Het Onderonsje huiskrant editie januari 2015 woonzorgcentrum De Berk
●● VOORWOORD
Beste bewoners, familie, medewerkers en vrijwilligers Allereerst de beste wensen voor 2015! We wensen jullie een goede gezondheid en vele leuke momenten. In ons woonzorgcentrum kijken we alvast uit naar de grote verhuis: in het najaar zal de nieuwbouw klaar zijn. Over het verloop van de bouwwerken lees je meer op pagina 8. In deze editie geven we wat meer informatie over de activiteitenkalender die maandelijks uitgehangen wordt. In elk krantje van 2015 stellen we één van de Meerhoutse gehuchten voor, we beginnen met het grootste gehucht: het Centrum. Weet jij wat verloren maandag is? Je komt het te weten op pagina 16. Onze bewoner in de kijker is René Van Doninck. Je kunt ook kennismaken met de nieuwe hoofdverpleegkundigen. We blikken nog even terug op de seniorenweek die in november plaatsvond. Vul de puzzel in en maak kans op een verwenactiviteit … Veel leesplezier!
2
●● INHOUDSTAFEL
Bewonersinfo 04 Jarigen 05 Nieuwe bewoners 05 Afscheid 06 Verslag bewonersraad
Nieuws 08 Nieuwbouwproject 09 Activiteitenkalender 10 Zwerfkatten voederen? Thema 12 Meerhoutse gehuchten: Centrum Weetje 16 Verloren maandag In de kijker 18 Bewoner René Van Doninck 20 Medewerkers Laura en Wendy 22 Seniorenweek 24 De hond Gedichten 07 Nieuwjaarswensen 30 Carnaval
17 Activiteiten 28 Moppentrommel 29 Puzzel 31 Voor de kleintjes
3
●● BEWONERSINFO
Jarigen januari Frans Van Kerckhoven
° 02.01.1929
Dic Nuyts
° 03.01.1942
Marieke Groenen
° 10.01.1925
Mieke Van Broekhoven
° 12.01.1913
Julia Huysmans
° 22.01.1924
Margrit Lenaers
° 28.01.1923
februari Via Lenaers
° 02.02.1927
René Van Doninck
° 16.02.1926
maart Ludo Vreys
° 01.03.1948
Fanny Van Roy
° 04.03.1931
José Vanlaton
° 05.03.1935
Louis Dens
° 05.03.1921
Clementina Boons
° 13.03.1929
Maria Van Gestel
° 20.03.1930
Mans Wilms
° 23.03.1926
Leonie Wouters
° 24.03.1927
Zeva Mertens
° 31.03.1920
Juul Boons
° 31.03.1923
4
Nieuwe bewoners
●● BEWONERSINFO
Louis Dens Robert Huybrechts Lena Van Elsen Marie-Lou Tordoor Mieke Huygens Maria Wellens
Afscheid Julia Teunkens
* 05.10.2014
War Verdonck
* 19.10.2014
Mieke Belmans
* 29.10.2014
Ri Schroven
* 31.10.2014
Petrus Aerts
* 27.11.2014
Maria Fierens
* 08.12.2014
Maria Beckers
* 12.12.2014
Fien Jacobs
* 22.12.2014
Jeanne Croonenborghs
* 24.12.2014
5
●● BEWONERSINFO
Verslag bewonersraad 9 oktober 1. Diensthoofden Vanaf nu zal er op elke bewonersraad een diensthoofd aanwezig zijn om vragen over deze dienst te beantwoorden. Lut Vandenholt (hoofd keuken) heeft de spits afgebeten. Ze werkt hier 23 jaar: eerst als diëtiste en sinds 1998 is ze ook diensthoofd van de keuken. Enkele opmerkingen van de aanwezige bewoners: - meer spaghetti op het menu: heel lekker en gemakkelijk te eten - er mag meer een bepaalde soort puree gegeven worden: wortelpuree, spinaziepuree - sommige bewoners eten liever gewone gestoofde groeten ipv met witte saus (bv. prei) - meer lasagne ’s avonds op het menu - spek is vaak te hard gebakken en moeilijk om te bijten - meer pekelharing met ajuinsaus en zwarte pens ’s middags: met puree of appelmoes - biefstuk is soms moeilijk te bijten (te dik?, te hard gebakken?,…) - het voorstel van Lut (’s avonds eens koude frikadellen met mosterd) is goed. Voor de week van de derde leeftijd mogen de aanwezige bewoners voor elke dag een menu samenstellen. Als er iemand een “recept uit de oude doos” heeft, kan met Lut besproken worden of het haalbaar is om dit voor een grote groep klaar te maken. Alle bewoners willen benadrukken dat ze het eten hier heel lekker vinden! 2. Nieuwe maandkalender Vanaf oktober worden maandkalenders opgehangen met een overzicht van alle activiteiten. Voor een grote activiteit (familieontbijt, kersthappening,…) zal nog wel een affiche gemaakt worden om extra reclame te maken. De bewoners vinden dit goed, alleen mag het lettertype groter. 3. Activiteiten tot en met december worden toegelicht 4. Varia - de voelbingo was niet spannend genoeg en als ze gevoeld hadden, zaten ze daar maar. - ’s middags na het middageten is het aan de lift telkens een lang file en opstopping. De mensen van het gelijkvloers kunnen dan moeilijk door. Voorstel: verdieping per verdieping naar de kamer brengen, afwisselend week om week. In de refter wordt afgeroepen welke verdieping als eerste naar boven kan en de rest moet dan wachten. - een groep bewoners zou graag ’s avonds eens samen in de cafetaria een gezelschapsspel willen spelen. Dit mag maar gebeurt op volledig zelfstandige basis. De spelers spreken zelf met elkaar af wanneer ze spelletjes spelen. De gezelschapsspelletjes liggen in de kast. 5. Bewonerskrantje Dit jaar hebben we in elke editie van het bewonerskrantje een bewoner geïnterviewd over de oorlog. Er is aan de bewoners gevraagd of zij eventueel ideeën hebben over welk thema we volgend jaar kunnen schrijven.
6
●● GEDICHT
MENU 2015 VOORGERECHT Liefde en vriendschap met een dagelijkse knuffel verpakt in een doosje voor later. TUSSENGERECHT Bedje gevuld met een zee van geluk. HOOFDGERECHT Een goede gezondheid op grootmoeders wijze met een schouderklopje voor tegenslagen. DESSERT Een bolletje vol met wensen en een vleugje romantiek. Dit alles gebracht met een gulle lach op een blij einde en een goed begin dat alles naar wens verlopen mag en … naar je zin.
7
●● NIEUWS
Nieuwbouwproject
Het nieuwe gebouw is winddicht: de metselwerken zijn afgerond, de ramen geplaatst, het dak wordt afgewerkt. Ook de binnenwerken zijn begonnen: de elektriciteits- en sanitaire leidingen liggen klaar, de muren zijn bepleisterd en de vloerwerken zijn volop aan de gang.
Vele bewoners, familieleden en medewerkers deden mee aan de wedstrijd. De leefgroepennamen zijn bepaald:
Diamant Koraal Parel Robijn Saffier Smaragd
Na een eerste voorselectie bleven 16 inzendingen over die in vier categorieën werden onderverdeeld (Meerhout, edelstenen, fauna en flora, bijzondere inzendingen). Hieruit weerhielden de diensthoofden drie voorstellen en uit deze drie koos de raad de definitieve namen. De winnende inzending kwam van Ilse Van Gestel. Zij werkt bij ons als verpleegkundige.
8
Activiteitenkalender
●● NIEUWS
Heb jij de nieuwe kalender al opgemerkt?
De kalender vervangt de affiches die vroeger werden uitgehangen.
Sinds oktober wordt elke maand een kalender opgemaakt met een overzicht van alle activiteiten tijdens die maand, zowel in de voormiddag, namiddag als avond.
Bij een grote activiteit (familieontbijt, optreden, kersthappening, …) zal wel nog een affiche opgehangen worden om die activiteit extra aandacht te geven.
9
●● NIEUWS
Zwerfkatten voederen?
Zoals in elke gemeente zwerven er ook in Meerhout katten rond, ook aan ons woonzorgcentrum. We merken dat heel wat mensen deze katten willen eten geven en daar hebben we alle begrip voor. Maar er zijn regels nodig om dit op een hygiënische en niet hinderende manier te doen. Doordat zowel bewoners, familieleden, vrijwilligers van poezenopvang, bewoners van de seniorenwoningen en personeelsleden eten geven aan de zwerfkatten, staan er op verschillende plaatsen rond ons gebouw regelmatig kommetjes met eten en water. Soms ligt er vlees of brood in het gras of de paden. Dit oogt niet alleen rommelig, het is ook onhygiënisch. Daarom werd beslist om één persoon aan te stellen die het voederen van de zwerfkatten rond het woonzorgcentrum op zich neemt.
10
Poezenmoeder Elza Zels zet zich in voor de zwerfkatten in Meerhout. Samen met andere vrijwilligers wil ze hen een thuis bezorgen en zoveel mogelijk katten laten steriliseren. Aangezien Elza dagelijks een bezoek brengt aan haar moeder in ons woonzorgcentrum, kreeg zij van het bestuur de toestemming om dan de overschot van het middageten op te halen en te gebruiken als voedsel voor de poezen. Elza zorgt zelf voor een vervanger als zij op bepaalde dagen niet zou kunnen komen. Zo blijft het voederen gegarandeerd. Elza voorziet - 1 voederbakje en 1 drinkbakje in de fietsenstalling - 1 voederbakje en 1 drinkbakje aan de haag naast de cafetaria - 2 voederbakjes en 2 drinkbakjes aan de achterzijde van het gebouw, ter hoogte van de wasserij.
â—?â—? NIEUWS
Bijkomende voorzieningen Soms zal het nodig zijn om extra schoteltjes te voorzien, bijvoorbeeld wanneer pilletjes om te ontwormen in de voederbakjes worden gedaan. In dat geval zal Elza dit doorgeven aan de directrice en leidinggevende onderhoud. Zo kunnen we correct controleren. Alle schoteltjes, losse voedingsmiddelen of restjes die niet vooraf door Elza zijn doorgegeven, zullen verwijderd worden. Ook alle voeders die op andere dan de vastgestelde plaatsen achtergelaten worden, zullen we wegdoen.
We vragen aan alle bewoners, familieleden en medewerkers om zelf geen eten meer buiten te leggen en de voorziene bakjes niet te verplaatsen.
11
â—?â—? THEMA
Meerhoutse gehuchten In 742 werd ons dorp voor het eerst vermeld als Maereholt.
Meerhout bestaat uit vier gehuchten: Centrum, Berg, Gestel en Zittaart. Een voorstelling van het Centrum ...
Het centrum is het grootste gehucht. De belangrijkste straten zijn Markt, Veldstraat, Schoolstraat, Gasthuisstraat, Molenberg. Het oorspronkelijk centrum lag in Genebroek rond een bidplaats opgericht door St. Lambertus en verplaatste zich in de dertiende eeuw naar de huidige Markt. Dat gebeurde na de bouw van de St. Trudokerk in opdracht van de abdij van Maagdendaal. In 1679 verwoestte een zware dorpsbrand de kerk en 24 huizen langs de zuidkant van de markt. Op 22 november 1798 vond in het kader van de Boerenkrijg de slag bij Meerhout plaats, waarbij meer dan tweehonderd brigands sneuvelden.
12
â—?â—? THEMA
Het marktplein met de kiosk is het uithangbord van Meerhout. Dit plein bestond vroeger uit lindebomen rondom de kiosk. Bij de herinrichting van het marktplein in 1993 werden ze verwijderd. De kiosk werd opgericht in 1895 toen de stoomtram werd ingehuldigd. Op de plaats van de vroegere pensenpoel. De poel kwam er waarschijnlijk na de grote brand van 1679 om bluswater te leveren. Hier werd het regenwater opgevangen en kwam het vee drinken. Begin negentiende eeuw was het water zo vuil en ongezond dat de poel werd gedempt. In de plaats kwamen de linden en een waterput. Bovenop kwam een pomp die de notabelen nog slapeloze nachten zou bezorgen. De pomp was een compromis tussen een dure watervoorziening en een duur monument. In 1896 werd de pomp gesloopt en de put werd toegedekt met een ijzeren deksel. In 1993 werd, bij de herinrichting van de Markt, de waterput terug blootgelegd. De kiosk waaide om bij een storm in 1939 en werd na WO II terug opgebouwd.
13
â—?â—? THEMA
In 1879 opende het Godshuis in de Gasthuisstraat. Het gebouw werd gesloopt in de jaren zestig, waarna het huidige woonzorgcentrum werd opgetrokken.
De Schoolstraat was vroeger een mooie eikendreef. De bomen sneuvelden in 1959.
Koning Davidshuis en Drossaardshuis vroeger ... en nu
14
●● THEMA
Een gesprekje met Margrite Lenaers, opgegroeid in het Centrum: "Wij woonden op de Molenberg, in een groot boerenhuis want we waren met twaalf kinderen: acht meisjes en vier jongens. Ik ben zelf geboren in 1923. Thuis hadden we een paard, een koe, een varken en kippen. En groenten teelden we in den hof dus we konden in alles zelf voorzien. Tijdens de oorlog zijn we gevlucht. Toen we na een tijdje terug thuis kwamen, was alles nog zoals we het achterlieten. Onze buren konden zelf niet vluchten en hadden tijdens onze afwezigheid ook op ons huis en onze dieren gelet. Ik ben altijd in het Centrum blijven wonen. Ik werkte als poetsvrouw bij Paula Verhaen en Celine Dierckx, die op de markt woonden. Celine kon me niet altijd betalen maar dan mocht ik bij haar wel mee eten. Zij maakte de beste kalfslever die ik ooit gegeten heb."
Elke donderdag kun je op ons marktplein de wekelijkse markt bezoeken. Groenten, vis, kip, kaas, charcuterie, brood, snoep, kleding, ... je kunt er bijna alles vinden. In december is er kort voor de feestdagen een speciale feestmarkt met kinderanimatie, glühwein en warme chocomelk.
15
●● WEETJE
Verloren Maandag Vooral in de provincie Antwerpen is verloren maandag nog een goed gekende traditie, waarop worstenbrood en appelbollen gegeten worden. Maar weet jij hoe deze traditie ontstaan is? Verloren maandag is een Belgische traditie, op de maandag na Driekoningen. Over de herkomst van dit gebruik doen vele verhalen en stadslegendes de ronde.
3) Antwerpse haven Andere bronnen verwijzen dan weer naar de Antwerpse haven. Traditioneel mochten de havenarbeiders op de maandag na de eerste zondag na Driekoningen op kosten van de natiebazen drinken. Daarbij werd hen iets warms te eten aangeboden, samengesteld uit onverkoopbaar vlees en brood. Dat verloren brood zou dan aan de oorsprong liggen van de specifieke naam van die dag.
1) Eedaflegging Een Lorreinse akte uit 1231 verhaalt over de lundi parjuré, de dag waarop sommige ambtenaren hun eed aflegden. De eerste verloren maandag komen we tegen in 1730, in Leuven. Ook hier zou het gaan om een dag waarop niet gewerkt werd door de eedaflegging van ambtenaren. Dergelijke plechtigheden werden (in Antwerpen) soms gevolgd door een feest. Om dat feest betaalbaar te houden, kreeg men een goedkoop vleesbroodje te eten. 2) Gilden Een ander verhaal wil dat de machtige gilden rond het begin van de 18de eeuw hun nieuwjaarsfeest organiseerden op verloren maandag. Een ganse dag feesten ipv werken: de patroon trakteerde zijn gildeleden immers op een borrel. Dit drukke herbergbezoek bracht de herbergiers mogelijk op ideeën om hun klanten zo lang mogelijk in hun zaak te houden. In samenwerking met slagers en bakkers trakteerden ze hun klanten op gebraden vlees en versgebakken brood. Om het goedkoop te houden, gebruikte men vooral vette vleessoorten, verwerkt tot worst en verpakt in deeg. De herbergbezoekers aten de worst, en het van vet doordrongen brood werd aan de hond gegeven.
Worstenbrood Het eten van écht worstenbrood, zoals wij dat nu kennen, wordt voor het eerst vermeld in 1913 in het boek van Edward Poffé; “Plezante mannen in een plezante stad”. Het gebruik zou volgens hem opgekomen zijn na 1880. Pas na de Tweede Wereldoorlog zorgde het worstenbrood bij de bakker voor een grote toeloop op Verloren Maandag. Tot op heden wordt deze traditie gehandhaafd en worden in sommige, traditionele Antwerpse horecazaken de klanten getrakteerd op worstenbrood en/of appelbollen.
Verloren maandag: dit jaar op 12 januari. Ook in ons woonzorgcentrum zal er worstenbrood op het menu staan.
16
Activiteiten
â—?â—? KALENDER
januari nieuwjaarshappening aperitiefconcert verjaardagsontbijt verjaardagsfeest bewonersraad kienen
februari pannenkoekendag verjaardagsontbijt verjaardagsfeest familieontbijt kienen
maart verjaardagsontbijt verjaardagsfeest kienen
Alle activiteiten kun je terugvinden op de maandkalender.
17
●● IN DE KIJKER
Bewoner in de kijker Aan talent geen gebrek in ons woonzorgcentrum! Maak kennis met onze muzikaalste bewoner.
René Van Doninck geboren op 16 februari 1926 in Geel woont in wzc De Berk sinds 12 februari 2007
René heeft een liefde voor muziek. Hij is buitengewoon muzikaal begaafd. In zijn jeugdjaren was hij ook een talentvol voetballer en knappe student. René, kom jij uit een muzikale familie? "Ja, mijn vader Jules werd ooit uitgeroepen tot beste muzikant van de Kempen. Hij speelde saxofoon. Ik ging naar de muziekschool en speelde piano. Later speelde ik samen met mijn dochter Ingrid piano. Zij was toen vier jaar." Muziek bleef altijd belangrijk in je leven? "Klopt, ik was orgelist in de kerk van Holven (Geel) waar ik ook het bijbehorende koor dirigeerde." Je was een knappe student en je had vooral een talenknobbel: je sprak wel vijf talen. Kun je hier een anekdote over vertellen? "Toen we op het eind van de oorlog met een twaalftal jongens op de terugweg waren van de vlucht, botsten we op enkele Duitse soldaten. Ze zetten ons op een rij om ons dood te schieten. Ik sprak een soldaat aan in het Duits, want ik sprak het vloeiend. De soldaat vond mijn Duits perfect en liet ons daarom allemaal verder gaan. Zo heb ik ons alle twaalf uit het ergste kunnen praten. Mijn vrienden waren er mij erg dankbaar voor."
18
●● IN DE KIJKER
19
●● IN DE KIJKER
Medewerker in de kijker Laura en Wendy zijn de nieuwe hoofdverpleegkundigen van ons woonzorgcentrum. Laura nam de functie op in september, Wendy startte op 1 december. We maken even kennis.
Laura en Wendy:
“We kijken uit naar een hele fijne samenwerking!” 20
●● IN DE KIJKER
Laura, jij werkte hier al als vepleegkundige. Laura: “Klopt, ik ben hier in september 2010 aangenomen maar voordien had ik ook al vakantie- en weekendwerk gedaan. Ik kende dus de bewoners en de collega’s al.” En Wendy, wat deed jij voor je hier begon? Wendy: “Ik werkte in een algemeen ziekenhuis. Ik begon er als verpleegkundige in de operatiekamer maar ben later overgeschakeld naar de dienst radiologie.” Wonen jullie in Meerhout? Laura: “Nee, ik ben afkomstig van Beringen en woon nu in Beverlo.” Wendy: “En ik ben opgegroeid in Deurne (bij Antwerpen). Nu woon ik in Zoerle-Parwijs.” Wat houdt jullie job juist in? Wendy: “We staan in voor de controle op de wondzorg, bestellingen van medicatie, overlegmomenten met de dokters, de werkverdeling van het verzorgend en verplegend personeel en functioneringsgesprekken.
Dan spreken we over een veertigtal medewerkers. We zijn ook aanwezig op de familie-info en leiden de teamvergaderingen.” Laura: “We ontvangen de bewoners bij de opname en spreken met de bewoners en hun familie wanneer er zich bepaalde problemen voordoen of als er vragen zijn rond de verzorging.” Waarom vinden jullie dit werk boeiend? Laura: Onze taken zijn heel gevarieerd en we hebben op een andere manier contact met bewoners en familie: wanneer het even moeilijk gaat, kunnen we echt tijd voorzien om hierover met hen te praten.” Wendy: “Ik haal ook enorm veel voldoening uit de appreciatie die we krijgen van de bewoners en de fijne contacten met de families.”
Laura en Wendy:
“Bedankt Natascha en Leen voor alle tijd en goede raad”
21
●● IN DE KIJKER
Activiteit in de kijker Van 17 tot en met 21 november stapten we in de teletijdmachine en reisden terug naar de onvergetelijke jaren vijftig.
“Den tijd van toen, ne schonen tijd.” Plots onderging ons woonzorgcentrum een hele metamorfose. De cafetaria was geen gewone cafetaria maar een fifties café. Er stonden overal mooie meubeltjes en spulletjes van toen. Een oude radio, een zwarte telefoon, LP platen, een breimand … er was vanalles. Er hing ook schoon behang aan de muur en iedereen van het eka-team liep rond in mooie jurkjes vol met bolletjes. Onze bewoners waren in de fifties tussen de twintig en dertig jaar oud. Plots beleefden ze dus opnieuw hun tweede jeugd! De hele week vonden er activiteiten plaats in het thema van de jaren vijftig. In het fifties café kon je heerlijke cocktails krijgen. Ons Marie had natuurlijk weer de grootste dorst! Onze bewoners bakten ook overheerlijke cupcakes. De seniorenweek werd erg goed ingezet.
We doken terug in de kranten van toen: wat waren de hoogtepunten van het nieuws?
“Ochja, den expo 58! Dat was nogal wat!” En later op de dag waren er tickets voor cinema De Roxy. We konden kijken naar de avonturen in Café De Lichttoren. Met Ida en Jef werden onze lachspieren extra goed getraind.
22
●● IN DE KIJKER
Woensdag was een speciale dag: de vrouwen werden echte diva’s, de mannen chique heren en zo mochten ze op de foto. Door de kleren en voorwerpen van vroeger en natuurlijk door onze modellen, kregen we de echte sfeer van de jaren vijftig terug in huis.
Onze fifties week zou niet compleet zijn zonder een fifties restaurant … en zo gezegd, zo gedaan. De refter en cafetaria werden omgetoverd tot een gezellig restaurantje uit de jaren vijftig. Met mooi gedekte tafels en een lekkere menukaart was de middag compleet.
Ook voor de familie en vrienden van onze bewoners hadden we iets in petto: een echte fifties quiz!
Er zaten heel wat goeie quizzers bij. En natuurlijk kregen ook de beste dansers extra punten.
Van dansen gesproken: onze bewoners kunnen er ook heel wat van en dat hebben ze laten zien tijdens het fifties bal. Een mooie afsluiter van een mooie week.
23
●● IN DE KIJKER
Dier in de kijker HOND rijk: animalia (dieren) stam: chordata (choradieren) klasse: mammalia (zoogdieren) orde: carnivora (roofdieren) familie: canidae (hondachtigen) geslacht: canis soort: canis lupus (wolf) ondersoort: canis lupus familiaris (hond)
De hond komt op alle continenten voor, meestal in gezelschap van de mens. Al honderden jaren wordt hij gebruikt voor bewakingstaken, bij de jacht, als herdershond en als trekdier maar de meeste honden worden tegenwoordig gehouden als gezelschapsdier. De hond is een ondersoort van de wolf en de eerste diersoort die gedomesticeerd werd. Domesticatie is het proces waarmee de mens dieren en planten (door selectie en fokken) zodanig van eigenschappen verandert dat deze steeds meer aangepast raken aan het leven dichtbij en in dienst van de mens. De hond is al eeuwenlang de mensenvriend bij uitstek. Rond 1350 beschreef Gaston Phoebus in een boek de eerste medische behandelingen van honden die bij de jacht werden ingezet. In de Nieuwe Tijd (1500 - 1800) werden honden niet meer enkel gehouden om bij de jacht te helpen, te waken, karren te trekken of lasten te dragen maar ook als gezelschapshond, zoals talrijke schilderijen uit die tijd tonen. 24
Hondenrassen Behalve op het doel begon men ook op het uiterlijk van de hond te letten. Dit leidde in de Moderne Tijd (vanaf 1800) tot de oprichting van de eerste kennelclubs en rasverenigingen. De Fédération Cynologique Internationale (FCI) werd in 1911 opgericht. Vooral in de laatste tweehonderd jaar heeft gericht fokken de explosieve vermenigvuldiging van rassen en varianten veroorzaakt. Nu zijn er 331 verschillende hondenrassen door het FCI erkend. Honden die niet tot een specifiek ras behoren, worden als bastaardhond, straathond of als rasloos bestempeld.
Top-tien van hondenrassen in België Duitse herder Mechelse herder Golden retriever Vlaamse koehond Chihuahua Labrador retriever Berner sennenhond Bordercollie Rottweiler Duitse dog
●● IN DE KIJKER
Oren
spitse oren
Neus
hangoren
Het gehoor is bij de hond sterk ontwikkeld. Hij kan hogere frequenties waarnemen dan de mens. De beweeglijke oorschelpen maken het mogelijk om een geluid driedimensionaal te lokaliseren, hij kan dat daarom veel beter dan de mens. Een hond kan de richting waaruit een geluid komt met een afwijking van twee procent bepalen (bij de mens meer dan vijftien procent). Bij de beweging van de hondenoren zijn wel 17 spieren betrokken. Honden met hangoren hebben een iets zwakker vermogen om geluid te lokaliseren.
De hondenneus is altijd vochtig, onbehaard en heeft grote neusgaten. De reukzin van honden is veel beter ontwikkeld dan bij de mens. In de eerste plaats komt dit door het grotere aantal reukcellen. De reukhersenen zijn in vergelijking met de mens ook veel groter. Bij de hond nemen ze tien procent van de hersenen in beslag tegen één procent bij de mens. Het is aangetoond dat honden stereo kunnen ruiken: de hond neemt waar of een geur van rechts of van links komt. Op deze manier kan hij de richting van een geurspoor beoordelen.
Ogen Vroeger werd aangenomen dat honden enkel grijstinten of zwart-wit konden zien. Uit onderzoek is gebleken dat ze wel degelijk kleuren kunnen zien, maar wel anders dan de mens. Het oog van de hond heeft twee verschillende types kegeltjes, die op groen of op blauw licht reageren. Een hond ziet geen rood en ervaart rode dingen als groen. Een rode bal in het gras is voor een hond dus lastig te zien. Het gezichtsveld van de hond is duidelijk groter dan dat van de mens, mede door de zijdelingse inplanting van de ogen op de schedel. De scherpte van het beeld is waarschijnlijk kleiner dan bij de mens en meer op beweging gericht. Stilstaande dingen worden door de hersenen onderdrukt en zijn door de hond minder goed waar te nemen. 25
â—?â—? IN DE KIJKER
Voeding De huidige gezelschapshond is van nature vleeseter, met een spijsverteringsstelsel dat bijna identiek is aan dat van wilde honden en wolven. De meeste honden eten geregeld ook wel plantaardig voedsel. Zoals bij de mens vormt obesitas in de hondenpopulaties een ernstig gezondheidsprobleem. Dit is te verklaren door een te hoge energieopname en een afname van activiteit. De meeste commercieel beschikbare voeders zijn optimaal afgestemd op de voedingsbehoefte van honden. Aanvullingen zijn dan ook niet nodig en hebben vaak een negatief effect. Er zitten wel grote verschillen in kwaliteit tussen de verschillende merken hondenvoer; zeker de goedkopere supermarktmerken bevatten vaak relatief veel smaak- en geurstoffen en granen terwijl de echte merken duurder zijn maar gezonder voor de hond.
Genetische ziektes De verschillende rassen van honden zijn in het verleden door strenge selectie ontstaan. Om een stabiele vachtkleur van een ras te verkrijgen, was het nodig nauw verwante honden met elkaar te kruisen. Dit heeft de kans op genetisch overgedragen ziektes verhoogd en honden die hieraan lijden moeten uit de fokkerij geweerd worden. Dit gebeurde niet altijd zodat hun genetische schade zich kon verspreiden. Voor bepaalde rassen is het verplicht fokdieren op genetische ziektes te laten testen. Een voorbeeld hiervan is heupdysplasie. Ook stamboomonderzoek en berekening van inteeltfactoren worden tegenwoordig gebruikt om het risico op overdracht van genetische ziekten zo laag mogelijk te houden.
Levensverwachting Een hond kan met goede verzorging vijftien jaar oud worden. Rashonden worden vaak gemiddeld iets minder oud dan bastaards. Ook zeer grote rassen leven gemiddeld wat korter.
26
●● IN DE KIJKER
Communicatie met honden Honden hebben een eigen lichaamstaal en gebruiken deze zowel voor communicatie met andere honden als met de mens.
Bekende honden Een aantal honden zijn bekend geworden via televisie. Zoals Lassie, de border collie uit de gelijknamige tv-reeks.
Honden communiceren met mensen via blaffen en grommen. Grommen is bedoeld om zichzelf te beschermen tegen (mogelijke) gevaren en situaties die dreigend overkomen.
Ook Bobbie, het hondje van Kuifje, zullen de meesten wel kennen.
Uit nieuw onderzoek is gebleken dat honden het systeem van blaffen waarschijnlijk hebben ontwikkeld om zo met de mens te kunnen communiceren. De wolf, waarvan de hond afstamt, blaft niet. Er zijn verschillende blaffen voor iedere soort situatie. Zo heeft de hond een blaf voor als zijn of haar baasje weer thuis komt, voor als de hond aan het spelen is, als er iemand inbreekt of als hij iemand echt aanvalt.
Maar de bekendste hond in België is ongetwijfeld Samson. Hij verscheen in 1990 De mens past meestal zijn of haar taalgebruik voor het eerst op het scherm. De laatste jaren aan, als hij of zij met een hond praat. Dit kan kwamen er alleen herhalingen van de tv-reeks in geringe mate zijn of juist een algehele op televisie maar sinds kort worden er nieuwe aanpassing aan de grammatica en uitspraak. De afleveringen opgenomen. meeste mensen communiceren met een hond in hun eigen taal, uit onderzoek is ook gebleken dat taal geen invloed heeft op een hond. Honden luisteren slechts naar klinkertonen. Als men zit, af, poot zegt hoort de hond hoogstwaarschijnlijk i, a, oo. Wanneer een taal afwijkt van de taal waarin de hond commando’s heeft geleerd, kan hierdoor verwarring ontstaan. Het taalniveau dat gebruikt wordt om met honden te communiceren is vaak gelijk aan het niveau van kinderen of zuigelingen.
De hond is al eeuwenlang de mensenvriend bij uitstek.
27
●● MOPPENTROMMEL
Moppentrommel Mieke is in de tuin een gat aan het vullen, als de buurvrouw over de heg kijkt. Die is heel nieuwsgierig en vraagt: “Wat ben je aan het doen, Mieke?” “Mijn goudvis is dood gegaan”,vertelt Mieke in tranen, zonder te kijken. “En ik heb hem net begraven”. De buurvrouw is verwonderd. “Dat is wel een enorm groot gat voor jouw goudvis!” Mieke klopt het laatste beetje grond stevig aan, en antwoordt: “Dat komt omdat hij nog in de maag van jou kat zit”.
Een oude man bezoekt regelmatig de club voor de derde leeftijd en is er verliefd geworden op een weduwe. Op een dag trekt hij zijn stoute schoenen aan en vraagt haar ten huwelijk. Zij is heel blij en aanvaardt zijn aanzoek. De volgende dag telefoneert hij haar en zegt: “Ik vind het heel vervelend maar ik weet niet meer of je ‘ja of nee’ geantwoord hebt op mijn huwelijksaanzoek”. “Oh!” zegt ze "Ik ben blij dat je me belt want ik herinner me dat ik ‘ja’ gezegd heb maar ik weet niet meer tegen wie”.
28
●● PUZZEL
Puzzel Oplossing van de vorige puzzel: We zochten het antwoord Esdoorn. Proficiat Madeleine Vos! Zij won een handverzorging op basis van aromatherapie.
Nieuwe puzzel: los de rebus op:
+b -d - sp - ur o=a m=d +t s = e p=i
- kt
+d -i
-f i = ch
Bewoner:………………………………………………………………………………………………………. Kamer:…………………………… Afgeven aan het onthaal ten laatste op 6 februari.
29
â—?â—? GEDICHT
Carnaval Een optocht door de straten iedereen verkleed, dan weet je hoe dat gekke feest van al die mensen heet. Ga jij alleen maar kijken of doe je liever mee als olifant of muzikant of als een toverfee een danseres, een zeepiraat, een vlinder die de lucht ingaat een dikke dame, een konijn je kunt van alles zijn! Niemand die je dan herkent, die kan weten wie je bent en dat is juist zo fijn!
30
●● VOOR DE KLEINTJES
31