7 minute read
System wentylacji pokrycia papowego w renowacji dachów zawilgoconych
50 mgr inż. Grzegorz Gładkiewicz Do najczęściej spotykanych błędów przy konstruowaniu pokryć dachowych należy niedocenianie zjawiska braku wentylacji pokrycia papowego. Objawia się ono powstawaniem pęcherzy i sfałdowań na powierzchni papy, które z biegiem czasu i wraz ze wzrostem temperatury, powiększają swoją objętość, odspajając papę od podłoża i doprowadzając do mechanicznego uszkodzenia pokrycia.
Advertisement
Jaki jest przebieg powstawania takiego zjawiska i jak mu zapobiegać? Podłoże, na którym układa się pokrycie papowe, zazwyczaj betonowe lub z kilku starych, wysłużonych powłok papowych klejonych lepikiem, zawiera zawsze pewną ilość wilgoci pochodzącej z opadów atmosferycznych. Dodatkowo wilgoć może przedostawać się bezpośrednio pod pokrycie papowe na skutek naturalnych procesów dyfuzji z pomieszczeń pod stropem. W okresie, kiedy pokrycie dachowe jest rozgrzane (dachy z pokryciem z pap asfaltowych mogą się rozgrzać w naszej strefie klimatycznej nawet do +70–80ºC), powietrze zawarte w pokryciu zwiększa kilkukrotnie swoją objętość, a woda zawarta w betonie lub starych warstwach papowych zaczyna zamieniać się w parę wodną. Prowadzi to nieuchronnie do wzrostu ciśnienia wszystkich gazów znajdujących się bezpośrednio pod pokryciem papowym. Ponieważ gazy te nie mogą się wydostać na zewnątrz, nie mogą również równomiernie rozłożyć się na powierzchni dachu, to dochodzi wówczas do lokalnej koncentracji gazów w miejscach, gdzie zespojenie papy z podłożem jest słabsze. Tam właśnie tworzą się tak
Fot. 1. Purchle dachowe na powierzchni dachu bez systemu wentylacji zwane purchle dachowe, czyli pęcherze, dochodzi do licznych sfałdowań, miejscowych spękań i naprężeń pokrycia papowego.
Ich wielkość może być różna i zależy od stopnia zawilgocenia dachu i waha się od kilkunastu centymetrów do nawet kilku metrów. Zjawisko to jest bardzo dobrze widoczne latem w godzinach południowych. Dach pokryty takimi pęcherzami powinien być niezwłocznie naprawiony, ponieważ występowanie pęcherzy dachowych grozi mechanicznym uszkodzeniem pokrycia.
Aby zapobiec temu zjawisku, należy doprowadzić do: » równomiernego rozkładu ciśnienia gazów na powierzchni dachu, tak aby nie koncentrowały się one w określonych miejscach, tworząc tzw. purchle, » odprowadzić nadmiar gazów na zewnątrz pokrycia do atmosfery.
Jak pozbyć się gazów z pokrycia dachowego? Na rynku stosowane są zasadniczo dwa sposoby: 1. Układ hydroizolacyjny z papą perforowaną i kominkami wentylacyjnymi. Szeroko dostępny w minionych latach, jednak coraz rzadziej stosowany na rynku system wentylacji pokrycia papowego składa się z papy perforowanej oraz kominków wentylacyjnych.
Papa perforowana (np. PP50/700) ma na swojej powierzchni otwory, których łączna powierzchnia wynosi około 16–30% (w zależności od rodzaju papy perforowanej) całkowitej powierzchni papy. Układa się ją luźno na powierzchni pokrycia dachowego, bez klejenia, z zakładką około 3 cm. Poprzez otwory w papie rozgrzany asfalt ze zgrzewanej papy wlewa się i łączy z podłożem. Specyficzna budowa papy perforowanej umożliwia powstanie pod nią systemu kanałów, którymi gazy z wewnątrz pokrycia docierają do rozstawionych na powierzchni dachu kominków wentylacyjnych i są odprowadzane do atmosfery. Przyjmuje się, że jeden kominek wentylacyjny powinien przypadać na 40–60 m 2 powierzchni dachu. Ponadto papy perforowanej nie należy układać w pasach o szerokości co najmniej 50 cm wzdłuż okapu, kalenic i brzegów dachu oraz w bezpośrednim sąsiedztwie kominów, koryt i wpustów dachowych.
Jednak system ten, kiedyś stosowany powszechnie, z uwagi na brak w praktyce innych sprawdzonych rozwiązań technologicznych, ma wiele wad. Rozłożenie papy wentylacyjnej to operacja pracochłonna. Na dach
Fot. 2. Warstwa spodnia systemu to papa perforowana; w otworach papy widoczne jest rodzime podłoże. Po zgrzaniu papy wierzchniego krycia na papę perforowaną, asfalt z papy wierzchniego krycia przedostaje się przez otwory w papie perforowanej, łącząc się z podłożem. Kominki wentylacyjne należy osadzać wzdłuż zakładu podłużnego papy wierzchniego krycia
pracownicy muszą wnieść dodatkowe setki rolek papy, rozłożyć je na powierzchni z zachowaniem reguł obowiązujących w systemie z papą wentylacyjną. Może to być powodem szeregu błędów wykonawczych, w rezultacie których system dystrybucji gazów w pokryciu papowym może zostać zatrzymany. Poważne niebezpieczeństwo grozi również systemowi wentylacji podczas samej operacji zgrzewania papy wierzchniego krycia. Zbyt silne zgrzewanie papy wierzchniego krycia może doprowadzić do nadtopienia papy perforowanej i zgrzania jej do podłoża, a to oznacza, że system wentylacji w rejonie przetopienia papy przestaje działać. W trakcie eksploatacji dachu dochodzi również do samoistnego sklejenia się papy perforowanej z podłożem na skutek nagrzewania się powierzchni dachu w miesiącach letnich. Proces ten przebiega szybciej, jeśli przed ułożeniem papy perfo
rowanej zastosowano zwykłe, proste środki gruntujące podłoże, wykonane na bazie wolno odparowujących rozpuszczalników oraz fatalnej jakości asfaltów. Z reguły system wentylacji na skutek sklejenia się papy perforowanej z podłożem przestaje działać już po upływie dwóch–trzech sezonów.
Przy dokonywaniu odkrywek pokryć dachowych, w których została zastosowana papa perforowana często obserwowane jest całkowite sklejenie się tej papy z podłożem. Na skutek drastycznego zaniku, wraz z upływem czasu, funkcji wentylowania pokrycia papowego, na dachach z zastosowanym tradycyjnym systemem wentylacji dochodzi do powstawania pęcherzy i sfałdowań, czyli do odtworzenia mechanizmu destrukcji pokrycia papowego, któremu właśnie miał zaradzić zastosowany system wentylacji. Ponadto gęste rozmieszczenie kominków wentylacyjnych na powierzchni dachu (1 szt. na 40 m 2 ) sprawia, że możliwe są przecieki pokrycia wynikające z nieumiejętnego ich osadzenia, dodatkowo uszkodzone kominki wentylacyjne mogą w sposób skuteczny doprowadzić do zawilgocenia dachu.
2. Układ hydroizolacyjny z papami Szybki Syntan SBS, z wbudowanym systemem wentylacji pokrycia. W ostatnich latach na rynku pokryć dachowych szeroko stosowane są papy w układach jedno- lub wielowarstwowych z wbudowanym systemem wentylacji pokrycia papowego. Technologia ta pozwala na niestosowanie dodatkowej warstwy papy, a funkcje: hydroizolacyjna, wyrównania ciśnień gazów pod papą i wentylacji pokrycia papowego realizowane są w jednej warstwie papy.
Icopal od wielu lat ma w swojej ofercie handlowej papy systemu Szybki Syntan SBS, wyposażone w system kanałów wentylacyj
Fot. 3. Spodnia strona papy systemu Szybki Syntan SBS z wbudowanym systemem wentylacji pokrycia papowego. Czarne pasy to pasma klejące wykonane z kompozycji asfaltów modyfikowanych SBS, żywic syntetycznych i klejów, którymi papa będzie przytwierdzona do podłoża. Pasma w kolorze czerwonym to kanały wentylacyjne niesklejające się z podłożem i odporne na oddziaływanie palnika gazowego – powłoka ta wytrzymuje temperaturę płomienia z palnika gazowego – w tym miejscu nie dochodzi do zgrzania papy z podłożem nych, którymi odprowadzany jest nadmiar gazów z pokrycia dachowego.
Papy Szybki Syntan SBS, wyposażone w system kanałów wentylacyjnych, mogą występować zarówno jako papy wierzchniego krycia do jednowarstwowych pokryć papowych, jak i w wersji podkładowej, na które można zgrzewać papy zgrzewalne.
Jedna warstwa papy Szybki Syntan SBS z systemem wentylacji podłoża zapewnia perfekcyjne odprowadzenie powietrza i pary wodnej z wnętrza dachu, równomierny rozkład ciśnień gazów na całym dachu jednocześnie, doskonale zabezpieczając przy tym hydroizolacyjnie całą powierzchnię dachu.
50% powierzchni papy jest sklejane z podłożem, a pozostałe 50% składa się na powierzchnię kanałów wentylacyjnych. Budowa tego rodzaju papy wyklucza w jakikolwiek sposób możliwość powstania niepożądanego ciśnienia pod pokryciem. System ogranicza do minimum stosowanie kominków wentylacyjnych, zalecane jest stosowanie jednego kominka wentylacyjnego na 200–250 m 2 pokrycia dachowego. Papy z wbudowanym systemem wentylacji podłoża nie należy zgrzewać do powierzchni dachu w sposób tradycyjny, taki jak w wypadku pap zgrzewalnych. Chodzi tu raczej o aktywację termiczną papy, czyli o takie podgrzanie spodniej jej części, które zaktywuje pasma klejowe, za pomocą których papa zostanie sklejona do zagruntowanego podłoża. Chodzi tu o dostarczenie bardzo niewielkiej ilości energii cieplnej, tak aby bitumiczny klej syntetyczny SBS nabrał właściwości klejących. Dzięki temu czas układania tego rodzaju pap ulega skróceniu o około 70% w stosunku do zwykłych zgrzewalnych pap z płaską stroną spodnią. Krótszy czas aplikacji papy do podłoża to również bardzo znaczące oszczędności gazu zużywanego podczas tej operacji, dochodzące do 70% w stosunku do tradycyjnego zgrzewania.
Aktywacja termiczna papy z wbudowanym systemem wentylacji podłoża przebiega bardzo sprawnie i szybko. Zapewnia to specyficzny skład chemiczny pasków klejących. Do prawidłowej aplikacji papy służy specjalnie wyprofilowana prowadnica oraz wałek dociskowy do uzyskiwania wypływów masy asfaltowej wzdłuż zakładów podłużnych.
Oprócz bezspornych przewag technologicznych, które oferuje nowy system w porównaniu z dotychczas używanym zwykłym systemem wentylacji podłoża z wykorzystaniem papy perforowanej i pap wierzchniego krycia, nie bez znaczenia są również względy Fot. 4. Połączenie papy Extra Wentylacja Top 5 Szybki Syntan SBS (produkcji Icopal) z podłożem wytrzymuje próby oderwania jej od podłoża. Zerwanie następuje na płaszczyźnie osnowy papy, do której zgrzana została papa
Fot. 5. Aktywacja termiczna papy Extra Wentylacja Top 5 Szybki Syntan SBS (produkcji Icopal) odbywa się bardzo sprawnie. Paski kleju bitumicznego sklejają się z podłożem po dostarczeniu minimalnej ilości ciepła
ekonomiczne. Stosowanie szybkiego i nowoczesnego systemu z użyciem wbudowanego systemu wentylacji podłoża pozwala na zminimalizowanie kosztów wykonania dachu. Warto wiedzieć, że przy renowacji dachu o powierzchni około 1000 m 2 ilość dodatkowo wniesionego na dach materiału bitumicznego to aż ponad 3 tony. Ponadto o wiele szybszy proces aplikacji papy pozwala na ułożenie większej powierzchni dachu w o wiele krótszym czasie.
Zastosowanie tej papy do renowacji dachów płaskich daje pełną gwarancję długowieczności działania systemu wentylacji podłoża papowego oraz jego pełnej hydroizolacyjności.
Papy do renowacji zawilgoconych pokryć dachowych należą do grupy Flagowych Pap Icopal, podlegających comiesięcznej kontroli jakościowej przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie. Świadczy to o stabilnej wysokiej jakości tych pap.
Informacje o systemie wentylacji podłoża, a także informacje o okresach gwarancyjnych układów dachowych z papami Szybki Syntan SBS, dostępne są www.syntan.icopal.pl
