde. 1. Kristo yasonyiwa ebyonoono byo. Soma Abaefeso 1:7 (olupapula 315). Bwe wakkiriza Yesu okukusonyiwa ebyonoono byo, byonna byasonyiyibwa….ebyayita, ebyaleero n’ebirijja. Olowooza njawulo ki gye kitwala okumanya nti ebibi byo byonna bikusonyiyiddwa? 2. Kristo yakufuula mwana wa Katonda. Soma Yokaana 1:11, 12, 13. (olupapula 151) Kiki ekyaliwo ggwe okufuuka omwana wa Katonda? (Wafuna Kristo. Bwe wamukkiriza okukulokola.) 3. Kristo yajja mu bulamu bwo era talikwabulira. Soma okubikkulirwa 3:20 (olupapula 407). Bw’oba osabye okufuna Kristo, kaakano ali luuyi ki mu nkolagana yo? (Mu bulamu bwo.) Soma Abaebbulaniya 13:5 (olupapula 373). Mu mbeera ki Kristo z’ayinza okukwabulira? (Tewali.) Okusinziira ku kino, emirundi emeka egyetaagisa okufuna Kristo? (Gumu gwokka.) 4. Kristo yakuwa obulamu obuggya. Soma 2 Abakkolinso 5:17 (olupapula 298). Bwe wakkiriza Yesu okuba Omulokozi wo era Mukama wo, watandika obulamu obw’omwoyo obuggya. Katonda aneeyongeranga okuzaaza embeera empya mu ggwe nga bw’okula mu Kristo.
436
Obulamu bwo mu Kristo
5. Kristo yakuwa obulamu obutaggwaawo Soma 1 Yokaana 5:11-13 (olupapula 397). Obulamu obutaggwaawo busangibwa mu ani? (Mu Mwana wa Katonda.) Ani alina obulamu obutaggwaawo? (Oyo yenna alina omwana wa Katonda.) Olina Omwana (Yesu)? Olina obulamu obutaggwaawo? Obulamu obutaggwaawo bwakutandikira ddi? Ekibuuzo ekikulu: Singa obadde wa kufa leero, olina bwekakafu ki nti wandigenze mu bulamu obutaggwaawo obwa Katonda? (Omwetoloola ogusooka.) %0 ——— %25 ——— %50 ——— %75 ——— %100 Mu bufunze: Ebirungi bino byonna byesigana ku Yesu Kristo. Tewali kiyinza kufunika. Wabifunira ddala lwe yakkiriza Kristo. Ku mazima gano ataano, galuwa agalina kati amakulu gy’oli? Era lwaki?
437
Essomo erisooka • Olubereberye
Ekitundu 3:
Okukola Ku Kubuusabuusa Mu Nkolagana Yo Ne Kristo Newakubadde embeera gye weewulira nkulu, naye enkolagana yo ne Kristo yeesigamizibwa ku mazima, si ku mbeera eno eyinza okukyuka bulijjo. Okubuusabuusa, ebibuuzo n’endowooza ezikyukakyuka bitundu bya bulamu bwaffe obwabulijjo, naye bigera ebitayinza kwesigamizibwako eby’enkolagana y’omuntu yenna ne Kristo. Omukristaayo (oyo aba akkirizza Kristo okuba omulokozi era Mukama we) abeerawo lwa kukkiriza mu bwesigwa bwa Katonda ne ekigambo kye. Ekifaananyi kino ttulakita kiraga enkolagana wakati w’ amazima (Katonda n’Ekigambo kye), okukkiriza (obwesigwa bwo mu Katonda n’Ekigambo kye), n’ embeera gye weewulira.
Embeera gye weewulira
Amazima
Okukkiriza
Emmotoka esobola okutambula mu kubaako ne mu butabaako bwa kyana. Mu ngeri yeemu, teweesigama ku mbeera yo gye weewulira. Ekisuubizo ky’ ekigambo kya Katonda, si mu kwewulira kwo bwe buyinza bwo. Naye ate enkya bw’oteewulira nga Mukristaayo? Teeka okukkiriza kwo mu bwesigwa bwa Katonda ne mu bw’ekigambo kye. Gy’okoma okuyiga ekigambo kye, gy’okoma okuba n’ekyokuddamu eri okubuusabuusa n’amazima amajjuvu. Eneewulira yo ejja kutandika okutambulira ku mazima g’ Ekigambo kya Katonda naye si ku mbeera zo.
438
Obulamu bwo mu Kristo
Ekitundu 4:
Okussa mu nkola Nga bwe… … Wakkiriza omutango gwa Kristo ogw’ebibi bwo, … Wategeera omusingi gw’enkolagana yo ne Katonda, … Wayiga eby’amazima bitaano ku nkolagana yo ne Katonda, osobola okuba n’obuvumu mu nkolagana yo ne Katonda. Mu ssabiiti eno yonna, tandika okufuula amazima gano ekitundu ku bulamu bwo nga bw’okula mu Kristo:
• Osonyiyiddwa: Abakkolosaayi 1:13-14 (olupapula 329); Abakkolosaayi 2:13-14 (olupapula 330); Abaebbulaniya 10:15-18 (olupapula 368).
• Oli mwana wa Katonda: Yokaana 1:11-13 (olupapula 151); Abaruumi 8:15 (olupapula 258);1 Yokaana 3:1 (olupapula 394).
• Oyingiziddwa Kristo: Okubikkulirwa 3:20 (olupapula 407); Abaggalatiya 2:20 (olupapula 309).
• Olina obulamu obuggya: 2 Abakkolinso 5:17 (olupapula 298); Abaefeso 2:4-5 (olupapula 316).
• Olina obulamu obutaggwaawo: 1 Yokaana 5:11-13 (olupapula 397); Yokaana 5:24 (olupapula 159); Yokaana 10:27-29 (olupapula 171).
Twala amazima gamu buli lunaku era ogalage. Soma ennyiriri eziwereddwa ku buli mazima. Weebaze Katonda nti kati oli ggwe wennyini. Okumanya amazima gano amakulu kya mugaso nnyo mu kukula kwo mu Kristo. Ssabiiti eno gambayo omuntu nti olina enkolagana ne Kristo. Ekibuuzo ekikulu: Kiki ekibaawo bwe tufuba ne tulemererwa mu kufuba kwaffe okw’okubeera mu bulamu obw’ Obukristaayo?
Obulamu bwo mu Kristo Essomo ery’okubiri
Okuwulira okwagala kwa Katonda Enkolagana yo ne Katonda nnywevu, kubanga mu Kristo, osonyiyibwa era okkirizibwa Katonda. Ng’ogasseeko okuwa enkolagana eno ennywevu, Katonda era akwagala okutambulira okumpi naye n’okuwuliziganya naye buli lunaku. Kino kiyitibwa okussa ekimu. Bwe tusalawo okwonoono, enkolagana yaffe (ekifo kyaffe ng’abaana ba Katonda) tekosebwa naye okussa ekimu kwaffe kutabulwa. Eky’okulabirako ekya taata n’omwana: enkolagana yo ne kitaawo ow’oku nsi ya lubeerera. Ne bw’okola ki osigala oli mwana we. Naye katugambe singa ojeemera kitaawo era mu busungu n’ova awaka newakubadde ng’agezezaako okutabaganya ebizibu byo. Onooba okyali mwana wa kitaawo? (Ye bwe kityo.) Ki ekinaatuuka ku nkolagana yammwe? (Ejja kutaatagana.)
439
440
Obulamu bwo mu Kristo
Geraageranya enkolagana yo ne Katonda n’okussa ekimu kwo ne Katonda. Enkolagana yo ne Katonda:
Okussa ekimu kwo ne Katonda:
Yatandika bwe wafuna Kristo (Yokaana 1:11-12 olupapula 151)
Kwatandika bwe wafuna Kristo (Abakkolosaayi 2: 6 olupapula 330)
Ya lubeerera (1 Peetero 1:3-4 olupapula 381)
Kuyinza okukugirwa (Isaaya 59:2*)
Ewanirirwa Katonda (Yokaana 10:27-29 olupapula 171)
Ffe tukuwanirira mu bitundu ( 1 Yokaana 1:9 olupapula 393)
Tekyuka (Abaebbulaniya 13:5 olupapula 373)
Kukyuka bwe twonoona (Zabbuli 66:18**)
Newakubadde Abakristaayo bonna balina enkolagana ne Katonda, naye ate si bonna nti bassa kimu naye. Tuyinza tutya obutakomya kussa kimu kwaffe ne Katonda?
* Isaaya 59:2: “Naye obutali butuukirivu bwammwe bwe bubaawudde ku Katonda wammwe. Ebibi byammwe bye bimukwesezza amaaso ge, n’atawulira.” ** Zabbuli 66:18: “Singa nnali nsirikidde ekibi mu mutima gwange, Mukama teyandimpulirizza.”
Essomo ery’okubiri • Okuwulira okwagala kwa Katonda
441
Ekitundu 1:
Obwetaavu bw’okwagala kwa Katonda n’okusonyiyibwa Ekibi kituziyiriza ddala mu kubeera mu kwagala kwa Katonda Ekibi kye ki? Kisingako okubba, okulimba, obuseegu n’ebirala. Ebikolwa bino bibala bubala eby’endowooza y’ekibi. Ennyinnyonnyola ennyangu ey’ekibi: kwe kukola ebyo bye twagala so si Katonda by’ayagala mu nkola ne mu ndowooza. Ebibala by’ekibi bye biruwa? Eri atali Mukristaayo (omuntu atakkiririza mu Kristo), ekibi kikugira enkolagana ne Katonda. Soma Abaefeso 2:1-3 (olupapula 316). Ate abantu abagezaako okutuuka eri Katonda nga bayita mu kweyisa obulungi? Beeyawudde ku Katonda? Lwaki oba lwaki nedda? (Tetuyinza kutuuka ku Katonda nga tuyita mu kukola obulungi kubanga ekibi kitwawula ku Katonda. Yesu yekka y’assaawo olutindo.) Eri Abakristaayo, ekibi kiziyiza okussa ekimu ne Katonda. Soma 1 Yokaana 1:6-8 (olupapula 393). Mu bufunze: Ffenna twayonoona. N’olwekyo, twetaaga okufuna okusonyiyibwa okw’ebirowoozo byaffe n’ebikolwa byaffe.
442
Obulamu bwo mu Kristo
Ekitundu 2:
Omusingi gw’okwagala n’okusonyiwa kwa Katonda Okufa kwa Kristo ye ntabiro y’okusonyiyibwa okw’okutuleetera enkolagana ey’omuggundu ne Katonda. 1 Peetero 3:18 (olupapula 385) Soma Abakkolosaayi 2:13-14 (olupapula 330). Mu ezo ennaku bino we byawandiikirwa, “ekiwandiiko ky’emisango” kyali kitegeeza olukalala lw’ebingi olwali lukomereddwa ku luggi lw’akasenge k’ekkomera, nga lulaga emisango gyonna egyali gisibizza abasibe. Ng’ekibonerezo kitwemuddwa, oba ng’envuma (engasi) ewereddwayo, abakulu nga baggyako olukalala nga bawandiika “esasuddwa yonna.” Omusibe ng’akozesa kino ng’obujulizi obutaddamu kuvunaanibwa misango egyo nate. Omukkiriza eyeesiga ssadaaka ya Kristo ey’ebibi talivunaanwa nate. Ebibi bye “bitangiddwa mu bujjuvu.” Alina ekisonyiwo ekijjuvu okuva eri Katonda. Katonda ebibi byo abikoledde ki? (Abikusonyiye.) Ebibi byo Kristo bye yafiirira byenkana wa? (Yafiirira byonna.) Kristo bwe yafiira ku musaalaba, ebibi byo eby’omu maaso byali bimeka? (Byali byonna.) Njawulo ki ejja okuleetebwawo mu bulamu bwo obwabulijjo okumanya nti ddala osonyiyiddwa?
Essomo ery’okubiri • Okuwulira okwagala kwa Katonda
443
Ekitundu 3
Bulijjo osobola okuwulira okwagala kwa Katonda n’okusonyiyibwa Newakubadde ng’osonyiyiriddwa ddala, olina okusigala ng’olwana n’ekibi buli lunaku okusobola okubeera n’okussa ekimu ne Katonda. Weteeke mu kifaananyi kya taata n’omwana (olupapula 439). Wandikoze otya okuzzaawo okussa ekimu ne kitaawo? Katutunuulire engeri gy’ozzaawo okussa ekimu kwo ne Katonda. Soma 1 Yokaana 1:9 (olupapula 393) A. Okwatula: Okukkiriziganya ne Katonda ku kibi. Katonda bw’akutegeeza nti ky’okoze kibi, kyatule. Okwatula kuno kuzingiramu ensonga ssatu: 1. Kkiriziganya ne Katonda nti oyonoonye. 2. Weebaze Katonda nti akusonyiye. 3. Weesige Katonda akukyuse endowooza yo n’ebikolwa byo. Ng’odda eri Katonda ng’ova mu kibi kyo (nga weenenya), ojja kubeera mu kwagala kwe n’okusonyiyibwa okwaleetebwa Kristo bwe yafiira ku musaalaba. Mu kifo ky’okuwulira nti omusango gukusinze, otegeera nti obumu bwo ne Kristo buzziddwawo. B. Okwatula: Okussa mu nkola. Mu kiseera kino kyennyini oba mu kiro nga toneebaka: 1. Saba Katonda akubikkulire ekibi kyonna ekiri mu bulamu bwo. 2. Biwandiike byonna ku lupapula. Beerera ddala mwesimbu kubanga kino kiri wakati wo ne Katonda. 3. Ng’omalirizza olukalala lwo, waggulu luwandiikeko ekisuubizo ekiri mu 1 Yokaana 1:9 (olupapula 393).
444
Obulamu bwo mu Kristo
4. Weebaze Katonda olw’ekisonyiwo ky’akuwadde ng’ayita mu ekyo Kristo kye yakolera ku musaalaba. 5. Yuza olupapula era olusuuleyo. Emirundi emeka gye weetaaga okwatulira Katonda ekibi? (Gumu.) Ddi lw’olina okwatula ekibi? (Amangu ddala ng’okizudde nti kibi.) C. Okwatula: Okuwulira ebivaamu. Kiki ky’osaanidde okukola bw’omala okwatula ekibi ate n’osigala ng’owulira kikulumiriza? [Soma Zabbuli 32:3-5*; 103:12.**] (Weesigame ku kigambo kya Katonda nti osonyiyiddwa so si ku neewulira yo.) Ennyiriri zino zigamba ki ku musango n’okutukuzibwa? (Ekintu kyonna bwe kiba nga tekyatuliddwa, waliwo ensonga y’omusango okubaawo.) Mu mazima g’ebyo by’oyize ku musango n’okusonyiyibwa, walijjuza otya enjogera eno? “Bwe njatudde ebibi byange byonna, .”
* Zabbuli 32:3-5: “Bwe nasirikiranga ekibi kyange, ne nkogga, kubanga nasindanga olunaku lwonna. Wambonerezanga emisana n’ekiro, amaanyi ne ganzigwamu ng’amazzi bwe gakalira mu kyeya. Awo ne nkwatulira ekibi kyange, ne sibikkirira kwonoona kwange. Ne njogera nti, ‘Leka neenenyeze Mukama ebibi byange.” Bw’otyo n’onsonyiwa, n’onziggyako omusango gw’ebibi byange.” ** Zabbuli 103:12: “Ebibi byaffe abituggyako n’abitwala wala ng’ebuvanjuba bw’eri ewala okuva ebugwanjuba.”
Essomo ery’okubiri • Okuwulira okwagala kwa Katonda
445
Ekitundu 4:
Okukissiza ddala mu nkola Nga toneebaka twalayo akaseera okuteeka mu nkola ebyo by’oyize ku kwagala kwa Katonda n’okusonyiyibwa. Kakasa ng’owandiika olukalala lwo ekiro kya leero. Fuba okumala eddakiika nga 15 oba okusingawo buli lunaku ng’oli wekka ne Katonda ng’osoma Ekigambo kye n’okusaba. bino wammanga, bye bimu ku birowoozo: 1. Soma ku lugero lw’omwana eyazaawa okuva eri kitaawe n’agenda ku mawanga n’ayonoonera eyo obugagga bw’obusika bwe bwonna. Yesu ye yagera olugero luno era lusangibwa mu Lukka 15:11-32 (olupapula 129-130). Olugero luno lutulaga ki ku nkolagana yaffe ne Katonda, engeri gye tusonyiyibwamu n’okussa ekimu naye? 2. Soma Abaggalatiya 5:16-23 (olupapula 313). Tunuulira enjawulo en’ejjawo bw’okkiriza Katonda okukola mu bulamu bwo. Bw’otegeera akanyomero mu bulamu bwo akanyiiza Katonda, kalongoosezeewo okusinziira ku 1 Yokaana 1:9 (olupapula 393) kati olwo onyumirwe okussa ekimu ne Katonda. Mu bufunze: Okutegeera okwagala kwa Katonda n’okusonyiyibwa, kitumbula okussa ekimu kw’ Omukristaayo ne Katonda we. Ekibuuzo ekikulu: Omukristaayo abeera atya mu maanyi Katonda ge yamuwa okubeera mu bulamu obw’ekikristaayo.
Obulamu bwo mu Kristo Essomo ery’okusatu
Ensibuko y’amaanyi Okusobola okubeera mu kwagala kwa Katonda n’okusonyiyibwa bulijjo, olina okwatulirawo ekibi kyo nga ky’ojje okizuule. Okwatula bw’okuteekako okusonyiyibwa biyimusa okussa ekimu kwo ne kitaawo ow’ omu ggulu. Kati otandise okubeera mu bulamu obw’Ekikristaayo, obutali mutindo gwa mpisa wabula enkolagana ne Katonda atwagala. Soma Yokaana 7:37-39 (olupapula 165). Era ng’enkolagana yaffe ne Katonda bwe yeesigama ku ekyo Katonda kye yakola okuyita mu Yesu Kristo, era n’amaanyi okubeera mu bulamu ebw’ Ekikristaayo obukyukakyuka bwe galina okuviira ddala eri Katonda. Ekyuma ki kalimagezi kirina obusobozi okukola ebyo byonna bye baakiteekateeka okukola, naye tekirina maanyi gaakyo. Mu ngeri yeemu, ng’oyita mu kifaananyi kyo ekiggya ky’oli mu Kristo, olina obusobozi bwonna bwe weetaaga okubeera ng’ekitonde ekiggya mu Kristo. Bulijjo olina okusemberera ensibuko y’amaanyi yennyini, Omwoyo Omutukuvu.
446
Essomo ery’okusatu • Ensibuko y’amaanyi
447
Ekitundu 1
Omwoyo Omutukuvu Y’ Ensibuko Y’ Obulamu Bw’Obukristaayo Omwoyo Omutukuvu Katonda (1 Abakkolinso 2:11-12 olupapula 273). Yajja okubeera mu ggwe (Abaruumi 8:9 olupapula 258). Yajja okulumiriza ensi ekibi n’obutuukirivu (Yokaana 16:8 olupapula 181). Yajja okutulu amiza mu mazima (Yokaana 16:13 olupapula 181). Yajja okugulumiza Kristo (Yokaana 16:14 olupapula 181). Omwoyo Omutukuvu alina buvunaanyizibwa ki mu nkolagana yo ne Katonda? Soma Abaruumi 8:14-16 olupapula 258. (Akakasa nti tuli baana ba Katonda.) Kiki ky’ayagala okuteeka mu bulamu bwo? Soma Abaggalatiya 5: 22-23 (olupapula 313). Ku mbeera zino eruwa gy’osinga okwagala Katonda atumbule mu bulamu bwo? Yesu atugamba tukole ki okulaba nga ekibala kino kibalira mu ffe? Soma Yokaana 15:4-5 olupapula 179-180. (Tulina kubeera mu Kristo, tumwesigameko era tumubeere ku lusegere.) Omwoyo Omutukuvu ayagala kukuwa ki okukola? Soma Ebikolwa By’Abatume 1:8 (olupapula 191). Kitegeeza ki gy’oli okubeera omujulirwa wa Kristo? (Omujulirwa ayogera ekyo ky’alabye era ky’awulidde omujulirwa Omukristaayo abuulira abalala ekyo ky’amanyi nti kituufu ku Kristo.) Olowooza lwaki amaanyi ag’ Omwoyo Omutukuvu geetagisa okubeera omujulirwa? (Asuubiza okukuwa ebigambo ebituufu eby’okwogera n’obuvumu bw’okubyogera.) Mu bufunze: ekigero ky’okulabisibwa kw’empisa zino ez’obwakatonda mu bulamu bwo kisinziira ku muwendo gw’obwesigwa bwo eri
448
Obulamu bwo mu Kristo
Katonda mu buli kanyomero k’obulamu bwo era n’ekiseera ky’omaze ng’omukkiriza. Oyo atandika obutandisi okumanya Omwoyo Omutukuvu tagwanidde kuggwaamu maanyi bw’aba nga tannaba kuba ng’abo Abakristaayo abakuze mu mazima gano abagamazeemu ekiseera ekiwerako. Okwesiga Katonda + ekiseera = Okukula kw’omwoyo.
Ekitundu 2:
Si buli mu Kristaayo nti abeera mu maanyi ag’Omwoyo Omutukuvu Wafuuka omukkiriza wa Kristo okuyita mu kukola kw’Omwoyo Omutukuvu (Abaefeso 1:13 olupapula 315). Okuva ku olwo wasembezebwa omwoyo (Yokaana 14:15-17 olupapula 179). Newakubadde Omwoyo Omutukuvu abeera mu bakkiriza bonna, si bonna nti balu amizibwa n’okuweebwa amaanyi Omwoyo Omutukuvu. Baibuli etugamba nti waliwo abantu ba biti bisatu:
1) Omuntu ow’omukka (1 Abakkolinso2:14 olupapula 273).
S
Abo abatakkiriza kufa kwa Kristo okuggyawo ebibi byabwe era Kristo nga tali mu bo. Omwetoloolo gulaga obulamu bw’omuntu. Omuntu omukka yetwala yekka era ye yeefuga (S) Kristo ( ) tabeera mu bulamu bw’omuntu ono era ali bweru wa mwetoloolo.
Essomo ery’okusatu • Ensibuko y’amaanyi
449
2) Omuntu ow’omwoyo (1 Abakkolinso 2:15 olupapula 273). Abo abakkiriza Kristo ng’omulokozi waabwe era nga beesiga amaanyi ag’Omwoyo okubeera mu bulamu obw’ Obukristaayo.
Omuntu ow’omwoyo y’ ayaniriza Kristo ( ) mu bulamu bwe era amukkirizza okufuga ng’ayita mu Omwoyo Omutukuvu. Omuntu ono kale yeewaayo okulu amizibwa Kristo.
S
3) Ow’omubiri (1 Abakkolinso 3:1-2 olupapula 273-274)
S
Abo abakkirizza Kristo okubasasulira omuwendo gw’ebibi byabwe, naye abakkiririza mu bikolwa byabwe okubeera mu bulamu obw’Obukristaayo. Omuntu ow’omubiri abeera mu maanyi ag’omubiri gwe so si mu g’Omwoyo Omutukuvu.
Newakubadde Kristo abeera mu bulamu bw’omuntu ono, Omwoyo Omutukuvu ye taweebwa mwaganya kulu amya bulamu buno, wabula nnyini bwo ye, ye yeefuga. Ekibuuzo ekikulu: Ku bantu bano bonna ani alaga obulamu bwo?
450
Obulamu bwo mu Kristo
Ekitundu 3
Osobola okujjuzibwa Omwoyo Omutukuvu Obulamu obujjudde Omwoyo bwebwo obulu amizibwa Kristo era ng’ali mu ggwe mu kuyita mu maanyi ag’Omwoyo Omutukuvu. Osobola okujjuzibwa Omwoyo Omutukuvu ng’oyita mu kukkiriza, nga weesiga Katonda okubaza mu ggwe ebibala bye yasuubiza. Emitendera esatu gino wammanga ginnyonnyola engeri gy’oyinza okujjuzibwa Omwoyo. Okwatula: Yatula ebyonoono byo byonna by’omanyi. Zabbuli 66:18 egamba, “Singa nnali nsirikidde ekibi mu mutima gwange, Mukama teyandimpuliriza.” Lwaki kikulu nnyo okwatula ebyonoono byonna ebimanyiddwa okusobola okujjuzibwa n’Omwoyo Omutukuvu? (Okutuusa lwe tunaalowooza obulungi mu mitima gyaffe mu maaso ga Katonda, tayinza kussa kimu naffe.) Weeweeyo: Waayo buli katundu k’obulamu bwo eri Katonda (Abaruumi 6:12-13 olupapula 256). Olowooza okuwaayo buli katundu k’obulamu bwo eri Kristo kirimu ki? (Nsooke kwebuuza ku Katonda nga nsalawo ku bwenfuna yange, mu nkolagano yange, mu mirimu gyange, mu maka gange n’ebirala.) Obwesigwa: Weesige Omwoyo Omutukuvu okukujjuza. 1. Katonda yakusuubiza okujjuzibwa Omwoyo we (Abaefeso 5:18 olupapula 320). 2. Katonda yasuubiza okuddamu okusaba kwo okwo okuli obumu n’okwagala kwe (1 Yokaana 5:14-15 olupapula 397). Osobola okujjuzibwa Omwoyo Omutukuvu ng’oyita mu kukkiriza kwokka. Okusaba kuno kwa ngeri nnungi ey’okulaga okukkiriza kuno:
Essomo ery’okusatu • Ensibuko y’amaanyi
451
“Kitange omwagalwa, mmanyi nti mbadde neetwala nzekka era mbadde nnyonoona mu maaso go, weebale kunsonyiwa byonoono byange ng’oyita mu kufa kwa Kristo ku musalaba. Kaakano nsembeza Kristo okutwala ekifo kye ku nnamulondo y’obulamu bwange. Nzijuza Omwoyo Omutukuvu nga bwe wasuubiza okunzijuza bwe nsaba mu kukkiriza. Ndaga okukkiriza kwange nga nkwebaza okufuga obulamu bwange n’okunzijuza Omwoyo Omutukuvu.” Okusaba kuno kuggyeeyo okwagala kw’omutima gwo? Olowooza kiki ekyandituseewo singa mu kiseera kino osabye bw’oti? Kuno bwe kuba nga kwe kwagala kw’omutima gwo, osobola okusaba bw’otyo era n’oggyuzibwa Omwoyo Omutukuvu.
Ekitundu 4:
Okussa mu nkola Bw’oba obulamu bwo obuggye mu kufugibwa ekibi- enkola yonna yonna ey’obujeemu, ssa bussa mu mwoyo (ekibi kifulumye, oyingize ekiramu). Okukola obukozi kino kijja kukusobozesa okugenda mu maaso n’okubeera ng’ofugibwa okwagala kwa Kristo. Okussa ng’ofulumya: Yatula ebibi byo (1 Yokaana 1:9 olupapula 393; Abaebbulaniya 10:1-25 olupapula 367-368). Jjukira ensonga essatu ezeetoolerwako mu kwatula: 1. Kkiriza nti oyonoonye mu maaso ga Katonda. 2. Weebaze Katonda nti akusonyiye. 3. Weesiga Katonda nti anaakyusa ebirowoozo n’ebikolwa byo.
452
Obulamu bwo mu Kristo
Okussa ng’oyingiza: Yatula mu kukkiriza obujjuvu bw’omwoyo mu bulamu bwo (Abaefeso 5:18 olupapula 320). 1. Weeweeyo mumikono gya Kristo. 2. Kkiriza nti kati y’akufuga era y’akuwa amaanyi. Genda mu maaso n’okweyawulirako eddakiika 15 ng’oli ne Katonda mu kusoma Baibuli ne mu kusaba. Bino bye bimu ku birowoozo: 1. Soma Abaefeso 5:18-21 (olupapula 320), Abakkolosaayi 3:12-17 (olupapula 331-332). Geraageranya ebigambo ebyo ebibiri eby’enjawulo kye byogera ku bulamu obujjuziddwa omwoyo. 2. Soma okusaba kwa Pawulo mu Abaefeso 3:14-21 (olupapula 317-318). Maanyi ki g’asabira abaagalwa? Amaanyi ago gava wa era gaakutukolera ki? 3. Soma ebyatuuka ku bayigirizwa bwe bataamwesiga nga bali mu muyaga. (Makko 4:35-41 olupapula 62-63). Lwaki beeraliikirira? Kiki kye baabuusabuusa mu Katonda? Mu bufunze: Omwoyo omutukuvu y’ensulo y’obulamu bw’omukkiriza mu Kristo, nga bwe weesiga Yesu Kristo, Omwoyo wa Katonda anaateeka enkola ze mu ggwe era anaakuwa amaanyi okuba omujulirwa we. Ekibuuzo ekikulu: Katonda akuteekeddeteekedde ki okwongera okukumanyisa Kristo ng’okula mu bulamu obw’ Ekikristaayo.
Obulamu bwo mu Kristo Essomo 4
Okukula mu Kristo Omwoyo Omutukuvu ayagala okukuwa amaanyi ag’okukusobozesa okubeera mu bulamu obuluŋŋamizibwa Kristo. Gy’okoma okugenda ng’ossa mu mwoyo (ssa ng’ofulumya- okwatula ebyonoono byo, ssa ng’oyingizaokwatula okujjuzibwa kw’omwoyo), ojja kubeera mu kussa ekimu okw’amaanyi ne Katonda okujja okukusobozesa okukula mu Bukristaayo.
Okwesiga
Okukula kutwala ekiseera- tolina w’osalirako.
Ebiseera
Okuzaalibwa kw’omwoyo
Kitwala ekiseera kiwanvu mu bulamu!
453
454
Obulamu bwo mu Kristo
Ekitundu 1:
Kitegeeza ki okukula mu Kristo? Kitegeeza okweyongera okumanya Kristo, okumwagala, ne mu buwulize gy’ali. Yesu kiki ky’agamba okuba ekisaanyizo eky’obulamu obutaggwaawo? Soma Yokaana 17:3 olupapula 182. (Okumanya Katonda.) Mulimu ebiragiro ebisoba mu 600 mu Ndagaano Enkadde. Olowooza lwaki Yesu yabifuula kimu byonna mu Matayo 22:37-39 (olupapula 40)? (Bwe tuba ddala nga twagala Katonda, tujja kuba tutuukiriza ebiragiro byonna.) Okwagala Katonda n’omutima gwo gwonna, n’emmeeme yo yonna, n’ebirowoozo byo byonna kiyinza kitya okukyusa obulamu bwo? Kiki ekinaava mu kwongera okumwagala? Soma Yokaana 14:21 (olupapula 179). Era nga bwe kiri mu butonde omwana okweyongera mu kwagala omuzadde, era kya butonde n’okweyongera okwagala Katonda.
455
Essomo 4 • Okukula mu Kristo
Ekitundu 2
Osobola otya okukula mu Kristo? Okwogerezeganya kikulu mu nkolagana yonna, n’ eyo gy’olina ne Kristo. Waliwo engeri z’enjogerezeganya za mirundi ena eziyinza okukuyamba okukula mu nkolagana yo ne Kristo nga bw’otambulira mu maanyi ag’Omwoyo Omutukuvu:
Katonda Okusaba Abatakkiriza/ Abatali Bakristaayo
Abakristaayo/ Abakkiriza Okukuŋŋaana
A
Okujulira
Baibuli/Ekitabo Ekitukuvu
Baibuli: Katonda ayogera naffe ng’ayita mu Baibuli, ng’eraga okukola kwe n’okwagala kwe.
456
Obulamu bwo mu Kristo
Soma 2 Timoseewo 3:16-17 (olupapula 351). Gino wammanga gye miganyulwo egyogerwa mu bigambo bino: Tuyigirize eby’amazima: kitulaga amazima ku Katonda ne ku ffe abantu. Kitutegeeza ekibi ekiri mu bulamu bwaffe. kituluŋŋamya bwe tuba mu nsobi. Kituyigiriza okukola obutuukirivu: kinnyonnyola okubeera mu bulamu obusanyusa Katonda. Ku migaso gino gyonna guluwa oguyinza okusinga emirala gy’oli kaakano? Oyinza otya okugeraageranya omugaso gw’ Ekigambo kya Katonda kye waakasomako? Okusaba: Twogera ne Katonda okuyita mu kusaba- nga tugabana ebirowoozo byaffe, ebyetaago byaffe n’okwagala kwaffe okukola okwagala kwe. Soma Abafiripi 4:6-7 (olupapula 326) ne 1 Yokaana 5:14-15 (olupapula 397). Ennyiriri zino zitugamba ki ku kusaba? (Sabira buli kintu. Bwe tusaba nga twesigamye ku kwagala kwa Katonda, atuwulira era n’atuddamu.) Bintu ki by’oyinza okuba ng’osabira? Soma 1 Abasessalonika 5:18 (olupapula 338). Lwaki kikulu okuba nga tumwebaza? (Katonda atwagala tukikole; mu kumwebaza tulaga obwesigwa bwaffe mu ye.) Okukuŋŋaana: Twogerezeganya n’Abakkiriza mu kukuŋŋaana-nga twezaamu amaanyi n’okwezimba ffekka na ffekka.
Essomo 4 • Okukula mu Kristo
457
Muuxannoo kiristaanummaa warra kaan warra Waaqayyoon jaallatanii fi warra Isaa wajjin adeemaniif hiruun baay’ee barbaachisa, akka isaanis kan isaanii nuuf hiraniif gochuunis. Waldaan kiristaanaa bakki itti wal arginuu fi dubbii Waaqayyoo itti dhageenyu bakka Waaqayyo kiristaanoti akka wal arganiif isaaniif qopheesseedha. Qu’annaan Kitaaba Qulqulluu fi walga’iin kiristaanotaa hedduu barbaachisaadha. Enku eziri awamu zaaka nnyo naye olumu bw’oluggya ku zinaalwo n’olussa lwokka ebweru luzikira. Era bwe guli ne ku nkolagana yo ne Bakristaayo banno. Soma Abaebbulaniya 10:24-25 (olupapula 368) ne Firemooni 1:7 (olupapula 356). Lwaki kya mugaso nnyo okufuna ku budde n’obumala ne Bakristaayo banno? (Okubeera mu mbeera ey’okuzibwamu amaanyi, okwagala n’okukola obulungi.) Lwaki kino kyandibadde kikulu gy’oli kati? Soma Ebikolwa By’Abatume 2:42-47 (olupapula 195). Wa w’oyinza okusanga okuyambibwa okw’Obukristaayo mu kukuŋŋaana okuddiŋŋana? (Mu Kkanisa ennungi oba mu bibiina by’okuyiga Ekigambo kya Katonda.) Twetaagira ddala okugabana embeera zaffe ez’Obukristaayo n’abalala abagala Katonda era abatambula naye, era nabo tubakkirize okugabana ebyabwe naffe. Ekkanisa gye tuyinza okusisinkaniramu n’Abakkiriza abalala ne tuwulira Ekigambo kya Katonda, kye kifo Katonda kye yalonda Abakristaayo okukuŋŋaaniramu. Enkuŋŋaana z’okuyigiriza Baibuli, n’e nkuŋŋaana endala zonna za mugaso nnyo. Okujulira: Tubuulira abatali bakkiriza nga tuyita mu kujulira- nga tugabana nabo ku bikwata ku nkolagana yaffe ne Kristo. Soma Ebikolwa By’Abatume 4:12 (olupapula 197). Kiki ekiyinza okukusikiriza okugamba omuntu omulala ku bikwata ku Kristo? (Olw’ebyo Kristo by’akoze eri obulamu bwo.) Ani gwe wandiyagadde okugamba ku ebyo Kristo by’akoze mu bulamu bwo?
458
Obulamu bwo mu Kristo
Amateeka ana ag’Omwoyo by’ebigambo eby’Enjiri ebiri mu bufunze by’oyinza okubuulira omuntu yenna gw’omanyi. Mu bufunze: Soma 1 Abakkolinso 3:6-7 (olupapula 274). Katonda y’ensibuko y’okukula kwo. Tosobola kukula mu mwoyo “ng’ ofuba nnyo.” Nga bw’otambulira mu maanyi ag’Omwoyo, soma Baibuli, saba, abantu bagambe ku Kristo era ofunenga ekiseera okubeera n’abakkiriza, Katonda anaakukolamu omulimu ng’abaza ebibala mu ggwe era ng’akukuza.
Essomo 4 • Okukula mu Kristo
459
Ekitundu 3:
Okussa mu nkola Wandiika enneeyisa ez’enjawulo z’oyagala Katonda ameruse mu bulamu bwo. 2 Peetero 1:5-9 (olupapula 388) atuwa ekifaananyi ky’okukula kw’Obukristaayo. Okusinziira ku bigambo bino muziziko ki ogusinga okutukugira okukula? (Okwerabira okusonyiyibwa kwaffe n’ekisa kya Katonda ekyewuunyisa gye tuli.) Jjukira: Katonda akwagala bwagazi, engeri yonna gy’olimu. Okwagala kwe okutakoma gy’oli tekusinziira ku kukula kwo mu Bukristaayo. Wetegekereyo ekiseera n’ekifo ng’omuntu buli lunaku w’onoosomera Ekigambo Kya Katonda n’okusaba. Ekitabo ekirungi eky’okutandika nakyo, kye eky’ Endagaano Empya ekya Yokaana (olupapula 151). Nga bw’osoma, genda ng’osaza ku nnyiriri ez’enkizo. Saba Katonda okukweraga ky’ali n’engeri gy’oyinza okwogera naye. Gezaako okukozesa akatabo okuwandiika wansi ebirowoozo byo, n’okusaba kwo n’okuddibwamu kw’ofuna. Okweyongera okuyiga, ddamu wekkaanye ebiwandiikiddwa mu ssomo lino. Ebigambo ebirala eby’okusoma biri: Abakkolosaayi 1:912 (olupapula 328-329); Matayo 7:7-11 (olupapula 11); 2 Abakkolinso 5:17-21 (olupapula 298); 1 Abakkolinso 12:12-27 (olupapula 185-186); Yokaana 15:1-7 (olupapula 179-180); ne Lukka 9:23-26 (olupapula 114). Jjukira okubeerako gw’oyogera naye ku Kristo.
Mu miko gy’ekitabo kino, abantu ab’emirembe egitali gimu bafunye eby’okuddamu by’ebibuuzo ebikulu ennyo mu bulamu.
TEKITUNDWA. KYA BUWA.
Endagaano Empya
Oyagala okweyongera okumanya? Ekitabo Eky’ Obulamu kirina ebisumuluzo by’obulamu obw’ omugaso!
Ekitabo Eky’ Obulamu
Ekitabo Eky’ Obulamu (Endagaano Empya) kitundu ku Kitabo Ekitukuvu era kyogera ebya Yesu Kristo, obulamu bwe obutali bwa bulijjo n’ okuyigiriza kwe okwenjawulo. Yesu yeeyogerako, “Nze kkubo, n’Amazima, n’Obulamu”. Yagamba nti Katonda ye Kitaffe ow’omu ggulu atwagala era afaayo gye tuli.
Ekitabo Eky’ Obulamu Endagaano Empya