Memisa jaarverslag 2014 by Memisa

Jaarverslag

ÂŠ Joris Hermans

2014

ÂŠ Joris Hermans 2

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

INHOUD DEEL I VOORWOORD

1. MISSIE EN VISIE

Visie Missie Waarden

6 6 8

2. STRATEGISCHE NOTA

Strategie Doelstelling 1 Doelstelling 2

9 9 10

3. BASISGEZONDHEIDSZORG

Jaarverslag

2014

Toegankelijke en kwaliteitsvolle gezondheidszorg 12 Een geïntegreerd gezondheidssysteem 12 Samenwerking met andere sectoren 13 Transversale thema’s 13

4. MEMISA IN HET ZUIDEN

Microprojecten Projecten gefinancierd met eigen fondsen Projecten uitgevoerd met de steun van derden Structurele programma’s 1. Driejarenprogramma 2014-16 2. Project Brazzaville 3. Andere interventies in het Zuiden Noodhulp en wederopbouw

17 17 17 18 18 25 25 25

DEEL II

5. MEMISA IN BELGIË

6. MAATSCHAPPELIJK- EN MILIEUVERSLAG

Ziekenhuis voor Ziekenhuis 26 Ziekenhuis voor Ziekenhuis in het Zuiden 26 Ziekenhuis voor Ziekenhuis in het Noorden 26 Acties 28 Health Workers for All 29 Vroedvrouwen zonder Grenzen 30 Campagnes 31 Mama, ik mis je 31 Alternatieve geboortelijst 31 Moederdag: afrikado.be 31 Activiteiten in België 32 Vijverfestival 32 Music for life 32 Kerstmarkt Itterbeek 32 Aanwezigheid op diverse evenementen en beurzen 32 Online communicatie 32 Samenwerkingsverbanden en netwerken 34 Memisa in de media 36

Inleiding 39 Organisatieprofiel 39 Verslagparameters 42 Bestuur, verplichting en betrokkenheid 43 Maatschappelijke prestatie-indicatoren 44 Milieu-indicatoren 45 Prestatie-indicatoren met betrekking tot de effectiviteit van de werking 46 Indicatoren op vlak van productverantwoordelijkheid 47 Economische indicatoren 47

7. FINANCIEEL OVERZICHT

Transparantie Resultatenrekening Balans Kosten fondsenwerving

48 48 48 49

8. GRI-OVERZICHT

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

VOORWOORD Beste lezer, Beste vriend van Memisa, Wij, Memisa, vechten mee tegen armoede en onrecht. Toegang tot basisgezondheidszorg is een fundamenteel recht, ook voor de meest kansarmen. We voelen dat in de wereld van de ontwikkelingssamenwerking belangrijke veranderingen plaatsvinden. De organisatie van gezondheidszorg gebeurt steeds meer binnen een globaal kader. Daarom passen we ons aan waar nodig, maar we blijven steeds trouw aan onze waarden. Zo zijn we een organisatie die mee is met de tijd en beantwoordt aan de actuele noden. We moeten ons blijven afvragen of we de juiste dingen doen en of we die dingen op de juiste manier doen. Daarvoor hebben we ook de frisse kijk van mensen van buiten de organisatie nodig. In 2014 verwelkomden we weer een aantal nieuwe medewerkers en verantwoordelijken binnen de organisatie. Een vernieuwing van de Raad van Bestuur is aan de gang en zal in 2015 verder gezet worden. Eind 2014 deden we naar onze grootste schenkers een persoonlijke oproep om het ziekenhuis van Budjala te steunen. Hierdoor hadden we heel wat persoonlijke gesprekken met deze groep van trouwe schenkers. Het was enorm verrijkend om naar hen te luisteren. We kregen soms verrassende of hartverwarmende reacties. Onze achterban is een belangrijk en onmisbaar onderdeel van Memisa. Zonder hen zouden we niet bestaan. Memisa prijst zich gelukkig met de trouwe steun van de vele sympathisanten en vrijwilligers. Dankzij uw steun hebben we in 2014 dan ook bergen werk verzet. We hebben zeer concrete resultaten geboekt. Moeder- en kindersterfte zijn sterk teruggedrongen en in de bestrijding van AIDS en andere dodelijke ziektes is een opmerkelijke vooruitgang geboekt. Rondom ons zien we echter nog veel problemen, en niet enkel in het Zuiden. In een wereld die steeds verder globaliseert, stoppen de problemen niet aan de grenzen van een land. De ongelijkheid in de wereld neemt spectaculair toe. We zijn nog steeds ver verwijderd van gelijke kansen voor iedereen. Memisa bouwt mee aan een eerlijke, duurzame en rechtvaardige wereld door het recht op gezondheidszorg te verdedigen. Dit doen we door de kwaliteit en de beschikbaarheid van gezondheidszorg te verbeteren. Verder roepen we ook op tot solidariteit. We verstrekken informatie, sensibiliseren, doen lobbywerk en voeren daarbij de nodige druk uit om het recht op gezondheidszorg te bepleiten. Op nationale en internationale fora en naar regeringen toe zijn wij de spreekbuis van de meest kansarmen die we zo een stem geven.

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel I

Strategische samenwerkingsverbanden functioneren als katalysator voor een grotere efficiëntie van de interventies van verschillende actoren. Partnerschappen worden aangegaan op voet van gelijkwaardigheid, met respect voor de competenties van alle partijen. De basisdoelstelling blijft daarbij altijd om de gezondheidszorg voor de meest kansarmen te verbeteren. Als meerwaarde biedt Memisa expertise op het vlak van projectbeheer en kwaliteit van de gezondheidszorg, evenals de essentiële middelen om de projecten ook uit te kunnen voeren. We hebben het geluk te mogen samenwerken met sterke partners, zowel in het Noorden als in het Zuiden. Daarvan getuigt het netwerk “Ziekenhuis voor Ziekenhuis”, waarin ziekenhuizen in België een partnerschap aangaan met een gezondheidszone in het Zuiden. 18 ziekenhuiskoepels gingen reeds het engagement aan en vierden met ons het tienjarig bestaan van dit (sterke) netwerk in 2014. Na de viering van 25 jaar Memisa in 2013, mochten we in 2014 de eerste werknemer van Memisa in de bloemetjes zetten. Marti Waals toonde in de afgelopen 25 jaar een sterk staaltje doorzetting en volharding. Hij timmerde met visie en overtuiging aan de weg van Memisa, steeds trouw aan de waarden van onze organisatie. Tot slot willen wij graag iedereen bedanken die samen met ons weerstand biedt tegen de globalisering van de onverschilligheid. Naast de technische organisatie van gezondheidszorg voor de meest kansarmen, is ons doel ook om samen met u te werken aan een solidaire samenleving. Hartelijk dank voor de ondersteuning, de inzet en de resultaten die we samen hebben bereikt!

Frank De Paepe Algemeen directeur

Joseph Burgraff Voorzitter

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

1. MISSIE EN VISIE De naam Memisa, “ME-dische MI-ssie SA-menwerking”, geeft zelf een verduidelijking: Medische:

Memisa wil via de gezondheidszorg een concrete en toekomstgerichte bijdrage leveren op het vlak van ontwikkelingssamenwerking.

Missie:

Dit aspect benadrukt de christelijke inspiratie van de organisatie die de mens in de eerste plaats de minst gegoede - centraal stelt in het ontwikkelingsproces.

Samenwerking:

Verwijst naar een goede samenwerking met lokale partners in een open dialoog, op basis van gelijkwaardigheid en gedeelde verantwoordelijkheid.

VISIE Memisa wil zich profileren als een NGO met expertise die op een duurzame manier mee het recht op kwalitatieve basisgezondheidszorg verzekert.

MISSIE De missie van Memisa is het bevorderen van de gezondheidszorg voor de meest kansarmen in het Zuiden. Wij, Memisa, vechten mee tegen armoede en onrecht. Toegang tot basisgezondheidszorg is een fundamenteel recht, ook voor de meest kansarmen. WIJ WILLEN OP EEN DUURZAME MANIER: • •

Bijdragen aan het welzijn van gemeenschappen in hun totaliteit door de beschikbaarheid van kwaliteitsvolle gezondheidszorg te verbeteren voor iedereen en op de eerste plaats voor de meest kansarmen. Bijdragen aan de maatschappelijke en politieke verandering zowel in het Noorden als in het Zuiden, voor duurzame ontwikkeling en versterking van de solidariteit met het oog op een betere toegang tot basisgezondheidszorg voor iedereen.

WIJ DOEN DIT DOOR: • • • • • •

De duurzame en efficiënte versterking van lokale gezondheidssystemen De verbetering van de kwaliteit van de gezondheidszorg De ontwikkeling van het maatschappelijk middenveld als een objectief op zich De samenwerking/overleg/complementariteit met andere Belgische en internationale actoren De sensibilisatie van de Belgische bevolking tot internationale solidariteit De continue zoektocht naar de verbetering van onze werking

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

ÂŠ Joris Hermans

jaarverslag 2014 | Deel I

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

WAARDEN Drie basiswaarden kenmerken Memisa: solidariteit, gelijkwaardigheid en verantwoordelijkheid. Deze drie hoofdwaarden omvatten andere waarden: • • •

Solidariteit: bescheidenheid, nederigheid, wederkerigheid, efficiëntie, eerlijk delen, rechtvaardigheid. Gelijkwaardigheid: menselijke waardigheid, respect, gender, kwaliteit, empathie, tolerantie, neutraliteit, uitwisseling, openheid, complementariteit. Verantwoordelijkheid: subsidiariteit, integriteit, capaciteit, duurzaamheid, deelname, ownership, empowerment, algemeen welzijn, respect voor de omgeving.

memisa | memisa jaarverslag 2014 - Deel I - Deel I | jaarverslag 2014

jaarverslag 2014 | Deel I

2. STRATEGISCHE NOTA STRATEGIE Om haar missie “bevorderen van de gezondheidszorg voor de meest kansarmen in het Zuiden” te vervullen, met respect voor haar waarden, heeft Memisa de volgende grote strategische oriëntaties weerhouden:

DOELSTELLING 1 Bijdragen aan het welzijn van de gemeenschappen in hun geheel, door de beschikbaarheid van kwaliteitsvolle gezondheidszorg te verbeteren voor allen en vooral voor de minstbegoeden.

Strategische oriëntaties 1.1 Projecten uitvoeren samen met partnerorganisaties ter versterking van de gezondheidszorg, de gezondheidsdiensten en het gezondheidssysteem, en tegelijk de technische capaciteiten van de actoren verbeteren (beschikbaarheid).

OP MIDDELLANGE TERMIJN:

•

Verzekeren dat de huidige ondersteuning van de gezondheidsstructuren en systemen wordt verdergezet, in overeenstemming met de ervaringen en morele verantwoordelijkheid van Memisa. Het kiezen van lokale partners die de uitvoering van de interventies op een autonome en efficiënte manier zullen kunnen volbrengen. Blijven inzetten op punctuele projecten, als aanzet voor diversificatie, partnerschappen en onderzoek. Het noodhulpprogramma behouden om zowel de complementariteit met de structurele hulpverlening als de zichtbaarheid van de organisatie te verzekeren. Inzetten op post-noodhulp om zo het systeem en het partnerschap weer op te bouwen. Onze activiteiten geografisch diversifiëren om zo een openheid op internationaal vlak te behouden. Financiering bij grote institutionele donoren onderhandelen rekening houdend met de toegevoegde waarde en de haalbaarheid en dit in overeenstemming met onze waarden en doelstellingen. De middelen van Memisa in eerste instantie besteden in de periferie, dicht bij de bevolking, en minder in steun aan overheden. Verschillende resultaatgerichte methodes aanwenden en voorkeur geven aan het vooropstellen van resultaten waar we meer grip op hebben.

• • •

• • • •

OP LANGE TERMIJN:

•

In synergie samenwerken via strategische partnerschappen die ons helpen de gewenste resultaten te bereiken en onze indirecte kosten in te perken. Investeren in de empowerment van lokale partners in de gezondheidszorg teneinde een beter beheer en meer resultaten te bekomen.

•

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

1.2 Bijdragen aan netwerken voor uitwisseling van deskundigheid, kapitalisatie van ervaringen, research en vernieuwing voor de ontwikkeling van de gezondheidssector en de gezondheidszorg (kwaliteit).

OP MIDDELLANGE TERMIJN:

•

De kwaliteit verbeteren door uitwisseling van ervaringen via technische netwerken en door het bekomen van deskundig advies. Ervaringen diversifiëren, innoveren om bij te leren en ons laten inspireren door innovaties om ze elders te herhalen indien relevant. Procedures ontwikkelen en een conceptueel kader scheppen voor de belangrijkste initiatieven.

OP LANGE TERMIJN:

•

Bijdragen aan het onderzoek naar een efficiënter gezondheidssysteem dat beter beantwoordt aan de behoeften van de gemeenschap. Operationeel onderzoek uitvoeren naar de factoren die de prestaties van de betrokken actoren in onze projecten kunnen verbeteren.

•

DOELSTELLING 2 Bijdragen aan maatschappelijke veranderingen en aan het beleid in Noord en Zuid voor meer duurzame ontwikkeling en solidariteit en een betere toegankelijkheid voor allen tot de basisgezondheidsdiensten.

Strategische oriëntaties 2.1 Bijdragen aan de versterking van het maatschappelijk middenveld, van lokale groeperingen en mutualiteiten en andere sociale ondernemingen in de gezondheidssector (solidariteit).

OP MIDDELLANGE TERMIJN:

• •

Meer rekening houden met de mening van de doelgroepen in de formulering en evaluatie van projecten. De synergie versterken met de NGO’s die de actoren van het maatschappelijk middenveld in het Zuiden versterken. De bevolking in het Noorden meer bewustmaken en voorlichten over de problematiek van gezondheid en duurzame ontwikkeling. Samenwerken met netwerken/partners voor de voorlichting en bewustmaking, en voortbouwen op bestaande initiatieven. Het bevorderen van de uitwisseling, bijstand en samenwerking tussen de collega’s in de (para)medische sector en de gezondheidsinstellingen in Noord en Zuid. Lokale mutualiteitsinitiatieven versterken die tegemoet komen aan hoge kosten in gezondheidszorg.

• • • •

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel I

OP LANGE TERMIJN:

•

Het uitvoeren van bepaalde projecten toevertrouwen aan partners uit het sociale middenveld die dezelfde waarden delen en investeren in het versterken en ondersteunen van hun oprichting in DR Congo. Ondersteuning en versterking van de private non-profit organisaties die actief zijn op het gebied van gezondheidszorg alsook andere actoren van de sociale economie, in hun engagement in het gezondheidssysteem en in gezondheidsprogramma’s. Versterking van de capaciteiten en vaardigheden van belanghebbenden teneinde een echte dialoog met de overheid te bewerkstelligen en de openbare (gezondheids)diensten op hun verantwoordelijkheden te wijzen.

•

2.2 Deelnemen aan netwerken voor lobby en strijd tegen de armoede, bevorderen van universele sociale bescherming en equity initiatieven (toegankelijkheid).

OP MIDDELLANGE TERMIJN:

• • •

Meer deelnemen aan activiteiten van specifieke lobbygroepen die de strijd tegen de armoede constant op de agenda zetten. Actiever deelnemen aan politieke lobby-initiatieven op nationaal en internationaal niveau. Bijdragen aan de voorlichting en educatie van de bevolking over de problematiek rond armoede, het bevorderen van maatschappelijke participatie en het ondersteunen van de oprichting van solidariteitsfondsen, met als doel de allerarmsten toegang tot gezondheidszorg te garanderen.

OP LANGE TERMIJN:

•

Versterking van de educatie en de bewustmaking van de lokale bevolking omtrent hun rechten (maatschappelijke participatie en het recht op gezondheidszorg). Deelnemen aan initiatieven rond algemene toegang tot de ziekteverzekering (nationale ziekteverzekering).

•

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

3. BASISGEZONDHEIDSZORG Basisgezondheidszorg, zoals gedefinieerd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO), is gericht op het algemene welzijn van de mens in zijn omgeving. Gezondheid is immers meer dan de afwezigheid van ziekte of invaliditeit en slaat op het fysieke, mentale en sociale welzijn. In essentie komt het erop neer kwalitatieve gezondheidszorg te bieden aan zoveel mogelijk mensen zonder onderscheid van ras, geslacht of levensbeschouwing en dit zo dicht mogelijk bij hun leefgemeenschap; tegen een redelijke prijs en met hun actieve medewerking. Het nastreven van basisgezondheidszorg steunt op een aantal belangrijke principes die meer omvatten dan de klinische aspecten, zoals onder meer toegankelijkheid van de zorg, deelname van de bevolking, gezondheidspromotie en preventie, competent gezondheidspersoneel, het gebruik van een aangepaste technologie en intersectorale samenwerking. Wil men aanvaardbare en efficiënte gezondheidszorg organiseren, dan dienen deze principes nageleefd te worden. Deze principes zijn ook terug te vinden in de uitdagingen die Memisa zich stelt.

TOEGANKELIJKE EN KWALITEITSVOLLE GEZONDHEIDSZORG Gezondheidszorg dient zowel geografisch als financieel toegankelijk te zijn. Medische zorgen moeten betaalbaar zijn voor iedereen, ook voor mensen die langdurig ziek zijn. Ook is het belangrijk dat mensen niet té ver hoeven te lopen voor geneeskundige zorgen. Gezondheidscentra op 5 tot 10 km van elkaar zijn ideaal. Toegang tot gezondheidszorg dient bovendien laagdrempelig te zijn: de zorgen moeten psychologisch toegankelijk zijn, met vriendelijke gezondheidswerkers die goed kunnen luisteren zodat de patiënten zich op hun gemak voelen. Hiervoor is het belangrijk dat de zorgverleners zich kunnen inleven in de situatie van de patiënt: zodat ze diens noden beter aanvoelen en zo de beste zorgen verstrekken. Ook het gebruik van eenvoudige en aangepaste methodes en technologieën die lokaal eenvoudig toegepast kunnen worden en een goed beheer van het medisch materiaal zijn onontbeerlijk.

EEN GEÏNTEGREERD GEZONDHEIDSSYSTEEM Het gezondheidssysteem in Afrika bestaat meestal uit twee niveaus. Het eerste niveau is dat van het gezondheidscentrum. De functie hiervan is vergelijkbaar met deze van de huisarts in België. Het ziekenhuis is het tweede niveau. Als de verpleegkundige van het gezondheidscentrum de patiënt niet kan helpen, verwijst hij deze door naar het ziekenhuis.

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel I

Binnen een functioneel gezondheidssysteem dient er een optimale wisselwerking tussen beide niveaus te zijn met zo weinig mogelijk “gaps and overlaps” en een verwijssysteem waarin men elkaars competenties erkent en niet in competitie werkt. Memisa probeert het lokale potentieel maximaal aan bod te laten komen door te streven naar een optimale actieve participatie van de lokale bevolking. Dialoog staat hierbij centraal: we luisteren naar de behoeften van de bevolking. Projecten worden mét de bevolking en niet voor de bevolking uitgebouwd. We bevorderen de dynamiek van de open dialoog met de plaatselijke partners, die volwaardig deelnemen aan het beslissingsproces. Lokale bewustwording, de verantwoordelijkheid en de autonomie worden zo optimaal gestimuleerd.

SAMENWERKING MET ANDERE SECTOREN Voor een duurzame verbetering van de gezondheidszorg en de algemene levensomstandigheden (vb. drinkbaar water) van de mensen is het van belang dat er een goede samenwerking bestaat met andere sectoren zoals landbouw, economie en onderwijs. Door te vertrekken van de noden en behoeften van de bevolking besteedt Memisa hier extra aandacht aan.

TRANSVERSALE THEMA’S Een aantal thema’s vinden we zodanig belangrijk dat we hieraan via een programma op alle niveaus van de gezondheidszorg aandacht aan besteden. Dergelijke transversale thema’s zijn onder andere de gender- en milieuproblematiek en ondervoeding. De thema’s gender en milieu werden geïntegreerd binnen het structurele programma 2014-2016 en voorzien in specifieke activiteiten rond deze thema’s. Op vlak van gender gaat het hier met name over activiteiten rond de gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Zo werken we in onder meer Mauritanië rond de problematiek van de vrouwenbesnijdenissen en in India rond “family counseling” en vrouwenrechten. Binnen deze activiteiten is er veel aandacht voor de participatie van de lokale bevolking die we als een belangrijke factor ervaren voor het slagen van dergelijke projecten. Met name werd er speciale aandacht besteed aan het lidmaatschap en deelname van vrouwen aan vergaderingen van de gezondheidscomités binnen de verschillende gezondheidscentra. Op vlak van milieu gaat het over projecten rond onder andere watervoorziening, de zuivering van bronnen en milieuvriendelijke energievoorzieningen (zonnepanelen).

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

ÂŠ Joris Hermans

jaarverslag 2014 | Deel I

4. MEMISA IN HET ZUIDEN Onze medische projecten in het Zuiden zijn goed voor 90% van ons jaarbudget (ongeveer 8,5 miljoen euro). Deze projecten kunnen als volgt worden ingedeeld: • • • • •

Structurele projecten: 88% Noodhulp en wederopbouw: 0.13% Microprojecten via eigen fondsen: 6% Supplementaire projecten: 1% Projecten met steun van derden (gelibelleerde projecten): 5%

Memisa’s strategische keuze om de basisgezondheidszorg en de lokale gezondheidsstructuren te versterken, kadert in het beleid van de partnerlanden en internationale actoren, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie. Ons structureel programma wordt deels gefinancierd door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. Andere institutionele financiering komt onder andere van Belgische regionale overheden, de Wereldbank, de Europese Unie, het Wereldfonds voor AIDS-, Tuberculose- en Malariabestrijding en via het Instituut voor Tropische Geneeskunde (Antwerpen). Onze programma’s worden geëvalueerd door onafhankelijke volksgezondheidsdeskundigen en ondergaan een audit vanwege de Belgische overheid. Memisa is zeer actief in uitwisselingsfora en in verschillende netwerken. Dat geeft ons mogelijkheden om meer synergie te zoeken en complementair samen te werken met onze Belgische en internationale partners. Zo kunnen we beter werken aan efficiëntere hulpverlening en de visie op recht op gezondheidszorg versterken. Memisa is lid van: • •

• •

De Belgische federaties ACODEV en Ngo-Federatie Het Belgische platform Be-Cause Health: – Lid van de stuurgroep – Actief in verschillende werkgroepen: Gezondheidspersoneel (charter ondertekend), Toegang tot kwalitatieve geneesmiddelen, Sociale bescherming, DR Congo, Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, en Chronische niet-overdraagbare ziektes (diabetes) MMI (Medicus Mundi International Network), het internationale netwerk van medische NGO’s Tal van andere platformen en organisaties die vele stemmen bundelen tot één krachtige roep en die instaan voor een betere coördinatie van de hulpverlening: EURAC, 11.11.11 en CNCD, Masmut, Quamed, Actieplatform Gezondheid & Solidariteit,... Zo maakt Memisa ook deel uit van de lobby-kern van 11.11.11 en CNCD voor Centraal Afrika.

In DR Congo maakt Memisa deel uit van Fabac Santé, een forum van de Belgische actoren in gezondheidszorg in overleg met de Belgische Ambassade. De samenwerking van Memisa met het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in Antwerpen is een sterke pijler die ons ertoe aanzet onze interventies aan te passen aan de wetenschappelijke bevindingen en de adviezen van experten om zo de capaciteiten van Memisa te versterken, en ook deze van onze partners in het Zuiden. Ervaringen worden uitgewisseld en gezamenlijke reflecties gemaakt, onder andere in India. Er zijn ook operationele onderzoeksprojecten ingebed in onze programma’s in DR Congo en Mauritanië. Een nieuw project rond integratie van de opsporing en behandeling van slaapziekte in de basisgezondheidszorg startte in het najaar van 2014 in DRC in samenwerking met het ITG en de Liverpool School of Public Health. jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

Aanwezigheid in het Zuiden in 2014

11 12

2 13 14

13 14

STRUCTURELE PROGRAMMA’S EN MICROPROJECTEN

MICROPROJECTEN 7

1 2 3 4 5

DR Congo Burundi India Benin Mauritanië

8 9 10 11 12 13

STRUCTURELE PROGRAMMA’S

14 15

Congo-Brazzaville

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

Guinee Conakry Burkina-Faso Kameroen Centraal Afrikaanse Republiek Oeganda Kenia Madagascar Zuid-Afrika Haïti

jaarverslag 2014 | Deel I

Memisa gaat actief op zoek naar andere Belgische en internationale actoren die in dezelfde geografische gebieden aanwezig zijn om complementair samen te werken. Verschillende van onze projecten in het Zuiden werden zo gerealiseerd in nauwe samenwerking met andere NGO’s. Zo werkt Memisa actief samen met Artsen Zonder Vakantie, met de stichting Hubi en Vinciane, met Caritas Frankrijk en met de Leuvense Universitaire Medische Ontwikkelingssamenwerking (Lumos).

MICROPROJECTEN Projecten gefinancierd met eigen fondsen Er zijn veel kleine projecten die niet gesteund worden door grote institutionele donoren. Met een relatief klein budget krijgen zo vaak duizenden mensen toegang tot de meest elementaire medische zorg. Elk microproject wordt gesteund op basis van een duidelijke aanvraag door de lokale partner, zodat elk initiatief een eigen gezicht krijgt. Jaarlijks besteedt Memisa ongeveer 500.000 euro uit eigen fondsen aan microprojecten. Enkele voorbeelden: • • • • •

beginvoorraad geneesmiddelen voor gezondheidscentra en ziekenhuizen; medisch materiaal voor ziekenhuizen en gezondheidscentra; fietsen en moto’s om de supervisies uit te voeren; opleiding en bijscholingen van (para)medisch personeel; herstellingswerken en niet-medische uitrusting van gezondheidsstructuren.

Het merendeel van de projectaanvragen komt uit Afrika, maar ook in Azië en Zuid-Amerika steunen we microprojecten. Elke drie maanden komt de projectencommissie samen om te beslissen welke projecten steun krijgen. Deze projecten worden volledig gefinancierd met de giften van onze schenkers. De commissie bestaat uit een aantal ervaren beleidsmedewerkers en externe experts. Daarnaast is er plaats voor overleg en uitwisseling om onze aanpak en expertise in het Zuiden met betrekking tot volksgezondheid te valoriseren en te versterken.

Projecten uitgevoerd met de steun van derden Memisa wil actief bijdragen aan een veranderende maatschappij en aan een toename van het draagvlak voor internationale solidariteit en ondersteunt daarom initiatieven die haar werden toevertrouwd door derden (privépersonen, verenigingen, bedrijven). Zo ondersteunt Memisa een belangrijk initiatief van Santana in Kautala, nabij Calcutta (Indië). In dezelfde regio werkt Memisa samen met IIMK (Instituut voor Indische Moeders en Kinderen) dat er projecten rond dorpsontwikkeling en gezondheid op het Indische platteland ondersteunt en ook een project rond toegang tot drinkbaar water, in samenwerking met de Vlaamse overheid. Op dezelfde manier worden nog andere projecten ondersteund in DR Congo en Burundi. In samenwerking met de Congolese NGO Action d’Espoir steunt Memisa een heel bijzonder project voor hulpverlening aan slachtoffers van seksueel geweld in en rond Kaniola (Zuid-Kivu, DR Congo). Naast medische, individuele en psychosociale bijstand en groepsgesprekken organiseren we initiatieven voor verbetering van de leefomstandigheden.

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

STRUCTURELE PROGRAMMA’S 1. Driejarenprogramma 2014-16 Het driejarenprogramma verzekert de continuïteit van de structurele programma’s die sinds 1995 zijn opgezet en die zich hoofdzakelijk in de DR Congo bevinden. In 2014 ondersteunde Memisa er de gezondheidszorg en de lokale gezondheidsstructuren in 31 gezondheidszones (waar dit voordien 38 was), die samen meer dan 4 miljoen inwoners tellen. Er werd gekozen voor de vermindering van het aantal zones, teneinde de middelen minder te versnipperen en tot betere resultaten te komen. Memisa is in het kader van dit programma ook actief in Benin, Burundi, India en Mauritanië. Deze projecten worden voor 80% gesubsidieerd door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. Voor de resterende eigen bijdrage van 20% doet Memisa beroep op de vrijgevigheid van haar schenkers. STEUN AAN 31 GEZONDHEIDSZONES IN DE DR CONGO De jaarlijkse steun aan een gezondheidszone van 100.000 tot 150.000 inwoners bedraagt tussen de 75.000 en de 100.000 euro afhankelijk van bevolkingsdichtheid, bereikbaarheid,... Iedere gezondheidszone telt één referentiehospitaal en 10 tot 15 gezondheidscentra. Gemiddeld zijn er 2 tot 3 artsen en 35 tot 50 verpleegkundigen per zone. Onze uitdaging bestaat erin de kwaliteit van de basisgezondheidszorg in het hospitaal en de gezondheidscentra te verbeteren en betaalbaar te maken: • • • • • •

diensten uitrusten met aangepast (medisch) materiaal; subsidies voor essentiële generische geneesmiddelen van goede kwaliteit; aanmoedigingspremies voor het personeel dat niet of heel weinig betaald wordt; bijdragen in de functioneringskosten, zoals bureaumateriaal, brandstof of verzekeringspremies; organisatie van bijscholingen; samen met het lokale personeel zoeken naar de beste oplossingen voor de gestelde problemen.

In 2014 zijn we gestart met het ontwikkelen van 3 “demonstratiezones” (Mosango, Budjala en Drodro) vanuit de logica dat we door extra middelen in te zetten de kwaliteit kunnen verbeteren en een voorbeeld en motivatie kunnen creëren voor omliggende zones. Er wordt enerzijds gewerkt aan het verbeteren van medisch-technische capaciteiten en middelen en aan het verbeteren van de organisatie van de gezondheidszorg, anderzijds aan het stimuleren van lokale initiatieven. De steun aan de gezondheidszone Kisantu, sinds lange tijd ondersteund door België, werd sinds 2014 eveneens toevertrouwd aan Memisa. Het ziekenhuis St Luc wordt in samenwerking met Lumos omgevormd tot een heus vormingscentrum voor de andere demonstratiezones.

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel I

2014 in DR Congo en Burundi

Gemena 21

17 19 18

Budjala

Drodro 23 24 22 Bunia 26 25

Kinshasa 30 31

Kisantu

DR CONGO

33 32

Mosango 10 9 11 2 1 12 Kikwit 13 5 3 6

15 7 4 14

Burundi

BANDUNDU EVENAARSPROVINCIE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

Yasa-Bonga Ipamu Kingandu Mwela Lemba Lusanga Feshi Wamba-Lwadi Panzi Djuma Sia Kimputu Mosango Pay Kongila Kitenda Kasongo-Lunda Popokabaka

17 18 19 20 21

Kungu Banga-Bola Budjala Mbaya Bokonzi

OOSTPROVINCIE OOST-KASAĂ? 22 23 24 25 26 27 28

Jiba Fataki Drodro Tchomla Lita Pawa Boma Mangbetu

Katako-Kombe

BAS-CONGO 30 31

Gombe Matadi Kisantu

BURUNDI 32 33

Muramvya Muyinga

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

MAURITANIË Het programma in Mauritanië verzekert het functioneren van 4 eerstelijnsgezondheidsstructuren in de arme wijk Dar Naïm van de snel groeiende hoofdstad Nouakchott. Het wordt uitgevoerd door onze lokale partner APSDN (Association pour la Promotion de la Santé â Dar Naïm) in samenwerking met Caritas Mauritanie. Een bijzonder aspect aan deze interventie is de ontwikkeling van een communautaire mutualiteit en een solidariteitsfonds geënt op de gezondheidsstructuren, wat de financiële toegang tot gezondheidszorg ook voor de meest kwetsbaren mogelijk maakt. De bestaande samenwerking met het ITG Antwerpen voor onderzoek over het solidariteitsfonds en sociale bescherming versterkt de legitimiteit hiervan.

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

Een tweede luik speelt zich af in Bababé, een landelijke regio in het zuiden van het land. Daar worden de publieke gezondheidsposten versterkt en werd een mutualiteit opgericht.

jaarverslag 2014 | Deel I

INDIA Het programma “Basic Health Care Support” (BHCS) wordt uitgevoerd door onze lokale partner “West Bengal Voluntary Health Association” (WBVHA). Het omvat de coördinatie van 5 fora van lokale NGO’s in 5 verschillende districten in de staat West-Bengalen en Sikkim, in het oosten van Indië. 42 NGO’s maken hier deel van uit. In de dorpen wordt gewerkt via een netwerk van lokale gezondheidswerkers. Het doel van dit programma is: •

De bevolking bewust maken van het recht op gezondheidszorg, hen sensibiliseren over hoe ze hier toegang tot kunnen krijgen en zo de kloof tussen de bestaande gezondheidsdiensten en de bevolking dichten.

•

Bijdragen aan de uitvoer van de nationale gezondheidspolitiek; de problemen en mogelijke oplossingen documenteren, om zo het hoger niveau te kunnen beïnvloeden en bij te dragen aan een beter gezondheidsbeleid.

BENIN Memisa versterkt in Benin de structuur en het beleid van de gezondheidszones van Parakou en Tchaourou. Hierbij staat de samenwerking met ziekenhuizen van deze zones, het ziekenhuis van Boke en van Papané centraal. Onze operationele ondersteuning zet in op het verbeteren van de kwaliteit van de zorg en de infrastructuur. Het project wordt uitgevoerd door onze lokale partner AMCES en verloopt in samenwerking met de Stichting Hubi & Vinciane. BURUNDI In Burundi ondersteunt MEMISA de medische zorg in twee provincies: Muramvya en Muyinga. We leggen hierbij in het bijzonder de nadruk op het blijvend verzekeren van de toegang tot goede medische zorg, vooral voor de meest kansarmen. Naast de ondersteuning van de medische zorg door de rehabilitatie van gebouwen, installaties voor zonne-energie, watervoorziening, medische uitrusting en de vorming van gezondsheidspersoneel gebeurt dit door het stimuleren en ondersteunen van de oprichting en werking van lokale ziektekostenverzekeringen. Op dit moment zijn er al een zestal van dergelijke mutualiteiten in werking en de belangstelling van de mensen is groot. Hierdoor krijgen ook de meest kwetsbare groepen toegang tot medische zorg. Daarnaast worden, in samenwerking met het lokale Rode Kruis, voor en met hen initiatieven opgezet om deze kansarmen blijvend uit hun situatie van afhankelijkheid te halen door het ontwikkelen van communautaire initiatieven op het vlak van kleinveeteelt, gemeenschappelijke velden, artisanale steenbakkerijen e.d. Hierdoor kunnen tot één derde (in Muramvya 253 van de 714 ingeschreven personen, in Muyinga 154 van de 673) blijvend uit hun situatie van afhankelijkheid geraken. De inzet van MEMISA in Burundi wordt sterk geapprecieerd. Zo schreef de Minister van Internationale Samenwerking ons dat “...de lokale bevolking en de autoriteiten de realisaties door MEMISA bijzonder op prijs stellen. Ik wens dan ook onze dank over te brengen voor uw inzet en bijdrage aan de ontwikkeling van ons land, de verbetering van de medische zorg en de steun aan de meest kwetsbaren in het bijzonder”.

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

GENDER Eén van de doelstellingen in het structurele programma van Memisa is de multisectoriële samenwerking op het vlak van gender. In elke gezondheidszone werden twee focusgroepen samengesteld, werd een jaarlijks bezoek afgelegd door de nationale focusgroep, werden onderzoeken en sensibiliserende acties op touw gezet rond gelijkheid en werden opleidingen gegeven rond gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Enkele concrete voorbeelden: •

In het kader van haar programma in Burundi heeft Memisa verschillende initiatieven gelanceerd, in samenwerking met het Burundese Rode Kruis. Deze initiatieven zijn specifiek gericht op de kansarmen in de rurale samenlevingen van de provincies van Muyinga en Muramvya. De primaire doelstelling is om onderlinge solidariteit en opleidingen te promoten. Meer dan de helft van de deelnemers aan dit programma zijn weduwen, zij genieten geen ondersteuning van hun familie noch enige andere vorm van ondersteuning. Dankzij het werk dat zij verrichten: op de velden van de gemeenschap, door te zorgen voor kleinvee of door kleine geld genererende activiteiten te organiseren, kunnen ze in hun levensbehoeften voorzien. Dit houdt in dat ze ook hun medische kosten kunnen dekken en niet langer afhankelijk moeten zijn van externe steun.

•

We stellen vast dat tijdens de lanceringsfase van de communautaire mutualiteiten in Burundi, vooral vrouwen zich engageren en de gezondheidsrisico’s serieus nemen. Het aantal kinderen dat ziek valt, ligt immers zeer hoog. Het zijn daarom moeders die het initiatief nemen, zij verspreiden de boodschap dat het belangrijk is om je aan te sluiten bij een mutualiteit in hun eigen familie. Dit zorgt ervoor dat alle familieleden verzekerd zijn van toegang tot medische hulp.

•

In het referentieziekenhuis van Budjala, DR Congo, is een project rond gezonde voeding opgestart door een verpleegster van het ziekenhuis. Via dit project worden ondervoede patiënten gevormd en ondersteund. De verpleegster geeft de jonge moeders die in het ziekenhuis aankomen meer uitleg in verband met gezonde voeding. Elke dag kunnen de vrouwen zien hoe een evenwichtige maaltijd wordt klaargemaakt. De jonge moeders krijgen de kans om vragen te stellen en te leren. Via deze moeders wordt de informatie rond gezonde voeding verder verspreid in hun omgeving. Ter gelegenheid van de Internationale Vrouwendag op 8 maart 2014, werd een conferentie georganiseerd. Meerdere thema’s werden behandeld, waaronder scholing van meisjes, geweld op vrouwen, vrouwen en HIV/AIDS,…

•

In de gezondheidszone Mosango hebben vrouwen (waaronder ook tienermoeders), het initiatief genomen om zich te verenigen. Het doel van deze vereniging is de empowerment van vrouwen. De vereniging bezit een veld waarop maïs en maniok verbouwd worden.

Deze activiteit is winstgevend, waardoor jonge vrouwen de kans krijgen om op eigen benen te staan en zich zelfstandig te ontwikkelen.

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

ÂŠ Joris Hermans

jaarverslag 2014 | Deel I

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

ÂŠ Joris Hermans

jaarverslag 2014 | Deel I

2. Project Brazzaville In het kader van een programma voor ontwikkeling van basisgezondheidsdiensten heeft het Ministerie van Volksgezondheid in december 2011 een pilootproject gelanceerd, gebaseerd op het principe van performancebased financing (PBF). Er werd een contract ondertekend met de NGO Cordaid, met als doel om gezondheidsvoorzieningen te financieren op basis van behaalde resultaten. Memisa België is als partner van Cordaid verantwoordelijk voor de uitvoering van het project. De tweede fase van dit project liep tot juni 2014 en vond plaats in 3 van de 12 departementen van CongoBrazzaville. Het project werkt in de 3 departementen met 7 algemene referentieziekenhuizen en 73 gezondheidscentra. Dit initiatief heeft als doel de basisgezondheidszorg toegankelijker te maken en de kwaliteit ervan te verbeteren in Congo-Brazzaville. Op deze manier moet er meer oog komen voor de zwaksten in de samenleving en moet de sociale ongelijkheid tegengegaan worden.

3. Andere interventies in het Zuiden Sinds enkele jaren krijgt Memisa steun van het Global Fund voor de strijd tegen malaria en HIV/aids in verschillende gezondheidszones in DR Congo. Memisa werkt sinds 2008 rond een geïntegreerd diabetes-programma in Kinshasa en in verschillende gezondheidszones in DR Congo. Sinds september 2014 ging een project van start in de DRC in de gezondheidszones Mosango en Yasa Bonga (provincie Bandundu), waar Memisa partner is van het ITG Antwerpen. Het project wil, complementair aan het DGD Programma, de kwaliteit en de toegankelijkheid van de gezondheidszorg laten toenemen, zodat ook de opsporing en behandeling van de Afrikaanse slaapziekte en andere tropische ziektes verbetert.

NOODHULP EN WEDEROPBOUW De dramatische uitbraak en snelle opmars van het dodelijke ebola-virus hield ook ons maanden in de ban. Het is daarbij opvallend dat de haard die, onafhankelijk van deze in Guinee, Liberia en Sierra Leone, in de Evenaarsprovincie in DR Congo uitbrak, door een snel en adequaat ingrijpen, snel onder controle kon worden gehouden. Het is immers al de zevende maal dat in Congo dit virus (genoemd naar een riviertje in het noordwesten van het land) uitbrak, waardoor al de nodige ervaring in het indijken ervan bestond. Omdat de preventie van verdere besmetting hierbij één van de belangrijkste elementen is, legde MEMISA zich vooral toe op het verdelen van beschermingsmateriaal en het verspreiden van degelijke informatie naar de betrokken bevolking en het gezondheidspersoneel. Ook in Guinee leverden we, via onze partners, beschermingsmateriaal.

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

5. MEMISA IN BELGIË ZIEKENHUIS VOOR ZIEKENHUIS Ziekenhuis voor Ziekenhuis in het Zuiden Het project “Ziekenhuis voor Ziekenhuis” is ontstaan in 2004. Een Belgisch ziekenhuis engageert zich in een actief partnerschap met een gezondheidszone in het Zuiden. De gezondheidszone telt één referentieziekenhuis en 10 tot 15 dispensaria of gezondheidscentra die de eerste hulp verzekeren. De omvang van de zones kan differentiëren, maar je kan deze het beste vergelijken met een Belgische provincie. Het partnerschap bedraagt minstens vijf jaar, waarin het Belgische ziekenhuis jaarlijks een financiële bijdrage voorziet (via allerhande activiteiten) om de werking van haar partnerzone te bekostigen. Tweejaarlijks geeft Memisa aan het Belgische ziekenhuis de mogelijkheid om haar partnerziekenhuis te bezoeken. Twee personeelsleden krijgen zo de kans om kennis te maken met de concrete noden van haar Afrikaans partnerziekenhuis en met de mensen achter deze noden. Op heden telt ons solidair netwerk zo’n 46 ziekenhuizen (of 18 koepels) over Vlaanderen en Wallonië verspreid.

Ziekenhuis voor Ziekenhuis in het Noorden Sinds 2014 is er eveneens een Noordluik verbonden aan het project. Het nieuwe driejarig programma (2014-2016) is gericht op de bezoekers, patiënten en personeelsleden van de deelnemende (solidaire) ziekenhuizen en onrechtstreeks op de Belgische bevolking. Het heeft als doel hen bewust te maken en te informeren omtrent de grote ongelijkheid tussen het Noorden en het Zuiden op het vlak van basisgezondheidszorg en perinatale zorgen. Daarboven tracht het deze problematiek hoog op de politieke agenda te houden via campagnes, interpellaties en gerichte acties.

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

ÂŠ Joris Hermans

jaarverslag 2014 | Deel I

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

Acties (NIEUWE) FOTO-EXPOSITIE LIEVE BLANCQUAERT. Lieve Blancquaert, fotografe en meter van Memisa, heeft samen met Memisa tien sprekende beelden geselecteerd voor deze nieuwe expo. De foto’s nam ze in Afrikaanse ziekenhuizen, ze behandelen verschillende thema’s (bvb. een gebrek aan elektriciteit in ziekenhuizen) rond het centrale thema “moedersterfte”. Elke foto wordt begeleid door een tekstje. Interesse in deze tentoonstelling? Neem dan contact op met Géraldine via ziekenhuisvoorziekenhuis@memisa.be of 02 66 99 560. ZIEKENHUIS VOOR ZIEKENHUISDAG Op 12 juni 2014 namen zo’n 40-tal afgevaardigden van onze ziekenhuispartners deel aan onze jaarlijkse ZvZ-dag in Brussel. Dit jaar werd het nieuwe Noordluik-programma voorgesteld. Op zo’n dag is er ruimte voor debat, ontmoetingen, getuigenissen, workshops en vragen met de partners en medewerkers van Memisa. WERKGROEPVERGADERINGEN Drie maal per jaar komen we met alle leden van ZvZ-werkgroep samen. Hier bespreken we de noden van onze partners en brainstormen we over nieuwe acties en leermiddelen. NATIONALE NAJAARSCAMPAGNE Op 8 oktober 2014: aan het Centraal Station van Brussel toonden twee tenten het verschil tussen een bevallingskamer bij ons en in Afrika. De voorbijgangers en pendelaars werd gevraagd: “Waar wil jij bevallen?” De antwoorden waren duidelijk en evident. Niemand wil bevallen zonder dokter of vroedvrouw, zonder zuiver water of in het donker.

Met deze actie, gekoppeld aan de persconferentie willen we de aandacht vestigen op een verontrustend cijfer. Elk jaar verliezen 1 miljoen kinderen in het Zuiden hun mama.

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel I

HEALTH WORKERS FOR ALL

Dit project is, met cofinanciering van de Europese Unie, opgestart in consortium met 7 andere NGO’s in 8 Europese landen. Het richt zich op de problematiek van migratie en aanwerving van internationaal medisch personeel en op het toenemende tekort aan medisch personeel, dat vooral het Zuiden treft. Het doel is de nationale en Europese actoren die te maken hebben met de aanwerving van medisch personeel te sensibiliseren en het bewustzijn te vergroten.

Activiteiten 2014 •

• •

Nationale workshop op 25 maart 2014 in Brussel met 82 deelnemers en 10 sprekers over de uitdagingen gelinkt aan personeel in de zorgsector. De Minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx alsook verschillende andere stakeholders (o.a. Vlaamse Zorgambassadeur Lon Holtzer) gaven er hun aanbevelingen. Internationale publicaties over het “Ziekenhuis voor Ziekenhuis”-project Publicatie in het Tijdschrift voor Geneeskunde (vol.70, nr. 23, 2014): “Gezondheidszorg voor allen, maar zonder gezondheidspersoneel? Hoe kunnen we instaan voor onze lokale noden in solidariteit met de rest van de wereld?” Lancering van de (Europese) website http://www.healthworkers4all.eu/home/ Lancering van de ”Call to Action” waar Memisa samen met Be-Cause Health, 11.11.11., Zorgnet Vlaanderen, ZvZ, enz. oproept om de actie te ondertekenen om zoveel mogelijk politieke druk te kunnen uitoefenen op de beleidsmakers Nationaal Congres van de Vroedvrouwen Ontmoeting met de partners in Bazel (Zwitserland)

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

VROEDVROUWEN ZONDER GRENZEN Het project “Vroedvrouwen zonder Grenzen” heeft als doelgroep vroedkunde-studenten en vroedvrouwen. De doelstellingen van dit project zijn als volgt: 1. 2.

Inzicht te geven in de vroedvrouwenzorg in het Zuiden in een breed kader, waaronder: - de specifiek medische situatie: organisatie van de gezondheidszorg, HIV, malaria, - de situationele problematiek: armoede, toegang tot gezondheidszorg, gebrekkige infrastructuur, - de cultuur en religie: TBA`s (traditionele vroedvrouwen), vrouwelijke genitale mutilatie, - ...en alle uitdagingen die daarmee gepaard gaan. Sensibiliseren en trainen van studenten die, tijdens hun stages in België, vrouwen afkomstig uit het Zuiden verzorgen. 3. Vergroten van de betrokkenheid rond het werk van de vroedvrouw in het Zuiden en de problematiek van moedersterfte.

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

In het kader van Vroedvrouwen zonder Grenzen ontwikkelt Memisa een educatief pakket voor vroedvrouwen in opleiding.

jaarverslag 2014 | Deel I CAMPAGNES Mama, ik mis je Sinds 2009 besteedt Memisa extra aandacht aan het welzijn van moeders door een campagne op te zetten waarbij we proberen zoveel mogelijk mensen bewust te maken van de problematiek van moedersterfte in het Zuiden. Tal van Belgische ziekenhuizen uit het netwerk “Ziekenhuis voor Ziekenhuis”, kraamafdelingen en zelfstandige vroedvrouwen steunen ons in deze campagne. Ook kunnen we al enkele jaren rekenen op de steun van Babyboom en Family Service voor het verspreiden van onze folders. De pijnlijke feiten op een rij: • • •

Elke dag sterven 800 jonge moeders door complicaties gelieerd aan hun zwangerschap of bevalling. Ieder jaar verliezen 1 miljoen kinderen in het Zuiden hun moeder. 10 à 15 miljoen vrouwen lijden aan langdurige complicaties of zelfs aan een blijvende handicap te wijten aan moeilijkheden tijdens hun zwangerschap of bevalling.

De 5de Milleniumdoelstelling stelt dat moedersterfte tegen 2015 met driekwart moet zijn teruggedrongen ten opzichte van 1990. Uit onderzoek blijkt dat het cijfer tussen 1990 en 2013 met 45% werd teruggedrongen. Een positieve evolutie, maar te weinig om ervoor te zorgen dat ontwikkelings- en groeilanden dit doel kunnen bereiken tegen 2015.

Met deze campagne stellen we aan toekomstige ouders voor hun geluk te delen met mama’s in het Zuiden. Bijna tweehonderd materniteiten en vroedvrouwen steunden deze campagne door affiches op te hangen en flyers te verspreiden.

Alternatieve geboortelijst

In 2014 kozen 90 jonge ouders voor een alternatieve geboortelijst en droegen zo hun steentje bij tot betere medische zorgen voor toekomstige en jonge moeders in het Zuiden. Zij vroegen aan hun vrienden en familie een gift te doen ten voordele van Memisa. In totaal zamelden we zo meer dan 99.000 euro in. Hartelijk bedankt!

Schenk je geboortelijst aan mama’s in het Zuiden “ Ik heb met mijn eigen ogen gezien welk verschil Memisa maakt. Zij zijn jouw steun waard! “ Lieve Blancquaert METER VAN MEMISA

Je verwacht een kindje?

Zwangerschap, geboorte en kraamtijd worden bij ons medisch nauwgezet opgevolgd. Hierdoor kan men in alle comfort en met een gerust hart een kind ter wereld brengen. In het Zuiden vertellen de cijfers een ander verhaal. Naar schatting sterven 800 vrouwen per dag aan de gevolgen van zwangerscha p of bevalling. Memisa voert strijd tegen moedersterfte. Steun moeders in het Zuiden en neem Memisa op in de geboortelijst van je kindje! Lees meer over Memisa op

www.memisa.be/geboortelijs t Steun ons in de strijd tegen moedersterfte

Moederdag: afrikado.be

IBAN BE92 3100 9000 0023

BIC BBRUBEBB

Voor giften vanaf 40 euro op jaarbasis ontvang je een fiscaal attest.

memisa_prenataal_poster_NL_2014033

1.indd 1

31/03/14 09:56

Ter gelenheid van moederdag, heeft Memisa een nieuwe online solidariteitsactie gelanceerd. In plaats van de klassieke bos bloemen of pralines, geef je via de campagnesite een origineel cadeau; een keizersnede, prenatale consultaties of medisch materiaal voor de materniteiten in Afrika. De schenker krijgt een symbolisch certificaat in de plaats dat hij/zij aan zijn/haar moeder kan schenken. Het eerste jaar van dit nieuwe initiatief was een succes. Hartelijk bedankt!

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

ACTIVITEITEN IN BELGIË Vijverfestival Op zaterdag 12 juli 2014 was Memisa naar goede gewoonte aanwezig met een stand op het Vijverfestival te Dilbeek. Op de stand werd er informatie aangeboden over de campagne rond moedersterfe. Daarnaast werden kinderen op een speelse manier uitgenodigd om de kleine Jean-Marie Baraka (RD Congo) aan zijn medicijnen te helpen.

Music for life Gedurende 7 dagen in de eindejaarsperiode, organiseerde Studio Brussel naar goede gewoonte Music for Life. In de welbekende liveshow vroegen de radiopresentatoren aan de luisteraars om actie te ondernemen voor een goed doel naar keuze. Jullie waren met velen om via deze weg jullie solidariteit te betuigen aan Memisa, waarvoor dank!

Dokters in Afrika Twee reportages van de reeks zijn op de regionale zender Télé Bruxelles uitgezonden in april. De reeks volgde een aantal medewerkers van drie verschillende Belgische ngo’s, waaronder Memisa. De reeks bracht een overzicht van de diverse vormen van ontwikkelingssamenwerking en hun onderlinge samenwerking.

Kerstmarkt Itterbeek De kerstmarkt vond plaats op 13 en 14 december 2014. De opbrengst van onze verkoop op de kerstmarkt ging naar de projecten van Memisa die strijden tegen moedersterfte in Congo.

Aanwezigheid op diverse evenementen en beurzen Memisa was aanwezig op diverse beurzen en evenementen met als bedoeling de Belgische bevolking te sensibiliseren en om Memisa bekender te maken bij het grote publiek.

ONLINE COMMUNICATIE In 2014 hebben we verder ingezet op het versterken van onze communicatiestrategie met betrekking tot sociale media. Op het moment van redactie van dit jaarverslag, volgen 5.500 personen ons op Facebook, hebben we meer dan 350 volgers op Twitter en we delen steeds meer informatie op LinkedIn en Google+. Zo willen we de dialoog met onze sympathisanten versterken en vergemakkelijken.

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

ÂŠ Joris Hermans

jaarverslag 2014 | Deel I

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

SAMENWERKINGSVERBANDEN EN NETWERKEN 11.11.11 11.11.11 is de koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging. Memisa is samen met 340 gemeentelijke comités en een 70-tal andere organisaties aangesloten bij deze koepel. Door waardevolle programma’s en organisaties in Noord en Zuid financieel te steunen, en door onderling overleg te stimuleren, wil 11.11.11 bereiken dat de organisaties hun activiteiten beter op elkaar afstemmen zodat die meer effect hebben. Onder het motto 2015 DE TIJD LOOPT bundelt de Vlaamse Noord-Zuidbeweging haar krachten en zet ze haar volle gewicht achter de Millenniumdoelstellingen.

CNCD-11.11.11 CNCD (Centre national de coopération au développement) is de koepel-organisatie die bijna tachtig ngo’s, vakbonden en ontwikkelingsorganisaties uit de Franse en Duitse Gemeenschap vertegenwoordigt die zich permanent inzetten voor internationale solidariteit. “OPÉRATION 11.11.11” Als lid van CNCD, heeft Memisa ook deelgenomen aan hun grote fondsenwervende campagne “opération 11.11.11”. Dankzij de grote inzet van de medewerkers van Memisa, vrijwilligers en eveneens de actiegroep uit Lasne van 6 to 16 november 2014, heeft Memisa 10.000 euro kunnen inzamelen voor haar partner “Action d’Espoir”. NGO-FEDERATIE Ngo-federatie is de Vlaamse federatie van ngo’s voor ontwikkelingssamenwerking. Memisa is lid van deze organisatie die een dubbele opdracht vervult: de gezamenlijke belangen behartigen van de leden bij verschillende overheden en ondersteuning bieden ter verbetering van de kwaliteit en de organisatorische kant. ACODEV Acodev is de Franstalige tegenhanger van Ngo-federatie. Het is een federatie van ngo’s voor ontwikkelingssamenwerking. Memisa maakt deel uit van deze koepelorganisatie.

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel I

VEF VEF (Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving) is een samengaan van een aantal sociale en humanitaire organisaties die “beroep doen op de publieke vrijgevigheid” en die een ethische code hebben aanvaard. Hiermee wil VEF aan de Belgische bevolking waarborgen bieden van morele kwaliteit van de fondsenwerving en van de financiële transparantie. MEDICUS MUNDI INTERNATIONAL (MMI) Memisa werd in 2011 lid van Medicus Mundi International, een internationaal netwerk dat ngo’s groepeert die actief zijn op het vlak van gezondheid. BE-CAUSE HEALTH Be-Cause Health is een informeel en pluralistisch platform, dat openstaat voor institutionele en individuele leden, actief en geïnteresseerd in internationale gezondheid en gezondheidszorg. Dit platform wil de rol en de doeltreffendheid van de actoren van de Belgische ontwikkelingssamenwerking in het wereldwijd toegankelijk maken van kwalitatieve gezondheidszorg versterken via overleg, coördinatie en organisatieoverstijgende activiteiten. Op deze manier wil het een brug bouwen tussen de academische wereld en de actoren op het terrein. Memisa is één van de actieve leden van dit platform en neemt deel aan verschillende werkgroepen. MASMUT Het Belgisch Platform Microziekteverzekering en Mutualiteiten (Masmut) heeft als doel de relevantie en de doeltreffendheid van microziekteverzekeringen en mutualiteiten in het Zuiden te versterken. Het platform verenigt Belgische actoren werkzaam op het gebied van toegankelijkheid van gezondheidszorg in ontwikkelingslanden en ze bouwt op hun specifieke en complementaire ervaring en expertise. EURAC Eurac of het Europees Netwerk voor Centraal-Afrika is een overlegorgaan tussen Europese ngo’s die actief zijn in Centraal-Afrika. Het doel van Eurac is de bevordering van informatieverspreiding tussen ngo’s en de versterking van de lobbycapaciteiten van deze ngo’s. Tenslotte is Memisa ook lid van het ‘Partnership for Maternal, Newborn & Child Health’ (PMNCH), Quality Medicine for All (QUAMED) het ‘Platform Gezondheid en Solidariteit’ en heeft Memisa een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met Artsen Zonder Vakantie. MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN Sinds 1 januari 2011 bestaat er een ondersteunende samenwerking tussen Brussels Airlines en Memisa. Brussels Airlines biedt voordeeltarieven en de mogelijkheid tot extra bagage voor de missies naar Afrika. Bovendien wordt Memisa als partner vermeld op de website en in het inflight magazine.

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

MEMISA IN DE MEDIA In mei 2014 draaide een radiospot van Memisa met Lieve Blancquaert op de openbare omroep VRT ter ondersteuning van afrikado.be, de campagne ter gelegenheid van moederdag. In september 2014, verspreidde TV Lux een reportage over de inleefreis van de scholen van Marche-en-Famenne naar Muramvya (Burundi) in het kader van het project ‘Ziekenhuis voor Ziekenhuis’ van Memisa. Daarnaast kwam Memisa verscheidene keren aan bod in nationale media. Dit was onder andere het geval naar aanleiding van de campagnes “Mama, ik mis je” en “Waar wil jij bevallen?”, de actie Afrikado.be en met het TV-programma “Dokters in Afrika”. Volgens de gegevens van Gopress is Memisa in 2014 in de volgende media verschenen: • • • • • • • •

TV nationaal: 14 Radio nationaal: 50 Dagkranten Nationaal: 29 Dagkranten Regionaal: 33 Magazines: 39 Gespecialiseerde medische pers: 15 Radiospot Memisa nationaal: 25 Online pers: 36

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel I

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

ÂŠ Joris Hermans

jaarverslag 2014 | Deel II

6. MAATSCHAPPELIJK EN MILIEUVERSLAG INLEIDING Het jaarverslag van Memisa is opgesteld volgens de GRI-normen (Global Reporting Initiative). Dit houdt in dat Memisa in haar jaarverslag een aantal basisgegevens heeft opgenomen rond de economische, sociale, maatschappelijke en milieu-impact van de organisatie. De keuze voor de GRI biedt twee belangrijke voordelen: bijkomende transparantie naar onze sympathisanten en donateurs toe en een betrouwbare interne (chronologische) en externe (naar andere organisaties toe) vergelijkingsbasis. Dit jaarverslag is een belangrijke stap in het streven van Memisa naar een steeds transparantere organisatie. GRI blijft echter een continu leerproces: het is dan ook ons streefdoel elk jaar een nog kwaliteitsvoller jaarverslag af te leveren.

ORGANISATIEPROFIEL 2.1 - 2.2 Naam van de organisatie en de diensten die ze aanbiedt. Deze informatie kan u terugvinden aan de hand van ons GRI-overzicht. 2.3

Structuur van de organisatie

Zoals elke vzw (vereniging zonder winstoogmerk) heeft Memisa een algemene vergadering (AV), die jaarlijks bijeenkomt en waarvan de bevoegdheden door de statuten van de organisatie worden bepaald. De AV kiest de leden van de Raad van Bestuur (RvB), die het beleid en de strategie van Memisa uittekent op lange termijn. De Raad van Bestuur heeft een nauwe band met het managementteam (MT), dat de verantwoordelijkheid draagt voor het dagelijks uitvoerend bestuur. In dit managementteam komen de algemeen directeur, de coรถrdinatoren van de verschillende departementen, de medisch coรถrdinator en de coรถrdinator media en lobbying bijeen.

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

ALGEMENE VERGADERING De Algemene Vergadering bestaat uit 27 vertegenwoordigers van onze belangrijkste stakeholders. Dit zijn deskundigen uit verschillende bedrijven en organisaties, vrijwilligers, leden van de Raad van Bestuur en ex-personeelsleden. De Algemene Vergadering is het hoogste orgaan van Memisa. Zij stelt de Raad van Bestuur aan en geeft goedkeuring over het jaarverslag en de jaarrekeningen op basis van de audit van de bedrijfsrevisor. LEDEN: Jacqueline Bal, Joseph Burgraff, Bart Criel, Jac De Bruyn, Raoul de Puydt, Emannuel De Zeine, Regine Debrabandere, Jeanne Donvil - De Smedt, Christian Dupuis, Benoit Fievez, Noëlla Fraeyman, Karel Gyselinck, Pol Jansegers, Alain Lejeune, Jacques Machiels, Jef Matton, Greet Nietvelt - Van Kersschaever, Agnes Philippart, Frans Polman, Marc Spotbeen, Johan Swinnen, Pascale Van Assche, Jacques Vandenschrick, Sabine Van De Vijver, Joost Van Heesvelde, Marc Van Huffel, Luc Vansina. RAAD VAN BESTUUR De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het algemeen beheer van Memisa. De operationele verantwoordelijkheid delegeert de Raad van Bestuur aan de directie van de organisatie. De voorzitter en alle andere bestuursleden zijn vrijwilligers en oefenen hun opdracht onbezoldigd uit. LEDEN: Raoul De Puydt, Agnes Philippart, Frans Polman, Marc Van Huffel, Bart Criel. Voorzitter van de Raad van Bestuur: Joseph Burgraff Externe experten: Regine Debrandere, Karel Gyselinck DIRECTIE De algemeen directeur van Memisa is Frank De Paepe. PERSONEEL MEMISA DIRECTIE Frank De Paepe: algemeen directeur Marti Waals: staflid Lobby en Netwerking Elies Van Belle: medisch adviseur en projectcoördinator AFDELING PROJECTEN Kristel Moerman: projectverantwoordelijke Isabelle de Mûelenaere: projectverantwoordelijke Josephine Dossou Winessu: projectverantwoordelijke Marie Christine Swennen: verantwoordelijke punctuele projecten Greet Segers: projectmedewerker AFDELING NOORDWERKING (communicatie, educatie en fondsenwerving) Hilde Groenweghe: coördinator afdeling Noordwerking Sandrine Morreale: assistent coördinator; medewerker afdeling Noordwerking Lieve Van Onsem: medewerker giftenregistratie Natalia Prud’homme-Hendrickx: medewerker afdeling Noordwerking Géraldine Saey: educatief medewerker Ziekenhuis voor Ziekenhuis & HW4A Yves Boussen: medewerker afdeling Noordwerking

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel II

Judith Bosch: medewerker Vroedvrouwen zonder Grenzen AFDELING ONDERSTEUNENDE DIENSTEN Iris Avet: manager Ondersteunende Diensten Edwin De Leeuw: financieel verantwoordelijke Gerda De Valck: medewerker Financiële Dienst Elisabeth Mertens: medewerker Financiële Dienst Karin Van Eesbeek: logistiek medewerker Greta Desmyter: personeelsmedewerker Gaby Van der Voorde: administratief medewerker Rubi Santos: onderhoudsmedewerker VRIJWILLIGERSWERKING Memisa kan rekenen op een groep trouwe vrijwilligers die zich het hele jaar inzetten voor onze organisatie: Hieronder vindt u de vaste vrijwilligers die op regelmatige basis op kantoor bijspringen. Maar daarnaast wordt Memisa ook ondersteund door vele andere helpende handen. DEPARTEMENT NOORDWERKING: 5 Gerard Deprez, Christ de Vocht – Bollen, Pol Jansegers, Yves Claes, Willy Sibiet DEPARTEMENT PROJECTEN: 3 Fred De Sutter: controle binnenkomende verantwoordingsstukken uit R.D. Congo en bijhouden BTW register Guido D’Hollander: expert voor de kwaliteitscontrole van medicatie, medisch materiaal en laboratoriummateriaal Christian Darras: expert op het vlak van publieke gezondheidszorg, de uitwerking van gezondheidspolitiek en de organisatie van gezondheidszorg. Algemene Vergadering

staflid Lobby en Netwerking Marti Waals

AFDELING NOORDWERKING (communicatie, educatie & fondsenwerving)

Raad van Bestuur algemeen directeur Frank De Paepe

AFDELING ONDERSTEUNENDE DIENSTEN

coördinatrice

manager Iris Avet

Hilde Groenweghe giftenregistratie Lieve Van Onsem medewerker communicatie & fondsenwerving Yves Boussen medewerker ZVZ (Noorden) en HW4A Géraldine Saey

AFDELING PROJECTEN coördinatrice Elies Van Belle

assistent coördinatrice & medewerker Sandrine Morreale

financieel verantwoordelijke Edwin De Leeuw

personeelsmedewerker Greta Desmyter

medewerker communicatie & fondsenwerving Natalia Prud’homme - Hendrickx

financieel medewerker Gerda De Valck

administratief medewerker Gaby Van der Voorde

financieel medewerker Elisabeth Mertens

logistiek medewerker Karin Van Eesbeek

medewerker educatie VZG Judith Bosch

medisch adviseur en projectcoördinator Elies Van Belle

projectverantwoordelijke Isabelle de Mûelenaere

projectverantwoordelijke Josephine Dossou Winessu

verantwoordelijke punctuele projecten Marie-Christine Swennen

projectverantwoordelijke Kristel Moerman projectmedewerker ZVZ (Zuiden) Greet Segers

onderhoudsmedewerker Rubi Santos

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

2.4 - 2.8 Deze informatie kan u terugvinden aan de hand van ons GRI-overzicht. 2.9 Significante veranderingen wat betreft organisatie, structuur of gebouwen: geen. 2.10 Ontvangen onderscheidingen: Memisa ontving geen onderscheidingen in de voorbije periode.

VERSLAGPARAMETERS 3.1 Dit jaarverslag slaat op de periode van 1/1/2014 tot en met 31/12/2014. 3.2 Het vorige jaarverslag van 2013 werd gepubliceerd na goedkeuring van de Algemene Vergadering van 8 mei 2014. 3.3 Memisa brengt elk jaar een jaarverslag uit naar aanleiding van de Algemene Vergadering. 3.4 Het contactpunt voor dit verslag kan gevonden worden bij het GRI-overzicht. 3.5 De inhoud van dit jaarverslag werd voorgesteld door de Afdeling Noordwerking van Memisa. Vervolgens werd de mogelijkheid geboden aan de verschillende diensten en afdelingen van Memisa, alsook aan de Algemene Directeur om hier feedback op te geven. Die werd vervolgens in het jaarverslag geïntegreerd. 3.6 Wat het activiteitenverslag en het financiële verslag betreft, behandelt dit jaarverslag de wereldwijde werking van Memisa. Voor het maatschappelijk en het milieurapport werd enkel rekening gehouden met de werking van Memisa in België. 3.7 Specifieke beperkingen voor de reikwijdte of afbakening van het verslag. 3.8 Met dit jaarverslag kunnen drie opeenvolgende jaren voor de eerste maal vergeleken worden (2012, 2013 en 2014).

3.10 Uitleg over de gevolgen van eventuele herformulering van eerder verstrekte informatie: niet van toepassing. 3.11 Significante veranderingen ten opzichte van vorige verslagperiode qua meetmethoden: geen. 3.12 GRI-overzichtstabel met overzicht van de behandelde indicatoren: zie pagina’s 54-55.

BESTUUR, VERPLICHTING EN BETROKKENHEID 4.1 Bestuursstructuur: zie pagina’s 39-41. 4.2 De voorzitter van de vzw is een onafhankelijke en onbezoldigde vrijwilliger die geen mandaat heeft binnen de operationele werking van de organisatie. 4.3 Aantal onafhankelijken/niet-leidinggevenden van het hoogste bestuursorgaan: zie pagina’s 39-41. 4.4 De medewerkers van Memisa hebben medezeggenschap via de coördinatoren en algemeen directeur die dagelijks aanspreekbaar zijn, via de personeelsdienst en via de equipevergaderingen. 4.13 Lidmaatschappen/belangenorganisaties: zie pagina 34-35. 4.14 Overzicht relevante belanghebbenden: de institutionele en medefinanciers, de partners van het project Ziekenhuis voor Ziekenhuis, de vrijwilligers, de medewerkers en de partners en begunstigden in het Zuiden. 4.15 De belanghebbenden werden bepaald door het Management Team van Memisa op voordragen van de afdeling Noordwerking. Memisa houdt zich altijd aanbevolen haar werking en dit jaarverslag verder toe te lichten aan andere belanghebbenden of belangengroepen die zich aandienen.

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel II

MAATSCHAPPELIJKE PRESTATIE-INDICATOREN Er wordt enkel rekening gehouden met medewerkers in België. Alle medewerkers hebben een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur. We hebben 1 medewerker kunnen aanwerven dankzij een bijdrage van het Sociaal Maribelfonds.

LA1 | PERSONEELSBESTAND

LA13 | PERSONEELSBESTAND

Gemiddeld aantal werknemers in het lopende jaar 2014 Voltijds: �� 7,2 Deeltijds: �� 10

Man-vrouw per 31/12/2014 Voltijds man: �� 3 Deeltijds man: �� 1 Voltijds vrouw: �� 7 Deeltijds vrouw: �� 11 Totaal uitgedrukt: �� 22

Personen in dienst op 31/12/2014 Voltijds: �� 9 Deeltijds: �� 13 Totaal uitgedrukt in VTE: �� 22

LA2 | PERSONEELSVERLOOP

Per beroepscategorie in VTE Directiepersoneel: �� 1 Bedienden: �� 20 Arbeiders: �� 1

Ingetreden werknemers: �� 7 Uitgetreden werknemers: �� 4 Ingetreden studentenjobs: �� 0 Uitgetreden studentenjobs: �� 0

Per opleidingsniveau Middelbare school: �� 4 Hoger niet-universitair: �� 7 Universitair: �� 11

LA7 | WERKVERLET

Per leeftijdscategorie op 31/12/2014 < 30 jaar: �� 2 30-50 jaar: �� 13 50 jaar: �� 7

Verlet - ziektedagen - ziekteverzuim: �� 67 Ouderschapsverlof: �� 23 Wettelijke vakantie: �� 328

LA10 | OPLEIDING-VORMING Taalcursussen: �� 0 Informatica (toepassingen): �� 0 Arbeidswetgeving: �� 88 Algemeen: �� 106 Totaal: �� 194

LA12 100% van onze medewerkers werden ingelicht omtrent hun prestatie- en loopbaanontwikkeling.

Afkomst EU: �� 20 Andere: �� 2 Raad van Bestuur Man: �� 5 Vrouw: �� 1 Totaal: �� 6 Algemene Vergadering Man: �� 19 Vrouw: �� 8 Totaal: �� 27

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

MILIEU-INDICATOREN EN3 | DIRECT ENERGIEVERBRUIK DOOR PRIMAIRE ENERGIEBRON Verbruik gas: �� 38.882 kWh

EN4 | INDIRECT ENERGIEVERBRUIK DOOR PRIMAIRE BRON Verbruik elektriciteit: �� 9.9865 kWh

EN8 | TOTALE WATERONTTREKKING PER BRON Totaal waterverbruik: �� 352 m³

EN16 | TOTALE DIRECTE EN INDIRECTE EMISSIE VAN BROEIKASGASSEN Gas: �� 38.882 kWh – 7.131 kg CO2 – 9.98656 kWh – 7.590 kg Co2

EN17 | ANDERE RELEVANTE INDIRECTE EMISSIE VAN BROEIKASGASSEN NAAR GEWICHT Nationale verplaatsingen Woon-werkverkeer Openbaar vervoer: �� 9.986,2 kg CO2 – 99.862 km x 0,100 kgCo2 per km Fiets: �� 0 kg CO2 Auto: �� 6.541,67 kg CO2 – 31.147 km x 0.210 kg CO2 per km Dienstverkeer Openbaar vervoer: �� 129,82 kg CO2 – 1.298,2 km Auto: �� 3.679,41 kg CO2 - 17.521 km Internationaal dienstverkeer Vliegtuig: �� 173.380 kgCo2

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel II

PRESTATIE-INDICATOREN MET BETREKKING TOT DE EFFECTIVITEIT VAN DE WERKING NGO2 | Voorziene mechanismen voor reacties of klachten met betrekking tot de doelstellingen en de concrete werking Memisa heeft er belang bij te beantwoorden aan de verwachtingen betreffende haar dienstverlening. Wij wensen dat alle ontvangende partijen zowel intern als extern tevreden zijn over onze diensten en willen op de hoogte gebracht worden van vergissingen of problemen. Hiervoor ontwikkelde Memisa een klachtenprocedure. De procedure heeft als doel Memisa te informeren ingeval van probleem, klacht of het verzoek een gepaste oplossing te vinden. Vervolgens is het belangrijk deze procedure vast te leggen om Memisa toe te laten de kwaliteit van haar diensten te verbeteren en allen de kans te geven suggesties te maken om onze diensten te optimaliseren. WAAROVER KLACHT INDIENEN? Memisa wenst op de hoogte gehouden te worden van de betrokken partijen: indien deze niet tevreden zijn over onze procedures; indien Memisa, naar hun mening, niet beantwoordt aan de overeenkomst of de verwachtingen; indien zij een probleem hebben door een fout van Memisa; indien zij onnauwkeurigheden op merken. HOE EEN KLACHT NEERLEGGEN? Klachten kunnen worden neergelegd per e-mail of per post bij de contactpersoon binnen Memisa of bij de hiërarchische verantwoordelijke van deze laatste. De klachten worden op vertrouwelijke manier behandeld. WAT IS HET GEVOLG VAN EEN KLACHT? Binnen een periode van vier weken zal Memisa een schriftelijk antwoord sturen per e-mail of per post. Zoniet contacteert Memisa de belanghebbende per telefoon of e-mail voor meer inlichtingen. De klacht wordt behandeld door de contactpersoon of zijn hiërarchische verantwoordelijke. HOE BEZWAAR AANTEKENEN? Indien de betrokken partij niet akkoord gaat met het genomen besluit van Memisa, mag deze bezwaar aantekenen. Zij legt dit bezwaar schriftelijk neer bij Memisa binnen de vier weken na de eerste beslissing genomen door Memisa met betrekking tot de klacht. Het bezwaar wordt behandeld door de contactpersoon of zijn hiërarchische verantwoordelijke. Een schriftelijk antwoord wordt gegeven binnen een tijdspanne van zes weken. DE KLACHTENCOMMISSIE Het is mogelijk dat de ontvangende partij niet tevreden is over de manier waarop het bezwaar is behandeld. Zij mag dan vragen de klacht te laten voorkomen op de klachtencommissie. Het doel van deze commissie is een onpartijdig advies te geven om de klachten op te lossen.

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

SUGGESTIES De ontvangende partij kan altijd suggesties doorgeven aan de contactpersoon binnen Memisa of aan de hiërarchische verantwoordelijke van deze. Binnen zes weken informeren wij over de gezette stappen met betrekking tot de suggesties.

INDICATOREN OP VLAK VAN PRODUCTVERANTWOORDELIJKHEID PR6 | Programma’s voor de naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes met betrekking tot marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring Memisa is lid van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving (VEF), een organisatie die aan de Belgische bevolking waarborgen wil bieden met betrekking tot de morele kwaliteit van de fondsenwerving en tot doorzichtigheid van de rekeningen. Op basis van de informatie die Memisa aan VEF bezorgde, kwam deze tot de conclusie dat Memisa haar informatieplicht positief had ingevuld en de verschillende wetten, standaarden en codes had nageleefd. Informatie over onze inkomsten en bestedingen is eveneens terug te vinden via de website www.ngo-openboek.be.

ECONOMISCHE INDICATOREN EC1 | Directe en economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd, waaronder inkomsten, operationele kosten, personeelsvergoedingen, donaties en overige maatschappelijke investeringen, ingehouden winst en betalingen aan kapitaalverstrekkers en overheden Zie pagina’s 47-53

EC4 | Significante financiële steun van de overheid Zie pagina 49

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel II

7. FINANCIEEL OVERZICHT TRANSPARANTIE

Memisa gaat op een transparante, efficiënte en correcte wijze om met de beschikbare fondsen. De jaarrekening wordt opgemaakt door de Raad van Bestuur en goedgekeurd door de Algemene Vergadering. Ze wordt bovendien gecontroleerd door Crowe Horwath Callens, Pirenne en Co. Daarnaast voeren zowel de Federale Overheidsdienst Financiën als de Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGD) op regelmatige basis controles uit. Daarnaast is Memisa ook lid van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving (VEF), waarvan het de toestemming heeft verkregen om haar logo op haar fondsenwervende publicaties te plaatsen. Daarmee voldoet Memisa aan de strenge voorwaarden die door VEF worden opgelegd inzake ethisch fondsenwerven. Memisa publiceert haar rekening ten slotte ook nog op www.ngo-openboek.be.

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

RESULTATENREKENING De bedrijfskosten en de opbrengsten nemen in 2014 toe ten opzichte van het jaar ervoor. Die toename wordt vooral uitgelegd door het in werking treden van een uitgebreider DGD-programma. Tegenover deze verhoogde activiteit blijven de vaste functioneringskosten en de loonlasten redelijk stabiel. Met een positief resultaat van EUR 95.075,65 werd het vooropgestelde budgetaire evenwicht bereikt, daarbij geruggesteund door een trouw schenkerspubliek en een positieve impact van de sterke dollar.

BALANS Op de balans valt langs actiefzijde vooral de stijging op van de “Overige Vorderingen”. Deze is te wijten aan de nog te ontvangen subsidies voor het driejarig DGD-programma waarvan we net het eerste jaar hebben afgerond. Aan de passiefkant zien we een versterking van het permanente vermogen die de nodige slagkracht moet geven bij het aangaan van toekomstige uitdagingen. De sprong bij de post “Overlopende Rekeningen” is de tegenhanger van de “Overige Vorderingen” en geeft dus weer dat er nog inkomsten van subsidies te verwachten zijn naarmate het driejarig DGD-programma vordert.

KOSTEN FONDSENWERVING In 2014 werd een totaal bedrag van 198.734 euro ingeschreven als kosten bestemd voor de verwerving van fondsen. Tegenover deze kosten staat een opbrengst van 3.266.181 euro. Deze opbrengsten zijn opgesplitst in giften (2.695.959 euro) en legaten (570.222 euro). Dit geeft een kosten-baten ratio van de fonsenwervende activiteiten in 2014 van 6,1%. Dit betekent dat om een gift van 100 euro te verwerven, Memisa zelf 6,1 euro diende te spenderen. Voor bijkomende gegevens over de kosten van de fondsenwerving kan u steeds contact opnemen met de communicatiedienst via communicatie@memisa.be.

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel II

RESULTATENREKENING

Bedrijfskosten

2014

2013

10.302.483,40

9.460.132,73

3.552,15

Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen Diensten en diversen Bezoldigingen, sociale lasten, pensioenen

115.755,93

155.441,29

1.347.523,47

1.380.795,94

24.819,29

19.004,61

Afschrijvingen Voorzieningen risico’s en kosten Andere bedrijfskosten Financiële kosten

-7.367,51

-8.458,17

8.821.752,22

7.524.616,72

174.097,57

259.816,29

9.126,36

10.476.580,97

9.729.075,38

10.052.229,64

9.516.736,38

9.995.489,36

9.062.345,08

56.740,28

69.211,11

518.768,98

108.216,53

658,00

10.571.656,62

9.624.952,91

95.075,65

-104.122,47

95.075,65

104.122,47

Uitzonderlijke kosten TOTAAL KOSTEN Bedrijfsopbrengsten Bijdragen, lidgelden, schenkingen Andere bedrijfsopbrengsten Financiële opbrengsten Uitzonderlijke opbrengsten TOTAAL OPBRENGSTEN Winst van het boekjaar Resultaatverwerking Over te dragen winst/verlies toevoeging aan het sociaal passief toevoeging aan de bestemde fondsen

BIJDRAGEN LIDGELDEN EN SCHENKINGEN 2014 Particuliere giften

1.337.709,75

Provinciale giften

9.794,40

Subsidies DGOS projecten

Gemeentegiften

4.639,28

Subsidies Gemeenschappen voor PR

Ziekenhuisgiften

105.638,47

Opbrengsten acties CEF Specifieke giften gelibelleerd

750,00 223.227,06

Subsidies DGOS programma

4.494.254,24 136.978,55

Subsidies Gemeenschappen en Gewesten Subsidies DGOS - Noodhulp

1.147,88 52.384,76 -

Subsidies Wereldbank

876.823,45

Specifieke giften niet gelibelleerd

Subsidies EC

25.738,00

Specifieke giften voor MB/MC

Overdrachten buitenlandse organisaties

90.529,08

Giften eigen inbreng Programma Andere giften Giften Noodhulpfonds Legaten zonder terugnemingsrecht

964.200,73

Andere multilaterale subsidies

Subsidies Global Fund

50.000,00

Subsidies andere RDC

570.222,06

TOTAAL

1.015.512,26 9.959.549,97

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

BALANS ACTIVA

2013

Vaste Activa

83.221,86

91.360,90

Materiële Vaste Activa

81.757,08

80.854,75

A. Terreinen en gebouwen B. Installaties, machines en uitrusting C. Meubilair en rollend materieel Financiële Vaste Activa Vlottende Activa Voorraden

53.012,28

56.800,19

9.304,04

19.134,80

19.440,76

4.919,76

1.464,78

10.506,15

19.717.912,17

7.835.470,42

11.113.115,91

1.668.721,32

A. Handelsvorderingen

2.434.815,88

1.482.940,20

B. Overige vorderingen

8.678.300,03

185.781,12

Vorderingen op ten hoogste één jaar

Geldbeleggingen

3.073.213,13

4.173.242,24

Liquide middelen

5.481.602,76

1.970.979,15

Overlopende rekeningen TOTAAL ACTIVA PASSIVA Eigen vermogen

49.980,37

22.527,71

19.801.134,03

7.926.831,32

2014

2013

6.227.166,66

5.768.466,06

Kapitaal

1.073.486,44

709.861,49

Reserves

5.162.727,04

Overgedragen winst

-9.046,82

-104.122,47

Voorzieningen voor risico’s en kosten

38.926,38

46.293,89

13.535.040,99

2.112.071,37

942.151,41

373.993,97

Vreemd vermogen Schulden op ten hoogste één jaar

2014

Leveranciers

802.691,71

267.160,72

Schulden mbt. belastingen, bezoldigingen en sociale lasten

139.459,70

106.833,25

Overlopende rekeningen

12.592.889,58

1.738.077,40

TOTAAL PASSIVA

19.801.134,03

7.926.831,32

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel II

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel II

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

8. GRI-OVERZICHT Visie & strategie 1.1 | Verklaring duurzaamheid �� p 9-11

Bestuur, verplichting en betrokkenheid 4.1 | Bestuursstructuur �� p 39-41 4.2 | Heeft voorzitter een leidinggevende rol? �� p 42 4.3 | Aantal onafhankelijken/niet leidinggevenden �� p 39-40 4.4 | Aanbevelingsmogelijkheden/medezeggenschap �� p 42 4.13 | Lidmaatschappen/belangenorganisaties �� p 34-35 4.14 | Overzicht relevante belanghebbenden �� p 42 4.15 | Inventarisatie/selectie belanghebbenden �� p 42

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I

jaarverslag 2014 | Deel II

Prestatie-indicatoren MILIEU EN3 | Direct energieverbruik primaire energiebronnen �� p 44 EN4 | Indirect energieverbruik primaire energiebronnen �� p 44 EN8 | Totale wateronttrekking �� p 44 EN16 | Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen �� p 44 EN17 | Andere relevante indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht �� p 44 SOCIAAL LA1 | Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio �� p 43 LA2 | Totaal aantal en snelheid van personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio �� p 43 LA7 | Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio �� p 43 LA10 | Gemiddeld aantal uren dat een werknemer per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar werknemerscategorie �� p 43 LA12 | Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht omtrent prestatie- en loopbaanontwikkeling �� p 43 LA13 | Samenstelling van bestuurslichamen en onderverdeling van medewerkers per categorie naar geslacht, leeftijdsgroep, het behoren tot een bepaalde maatschappelijke minderheid en andere indicatoren van diversiteit �� p 43 PRODUCTVERANTWOORDELIJKHEID PR6 | Programma’s voor de naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes met betrekking tot marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring �� p

ECONOMIE EC1 | Directe en economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd, waaronder inkomsten, operationele kosten, personeelsvergoedingen, donaties en overige maatschappelijke investeringen, ingehouden winst en betalingen aan kapitaalverstrekkers en overheden �� p 47-53 EC4 | Significante financiële steun van de overheid �� p 49 PRESTATIE-INDICATOREN MET BETREKKING TOT DE EFFECTIVITEIT VAN DE WERKING NGO2 | Voorziene mechanismen voor reacties of klachten met betrekking tot de doelstellingen en de concrete werking. �� p 45-46 NGO8 | Overzicht van de diverse categorieën van inkomsten en overzicht van de vijf omvangrijkste donoren en de steun die deze verschaffen �� p 49 De contactpersoon met betrekking tot dit jaarverslag is Hilde Groenweghe. E-mail: hilde.groenweghe@memisa.be, T 02 454 15 49.

jaarverslag 2014 - Deel I | memisa

Kerkstraat 63w 1701 Itterbeek T 02 454 15 40 info@memisa.be www.memisa.be

Schrijf je in op onze nieuwsbrief op www.memisa.be/nieuwsbrief Memisa kan je ook op Facebook vinden via facebook.com/memisabelgium Memisa kan je ook op Twitter vinden via twitter.com/memisabelgie

memisa | jaarverslag 2014 - Deel I