bolig& interiør 12
tema
Firdaposten
Fredag 27. september 2019
tips oss!
57 75 73 28
redaksjon@firdaposten.no SMS/MMS: fiptips til 2005
Dei eldre flyttar til sentrum
bolig& interiør 2 12
TEMA tema
FIRDAPOSTEN Firdaposten
Fredag 27. september 2019
tips oss!
57 75 73 28
redaksjon@firdaposten.no SMS/MMS: fiptips til 2005
Dei eldre flyttar til sentrum
FIRDAPOSTEN FirdaposTen
TEMA Tema
Fredag 27. september 2019
8 tips for et plettfritt bad Djevelen sitter i detaljene! Vær obs på de små tingene på badet. Da løser du mange problemer før de oppstår. av CheRa Westman/ifi.no Her er åtte tips for et rent bad: ■ La dobesøket bli en velværeopplevelse! Velg et toalett som fjerner vond lukt, gjør deg ren med vann og tørker deg skånsomt med luft. Dette er snar-
veien til spa-følelse på hjemmebadet. ■ Dusjveggene skitnes raskt til av såperester som det kan være vanskelig å fjerne. Med en desinfiserende og rengjørende bad- og dusjrens på sprayflaske får du klart glass. ■ På rustfritt og børstet stål synes fingermerker, fett og støv godt. Spesialmidlerfor stål og metall gjør skinnende rent, ogmotvirker ny tilsmussing. Etterpå får flaten fin glans uten skjolder og striper.
■ Vinduer på badet gir deilig utsyn og god tilgang på dagslys. Skjerm for nysgjerrige blikk utenfra med vindusfolie. ■ Knagger og dorullholdere trenger ikke å skrus opp. Bruk lim, så unngår du å lage hull i membranen og du holder den fuktsikre veggen intakt. ■ Tette fuger = rene fuger. I den porete fugemassen mellom flisenesetter smuss og såperester seg lett. Impregneringen gjør fugene tette og letteå holde rene.
3 13
■ Hvis mykfugene er blitt stive, sortprikkete eller misfarget av alder og mangelfull rengjøring, kande skiftes ut eller fornyes. ■ Velg et sluk som er lett å rengjøre. Og rens det ofte. Renner vannet tregt, eller lukter det kloakk på badet, renses rørene med kjemikalier.
m – er det positivt for byen? FLorØ: Over 40 prosent av dei som bur i Florø sentrum i dag er over 60 år. – Det er ein høg andel, men det har mange positive effektar, meiner arealplanleggar Marianne Grytten i Flora kommune. Linda Regina BRuvik linda@firdaposten.no
Ein aukande trend i Florø er godt vaksne som sel store einebustader for å busette seg i lettstelte leilegheiter midt i sentrum. Av dei 605 personane som bur i sentrumskjerna i Florø, er over 40 prosent av dei over 60 år. I tillegg er det utbygging av fleire omsorgsbustader i sentrum på gang, og fleire leilegheitsprosjekt, noko som samla sett truleg vil auke denne prosenten.
– positivt med eldre i sentrum Men er det negativt for byutviklinga at det bur mange eldre i sentrum? Tvert i mot, meiner Marianne Grytten. Ho er prosjektleiar for den nye arealplanen Florelandet Brandsøy, og har fordjupa seg i bustadutviklinga og busettingsmønsteret vårt. Ho dreg fram forskning som er gjort i den sardinske landsbyen Villagrande, der ein unormalt høg del av befolkningen blir over 100 år, og der menn lever like lenge som kvinner.
FLorØ: Alderssamansetting i ulike område på Florelandet/
Brandsøy.
– Der har dei funne ut måten byen er organisert på, samhaldet i samfunnet og det sosiale livet, faktisk er årsak nummer ein til at dei blir så gamle. Dei bur tett, i trange gater, og kan berre stikke hovudet ut i gata og sjå folkeliv. Det er fest på kvart eit kjøkken kvar dag, og dei har nære relasjonar til kvarandre, fortel Grytten. – At det bur mange både unge eldre og eldre ilag i sentrum er ikkje negativt. Eg er positiv til mange eldre i Florø sentrum! Det er bra for samfunnet som heilskap. Det er dei eldre som har best kjøpekraft av befolkninga, samstundes som mange av dei er pensjonistar, så dei har tid til å bruke tilboda, gå på kafé, handle i butikkane og halde liv i sentrum, poengterer Grytten. Bur ein sentralt, er det lettare å få besøk, å møte folk, og å leve eit aktivt liv. At eldre bur i sentrum, betyr
også at dei har kort veg til helsetenester, kulturtilbod og offentlege funksjonar. Det blir mindre transport, og livet vert lettare på mange måtar.
nærleik til helsetenester – Det er også positivt med tanke på effektivitet for heimetenesta til kommunen, til dømes. Heimetenesta får kortare veg til pasientane dei skal besøke. I staden for å bruke tid på å køyre til Botnaholten, får dei kortare veg og kan bruke tida hos pasienten. Grytten meiner det er mykje meir negativt om eldre vert isolert i store einebustader utanfor sentrum. – Bur eldre ilag midt i byen så har dei tilhøyrigheit til samfunnet. Det er sosialt og sunt. Dei treng ikkje ha avtalar for å leve eit sosialt liv, men kan berre spasere ut i gata, og så treff ein andre der. Slik blir det enklare for alle, seier ho.
LAMPEFEBER! STORT UTVALG LAMPER
prosjekTLeiar: Marianne Grytten, arealplanleggar og prosjektleiar for kommunedelplanen Florelandet Brandsøy. FoTo: Linda regina Bruvik
-50% Fagmøbler Florø | Markegata 31, FLORØ | Tlf. 57 74 92 20 | besøk oss også på fagmobler.no
4 14
TEMA tema
FIRDAPOSTEN Firdaposten
Fredag 27. september 2019
Mange einebustader vert ståande tomme kva gjer ein med dei? FLorØ: Ein aukande trend i Florø er godt vaksne som sel store einebustader for å busette seg i lettstelte leilegheiter midt i sentrum.
objekt til sals, og mange vert liggande lenge. Per september ligg det ute 115 bustader til sals i Flora på nettstaden Finn.no. – Men både bankane og eigedomsmeklarane i byen meiner at vi har ein sunn bustadmarknad, fortel Grytten. – Byggebransjen seier også at dei får seld unna prosjektene sine, så her er ingen grunn til panikk, understrekar ho. Samstundes er her god kapasitet til å ta imot fleire innbyggarar. Per i dag har Florølandet og Brandsøy ein bustadkapasitet til 939 fleire innbyggarar. – Dette er totalt av planlagte, regulerte bustader, eksisterande hus til sals, ledige kommunale bustader og bustader som kommunen leiger i dag, fortel Grytten. I følge folketalsframskrivinga i den førre planen, så skulle vi ha vore 13.400 innbyggarar i Flora no, men vi er rundt 11.850. Når ein då tar med i reknestykket at den aller mest positive prognosen for folketalsvekst viser at vi kun blir 68 personar fleire per år i tida framover, så ligg her ikkje an til nokon bustadmangel med det første.
Linda Regina BRuvik linda@firdaposten.no
Mange eldre og godt vaksne vel å selge einebustaden sin, og flytte til lettstelte leilegheiter meir sentralt. Det som kan vere utfordringa her, er eit aukande tal einebustader som vert fråflytta. Kva skjer med desse? Og korleis kan ein sikre at dei ikkje vert ståande til forfalls, men heller kjem i sirkulasjon, og vert bebudd av nye generasjonar? Det er noko Marianne Grytten, prosjektleiar for kommunedelplanen Florelandet Brandsøy har teke tak i, og utfordra den lokale byggebransjen på. Prognosane til Flora kommune viser at ein vil få frigjort mange einebustader i åra som kjem, spesielt i Havreneset og på Krokane. Her er det høg gjennomsnittsalder på bebuarane i dag, og høg andel einebustader.
Fakta
– dyrt å pusse opp – Det er dyrt å pusse opp eit hus. Det viser også tilbakemeldingane frå byggebransjen. Ein einebustad som ligg ute til 3,5 millionar, må kanskje pussast opp for nærare 2 millionar, og då får ein ikkje den billegare løysinga ein kanskje hadde håpa på, seier Grytten. – Men samstundes må dei som flyttar frå einebustaden ha ein høg nok salspris til at dei har råd til å kjøpe seg leilegheit ein annan stad. Kanskje kunne noko av løysinga vore å legge til rette for billegare leilegheiter i sentrum for eldre, føreslår ho. Då kan dei som kjøper seg billegare leilegheiter kanskje selge einebustadene for ein lågare pris. Nyleg inviterte Flora kommune entreprenørar og byggebransjen til eit dialogmøte om kommunedelplanen og bustadutviklinga. Det var godt oppmøte og god og konstruktiv dialog, fortel Grytten. I møtet utfordra ho dei frammøtte på einebustad-problematikken. Korleis kan ein få til samarbeid, korleis få til gode prosjekt der ein transformerer
poLitikk: –Kanskje burde ein tenke vidare i forhold til bustadpolitikken i kommunen, til dømes å innføre verkemiddel. Men det blir eit politisk spørsmål, seier Marianne Grytten som er arealplanleggar og Foto: Linda regina Bruvik prosjektleiar for kommunedelplanen Florelandet Brandsøy.
Det er dyrt å pusse opp eit hus. Det viser også tilbakemeldingane frå byggebransjen. Ein einebustad som ligg ute til 3,5 millionar, må kanskje pussast opp for nærare 2 millionar, og då får ein ikkje den billegare løysinga ein kanskje hadde håpa på
"
marianne grytten arealplanleggar og prosjektleiar
gamle einebustader til moderne, praktiske bustader? Og kva utfordringar møte byggenæringa i ombyggings- og utbyg-
gingsprosjekt, og kva kan kommunen gjere for å legge til rette i føresegnene? – Kanskje kunne ein fått til eit tettare samarbeid mellom arkitektar og entreprenørar, med ulike konsept for å kjøpe og pusse opp gamle hus, som dei kunne tilbydd kundane. Så hadde det kanskje vore lettare for barnefamiliar til dømes å ta på seg den utfordringa. For entreprenørane sjølve er det dessverre ikkje kostnadssvarande å renovere hus sjølve, utan å gjere det om til fleire bustadeiningar. Men då er det jo ikkje einebustad lengre, då misser ein den kvaliteten.
Det kommunen kan gjere, er å tilrettelegge. Til dømes er det snakk om å lempe på krava for bustadområda i Havreneset, å ikkje vere så rigide der, slik at det er lettare å renovere einebustader og bygge på meir. – Men kanskje burde ein også tenke vidare i forhold til bustadpolitikken i kommunen, til dømes å innføre verkemiddel. Men det blir eit politisk spørsmål, seier Grytten.
- ein sunn bustadmarknad Mange spekluerer i kva som er gale med bustadmarknaden i Florø, sidan det ligg så mange
kommunedelplan Florelandet Brandsøy ■ Dette er ein arealplan som seier noko om korleis kommunen skal forvalte ulike areal dei kommande åra. Til dømes kva område som skal settast av til bustadbygging, kva byggehøgde og utnyttingsgrad det kan ha, kva naturområde som skal bevarast, areal til vegar, gravplass, næring, handel, utviding av flyplassen osv. Planen seier også noko om spelereglane for arealaom kva kan du gjere på eigedommen din. ■ Hovudgrepet i planen blir å legge til rette for fortetting kring knutepunkta sentrum og Krokane, innanfor ein 15-minutters gåradius, og store tomter eller andre aktuelle ledige areal kan bli utvikla til bustader. ■ Arealplanen er no under modernisering, og skal handsamast politisk for første gong 22. oktober. Med denne planen vert alle reguleringsplanar frå før 2008 oppheva, viss ikkje det er heilt spesielle tilhøve.
FIRDAPOSTEN Firdaposten
TEMA tema
Fredag 27. september 2019
Høst er teppetid
5 27
BoLiG & interiØr: Et teppe vil gjøre underverker når du synes stuen virker naken og kald. Bjørg Owren/ifi.nO
Det skjer noe med rommene våre om høsten når kveldene blir mørke og kjøligere. Det som var lyst, lett, deilig svalt og luftig i sommer virker plutselig litt nakent og kaldt. Det hjelper ikke om gulvet er aldri så lekkert, eller om vi tenner enda mer lys.
det er teppetid nå Fordi: ■ Tepper er en myk kontrast på
hardt gulv
■ Teppe bedrer akustikken, det
er godt for hodet og ørene
■ Teppe ser hyggelig ut ■ Teppe er lunt og godt å sette
føttene på ■ Teppe understreker stil og karakter
mjuk kontrast Kjenner du det slik? Løsningen er å få inn noe mykt og taktilt som kontrast til det glatte og harde. Det raskeste og svært virkningsfulle er et teppe (eller flere). Et teppe vil myke opp og virke lunende på mange måter.
mYKt: Stuen får en myk og hyggelig atmosfære når sofagruppen rammes inn av et teppe. Teppene er fra Intag/Van Besouw. Hele sanseapparatet vårt vil ta godt imot et teppe. Ørene frydes ved at romklangen dempes, og med et mykere lydbilde opplever vi at atmosfæren i rommet blir hyggeligere. Et teppe er også en behagelig visuell opplevelse; vi føler mykheten bare ved å se. Føttene vil juble, for kalde gulv er ukoselig.
ULL: Tepper i deilig ull, håndvevd på tradisjonelle trevever gir BeGGe Foto: intaG mulighet for å skape vakre og rike strukturer.
Og drister deg til å gå for et teppe med frisk farge, så får du også med litt ekstra energi på kjøpet. Det skulle bli minst fire gode grunner som taler for et teppe.
og mønster. Velg et teppe du liker. Det må slett ikke gå i ett med gulvet. I et rom med lite farge og mønster kan teppet bli det lille ekstra, som gir varme og liv i vinterstuen.
stort utvalg
mange størrelser
Det finnes tepper for ethvert gulv, i ulike materialer, farger
Fargehandlere, møbelhandlere og teppebutikker bugner nå av
nye tepper. Det er bare å komme seg av sted. Og dersom du ikke finner et med mål som passer, så ta en titt på utvalget av heldekkende tepper. Velger du teppe fra den gruppen kan du få det i akkurat den størrelsen du ønsker, og leverandøren kanter det for deg.
LEILIGHET I SENTRUM
SISTE 3-ROMS MED BALKONG!
Kun ei igjen av denne populære 3-roms leiligheta! Den har 2 store soverom og walk-in garderobe. Det er open stove og kjøkkenløysing med store vindauge, og ikkje minst balkong med utsikt mot parken. Ta gjerne kontakt for meir informasjon! Kontaktinfo:
post@stolsvik.no | 916 61 701/950 30 400 | www.strandgata.no
6 16
TEMA tema
FIRDAPOSTEN Firdaposten
Fredag 27. september 2019
Etter 15 år er Per i ferd med å realisere draumen om å bu i betongtårnet
Utsikt: Per Bortheim framfor utsikta han vil få frå stova si når han endeleg, etter 15 år, kan flytte inn i toppetasjen i betongsiloen i Hestenesgata. Han gler seg til både sol og ruskevêr.
BoLiG & interiØr: Snart kjem fem leilegheiter i det som på folkemunne har fått namnet Bortheimtårnet til sals. Liv StandaL
liv.standal@firdaposten.no
Det nærmar seg tett bygg i den gamle betongsiloen i Hestenesgata. Dei er så vidt byrja å sette inn glas og når det er gjort, startar dei på innreiing og innvendig arbeid elles.
ei leilegheit i kvar etasje – Byggeprosessen har gått greitt. Det har vore litt utfordringar i høve høgda, og det har vore litt trongt om plassen sidan Amfi bygger ut samstundes. Men vi har hatt god dialog, så det har løyst seg greitt, seier byggherre Per Bortheim. Bortheim kjøpte den gamle betongsiloen i 2004 og demonterte betongfabrikken. I staden
brukte han sjølv lokalet til kontor og verkstad for firmaet sitt, Per Bortheim Transport AS, fram til han endeleg kunne flytte inn i lokala i Nordsidevegen i Botnastranda. Då hadde det gått ti år i påvente av kommunale omreguleringar. Det første utkastet, som Firdaposten presenterte i 2015, gjekk i vasken fordi Amfi ikkje ville godta ein plan der han bygde over deira grunn (bygget «lente» seg ut i lufta over Amfi si tomt), men i desember 2017 kunne Bortheim endeleg erklære at alle planar var godkjende og bygginga på trappene. Til slutt blei det seks leilegheiter i tårnet, den øvste til Bortheim sjølv. Det vil seie at fem leilegheiter av omtrent same storleik, vil komme på marknaden om kort tid. Dei er om lag 120 m2 og dei får nokså lik utforming, ettersom det blir ei leilegheit i kvar etasje. Bortheim si eiga i 9. etasje blir litt større, ettersom denne etasjen er avslutninga på bygget.
At Bortheim er i gang med bygginga, trass i at han ikkje har selt ein einaste kvadratmeter har forbausa mange. Men no har han venta i femten år på å komme i gang med draumen sin, og ville ikkje vente lenger. – Eg har selt ein eigedom, pluss ein del anleggsmidlar i tillegg til mitt eige hus, slik at eg hadde eigenkapital nok til å få finansiert byggestart. Så eg har tatt ein risiko her.
Høg standard Rundt på bygget er mellom 12 og 15 mann i arbeid. Nokre av dei monterer glas – som det blir ein del av. Heile kjøkenveggen mot sør, der det blir altan, blir skyvedører. Sjølve altanen får ein glasvegg mot vest. Det nordvestlege hjørnet av stova, som gir utsyn over Florøvika, Rota og fjella nordanfor, er også av glas. Eigentleg kunne Bortheim godt tenkt seg altan der òg, men han trur nordatrekken hadde fått for godt tak til at
sLik BLir det: Teikning av 7. etasje. den hadde blitt særleg mykje brukt. – Med den plasseringa den får, har ein sola frå den går opp og til langt ut på kvelden. Eg ser ikkje for meg at det vil komme bustader med særleg betre utsikt enn dette. Eg veit iallfall ikkje om andre plassar der ein får 360° utsikt! Og det er akkurat den han
teikninG: ivest ConsULt
gler seg mest til ved innflyttinga.: Å nyte utsikta i både finvêr og ruskevêr. – I mitt hovud er det å kunne sitte og følge med på livet i sentrum og hamna heilt fantastisk. No har eg jo selt huset så eg slepp alt som har med hus- og hagevedlikehald å gjere. Det er også noko eg har sett fram til. Men om du kan sjå for deg å
FIRDAPOSTEN Firdaposten
TEMA tema
Fredag 27. september 2019
VEDLIKEHALD EIGEDOM Vi har lang erfaring av all slags vedlikehald av offentleg og privat eigedom. Spør oss - kontakt
971 55 010 e-post: benedicte.ulriksen@origod.no
• Ved • Eigedomsvedlikehald
• Kosting, spyling og fasadevedlikehald • Renovasjon • Grøntvedlikehald • Transport/flytting Postboks 274, 6902 Florø Tlf. 57 75 21 40
www.origod.no
KJERSTI BERGERSEN KUNDEKVELD
FULLT!
3. OKT. 2019
Foto: Liv standaL
Alle som handler hos oss på torsdag kan VINNE OPPUSSING AV ET SOVEROM til en verdi av kr 12.000,KUN TORSDAG Baronesse matt 3l MAX 3 spann pr. kunde
kr
99,-
FØR: KR 598,-
TORSDAG - FREDAG - LØRDAG: på nyåret: Bortheimtårnet skal stå klart på nyåret. F.v. Ikren Georgiev, Johan Forsberg og Vytautas Ladukas. Foto: Liv standaL bli bufast i eit betongtårn midt i Florø sentrum, må du kjappe deg om du har særskilde ønsker i høve innreiinga. For snart startar dei på det innvendige arbeidet, og då er det for seint. Bortheim kjenner seg trygg på at leilegheitene han tilbyr vil få bein å gå på. Det vil gå heis direkte frå parkeringa i kjellaren og opp i etasjen ein bur. Det
er dei fire øvste husværa som får parkering i kjellaren, etter eit val om å ikkje lage parkeringsarealet for smalt, sidan det er lite plass på utsida. Alle leilegheitene får høg standard med store vindauge, vassboren varme og Sigdal-kjøkken med alle kvitevarer. Tanken er at bygget skal vere innflyttingsklart på nyåret.
STORHAUG PARKETT kr
298,-m
2
før: 448,-
(kun lagervare)
SHADE PARKETT kr
398,-m før: 698,-
(kun lagervare)
2
LUXAFLEX DUETTE
-25%
All mål tilpassa solskjerming
7 17
8 18
TEMA tema
Fredag 27. september 2019
FIRDAPOSTEN Firdaposten
FIRDAPOSTEN Firdaposten
Fredag 27. september 2019
TEMA tema
9 19
10 20
TEMA tema
Fredag 27. september 2019
FIRDAPOSTEN Firdaposten
Trudde du brakkelivet var kjipt? BraKKeLiVet: På Myklebust har Stangeland Maskin etablert brakkeriggar for dei som jobbar på Guleslettene. Dei har 94 rom, kantine og kontorfløy.
arBeidsKar: Pål Bore (33) pendlar frå Klepp på Jæren for å jobbe på Guleslettene. Han seier at reisejobbar blir meir og meir vanleg.
mYKLeBUst: Trudde du at livet som anleggsarbeidar på brakkerigg var spartansk og kummerleg? Då må du tru om igjen. Arne HjortH joHAnsen arne.johansen@firdaposten.no
Fimlandsmarka 41, Flora Attraktiv og romslig 3-roms med god planløsning og egen garasje. Familievennlig område og gode solforhold. Leiligheten har 2 soverom. BRA: 89 kvm Takst: 3 050 000,Prisantydning: 2 950 000,VISNING TORSDAG, 30.09. KL 17.00 – 18.00 Finnkode: 157443917 For salgsoppgave og info: Advokat Malin Skorpen Østvik tlf; 577 41777 / 92 41 27 54
Kan hende var livet som anleggsarbeidar på brakkerigg i gamle dagar prega av alkohol, dårleg kosthald, grove vitsar og nakne damer på veggen. Det er ikkje det som er røynda i 2019. Dei nesten 100 arbeidarane som jobbar med vindkraftanlegget på Guleslettene, og bur i brakkeriggen ved Myklebust, har kantine, kokk og Xbox. Det er nesten som å bu på hotell. – Det er jo ein brakke for arbeidsfolk. Vi må rydde opp etter oss sjølv, men el-
les er det som å bu på hotell. Dei lagar mat til oss, og vaskar romma våre. Det er mykje kjekke folk. Vi blir betre kjend når vi jobbar slik, i staden for at alle går heim klokka fire. Det er ganske sosialt. Eg trivast godt med å jobbe på denne måten. Dessutan er det interessant å få vere med på eit så stort prosjekt som det vi bygger på Guleslettene. det ForteL Pål Bore. Han kjem frå Klepp på Jæren, og pendlar opp til Myklebust for å jobbe på Guleslettene. Tolv dagar på jobb, med lange arbeidsdagar. Så er det heim att til ni velfortente fridagar. Livet på brakka lev ikkje opp til den gamle myten om anleggsarbeidaren. – Vi jobbar frå sju til sju i veka. Laurdag har vi ein litt kortare dag, og søndagen har vi fri. Så jobbar vi kort dag den fredagen vi skal dra
heim att. Då er vi ferdig i ellevetida. Etter jobb er det ned på kantina for å ete kvelds, så er det gjerne litt sosialt i fellesområdet. Nokon ser på TV, andre spelar Xbox. Så er det i seng mellom 22 og 23 ein gong. Dei som er eldre enn meg og har jobba på anlegg ein stund kan kanskje seie noko om korleis det var før, men det går ikkje akkurat i vodka og alkohol på brakka nei. Brakkeriggen på Myklebust har 94 rom med stort og smått. I tillegg har dei kontorplassar og kantine med eigne kokkar. Hilde Charlotte Strømsnes tek Firdaposten med på ein omvising på området. Ho er leid ut frå Adecco og pendlar frå Florø til Myklebust med bussen kvar dag. Ho inviterer på lunsj i kantina, og der møter vi på kokken Morten Jenssen. Han jobbar to veker på, og så har han to veker fri. Han er tilsett i
FIRDAPOSTEN FirDaposten
TEMA tema
Fredag 27. september 2019
11 21
KoKKen morten:
Morten Jenssen pendlar frå Bergen. Han var berre oppe for å hjelpe til, men likte seg så godt at han ba om å få jobbe fast på Myklebust. alle Foto: arne hJorth Johansen
ballane finst jo i så mange lokale variantar rundt i landet, men dei fleste som bur her kjem frå Rogaland. Dei er veldig opptatt av at raspeballane skal vere akkurat slik dei er vane med. Dei må ha den kjøttbiten inni.
Spor AS, som er eit selskap som levere forpleiing til entreprenørar og verft over heile landet. Han bur i Bergen, og kom først til Myklebust i Bremanger for å hjelpe til i ein periode, men han likte seg så godt at han bad om å få lov til å jobbe der permanent. Det fekk han lov til. – Det er ein viktig jobb. Det handlar om velferd. Her i kantina kan dei møtes i anna tøy. Det er trivelege folk. God kommunikasjon, humor, samhald og det som høyrer til. Her er det kjekt å vere, og trivsel betyr alt! Jobben hans handlar ikkje berre om å lage mat. Han har også ein resepsjonistrolle der han, i samarbeid med Hilde Charlotte, sørger for inn- og utsjekk av rom, og at reingjering blir bestilt og romma klargjort når nokon flyttar ut og andre flyttar inn. Men matlatingen har likevel hovudfokuset. Det er litt jobb å planlegge innkjøp og tillaging av fire måltid kvar dag. To av dei med varmmat.
Kantine: Hilde Charlotte Strømsnes og Frank Herforth Nielsen på
kantina på brakkeriggen ved Myklebust. – Dei et frukost, og så pakkar dei seg niste som dei tek med seg opp på anlegget til lunsj. Så er det middag, og kveldsmat. Både middagen og kveldsmaten er varme måltid, gjerne med ein suppe eller noko liknande. Noko som er lett å lage. Det er godt med litt varm suppe
i kroppen når du kjem ned frå fjellet og er kald og frosen. – Kva slags mat serverer ein til hundre svoltne anleggsarbeidarar? – Dei fleste som jobbar her vil helst ha norsk husmannskost. Det går mykje i kjøttkaker, kotelettar og raspeballar. Raspe-
KoKKane har si eiga vesle brakkeavdeling med kontor, TV-stue og soverom. Det er to kokkar på anlegget til ein kvar tid, men då Firdaposten er innom ligg kollegaen til Morten Jenssen og tek ein liten blund etter at han var tidleg oppe for å lage frukost til arbeidarane. Vi får difor ikkje sjå korleis kokkane har det. I staden får vi ein titt inn på rom 111. Det er eit lite rom med ei enkelseng, dusj og toalett. Ganske upersonleg, men utsikta er upåklageleg. – Det er nokon som har meir eller mindre faste rom her, men det er svært avgrensa kor mykje dei kan personleggjere romma likevel. Dei er her i tolv dagar, og så flyttar dei ut og nokon an-
dre kjem inn, forklarar Hilde Charlotte Strømsnes. For at vi skal få snakke med dei arbeidarane som bur her får vi eigen privatsjåfør og ein tur opp på Guleslettene. Dei har ikkje tid til å lausrive seg frå arbeidet for å kome ned på brakka. Det er her vi treff Pål Bore. Han fortel at han flyr fram og tilbake når han skal på jobb på Guleslettene, men dei fleste av arbeidskameratane køyrer bil frå Rogaland til Myklebust. Det blir meir og meir vanleg å jobbe langt heimefra, slik dei gjer. – stangelanD Maskin har rundt 700 tilsette. Det skal noko til å halde dei med jobb berre i Stavanger-området. Reisejobbar har blitt meir normalt dei siste åra. Eg skjønar at dei som har barn og familie ikkje synest det er noko særleg å vere tolv dagar borte i slengen. Det er lenge, så vi må ta i eit tak vi som kan.
12 22
TEMA tema
FIRDAPOSTEN Firdaposten
Fredag 27. september 2019
Fjordingane har lågare lånegjeld Økonomi: – Folk i vårt område har lågare lånebelastning enn i sentrale bystrøk som Oslo, seier Frode Vasseth i Sparebanken Sogn og Fjordane. Arve OlAv SOlbAkken
arve.solbakken@firdaposten.no
Han er direktør for økonomi og følgjer med på det som skjer i rentemarknaden. Graden av belåning hos banken sine kundar er på 3,1 gongar inntekta, medan landsgjennomsnittet er på 3,5.
stabilt I Sogn og Fjordane er det tettstader som Førde og Sogndal som har dei høgaste bustadprisane, medan Florø utmerkar seg med ei meir syklisk utvikling i bustadprisar alt etter korleis det går med industrien i området. Dette ser ein spesielt igjen i at det tek lenger tid å selje enkelte bustadar. – Marknadsprisane kan svinge ein del, men det viktige for oss som bank er at vi kjenner godt til kunden, arbeidsgjevaren og korleis arbeidsmarknaden er. At arbeidsløysa har vore stabilt låg gjer at vi kjenner oss tryggare på kundane og utlåna våre. Vi må uansett følgje den strenge forskrifta som gjeld for utlån, forklarer han. – Viss marknadsverdien på einebustaden din fell med 500.000. Korleis kan det slå ut for moglegheitene for til dømes å få billån med sikkerheit i bustad? – Det kan sjølvsagt bety noko for vår vurdering, men vi er tolmodige når det gjeld svingingar i marknadsprisane. Vi tilrår ikke å auke opp huslånet for å kjøpe bil. Då bør ein eventuelt auke avdraga på huslånet ein del. Ein skiftar gjerne bil etter fem år og då er det ikkje tenleg å betale ned bilen via eit huslån med 25 års nedbetalingstid. Ein bør heller spare fleksibilitet i huslån til formål som til dømes fornying av kjøkken.
renteauke
opp og ned: Marknadsprisane kan svinge ein del, men det viktige for oss som bank er at vi kjenner godt til kunden, arbeidsgjevaren og korleis arbeidsmarknaden er, seier Frode Vasseth i Sparebanken Sogn og Fjordane. Foto: Bent are iversen, Firda
Norges Bank varslar etter si siste heving av styringsrenta at dei ikkje ventar noko ny auke med det første. Mange bankar har varsla renteauke som følgje av renteauken i Norges Bank, og Sparebanken Sogn og Fjordane har også varsla at dei vil auke sine renter på utlån og innskot. Renteauken i Norges Bank gjer at bankane si finansiering blir dyrare, og det er derfor vanleg at ein renteauke i Norges Bank fører til ein renteauke i bankane elles også. For øyeblikket er usikkerheita i global økonomi slik at det kan godt vere at den neste renteendringa blir ein rentenedgang heller enn ein renteauke, men dette gjenstår å sjå. Forskrifta for bustadlån som gjeld ut 2019, slår fast at låntakar skal ha eigenkapital på 15 prosent verdien på bustaden. Taket for utlån er sett til fem gongar årsinntekta til kunden. Reglane seier også at banken må berekne at kunden skal kunne tåle ein renteauke på fem prosentpoeng. I forslag til ny forskrift er det foreslått at grensa for lån i forhold til inntekt skal reduserast frå 5 til 4,5, men dette er ikkje vedtatt enno. Våren 2019 kom det også ei forskrift om forbrukskreditt for å hindre gjelsproblem i private hushaldningar. Den gjeld for alle finansforetak som tilbyr kreditt og betalingskort. Det skal ikkje innvilgast forbrukslån viss gjelda overstig fem gongar årsinnekta.
FIRDAPOSTEN Firdaposten
TEMA tema
Fredag 27. september 2019
FLORØ | NOTØBAKKEN Nye leiligheter med flott sjøutsikt, i kort gangavstand til sentrum. HAVRENESVEGEN 10 Eierform: Eierseksjon Forventet ferdig: Jan. 2021
P-rom: 70 - 162 m2 Bra: 73 - 167 m2
Priser fra: 3 450 000,Priser til: 8 990 000,Omkost: 8 550 ,-
Nye leiligheter med fin beliggenhet, i kort gangavstand til Florø sentrum. Boligene får flott utsikt over sjøen og øyene nordvest for Florø, og direkte tilkomst til bl. a. flotte tur- og rekreasjonsområder. Leilighetene får god standard med moderne materialvalg. De fleste leilighetene får balkong/uteplass på både sørsiden og nordsiden av bygget. Det blir heis i bygget og garasjeplass i u-etg.
GARANTI FLORØ www.garanti.no
magnar.nilssen@garanti.no fredrik.matre@garanti.no
GARANTI FLORØ Ansv. megler Magnar Nilssen Tlf. 90 50 41 77 Fullmektig: Fredrik Faye Matre Tlf. 97 68 97 63
13 23
24 14
tema TEMA
Fredag 27. september 2019
Firdaposten FIRDAPOSTEN
UtsiKt: Åtte sjønære og solrike tomtar skal om få månader vere byggjeklare på Joneset på Skorpa.
Her kan du byggje hyttedraumen til våren «Her er det teke omsyn som gjer det mogleg å byggje der ein gjer. Samtidig så forpliktar det» anders espeseth Flora kommune
sKorpa: Hytteprosjektet «Joneset» på Skorpa nærmar seg oppstart.
– Vassprøvar har vist at vatnet held svært god kvalitet, så med UV-filtrering vil dette fungere svært godt som vasskjelde, fortel Norman. Det er Ivest Consult og endreprenør Rune Sandvik som no tek jobben med prosjektet vidare for grunneigaren. Norman er spent på responsen i marknaden.
Svend Arne vee
svend@firdaposten.no
Lenge var det mangel på ein ferjelem som hindra grunneigar Anne-Lene Norman i realisere draumen sin: Å gjere delar av utmarka ho eig på øya Skorpa om til eit heilt spesielt hyttefelt, tett på sjøen og på naturen sine premissar. No er den hindringa borte, og arbeidet med å tilretteleggje åtte solrike og sjønære hyttetomtar er godt i gang. – Vi er midt i ein prosess no, som skal munne ut i fråskiljing av tomtane, godkjenning av planar for vatn og avløp, samt å gjere ein del kalkylar. Gravearbeid for veg og framføring av vatn, kloakk og fiber startar opp om ikkje lenge, og om alt går som eg håpar, så vil vi ha byggjeklare tomtar til våren, seier Norman til Firdaposten.
Krav til stil og utforming Hyttefeltet – og ikkje minst korleis hyttene bør sjå ut med omsyn til fargar, høgde og materialval, har ho fått hjelp av arkitekt Rune Melvær til å gjere. Og det er nettopp stil, utforming og omsynet til omgjevnadene som gjer det mogleg å få bygt hyttene såpass nær sjøen.
privatFoto
mange nysgjerrige
spent: – Mange har teke munnleg kontakt og vore nysgjerrige på dette prosjektet. No blir det spennande å sjå kor mange som kan tenke seg å bli hytteigarar på Joneset, seier grunneigar Anne-Lene Foto: svend arne vee Norman. Det stadfestar Anders Espeseth hjå Flora kommune. – Her er det teke omsyn som gjer det mogleg å byggje der ein gjer. Samtidig så forpliktar det, slår han fast. Nokre endringar har kome til i dei opprinnelege planane. Dei to vestlegaste hyttene er trekt litt nordover. Planane for vasstilførsel er endra frå den opprinnelege, ved å bore etter grunnvatn, til heller å hente vatn frå Kvernhusvatnet nokre hundre meter lenger nord.
– Det er ein god del folk som har teke kontakt munnleg, men dei fleste har nok venta litt med å binde seg til noko, inntil dei veit meir konkret om prosjektet. Det blir spennande tider framover, og eg håpar verkeleg eg kan bidra til å skape meir «lys i husan» ute på denne fantastiske øya, seier Norman, som også har ei lita gulrot til dei komande hyttebyggjarane: – Eg har fått godkjent utlegging av flytebrygge i nærleiken av naustet nær ved skulehuset, så her vil det også bli båtplass med eigen slipp til dei som er interesserte, lovar Anne-Lene. – Kva vil det koste å kjøpe seg hyttetomt på Joneset? – Dei kalkylane står vi midt oppe i no, og vi er ikkje heilt ferdige med overslaga. Men eg reknar med at vi endar på prisar mellom 600.000 og 800.000 kroner. Totalt blir det skilt ut åtte hyttetomtar, kvar på cirka eit måls storleik.
FIRDAPOSTEN Firdaposten
TEMA tema
Fredag 27. september 2019
FLIS FOR ALLE FØrste HYtte KLar: Slik ser den første nøkkelferdige hytta i Barlind hyttegrend ut. Totalt er det regulert 24 tomtar i området, som ligg ein halvtimes privatFoto køyring frå Florø sentrum.
Forsiktig hyttestart i Barlindbotn
FLorØ: Dei første hyttene i Barlind hyttegrend har reist seg. Men konkurransen om kundane er tøff og kjem frå uventa hald. Svend Arne vee
svend@firdaposten.no
Planane for Barlind hyttegrend er ikkje nye. Allereie i 2007 vart feltet, som tel totalt 24 tomtar, regulert. Men av ulike årsaker trekte det ut før ein kom i gang, og no er det grunneigarane sjølve som står for framdrifta. – Status er at vi har ei nøkkelferdig hytte klar for sal. Ei anna hytte er ferdig utvendig, og vi har selt ei tomt med nausttomt i tillegg. No står det att å sjå korleis marknaden responderer, seier Roger Ellingsund i firmaet 1-Snekker AS, som har gjort arbeidet på dei to hyttene. Tomtane i Barlindbotn er sjønære, dei næraste tomtene ligg berre 30 meter frå strandlinja. Storleiken varierer mellom 500 og 700 kvadratmeter, og til prisar frå 500.000 kroner opp til 700.000. Det er ført vatn og straum fram til tomtane, og Ellingsund er no spent på responsen framover. Kor mange hytter som blir realisert er han derimot usikker på. – Interessa har vore sånn passe så langt. Mitt inntrykk er at hyttemarknaden er litt lunken, og at ein del potensielle kjøparar veg hyttekjøp opp mot til dømes å kjøpe seg bubil og heller farte rundt. Det er dei tilbakemeldingane eg har fått frå potensielle kjøparar, særleg i aldersgruppa femti pluss, seier Ellingsund til Firdaposten. – Eg har innsett at vi må vere litt tålmodige. Men vi kjem neppe til å gire opp byggetakta før vi har fått selt det som no er ferdig og under oppføring, seier Ellingsund.
VI LEVERER KVALITET, KOMPETANSE OG GOD SERVICE
www.farsundflis.no Sanderplassen 7, 6813 Førde, post@farsundflis.no Tlf. 911 57 600 / 906 23 521
Har du nytt hus eller skal du pusse opp?
Usikker på fargar, stil eller kva golv du skal velje? Vi kjem gjerne heim til deg og hjelper deg med planlegginga! Basert på dine ynskjer og behov brukar vi vår kompetanse på fargar, tapet, golv, fliser, interiør og solskjerming til å finne uttrykket som passar heime hjå deg. Ein time heimebesøk (1-2 rom), utarbeiding av forslag og gjennomgang i butikken kostar 1.750 kroner. Kontakt oss for avtale: ann-lisbeth@malerskilbrei.no / 90 80 91 98
Alt kan fornyast! Tilbod på Quick Bengalack i butikken fram til 7. november.
Mandag - fredag 9.00 - 17.00 Torsdag 10.00 - 18.00 Laurdag 10.00 - 15.00 Velkommen innom Skilbreibutikken i Naustdal - vi har alt på ein stad!
15 25
TEMA tema
16 26
FIRDAPOSTEN Firdaposten
Fredag 27. september 2019
760.000 nordmenn vet ikke svaret:
Tåler du en renteøkning? Økonomi: Over 1 av 4 nordmenn vet ikke hvor stor renteøkning de tåler. – Skremmende, sier låneekspert.
45 prosent i undersøkelsen oppgir at de foretrekker å snakke med en person når de trenger hjelp med større banktjenester, som for eksempel boliglån. – Dette er et signal om at bankvesenet må skynde seg langsomt. Vi som næring forvalter de største investeringene folks liv, og enkelte tjenester må vi være forsiktig med å overlate til algoritmestyrte maskiner, sier Koppen. Bluestep er en bank som spesialiserer seg på å refinansiere boliglån for personer med økonomiske problemer, som kan ta sikkerhet i egen bolig. Koppen oppfordrer alle banker som selger boliglån å bruke god tid med kundene og gi personlig veiledning for å forsikre seg om at de har god nok oversikt.
EspEn TEigEn Nettavisen
Torsdag bestemte Norges Bank seg for å sette opp styringsrenten. Allerede har Norges største bank, DNB, satt opp renten på boliglånet. En ny undersøkelse viser at mange nordmenn enten ikke tåler en forholdsvis liten renteøkning, og enda flere vet ikke hvor mye de tåler, skriver Nettavisen.
– skremmende – Dagens rente er på et historisk lavt nivå og kommer garantert til å stige i tiden som kommer. Derfor er det bekymringsfullt at så mange låntagere oppgir at de ikke har fått denne informasjonen, sier låneekspert og markedsdirektør i Bluestep, Arne Martin Koppen. Tallene til Norges Bank viser at flere nordmenn søker boliglån, og ifølge Statistisk sentralbyrå er det 65 prosent av nordmenn som eier bolig med boliglån. Det tilsvarer omtrent 2,3 millioner mennesker. Ifølge undersøkelsen gjort av YouGov er det 27 prosent av boliglåntagere som ikke vet hvor mye de klarer å bære i renteutgifter. Dermed er det 760.000 nordmenn som ikke vet hvor mye de tåler.
dette viser undersØkeLsen ■ 27 prosent av nordmenn
sier at banken ikke ga noen anbefaling om hvor stor renteøkning de skulle ta høyde for da de tok opp boliglån. ■ 23 prosent mener at økte renteutgifter på 3000 kroner vil ha svært store konsekvenser for privatøkonomien. ■ 21 prosent har ikke satt av noe ekstra på konto til uforutsette utgifter. ■ 13 prosent tåler mindre enn 1000 kroner i økte kostnader i måneden knyttet til boliglånet, uten at det går utover den personlige økonomien. ■ 20 prosent mener denne grensen går fra 1000 – 1999,kroner. ■ 62 prosent har ikke satt opp et månedsbudsjett for å unngå ubehagelige overraskelser.
Liten økning gir enorm konsekvens Ifølge undersøkelsen som Nettavisen har fått tilgang på er det 23 prosent som oppgir at hvis renteutgiftene øker med 3.000 kroner i måneden, vil det få svært store konsekvenser for deres privatøkonomi. Hvis du har et boliglån på omtrent 3 millioner kroner, og har en gjennomsnittlig rente på omtrent 2,5 prosent skal du bare noen få år tilbake i rentehistorien før du må ut med over 3.000 kroner ekstra i renteut-
■
skremmende: Låneekspert Arne Martin Koppen mener det er skremmende få som er klare for renteøkninger, og at folk har dårlig oversikt over egen privatøkonomi. gifter hver måned. (Se graf under) – En viktig årsak til at mange havner i økonomiske problemer er at de ikke er forberedt på
endringer i egen økonomi, sier Koppen.
skylder på bankene Låneeksperten retter pekefin-
undersØkeLsen er gjennomFØrt av Yougov på vegne av BLuestep.
geren mot bankene for å gi dårlig veiledning til kundene, og skylder på digitalisering som har ført til langt mindre personlig service.
ANLEGGSGARTNER • • • •
Beskjæring og trefelling Stubbefjerning med stubbefres Rydding av uteområder og tomter Hageplanlegging
Ta kontakt for en uforpliktende prat!
926 81 931 post@kinnhage.no www.kinnhage.no
kjeLde: smartepenger
FIRDAPOSTEN Firdaposten
TEMA tema
Fredag 27. september 2019
17 15
S E N E D I T PRISFEST 229
ATE • RIPESIKKER OVERFL • SVANEMERKA
PERGO WIDE LONG PLANK SENSATION 1-STAV LAMINATGOLV
229 -50%
Pris pr m². Type Chalked Nordic Oak. Med Aquasafe og 10 års vassgaranti. Ripesikker overflate. Mål (LxBxH) 2050x240x9,5 mm. Vert levert i pakkar på 2,952 m 2
SILENT WALK OG SUNSAFE UNDERLAG
PERGO PREMIUM MODERN PLANK 1-STAV VINYLGOLV
PÅ ALT LAGERFØRT LISTVERK FRÅ RINDALSLIST
(rabatt på våre allereie låge prisar)
Pris pr m . Vassbestandig 1-stavvs vinylgolv i utføringa Beige washed oak. Tidlaus og enkel dekor. Vert levert i pakkar på ca. 2,22 m². - PerfectFold V Klikksystem N TI - enkelt å leggje • 20 ÅRS GARA - Titan V - overflatebehandling DIG • VASSBESTAN - 20 års garanti 2
-30% ved kjøp av golv
Alle Infra 3 liter spann
• SCoP 4,6 Varmeefekt ved -15grader 2,6
12990
RD MON INKL. STANDA
TERING
MITSUBISHI HARA 6.3 VARMEPUMPE
• Energiklasse A++, Varmeeffekt 6,3 kW, SCOP 4,8
M
P
• Varmeeffekt 6,6kw • Scop 5,1 Varmeeffekt ved -25 grader 3,1kw
E
MITSUBISHI KAITEKI 6.6 VARMEPUMPE EMSKU DL
19990 Ikke-medlem: 22.999,-
Spar: 3000,-
FØRDE
Tlf. 913 68 530 Kronborgveien 34, 6800 Førde Epost: forde.obsbygg@coop.no
OPE 7-20 (8-18)
MONTERING
P
-30%
16490
RD INKL. STANDA
Som medlem i Coop sparer du penger på alt du handler hver dag hele året. Husk å bruke medlemskortet ditt!
ONTERING INKLUDERT M52,VERDI KR. 56
Tilboda gjeld i Coop Nordvest SA sine OBS Bygg-butikkar til og med 5. oktober. Atterhald om trykkfeil.
MITSUBISHI AZIRA VARMEPUMPE