Ponowne wykorzystywanie ISP wyzwania dla muzeรณw Natalia Mileszyk Centrum Cyfrowe @nmileszyk
1. 2. 3.
http://museum-webshop.com/ Famous Paintings App https://en.m.wikipedia.org/wiki/File:Stylized_Mona_Lisa.svg
Ponowne wykorzystywanie
• • •
wykorzystywanie przez osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej w celu komercyjnym bądź niekomercyjnym w celu ninnym iż pierwotny publiczny cel, dla którego informacja została wytworzona
Firma XYZ będąca agencja reklamową zwróciła się do Muzeum Narodowego w Krakowie z wnioskiem o udostępnienie reprodukcji “Damy z gronostajem”, którą chcą wykorzystywać w reklamie suplementów diety dla kobiet. W związku z komercyjnym charakterem ponownego wykorzystywania muzeum może nałożyć opłaty, jednak nie może odmówić udostępnienia informacji nawet jeśli uzna kampanię reklamową za “niegodną”.
PYTANIA, KTÓRE INSTYTUCJA MUSI SOBIE ZADAĆ • Czy dana instytucja jest zobowiązana do stosowania ustawy? • Czy dany utwór jest informacją sektora publicznego? • Jaki jest status prawnoautorski danego utworu?
Podmioty zobowiązanie jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych z wyłączeniem: - jednostek publicznej radiofonii i telewizji - państwowych instytucji kultury, samorządowych instytucji kultury oraz innych podmiotów prowadzących działalność kulturalną, z wyjątkiem muzeów państwowych i muzeów samorządowych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach, bibliotek publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach a także archiwów - uczelni, Polskiej Akademii Nauk oraz jednostek naukowych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki z wyjątkiem: a) bibliotek naukowych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach, b) Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, c) Państwowego Instytutu Geologicznego - bibliotek naukowych, których organizatorami nie są jednostki sektora publicznego
Informacja sektora publicznego każda treść lub jej część, niezależnie od sposobu utrwalenia, w szczególności w postaci papierowej, elektronicznej, dźwiękowej, wizualnej lub audiowizualnej, będącą w posiadaniu podmiotów zobowiązanych
ISP w muzeach
• • • • • •
wizerunki muzealiów dokumentacja wizualna muzealiów (fotografie, skany), informacje identyfikacyjne muzealiów znajdujące się w inwentarzach i kartach ewidencyjnych, opisy muzealiów i ich kolekcji, oraz informacje i komunikaty prasowe dotyczące muzealiów i ich kolekcje, informacje o wartościach i treściach muzealiów
Grafika: Piotr Chuchla/Centrum Cyfrowe, CC BY
Prawa autorskie do utworów • Prawa majątkowe do utworu już wygasły • Instytucja jest pierwotnym posiadaczem praw majątkowych (utwory komputerowe, utwory zbiorowe + prawa pokrewne do fonogramu I wideogramu, nadań programów I pierwszych wydań)
• Instytucja jest wrótnym posiadaczem praw majątkowych (utwory
pracownicze, umowy o przeniesienie majątkowych praw autoskich, licencje)
• Obiekt został oddany w depozyt • Prawa autorskie majątkowe są nieuregulowane, a nie wygasły
Ograniczenia udostępniania ISP ze względu na prawo właśności intelektualnej • depozytów znajdujących się w posiadaniu podmiotu zobowiązanego, • •
o ile ich właściciele umownie wyłączyli możliwość ich udostępniania lub przekazywania w całości lub w określonym zakresie utworów, do których prawa autorskie i prawa pokrewne przysługują podmiotom innym niż podmioty zobowiązane zasobów będących w posiadaniu muzeów państwowych, muzeów samorządowych, bibliotek publicznych, bibliotek naukowych lub archiwów, w przypadku gdy pierwotnym właścicielem autorskich praw majątkowych lub praw pokrewnych były podmioty inne niż podmioty zobowiązane, a czas trwania tych praw nie wygasł
Czy muzeum musi udostępniać? • Prawa majątkowe do utworu już wygasły • Instytucja jest pierwotnym posiadaczem praw majątkowych (utwory komputerowe)
• Instytucja jest wrótnym posiadaczem praw majątkowych (utwory
pracownicze, umowy o przeniesienie majątkowych praw autoskich, licencje)
• Obiekt został oddany w depozyt – to zależy • Prawa majątkowe są nieuregulowane, a nie wygasły
Reuse obowiÄ…zkowy
Reuse dozwolony
Reuse niedopuszczalny
Muzea mają obowiązek udostępniać ISP tylko: • jeżeli muzeum jest pierwotnym właścicielem praw majątkowych (programy komputerowe będące utworami pracowniczymi) lub praw pokrewnych (np. producenci wideogramów i fonogramów) • gdy czas trwania ochrony utworu lub przedmiotu praw pokrewnych wygasł (DOMENA PUBLICZNA)
Domena publiczna Za domenę publiczną uznajemy dobro wspólne: zbiór utworów, z których każdy może korzystać bezpłatnie i wyłącznie z ograniczeniami wynikającymi z autorskich praw osobistych, ponieważ wygasły już do nich autorskie prawa autorskie majątkowe, bądź też utwory te nigdy nie były przedmiotem prawa autorskiego.
Problemy i wyzwania
Znak domeny publicznej Creative Commons udostępnia również specjalne narzędzie dla oznaczania utworów będących w domenie publicznej. Znak Domeny Publicznej 1.0 jest oznaczeniem, informującym o braku ograniczeń prawa autorskiego w stosunku do oznaczonego utworu. Za jego pomocą każdy może zidentyfikować dzieło należące do domeny publicznej i niepodlegające ochronie prawnoautorskiej. Prawidłowo wykorzystany, Znak pozwala na łatwe wyszukiwanie utworu i dostarcza o nim wartościowych informacji. Znak Domeny Publicznej 1.0 różni się od pozostałych narzędzi Creative Commons. Nie jest licencją, ani innym instrumentem prawnym, nie musi być nawet czynnością dokonaną przez autora utworu. Nie towarzyszy mu żaden tekst prawny, czy umowa. Znakiem Domeny Publicznej każdy może oznaczyć jako takie dowolne dzieło znajdujące się w domenie publicznej, aby łatwiej było zidentyfikować jego status prawny. Osoba oznaczająca utwór nie przyjmuje odpowiedzialności za oznaczenie utworu zgodne ze stanem prawnym.
Czy metadane są ISP? Jan Kowalski zwrócił się do Muzeum Narodowego w Krakowie z wnioskiem o udostępnienie wszystkich opisów katalogowych w celu ich ponownego wykorzystania. Jakie kroki musi podjąć Muzeum Narodowe?
Czy metadane są ISP? Tak. W praktyce, instytucje kultury muszą udostępniać w celu ponownego wykorzystywania opisy katalogowe obiektów bibliotecznych, muzea opisy muzealiów a archiwa metadane opisujące materiały archiwalne. Niezależnie od wątpliwości co do zasadności objęcia metadanych w całości lub w części ochroną prawnoautorską, co ma miejsce w wielu instytucjach kultury, zgodnie z u.p.w wszystkie elementy zawarte w metadanych stanowią informację sektora publicznego - nie ważne czy mają twórczy charakter czy nie.
Jednak to, czy instytucja ma obowiązek ich udostępniania zależy od statusu prawnoautorskiego metadanych.
Prawo do ponownego wykorzystania ISP podlega ograniczeniu w zakresie 1) w odniesieniu do których wytwarzanie przez muzeum nie należy do zakresu jego zadań publicznych określonych prawem 2) określonych przepisami o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych 3) dotyczących sfery prywatnej osoby fizycznej lub objętej tajemnicą przedsiębiorcy 4) w odniesieniu do których prawa autorskie i inne przysługują podmiotowi innemu niż podmiot zobowiązany 5) będących w posiadaniu muzeum państwowego w przypadku, gdy pierwotnym właścicielem autorskich praw majątkowych lub pokrewnych były podmioty inne niż muzeum, a czas trwania tych praw nie wygasł 6) powiązanych z depozytami znajdującymi się w posiadaniu muzeum, o ile ich właściciele umownie wyłączyli możliwość ich udostępnienia lub przekazywania w całości lub w określonym zakresie (więcej informacji: część 8.3.2).
Informacja niejawna ustawa o ochronie informacji niejawnej
• ich nieuprawnione ujawnienie wywoła lub może wywołać szkodę dla RP
• objęte ochroną niezależnie od sposobu I formy ich wyrażenia • dotychczas nieujawniona
Prywatność osoby fizycznej Konstytucja+ochrona wizerunku + ustawa o ochronie danych osobowych
• Dane osobowe to nie wszystkie informacje dotyczące danej osoby • Wyłączenie dotyczące osób publicznych • Anonimizacja
Kultura cyfrowa MKiDN
§16 7. Wszystkie przychody planowane do uzyskania z tytułu realizacji zadania muszą być wykazane we wniosku i przeznaczone na koszty związane z realizacją zadania.
DZIĘKUJĘ nmileszyk@centrumcyfrowe.pl