Jak doświetlić poddasze

Fot. FAKRO JAK DOŚWIETLIĆ PODDASZE

Krystyna Stankiewicz Prawidłowo dobrane okna połaciowe dostarczą odpowiednią ilość światła i powietrza do pomieszczeń na poddaszu oraz zapewnią kontakt wzrokowy z otoczeniem. Różnorodność pojedynczych modułów okien oraz możliwość dowolnych ich kombinacji pozwala na komfortowe i oryginalne zagospodarowanie pomieszczeń pod dachem. Aby jednak dobrze pełniły swoją funkcję, przy wyborze ich rodzaju i rozmiarów trzeba uwzględnić: konstrukcję i kąt nachylenia dachu, wielkość pomieszczenia, materiał, z którego wykonane są ramy i ościeżnice, rodzaj przeszklenia i sposób otwierania okna.

nowych – zgodnie z którymi powierzchnia okna w świetle ościeżnicy we wnętrzach mieszkalnych powinna wynosić 10 do 12% powierzchni podłogi.

Systemy okien do poddaszy z reguły składają się z pojedynczych modułów, które można dowolnie komponować. Umożliwia to zaprojektowanie najrozmaitszych ich układów, harmonizujących z architekturą bryły

Budując nowy dom, decyzję o sposobie wykorzystania poddasza podejmuje się zwykle na etapie projektowania budynku. Wówczas można założyć taki kształt i konstrukcję dachu, które pozwolą dostosować rozplanowanie wnętrz pod nim do naszych potrzeb. Do rozkładu zaś pomieszczeń można bez problemu dopasować wielkość i rozmieszczenie okien połaciowych tak, aby zapewniały dostateczną ilość światła.

W nieco gorszej sytuacji są właściciele poddaszy adaptowanych na cele mieszkalne. Wprawdzie sam montaż okien połaciowych w już istniejących domach nie wymaga zmian w konstrukcji dachu, ale często trzeba dostosować sposób zagospodarowania poddasza nie tylko do ścian nośnych czy istniejących instalacji, ale także do możliwości usytuowania okien w określonych miejscach. Duży jednak wybór modułów i rodzajów okien połaciowych, różniących się sposobem otwierania, pozwala pokonać tę niedogodność, a dobry architekt znajdzie sposób na to, aby wnętrza były odpowiednio doświetlone.

Niezależnie jednak od tego, czy wnętrza na poddaszu powstają w nowym domu, czy też w już istniejącym, w pierwszej kolejności należy określić wielkość powierzchni okien połaciowych. Regulują ją odpowiednie normy – podobnie jak w przypadku okien pio-

budynku. Odpowiednio łącząc i rozmieszczając moduły okienne, można też optycznie korygować niekorzystne proporcje dachu. Jeśli ma wydawać się szerszy, a pomieszczenia pod nim sprawiać wrażenie większych, wystarczy zamontować okna w jednym rzędzie, obok siebie. Dzięki temu wnętrza będą lepiej doświetlone, a osoba wyglądająca przez okno będzie miała znacznie szerszy widok. Jeśli chcemy natomiast powiększyć optycznie dach, wówczas okna umieszcza się w rzędach, ale jeden moduł nad drugim (mogą nawet sięgać od okapu aż do kalenicy). Przy tak usytuowanych oknach doświetlane przez nie pomieszczenia również będą wydawały się większe.

Sposób rozmieszczenia okien w dachu, a także widoki z nich, decydują również o aranżacji wnętrza. Miejsce w pobliżu okien zazwyczaj rezerwuje się na czynności, których wykonywanie wymaga dobrego oświetlenia. Tu najczęściej ustawia się biurka i stoły, ale tak, aby bezpośrednie światło nie raziło. Kąciki wypoczynkowe natomiast raczej oddala się od okien, aby uzyskać atmosferę intymności.

Dolną krawędź okna mocuje się zazwyczaj na wysokości 100–120 cm nad podłogą. Pozwala to na oglądanie widoków za oknem przez dorosłą osobę, bez konieczności wspinania się na palce lub korzystania z taboretu. Klamka natomiast powinna znaleźć się w zasięgu ręki, aby można było wygodnie podnosić i opuszczać skrzydła.

RODZAJE OKIEN POŁACIOWYCH:

» obrotowe – z osią obrotu zamontowaną w połowie wysokości skrzydła. Można je wygodnie przechylać w obie strony, dzięki czemu mycie okien nie wymaga wychylania się czy wychodzenia na dach. Otwiera się je za pomocą klamek lub uchwytów umieszczonych na dole lub na górze skrzydła. Oś obrotu powinna znajdować się na takiej wysokości, aby dorosła osoba mogła wyjrzeć przez okno bez stawania na palcach. » obrotowe wysokoosiowe – oś ich obrotu podniesiona jest do około 2/3 wysokości skrzydła. Ma ono cechy zwykłego okna obrotowego, a dodatkowo może być wynoszone, za pomocą siłowników, ponad połać dachu – wówczas skrzydło nie wchodzi do wnętrza, co umożliwia wygodniejsze wyglądanie przez okno. » uchylne – z osią obrotu w górnej krawędzi ramy, która powinna znajdować się na wysokości głowy stojącego człowieka. Zamyka się je i otwiera za pomocą klamek, umieszczonych w dolnej części skrzydła. Aby można było umyć zewnętrzną szybę, montuje się kilka modułów obok siebie – tak, aby po wychyleniu się z jednego był dostęp do sąsiedniego. » obrotowo-uchylne – ma dwie osie obrotu skrzydła, które znajdują się w połowie ramy i w górnej jej krawędzi. Można je otwierać jak uchylne klamką zamontowaną w dolnej części skrzydła lub – po zwolnieniu blokady – jak obrotowe. Takie okna są bardzo praktyczne, ale i droższe od zwykłych obrotowych i uchylnych, ponieważ ich konstrukcja jest dość skomplikowana. » rozwierane – otwierają się na zewnątrz, na zawiasach przytwierdzonych do jednej z bocznych krawędzi ramy skrzydła. Najczęściej służą jako wyłazy dachowe. » nierozwierane – służą wyłącznie do doświetlania pomieszczeń. Ich mycie możliwe jest tylko wtedy, gdy zostaną połączone z innymi typami okien. » kolankowe – stanowią połączenie okna pionowego z połaciowym, a montuje się je w ścianie kolankowej. Ponieważ sięgają do podłogi, znacząco zwiększają powierzchnię szyb i w związku z tym otwierają szerszy widok z okna.

Fot. VELUX

Fot. VELUX

Specjaliści twierdzą, że okna połaciowe mogą dawać nawet o 40% światła więcej niż okna pionowe o tej samej powierzchni. Kąt padania promieni słonecznych jest tu bowiem inny, przy czym zależy on nie tylko od pory dnia i roku, ale także od kąta nachylenia połaci dachowej. Im mniejszy jest kąt nachylenia dachu, tym mniej światła wpada do wnętrza – okno więc, aby wprowadzić do pomieszczenia wystarczającą jego ilość, powinno być wyższe. Okno w dachu o spadku 45° powinno mieć wysokość co najmniej 100 cm. Równomierne oświetlenie wnętrz na poddaszu zależy natomiast od liczby i sposobu rozmieszczenia okien w dachu. Więcej światła daje kilka małych okien umieszczonych w różnych miejscach połaci dachowej niż jedno duże o tej samej powierzchni szyb lub kilka zgrupowanych w jednym miejscu (różnica ta może sięgać nawet 20%). Stwarza to również większe możliwości precyzyjnego dostosowania warunków świetlnych do indywidualnych potrzeb, a także do kształtowania światłem architektury i klimatu wnętrza.

Ekspert RADZI