Απάντησις στον καθηγητή Σάμιουελ Χάντιγκτον

\ι'ΘE|ι

ctιιιεgυv

of

'o

,t#

orιtpdα Θrisdπiα' ,nd lC.n

NΔPEAΣ ΔENΔΡΙNOΣ

h-l

,Aπ&ντηoιq .Eλληνιx^{ ατ6νxαθηγητ{Xοtντινγχτoν xαt oτi1ν

,Eπιθειi.lρησι >> <Φ6ρεiν,Aφαiρc

τiζ περ;

Πoλιτισμδν>> Θεωρiαζ <<ΣυTxρo6αεωq *

,Aγνoo6μενεζ -,Aπoxρυπτ6μενεζ,Aληθειεq

<Χ&ρηc τoil_xαπ&,τ6νxαθηγηη x. Xciντινγxτov-δια1ωριcμoδ xαLΔ6oεωqιαiι Lιαφωτιαμoδ>>. xαi ΣxoταδιoψoΓl ψεταξ'3,Aνατoλ!6 xαi'Eριφiων>! Δηλαδτ]μεταξ'j<<'Aμνδν τoi Θ6ρoυq1993 AtTairs>> Δημooιε6Φηιε oτ6 <<Foreign

ANΔPEAΣ ΔENΔPΙNOΣ

EΛΛtΙΙΨΙKtΙ AΠAΙ{THΣΙΣ οτογ

παΘηγητη XαντLνγnτaν

xαi ατην

θπιΘειilQησι..Φoqε.ιv,Aφdιq5,,

πεqi τηs ΘεωqiαE

..ΣυγxqουοεωEΠoλιτ ιαμ6γ,,

.FΙ .Ελληνιxη 'Aπιiντηοιg οτoν xαθηγητη Xαντιγxτοv εiνcιι το ,Ανδρεα Δενδρινου. Τo προlτο του βιβλiο 1.5o|3ιβλi,οτoυ .Ελληνιxη (Ι()16) flταν η Προxλr1οιE'αxολουθηααν τo Mε. ,Eθνoxρατiιr 'Απριλiου -τ[ xα( πωg απετυxε, η τιrlxpιιo,η 21η .,Eλληνι',Ε,ννoια 'EπαναστααεωE' δ τηg εiγαι- τi πιατευει, η oμοq -Σιωνιoμoq,τo Προβλημα,1οραηλ,η Piξα, το Kilπροg (3.5 το oυτε o{lαοι.1xτιυν.ιlυτεMοοxιr, η 1ρ6νια ξεπουλr1ματo..<), .Ε,λλαδrr, .Eλλαg), δ τo Ξυπγα Ndα ΤαξιE πραγμιiτων (r"αi η .,oλα .Eλλαδα xιι[ Ε,υριilπη (1998) oixoυμενιομog xαi τo αυτα τα βιβλiιι ε1ιlυνixδοθε[ απο τοι, ixδυτιxυ μαg υiz.υ.

Mαρτιοg 1998 'Eλευθερη Σz"εψιg

ΙSBN 960-7199-99.'5

MΑPTΙOΣ 1998 EΛEYΘEΡFΙ ΣKΕ,ΨΙΣ ΙΠΠoΚΡAToYΣ 7|2. 11472AΘΗΝΑ THΛ. 3614736- 363()697

ΠPoΛoΓoΣ 'Eμεig οi.,Eλληνεgxατι

xαi ιiπo ξεροιlμιεiιπo ουμπλd.1ματα υπερΘετιxo δυo α6 απιυθημενα.Tα E1oυμεxαlτα βαΘμιo.Διοτι ξdρoυμε πο{lriμαοτcrγxιrl πoυ xαταwηοαμε!... .Yπoφερoυμε απο ουμπλεγματα ανιυτεροτητogδιoτι διb. ιrαμε το φωg ιττην Eυραlπη xαi oτoγ xοομo xα[ απο αυμπλεγμι(Ιταχατωτερι1τητοgδιιiτι τo διlπαμε iiλo xιιl δεν ι'rφηοαμε

xιrθoλoιl για μαq,... Τυφλωθι1xαμε...xαi τιi:ριrπαo1|ξουμε να τιl ξαναβρoυμε γ,αL να αποδεiξουμε oτογ 6αυτιi μαg αλλα xυρ|ωE οτουq iiλλoυg- iiτι τιi φδg πι-lυ.1εννηααμεxαi διbοαμε τοοο δπλο1εριι δεν ηταν .αυχαιo γεγoνοg", αλλα xαρποg τηg διxηg μαg μr1τραg xα[ πιilE δ,τι dγινε ..τoτε,μπορεi να ξαναγiνη τιilριr>.., Kαi θ1ουμε δixιo. Διοτι δτιrγ εiοαι ixανιig να γεννr1oειgπολιτιoμο μicr φορα, οημια[νει δτι 61ειg γιlνiδιο πoλιτιιτμοil xαi .Ιοτιlρiαg δdν μπoρεi γα ιyoυτο αφαιxαμιμlcιαντιξοιiτητα τξg ρειη, πcιρα μονoν δταγ δ τελευταiοg τοil Γdνοιlg οιlυ i.ξαφrι.,EλληνεE .Ιιrτoρiιr εiναι αxαταiιπεδειξε iiτι οi νιoθη. Καi η λυτοι. . Kανdι,ιιg αλλog λαοg -xαi μαλιοτιr δλιγαριθμοg- δ€ ν πdραοε αυτα που περαιταμε θμειg..'Kανdναg αλλoq δεν προαβληθηxε o6 δλη του την υπαρξι, φυoιxη xιι[ διανιlητιxη, δπωg θμεig... Kαν6νιrg ciλλog δdν θπληροlοε ποτd βαρυτερo φι1ρo αiματοg, αναλoγιxα τoliλαxιοτον, δπωg θμεig...KανεναE αλλοg δdν θ1αοε την πολιτειαxη τoυ υπoαταoι θπi τοooυg αiδνεg δπωg dμεig...Kαi xαγ6γαg&λλοgδdν xατιbρθωοενα ξαναξηοη ,(δια iποοταoι, την iδια νooτρoπlα, τηι, iδια iδιoαιlμd την γxρααiα, τα iδια χαQαχτηQιστιxa, τ(ι Ιδια προτερημιrτα' τα iδια θλαττιilματα,την iδια γλωoοα, την iδια παραδοσι, τoυE iδιoυg μυθουg,τr1νiδια θρηαxε|α, πoυ θμεig πρoοxυνηοαμε

iiποlg i:μεig...'Ε,l,τοg ιiπο τιlι'ζ γ'αι μιεταλ(ιμιπt{δε:υιτrr'με' .E,|}ριr[ουg, οi ιllπιliιlι iiμιιl< ιiπιlτε:λιlυl,,μιιir,. .iii'λη" iιlτιlρiα! ,E,xε[γο ilμωq πoυ δdν ξ6ρουμε _φ(i"ιγετ(ιι-εiγιrι iiτι δdl, εiμι(ιστε οi μιiνoι με οιlμπλεγμιατι;ι xιri ι1πιυθημι6νιι! [1ολλo[ -Ιοιυ;

δλοι- εiνcιι ol λαο( ποir τ1r i1oιrν xιr'[ τιi ι'ιι,ιιμcιι;ιlυιl. iι;τι.l xαi αγ δ6r, διcιι,oιlitγτιιι γιi τir πιlριιδε1θιl[-'l,.

Kcι[ πριilτoι εiγιrι ιιi'τo[ ποi' ιτliιιεQrι εivιιι <πριilτιlι,! Αι]το( ποt δd1θηl'αγ xiιπιlτε xιιi 1ι6 y"ιιρα i:πi1ριrγ τilγ πoλιτιιτμιi τιlυ .Ελληνιομιου. πλ6οι, αγr,,ιδιιιrlι,τoι1 ευεQγΙθι:r,τog,. "oυδε[g Αυτoi ποιi δ€ r , [Ιιrλrιιo γνι,lμιιxo. πirι,τcι iπιrληθεr-rιi1ιε\,ι)..... .Ιοτοφ[rι τι,ι'. εiι,tιι "([ι)εF1oυν αρzετiir, iιrτιlριxilτητιl,,δι(lτι f Ailτο[ πιlυ πριlιJχια> xι tiq πιriξoιlγ τιlυζ "πλανητι,ιρ1ε<"!. .Ιιlτορiιr ι'rπο τιi τ[ποτιr..' Ν{d ου.yxιrιrπιr[)οi'ι, r,ιr "ιρτι.ιiξουν, τιiβιιιrι trιι1gβλι:ποιlι, ιn1μεριι, θμι1g τil <φτιυy"ιιδιixια, 1-ιε.τir dπιβιιilοεο.l<πoυ μον[μι(l)ζiχOUμε, μd τ[<"ιiπερ[}ιlπρο|.}λr1μιrrτcι λιxdq ευιιιο()ηο[εg [ι(Ιζ) (,τ(i ()dμιατιrπου θ[γοι'ν τiι ιlilνιlρα 1"ιαq η πιlυ.,ειτιl1lρir91rγμ,α'ilτιi, με τr1νilπcιι,α;ιτιlξi μιιr<ιlτηr,ιrixι.lr,οιιiιι xιιi οτr1ν πιιιδεiιι (xιι( ii1ι μι1νον!)' με τ|g "iδιιιιτεροπ1τ6q> μιιιg πιlυ ιrιlxι,ιi πι'χt,ιi διιιxt1ριiι;ιlιlιlμιε .πιlλi'6< φoQdζ iiNιιιριι z,ιr[ αψιl1oλoγητcι... Md ιlιl^7l,ιιτiιβιlιτι' iιλλiι Ιοιυq xα[

μd Nitπoιιr 1αιρεxαx[ιι.. Δι ιiτι τοil< ε1ι,αι ιiπιυιτδη πιlτε θνιl1λητιxο νιi xρt1οι1-ιιtπιlι (l{]t, δεxiιι\εg x,ιλιiιδεg λεξειg θλληι,ιxεg xιl,[ μiιλ"ιοτcl οτt1r,θπιιlτημονιz,η xαi τεxνιxη ilριlλογiα. γιdι τr1r,δπο(rι τιiιτιl υπερηφαγεto\,τcrι,, Toυg θνο1λι:ι iiτι ι:lτigδιπε.Cτουg γλιυιroεq δ6ν {lπαρ.

1oιlι, οi ανιiλογοι ilροι. iφ' tiοοr, iμιεiq (τα or1μερινα <{lπιιγαπτυχτ(ι' φτιDχαδiΙχι(r xα[ πρoβλημιιτιxα") του< .yεr,νηοαμε,

μκιξi μιετr1νTd1νη. τι1r,Λογιl, την Σxdrilι, τ{r, Tε1νιxt1, την'Eπιοτl1μη, την Θεαlρ[α. Tουg εiνιιι iιπιrρiιδεxτη r1 αxει|ιg δτι τιiγ πολιτιομιιi τηE Eι,lρι,bπηqμπιlqlεΙ r,iι τοr, "iξdλιξιιγ" (ιbg iνα βιlθμιi) αλλiι δεν μιπιlριlυν νir d1ιlιlν τηr, πιrτριiτητiι τιlι'. iiτι πηρrrι, € ν ιr ξενo τρcιiι,ιl ..θι, xιγtlιτει> xαl απλιl-lq αντι:,'rrτε. ι

()τησαγ τl1ν ιiρ1ιxli xιrυριrομιεr,t-1 iιτμιlμιη1rrγtl τoιl. ',E1ουι, xι αυτιli τωριι, ιli ,.πρι';τιlι,, την ευxαιρiα νιi [xαvιlποιtiοιlυγ τα διxα του< ι-lυμπλ6γματrr xιrl ιιπυlt)r1μιενrι.ιττt1ι, iπιl1η πιlιi ξ ποιlιiτι1τιι αl.τ'ιzιrτει:lτηοε πi"dιlγ τηι, πιlιιlτητιι' εφ iiοογ ι1μειE δεν ε(xιrιιε πιl,rf πoιlιiτt1τrι. μιoι,ιl πιlιιiτ11τιι ,.εΙ 1α μ ε:,... .Αxιlμr1 θι,ιlχλητιy,ιδτε:ρητιlιi< εiνιιι η ι,χdιμιζ iiτι xιιi η θaηοxι:iιr' τιlυ< iιxιiμη, ιilq .n61.1rιι,ιιττιxt1,ητιrν αl,τιγριtιρη τi-1< .Eλ}'ηνι,ιrpιoδ μεδιxη.< μαg xιι| ιυ< 7"ριoτιrιι,ιNη πιiλι μdιrιll τιlι-l

τrrδιiθr1zεNα[ iπεl,"ριiτr1οε,διιi τrlg Ριilμηq zιιi τ{1gΚ{t)νσταγτι.νιlιlπιlλεu-lζ. Mπogει ιll πολ,λιlI r,ιi 1ιt1ι,τιi ξεριlυν (iλιl ιιιlτιι, z"ιιt xιl()ιlρ[tιlι'r,,, τiι ξi.ι'ιλλιi"οi λ[γοι. θzεiγιlι πιlυ <μιε:τρι.lιiν

ρι)ι]γ. ιilt ..1ιlψτιιψ(ιχι((,> Miιq ξιlρor'l, -xιι[ λ[.1ιl :τι:φιι1,ρι;νl1τιxiι. xιrl μιirq xιlιτιlυι, ιrιl^1Nιιτιr[}ιιτιx0iιπι\ 11i iirμοg τιilι, ,.δiι,δρι,lr,, n11irζ.1ιναν. Κι1[ ιiπιlQιlι1ι, γιιi τιi πιi-lgμπιlρι:ιτιιμιι:ν(ι iπιβιιil.1111rμι] μιfοιr' irπιi .10 ιliι'lνεζ ι:iιi[lιlλιilν, dπιδψιlμιιilι,'χ(ιτ((χτη(,ι:ι|)\l'τιιπειγιilιlει,lt,' ()ιlιlιιilγ zιιi i:πιιr,ιrQ1ι'lι,.ιτ1ει\.iν iιτιiι1ιιlι.

111μ)16ilιριlιl (πιlιl ι\ιιjτι Ιιrιlζ r,ιι ιιi1ν i}ιlμιουr,τιιιiiτι ιl μυ()O-q ιiι,iIiιιξε ι,ιl\,ι:χ(')ζ'μιε xιiπιl. ;ιιri μιε [ι)ριilτιι. τιir, |}l.lιιxιl ιττιl y,ιlλουιrε πιιλι xατι'l) εir,ιιι βoυνιi xιι| μιi),ιg dφθιιι,ε, δ |iριi1ιlq 6λλr1νιx(l<,διxιig μιιrg μιυθιl<.Ξε1νιlυι,iιxυ<, -i1 δεr, θι:λoιlγ ι,ir ι,πiιι,ε θιlιιιlιlγτιrι- iiτι τιi "δενδριι" -πιlυ ilπε:ρηι{.,ιιγι:ιtιlι,τιιι. irπ(l τig θυελλεg z,ιιi τ[g ;ιιιτιιιγ(ι\ε:<.αλλιi τ(r ..7ιlρτιιρirxι(ι, λι'. .7(ξοιlν xιr( ιli θυελ)ιε:g περνιl[tν il.πιi πιir,ιll τOι1( χ(l)Q(ζ ιiπιlτε. λε:ιrμιι... ilλα ιrυτiι, εiνιrι φιινι.ρ(l πιbζ ιli υ7,ι.σειi μα; διi, 1τ1r1-ιπιlρoδr,παριi ι,α εiι,ιιι iilxQι,;g iιr,τιφcιτιz'ι.q' rιl,τιθετι241i;. ():. tJ;Ι )( }l τ i/,ιiτ ι y"ιrιrμιιltl π Q( 'ι μπλε^y μcιτιx dE, πoλυπλοy,ε ζ. ι\ι ιryεδilν ..ο1ιξοφρενιxεg>. Kα[ ιiπ(l τi,gδυιl π},ευρdqf1ε1[iιιιιl... ιbζ αι,ιιπιiΠoλλοi ε:iγαι θy,εΙγιlι που ι\ι|1θηγ'ιιν τ(ι.,,ε^1ιlνιiτιl' ;ιιιιψιlυ< φευχτα, θξετiμηοcιι, την ιiληθειιι, x,ιιi,θπραξαr, xrιτιι Mε

ανdχOγcι. 'Aλλα χαi .Ι'Qχετo[εiναι α{πο[ πoυ αρνηθηxαν "να xοιταξοιrν την M6δουοcr" (δηλαδη αληθειcl πoι] πε"τηι, τριi'lνει")xα[ πριlοπαθηιrcιννα βροιlι, τι\ xαγ'€ x τυπιl αντi.1ραφιl 6r,οζ Θηοdιυg, δoτε να τt1l,(σχOτωσoυγ, xα[ γα iιπαλλαγουι, απ'αυτην, MπορεΙ να βρηxcιι, σι)|-ιπαQαστιiτεg dιρxετουg,irλλα πoτ6 δ6ν βρηxαν ιlτερειr βαοι γκi γα oτιrθoδγ.Γιατi δεν {lπηρξε, .FΙ δdν ιiπαρxει xcι[ δdγ μπιlρεi να tπαρξη. μι1νη"διdξοδοg" xαi θλπlδcrτουg ητιrν γiι tiτι θμεΙgδdν εlμcιoτε .,Ελληι,εE, "ιiπoδεiξoυν, <θxεiγιlιoi xιr| συνεπαlgδdν 1ρειαξονται τiψrειgη ευγνο.lμιlοιiνεgπριiq xατι νεxριi ' x&τι πι.lιi πdθαγε xαπoια xιιτα oφετεριοτδν iπo1η. 'Αιτ[θετα, διxιrιολ'ιlγεiται η μηι,ι.<' ,Αρ1α(ου .Ε'λΚλdουE, δηλαδη xιrτiι τιbγ αημερινιilι, 6νοg λιiνων!

'Aλλα πδg να διxαιολoγηιτoιlν, να ιιiτιoλo^1ηοoυr,. την θνo.,Ελληνεg, οε iiλα τα 1αxλητιxη μαg δμοιιiτητα μιdτουq "τιiτε Qαχτηι]ιστιχα

τιlυg

γνιυρiαμιατα,

προτερηματα

xα[

θλατταl-

ματιr;Παlq γα διxαιολογηιroυν τηr,irτιiφιιι .7λιbιrι;αμαg' τig πrrriτιiφιιι ιl1ε:δdlν ραδoοειq xαtτα iθιμα μιrq'την θπi 40 ιrLιilγε-q πιιριlυιr[ιr μαg ιlτουg τοπoιl< οπιlυ με.1ιιλoυργηοcrμεxα[ iξιrxoλιlυθηoιι1"ιενα μεγαλοιrργι)υμιεxιι| να xριrτουμε iiιrβε:οτη την Φλογα, οτo μετριl πoυ 1ιαgθπdτρεπιrνοi αντiξοεg περιαταοειζ; .,E,γα<rDαλιιε Qαi]ε ρ xα[ μiερ ιxo ( ..δι.ιrr,ιlιlυ ιιεγOι-παQαγοουμεγoι> δdν &ρxoυν, δdν i1ι;υν βαροs irρxετιi μπρoοτα οτig πραγμιατιxoτητεζ, oιiτε οτlg φιλoοoφιxεgο1ολεgτoυq,που xα.,Ελληr,εg. θορlξoι-'ι,τoυgθαυτιlυζτoU( μd μdτροτoυE Mια -ij πολλ6g-dl,νcιφορir οτην Ριbμη δg "αiων[α πολι" xcι[ δg cιυτοzρατclριy'ιi"'δ6ν μιπιlρεi r,ir xQυrilη πιbg ο,τι "δνειρo .Eλληl,ιομιοg! ilπηρξε η Pιbμη flτιrνδ,τι την dxαμε δ Miα αι,αφιlρiι oτo Σ1ioμα του 1054' δεr, μιπιlρεi ι,α xQυιllη δτι frτcrι,η Ρωμη ποil αποo1[την iοτιlριxη πρι-n1μιατιxοτt1τιι 6

ι:rθηxε ..αiρετιxiι> xα( ii1ι η Κο:νoται,τινουπολιζ. δκiτι αtlτη .E,ληταν πιlυ "θνoxληθηxε> απο την παντιlδιlναμιiιι (τoτε) του λt1νιιτμ ο iτη< A[' τιlxφατoq l[ιι:1 ια:. ΣυιlεπCυζ που βρiιrr'εται η "πριiοδοg τoυ Διιιφωτιo1"ιιlι', πιlυ υποτiθεται δτι αημερα θxπρclιlοlπεi l.1 "Δυιτιg"; Στηι, irπιlλιlτξg Ριbμηg. η oτην δημιlxρατι.xιiτητιr ταρ1iιι xαi τo "αλdθητoν" τιbr, ιrtlτιlxεφiιλων oρθοδoξων θxxληιτιιbr, πι.lυ xρiιτ11υcιr, ατoιρια την πριυτιl1ριοτι,ανιxη πcιραι\ιlοι; Kιιι ιli ορxιξιiμιει,οι τη-<Δυοειυg πιilq φιrνταξoγτcιι γiι ουμβιβαιlτt1ν "ι\ημoxριιτiιr, οιlιlν cιυτα τα r,rιnlμβ lβcrιrτcι; ιrτηr, ..προοδι; αυτl1ν" xαi τιlυ< Kιr[ iiτιιγ 1y1,^yxιιτιrλdγοιlν Διιιμαρτυριlμfνουg πιυ< μποριlι'γ γ( "λl1ομoνησοιlν>,ι,iι ..xQit. 1ι,oι!γ), δτι ιli Διαμιcιρτιlρομεvιlι ilπηρξcιν xιιi υπdρxοιlι, ιil<... xατιi τf1g Ριilμιηg, που xcιθιjλου (πQOOι)ειlτιΖli) διαμαρτιrρiα δdι, irπηρξε πιlτε.,drλλα xrιi τελι:ιιlπο[ηιrε:,θεoπο[t1ιτεμdλlι;τιr. τιjr,, ιrxοταδιιlμιo. ι.ιπcrγορειiιlντιr,q ε:π[ αiιbι,εζ την με,λετη τtl: 'Αρy,ιι [αg .Ε,λλην ιxξ..<Γγιδιτε u.lc]

Tdλog, μιιi iινιιφορα ιlτιiγ .Διαφιrlτιιrμιi, xιι[. οτιiν ()ρiιrμιβιl τr1<Δημοxρcιτ[ιι( xcr(τΦν πιrρεπομdvιtlν τηg, πω< μιπιlρεi νdι λη.Ελ.Eλ}"irδr-ι ιrμονηι;η iiτι xcrt ιrυτog υτην γι:r,νt1θηxε xιιi ιlτιiι, )ηνι ομκ,lιiφε i λετrrι; ι ιlιl-πε QιφQιlΑiτ6 g oi ιτ1εοι:ιg <αγαπl1E-μiσol-lζ),n$nl l μ1r4,gι τξs θπαzoλουθα νηοεαlg" εiναι μιlιραια φυιrειυg τοt' ανθριδπoυ xιr(' τελιxυ)g τιbι,νoμυlγ τtlΞ φilιlει,;<. δoo l'αi λεπτιl1ιερηg νιi εiναι, δαο Kαμμι(α <Πρcι^,,ματε[cι,. να γiι,η δ6ν μπορεT νiι αλλαξη τiι πραγxα[ ιlτoι1ε:ιοθετημιd,νr1 'Αxομη λιγιbτεριl 6γιι απλιi Δοzi1-ιιο δπιοg αυτιi θδω, τιi ματα. .Απλιbg tlπενθυμiξει μεδπoiο δdν θ1ει τdτοιεζ φιλ,οδoξiεg. τα πρoιlοlπεΙcl μιεριxοlr, ψευδιbν xιr[ ριxεg αληθειεg, [3γαξει αποτε[γετcιι, απειrθυνεται οτοtg απλουg drνθριi;πιlυg, αilτoil< 'Αδιx[ιr, που με. α,πορ(cι. μι6 ιru^,,1υoι,με πιiι,ο. βλεπουν την αυτtjr, που προιτβιiλλει βαναυιrα τιi cιiι;θημα. τοi Διxιrlοιl πιlit

βρiιlxεται

E,ΙΣΑΓΩΓF{

y'dθε iiι,()Qιllπιl. μdοα οd

Eiι,αι β6βαιιr ιiλr1θεια, δτι τιi Φιlιrιxιi Δ(xo'ιιl dxπεxειπoλυ .,C)ιlιl μ"ιιi η Kιiλιroιg ιrπιi τογ απo τ(l 'Eφηρμοι.iμdι,cl Δ(xαιιl. Τι'l xιrλοy"ιl,iρι

Π α ραδ ε ιιiιl.

A.Δ.

τιlυ

1993, tlναE μι.xριlg <iιεριιιlι,οE>, dπειlε

,Αpιεριzri. 'Αιροριlυoε ι16 μι[ιr iδιοτιlπη i:ρμηνεiα xir.πιx,. οτηr, .Ιυτορ[ιι<, τrig ιrε: μ[ιr περ[ι:ργη ι,rγιiλιrιlι τοlν δεδιlμι1γ(l}\,τηζ ilπoδι:ιξη xειριιlμιilν xιιi πριlιlπτιxCυt,, ιττιj iπο1ηq y"cl'tι'lt "μιια z-ιιτι;lq )-r τιl[' 2 | ιlι' Α ιιilι, ιl. .

..Ιν{ιxριiq,. frτιιι, ιi zεριιι.lr,ilg rιυτιic μκiνο θπιφιιι,ειιry"ιb(. Δi:γ ixιιμιε πολλι,ι z,υμιιιτι,ι.ιliiτε: φιiγily,ε iιρ1ιxiι νιi xιiνl1 πoλλd.gξη_ 'Αi"λιi ιrπ1ν ιliι;iιr ι\ημιιlυργηιrε € γ ιrι, μιxριl ιrειιτμιι1ilπιl. μι6α, τιlδ δπιlioιr, ixzεντριl y,ι,ι[irπιi_ τιi ιlι:ιιrpιιxil xilμιιιτιι [)ιιλiιιrιτιιl, χ(t)(p({,y"ρειιi"ιrθlixιιr, ιi,ρxετι,l ι\ιι,,"ιiτr||-ια γιιi νιi xτιrπt1ιlι.lυι,τi< y(ι ιl[,σιcιιlτιxιl< ..ι"l'zτι1q" ιρι:ριlιlν τ[( NcιΙ ξημιιι.<τιtι'q. .() ιlειιr1ιιi<ιιirτιjζ i}φι.ιiιι]τtΙιι;,ilt.(l,ιliiνθρι'lπιl xιιi ι;ε:μιiιrπεριιlδιxr1 ι,zι\ιlι;ι. τιlλΙl <ε:iιπιιrτε:ιlτιxtl,.πιlιi λ[γιlι διιrβιiξιll'γ, (ιiπιlιlτ6λλετιιι μιiι,ιl (Ιε ι,ιrγι,ιi,7'ιi ιιilτιli πιlιi τ,tjr,{rι-ιi.[iι,ιξοιlr, δοομι11τε-<) εiγιιι i.y"εΙγι)ιπιlti, μιi:ιxr ι'ιπιi διιιxψιτιxιι γQ({q,ει(ι. ιrποιρcrιr[ξιltlr,... Ι{ιi'i ιl iiιl(JQιllπιlζ πιlυ ιrιlι,6τιtξε τι1ν μελετr1 - iiρt)ρο ι\ι1ν ι.l..'ιιι τιl1ιιiιlq. E'iγιιι l,αθηγητr1g - με:λετητηgτη< πιlλ"ιτιxl,1<iπι(Jτ}]μ1lζ. xcι[ ii1ι τη< ()ε](,)Qllτιχη< τrlg iφηρμοιlμιε.νη<ι.iμιιll-q ιι(jγ().

. μιελιlg τιilν .1νοlιΙτιilν- xrri il1ιοl<ι},γνιbιrτοlι, ιδμι'ιιιiτι'lι, (Jτυ(ι. τηγιxιιlr, μι:λι:τιilι,. τιi ilπιliιl ι;ιly't,ιi z"ιr,θοqlilιlιtν τ(< πιlλιτιxι1ζ πο υ irxιlr',ιll'l()ιlυγ ιli z\ιlνιi με ι g λi.,lον l"ιι ι ρ(l ιiργιi,rι:ρrι. .Ι Ι AF F ΑΙRS" π ι:ρ ιο ι\ιxrl € l "δoιrιg εiι,αι τιi "F oRΕ ΙGΝ .Yπο()dιrει<,) (*,Εξιllτεριxf-< xr:ιi ιlι,γτirxτllE εir,ιrι (l Σι,ιμιlυελ .Eπιιlτr1μη< Διαxιrβερνt1ιrει,lqτι.lι' Xι.ivτιι,γzτιlr,,xιιθr1γητrlcτi1g .Ι.ξιi.lν'oλη", τιlι'l [1ιr,νεπιΣτρατη.;ιi,,ιbι, Mε}ιετιbν ".[δριiματιlq .FΙ FΙtIΑ. ι;τημι[οιl του Xιiρβcιρ\,τ τιr-)\,. μιελdτη αilτη εiι,ιιι προiον .Ε,γrιλλιιοοιlμιενιl περιβιi}"},οl, του Σ1εδioυ μ6 τiτi,ιl "J.ιi .Αοφrrλε ι xiι, Λ μιερ ι z"ιrι,ιl,"cιΣιr μιιρεριlντιι,' [ιιg xtιi τ(.ι,Ε,(}r,

.H

απαρiθpιηοιq xαi μιιiνo εil,αι irρxετrj διlοτυy"ιbgγιdι ν(r πoυ αποδεiξη π1ν αοβαριiτητατιrυxειμενιlιl xα[ τ[gθπιπτοloει-< μπορεi

αυτο γiι θ1η οτηι, Eο.lη λαιilν y"ιι| iθνδι,,

οε xαπιlιιl

πρι.l-

οεxig μελ}"ονx"α[(oο;gijδη παριiν! Αι]τιi εiγαι γνο.lιlτιi- τοiλαxιοτογ θiι δπρεπε ι,α εiγαι - iiτι oτi; FΙΠΑ (δπωg xcri αλλoυ) ilπirρ1ιlυν πο},λ6g ι1μαδεg εlδιxοlν, ο[ δποiεg. σιlγχε\,τQιυμει,εCιτε "δμiιδεg σxfqlει'l<> τt. (Τhink Tanks) iρειll,ιlυr,. μιελετιlδν, αγιrλυοιlν τir ^/ε^i,ιlγιlτιr, ()ιχO\,O!-ιιχiι iξελiξε ιE, τ[< πιθιιγοτr1τε g. τir iοτιlριxιi, πολιτιxiι' xαi xιlιγοlγιxα δεδομεγα τδγ γε:οlπολιτιxοl\|πεQιΟχtυ\,,,frπι.lβαλλιlυι, ο1εδια xιιi με}"6τε<δριiιτει,lq οτιlιig Lθυνοντε<z,ιι[ oτ[g xυβερνηιrειg τalν Mεγiιλαlν

Δυνιi1-ιειl)γ χ(tι πoλιr ιτι'χl,iι γ[γο-

γται ει(}ιιχOυοτo[.

Tιi ιilcιινιiμιεγο αilτil εiνιrι xατ, € ' Eο1ηι, iιμιερι:,'ιιr,ιxιi. Kιιi iiπι,l< ιτr1μιερα.η FΙ.Π.Α. τ1 Mονoxρdτιυρ Δυr,cιμιιg,τιi πα\'επιιlτημιιl τoυ Χriρβιrρντ θειrμoE ιτεβιιοτιlq xιι[ πιινiιτ1ιlρο< ιrτiE t{ΠΑ xαi τιi ιlτρατη.1ty'α τ()υ [ι\ρυ1,ιιrτιrπα,ιr(γι,ι,;ιττtr.1ια την irxριlcι 1-ιατιxοτητ(ιτοr.'< ιττ(g xιl β ε ρlι1τ ι x dq ιlφιιi ρ ε g i π ι ρροη <,! μελdτη ιιirτη εiνιrι πι()ιrγοr, γit αποτε}"dση - ii l,dr iιποτελi1 iiδli

(!) - xcιτευ()υνπjριιl πιrρiι.1oι,τα τξg πολιτιxξg τιlr, F[ΠΑ οτr1r, περιιly'η μιrg. Πoλλd.< iiλλοlιrτε εiνιrι οi τε},ευτιrιε<iι,δε[ξει< γι<i i,"ι.ιτιτdτoιιl.,, Σιlγεπιilζ, iiν ι]1ιcιιττcινxριlπιlg ιτoβαρil, iiν εixιιμιε πQαγιιατιxf πιlλιτιxt1 xιri πνειrμcιτιxη η.1εoiιr.iir,εixιιμιε πρεoβεiεE xα( ιixoλουθoιlζ τυποιl ιτοβιrρι.lυg xαi ilπευθ{rνοιlg, ξ t,πιiθεοιg αυτη (πoυ ;1γftr1εται ατιi 1993 ηδη) Θιi θπρεπε νiι εi1ε γiνει αμ€ ο οlg .;νulοτη ιlτην θλi*1νιxi1xιr[.}dρνηοι.γα εixε .1iνει αντι. xε iμεr,o ι:lιlοxdιilει'lγ xα[ iιποq,α.,u.,;1rθγxιr[ροrr d,ντιμιετοlπiαεωg τηg μι6 xirθε τρ(lπιl. Διι1τι μftg ι'rιρορα iiμε:ι:lιι xαi θπιxiγ-

δυγιr!

.γνιυοτιi π).ειlr, iiτι δfr, εiμαοτε xρdτοg δUστι'χι'.)ζεil,ιrl χα ι α λ}. < i1i ι 1 β αλυ . δ τ ι ι l i η .7 ε ι l i ι : 1 ι ι .- ' .i ι ,ι ιι τιι7"(ιο π ({ στεC ,Αλλ"α

10

αρπα1τdgxα[ δτι η οηψιs 61ει φθααει xαi ι.lτηντελευτα|αβαθμiδα τηg Διoιxηoεο-lE... ',Eτιrι' πανεig . o{1τεεiγαι - δ6ν φιι(,νεταινα sλιrβε .1νωιlιιl!

Kα[ riν xαποιοg θλαβε,δdν 6λαβε τoν xιiπο νil iνημερωση χα',,Ιοοlqδ1ιωg παt ι,ri γεγαt, μιr1νxαταλcιβε, ιlυτε "δρμoδιο>. αtlτιig ιlilτε δ "αρμιiδιοq" τ[πoτα απο τr1νoοβιrρoτητατηg υπoθεοεαlg...Ε,i1αμε ιj;<γνιυοτον πολυ οοβrιροτερα πραγtrrcιτα γιtι ι,α irοχοληθoilμε ιττο διαατηpιrr &πιi το 1993 (θεροg) iδ-<τι1 1997:τig <αρπιι1τdq>τιbν xονδυλiων irπιi τα ..διαπλεxoμενα,, ,Ωγαοεtoυ (την ..'Ωγcιιτε:ιαδιr,iiπιυg ilνομri'την ι1lαροα τoυ τιbt,xoμιματι,lν xιι[ τιi.lγφcrτριωνμε.ιlα οθηxε), τig ου^1xριlυσει: oτα xομιματcι.τig ι|ηφοφορiεζ xαi τoυζ 1ειριo;-ιιllicγιιi νd <θxλεγoδννdοι αρ1ηγοi,, τιioα xιι[ τοιlcι oαoβαριi, αιrν6δριιι xα[ ixλογdg!... Κανε[g δi'ν θμαθε τ(πoτα' xαγεiζ δiγ εiπε τ[ποτcι,xαγεiζ δdν αοxοληθηxε. Χρειαιrθηxε να Ελθη ιi Nοε1μβριοq199.5γιιr .Eλληι,ι.lcιμε:ρι.xrrνουg που εi1cιr, r,α τιi πληρoφoρηθιυ' θ.1ιii,απο θλθε:ιγκi τir Xριιπιlυγεγγα xcιLycι αποq;ιιο(.ιτoιlμε1ιιιt[ γα διilcrιυμεμirιν απiιντηι;ι oτογ x. Χαντι.νγxτογ,ξητ(i)γταζτr1νδημοοi.ευιr[τηg ιlτil 'iδιο περιοδιxιi' ιilq ..διxιl,ιιilματοqαπαrτt1ιτεωq,, θλλε iψ ε ι δπο ιαοδη ποτε αλληE xρατιx"η<iιντιδραοε οl<! ',Ε,γραι|lιιτοτε, τoγ 'Ιανιlυαριιl του 1996,την rιπαντηιτι που θα διαβαoετε παραxατω, αναγχ(Ιστιxιιl<δλιγιiλογη (γιir l,ir ι\ηιπιi ιiγγλιxα. μιlοιευθη εtxολιbτερα) μεταφραο1ιdνr1 Kα[... περiμενιr να δoθη δπoυ δεi! 'Aλλiι, περι6ργαlg' xαμμια oυνd1ειιr δdν δοθηxε, διοτι o{iτε xiiγ παριιδοθηxε .Ε,λληνoαμεQιχαγot<.,. Γιατi; Δ6γ οτουE ανταπoxριτdg μαg γνωρ[Eω.oilτε φοlνη' oiτε αxριicιοιg. .Eλληνιxiι, ΣυνεπΦE &πεφαιrιαα να την δημοοιευιτοl οτα διοτι οτο μεταξυ διαοτημα' xαπoιιlι θπιτdλoυEαrπεληφf)ηιτιrι, περi τ(νοq θπροxειτιl xιrl αxουoθητ'ε xcιt μiιr φιυνη 6λληνιxη για να xρουοη τοι, xαlι\ο.lγαxιγδυγoυ, ιiπo τoγ xαθηγητη x.

11

Xρηoτιl [.ιιιγr,ιιQir,ιrε μιιi xιιθη1ιερινrjiφημερ(,διι.Παλι iiμulg y'αγεγιrν ..iιρμιiι\ιιl,.

1οlρ(gιiπirι,τl1ιlι,1ιυρi; ι'rι,τ[ι\ριιιtιαπ(l ..Ελλην πιlλiτηq, 6τι Θειl-lρο-lilτι, δτοι' xιiνυ.t τιi 7"ρειlg 1-ιοιrιilq προδoμιενoιtc πirντιι τιlυ'ζ νιi iνη1-ιεριllιlω i'πιl1ρεαlιlι τr1ν i1ιll ..Ελληνεg αλ)'"0zαi παγτα zιlιμιοlμιdνουg ^1ιατιi τi διιιπλ6πετιιι πiι.lι'l iιπο τ!ν πλατη τιlυg. θνο1ιlυζ (lλυυζ τιlilg iθυr,οντε; πιl{l &^;,νili1ι;ιrι, Θει,υριυ iiμrcl-.< xιιi ιιγνιlιlιlν τriν ιiπιi τιi 1993 προε,ιδoπο[ηιlι .1ιιi το <πυ.lgμιi< |.i),dπιlυr,xιι[ πιil< trιαqπριlορiξιlιll,, τα ιrπουδιιlα αι,lτιi μιυιιλιr τη g C i xιlιl μιενιοτιxξ g Αυτιll,ριιτιlρ [ιr<τιlι-l'Ατλcιι,τιxιlιl. .Ι.ιυριι, τι.l 1()97' βλεπιlυν τιi CrπιlτελdιΙμ(l,τα iy, τιl[l πι:δ[ιlιl τηq μιrI'ηg τιlιl Αi^,,ιιiιlι', τi1g Κυπριlιl, τι'lν Σxoπ[(l)\/. τηζ .FΙπεiριlιl, τωγ Bcιλxιr'γiιυγ' τf1; Τοιlρz[{lq, τιlιt Θρrixηg' τη; .Αλλιr zαi r,ιι Krιιlxiιιlιlυ... Kcι[ πιr,λι μιlιιλιi δ6r, iβαλιιr,'

ι.ιργιi. iβιιλιιι,. εiι,ιιι πι()αr,ιir, ι1τι εiνιιι }'[^1ιi .Γι1 y,({τεστi1μιε:νιl ε:ir,ιιι ιrιiπιο. Δε:ι, d1ε:ιιliiτε τir πιlλιτιxιi μ(Ιζ ιiνilγxιιiιr γιiι νιi xιlβερvr1ιη. Δι1r, ι;τιlι1ειιilδt1χι{Q({y,τηQιστιz"ιi' ιι,>... i:ιyτ[πqο βλ"θπι: ε "xυ β ργiιγ [Ιι.ριιlρiiι:τιιι ιiτiι il'ξιιil1-ιιιτιι,ιrτ(q iιπιlλιrβdg z"αi - πι)..)π(iιJi. (i..rι)ι((\,ι\}i\/τιl)\, ι,τιζ iιρπιιμι:< τ()ιtζ...Στηι, ι;ιrl,θι17.11)'μγt1ιτι

πρι lβλdπε ι. Kr.ι[

πιlτε ιiπιιi,τtlι'ι ri δπ()to\'δl1πιlιε ixβιιιιlμιιi. γι1r ι,(ι τα. διιιτl1ρl1ιlη. .η.i εi\,(,tιιτι,ιπιιl. Δει, iχει ιliiτι. ,γ1.ilrι(ιτιxιi μιιι<xιιτειττtiμιε1r,ι.l τιi' ιrτιlιy'ειιilδη 1ιιριιz"τηοιιττιzιi. ι.ιι,ιr/xrιiιι γιι1ιι,ιlι xιrt)oδt1γt1ιl1 .tjλληνιl)γ (,τ1iγ i:ξοδο ιiπιi τr1ν πιιoιrz,μtl. Δi:ι, τd δf}r,ιlζ τιbι, iνδιιrφ6ρι:τιιι. Κιri πνε:ιl μιιrrιxιiE τιι^1ιiqθα πrl <i.l,διιιφεροr,". Περιιlρ[ξι:τcrι οτιi ιiξιιδμιrτιr xιr.i οτ[g ()ει;ιθηρtε:g...Στt1ν δοιrλοπρεπεκι πριi-q τουq iιτ7"ιlριlυ<y"ιli ιrτην ilδιιrφορlcι πρo'< .Eλληγιzιli λιιιlυ τr1ν μιιiνη πριl.1μιιi,τιxηδυνcι;-ιι:τtlι, δυl,αμι τιll'l .,,Ιι,(l)ζ ιiποoτιlλη πλεοr,, γα ε:iνιιι ii1ιοlq ιi'ιirτr1 πιlυ xοι.μι1ται' η λαοιr ι\ργrl Θειlυ,, λdει τιj παλαιιi ^yνιυμιxιl' τιlιl. Διοτι "δργr1 .H ι\ιιlixηοι ; τoδ xρι.rτιlυq εiγιιι ιrα:τια. oi Kιιρεxλoxdντιrυριli τηg (αν()ροlπιlι μιoο[ zιrqlι:xi.-α. μιιιτιli iiι,t)ριυπoι) iιδιαl1

φιlριlυν ]/ιiι iiλιr xαi ^yιit.tlλιlιrζ. Kα[ δτcrγ ι\d.ι, ι'rδιcιιριlρουr,. .γngχ11.1i,ξουι, ε:iναι γιiι ν(ι πcιραλilιlιlι'γ xιiθε χι\,ησι ij ι\ραοι! μιονιlν οε iπιδοματcιxrιtτριετiεE' οτcιγ δ6γ ilπολο^liξοιlν xιri ι16 xατι ιiλλα... Kαi εiγαι δ'ιrιrτιlχιilζ dιπεριιiριιrτοι... .o .Ε}"ληνιxιi-.< Λαog xοιμιι.ιτιlιι. Σε λiγιl' iiν ιτυνε1[.οη iτιlι' .,Εttνιlc ,,Ε,()γclι'ζl εir,ιιι Το δdγ Οα 61l-1xιινεr,ιr χαQαχτηQι,ι)τιxιl (Jι!\,ε|δητυχιι[ ουι,δεομιι.lg irτιiμι,lι, δμιlκl.1ενCυν, δμιo^,lλιilιrιτιrl\, ',E,1ιlιl1,βni.1νιιlιrι τoυ iιlτιl.1ιιι 1ρ1rq. ιiντ(lτητdr την πι.lιl1μ6νι,lν ριxιlυ

τιlυΞ

πcιρελθοντιlζ,

συ\lαiσθηιlι

τιlυ

πrιQι\t,τιlζ

1Ο1lq zιιi

ιιΙι;Θr1μιl'ε:{lθυνηgτιli μιl)"λoντιiq τιlι-rq,iιλλιi xαi τιilν dιπιr1ιiι,ιrlι, ,,E'xιlυν θπiγνοlοι. τιill, πεπροlμιdνιllι, τοιlq ιi;( ιlt11ιεριr,ιlιl 1g1lq. ,,Εxclιlν tr.ιιι, 1ιilριl' μιιιr γi1 xρixιlυ τξg kττοριxηζ τoιtζ dιλιlιr[ι\ιιc. iiπιrl( τιiιτιlι iiλλοι γιiι νiι .1εννιιlflντcιι, νιi tουν, γα πε()α"(ι,ιlι-lι,.

πρiν iιπ' αilτιlυζ y,ιri τιiοιlι dιλλιlι μετiι ιiπ' α.ilτιlυζ. Mκi Πιrτρiι\rι Γη ποr1πληριυοιιι, iιε θι'ιriεq xαi ιιi1ιιι iiφθclνιl γιιr νιi την ιiπιlxτtj ιrιlιlr, xιιi γdι τt1ν ι\ι ιιφιlλilEιlυl,. .,Ελληναq. ,,Hθελιιι, y,ιri ()i:Αυτα ληιrμoνηι;ε τελι:ι'τιι[ο.lgιi 11j1lεlγxι:φιιλο, λOιl\, χiΙπ()ιOι.γα τiι ληιrμοι,ηι;η. Tου "i1π}'ιlι,111r xιlιi τογ iβιιλαν ιlτιi πλιlντr1ριιl1lι'ιιirτιl. Κcιi τιiι, ..:ειlιilριιιιτrιι,... .,Αg xcrτιrλιiβιllμε θνιι ιiπλιi - xιri δυιrxιlλo - πρiιγ1ιιι: Δdν θiι ιτωθουμε iiν δ6ν θελι'lμιε νιi οοlθιlδμιε. Δεγ θ(ι iπι(ι\κ.lι.προιrοlπιxδζ βιιilιτυlμε ιilg xρirτοq iiι, δdγ xιiνι'lμιε: θμιεig ιli αυτ(r που ι\ε1γθελει η ι\i'ν μπι;ρει τιi xρiιτιl; Nιr[.οιl)"},ο.,,ιz,ιllg, μια<.Κιινε[.g δ6γ θα pιir<iπεριιιlπιιτθη iiι, iμι:i< δεν ['περιroπ[οαl1-ιετoι, δαιlτo μιr<. Κcrl cr{'τιl ιτημκr[νει ιrιiλπιο1-ιιι ()ελt1ιlι.αl<, iιποτιγirξεα]ζ τηζ {lπνr1λ[cιgτιlfl νιrρxοlτιxιlυ ;"ιf το δποiιl 1ι&,< πoτ[ξουν. Σηtr-ια[ι.ειθ1θρα ξοlντιrιι1, ξε1ειλιιτμ€ ν η' xιr,τir δπιlι ()ι'δ liπ ()τε,.ρ1μιiι: i zοιμitει. .o αiμιr, δiι..<Dρα.1xοζ>δ6ι, θα θιlαιαoη oi'τε: μιil' 6111^1ιiι,cr .O xριrrr i1 ι;ιl1-ιφd.ροr,γιανiι μιig αιbοr1. Tοιlρxοg θir θιlιlιαοη τιi παγτα για ι,ιi μαg xαταβρο1θiι:rη, ir,διxιi.lvτιrq τηr, διcι}"ιlμιdνη .o Σλαβo; θd περιμιενrl χ(ιιι}εχαχ(ι τt1ι,ιτιr_ ιιilτoxρατιlρlcι τοιl.

l3

.O γτQι|iη μαE, για να παρη τα απoφαγια του Τουρxου. πολιτιxoζ μαζ θα φυγη νυ1τα xαi θα ξεxoxxαλiξη τα φροδτα τηg .o <διαγοoυιιε\,ι)ζ- παρα\,ι)αρπαxτηg του οε τoπoυq ιiλλoυg. oυμεvιiq" μαg θα πα(,ξητον xαι αδιxημ6νo πρo. "θλιμμενο σφυγα>oε μια νdα (οαμπωg εlxε xα[ ποτε;),Καi 6 "πατρiδα> ,,E,, αilτοg εΙναι ciπατριg dξ dlρολογiαg!Το "διαπλεxομιενoζ>; δεν oυτε πcιτρiδα 61ει. χQημα μυρlξει, "'Aνδριbν xεφαλrιιιlxρατδν, παοα ^1ξευφοροg,irλλα xιri ταφog".

Moγογ θμεi<μπιlρo0με...',Αν θ6λoυpιε...

To 1996'δ x. Xdιηιγγχτoγ ξιινα1τυπηιτε!Αυτα πoυ tγρcrι1lε δg iiρθρο ιrτιi FOREΙGN ΑFF-AΙRS, το 1993,φιr[νετιrιiiτι 6xιrμαν τιioιl θετιxη θγτυποlοι, δoτε θειilρηιlε τογ θαυτιi τιlιl tποxρεωμdι,ο (r] δτι ηταν ιiπλωg προg πρoιτιt)πιχ(iτι)ιt συιιφ€ ρ oν!) γα τα &γαπτυξη λεπτομερdιπεριι xcιLνcι τα ανθ[οη μd δποδεiξειg περ[,τclδτροπου αντι1-ιετωπ[οειυg τoιrg. ',Eγραιplεxα( θξdδωoε αυνεπιilg βιβλ[ιr, δπoιl αι,απτυιrιrι:ι τi,g θεωρlεg του, 1ιορig xιri παλι xανεig να οι,lγxινηθη oτl1ν 1ιbρα μαg... ,,Αν εi1ιrr,λαβει θξ αρxηs iπ'διριν τιlυg τoν x. xαθηγητr1xιι[ το iδριlμα τoυ, θιi εi1αν πληρη προβλειμι για πολλd γεγoνoτιι που θξελixθηxιιv ι1,ρ^1οτερα ιrτηv περιο1η μαg, δπωg π.1.: α) τo γιατi η βιααiνη τδγ FΙΠΑ (αλλα xαi, η προθεoig τoυg) να αποxλεiιrουν τt1ν (πρoοωρινωE) αδυναμη Ρωοiα απο παντoυ, ciπο ξηρα xαi Θαλcrοοα xαi απo tπ6δαφog (προπαντων) τα πετρdλαια τoδ Kαυxαοoυ xcri τηg Kαοπiαg... β) ...γιατ(,βιαξοιται οl FΙΠΑ να βαλoυν oτο NATO τr1νΙΙoλων[α, την Tοε1iα (δ1ι την Σλοβαx(,α),τr1νoυγγαρiα (δ1ι την Poυμανiα, π1ν Boυλγαρiα xα[ την Σερβiα), την Σλoβεγ[α xαi την Kροατ[α, od δευτερη φαοι, την 'Αλβανiα xαLτL6'Eoθoνiα, 14

Λεττoγiιr xιri Λιθoυαι,iα οd τρiτη φαoι. Αilτdq που ..μπαiνoυv, εiναι xαθολιl"εg (xιιi λiγο διαμαρτυρoμιενεg('Eιlθoνiα π,1.). Αυτdg πιlυ,.μdνοιlι,, εiγαι -τιl1αLι,lg(;)δρθoδoξεg... δ ι1ποxλειoμoq .....,ιcrτl δ πιiλεμιog zαi, iδiωg, γ) γενoxτoν(ιιg .Ιραv' ,Ιραt,., 11μcινiαxατα τοδ τo0 η περιxυxλο;oιgτηE Σιlρ(αg, η πιd,οιgοτο Πcrxιοταν,il απoxλειιτμogτξg Λιβfηg, η πριloε. xτιxη αναμονr1ταlν θξελiξεα:ν τξq 'ΑJ'γερiαg, η ιττr1ριξιgτηs Αiγυπτιlυ xιι[ τηg 'Ιορδανiαq, η iiνευ δρων οτηριξιg τoυ 'Ιο-

aαηλ.

δ) .,.γιατi η πρoοπαθεια τιilγ F{ΠΑ γα περιoριαθοιlν τα xυριαρ1ι,xci μιαg διxαιdipιατα ιlτo Αiγαιο προg δφελοg τξg Toιlρxiαg xαL η dπιδiιυξιg τηg θπιτoπου μον[μου ιiμεριxιrνιxηq θπιδιαιτηοiαg, η 11 πiειlιE τοlγ ΙjΠΑ γι,ιi iιπoxλειιrμo θπιrνεξοπλιιrμου μαE xαi για τr1ν μη ουνεργιrοiιι με την Ρωοfα (π.1.

S3Ο0). ε) ,..γιατ[η λιlοιrιrλiιr θxιlτρατε(,cιμoνον xατα τι'υγΣ6ρβωr, οτιrν πιiλεμο τηg Γκlυγxιlιrλιrβicιgxαi αντiθετα, η μεγιrλoι|υ1iα xαi η ανιl1η πριig τουg Kροατεq, γιατi η αλλο τοοo λιlοοαλεα υποατηριξι-c τιυν Ι]oογiιllν μoι,loουλμανωνxαi η δημιoυργi61 θνog οiιrιαιlτιxωg iιrλαμιxοΟ xρατιlυg οτην xαρδι(ι των Bcιλxανiοiγ. ,Αλβαν[αg οτ) ...γιατiη υπoοτηριξιgτηg xαi των Σxοπkυν, .1ιατi τελοg η αμ€ ρ ιυτη υπιloτηριξιg τηg Τιruρxiιrg δναντι,τ{q .Ελλdι\og xcιi δλωι, τι-υνγειτιiνων τηq,δποlg xα[ η αρxιxr1αδιαφορ[οιγια τl1νKυπριl xα[ τραγο:δiα xα| τιi μιετdπειτα<dγδιιιφερoν" για μια ..λυοι, πιlυ να ixανοποιη την Tουρπiα!

Bεβιrια, y,α|νir τα iiξεραν, Ιιτοlgνα μην μπορουααμε να τα ,Aλλιi irποφiγωμε ο}"α,i1γα τα ι1,γτιoτρ6ιμοlμε. θα μπιlριliloαμε να προλαβωμε τοtλα1ιιlτον μεριxα τιαLνα irπιlφυγοlμε πολλα λαθη xα| αλλεE τι1oεgιiβλεψiεg xαi αρ.1οπιlρ|εgγια τoν θξoπλιιrμο μαg xιι[ τηι, iγxαιρη διατr1ρηοι oτοιxειο;δδγ iι-lταl iοοοοoπιδγ.

15

,Αλλ(ι

τiποτιι δι:ι, τiπιlτιι δει, εiι\ιr1ιε,τιπoτιι δdγ ιizουοιι1-ιε, Κιr[, δπι.,'lζπσ,γτα.τρε1ιlι,με xιι[ δεγ ιpθiινιlιl1"ιεπioιl; z,ιivcιμε:... ιiπο ilι,ιι τριιινιl που dφυγεxιιi τρd1ειτιιxυτεριι xι ιi μιιzρι'τεqlrι ..oποlζ ι.π(ιι,rιιiλ}.οτετο τριιιl,ιl τηc βιομη1rιι,ι;,.Qg ιiπιl μιcι'<... . xιri που ε:Ιxιιμιε (πιιρ' ilλεg τig iiφθoνι:gπρδτε< iiλεg ι;τiιοειο'.( dxοιrμιεαxιiμηl) δπο;ζ τιi τρα,ir,,ιlτηg μετιrποiιεμιz'f1giιr,ιιπτυ. τιi τρcιir,ιl τr1gπλl1ριlξεοlg, δπι'-lgτιi τριιiνιl τr1gΕoK, δπο-l-< g επο1η<'.. ιριlριxi1g xιιi μετrιβιoμη1cινιxη .Ελλ(rg,.

1ιbριr, τιilν χ(ιιιεν(l)\, εir;:,ιιιQιιilγ xιιi

τιilγ 1ι.ιμιi:ι,ι'lν

iινθριi;πιυν...

A .Δ .

Nο εuβ ρ ιιlq i997 ΣHxΙLΙΩΣΙΣ 'Aπιi τljν ur.ιπιiι,τι1ιιι, ιττιll, x. Χι'ι,τιιu,xτιlν

0i 1ιιi.()tτε λι.πτιl1ιεριilc τt α\,(.|-

q,ι1Llει. Διν ()ι:tbρηιτcιιlxιiπι1tη τliι' μt:τιiq'ριιιτι ιlτci' tλλι1ι,ιιi'

δεδιγiε.i,rlι., ιlτι

(tι'ι ιjτrιι' 1ιiιι 1ιιltrlqιjt'πcιικιhiι1lειυ< τι'lι' iι\iιιll,π{lrι"fμcιτ,'lτ,. Ι-ιιi' ι|jιτιlυ<iiuιηc θιι τιi ιjθε)'ιιι'. πιιρcιτ[()ετcιι' οτιi B 1ιε.ρlιl:"q.(ι)τ('τι';τiατ('ι1 ιi^,1,λιxοi ι.ει1ιiιιlι,.

bπιυζ rιι''τιi δι1μοιτιειi()ηxε ιlτι'l "t;O[]F'l(iN

'ΛFΓ''1ΙRS''

τιlιl //l(xlι,( Ι()q3. σι'|ι:τι:Qιλc4ιβτινομlιιn' xιιi τιlι' xιi1ιτιlυ;11l1i }ε1ι, ε.ι|'ιιlτιιιτι. ι,(ι δηlulιτιειiτll' ),ι{ι |,ι εiι,ι''ι. ι!ιιiι't:τcιι. ξε:xιi()rιgι'.τ(ι πρ(r,,1ιcιτιι!... Κι (iπι'lΞ λt.τ,ε.1ιιιi t:iι,.1νιι lιΞ[tι.ι iiιτιl x[)"ιε< λι!ξι.ι<! (,ΙΙ ir',i'λιιιj iιπιiιπl1ιτ[q trulι'{ιπιiρxει. Ε|ι,cιι ιττιiι'ι\ι(ι()εoι οπ()ιι}ι!i\llrτι}τε:rοι! θ(ι ι:ι'ι\ιιιι|'ε(lθιj ιri τιjι' ιrιτιιιπιjιlη

ιττ[E Ι1Π'1). ^/\,(|)(,τ|i

FΙ ΘEΩΡΙA ΤHΣ ΣYΓΚΡOYΣEΩΣ TΩN ΠOΛΙTΙΣMΩN ToY J. Ρ. HUNΤΙNGTOΝ ΣTFΙN E,ΠΙΘE,ΩPHΣΙ<FOREΙGN AFFAΙRS" ToY ΘEPOYΣ 1993... .H KAΙ ME,PΙKEΣ AΓΝooYME,NtrΣ AΠOΚPYΠTOME,NEΣ ΑΛHΘE,ΙE,Σ.

Tιlδ'Aνδqdα Δενδqινoυ, διεΘνιlλογου 'Ιιινοιlαριο.< 1997 Ιlολλoi εiγιιι ι.li διοινιlιlυμενOι χ(Ιι χαθηγητεE που, μιε:τιiτηr, . πτ.υσι τ()υ ΚO ιιμιι)ι1γι στιχoυ Oλοxλη ροlτι(,μOι ιbζ irr,τιθ ε oε ulζ προ< τl1ιl ()6οι τηg Φιλελευ()εριl; Δημιιlzριιτiιιξ. ειτπευυιιι, νiι χ(Ιτ(Ιι,χευ(i(rclυι,θεωρ[εg γιiι μια πιlιιlτιxt1 ιiλλιι.1r1τοlγ διι:θγιi:r, ο1dοεο-lν,r1 ilπιl(ιι ()iι xιιτ€ λ ηγε] στι1 πOλι]πιi(}ητιlγια μιεqlιxιlιi; .Ιιrτορ[ιιζ) χαι ιrτιiν θρiιrμιβο τi1<<θειrειυζ, iιlαε[... ..τdλιlqτξg Συpιφαlνιι μd τι1ν θεοlρiιl. ι,ιi'τη. οl πιιριιι\ιlοιιrNi.E irντιπιιiκi-

τtlτι:ζ xιιt οiγ.1xριlilι.'ι..ι<μετιrξt xριιτιilν' β,()l,ulr,xιri λιιι'lγ θiι ()τ(1μι(ιτOισαν,τα xριiτri - θθνη θiι xιιταργl1θουr, βιιθμιcr[οl< xιri μιιir (σιtγι'ιδελφι,xt1 πιr^yxιiομιιlq ι\ημιlxQ(tτιι{> θιi ι.γl,"ιιθιδρυθη' fiιrιlιομdνη iπιiγω ιlτηι, ιlixιlνclμιr'r1 εi'ημεφ[ιι( ...) zrιt ιττηr,xιιτιrνιiλιr'lιτι...

'EπιφιrνθοτεροE xαl γr,ωιrιοτεQιlg - διιrφτ1μιιττιχιi.)ζ- θzπρ(l.

ιlι';πιiζ τηg εir,ιιι δ xαθηγητηg Φοιrxιlιl.1ιdιμιιιxα[ ι.ι,(}υυ.τιυlδειq υπιloτt1ριxτ6gτηg οi νεοφιλελευθεριlι xitxλιlι τξ< πoλιτιzη< xα( τt1<ιlizιlνιl1r[ιrg,για τουg δπoiιlυg f1 θειυρlα αirτt θxπληροlι,ει πλriQιυqτiι iiνειρα τoυg γιiι μιιιi οil,οιl1ιεγιιττιχη χ()ι\,(l)\,ια'|l((oιιlμdι,ιi oτr1νφιλελε.υθερη ιlixιlνομι[ιr" .Ιι;τι',ρicιζ> .[.Ι(]ει,lρiιl δει, ιiν()εξε βεβιι[οl; τ{< τοιl <τd-λοιl-( 'Αz'ιiμη ιi-ν r1 Oixουμεl,ιιrτιxt1 zιιi οτi< διlz,ιμιl,ιriεg τιlυ 1ρoνοιl.

l6

t7

χοινω\|ια dxαμε - xιιi xιiνει αxoμη - αρxετα βημιrτci πριi'< μ[αν αρ1t1 πραγμιατοπoιt1οειilgτη<, ιli νιlμιlι τηg φυι:εοlg, οi δποιιlι διεπουν iiλεg τig o1ειτειg μιεταξυ τιilν δντιυν, αποδειxγυογτιιι iιryυρoτεqlοι τιilι, θεωριο.lι,. ol ο1dοει< τιbν ανθρωπωγ δει, μπιlρofν γα εiγαι. διιrφορετιxεE, ιlυτε:να παρclβαlνoιrν τoυq νιi. .Fl Φυοιg δdν irφηι,ει xενα', ουτε μουq αυτιlυg.1ο.lρ(gτιμιωρiα, y'ιυρουg yiι xιιταoτ"ευιιιrμε1νεgθειυρiεg' Kαi η <.Ιοτιlρ|cι, εiι,ιιι αr'ριβαlg ι.1πορεiα τιbν ο1dοεοlν μεταξυ ιiνθριδποlr,, ιbq ατιiμιι'lr, zαi ιbg ου},λογιxοlγ dιθροi,ιτεων, Ε,iνιιι πιlρεiιl, ο1dοει;ι, διlr,ιi,g οτο πε ρ ιβriλλoν τιlιl g. αυτοοιlντη ρt1ιlε ι.ιr<. zι ιi"ι.με u'l;, θπι βολ.r1 τε.ριlι-lιlι-'μφεριlντιlg, ιιirτιlπρο[}()λη( - ιiτoμιxηg i| ιτι'})"ιl",,ι;,'η< .,oιlo οd διιrρxi1 ιτυγxροιlιlι. θιi Ιlπαρtrιlιlν ι,iν()ροlπιlι, θι.ι i'πιiQ. xιlυv xα[ οi φιloιxιli νομιlι πι;ιi διdποιlν την trπαρE[ τιlιlq. ,Az"ι1μιιry"cιL &ν μιια Oixoυμενιιlτιxη Kοιγιυγ[ιi i;τιβλl1(}η.ιli iδιεg ο1dιrει< δυι,riμιεαl<θιι tπαρ1ιlυν μ€ ι lα τη< xιri μιi τ[q i,ι)ιι.g ι\ριiιlειg xιι[ α'ι,τιδQαοειζ, τ[ζ Ιδιε< ιlι-'γxριlυιτει(' τd iδιιι ziγ}lτQα' τιlil< iδ[οιlζ νilμιoιlq. Ι{ι,ιi -iiπιllq xαθε τ[, - θα οιlμιπε:1iιλαμβαι,η xα( τ(ι xιiττα'ριr τη< ιιυτοxατιιιrτριlφrlg τηg ι] τι1q 1ιι. τιιλ)*ιγηg τη; ιrd xιiτι iiλλο. .LΙ ,Ιii iιlτιlρiα ι:iγιr,ι ιrιlι,ιlφιιιrpιενη μ6 τιlυ< irνθριυπιiι':. ..τi:λοq, τηg θα οημr,rνι1xιιi τil τdλog τοιlq... *** Λ[γιlι

ι:iνι-ιι ιrυτιll

ποi'

οημεριr

εξιi,zο}*lιlθουγ

γg n11η1-1,lil1r1,

.Ιοτορirrg". ιττην ()εο-lρiιιτιlfl ..τ6λουg τf]E Πιl}'λo[ δμο-,gεiι,rιι ixεlνιlι πι.lιi προιrπιrθoυγ γi,ι αγιl,xιι}ωιi,Ou\/ <γdε( (,ι!ντετ(,../. μdr,εq, γιiι νιi πρoβ)ιε1r}lοιlι,τ(.< μιελλοντιxε; iξελiEειg. ξ .1ιιi r,ιι δ ιxαιολογr1 οουγ τ[ζ μd1ρ ι ιlη με ρα απ(.)τι)χtlι-ιεl,ε q πρoοπilθ ε ι ε <. Ε,ir,ιrι xcιi r.ιυτο ι.ιι,θριrlπινιl, μιdριlg τιi;ι, αναφεQ0εr,τι,;r, δει\ιlμι6νωιr οτ[q ιτ1doειq τCυι,iιγθQιllπιυι,. ]\,Ιdεζθειlρiεg = εxβοi.rl : xιιλυoτι1 ii;-ιεαo l] dμμιειτο περιβ(ιλλι;rl -- 61,1,11g6γγτr1ρηιiιg

18

τελιxιitg= δυvcxμιιζ.,. τερo ουμφεQOν= α{lτoπροβoλ,η, .FΙ προ<xατirλληλη θdιrιg" (xαθηγητηg), η "xαταλληλη βολη" (πανεπιιπημιο LΙarvardxα[ <olik Ιnstitutefιlr Strategic Studies") xαταλληλη διcrφημιοιg (περιoι\ιxο <Foreign Αf. ,Αρxεi fairs") xιιLτo <παιxν[δι>l'ερδiξεται ιiγετα xαi ευxoλα, νd tπαρxη μια λογιxιlφανηgβdoιg, η δποiα να θδραξετcιιxαi ο, θγιr ουγιlλο δοξιrιτιιilν xα[ πρι.lπα.7ιινδιιτμ6νο;ν ilπoι,clιlυpι6νων ποιi βρf1xαν μ[ιr <βολιxr1, θεoι για να θEηγηοιlιlν τιi ιll" πρωτη g ii ιilεαl< αν εξηγητα i ιrrορ ιxiι φcιινιi μιενα. Στην xιιτηγιlρ [cι ιιυτην iγταιroετrr ι xcιτiι πiιιlrιl, π ι (}ιινιiτl1τιι δ x. Samιlel P. Hutington, i,1ευφυlα xcr( η μοριριυι-lιgτιlυ ιjπιl(oιl δdv μπιlριlυν να βριlυν lxιrνοποiηαι ιlτig παιδcιριιilι\ειg θειυρiεg .Ιιrτιlρiιx'q>.,Eμποτιομ6νο; iiμωg (i1 ilπιlxρειυτου ..τdλoιlζ τfig pι6νο-<iιlιυg) ατ(g Oixιlυμtεγιοτιxε|( ()εωρ[εE (πιlλυ τοιi οιrι.lμιοι,r νιi παρcιδεxθξ xατ' ι'ιρ1{ν την απιi τιi \945) xαL d'vιr^1xαομιdνoq τηE iννιliαg τιilν xριrτο;r, . ε]()γωv, ιιΙlθυπαρξlιr xcι| την δι1,γιrμι αι,εξriτηιlε μιιiν αλλην ιrιlι,τετcrγμi:νη, 6νιr iiλλo' αι,ιilτεριl επiπε δο ιlxε ιlε ο.)ι,τιbιl ιi'ι,()Qιllπο'lν,ιlτη ρ ιξιi μει,ιl ιlε xiιπcl ιιι λιlγ ιxr1 βiιιlι, ιld. πιrριιδεxτdq iι\dεg xrιi ιrι1 xiιποιεq πρα1,ματιxιiτητεζ.

Kιr[ ..irνι-xιiλυιμlε>τljι, Σi.,,xριl'ιlιJι τιilγ Πολιτιομιilν. πιιριrβιιi(,lτιη Σil",lxριlιlιτιg ξονταg βεβιr|οlg irνoι1τti,<πιiρτεE, δι:δομιdνοιl τulγ πολιτιομιο;ν ε1ναι τιiοιl αρ1ιι[ιι tiοιt xιri ιli ιινθριilπινεg ου.,,xρoτtjoει<.

Στr1ι, αρxη ηδη τoιl iiρθροιl τιlιl ιlτο ..Fοreign Αff.airs>, αγιι_ φdρει tiτι θγω τiι i1()νη- xριiτη θir πιιραμεiνιlιlν xυριο< παρirγα'lν τωg διεθνσlν ο16ιrεοlν, oi διιιμιi1εq θiι εir,ιιι 1ιεταξι. δμαδων θθγδν xα( πoλιτιιlμο;ι,, πριiγμιr, πι.lυ τoi θπιτρεπι:ι νiι <iπερβιιiνη" ιiδη την 6νι,οιrι ..l,"ρiιτοq. dθνο<" υπ€ ρ μιιig ..διεθγιlυζ, (περι;-ιεl,ιlντιrqπ1ν οixιltlμενιιlτιz"r1Eννοιιr) xcr( γ(ι . ταQαμενη

ετοι

με ιlα

υτ ιi ρ ε i. 1 ιιι

τ ιl[' σ UQμιl[' '

Προ1αlρει αd μιir πεQι}tηπτιχη iιπoριr"η ανιlδρομη xιrτιlπιν, xαταταοoιlγταg τ[g διαμιdιy'εg του Δυτιxoυ Kιlομιου, απιi το

t9

l64()ι1iEτo 1793'οd διαμα1εg μετιrξυ ηγεοιιilν xαi περιορ[ξογτcι<του-<οxοπιlυg τοlν διαμια1δγ αυτωγ od lxαγoπoiηoι φιλoδοξ ιιlν. ιl iy,ιlι,ιlμιxιi:ν πλε:ονεxτηματιυν πα i θδcιφιxιbγ θπεxτiιι,ειr;ν.Mε τoι,τQoπο αυτoγ δμιυg,θπαληθευει θπαxριβωgτ(g θγγoιε<των ι116oειυνδιlνdpιεοlgπου πριlαι,ιιφ6ρθr1xcιν,xαΘοlg xα[' τουg φυοιxoυq νoμιου<που τig δι6πουγ. 'Aπι1 τιi 1]93 xι θπειτtt, αρ1iξουν xατ' αiτογ oi "π(lλεμιοι τιi:γ λαιbγ'' xα( xα[ η αντ[δραoι< διαρxοδι, αlgτιi 191B,δπoτε ιi xομμουνιoμο.< θγιιι,τ[oγ τιlυ xαταληγοιlν

οτιiν

"πολεμιιl

τιill, iδεολoγιωγ"

απο

διio δπερδυναμειυν πot δdγ δμιαδεg θθγδγ, irπο την t1.1ειτicr (FΙΠA xιri ΕΣΣΔ).

6θνη" απιlτε:λοilιrαν "xρατη .FΙ iοτιlριxη irφηγηoιg xιxi xcπ'(ιταξιg φα[νεται ιτι,.iιττηix πριδτη< ilψlεοlg. Πιiιr1ει iiμωg iιπo ..θπιφανειαl,,ilτt1τιι,, Διοτι τιiιlο οl πολε;-ιιlι 119γηγεσκbγ iloο xαi οi πολεμιlι τιilν }"αιi;r,y"rιi ιi πι1λεμοE τιbγ iδεολoγιιilν frιlιιν iιxριβιυg iπιφαινoμιε\/({ μι.Ιζ ουλλoγιxηg iθνιxηE θvvoiαg, l-1ilπιliα πριloπα0ουσε \,ιi y"ιrλιlφθη δπο το πρι;πdτιrομιr τιl-iνιiνιr^.lxαi.,γ 1y1tμ[ιαχιυlr, μετιιξι' δμ.ιιlιοειδαlν θθνιilγ ιιφ' € . .νοg rj xιιi υπιl1ρειl'lτιxιi-lν ιτιrμιιιtι1ιιilι, μετιrξil iιryιrριilν l,αi λιγιilτερο lιτ1ιlριilν. ιi αι\ιlναταlν. C)i Νιl.πιlλε:ι,.lγτειιlιπι1λεμιιlι i1ιlιιν δπιlloδr1ποτε .1αλλιxr1 iθνιxr1 dπιfiολrl xιιi η κcιτ, αιlτη ζ irι,τiδρcroιg, ιrγγλιxtl, ριllιlιl,η. iι;πrιν ιxη. η γ ε ρ-

μcιι,ιxη εlθνιxη ε1πιβολη.Στην γερμκrνιl"t1περ[πτιυοι 1-ιαλιιlτιr'τiπιlτcι δdγ g1l1,f161γgτιiιrο ιττην θι,ιlπο[ηι;ι τrlg Γερμαι,[cιζ το Ol αποιxιαxοl πιj.

1tj7(),tiιτο η ^,lιιλλιxηε1ιlβολη τοrl 1tJ()5-1.5.

iOνιNη'πολιτιxηxα[ οixoνομιιxηdπιβολητηs 'Αγλεμοι frιrιrr, .Ιι;παι,[ιrg, δπωqxα[ τιi τξq Γερμrrνfαq, τξE τηgΓιιλλ[crg, γλ[.αg,

Mεγiiλο Σφα1lgio τιlυ 19l4.19lιl, δπου δλoι <μπfrxιινοτ(lν χoQo,, ιi y,cιθdι,cιζ.1ιri διxιi του }"ογαριrιομιο'η dξαr,cι.1xrιαμει,οg. .,oι;ιl

πιlλf μoιlq. δι]οxολα θα ιrτι.για το(rζ "lδειlλιl^1ιz,ιlυ<, .o zοτιrι, τdτοιι.lθπiθετιl iιποzλειιrτιxιilg. |{1lβιιιlL!ν|'σ[ιoq ητrιr, iδεολιlγ[ιrxιιi θεωρ(,ιι.'FΙταγ δμοlgzιι( θθγιxιi iiπλο τηEπirι,τιι

20

.FΙ διαμα1η Tρoτoxι - Στdλιγ θπιβιωoαoηq <.Αγιαζ Ρωοiιrq,. .o Tρoτοxι (Λεων xαi η dπιxρατηοιgτου Στirλιν τo irπεδειξε. τηζ iδεολoγlαg τξg oixουMπdρναταiν) ηταν δ "πρoφητηζ" .O μενιxηg θπαγιrιττααεοlEτο0 προλεταριατιlυ. Σταλιγ ('Ιοlυηφ

τηs .oλoxληTξουγxααβiλ}"ι) ηταν δ ψυxροgtποoτηριxτris 'Απ6 τoυE δυo, δ ρωτιxfg Ρωοiαg ιilg "r1γεμονιxοi dθγουζ>. Σταλιν ηταν δ μιανιαxοq.Kαi εtixολα, διoτι dxπρoοο:πουoετην .o .Ιοτιlρiα των Pιboωγ... 'Εθγιxoαοθπιβoλη" xιrl την "θθνιxη - xιrθαρωg θΘγιxo δπλο oιιrλιομοg ηταν - ιiρxιxιilg τoυλdr1ιιττoν θπιβoληgτηE Γερμιrνlαg xα[ μιιiνιlxατoπιν 6γιι,ε i$ggχρ.1[αxα[ θειιlρ[α. Στην αρxr1 (l921-Ι941) ηται, απoλυτοlgθθνιxιoτιxη .H iδdα xαi πραξιg. φυλετιxη πλευρα του frτιrν xιr| αυτη dθνιxιοτιxη τια(irπερρεε απιi τηι, υπαρξι oιlμπιrγων 6βραixων πληθυομulν ιττην 1ιilρα, με b1υ xαi iπιρριlη ι16 πολλουg τoμεig.

Mιiνο xιιτα την διαρxεια τoδ πολdμωυθοτραφη πρog την "πιrνευριυπαΙxη iδεολογ|α xιrτ<iτου xαπιταλιιlτιxοf , του οclιlιιιλιοτιxιlil

ιlixιlυ μιενιιlμo0

xιri τi1E πιlλιlφιlλετιxη

g χ(tι πOλυπο)'ιτι-

τιiν Φαοιoμι(lτηg 'Ιτιrλiαg,δ ιlμιxηg xοιγωγiαζ,, οd drντ[θειn, μιε1 .FΙ δποΙοg παρεμεινε xαθαρα dθνιxιιrτιx(lg. μετιrπoλεμιxη xαi ουγ1υιlιζ τιilγ δυo ητιrν ηΘελημει,η "πλ0oιg "ανιiμειξιq" λεξειυν xαi θγγοιδγ θγxεφαλων" l,,ιriιiπoρροια τηg ου.11υι;εοlg θπεβληθηοιrν δεδoμεγα)ν π()υ απο τoilEνιτξg αγνοiαg των xαi .o xητ6E... πολεμog μεταξυ τουζ iτιιγ πιiλεμοg θθνιxηg .FΙ Φιλελευθερη dπιβoληg,περιοoιiτερο απο δτιδηπoτε iiλλo. Δηpιοxρατ|α ητιrν πα[ εiνιιι 6γα <Συιπι1μα τηg 'Ιδεoλoγiαg" δπου δλα 1ωρo0ν xαi δλιr oυνυπdρ1ουν, το xαλλιοτο xαl το 1ε[ριοτo, δπoυ δλα τα οτoιxεiα τιilν ανθρωπiνων οx6oεων πoυ πρoαναφερΘηxαν ανταγαlν[ξονται μd1ρι θαγατoυ (τι'ονdδυνατων) xα| τηg δπο[αg δ μανδυιlE δυοxολα xαλυπτει το αxορταγoν xα[ τογ xυνιομο τοlν lο1υρΦν, d,τομωνι] ουγxροτησεωγ' θθνιxοlνr| πoλυεθι,ιxοlν.'' .Ωg δ KoμμoυνιιlμoExα[ δ ΦιλελευΘεριομοg "lδεoλογiεζ,,

21

πρO(,πdθηι,αν να z"Qυψoυντig δμοιιiτητεg τoυg xατιιl ιiπιi το ,Aλλα oδιιrφoρετιxιi tiφοq". xαi οi δυο ηοαν oιlixουμενιστιxοi,. Καi oi δυo απεβλεπcιι, ατηγ πιrγxοιlμιιl θπιφανειιr.

Kα[ οi δυο εi1αν τουg "προφητεg, τουq.Kιri oi δυo iβλεπαν τον iiνθρωπο δg ..dιντιxε|μεr,οxαταr,αλιbοεωζ>- θνεργt1τιxιi xαταναλιυτη δ Φιλελευθεριoμι1g,παθητιxο xαταναλουμενιl ο Kιri οi διlο εi1αν τα "φυτιilρια>τoι'ζ - τιi ..MεKοpιμιουνιιτ1ιιlg. .Eταιρεiα" δ Φιγαλο Kιiμμιr>δ KομμιlυνιαμoE.τr1ν"Mεγιiλη . λελειlθεριιlμοg.Κιrl οi δto μολονοτι <&ντiθετοι"- ρ1'μμιiι'Εθι,ιNιlι,οσιαχησαγ γιir να θξcιφcrνiοoιlγτι1γ <τQιτo>,τογ λιομιι1,που τουg ..1ιrλιlυιrετο ιlixιlυμιενιοτιxo παιyρ[δι θπιxριιτr1oειbg τOυ(>.Κιri οi δυο ηoαν oi δυιl iiqlειgτoδ lδ[ου "πcιριr1ιιρcιγpιdνο'υιilE προg τοilg φυιrιxoυgνoμoυq" νιlμioμιlτιlg ενο< α1ριilμιoυ' αγευιlτου, αoρατoυ xαi αντιιrηπτιxοιl Oixιlυμιεγιιrμοt. .Yπ|ρξι ιr, Δεr, υπηQξα\,(lυιτιαιlτιχιbg iδειlλoγιxιli πολεμοι. πρOσωπεια θθγιxδγ iπιxριιτηoεων. Tξ< Γερμιrνiαg (iφ, iι,ιiq που ηττηθη'τιbγ LΙΠΑ xιri τη<ΕΣΣΔ iιφ' 6τdροιl ποf ν[xt.1ιτιιr,, μαEi ο6 πριilτη φαοι, γιιi ιlα ιιεiνoυγ τελιxιilq μoνιlν Oi Ι{ΠΑ ιbc Mονιlxρατωρ. Διιiτι xcri οi δυο i1ιlιrι, θθνιxιi xριiτη xιrl ιλg dθνιy'α χQατη αγωνlιrθηxαν (l"cι[οηtrιεριι oi FΙΠA θπιβdιλλοy,ιlιγιllγiα τωγ FΙΠΑ διoιy"εiτιιι νται). Kιr[ f1 ..πoλιlcρυλ"ετιxη> απο il,rr xα( μιlνιrδιxο ..xιr,τειlτt1μι6νo" μθ πολλ6-<πλειlρdq xιιi η <πoλυλα.ixη)χ()ινωγια τηg αλλoτε EΣΣΔ xαi οημερα Ραlο|ιι< διιlιxεiται iιπο αγαλογεg δυναμειg. Κcιi τιjγ iδιο δροpιο ατραπο αxoλουθoυγ αημερα xιιLτα αλλrr xρατη (αλλοτε dθνη - xρατη). Πολυφυλετιxιi, πολυθρηιlxευτιxα, πολυεΘνι,xα,ι;το δνoμα τι.lil <αντιριrτσιαμοil>, τξg <iοοτητοζΣ, τηζ "iιδελφoοτροbνoυν τιiν δρoμo του oixιlι,lμε:τr]τι)ζ>,τη< "θλευθεQiαζ", νιιlμoir xα| oτριilνoνται για να περiιor1 iιπο παγιυ τoυq ιrι-lτιiq, εiE πεiομα τιilν νομωι, xα( τιbγ iπιταγιi-lν τηg φυoεωg, π<lυ επιταooουν την αυμβiωοι μονoν δμοειδων ατoμων xα[ τr1νπιlρι.[<ι

22

τοιlζ

αγαλoγοlg

του [ΙολιτιιrμοΟ

που

μιπιlριlfrν νir παραγιlιlν.

Διοτι αγ η Φυoιg μαq i]θελεν "δμιοiουζ,, δdν θd παρr1γιι^7ε ..διιrφορlετιxιlυg>. Διιiτι iiγ tiλιlι froαι, iiμιι.lιοι' δdγ θα {'πξQχιιν διαφιlρετιxcll πoλιτιομο[ οε θπ(πεδο z"αi iπιρρoη. Διoτι ιiν 11 Φioιg μαE ηθελε ..iσoιtg,, δfγ t]cιtlπηρχαι, ixιιγο(, xcr[ λι1,ο119ρ6 ixιrι,ο[. ilιμηλoi xαi xoι,τιli' διll,ιιτο| xα| αδυνατoι, xcιρcιxτf1ρεg .,oλα τα iir,τιr ι\ιαφιlρετιz,o[, 1cιριrxτηριοτιxα διαι1,lιlρετιziι. i1ιlιlν δQ^.,o,.,ιιiοθηoεωr, xα[ tir,ριι xαi xεφιiλι, ιiλλα δεγ εiι,αι, .,oλιι iδια' i1ουν ε:1,x6*.,^.,'αλλιi δdγ εir,ιιι iiμοιιι' ',Aν δλα γiγ()γτα\, <iιτιι xι δμιlιιr,, ιi xoομo.< ι\€ ν θα <xclομιlυοε τiπclτε,. Θα ητιiν ii1ραlμωq. αγευι;τιlq, iιr,τιιrηπτιxοg xιιi θiι xατdρρεε. Διοτι η Φυοιg xανε:ι,ουνε1αlE τi< ..Διlxιμd<>τηg. Kιι( θξι:λ[οοει ,Eπιλιlγη τηg. Ε,iι,ιιι (l 'Αρ1ιιιιlελληνιxιi; μιdιτα απιi την Φυιlιxη Νομιιlg τηE Διcιφιlριrπιlιr1ιlεοlg, πρωτη 6ρολογ[ιι xcιi xιιθoριιrμοq τοil (Dιlιlιxιlιl Nιiμιlυ. Kιri δποιιlζ πιιριrβαiνε:ι τι1rlΦιlοιxil Nι,lμιιl τι1-ιαlρε[τιrιαπ(l τηr, <Dtiοι..ΓΙου ι\dr, ξdρει "iφετεια>.,.

Kιι[ τι1γ δπιliιlγ φcιiι,ετιιι νιi ιiγνιiηοε δ y".LΙuntingtοn...

Στηι, ιiιrνεxε:ια, (l x. FΙιlntingtοn ι)νομιιiξει, τιlυζ μ61ρι ιτη. ιilq ..πολεμιlυ< pιετcιξυ Δυτιxιi-lν Πολιτιομι.ilν>. μεριι πολdtr-ιιlι-lg πολdμoυζ". Εtlxιlλcι πιrριrβλdπει ilτι ιli πιiλεμι.lι "i1ιιρυλioυg δd'.,,περιορiι-lθηxιrν μκiι,ιl ιlτην ..Δυιτι,. Παραβλ6πει τr1ν 'Αοirr. τηr, 'Αιρριxη, iiπιlι-l η iιrτορiιι iγραψε αφθονεg xιι[ πλοirιrιεg οε,,,FΙ λiδεg. Θε},ημιrτιxι'l<; μηποlg διοτι δdγ μιπoρεi ν1ι ξεφυγη iιπο τον Διtτιxοxεγτριομil τoι' χιιi τιiγ <Λευxιlxεντριαμil, τιlιl; ιbg

Το δγxλημα xαθοιrιι,ilιτεο;<οτην οη μεριi,,l1OιχOυμεγtστι.xη xιlιγιυνiα τοi) (πOλιτιχδ; oρθου". Kα(, [oοlg l,ιi θ1r1δlxιο. 'Αλλα να ξερουμε ^1ιατi μιλουμε. Θειιlρει ilτι, oημερα, ο[ διαμα1ε< οτρεcρoνται πQoq την αilγy"QOυσι δυτιxωγ xαi μη δυτιxοlγ πολιτιιτ1ιιilν. Πρα.1μιατι, δxει

L-)

δ[xιo,,, Διoτι οi δυτιxο[ πoλιτιομιο[ε1ναι διαφoρετιxιli απιi τoυg 'Ανιrτoλιxουgxιι[ απo τοfg Νoτiουg. Διοτι δdν υπαρxεr <6ναg>Πoλιτιομοg,αλλα πoλλο( xα| αγτιθετιy"οi.Διoτι rj "μεταμιοο1ευοι(, Δυτιxιilγ Πολιτιομδν οτoυq "αλλουq, απ6τυxε. Καi πρirγματι, δπωg λεει' oi "iiλλοι", απο iιγτιxεt,μενα.τ!< .Ιοτορ[αg xα( μαλιιrτα θxδιxητιxιi.

Eγιναν υπoxε[,pιενα ..απιlιxιαx6q" απιiψειg xα[ δια1οlριΠρα.1ματι,οi παλαιdg ,Αγατο.,oπα'lE xαi δ δια1ιυρκrμοg Δυτιxoυ oμοl πεθαναν. .,Eγαζ νθog δια1οlρκτμo<€ π ιβαλλεται λιxιlil - Τρiτου Κoομιιlυ. xcrl δ Kιioμοg. πλει.lν.Πoλυπλευροg δπr-';g .FΙ ..πoλιτιστιxηg xου)ιτιlυQc{ζ)ι.rτliγδπoiιr iιγαλυοιE περ[ προβαiνει ιi x. FΙuntingtοn πληιτιαξει αρxετ(r πριig τt1νπQ(Ιγμcrτιxοτητιr.Πραγμιiτι δναg πιlλιτιιrμοg εiνιrι μ[α πολι,τιιrτιxη ι;xθοι μd την γε0)γQ(Ι,' θνoτητιι'η δποiα δ6ν 61ει xcιτd ανα^γxην ,,Ε,xει δμιυg drμιεοηιτ1dοι με τr1νΦυλη, τηt, Κλη. φιxη θνιiτητα. .Ιοτορ[α, την Παραρονομιxοτητα,τr1νΘρηαxεiα. την Γη, την δοοι. την Mυθολογ[cr ο6 προlτο ιlται\ιο, την βαθμιιιiα ιτι!\lειδllτοπο|ηιrι τοlγ xοιγιbγ παQoγoμαστδγ οε1 δειiτερο αταδιο, την βαθμιιαiιι θπiγνιυιτι τξg αναγxηg διαφυλαξεωg xα[ δλoxληριδιτ ε υl ( τ ot '( οε τρ i τ ο ι τ τ α δ ι υ , Tα οτirδια αυτα εiναι βαθμιαiα' πολυ1ρoνιι Nαi ιτι'ι,ειδl]τιl.Ιοτιlποιοfνται .111γηθο)ζ μπρocπα (ii μετα) απο τραγωδiεg τξg .YπαρξιαxεE 'Aπει)"εg. ρ[αg, πρiν η μετα ι,ιπo Mεγαλεg ',Eτοι, οημερα xαl για &γνωιlτo 1ριlνιxο διαιlτημcι, δ γdοq δια1ωριιlμοg τo0 xοομoυ, pιετir την πτιbιrι τδν πρoηγοι!ιιε\,(,)\,. εiναι iοωζ περιιταοτερo πολilπλευρoq αλλα λιγιilτερo πολυπλοxιlg απ' αυτογ πoυ θdλει να μαg παρουοιαoη δ x. FΙuntingtοn. ',E,xει oτην ουοiα λιγαlτερεg αντιxειμενιx6g διαιρ6ι;ειg xα[ - δυατυχο.lζ - περιαοοτερεg υπoxειμενιxεg xα[, παγτοlζ. xαπωE διαφορετιx6g απo τiE απoψειg τιlυ. Θα μπoροi-loε xανεiE να απoτολμηoη τoν νεo δια1ωριομι6

ι;ls θξηg: 1Λ

cι) Πoλιτιιlτιxο - Θρηoxευτιxιl. . β) oixoνομιxo Πληθυopιιιrxο .Ιοτοριxo - Γεωπoλιτιxο. γ) Kιιi απο τι1 αημεio αυτιi αρ1iξει η αβυοοι.lg μεταEi' τrl< πραγματιxoτητogxαi του x. FΙuntingtοn... .O

ΙΙολιτιοτιxoE - Θρηοxευτιxog Δια1ωριομoE

Πριilτιlν, δ x. xαθη.ρ1τηgiαxυρiξεται iiτι {lπirρ1oιlν 7-tζxυ,Ιαπαlγιxιiq, il ριοι πoλιτιoμο[,:δ ΔυτιxιiE, δ Kιlμφoιlxιιrγοζ, dl ,Ιολιι'Ιι,διxιiζ,δ Σλαβοορθοδοξog,ιi Λατινιlαμεριxανιxοg, δ 1ιιxιiq711("ivδε1ο1ιενιυ("ii'Aφριxιινιz.ι\<... Δια1ιυριομog τελεiαlq αiθα|ρετοg. irνιιlτoρητOζ' παQCr. λιlγο;g πoλilπλοι,ιlg, μιειο.lτιxιig,πριlxατειλημιμdνog, Καi ευxι,lλι,l( ανατρ€ ι |ιμιog.

.tΙ

ιιρxη dπo τ& <εtiy'ολα,: δ 'Aφριxανιxοg Πολιτιιtμκiq Δtοxoλα xρυβει την περιφρoνηα[του δ εiγαι ..θγδε1ιiμενog>. <δυτιxιi(, x. xιrθη^yητηgπρι1g τογ πoλιτιιτμιo τιilν Mιrιiραlν. ',,Ιοωζδιιiτι οτ(,gFΙΠA δποιl εiναι, i1ει <ιlxiισει>να πρεπει.ι,α i'περαοπ[ξεται xirτι πoυ δ6γ πιιlτευει,.'Ανθριilπινιlν.Tιi <πολιτιxωg δρΘι1ν"των αημεριγοlγ LΙtΙΑ δ6ν δκιφερει xα[.πολυ δρΘιiν" τδν δλoxληρωτιομιιυντιlιl παQελαπo τιi <xo1-ι;-ιατιxιilg θιiντοg... ,AφριxιrνιxοE Πολιτιιlμog tπηρξε xιι[ ιiπiιρ1ει. Δια. Διoτι δ φιlρετιxοg μd αλλη δoμη, αλλη νοoτρoπiα, ιiλλη δυνατοτητα, αλλη ixανοτητα' ιiλλη πρoιlφoρα απο θμαg xα[ απδ &λλoιrE' 'Αλλα iπηρξε. Καi ιbg προE την θεωρiα τοιl περ(, .συγχQoυσεωζ> εiνιrι δπαρxτo.ζ xατ' θξοxην oυμπλεγματιxοg απο αiοθημα xατιυτεροτητιlg xαL θxμεταλλευoεωg απο τουg ..αλλoιlg,, εiγαι τooο πιο θxδιxητιxοg δοο xαi θπιxiνδυνοg οτην μελλoιπιxη oυγxρoιlαι, iδiιυg μdοα oτην xιbρα δποιl ξη δ

25

χ. χαθηγητlig. Aυθαiρετog λoιπoν... .FI ιnlνε1εια (ιπo τ0 πιο πιlλυπλoxα: δ διαχ(l)QLσμdg μιεταξri Κιlμιφιlιlxιιrγoυ xαi 'Ιcιπο;γιxοδ εiγαι αilθαi,ρετοg αλλα xcr[ ι1,γι. .FΙ οτoρητog.

Kομφoυxιανη διδιrοxα}'iιr δdγ περιοql[tετcιι υτt1r, .[-,Ι'[cιKil,cr' iιλ"λα l"ιιi η Κiνα ilπoταοοεται πλ"l1ρω<ιτ' clιiτην. πο]ν[α, νηιrιοlτιxη αλλα xoλλητη οτr1r,ηπειριl, ily"ειπολιτιομιιxdq διιιφορdE irλλα y"αi iiφθιlνιi xοι'r,ιi οη1,ιεΙα,φιt}'ετιr'1ι,z"ληρclνclμιιzα, θρη οxευτιxα, ioτορ ιxα, παρα,δοοιαxα, .1ε ιrlπιrλιτ tx6" xυ.t μιιlθιlλο.1ιxriιixιlμη. Mπoρεi γα εiναι'tπιlδιαi,ρειτιg. αλλιl πιi.

ντωg δx,ι Eiγαι ΣιγοΙαποlγi,ιr. "διαiQειlιζ,. .o ,Ιι,διxιiE ri,ιrφιrλιbgδεν εiγιrι διιιiρι:ιrιq, Eiι,ιιι oυνθειlιg.

E,iνιrι xραμα.

Αiτo1θoνου, Κινεξιxιlfr,'ΙολcrμιιN,ιlΓl, Εilριυ,Αριιlg. πιr[xιlυ. Εiγιιι xιr[ ΔιαφυλετιχιbE διrrφdρει irπιi τι1γ πι:()ρηιrxει-lτιπιilg του, dπi,ιrr1g,αλλir εir,ιrι iιπιlτελειrpια πιl. ρi.1υρο λιτιιlμιxηg xαi iιττιlριxr1g ουνθdoειl.l( πιlil δυιrxο},ιι μπoρε[ ι,ιi χιιQ(,'χτηQtσθ η ιi'lg <ιιυτιlδυ vιιμιο< δ ι ιι iρ ι:οιq,. .O'Ιολιιμιzιig εiνιrι πρα^yμιιτιδιιιφιlρετιxοg r"ιri μιlι,ιιδιxιi<.

Eiναι θρηιrxε[ιr, ηθιxη' τριiπoq oxειilεοl<, τριiπιlg ξοlξ<" r,,ιlιl. τροπ[ιι, χOιγ0]\/ιχoζ διlγμιrτιιlμιiq. οixιlνομ ιzη iiπιlrllιc. Εiι,ιιι &γτι()ετιxιiζ πρ(tE δλoιl; xα[ πρι1g δ},α. Εiγαι il επιx[γδιrγι)ζ π(Ιριiγιυι, απο δλεg τ(g πριlιινιrφερθεiιrε< πλε:υρ€ g , α}"λα xαi ιiπιi lοτιlριxηg xαi ψυ1οπαθητιxξg πλευρΟg. Δd,r,ξ67,αοε τιi μεγιr. λειι; τιlιl. δεν ιlτεργει ιrτην xατiιι,τιιi τι.lυ. Σημιι,τιxιi<φι'λετιxιi'. πρεoβευει τιi <ι)φ()ιrλμιι1γ αντ[ ilφθcι?'"pιου"xιll γνιυρiξει' τoυ< iιlτιlριxουq d1θρο{lqτoιl πριiq τoυE δπο[oυζ απιlτεiνει τιi θρr1. αxειlτιxo ιιυτο αξ[ωμiι του. Εiοεβ<rλε πoλλdg φoQεζ dφιππιl< xrιL xατcιν"τητηEιrn1ν pilριbπξ, υπιlτil1θηxε ο, ιrυτην με απελπιοiα, απελευθερο-lνετrιι βιrθμιιαiu-lgxα[ εlοβiιλλει παλι "πεξoq r"αi μd διoαxxι,, περιμενor,τιrg τηι, ιi)ρα τηg dxδιzηoεοlg του, Κιι| το:ριr ιπir πιo δυοy"oλα. 'Exε[ που η ιirγxιrιlιq τοιl z'. xrιθηγητου φαiνεται νir υπερdβη xαθε δριιl: <Δυτιxog - Λατινοαμεριπιινιxιig . Σλαβιlορθilδοξog Πιlλιτι-

26

ιrιιοζ>. μαg λdει... ,,Ag τελειιilαωμιεμιετο απλoυοτεQo μι]QOζτoι.!<τQιπτυχ()ιl> (που οτην πραγματιxοτt1ταεiναι μoνοπτυ1o).Σε τi εiγιrι δ Λιιτιγoαι-ιεQιχαvιy,oζΠoλιτιιlμοg διαφορετιxοg απο τον δπιi τιlυ iδloυ απoπιrλουμιει,ιl..Δυτιxο - Kαθoλιxo - Προτειlταrτιl"ιi,; .FΙ πρoομιειξιg" δεν εiι,αι xcιi ιι{πη πληρωg Xρι"iγδιαγιxη .FΙ τεραοτια διoτιιrνιxη PιυμιrΙxη i1 xαi λiγο Πρoτειlται,τιxη; y'ιilι,'Exxλη oιων οτην ε iοδι lοιζ των dιμεριxαγ ι xιl-lνπQoτεσταγτι 'Aμεριxη, θxxλη. xιrθολιxη< τξg εiq βαρog Λατινιxr1 ρωμιrΙxξg .H πqlιiιτμειξιg" ιriαg εiναι αρxετα dνδειxτιxη. "αφριr'ανιxη ιl"η iiποlg ιxιrν ευ γ'ατατ t δ ιαφε ρ ε ι απo την δυτιxιl ροlπιrΙr"οαμερ ()εωρεi ιbgξdiiγ δ x. xcrθηγητηg η τελευτιrlcιr,αταντηοε;θxτo.< θξο. που iγδι<iγιxιl τιiγ πιrλαιo 1οlρο εiδοg πολιτιαμου θxεiγογ 'Αλλα θνα'.<€ ξ ολοθρειlλοθρευθηxε απιi τουg ..Δυτιxιlυg,. μιενοgπo)'"ιτιιlμοζεiναι νεxριlg ii δxι; Δει, ι.lπiιQχει λοιπ6ν Λατινoιrμεριxανιxι,lg Πολιτιιrμιi<. .Yπiιρxιlιlν

νιlιlτρclπiα,

τρilπιl< ξωξg, τροπιlq

ιτxει|-lειllq διιιφιt.

iιrαl<,αλλι1 πoi,ω λιρι:τιxιi drπιiτ(lγ ιitr-ιεριxcινοπQoτεστcΙγτιχο <πrιπιxι,l>. γιi-lτι:ροδι.αφιlρετιxα απιi τιiν πολιlιryιδη Kα| iδοl 6ρ1εται δ Mεγ(ιλοg Κομβog, η Mεγαλη Λοξοδρομ[α: .Yπαρxει iγαζ ..Διlτιxιig[Ιoλιτιλ6ει ιl x. }]Ιuntington, α) σμοζ" xα[,6γιι<"Σλαβoορ0oδοξog Πoλιτιομιog,'τελε[ι,lgδιιr_ φιlρετιi,,οi...

.o Δυτιxιiζ, λ6ει, περιλαμβιiνει τιlυg Κcιθολιxιlυg τηg β) (αλλα δ1ι τουg Λατινοαμεριxανουg) xιrl τουζ ΔιαμαρPιbμηE g. Ι\,Ιιiγογ... τιlρο ;-ιdνoυ .o Διlτιxοq,λ6ει, εiγιιι ι.liEtρωπαioι xα[ οi 'Aμιεριxανιli γ) (xαi oi Αυιrτραλoi, oi Kαγαδοi, oi Nεοξηλαr,δοi(οωg). .o ΔυτιxοE, λεει, εiγαι, δοι.lι (μrclνοxαθολιxol xα[ Δια. δ) .Eβραiοι) δd1θηxαντα "ΦΦτιr μαρτυρομενοι,frλλα iοοlE xαi... τα την τoδ Διαφωτιομου> xα| θι,ιlτεQν|οθηxαr, "δημοxρcrτiα,

2'7

διxαιιilμιατιrτoυ d,τoμιlυxαi τον θxουγ1ρονιομιο,,. .o ε) Σλαβιloρθoδoξog,λ6ει, ε1νιιι διαφοQετιχoζ,<ciλλog> xιri θγ πολλoiq <δ1ι zαi τooιl 1ριoτιανιxog,, τουλα1ιοτογ δπο;( θα τδν ijθελε! Eiι,ιιι, λd.ει.tποταγμ6νοg ιlτον Δειτπιlτιιrμιιi,τηι, 'Απολυταρ1iα, 1αlρig τoν Διαφωτιομo. Eiναι, λdει, xαπο-l<οαν οr"λαβων>(ιiπoνοεiται τoυλα1ιοτor,)xαi δεν μιπορεi να "μαξιι περιμdνη χtΙγειζ να αποxτηοη xαπoτε πoλιτιxα xα"οταθερα θεοτδτα,,οαν τη; Δημοxρατ[α;. οτ) NId την πτιilιlι τoυ iδεoλιlγιxιlυ δια1ο'iριoμοδ τηq Eυριbπηgτο 1989,θμφανiοθηxε,λεει, δ πoλιτιομιx(lgδιιr1οlριoμοg τηg αd ..πεφοlτιομdνουg,δυτιxουζ xαθoλιxου<xιri διιr. μαρτυρο μdνoυ.cδη ;-ιοxρcιτεg τ"ιιt ιrε ..ιyxιlταδιοτ dζ > (η oxοταδ ι ,oρθιlιrμdνουg) ι)ρθοδοξoυ<' od Δυτιxιi Xριοτιανιoμο xαi δοξο Xριιlτιιlνιιlμιil αλλα xαi o6 'Ιολαμ! Δηλαδη πρoβcrταxcιi dρ[φια οτο Ιδιο ocιxτιtγ'(\τατoν x. u"αθηγητη. .H ξ) γραμμη διαxιυριομου' λεει, εiναι ξεxirθιιρl1 (πιrριr.o θ6τει xαi χαQτηιi x. xcrθηγητηE). Δυτιxog (xαλοg) Xριοτιανιotrιιigαρ1iξει irπο την βορεια Φιγλαγδ[α, xατα μf1xοgτδν ριυιlιxιi'lν oυνορων, περιλαμβανει τ[< (xιrλdg) xαθολιxdg (xαi ..1[r,lt)> δρθoδοξεg ii δκrμαρτυρομενεg)'Εοθον[α, Λεττιlγiιr,' Λιθουαν[α' τig (xαλεg)xαΘoλιxdgΠιlλιυγiα xιrl oυγγαρiα xtιt την (xαθoλιxη) Tρανουλβανicr τηg (xαxηg ιiρθοδοξου) ΡoιlμrανiαE, την Kρoατiα xαi τελειιilγει xd"η" Eυρωπη oτir πιι. "i1 'Aδριατιxηg!... ,Αl,ριβδE oτιi ιriνιlρα τηg ιiλλoτε τη6 ραλια .FΙ Tουρxιxηg Αiτoxριιτoρiαg με την Aιiατριαxη... ιiλλη (η τ'cιxη ν'cιLδρθoδοξη) Ευρωπη, θνoαlματωμdνηoτο τoυρxιxil Loλαμ xαi οτιlγ περiπου ciοιατο1-ιιlγγoλιxοτοαριομο' δdν ανηxει, φαiνεται, οτουg<θxλεxτοιiζ,''. .Ιοτιlριxδg, λdει πaντα, η ουγxρoυιlιg μεταξυ Δυτιιlμιlil η) ,Αλλιi 'Ιoλαμ xαi διαρxεi θπi 1300 1ριiι,ια.

61γcιn1εται' xατ' αυτον, cπo ]32 μ.X. xα( οτην fiττα του 'Ιαλαμ οτo Πoυατιd, απo τογ Γαλλο Kαρολο Mαρτελ...

28

Αυτα' τα λdει € ν αg οπουδαiοg xαθηγητηgxαi εiνιιι ο1εδον β6βιιιον iiτι 61ι μoνο θπηρεαξει τοtg περi αυτoν, ιiλλα πιθαγι1ι, xα[ ι,α θπηρεαξετιιι xαi δ iδιοg απο μiα μαxριl1ρι1νια,tiποιlλη xιιi διειοδυτιxf πριlπαγiινδα δg προg τig πραγματιxιiτητεcτξg .Ιατορ(ιrg xιrl ιbg πριig τ[g πηγ6ζ τoυ Δυτιy"oυΙ1ολιτιαμoιl.ιiπιi παοηg αποι|lεοlg. .E,λληνιιlμιlυ δεν iινιrφερει λεξι... 'Ανυπιrρxτοq... Διοτι περi ,Αg τα xατιrρρlψουμε μ6 την οειρα λoιπ(lγ: Δυτιxιiζ Πολιτιομιi-< iιφ' θ,cιυτου πιri, δ,τι .Eλληνιxιi Πιlλιτιαμo' ilπιl την πcιγαι,ι,Αρ1αicιg Θρηοxε[αg μειlιl't τοδ ipιαι,τοg ιrτιxη τιlι-l περ[οδο τηg που ιiπερρoφηιτε Αilτιlzρατoρ|αq τηg Ρωμαtxξg μεταδοοεωg .Ελληι,ιxιi Λι1γο, τηι,Σxειilι, την Tε1νη, την Ι1ιlδι$ααμdvα τον .,Yπαρξι, υπο τr1ν 1ριιlτιανιxη τοιl πεQiιlδιl τη( λιτι'oτιxη . ε iοιiδoιl του Χρ ιoτιcινιομο0 pιdιτοl τrlg Eλ}'ην ιxη g Φ ιλιlιrοφ iιrq, ιr) Δ6ν υπiιρ1ει

υπηρξε ανirγεται οτιiν

Σxdι1,lεωg, Γλοlιrοαg xιr[ Λογιlυ οτην Ριi;μη xιιi μι6ιlιυ ιri'τilζ .E'λληl,ιιlμil, il Xριι;τιcrνιο1-ιι1-ζiιlωζ γιi Xοlρ(g τιiν οτην "Δυοι". μην εixε πιlτε θπιxριrτηιrει, iiπιυζ zιr[ ιi iδιο< il Παυλο-< Eγριιtpε... Δ6ν ilπηρξε ποτd Σλιι[}οιlρθιlδοξοg Πολιτιιlpκlg, διοτι ιli .Ε,λληνιlρραlμιrixη Αι]τοΣλα|.3οι θr,1ριοτιαν[οθt1xαν dιπιi τηι, .Eλλr1νοορθοδοξοg. xρατιlρiα, τo 989 μ.X. l"α[ oιlγεπιbζ εiναι Αυτιi πιlυ ι)νι'lμιι,rξετιlι Δυτιxog Χριοτιιrνιxο< Πoλιτιο;-ιilg .Eλληνοορθοδοξog xι,ι[ τil i1ταν ιl.lg το Σ1iι;μιι του l0.54 μ.X., Σ1Ιoμιr iγινε irπο τον θπiοxοπο Ριipιη<' μθ τηι,xαταθειτι αφιl'Exxληοirιg" ιlτην .Aγ[ιι Τραπεξα τξE ριιτμοδ τηg <Mητριxηg .Aγicιg Σοφiαg ιlπ1ν Κωναταγτιγιlυπολι, απo τιiγ απεοταλμ6νο τηg ΡιiiμηE. Σιlνεπιi;g t Pωμη ι'ιποοx[ιlθηxε απo την Kωνοτrιντιγclilπιlλι xα| ii1ι τo &γτ[θετιl, ilπιllq xαπιlιοι iιryιlρ[ξιlι,τιrι Nαi ιbq ιiντiληιp ιE. ιlπουδcιιοτl1τοE'μd xυoi διαφορ6ζ εiγcιι ποιx|}"ωγβ<r0μιιilν Q(αQχη την θdληιrι τωγ Παπιilγ r,α iπιβ(ιλου\, π{ι\,τιli' xιιi πιiντιr iπιxριιτιlυν

Ζ9

τηγ πQoσα)πtγ,t| t|αL θdληοι τοil θxαoτιlτε [Ιιiπιl" "αλαθητoν,> .Aγiιlιl [Ινευμrιrτι-r< xα[ την ι5ι,xογναlμiαθπi τη'<θxπομπξg τοδ 'Ιηοου δηλαδη) για τotg Pο;μ<ιιοxrrθοxαL <Lxτου Yiου> (του λιxoυζ, η δπoiα πρoοετι1θηπολυ αργoτερα ciπο τουg Πιrπε-< xα| ii1ι απ(l τουg ΙΙιιτερεg τf E 'Exxληο[αg. Πιrqlιrλεiπεται δμrοlgοιr1να δτι δλoι εiναι Xριατιανιli xcrl ιrτον

,Ιηoοιl

Σοlτi1ριι πιατευουγ.

Md1ρι

οημεiιlιl

πολλιl[ xιιθιl-

λιxο[ γα iιην πιιττευoιlν ιi νiι μην γνιυρiξοιtγ xιiγ δτι η 'oρL)o. δοξ[α εiναι Χριιπιrιι,ιxη. β) oi Ειiρωπαioι δdr, εiνιrι μιoνοοi ..Δυτιxιli", iιλλα xci'i,οi 'Ανατoλιz"ο('Kαθε iiποψιg πεtrli..μοvιlπι'lλiου,εiγιrι iιι,ιιrτο.,E.},ληνεg ε1γιιι οi Er)ρο;πcrlιlιτωι, ρητη, αλλα xrri ..πιrνηρη).oι E'υρωπιriulr' dπo πολιτιαμιxξg, θρηοxειιτtxηg, φυλετιxi1g. αποιρεαl<' διοτι il Eυριυπcri,l"og[Ιιlλιτιιlμοg' δ'πι1 γ)"ι!]σι-Ιιχηζ .Ελλl1νκlμιl πiιοηg απoι1rε,οl<, απιj τoι, dπηγιrοε xιι( ιr' αι-iτοι, 'Αxιiμη iπιινε:ρ1ετιιι. xαi το δνoμiι τηg r1EΙlριilπη, ατι-lν"Eλλη,(-) r,ιιτμοτο ιiφε(λει. Ζει '<'δ δποΤοgiιπηγcι^1ε τt1ι,πιιl,ιilρια xοπdλλcl iιπιi τdι ..πιrλιτκlμιιxιb<ιiφιλιiξενιr, πιrρd,λιιr τξ< Φoι.Ελλιiδα' ι,[zη< xιι[ τr1ν θcρερι:ιττην ιiνομαξιiτιιγ xιr[ "ΕilQ. girρεiαν ilιpιr, i.i iiπ, ilψιν. Tl1r,Eφε:ρε σJπOζ),δη}"αδη'il € 1 ο'lr, .Ελλαδιr, τr1νιi'lνιiμιιιrε E,υριilπη.Σιlι,επcυg'ιιιr(}ιlλιl^,,ιzιil: oτην .Eλλαδα.

Kιri xαi ιltlιyιι-l-ιrτιxι,lg, η L,υροlπη αρ1iξει iιπο την .Eλλαδα, ..'E:ιιοτριlφr1 iοιυζ τελειιilνει οτt1ν την οτig [Ιl]γε:q" μ6 πιlυ τι1οιlθ1ιφιrνωg εiνιιι οι1μεριιπ}'dογ... Σtlμιπερcιιτμcιτιxιbζ λοιπογ, θφ' iiιlον rl ΙΞυριilπηiιρ1ιιlε c'ιπιi .Ε)."λαδιl. τr1ι, δ πoλιτιιrμιι1g τηg ιiρxιιlε: xcr[μιετιιδιiθηxειiπιi τηr,, .Ε},λαδιr, .Ελλiιδοg, τη< θρηοxε[cι 1-ιεταδιiθηxεμι.ιrιυ τηg η η iπιοτημιιlνιr'η xcri πολιτιαμιxη ιiρολογ[ιι ττ1gπριlερ1ετιr'ι ιiπιi .Ελλιiδα .Eλλι1νιxη ',ΑQα .Ελλiιι\ιι την xαi απιi την ^1λιοιτιlιι. η .Αμιεεiι,αι t1μητQα- lj μητεριl - τηg Ευριδπηg.Kιιi θφ'iiοον η ,Aργεrτιι,η xcιl 11Ndα Zr1Qιχη, η AilιττQιrλ(ιι,δ Kιιι,αδcιζ, f }'αγδiιr εiνιιι θυγατdρεgτηg Eυριilπηg. εiγαι xιr[ εγ.1ονεgτη< 30

.EλλαδοE. .Eλληνιxη'oρθο'Aλλα γ'αL(ιπo αποr,tlεο;q, xριοτιrrνιxη< η δoξiα εiι,αι ιrilτηπoυ zριr.τηιrεατι1φιατr1ν.Yποθηr,t1 τΓυι,Mεγαλωv ΙΙcιτdριllν τξg Xριoτιcινooυνr1g. xαθιbg xαi την 7'cιλα'ρη xα[ αυτοxdφαλη δομη το)ν πραlτoyριιrτιανιxιilν θxxληοισlι,, xιυρi; τig ανθρωπιγεζ - xcιi δ1ι iε:ρε<- πιιρεμβαoειg τi1gπυQαμιιδοε:ιδο,[lgxαi ιττρcrτιιυτιxοlq πειθαQχημdγηζ iερciρx(αq τi1g ,E'xx)"ηιrlαg Kιιθολιxη< τη; Pιbμηg. 'OρθοδοξLιι : οQθri δoEα r] δοξαο[α., δηλιlδη ι)ρθιig Xριιττιιrνιιlμιig. ix Xριοτο0 xα( i''x Πcιτεροlν αλiιθητη xιιL 6γτ θξ αν()ρα)πιον xcιl θπκlxι,lπαlγ... .y) 'Αxιi1ιη. xατa τoι' x. l,,crθηγητr1,δυτιxo< (xιι[ itπιlι,ιlεΙτιιι εiρωπαΙxιlg)

πολιτιιlμιι,lg εiνιιι μιιiνιlν oi Kαθολιxοi xιrI oi, Διιιi"ιαρτιlφ(lμενιlι πι.lυ δε1θηxαν xαi αφcl1.ιιl[οloαν τιiν Διαψlιllτιιl1"ιο.Kιiπιlιl φιιiνεται l,ιi ληιlpι(lνηιrε δ x. z,ιιθηγητηE μεριxtl< ιlιlγll θι,.lζα'πιlxρl lπτιi μιενε q ιiλ.ηθ ε ιε q. .,Oτι ι\r1λαδr1i1 δυνrιtrιιqπιlιi αγτιοτdθr1xε xιri. ι,rντdδριrιrε:πι:ριιrι;οτι:ριl xιl"[ γιιl' πιli"i'ιlιiE ιriιilνεg oτr1ν πρι,loδο, τηι, ιlλευ. ()ερ[ιι, τiι διxιrιιilμιιιτιι, την μιιiριριrlιrι τοlν ι'ινθριi1n1111, (xιι[, πριi'lτα.τι'lν Ιiiριriπιriιυν), η δυνιlμιq που iπdf}αλε θπ[ ιιiιilγεζ .Ελληνιxηg τliv ιi:γνυιιι τξg ιiρxιrlαg θπιoτr1trιηg xιι[ ι|E .1ι,ιδιτευlq εiγιrι ι.l Κιιθολιxιιτ1ιιiql Κcιi ιrt1μεριr ιixιiμη ι'ιντιδρι1. .,Oτι ι]iγ ilπηρξαν η Mι:ταρρυ()μκlιg xc-ι[ oi Διιrμιrρτι-rριi,Ι_Ι Διαμcιρτυριiμιενη ιιεγOι. εiνιl'ι ιixριβωζ γι. rrιlτilγ τον λογιl. Θρηιτxε-[α frτιιι, ιιilτιi irxριβιbg ποil 6λε:^.,ε τιi δνομα τηg. Διιrq μιαρτι'ρirι xcι[ θε trιελιιilι\η μιετιιρρυθμ ιιlι g xrrτιi τi1q Pιilμη g... .,oτι ιli θγγιlιε:<τιlυ Δια,glιrlτισικl{',τηg Δημιοxριrτirrζ, τιbν διiι{rιι'υ;-ιατι'lντιilγ irνθQιilπιυr,. τΙ1g iλευθερ[αq, i1ιrιιι, ilννοιεq τε.Ε:,,xληιriιι" λε[αig ξdνεg πριi; τl1ν <Διrτιz,t1 xιri ι'ιxι,lμιη-οιl1ναr,α[ για τηr, Mετιιρqlil(Jμιοι..' .Ιoτoριxιbg, δ) ιi l,' xαθηγητrj; iινιιφfρετιιι <.lτονιlυγ1ριlι,ιl. τον μιετιi τ(l l989 πoλιτιατιxιj δια1οlριομιο τi1g Eιiριbπηζ xιιi τιiι, .O διrι1ωρ[ξει. οd χ(tι ..iινα7ροι,ι,ιlτιxil, τομdα. πι:"ιrυγ1ριlνOΣ

31

λoιπογ xατ' αt'τιiι,τ()ιιεαζεiναι cli διαδο1ιιεq xrι[ φ(l)τισι-ιεγι).ζ irλυιrιδιυτdgαπιr.yoρεiroειζxα| ι,υμπεQtφoQd(τιbι, πιrπδγ τcυt, τοιιιι(ι! εi\,αι τελευτα[ωγ 10()xριiνων xιr( δ ..οxιlταδιιrτιxοg,, 'oρθrl r1ιι1 τοδ Xριοτιlυ αυτι1gπoi δπεφερε τir πι.ιγδειu11 την 'Ιιτλαμ ToιlQχoτU)γ του τιiν Π[oτιγ' αiωοoδεμ6νo9 δπo ξυγ(l τιilν xoμιμoγγολωv ii τυ.lναλλο;ν θxεiγωγ <πεφαlτιομιθνο.lν>,

xtι),"ιlπE.lιlrι[. μιlυl,ιoτων. Kαi θγδ xdr,ει τoυζ ανιιττιiρητο1rq xα[ διlνιiQετoυ<αtlτιlυζ διαxιυριομιlυg, δdν δια1ωρ|ξει xiιν τουg 'Ιoλαμ Xριι:lτιιtνι'.l. ιiπο τoυg δυνcιιlτειlομενoυg .τηE ιττεq τοtl iδιουq! ιτυνηq, θειυρωνταg τoυq περiπιlιl ιb--< .H ()ελει. ι,iι iπιοtlιιι.lπι}ιιlιΙll .) ι\ιαxιυριιττιxt1γQαμμη ποil ε) x. xιιθηγητηg δ6ν ilπdl.ρxει οd xιιμμιlιr πριι.1μιcιτιNoτητιr.Oιiτε φυλετιl,η, ο{iτε πoλιτιιtμιxη, οiiτε θρη οxειlτι xt1, oirτι: χαQαχτη .Yπιiρ1ε:ι μυνο ιlτηv xcrτειlt)ιlr,o. ριοτιxr1. Σd xcιγεγιι iπiπεδo. μει,η (οπιllg φcι[l,εται τουλαxιοτoν) φαντιrοiιr τoιl x. x"αθηγητoυ xιri τιbγ δμιolοlν τιlιi, ιli ilπιliι)ι πριlιτπcιΘοιlι, dτσι - dγι;ιrγειδητοl.<t.|ι.rιlιlr,ειδητιυq,iιδιιiφιlρo . νιi ιιποu"ιiιμι.lιlντιlri< E,υριυ,Aμ.ιεπιl'iιlιlζ απιl τig ρiξεg τοιlE xα[ γιi μιην iπιτρdl1lιlυν οτιlυq }61r il\,ιoριxιιι,ιlιi; ι,ιi ι,ιναξητηιlιlυν τ[E διxi; τι.lιlq. Διιiτι dιr, ρiξ1.< παριi μ(lνo τir xλιιδιir τοδ δεr,δρoιl iiπoιt ξr1g, iir, trιετιi |}iιlg μπιlρηg ι,ιi φθιiιlηζ μιilνιl ιilg τ(ll,xορμιι\, αλλιι ιlι ρiξεq τιlι' ιroυ ε:iγcrι ii,γνιυιrτεq, η ι}πιrγορευμενεq, ι\εγ ιliιyιr,ι ιiλοxληρω. Δ6ν θ1ειE πιrρελθοr,τι1 μιdνogανθρι,)πOζ. Δεν € x ειE τιιιlτιiτt-1τιl,. δ6ν ixειg μ6λλoν. παρε}$ον, ixηq δ6ν Καi αν ιiπoiιlγ "να ξi1g".

',Εxειg μιiνο δνιr ,.πιιρoν, 1ο:ρ|gγoημα xα[ οι'νεχεια. Εiυιιι πηλιig εflπλαιrτι.l< ..θx-ριξιυμιdν6q,,εiι;αι xλιrρiιxι ιττοv ι1,νεμιο, oτα 16ριιι δποιουδt1ποτε. Παρελθι1r,- παριiν - μελλοl, ι:iνcιι μιiαxιιi μι1νη,αδιαοπιιιlτη αλυο[ι\rι.i1(lποiα δiι,ει τrlγ dγνιlια zrri τoγ ιlzι.lπoτη<ξι'lη; τιilι, ανθριilπιυν xαθε γενε:ι1g,ιli ιiπιliιlι ι,ιiιrOιir,oγταιτoυg iαι'τιri,: .Aλυιτ[διl; ιη1: τoιl-<ιτiιν τιiν <πcιριiντιι z'ρ|xο, τηE Mεγιiληg Φιlλξ;

a6

xιιi

τι l υ

[ Ιολιτ ιιlμ κlυ

τ ιlυ g,

τιlι' χιιθli:, 'ιlι, τιrζ 1ιd iπ[ ^,,1, 1'1111

.,oπιrlg xcιi τηg ευθυνηg τoυg. Xωρig αυτα, απoxτηνιi'lνO\,ται, τιbρα... .Ιοτοριxωg αxομη, δ x. παθηγητηg ir,r,α./ειτην ιrυοτ) 'Ιολαμ ι161300 1ρoνια xιrl την ιlτιιθγχQoυιJιτηg Δυοεο;Eμε το μoλoγεi οτην μα1η τοil Πoυατιd, oτην Γαλλ(α, τo 732 ψ.Χ. Ληομονεi oτι τιi 'Ιιyλαμ θπετ€ θ η xατα τηg Δυαεο:ζ xrιt xατ& τηE Xριr:τια-γoιτυι,ηζτo 634 μ.Χ., r]δr1,xιιτατωy.Eλληνο.lν τηg .,oτι 'Ιολαμι iγινε Αυτοz,ρατορ(,ιιg... η πριilτη μεγι1,ληηττα του ιττηνπολιορxiα τηg Kο]γιlται,τινιlυπολεοlgγ,CιxaταΕτη 613-618 .,Oτι 'Ιαλiιμ μ.X. μoνοι,δταν οi αλλεπαλληλε<dr"οτρcιτεiεgτου 'Αγατoλαg απετυxιrγ ιiπo την ilντixατα τΙ1gΕ{rριilπηq απo .Ελληνορρο.lμαixηg Αυτιlxρατιlρ(ιιg xαl τηg 'oρθοοτιrιrι τi1g δοξiαg, iιπειραοιιτε να τηr,ilπερφιιλαγ.1iοηxα[ να θπιτεθξ απil . Διlομιαg,trιθοιυ[οπαr,|αg. Ληoμονεi αr"oμη,δτι οi θπιδρομdgταlν Mογγολιυν, απ(; το .Eλληr,ιxη Αυτιlxριιτιlρiιι xα[ 12()0δg τι1 1.500μ.Χ' iπαναl oτην .Αγ[α Ρωιriιι iξrιντληθηxcrν, dξαντλι-υι,ταΞilμι,lq xα[ ιrτην αυτεg' α€ ι;ημεioν ιi.lιlτεxdποτε να ilπιlxυψoυν αlg θιlι;|crxcr[ιilg τηg xριiνο. εilxιιιQiα zcιl iιδυαoπ[δcιτη< tr{'ριilπηq,δ[νι'lι,τιi< νιιμicι πλει.lντοw θηιδροpιdιυν,ιilιrτε ιιι]τo(r,ri ηττηθουντιi 1525 ,Ιβdν .Γρομερο, τιi l571 οτην Nαilπcιxτο οτο Κιrζαν drπιi τογ .,oτι y"ιιτdrθdλαοoαγ xαi το 1683 oτην Bι€ ν νη xcιτiι ξηριiν. η 'oρθοι\οξiα xα[ τηE λαoυg τoυg μcιρτυρηοειiλοxληρη, μαξ( με αυτιli τιlυg δπo|οιl<dοο.loε θπ[ ιιiοlνεg για να μιποροilν,ι;r,1μερrr, να την περιφρoνοδν, νir τηι, θειυριlυι,

να την αιlxι.lφαντοirν,

να την iιγνιlιliν

xιι[

η xcιi παραιlιτιl ,Oρθοδοξοι οi πωg λdη τ6λοg, δτι, δτιιγ

πε:ρ(που δq <ξd,γι) οιilμια,.

dtπομη... Ληιlμιονεi,

διοτι ξο8ν 1ωρig xαi iδiωg οi.,Eλληνεg- δ6ι, εiγαι <ααν θμιdr,<,, .Ιοτορ[α: πoυ irγαπir, iδdεg oi Διιrφιυτιαμο' πιrρα1ιrραιlιτει την .Eλληδ πολιτιoμogπoυ θdλει, ξ θρηιτxε('ιιπoυ € 1 ει. απo τον .Ε,λληνκrμο θξελixθηxαν xιιi μενιoμο θπηγαoαν xαi απο τoγ τα'δοΘηxαν... .)-)

Γει,ιπcbζ,μπορουμε να ουμπεριiνιυμε δτι η αρxιπη θ6oιg το{l x. Fluntingtιln περ[ Συγxρουιlεοlg Πoλιτιομιbγ πλ6oγ' εir,αι oρθη xαi r]δη θμφανdoτατηιττig θαα;τεριxig dγταoειζ xαi oι,γxροιiοειq τδν xoι.γα;γιxιilνδμαδων μιεοιl,ατα xρατη, δπoυ η oixιlυtrιενιοτιxr1 αντiληψιq τηg οixονoμiαg οlg μοναδιxοf παραγoγτoζ αξ(αg προoο1ηg, θπdτρειpετηιl θγxαταιτταιrι μεγα},υll, dλλoφυλων xαi αλλoθρηoxι';ν 1-ιειιlψηφιiυν('Aγγλiα. Γrrλλiα, Γερμανiα''Ιταλiα' .Ιαπαν[ιr, .Eλλαδιι, .oλλαγδiα, Αυr:τρ[ιι, Bdλγιο x.λπ.). ',FΙ αxομη θxε:i δπoιl ι;ιlη φιλoοοφiα το{r <πριlιτφυ.,,ιxoυ τi1< μπλ6γματιlg" "iλειrθερiαg> xα[ τ{q εiοαγοlγηg θρ.1ατιxο1ν 1ειρδν dγινε θεριελιιbδηgπαραγων ilπαρEεo:ζ τclδ xρiιτclυ< (F{ΠΑ. Kαναδαg, Αυιlτραλiα). Εiνιιι dπiαηq φανερoq' δτι il oλιοθηρog cιtτι1gδρoμog δε1ν φαi,vεται να Exη θπιοτροφη, υπι1 τig παρoυοεg τoυλα1ιοτoν <iπιxρατoiοεg θεολογiεg> τηq oiαoτtlτoζ' Διxαιωμirτιυr, τοιl ατ(lμoυ" xιr[ τδγ πολιτιxιilγ τoυE πQoεχταoεωγ. αλλα y,cιiαπιi τα oixoνoμιιxα αυμφdρoντα τoil Mεγαλοιl Kεφαλαloυ xι,ιi τr1g 'ΕpιπoροxρατlαEποιi βααιλευουν oημερα ο1εδοv παγτιlυ. oi oυγxροιiοειg πολιτιoμιbν d1οrlν ηδη αρ1iιlει τ[<πριlxαταρxτιxεg αψι1ιαx[εgτοιlg.Εiναι βdβαιο αxεδιiν, i1τιθα περαoουγ oτιi ιττdιδιoτηg <μιαg>Συγxρουιlεοlg Πo),,ιτιιrμοlι,&ργoτερα. Kαl δτι πdρcι iιπο Συγxρουοι Πo},ιτιιlμων, θα εiγιrι xιrl Συγxρoυοιg Φυλων xα[ Θρηαxειδν, δεδομdνουiiτι ιli dγνοιεζ τωγ πoλιτιιτμιbι,εiι,αι ιiπολυτωg δεμdνεgxαi με τig δννιlιεq τΦν Φιlλιi.lγxα( των Θρηοxειιbν που ol Φιlλdg αiτdg δημιoυργηoαν xαi αoπααθηxαν. Στην αυ.1xρoυοιαilτην iiμιιυg,δ Ε,υqlωπιrioμοg,δ Δυτιομοg δπο.lgαρioxεται να τoν οvομαξoυν (xαxδg) xαi δ Χριοτιανιoμιog,δdν ixουν την δυνατoτητα' δ6ν δ1oυν τηr, ..iξιυθεν μια,Qτυρiαν,, οι1τετην να απoxλεloιlν xαγεlνα μεροq "πολυτdλεια> τουg. Ποοο μiιλ}"ον δταν προxειται ^1ιατον 1ιilριl απιi τιiγ

δπoioγ θπηγαoαν xαi πρodρxοr,ται! .Eλλiιδα 'Eφ, δοoν Εnρωπη αρxiξει xα[ τελειιbγει oτην η xα[ ατην Ρωoiα xαi iφ' δαον xιri οi δυο αυτεg 1ιbρεg εiναι .Eλληι,ορθοδoξεg.δεδoμdνον γiνεται δτι δ Ευρωπαixog - XριclτιανιxοE - Δυτιxοg (;) Πολιτιομog δxι μoνo τig ουμπεριλαμβανει, αλλα xαi dx τιbγ πραγματων αυτdgεiναι τα ιlυι,oρα τoυ, oi αxριτιxdg περιo1dgiιpruνηgτoυ, oi πρoφυλαxdEτου. Χιυρig αυτdg,μπορεi να ξαναβρη τουg Moγγολoιlg xα[ τo 'Ιoλαμ oτην Bιdvvti, oτην Boυδαπεoτη, οτoγ Bιoτουiιcι πoταβο, δπo.lζ το i280 xαi τo 1680. Tριαπoοια r] 6πταxoιrια 1ρονια tiατερα, .Ιοτoρ[α μπορεi να θπαναληφθη η η ιiποiα δdν ξαναγραφεται (xα[ αg πρoοπαθη δ x. Huntington xαi μεριxοi ιiλλoι) αλλα παιτα θπαναλαμβανεται, αυνηθωgδE τραγαlδiα, διοτι oi iδιεg αiτiεg xα[ φαινομενα, αντιστoι1οfν π(ιντα Ιδια απoτελd.

σuατα... .O

{ζ*{<

Oixoνoμιxog - ΠληΘυομιαxοEΔια21ωqιομog

Για τoγ διcι1ωριoμοαυτoνλ"iγοgγiνεται λογοgαπo τογ x.

xαθηγητη. Περiεργιl για 6ναν θιαοωτη τοir ..Δυτιxου, Πολιτιoμοδ xαi τωγ iδειbγ τoυ. ,,Ιοο;gδιοτι εiναι oημαντιxo(, iοωζ διoτι εiγcrι τir δυo αδυναμα ιημεια τιilν ιlixοι-lμεγιοτιxωι,iδειbν που θπιxρατουν οημερα. Πρdπει iiμωg να θπιoημανθξ, διοτι ουγδ6ετιιι' απoλυτω< μd τα πολιτιoμιιxα χαQαχτηQιστιxα τηg Φυληg μαg. Πρωτoν xcri xυριoν. δλoxληροg α1εδον δ τομdαg που δγομαξεται 'Aναπτυξιg, αd δλα τα θπiπεδα (Σxdι$εοlg,Λογoυ, Τd1vηg,,Eπιοτημηg,Tε1νoλoγiαg,TεxνιxξE, Koινωνicι<,oixογομ[αg, Πoλιτιxηg) εiναι xατα ουντριπτιxη πλειοι}tηφiαπροΤoν τηg Ευρωπηg xα[ τδν xαταβολαδωγ τηg: τιiν HΠA, του Kαvαδα, τηg Aiοτρiαζ, τηE N. ZηλανδiαE, τηζ (&λλoτε) N.

1Λ

_)+

35

'Αφριxξg, τξg'Αργεντινηg. ,Eμεig οi Ε,υρωπα-ιoι διαμιoρφιi.lοαμετoν Πλανητη. απο 'oμελdττα xαθε dιποιilι'. Kαλη ουνηθωg' xcιxi1 ν'cιτ(ιxαιριlυg.

'Aλλα ιiμελ€ τ τα 6γινε. δι1νγiνεται χωQιE γα οπααουγ αυγd. η Καi δxι μονoν θγινε, αλλα frταν xαi, εiναι τοoo <xαλη>,dδοτε ,Axoμη xαi δοοι την δλοι θελoυν να φανε απ' αυτην. ,,ΙoοlE αρνο0ιπαι xατ'αρxην, δπωg π.1,το'Ιολαμ xα( δ1ι μοr,ο. διοτι δoα δdν μπορεigνα φθαοηg,τdrπεριφρονεΙ<. .Yπdρxει λοιπoν, πdριι απιi τοv Πολιτιοτιxο Δια1ωριομο .tt E,iριδπη xα[ oi x{ιτ('ι. Δια1οlριομοg. z'ιr[ iγαζ Olxονι.l1-ιιxog τηg εiναι oi πιιi irνεπτιlγμdνεgπεριιl1εg του πλαvt1του βολαδε.-ζ οd δλoυg τοtg τoμεi'<.Πdριι απo τig γγωστεS απιir1lειqn6-ρ1 ..θπεxτατιομο0, απιlιxoxρατirrg xαi 6xμεταλλευοειοζ, τιill, παραμει,ει. λοιπδν περιο1υlν.τo 1,εγυνοg .H &ιπιγεγονog: πριlνο1-ιιoυ1ιlg xαLτι-l Tο γεγιlνοg πρoxαλεi θdοιq δημιιουργεTμiιlοg, ξηλοφθονiα, μινηιrιxαx[α,αiοθημιcι θxδιxηοεο.lg. Π[οιυ λoιπογ ιiπo τig πoλιτιoμιxεg διαφορεg, υπiιρ1oυι. xαi g, φυλετιr"d<. οi ιlνθρα'lπιvεg:iιτoμιxεq, oυλλoγιxdζ,xι.lινιυγιxd ,Απoτελoiγ xιrl αυτεg πρωτcrρ1ιr,o πιιραγοντιr το'lν μελλογτιy"iυγoυγxρoioεων: δ ανiο1υρoqxcιτa τoυ io1υριlυ. δ ταπεινιιlμdνoE xατα τοιl ταπεινιbοαγτοg, ι1 φτοl1οgxατα του π}κlιloioυ x.ο.x. ,Eπi περιεφερε τig ixανιiτητεgxαiτ[g αlδνεg, δ Ε,υρο.lπαiιlg δυνατoτητεgτου παγτofr. Eiοεβιιλε, δ|δcrξε,'ix1-ιετιιλλευθηxε, ανεπτυξε,ομι[λευοε,διεμoρφαlιτεδλογ τoν πλιινητηxα[ μ6 την ,,Eγινε <θεοq> l] iο1υ του θπdβαλε παγτoυ την θdληοi του. αδιαφoρo (γι,αυτο) αλλα "Eγινε"... <Kαxοg Δα(,μιυr,>, .}Ι θεοιg αiτη, δμωg, απαιτoδoε προtiποθdοειExα[ θγxιlμoνοfoε xινδυνουg.Bααιxη πρotπoθεοιg εiναι η διατηρηοιg τιilν οτιlι1εiων παρα^7ωγηgοτα 1dρια τουg αποxλειοτιxcυg. ,E,π ιοτημη, τε1νολογ|α, τε1νιxo xεφαλαιo, δργανα πιrρciγιυγη< 36

.,oιrο δπρεπε γα εiγιrι διy'ατoυ. flοαν, η θεοιg του δεγ &πειληθηxε. Moλιg iiμο:E11απληοτiα, η αντiθεοιg xαi δ θοωτεριxοg ανταγωγισι-ιogτου irναπτυ1θηxαν, οi "θμφυλιoι πoλεμο[" του (1914-1918,|939-1945)ο{μαναν τo τdλoEτηg xυριαρ1ιαζ τoυ ψυxολογιxωg (οi "θε,οi> πεθα[ι,oυν xαi αλληλoιrxοτubνoι,ται, αρα δεν ε1ναιxαi τοoο θεoi - αφoυ αxοτcilοαμε,θμεig,<θεουg> xα[ xατ' θντoλfγ αλλωγ <θειbν>, μπορουμενα τοδgoxoτυlοul1ιε τον xαi φιiβο xοlρig θντολr1)δ Etlριυπαiιlg 61αoε τoν οεβαιrμο πoυ θγι1πγεε. .Yλιxωg, δδηη αφαiμαξ(,ζτoυ xαi η αδυναμιiιl οτl1νδπoiιιν τoυ iναγτiι.lι, γr1θηxε:oη;-ιανιrντrjν θξορμηιrι τιilγ υποταxτιxδγ τι)υ. .Ιδευlι,, Διανοt1τιxιlg, η θπελαοιζ τδγ oi-χoι!μενιστιxιbν δπου δλoι εiγrrι iοοι xιι[ δμιιlιιlι,iiλoι xαi ολα ilπιixεινται υτt1r, .Yλιομι1, δλα εiγαι θεμα ..l.οιlτι)υζ,7"αι Oixoνoμιiα y,rr|oτον τiπιlτ' αλλo δdν μετρα, Eφεραν την μεταφoρα τδν dργαναlι, xυαυνεφερε ριιrρxiαg τιlυ που πριlcινcrφdρθηxανπαντoil δπου τoυgυπoxιr,ητεqτιbν iδεοlγ ιrtτιbν xιι[ xυρ[ulqτιi Oixοιrιιενιy,ιl Mεγαλο Kεφαλαι'ο.

To ι1πoτελειτμαεiναι, ιlημερα iiδη, θμφανdgxαi απειλητιz"ιi. oi xαlρεg 1αμηλoδ xoι;τιlιlg xιri φυοιz"ιlδ 1ιrμηλου θπιπ6δου τopι6ιrμετα'απο τομιεα,xομ. γενιxωE, iιπoρροφιlυν βαθpιιι-ιiωg, ματιιι δλιixληQα τηζ οixιlνομiαq τη<παρα1,ωγξ<.&z.ρυlτηριiιξιlνταg ουνε1οlqπ1ν ..Δυτιzη, ιlixιlνομιxη Nιlριαρ1iιι, την χoιγιυ-

τCυνλα'ιilν τηg. νιxt1 ιlυ.1xροτηοι xα| σι,νι-l,iγε:ιτι Συνεποlg, μπορεi δ διcr1ωριομιlE αiτοg να iφiοταται δ}'ιl xα,[ μεγαλυτερα ij περιοοιiτεριι πληγματιr ilλιxωg, δ ι]lυxιxο; δμιυg διαxωριoμog ατιiν ιlixιlνο1ιιxο ιriτoν τιlμεα αιiξirνειιιι xαi βαθα[νει αντιοτρ6φωgαναλογα.

Md γενιxιilτεριl απoτdλεαμιι, iloο αυξανεται δ πoλιτιoμιxοg δια1ωριο1-ιοζτοιro νιi μειιi.lνεταιδ οixονιlμιxοg xαi δoο pιειιδγεται δ olxoνoμιxog, τοoιl να ιιiξανετα"ι δ ιpυy'oλογιxοgxαi η .η jΙ

θxδixηοιgτΦν αποlθημdνων. 'Επ'αυτιbν τδν αρνητιxδν δεδoμdνωγ' μεταμοσχευεταιxα[ Eνcι αxoμη τεραoτιo: δ πληθυoμιαxοg δια1ιυριομoq. oi irριΘμoi εiγαι δυιyτυxιilg1,νιυοτοi:Στo τελοg του 20ου αiωνοE &πo τα 6 διο. xατο[xoυgτοfl πλανητου,τα 5 εiναι θxτοg <Δυοεαlg>.Kαi τα 5 διο. α0τα αυξανονται μιε 1αμηλουζ QυθθνΦ η προE το oοταθερη, παρον 1"ιουg, μdνει μoνιl "Διiοιq> xαi αρ1iξει νιi μειιbνεται αργα ατην αρ1η, iιλλα δλo xα[ πιι1 γQηγoQαoε λiγo!

To πληθιlομιαxo φιrινoμενο αirτο, εiναι δεμdνο με τιi ιlixι,l. νoμιxcl, πολλη εiημιερiα = πολλΙ ciγεαιζ = πoλυζ θγωiομιig = απoφυγr1 εiθυγιi-lν : υπιlγεννητιr"ιiτητcι: αδυγιrμiα : θανατog(;)...

Kα[ dπιπλdoν: υιμηλο θπiπεδo : αποφιlγη διloαρE.,'.,-,, dργαοιιiiν = εLααγοlγη αλλοφυλων : εiιlβoλrl αλλοθρηαxων xα[ αλλοπολιτιoμιxη π€ μ πτη φιiλαγξ ιπην dπερ1ομιενη oυγχQ O U σι . . . Εiναι iiμωg δεμdνo r,ιιi με μεριxdg απο τiE <θπιxρατιlυοεg iδdεg" xιι[ απo τα παρεπομενα τουg, πot οιir, τοι.lιly,ι,iδε<ξεφυτριυιrιιν xαi δυoτυxωg xιrλλιεργr1θηxcrι, μd πραγμιατιr,r1 μανiα rrυτoxαταoτQoφη;: ιl οixι.lγει,ειαxοg πρo.1ραμμιατιαμιig π,x. (για οLxονομιxιlυg : θγιυ.[οτιxουqλογουg πirντα) δ δποiο<, xατιi

περ[εργo xαλλιεργειται μιoνιlν ατουg ευραl. "τροπιl" παΤxξg zιrταγωγηg γιlι,ε[g xαi πoτd oτig <μιειιlι|ηφiεg" (πιιραφυαδα φαlνεται τiζ "πολιτιoμιr"ηg διcιφoQαg"). .o oixι.lνoμιxοg Δια1ιυριαμιog. 1ανoνταg βαθμιαiα την αημαοiα τoυ μ6 τηι, 1ιεταφορα τε1νoλoγ|αg, xεφαλαiωγ xα[ δργανιl.lν παραγαlγηg πρclg τουg ιiλλoυg ..Πoλιτιομoυ<,, μεταφερει τιi βαρog τηg αημαιτ[αζ τoι] oτoν Πληθυομιαxo. ',Αγ η νooτροπi,α xα[ δριομdνεg <θπιxρcιτουοεg iδdεg" δdγ αντιοτραφουν θγxα|ροlg, η δρα τξE Συγxρουοεωg θiι iπιταxυνθη xαi ilπο τουζ ι\υo|-ιεγd:ατε:ρουg για μergδροιlg.

38

.C) .Ιατoqιxo5

xαi ΓεωπολιτιxoE

Δια1ωqιαμ69

oi θεοειg τoυ x. FΙuntingtοn ιilq πρog την i.ιlτοριxη θξελιξι .Ε,λεiναι ιrαφιbg θλλιπεig xα[ προxατειλημμθνεg ιbg προg τοr, ληνιιlμo, τoγ dlποiογ εiναι φανεριi πω; θ6λει γα αγνο,ηοη τελεiω<, μt1αναφεριlμιεr,oq πουθενα οτoγ ρoλo τιlι-l,ουτε xαγ υπo .Ελλαδιcτμclυ. την αυγxρονη μoρφι1 τοδ .Ιατoριxιi:q, δεν θir μιποροiloε να θξηγηοη βdβαια την θπιτη< E{lριbπηg xιιτcι τtζ τoυQχOιιOγγολιxdg xαi τ(g iαλα. β|οlιlι μιxd< εiοβoλdg 1ωρi.< ι,α αναφερθη οτον iιtτοριxιi ρολο τf1g .E,λληr,ορρωμαixf1 g Αilτιlxριιτορ[cιg τf1g Kοlγιlτιιγτι.γoυπολεωζ, ,oρθοδοξiαg τηg xcr[ του ciπιlφαοιατιxιlδ ριiλου πoυ € π αιξε δ θx1ριιrτιανιιlμιιig τοlι, Σλiιβοlν iιπo crυτην. Γι' rιυτo xαi δdγ αγιrφdρεται xιι0ολ"ου ιlτην [ιπιlριxr1 αναδροtrιη.Περιορ(,ξεται μοvιl ατην μιiy'η τιlυ []ουα'τιε xα[, θλιi1ιιlτα, ατ[ζ Σταυριrφορiεg, ιi;-< .Αγloυg προοπαθε ιιι ...μεταδι1ιlειυ( τοil Xριoτι,ιrνκrμoυ ιττουg Toπoυg!... tΙdλι xαλα ποι] δdι, ανιιφ6ρεται δι,ιlμαιlτιxιl.lg οπlν .E,λ}"irδα xα[ ιττt1ι,Mιxραο[cι δE μη 1ριοτιανιxεs (οελ. 31). ,[οωg δμιυ< xιι[ r,ιi τιi ilπιlνιlη. Διοτι φθιiνει οτο προxλητιxο z"αi irνιατιiρητο οημεiο (οελ. 30, τdλο<οελ[δοq του Fοreign Αffairs θεριlιlg 1993) να xαραxτηρiξη τιlυg λcιιlυg που xατιlιxιlitγ πdρα απιi την προαναφερθεioα δια1αlριομοil τιbγ "γQαμμη προβατιυν y,cι[τιilγ θριφiοlν" xιιτ'αtlτογ (<Dιι,λανδiα - Kροατ(,α) δg θξi1g: λαοi, ανατολιz"δg xα[ νοτ[οlg τηg γριrμ1ιηg αυτξg εiι,ι-ιι "ol ,Ιαλαμιxο[. ,Oθωμανιxη 'oρθι1δοξοι iατοριxα;; iινi-1xαν ιττην η l] ο την Τo ιιρ ιxη Αυτoxρατοψiα..." ,Αξιοg...

Md μια φραοι μdlι,oν' οβυνει ιιiι,lνεg iιlτορ[αg, irγιilνιον oαlτηρiαg, μαρτυρiου τηg'oρθοι)οξοιl Xριατιcrνοιιll,t1g. γενι'lxτoν|αq τulγ λαιi:γ ποi οτα0ηxιrι, tllπερrrιτπιοτ6gτξg .Ιoτιlριxδg, Εiριδπηg... λιlιπoν, z"ατdrτοl, x. zαθηγητη, δdν

39

.Ε},λαg τιbι, Mηδιxδν Πολεμιr-lν, υπξρξε Bυξαντιo, δdr,iπηQξε (r1οαr,l] δεν ηοαν οi Mηδιxο[ Πoλεμοι η πρωτη προοπαθεια ,Aοiαg οτην Eυριilπη xα[ lj πρι,lτηπολιτιομιxη ιτυεioβoλξg τηg τoυ Bυξαντioυ θπi 80() γχQoυσιζ; "FΙοαγ ii δεν i1ιrανοl d,γο1r,εg απο την 'Aο|α τη< E,iριbπηg xρονια 11αoπiδα δπεριroπlιrεαlg xαi τo 'Ιολαμ;) ουτε 'Αλdξανδροg ('FΙταν ii δdν ηταν η 'Αλε. .ΕλληνοειlρωπαΙxοδ ξανδριvη'Επoπoιicι μια αντεπiθεοιgτου 'AαiαE;). .,Oλα, Πoλιτιομοδ xιιi ανα1ιr[τιoιζτΦι, εioβολd;ντηE <iιrτοριxιbg" ανi1xcrν ατιlυg Toυρxoμο.1γι1λoυgφα[νεται... ,,oπωg αγνοεi φιlοιxiι τoν ρολο πoυ dπαιξcιν η Κοlνιrταγτινιrυ.,E,λληνεg Λo.1ιoι, μιετ(ιτην Πτιr''lιlιτt1g,ιrτt1νiταλιzη πoλ,ιgxα( οi ,Αναγdννηαι, ιΙ,ιλir πραγματα, για τον x. FΙuntington xιι[ τηι, i ιι , ι ι φι l ρ α

τι l ι ' ι τ ε πολιτ ιιτ μ ιlυ < ...

Kιι[ dιpιειlωg περνα οτογ 20ο αiοlνα, δ x. xαθηγητηE, δποιt ι1πι1ειρεi να οxιαγριrφηoη τig ιιLτiεg τηg θdοεωg τoιl για την ε1πε ρ1ο μdι,η πολιτιιl1"ιιxη ιτυγxρoυoι.'Αλλα. θμιπιlτιομι6νιlg iιπo

i μιμιονεqiδd εg xα| δυτιxυq,ιιl,,εigπριll"cιταληιμει g, d,ι.r1ολεiτιιι περιιlιrιiτεριl zαi λεπτoμιερειαxοlg μονο pιd τα τελευτcιlα φC-tινιi1-ιενα xα| ιnlγxυρiεg τηg δυτιNοiολαμιιxξq αντιπαλιiτητοE (.Ιιτριrηλ, πoλεμοg του Σoιldξ, Λlβανοg; πιiλεpιοE το0 Ko)'.rrοιr) xrιi παριrγνωρiξει τig βιrθει€ g iιrτοριxε; αiτiε<, πιlυ ι)νυμιiιξιl. 'ΑQι.Ioι' z'ιιi τoυ ντιιι πολιορxiεg το8 Bυξαντ[ου, αiρdοειg τοι' Mανη, τοlν Πιιυλιxιαγulν xαt το]lγ Καθαροlν, απιilλειι.ι τιilι, .Αγiαlν Tοπωγ xα[ πριlπαντων, Σταυριlφιlq(εg... drι,crοz'οπt1ιτι<, μd },επτιltrιεQειεΞ"δ6γ εil.ιrι τιlυ πιrρο'Αρr"εΙ νιr εiπιυθi1 δτι λιiγιυ ντοg xειμιει,ου' 1ιilρoυ τουλα1ιoτον. τ(ι φαινομεγιt ιιετα τιi 19.50δdγ εiναι παρir τιr iιπOτι]λdιJμιατ(Ι Mιiι

τiυli πQιlαl,ι,l,φερθd:ντιυνγεγιlνοτοlν. Διoτι θxτοg irπo τηι, αη. .EλληνορρωμαΙxηg Αυτοxgατορiαg ιjlq αοπlδoq τηg μαo[,ιrτ{< y"ιloιιilτεQεζ αiρdιlει< rriιilνεg, ιli Δυοεοlg θπi ηοαν μια iιπο τig ,Ανα,Ιολαμ ο6 δλη την ιιiτiεg τiig τcι1υτητοg iξαπλιδοεωg τιlυ τολη, θνδ ol ΣτcrιlQοΨορ|εE (που ααφαλιbg δ6ν ηοιιν πριlιrπiι-

40

τoii Xριιrτι,αγtσιιι)υ,αλλα πριlοπαθεια τωγ θεια 1,ιεταδoοειυg Παπωγ να θνια1υooυντην irμφιoβητουμενητoτε xοομιzη τουq θξουο[α xιrl τιilγ ηγεμοναlν r,α πλουτiοουν) εiναι βεβαιoν δτι δημιoυργηoαν μια τεραιτriα ψυχιχη πληγη o6 δλη την ανατιlλιxη Mεοογειο xα[ iνα πατρoπαραδoτο μiι:rοgπροg xαΘε τt διrτιxιi οτoι]qλαoυζ τηg,απιiρροια τιi.iγδπo[ιυν εiνcιι xαi τα οηΓι(ι δλα α{lτα δdγ λdει τ[πoτα δ x. xιιθημερινiι ^1ε.1ονιiτα. ./ητliζ....,Oποlgδεγ λ6ει otτε ^1ιirτα γεγιlνoτα του 1918-1925, δπιiτε δλεg οi iιτλcrμιιxdg 1οlρεg ι,rποιxιoπιlιηθηxcινirπo τ[ζ γιA, Παγx. Πολdμου 'Aγγλiα, Γαλ}'|α, xr1τριεg διlγαμειζ τoυ 'Ιταλ[α, ανιliγιlι,τιrg παλι, διαπλιrτα τ[g πληγεg τιbν Στcιυρoφοριωνl 'Eπiιrηg δει, ι'rνcιφ6ρετα,ι xα.t)ολοιlιrxεδον oτoυg Brιλxαι,ι. Ρι,lιrοτoυρxιxουg, xουg πο},εμιlυgxcιi τoυζ χωQιζ την &ναλυoι τδγ ιiπιliιυγ εiνιrι ιiι\ιγcrτοι, να εiο1οlρηαη xαr,εiE ιlτο xεντρo g η' γ 7 ψιl[' υειυ:()ημεQα. στην Q(υσιχ η τηg iιlλιιμ ο E 1 ' ρr,lπι{Τ7 ' [lS πολιτιxη προg ι,ιiτι-lν. ιττην βrιλxανιxη δια[ρειτι, oτην xρiοι τιlil Kαιlxαι:loυ, οε θzεiνη τηq Γιοιl^1xιlαλαβtιιg xιrl οτr1ν Εξελιoοομι6νη oημεριι τιlυρxιxη πoλιτιxη θπεxτατιομου ιilg μελλοντιxι.lυ διiριιτο< του'Ιιrλαμ... ,Aλλα πωg εiναι δυνcιτογ να xαταλ(ιβουι, ιliτir οi δυτιxο[ λα.οi xιri οi περιαοι1τεροι iθfνοντεE τουq, πωg ι,α xατιrλαβοιlν τr1ν ι\ιiιλιlοι τi1<Γιιlυγz"oιlλcr|.}[ιrgxα[ τig θπιπτιbοειg τη< xcι[,ι,d oπo},ιτευθoιiν> ανιιλιiγωg τυ'lν μιrxριlπροθ 6ομο.lναυ μcρεριiντοlr, τoυE, δταν βαυxαλiξoνται μ6 τοοο θλλιπεig xα| προxιrτειλημ. μιdνεg<α'ναλυοειg,, οi δποιεg διo1ευονται θντd1νιllgxα[ μεαιι ,Αγγλiαg; &πο ooβιιροφανει< θφημιερiδεgτδr, LΙΠΑ xιι| τξg ',Ετοι, c1,φl1vεταινα ι\ημιιlυρ^yηθξiοο'lE 6νιr iολα.μιxιlxρατο< ατην xαρδια τr1g"Aνατoλιxηg Eυριilπηg (η Bοον|ιr, πoυ πολdμηοε μθ τοιi-< Γερμιl,'νoυg xcιτα τιi;γ Ριi'lιτωγ το Ι942). Καταοτρ€ φ εται η Σερβiα pιd μονομερεlg προπαγανδεg (αποδιlναμιilνονταg 6γα απο τir ευριυπιrixα πριlπυργια τηg Eυριbπηg

4Ι

,Ιολαμι). .Ελλαg γ.ατa τo,{) Πιdξεται η να θνδ|δη ιττοι, iολιrμοτoυρxιxο θπεxτατιoμo (μd το iδιo απoτ6λεομιιrμελλοντιxιbg).

Koλαxευεται δ προαιιbνιo'<θxθρo<τξg E,υριilπηgΤουρxiα για xαθαριbg oixονοtrιιxιlυgλoγουE xα( για γει,)στQατηγιxdqιilευδιlιοθηoειg. Πclρεξηγεiται η ρωοιl,η πολιτιxη οτιiγ Kαilxαoo, ,Ιαλαμ θνω εiγαι η μογη δυναμιgανα1αιτioεοlgτου οτην ευρυτεQηπεQιoχr1,παρ'δλo πoυ - πρdπει νd δμιολογηθη- εiνcιι 6να απο

τα iλα1ιιlτα

oημεiα

που

&γαλυοντιιι

ιlοlιlτα

απο

τ(lγ x.

FΙuntington. Δι-lιrτυ1ο)<δμιωq, τιi θετιxo αυτο ιτημεiο τηg irνcι}ωοειil( τιlιl αxιlριilνεται πληριοg απo την φιλοτoυρxιxr1 πριlxαταληψι πoυ iπιxρατεl oτο xεiμενιi τιlυ xιι[ απο την ιiι,τιρι,lαιxη xαi αr,τιoQθoδοξη θμμoνη του. O[ λoγιlι τηg απiιlτειlτη< πιrραι\oξολογ(α< τηg οελiδοg 38, δπoυ |ο1ιlρ[ξετcrι δτι ..ου1-ιμετοxηοε xιlιγο πο,E,r,δ λιτιιrμιi μιειιilι,ει την πιθανοτητα βiαg...>. ο[ διiο παγxοομιoι πολεμoι xιli δλoι οi πρoγει,6οτεροι τξg Εiριilπηg εiναι αδιαoειατεg αποδε(,ξειE περi του ιiντιθdτου, γivovται φανερο[ πιrριιxατοl: iιφοριlυν oτην ιiντiθειr[ τοιl μι6 την Pωoicι xα| την 'oρθoδοξiα xα[ οτην διαμα1η τοΟ Καθoλιxιαμιοιl ;-ιειαiτηr,! 'Αxoμη 1ε ι ρ ο τ ε ρ α , ο ε . ε i δ ι x o x ε φ α λ cιιο π εQι <χρ α τι;} \, &μιφιρρεπoντων" &ναφiρεται θετιxα για τig ,.τoυρxιx6g προοπαθειεg γir δυτιy"ιlποιηθη η Tουρx|α, xιι[ ιiρνητιxα για τig (Qσ]σιχdζ διlνιrτοτητε:g να δυτιx<lποιηθf1 lj Pωoiα"... Δεγ υπαρ1ει θετιxο πoυ γα μη 1ρηιlιμοπoιειται iπ6ρ τηE πριilτηg, δεν δπαρxει iι,ρνητιxο πoυ γα παραλεiπεταt τt.ατα τηg δειi. τερηg! Kαi ιiγαλυoγτcιζ τi< <πριliiπoθdοειE θπο1ηE πoλιτιομοδ> πoυ παραθdτει, θεa:ρεi δτι η Tουρx[α απαγτ6r,od περiπoυ δλ'εg,θνιil η Ρωoiα o6 περlποιl xιrμιμιiα... Κιri η xoριυνiδα του εiναι iιπoφιιοιιττιr,η (αελ. 45): πρoοxληπ1ρκl τιilν μr1δυτιxαlν xο;ρα1ννiι θνοωματωθοδγ oτογ Δυτιzο Πoλιτιομil' με διαβαθμiοειq z'α| xαμηλεg "βcιθμιολoγ[εg>' .[οπανoγενεiq για τιlυg Λατινοιrμεριxανoυg (Kαθολ'ιxουg xαi λ1 +L

ιruνηθωg - πρdlτη drπiφαoιg) μεαιriεq για τουg 'oρθoδοξOιlq (δg να μην ηιτιlν μητQεζ τoil Δυτιxoil Πολιτιιrμιοδ - ι\ευτερη dντiφαοιg) xαl iιpηλdg για τουg 'Ιολαμιιοτdg.Kομφοιrxιανιοτdg,Boιlδδιoτdgxαi 'Ινδουioτdg(ιbοdι,να εi1αι,τig iδιεg r'rντιληψειg θρηοxε[rιq,πoλιτιομιoil xαi ι,ιlοτQoπiαg με μαg - τρi,τη αντ[φαοιg)!

Mετα irπο δλεg αιτdq τ[q irντιφαoειE'πQoχαταλ{ψει,g, παραλεiψειg xαi 6μμοl,εg Lδ6εg'ιi x' FΙuntington θπιτελεTτιi "ανεξηγητιl xα( πληροιrg αυγxυιrεωg Θα0μα", xαταληγονταg παρ'δλα αυτα οd pιicr- xαl μιiνη; - αο-lοτηδιαπ[oτωιrι: .,Oτι δ πριlιlε1ηg πι1λεμοgθα γiνη iιπo τr1ναιiγxρoυιτι τιbι, πολιτιoμιbν,των θρηαxειιi;ν xιι[ τiυγ iδεοlγ μεταξυ τξg Δυαεαlg xαi τιilγ Λοιπαlγ (West and Rest) xαi δτι αi1μη του δoριrτoE .Ιoλαμ. .,oτι το'lι,Λoιπιilγ θα εiγιrι το δ xιγεξιxιiζ x[ι,διlνιlE μιεxαi δημιoυργεiται xcι[ ι;υγδεο[< τοιl με τιi 'Ιολιiμ, γαλωνει μιιi 'Aφριxr1 Ληo;-ιονεiβεβαiιυ<την xιli τoν iδια[τεριlxlγδυγιl ποι] θxπρoοωπεi μιετιi τεραιττιcιπροβληματιι xα( απιυθημενrrτηE. αλλα δdγ ε:iι,crιη μονιιδιxr1 τιlυ παριiλει,ι|ιg. ΘειυρεΙ - xαi ι)ρθδg - δτι oi μη Δυτιxιli Πολιτιoμιli, οL'Αι,τιδυτιxοi,περιrιrαν πλεογ od θπο1η θνεργητιxηgδραοεulgxιrl ii1ι παθητιxηqαταοεοlg xαi δτι η αντιπιιλoτητα τουg θα αποτελdιrητι1βα()ροτιilν μελλoντιxΦι, θξελ[ξεο;γο6 δλοιlg τουc τoμιεΙ<.

Kαi xα'τιιληγεισd . θλλιπεigπαλι iiμαlg- πιιραινεοειg πρog τ{ν Δυοι για τr1ναντιμετιbπια|τoυg. .LΙ α) Δυoιg να αναπτυξη μεγιrλυτερησυγεργασiα xιι[ θγoτητα μdοιr ιττir oυνορα τοδ <διxoυ τη< πoλιτιιτμιoΟ",μεταξυ Eυριi.lπηgxιιi,Αμεριxi1g εiδιxδq. Προxειτcιι δηλαδη για iroριιττη dνιιφoρα δg προg <πoια Eitρωπη>. Kαi ιiι, xρ[νιυμε dπo τd πριlηγoυμενα, πο}ω αμφιοβ ητηιiιμη. . .

.FΙ ,ΑναΔυοιζ γd <θνοο-lμcιτιi'lαη,τi< xοινωγ|εq τηq [3) τολιxηg EυριδπηE, τι-υι,δπo[ωι, δ πολιτιoμοg εir,αι ..πληοiον, λ1

+-)

τoδ Δυτιχoο χαι γα (συνεQγασθη"μ6 την Ρωο[α xαl την πωγiα.

,Ια-

'Eπιμdνει oυνεπδg δτι 11,,Aνατoλιxr1Eiριllπη δεν απoτελεi iιγαπoοπcιoτo μdροg τoυ ΕiρωπαΙxoυ Πoλιτιoμoυ' αλλα απλΦg ..πληο|ον, (iοωg λoγω'oρθoδoξiαE) xαi - ..φυιlιzα, .Eλληνιιlμo, την μητριl δηλαδη του δεν ανιrφdρει λdξι γιιi τον Δυτιxoir Πoλιτιιlμoυ! Θdτει τdλοgτην Ριυοiα ,.θxτοξ,, ιilg ιiπi',! ..oυνεργαιr[ιr,, δια.1ραφoγταζ θτοι ijναι, τεQαιlτιo ευρυlπαΙxο λαο, πoυ iiπειρα προοdφερε oτον Eυρωπαiπιl Πολιτιομo υπιi i1λεgτig μoQφεEτου xcri τογ τoποθετεi μαξ[ μ6 τrjν 'Ιαπαlγlιι πιrραβλεπιl(θοτω l,,αi για λογοιlE ταxτιxΙ1gi] oτρατη^yιr"ηg). ντιrg θτοι δτι η Ρωαiα μπoρεi γα εil,αι xαi "Ε,iραοiα", dιλλα εiνrιι πριilτα x,αi xυριιilτατα Eiριilπη xιιi πολυ δευτεριι xαL πα'Αο[α, θνδ ri 'Ιαποlγicr εivαι ,Αο[ιι αx6ττ1xαi ρεμπιπτοντωg μελλιlντιxοg ιτυμμαy"clgτδν Kινdξο;ν γ,αi γενιxδg τδν < Λ ο ι πι ' l γ , .

y'cπft τo δυνατoν τt1ν 'Αοιιrτιxιilν xαt Lο1ιiιlg τιilι,

..,) Ι1ροτρεπει την Δυοι γι1 περιιlρiη

ιιiiξηιiι τηζ oτριrτιωτιxξg 'Ιολιιμιιxιbν Xοlριi'lν xα[ γιi αιiξηαη τriν διxη τηg. ,oρθιi;E. 'Αλλα αντιφιrτιxδg, θαν θεωρη την Ριlοiα ιbq θφ' δοον αυτη εiνιrι η μεγιιλυτερη xαi η 1-ιoνηπεριφε"iiλλη", ρειαxη δυναμι'< ιrτην περιο1r1 αxριβδg τoυ ..μι:τιilποιl> με τουg

Λοιπιlυg, δxει πιxqη πεiρcr τδν Moγ^7ολιxοlγ xιι[ τιbγ 'Ιο}'αμιxιilν εiιrβολων xιri εiγιrι r1μονη ποt μιποqεΙ νa τOιlζ ιJτ(ι. ,ΑντιφιrτιxοlE θπklηg με τ[E παραινει;ειg τoυ tπ6ρ τηg μcιτr1οη. Τιlυρxiιιg, η δπο[ιι, ιbg Αυτιlxρατoρicι, υπηρξε δ xιlριιilτερog θ7"θρο<τη; Εilριilπηc y"α[ τοι'l πολιτιο1"ιoi,lτηg θπi 5Ο0 1ρoνια ,Ιιτλιιμιxi1. διιiτι η (i400-t900) xαi που θir ξαναγlνη ιil< .Ιατιlρiα η δη i:πcιναλαμβανετιlι.. 'oργανιδ) Συμβοιrλευει ..γiι iιrxυριlπιlιηθoυγ ιli Διεθνεig ομιο[, ιli δποΙoι αι,τιxιr,τοπτQ[ξoυν xαi γoιιιι-ιΟJτoιoυν τα αυμφεQO\,τατξg Δυoεωg xα[ τ[g σξiεg τηg".

44

Παραι\ε1εται δηλαδη' dπιοημωg, δτι οi δργανιαμo[ αiτo|, αλλiι οixουμενιιττιxοi. oi δπoΙoι δ6ν εiναι απλωg ..διεΘνεig>, εiναι προπετασμα τιiiν oixουμεγιoτιxιilγ 61lμφεροιτοlι,χιι[ τiι .,Oαoγ αφoρα <πig "αξ(,εg>τη< Δυοειυg, Θα <γoι-ιιμoπoιoυν,! τi xα[ ποιεg αξiεg θ1oυν απομποροδoε xαγεiζ να αναραlτηΘη .Yλιαμog, δ oixονoμιομog xcι|η μεiνει, δπιυgτ[gπατηντηοανδ ,E,μπoρoxρατiα πoυ τηι, 6πνιξαν πλεογ. Διοτι οημερα, οτην Δυοι, iiλα 61ουν μια τιμη αλλιi τiποτα δι1νδxει αξi'α...

Tελοg, δ x, xαθηγητηgδεν iιναφερεται xαθoλου oτiE αρνητιx6g θπιl.ρατoδοε<iδεολογiεEτηg Δi'οεr:lE,οi.δποiεg την απoδιrναμιbνοιlγ σι)γεχωζ, την xατιrδιxdξουγ οε αilτοxτoγiιι, οε πολιτιιrμιxo μαραoμο, οd δημογραφιxο θiιr,ατιl, ιlε ι1lυ1ιl,1η θρεiπαlοι.Ν1'αλλcι λιi.1ια,ο6 Παραxμη, ..oταγ xcινεig irρνεiται τig Piξεg τι.lilΠολιτιιrμιlδ τοιl, θνω μιαρι,οιi. λirει γι1r (πQoετoιμααiα πολιτιομιxοlν 61l.12ιρoυοεοlν' .Eλληνιιrμο, irντεπεξελθη πδE θiι μεr,οEii &ποιlιιυπδνταg τoν δ€ ν δρο δπιiρ1ει Δdν αυτη, οn1ν οri^1l,-ριlιlιrι χωQiζ ρiξεg' θxτοg iiν xιlπi1, δπoτε παυει νιi εiγιrι δ6νδρο xαi τoτε "δριlιiq πε.

οουαηg,παg τιg ξυλεfετιrι"!! .,Oταγ θετη ιbg θεμελιοlδηαρxη την Xριoτιιινιxt1θqt1οxεiα, 'oρθοδοξτ1μητρα τηg πο'lEμιπορεiνdrτην αxριυτηριαξι1απο τr1ν xιri οιl.11ρογα-lζγiι περιμιεl,η τi1ν iπιτυ1η αντιμετιllπιοι τδν αλλοΘQηιly"ο.iγ;

.,Oταγ

μιλαει γιiι iδειi;δη xαi αξ|εg xοινε.gxαi δ€ γ :,ιαταγτουq,πο)gπερι^7€ λ λειτην παρcιφθοραxα| την δκrοτρεβλοlιτl τι1in7ιε<xιiτταρo ποιi 1ρειαξεται για την μεr,εινir δr1μιιlιlρ1,ηθη Συγxρουoι; .,Oταγ νoθευη τig θξαγγελλομενεg αρx€ s του pι6βαoι oτενir ιιτιg xαi βρα1ιlπροθε ομια ου μφdροντα xαθ ε εiδουg (irντιμιετι,'lπ .E,λλαδοg,,AνιrτoλιxξgΕ,υριilπηE,Toυρziαg,'Ιαπο.lPωο[ιrg, νiαg με διαφιlρετιxα μ6τρα xαi οταθμα) τi iλπiδεg θ1ουμε; .O xαγxελλαριοg" τξg Γερμαr,iαg Mπ[ομαρx "αιδηρουg

4-s

θλεγε xαπoτε δτι: <Τρεig xαΘη.1r1ταi,η ΠατρiE τετ6λεοται, (<Drei Ρrοfessοren, VaterΙand verlοren>).',Αq φQoγτioουγ θπιτελουg xαπoτε μεριxoi xαθηγηταi να εiναι xαθoδηγηταi xαt 6γι xαΘoδηγουμενoι,.,.

Aνδρdαg Δενδρινog ,Ιαγoυαoιo< 1997.

EΠΙΛoΓoΣ Γιiι τιlig περιoιτοτερoυg dπο τουq &ναγνωoτεζ, οi απilιμειq του x' Xdrντινγxτoι, θα παQoυν dνδoμυ1ο:g την μoρφη μιαg xilπoιαζ σι,νιυμοοiαg, μιαE δργαναlμενηg € x οτρατεiαg xατα τoυ .Eλληνιομoυ xα[ τηg 'oρθοδοξiαg. Eiναι βdβαιιlν iiτι πολλdc εiναι τdτoιεq 6γδειξειζ τελειlταiωg.

.,oμωζ, τα πραγματα εiγαι πιο πολυπλoγ"αxαL αναγιlνται

τ6oo οε αυμφεροrπα δλιυγ τΦrl εlδδι,, (lοιl xαi ηθελημdνεg διαατρεβλωoειg ιpυ1ολoγιxdg,riν δ1ι xαi λ(γιr ιpυ1οπαθητιxηg φυοεωg. Πρδτα πρδτα iπαρ1ει δ παραγων Oixιlυμενιιrμog, ',Ε1oυν δλιr εiπωθ{ για τoυg oxιlπουg,τ[g iπιδιιilξειg xα[ τι1γiδεoλογιxo tλιομo πιlυ τογ διαπoτ[ξει ιiλοxληρo: τιi παντα για το χQilμα, τo xdρδοg, τr1νlδεoλo1,ιxη "εriημερiα τoυ αιilματοE,, την θμποqrευματοποiηοιτου πνευματog xα(, την πρωτοxαθεδρiα μια< <θπιλεxτιxoτητoζ) πιlυ ανr1xει περιοοclτερο οτην Παλαια Διαθηπη παρα οτην Kιιινη. Xοlρ(gπατρiδεE,ρiξεg,πολιτιαμουg,dπιδιιi;xειδνα X6ρoιl Xωραφι. Δειiτερον, υπαρ1ει δ 'Αγγλοοαξιυνιομι1g,μd τig Διαμαρτυρoμενεg θxxληo[εg, το <οεxταριιlτιxo, xαL <,πραxτιχo, τoιl πνευμα, την Lδια[τερηνοοτρoπiα xαi iδιoουγxραolα τιlυ, την ciφατr1υπερηφανεια τoυ δτι ανηxει ο, θγα iiλλo εiδog "θxλεxτου λαoυ> xα[ την βεβαιοτητα τοιl δτι f απoαιoλη τοιl εiγαι γα d1η την πριυτοxαθεδρi,α xαi τr1ν xαΘοδηγηαι τδν ..ciλλι,ryγια το xαλo τουg", τo υλιxo xαλo τoυg, τo xαλο τοδ iι,τομιlυ. Xωρig θνδoιαομιουg,iπιδι,ιilxει νiι εiγαι δδoατρωτηQαζ τιilγ παrπωγ.

Tρlτον, υπαρ1ει τιl πολυα1ιδdgαλλα xαi απoλυτο <Πνευμιιr τηg Pωμηg>.Mητρα xαi απιbθηoιg αυναμα τιilγ δυo πQoηγoυμdνο;ν(οi διαμαρτυρoμενoι γει,νt1θηxαναπο τo Σyjομα xατα 46

47

τo0 Kαθολιxιομof, δ 'Aγγλοoαξωνιoμog τρ6φεται απο τt1ν διαφορετιxoτητα τoυ θγαγτι τoυ Λατιγιομoδ xα[ τδγ ilπιlλoiπιυι,, η Παλαια Διαθηxη αντιπαριrτiθεται δογμιατιxa xαt oυοιαοτιxα ilγαl,τι τη.<Καινξg Διαθr1xrig.αλλα υπαρ1ει ιilg αντ[θεοιg αυτων!) 'Αλλα xα| δμοιοτητrιxαL παραλληλιoμog ιbg ,Αληθι:ιαg το προ6 το θεοπεμπτoν &πδλυτιlν τηg (διxηg τουg) xαθ6να. xυOi οxoπιli τουg εiναι παραλληλoι xιι[. παρεμφερεi-<: Kα[ τιι ριαρ1iα πολιτιxη' οixονιlμιιxη.xοινωνιxt1,πr,ευμιcιτιxη. ουμφεροι,τατουg ανd,λογα:πλανητιxa. Καi παραλληλα... .Oτιδηπoτε xα[ ιiποιοαδηπoτει,rπoτελειθμποδιo πρεπει ι,α παραtrιεριοθξ d,ν ιrυτο δ6ι, ε1γαι διlνατοι,, νι.ι θξοντιυθη ατην o{lοiα του, iiν iixι |3ιoλογιxα(πραγμα δυιrxολο, δυο1ιρειlτοx,α|

irπευxτιιiογ xrιτ& τ6 δυr,ατoγ!). αυτηg,πρ6πει dιπαρα-ιτητοlg Γιiι τrtνθπιτυxiα τξg xυρια611[ιrE τοi' xιiομoιl. Ι1ρ€ π ει δλα τiι εiδιxα νir γ[νη δμοιομιlρφοπιli't1οιg χαQαχτηQιστιxα'oi διαφορεg,οl διαφoρoποιηαειg'οi iδιαιτερoτητεg (ρiξεE, πολιτιo1-ιιli,φυλdg'ι,οοτροπ[εE.γλαlοοεg, iοτoγα ριxιiτητεg,παρελθοντα, μνημεζ x.o.τ'.)να ξεθοlριασι)υν. ιiπ ιιλε ιφθουν βrrθμκιiι:ι xα [ ιyιlιττηιιατ ι xα' γiι θξα.ιρανκlθ ουγ. T.α δε[.7ματαεiνcrι ηδη αφθονα z'ιι( γναlοτα πλdιlγ... .., Καi να με[νoυr,μoνιlν οi <τρεΙEθεοπεμπτεgdrληθειε<"' ιιυτη του oθxλεxτoδ λ<ιοi,. αυτr1τιilν oθπιλεγμ6νο.lν,,αυτt1τδν ..λε:ιτοιlργδντηg αληθεtαζ>,d)ζ μια τριoι\ιαοτατη xαi δμιωg1-ιοναδιxη θεoτητα... .4l,,iιr Tριαq>, 6να Δογμιr olzοιrμενιοτιxo, M[α "'Αγοο.o .Ιιττο'Aριθμητιxo!...

Tο περi,φημο<Tdλogτηg θνα Πο[μνιο ρiαg"... 'Απεγαι,τi τηg οτεxοιlν ιli Kα[ το ..drλλο,'.. "ciλλοι".

Oi ..αλλοι,...δηλαδη oi μαξεq τιbν διαφορων "θτεqoδιiξοlν oι μαξεg τoυ (αλλoτε)Tρ[τoυ Kοιlμoιl. με τi< η θτερoφυλων>, θρηοxεiεg τουg,τουg πολιτιομιlυgτουq,τig δοξαo[εgτουg,τ[g 48

iι\ιιlιlιlγxριrι;lεζ τιrι'ζ' τ[g πcιqιlδοι,ειζ τι)ι'ζ, τic vοοτοιlπ[ε: ii xιl,i δλε< τ[g πλι.ι'QεΞ τιlιl<. Αι]'τε1ζπιlι' αQγιlυγται ιilριιτμιενε.< τi1; Δtiιiει'lq. ...διαφι,]τιι,|-ιεγUJ\,, τιilν irληθε:ιιιg τηg "iιπιiλυτηg q' Ι]oιoτιxιi-lζ xιι[ πιlσιlτιxιilg δια1ιlριιrμι(:νε ριtιxιil< διrιq,.t.7ι^1ιιντιιιicriιιτιιιτιxt1 iiπε.ιριl ροποιr1μι6νε<.l,ιrτιιλιrμ|Jiιι,ιlιlι, την xcι( τηι, iιφριxιrνιz,η. ΙΙρρ1;nrlg.,ψγγ1i γ[νoι'ι, ilπιlxε[μΕι,rι iιπιi .Ιιlτορ[αg xαi iιγτιπιr)ιειiιlιtν την "'Aπυλυτr1 ι'rντιz'ε[μιει,ιιτi1g 'Αληθε:ιιr" xιιt τiq xιlιr1ιιxε< πριlεzτιiι-lειg τr1-< ilπι,l< y'ιι[ iiιτιl

Zr1λευιlιlν zιι [ 1ιιοοιlν ιlυl,iιμι ι. ι-ιπoρOι-!\,. ,Ιιτλαμ. την Kiνα xαi τl1ν 'Ιιl'πι,lγ(ιι, πριlιτπιrθιliι, Mε αi1μεg τιi τiζ iδιιrιτεριiτl1τ6<τιlιlζ xιl( . ιi.lζ τιilριι τιli'λα1ιl,ιi δια.τr1ρηιx)ι)\/ (,τιlγ . απoτελο[rγ iμιπilι\ιο ιrτην αιριlμιιliulιrι ι)"π(lτr1r,",Aπιiλυτr] ,Αλη()εκι"' 11\\,iδιιlιτι'γ:,'ρcιιτιrιxιi iiv μιrjτi ιiλλο με τilr,ιiγxιl 11l11q, τιlιlq,. ιριιt,ιιτιιlμιιi τιlι'ζ xιy'[τιil, iδιιiτυπι) (Lιι]ι.iσι({νισμ.ιιi ,Αρ1ιιiιl .E,λληr,ιxιi Πr,ει-lιιιιπιlιj ..τιi iiλ/.ιl"... Δηλιιδη τι1 Kιιi iιrιιi τrir, iξd}"ιΞi τιlι, ιrτtil, πιιριιμιει,ει oλιlξιi-lντιιr,ιl xιr,i trιε1ιrιl" 'Oρθιlδιlξiιl'. ΓΙνι.υμιι l'ιl'τ. iξο1r1ι, ι)ιιιφιlριlπιlιt1τιxil. iιr,ι:ξιiQ. τητιl z,ιι[ ιiι,()glιbπιr,ιl.πιlir πηγιiξει xιr[ πριlε.ρ1ετιιι ιιπιi τt1ν .oμιιlιιlγ ε.ν ε (τιχ (ι τ()ι!i ιrι' ι\ιιιq .ι' lτ[tει πL )(,,\ι|ιι( ft,ilρ ιr lπ ιιiz r1 - ιrιlτιlirξ nili' |Jλεπιlυl, .iιl,θιltilπιlιtq> (τιlυc ..iir,ιυ.()QιbιτΖ()\,τ(ιΞ> (πQ(i( τι,rπιiνι'l") ιΙιμφ(l)γ(ι με1τιi γιlι,iδιir.τιlυq xαi τιlυq l,(lμιlι,c τηC φ ιtιlειιlΞ

τoι' q ,

,Α)"il"'Απ(lλι.τrl θειιr,, δdι, μετε|3λliθη ποτ6 ιrd δοflλιl τηc. οilτε προιrπιi()ηι.lε ..μιειτιrιιlνιxiι> νiι iπιβληθη. 'Αl,τiθετιr. ir-γil.ιιειrιι oτιlυg δυιl ii"7xιlιq, ιlυι,()λιβιiμεl,ιl ,ΑγθQιbπOι!), τOι! δπιrιξι: πrit,τtι τον ρολο τi1< .l.Αιrπ[διlg τoυ . ιil,,ρ ιτ ιz,ι.lιt φριlιl ρo.δ τη g O μιl ιιl.,lι:ν ε iιrE τιlt r στηr, Εilριbπη, Ριiλιl πcιρι.-Ξl1.7l11ιε:ι,οxιιi μoνlμαl< ιr,ο7,},ητιxιi .i/ι(Ι τηγ <,Απιi}uυτt1 xρ1, i11yιlρ[ιr()ηxε ποτε

iiιι

'l\λη()ειcr>. i1 δπο(ιl πριlοπιiθηιrε

τι1.,, πεμπτιlιl(Jι(t iιι1ιir,ιlι,τιι:

ιιιτiγεl.

z"ιιτιι xιιιψιli''

τOυ irφομιlιιbνιlντιi(

τι) - η αφροlν

τr1ν

ι,ιi iΞιtι,τιi-rιτll

τιl, ilποτιiιlιlιrl,τιi<

r.i

iιl.

ι,iι ilπιlτι.ιχθr1 |iιιιiιυq ιrτt1ν iEιiντι'lιri

49

τOυ απo τιi 'Ιυλαμ. .[{ ιη1ιεριvη <Πιι.zxιlομιοπο[ηοιg" εiγα'ι τιi ιrημερινο .iπει'Αληθι:ιιιq". οιiδιιl" τoυ iιγu;r,oqθπιxρατηoεοlg τξE ",Απoλllτηg .Ι.ιi ..τελευτcriο" iλ"πiξε ι ! Κι δμωg.,. Θiι τηq flται, ιli^.,ιlιlραιrιlμφερoτερο νir xcrταλiι|}η dγxcιiραlg τηv γεοlπιlλπιιη xιιL ..φιrσιOλ{l..,Lxη"πριrγμιcιτι.xο.Ιιττιlρiαq τητα, νir πirρr1 τι1 pιιrOηματα τf1g xιri νdr πιιριιι\ε1θη 1ιεριx€ q [}α,ι-iιxι!giιλ\θι:ιι:g: iiτι ιι) Δεl, ι.,'πiιρ1ει, <'Απιiλυτl-1 ,Αληθειcl"" 'Α)'l1θειcι>,ι,rλλα ιιor,ο "Σχετιxη xιr[ iii'ιι εiγιιι ιiπιlτε:λεoριιrα)Λ/χεQασiΙoυ πoιrγμιιrτιxιlτητιυι,r'ιιi δεδομιd\/(,)ν τi1ζ φυαεοl<τοi ι,ιν(}ριilπoιl.β) oi θρηιlxεiεζ. ιli πιlλιτι-xε<iι\ι:ιlλιl.1[ε<(διαφu-lτιιiμοgπ.1.), οi θεαlρ[εq, εir,ιιι ri'γcιπιiοπιιιlτε:< διcrρy'εΙ<πιlil ιlξε)"iοιroγται xιri πριlι.lcιρμιltιlι,τιtι οε |1ιiθιlq 1ριivιlυ .o zιιi, τιiπιlιt. γ) ιiγιrlι,ιιζ ι)dr, εiγιιι πλι:ιlr, Ιιlι.l( iιι,ιi,1.ιι:οιιι'ιι. ..ιιπιiλυτε:ζ ιii'i1θειε:q>y,cι[ Lδειl},o.,lt11-ιιιτrι. ιrλλιr. πιlλi'πιιi ιτzλriριi" - ι:iγαι ιi..,ιi)t,ιι: € π ι-xριrτt1ιlε:ιllq riνιiμειrα οε πιlοιiτt1τε< xιι[ οι: πιlιιiτητε<. ιrε ιrυιlιιιιr()t11ιcl,τιιxιli ι;ιl ιrιrμιπi,dγμιl'τιt.ιrε: νιlιlτριlπiεg. δ) Στιiν 1iγιilrlιr rιtlτιir,.τiι ιrιltrιπλdγμιιιτιι {.}ιιli.ιl^,,121gq (μετc'ιΞιj πιlλλιiir, ιiλλιυl,!) ιli ιiπιiιpειq τιrιj x. .oφθοδ(lξου< .Αr,ι;.τιl)'"ιxii< Xdt,τιι,γxτιlr, ιilq πQιi< τοir; τl1: Ι:ilραlτr1qεiγιιι xιιτιrυτριlφιxir γιiι τi,q(ι\ιε.qτιζ ι)πιiι1lειgz"ιl'iτ[; πι;il ixφρiιiιiυν

ι.πιδιιilξε:ιζ ποr' izq,ρα'ξει. ιlτ) Χιυtr]i;τιiι, ρι,lιlιzιi δ.r,;,'ιl xιi'[ τιi ελληνιl"ιl πr,ευμιιι' iiπιrlq i:"ιl[(iι, θxφQiιξιt)\,τ({ι. il .δι,'σιζ, τ()ι 7,.

X(ιντινγxτιlr.ι'ιφοπ}'iξι:τιιι iξ iιρ1rlg. ξ) r ιi πr,ευ1ιrrτi1: lΙιrλιrιcι: Διιιθtlxηg ι)εν μπιlρι.i ι,ιi riι,τιιrτι.ιθμιiιrr1 τιi [Ιγειiιιιι τηg Kιrιι,i1g .Ελ)'ηνιz"ιi 'Αρ7ιιιιl Δι,ιrθηxηg xιιi r,l.l,"ιi1ιι1 }"ι1lι;1,.n.,.τιi [1νευμrr, Επrrγι,.iοτο ilπιlΙο δλιι ιlτηρ[xt-it1Nιrι,xιιi ιrτηρiξιlντιιι. η) oi, ιlτr.,trιιιriε: οτιiν 1ρδι,ιl (,τQιιτηγLχi]Siπιι\ιιlξι:ιg xιιtτ0" ιrι'μιφdροr,τιr τi1q..ι\υιrει,lq"(ι\η;',ιιι\ητιilr, FΙΠΑ) δει, Eχοι,r,,ιliiτε μπιlρουr,r,iι € x ουι, διιιxριlνιxi1 ιrημαιri,ιrzιι[ διriφlr,ει,({, ι)ι!νεπιi); εivιιι πqlιi. σιlJQιγ(i δεδιlμdr,ιr xrιi δι:γ 1-ιπιlρoυννιi λι,l,βoυl,τ]i\, μOρφη <(χι)ιrμιoθειllρ[αg>.τt1r,ilποiα t)dλει φαi,νετcl,ιγα τουg διbιrη δ z'. Χα-

50

.FΙ γτι\,γy,τO\,. προοφορα, irι,τiθετα,τliγ δπο[α μπορεi γir ι;υ0) .E),λr1r,ιxιiy"ιr[ 'oρθilδοξo ι,ι:ιoφεριlitν τιi τo πνευμιr εiγιιι τε:ρirιrτιιι zαi dιπoλυτιl)ζ αγ(,ι../χα[αοτ[g - βdβιrιεg - ι}ιl1lxρg[l61-1. .Ιιrτορiαζ" τιlυ μdλλοντοE, διοτι <T€ i ιιlζ τfig δdγ μπιlρεi νιi 'Αι,θριilποlγ,. i'πiιQξr] 1ulρi< ταiν ι) T.ι1 οημεiιl xριlυ"Τdλοg ιrειr.li. li θραi'αει'lq, βρ[οxε:τιιι ι\λοφιir,ε:ριr'γεo]πOλιτιχ(1l; ιι'ιt γε(!)στQtιτ]lγιχιi)(ι'ε μιιι γριιμμι1 που &ρ1[ξει ι'ιπιj τ(l Στει,ιi τιlιl Ι-ι{}ριri'ταρ, ι\ιi,ρ1ετιιι. iιπιi την Mεοο.1ειιl. το ,,\i^1ιιiοxιιi τιir, Ευξεινο Πιiι,τιl. περrl&, iιπιi τoι, Kcιυy,αιrο ιττην ΣιβηρiCt'x(Ltγ"α_ ταλri.1ι:ι ( ;) οτο Βλcrι\ιβοιrτιix.., Αi'τiι τir απλ'iι ι\ι.δoμι€ r ,ιι iι1ρηι;τι:ι,lι.lιlι,τ(,, (τι1lιjτεQ.ι(Ιιι(ιτ(ι τ()1Jχ. Xιiι,τινγxτιlγ διro xαt (ιν αυτιi βιιοiξO\,ται ι)' εr,α δQt)ιl πρα.lτιl.1ενε|< οιlμιπεριrι;pιιι: τηr,Συ^1xρoιloι [Iιlλιτιιrμιilν. Διιiτι il πOiιιτισ|-ιoζ τιiι, δπoiιlr, iπαγγi:i'λετιιι xαi υπεtrlιιι;π[tετι,ιι ιjι|,εi. .Ελληνιxιj Ιlι,ει1ιrιι τιi λετr,ιι y"α[ !πirρiει μιιiι,ιl 1ιiριq οτιi ι.lπιliιlγ.., xιιτrrδιxiιξει ιil( ..ξdι,ο,,! Kιr[, € π ηρεαιrμιεr,()ζ .ιπ(i τ(i πνευμιrr τι1g Ι1ιr},ιrιirg Διαθr1xηg xιιi τη< <Lιε(,(,tαγιχη; ιiιr1. ((τι]ι)ιι1lirq.1ι)[ι ..1.1ιrtiμιε:ριγ()ιtζ θειαq" τι.lιl.ri}'λil.xιr( ιιπ(t τιli-r< i,ιτιzι,l< ιlρθoυ" (pοliticalν cιlrrect!) δil, τολpιiι νιi πιrριιδε1θ! iiτι η 1ιι:λi'ιll,τιxη ιri,γzρο'ιlοι< ι\εr, θιi ε:ir,ιr,ιιιιiι,ιl ιri-rγxρι)l!()ιζμi]τιιξυ xιι[ ..ιiδιιrιρ('iτ(ι,τ(llν,, ι] ιll"ι.lτιl,διιττιbr, "διιιφο)τισ1ιdι,ι,]\,, 1ι;1ετιxη dληθι:ιιι xι ιl,i,τlil) ιi)J"ιi μετιiξυ Φιlλtilι,. Θρηιrxειιυι,' "[Ιπε[ριυr,. Σιlμπλε:γμιiτ(ι)ν' ,Απ(!)()t11ιει,αlι,. ιττηι, ιiπιliιrι, i-1 τ()ι 7". Xiι\'τιγ^/7"τ()ι,.ιiρνιlιlμιι:ι,ι1 τt1ν iιρ1d..lιl1,117'1.i "Δυιrι<> .Ελληνιzιlυ iιττοριxι'lg πριr^1μιατιx(ι..διrt,φιllτιι.rμε\,η)ισχι τo8 [lγp1iμιατo('ξεxινα (πιιρ, iiλη τilν [lλιz"r1 τη< δυι,αμι) xcrμtlι,η... .Ελληvιxιi Τιi Ιlr,ευιια δ6r, θιlr' πεθiινη πιlτf . Θιi ..διιrφαl.,Ετιlι τ[oη" xιrl θ(r διrrπoτ[ιlη τι:)"ιz"riδπιlιιlι, xιιi ι,ir νιxt1oη. iγινε πιiντιι xι δτoι θir 1,[1,ρ..,,.Kιiποιrt &λ,λιι ..πι,εiltr.ιο'τιr"θιi πεθ.Ινoυ\,. Διιiτι δdγ εiγrιι .irι,θoιbπιγιr,... Α.Δ. Νοι1 1 ιβριιl; 1 9 9 7

51

To APΘPO ToY KAΘFΙΓFΙTFΙ

XANTΙΓKToN

The Clash of Civ1Ιizations) SamuelP. Huntington

TΗE N ε xT

P ATTE RΝ

oF c oN F LΙ cT

of what global politics is likely to be in thc coming yea-rs. Ιt is my hypoιhesis that the fundamcntalsoυrceof confliα in this new world wiΙ no1be primarily ideologicaΙor primarily economic.., The greatdi#ΞΓs amonghumankind ila .ι. jo-i.,"ti,g souτceof conflict ιγill b. ."1t"4. Νation statesι,ill remain the most gnwcrfiil. ofgloP.l pΦoΨ.

Elors,ln \il,Ι]drfieΙι.but.thc principaΙconficts occurbcrwccn nations and gτoupsofdiffercnt civiΙzations.The clash of civiΙzations wiΙ dominatc global politics. Thc fauΙtlines berιveen civiΙzations wiΙ bc the baπle lines of thc future.

Conflict between civiΙzations wiΙ bc thc Ιatest phase in the cvo-. Ιution of conflict in thc modern world, For a ccntury and a half aftcr the cmergence of the modern intcrnationaΙ system with the Peacc of WesιphaΙia, the sonflicts οf the Western world were largcly 1ψg S,ιμυει Ρ. FΙυιιτlπcτox is thc Eaιon Profcssorof thc Scicncc of Govcrnmcnt and Diτeαor of ιhc John M. olin Ιnstitutc for Stratcgic Srudics at FΙarwaτdUnivcrsity. This articlc is thc product of ιhc olin .Thc Ιnstirutc's prοjcct on Changing Sccuriry Environmcnt ιnd Amcrican NationaΙ Ιntcrcsts."

Tbe CΙοsbof CiυiΙizatians? absolutemonarchsand constituιional monaτchs Pη!!eι-emPerors, their bureaucracies,their armies, their mer. to expand Γπempting and, most impoπant, the territory they stΙength economic cantilist nation states,and beginning with created they process the Ιn ruled. the French RevoΙution the principal lines of confΙict were between nationsratherthan princes.ln τ793,as R. R. Palmer put it, "Τhe wars of kings \ryereover; ιhe ι'lrarsof peoples had beμn." This ninetecnthcenω' Pafternlasteduntil th€ end ofWorld War Ι. Then, as a result of the Russi"n Revolution and the reaction against it, the conflict of nationsyiclded to the conflictof ideologies.first among communism, fascism-Νazismand Ιiberaldemocracy,and then between communism and liberal democracy'During the Cold Waτ, this laπer conflict the two superpowers,neibecameembodied in ιhe stnrggleberιη,een ther of which was a nation statein τhe classicalΕuropean sensc and eachof which defined iιs idendry in terms of its ideology. Τhese conflictsberweenprinces,naιion sιaιes and ideologiesιvere primarily conflicts wiιhin Western civiΙzation, ".Westerncivil wars," λs WilΙiam Lind has labeledτhem.Τhis \λ/asas true of the Cold Waτ as it was of the wor]d wars and ιheffi, eighteenthand nineteenthcenruries.With thc end of ιhe Cold War, internationalpolitics movesout of iιs Western phase,and its centerpiece becomesthe interactionbetween the West and non-Western

gηuzgg",gandam

civiΙzations, the peoples and governments of non-.νν.esterncivi.lizahistory as taΙgets οf Western tionε no longer remain t}€gbjggψf join colonialism but ιhe Wcst as movcrs and shapers of history.

T ιtE

oF cI v I LI ΖΛT Ι oN S

DυnlNc T}tE coLD \η/ΛRthe world was divided into ιhe First, Second and Third Worlds. Those divisions are no longer relevant.Ιt is far more meaningfirl no\,t/to gτouΡ countries not in terms of their political o. ..ono,,i. systems;?ΞiJJ...-ms δΓτftir ievel of economic deveΙopmentbut rather in tcrms of their cuΙture and civiΙzation.

What do twemean when ιve talk of a civilization? A civiΙizatiοn is : : : r r Ξ;:; i .@Φ:.iΦ ViΙages, ξioλ-, ethnic groups, nationalities, reΙiF oR E I cΝ

52

Ν ΛΤ UR E

ΛF F Α Ι R s

' S uπ π cr ιog 1

[ ,t l)

-)-,

SamuelP. Huntingtοn

The Claslι of Ciυilizαtions?

gious groups,all have distinct culfuΙesat different levels of culruraΙ heιerogeneity.The cuΙture of a viΙage in southern Ιtaly may be different from ιhat of a viΙage in noπhern Ιta.ly,but boιh wiΙΙ share in a common ΙtaΙian cuΙrurethat distinμishes them from German villages.Εuropean communities, in turn, will shareculrural fearuresιhat distinμish them from Αrab or Chinese communities. Ατabs, Chinese and Westerners, howcver, arc not paπ of any broader culruraΙ entity. They constitute civilizations' Λ civiΙzation is thus the

lizations. |n ',t Snιdy ξ Histοry, Aτnold Toynbee idendfied zl major civilizations;only six of them exist in the contemΡoraryworΙd'

@@

lαentΙry DeopΙe nave snorι oΙ tnat \Ι/hΙchdlstlncuιshes humans trom

_iι..----Ξ'Ξ_-:-_.r

oιher Ψecies,Ι$9 definedb-othby common obiectrveelemenτs,sυch llΙa n quage. hi storyJΦioffi anitδyτEe sυδjg:tive self-identification of people. PeopΙe have lcvels oΙidcntity: a residentof Rome may define himself with varying degreesof intensity as a Roman, an ΙtaΙian,a Catholic, a Christian, a European, a Westerner.The civilization to which hc belongs is the broadest level of identificationιrrith urhich hc intensely identifies.People can and do redcfinc theiτ identities and, as a rcsuΙt, thc composition and, boundarics of civilizations change.

CiviΙzations may involvc a large number oΓpeoplc,as ιvith China ("a civiΙzation pretending to be a state," as Lucian Pyc put it), or a vcry smalΙ number of peoplc, such as thc Αnglophone Caribbean' Α civiΙzation may includc sevcraΙnaιion states,as is thc casc with Western,Latin Amcrican and Arab civilizaιions,or only one,as is ιhe case with Japanese civilization. CiviΙizations obι,iously blend and overlap, and may includc sυbcivilizations. Westcrn civilization has rwo maiorvariants,European and Νorth American, and Ιslam_IΞΞJts . Ατab, Turkic and Malay subdiι,isio-nΞ-CiW7ΞΤδiΞ are nonetheΙess mφningfi.il entities, and whilc the lines berwecn ιhem are seldom they arercaΙ.CiviΙzaιions aτedynamic;ιhey rise and fall: th-ey $d.η, f:vιdg.ηd εgΙae. Αnd, as any studerιt of history knows, civilizations disappearand are buried in the sandsof timc.

Westernerstend to think of nation statesas the principal actorsin 6ΙobaΙ affairsy'hey have bcen that, howeveη for onΙy a few centuries, YThebroade/rcachesof human history havebecn the history of civiF oRΕ ΙG Ν

<Λ

ΑF F ΑΙRs

. Υ olu mc 7z No. j

! , η/ Ι tΥcΙ v Ι LΙ z Α T Ι oΝ s

w Ι LL

cLΑ S F t

ΙDΕ ΝTΙΤγ will,b e increasing lyim p oπant in the Clvιιlz ιτlo N fuhrre,and the world ιviΙ be shaped in large measureby the interac-, tions among seven or eight major civilizations. These incΙυde Western, Confucian, Japanese,Ιslamic, FΙindu, Slavic-ortλοdny,.

Latin American and possibly Αfrican civiΙzation. The most important conflicts ofthe furure wiΙ occur aΙong the culruraΙ fault lines sep.. aΙating these civiΙzations from one another.

Why wiΙ this be τhe case} First, differences among civiΙzations are not only real; they are) basic.CiviΙzations.ar'edifferentiatedfrom each other by history,l1n- . guageiΞfΙrure.uadiτion and. most important, people of different civiΙizations Τhe conflicts of ι ΦΦτι. h.ff different vierγs on the relations between

ζ5;J;;;,

:

the fuωre'αrilloccuralong J. ιnaiαa,aandthegτouP,

gitizcn and the state,Parentsand children, hus- the cuΙtural fau1ι lines 6and and wife, as welΙ as differing views of the ^^-^-;*- ^:.':t:-^ . ciι,ilizarions and responsibili- SepaΓating 1;;;;;.i.;i*.. "r.igιtsequality and hieraτ.

1ties,liberty and authoriψ J.hy. Th.'c differences afe ιhe product of centuries. Τhey wiΙ not soon disappear.They aτe far more fundamental than differences among political ideologiesand politica-lregimes.Differences do not y'lecessarily meanconflict, and conflict does not necessarilymcan ι,iolence. oι,er thc cennrries,howeveη differencesamong civilizations 1 have generatedthe most pτolongedand the most vioΙent confl.icts. I Second, the.tvorl{ ig,Lccominζ a..sm4lerPlace, The i1rteract1on1 betwecn peoples of different civiΙza-iiδiΞ-Ξ?Γ increasing; these increasing interactions intensifr civiΙzation consc!ousness nes h Αfrican immigration to France generates hostility among Frenchmen and at the same time increasedreceptivity to immigτation by "good" Εuropean CathoΙc Poles. Americans F oRE Ι G N

A F F Α Ι Rs

, S um m α ι9 9 j

Irs] 55

Tbe Clasb of Ciυilizοtiοns?

SamuelP. ΙΙuntington reactfλrmore negatil,elyιoJapaneseinvestmentthan to Ιargerinι,estments from Canada and European countries.Similarly, as Donald F{oroιvitzhas pointed out, "Aη Ιbo may be ... an owe rri Ιbo or an ronitsha Ιbo in what ιvas the Εastern regionof Νigeria. Ιn Lagos, he is simplyan Ιbo. Ιn London, he is a Νigerian.Ιn Νew Yorξ he is an Αfrican." The interactions amoπg peoples of different ciι,ilizations enhancethe civiΙzation-consciousncssof peopΙethat, in furn, invigorates difrerencesand animositics sαetching or thought to stretch back dcep into history.

ThirJ, τheprocessesofeconomic modernizationand sociaΙchange throughoutιhe world aΙe seΡaΙatingpeople from longstandinglocal identities.They also weaken the nation stateas a sourceof identity.

Ιn muchof theworΙd 1

*:,*x?H:::i'Wcsternch,i,ti,niffi

;i:i

Ξ",6,Ξildhi,,n

and LΙinduism, as weil as in Ιs]am'Ιn most countriesand most religions the peoplc activein fιlndamentalistmovements aτeyoung,college-educatcd,middle-class technicians,professionaΙsand business I George Weigel has remarked,"is one of the dominant sociaΙfactsof life in the late nventteth cenrιιry..- Ι he revrva.lol ti.th..nru.y." l:_-:-::'---+r..._.ΙΞ-

r€ . ηglon''la

iΙis revancne oe ΙJιeut as ιJιΙes

' anα commlιment mitment ιnaι that iden1ξ1and'com fo, lclentlry lt. εpηa*τπr' ιabeΙedτζ Drol,)clesa basls tor Kepel labeled ciιηΙiiations. and unites ends nalton nationaΙboundaries ιranscenαs ts ennanceα Dy }ouΓth, the gτowth ot clvΙΙΙzatιon-consclousness the dual role of the West. On the one hand, the West is at a peak of power.Αι ιhe same time, hoιι,eνeηand perha1:sas a result,a rerιιrn ιo ιhe rooιs phenomenon is occurring among non-Wesιern civiΙzations. Ιncreasingl1,one hears referencestο trends toward a rurning inwaτdand nsianization" inJapan, the end of the Νehru Ιegacyand of We stern ideasof socialism τhe " HiρΦEiΙδJrτΙτirΞr-Ιailure

,nd,iΤi onffiil.frffiΞ":g:Ι s]ι@t, now a debateou., W.,t.,fi7iiGiΞii,,Russiaiiltioι]i

and Boris

(\'eltsin's country. A West at the peak of it$ power confronts nonIWests that increasinglyhave thc desire,the ιγill and the resourcesto the world in non-Westernivays. ,)shape Ιn the past, the elites of non-Western societieswere usually the

Ir6 ] -56

F oRE ΙG N

AF F ΑΙRs

. Y ot uπ ι7zNo. j

peopleυ,ho.ι,llere most involved with the West, had been educatedat Oxford, the Sorbonneor Sandhurst,and had absorbedWestern aftitudes and ι,alues.At the same time, the popuΙacein non-\\restern countriesoften remaineddeeplyimbued rvith the indigenousculnrre. Νoη however, these relationships are being reversed. A deWesternizationand indigenization of elitesis occurringin many nonWestern countriesar the same time that Western,usuaΙΙyAmerican, cultures,stylesand habits become more popular among the mass of the peopΙe.

Fifth, culψraΙ characteristicsand differencesare lessmutable and o. hencc ΙesseasiΙycqr:η€ Ι 9mised a.'d 'esolved nomic ones. Ιn the former Soviet Union, communists can becomc --r democrats,the rich can become poor and the poor rich, but Russians cannot becomeΕstonians and Azeris cannot becomeΑrmenians. In ..\Vhich side Ξ6 classand ideoΙocica!conflicτs.the kev cΙuestionwas you oni.' an(l peopΙe coul(l and C1Ιclchoose slcles and change stαes. Ιn -,;---7--; contlΙctsbeftγeenclwΙrzatlons. the οuestlon Ιs -\ηr'haιare vou/' Ι hat ls a gtven tnat cannot De cnangeα. ..ιnα as we κnoξ Ιroln DoSnιa τo thc Caucasus to the Sudan, thc wrong ans\.verto that quesrion can mean a bullet in the head. Εven more th"n .tt,ligigι'.]Η,!.di.x-

b.criminatessharply rnd.*.1@n cven a citizen of nι.o Ea]J-ttenchandhaΙf-Ατab arκ[ΞjmuΙtaneously counπies.Jt is more difficult to be half-CathoΙjc and haΙf-λ4us[m. of FinalΙy, Ξonomic.egio;atism is iffi t total trade that were intraregionaΙrose betweenl98o and 1989from 5I percentto 59 Ρercent in Europe, 33 Percent to 37 ΡeΙcent in Ε'ast Asia, and 3upercentto 36 Ρercentin Νorth America. The importance

is like

n the one hand, regionaΙismmay succeedonly when it is rooted in a common civiΙization.

The successof the or εuropean cωn,re an on the convergencenotΦ American Tiade Αrea depends Noπh Free underway of Mοιican, Caηadian and American cu1tures.Japan, in contrast, faces dif6cu1ties in creating a compaτable economic entiry F oR Ε Ι G N

Α F F Α Ι Rs

. S uπ π α ι9 9 j

I't) 51

TΙιe CEαsbοf Ciυilizations?

SamuelP ΙΙuntingtοn in Εast Asia becauseJapanis a societyand civilizaτionuniqυe to itself.

FΙoweverstΙong thc tτadc and investmentΙnks Japan may deveΙop with other Εast Asian countries,its cultuτal differenceswith those countτiesinhibit and perhapspreclude its promoting regional economic integrationlike that in Europe and Νorιh America.

Common cultuτe, in contrast, is clearly faciΙτating the rapid expansionof the economicrelationsbcrιvcenthe Ρeoplc,sRepubΙicof China and Flong Κong, Taiwan, Singaporeandthc overseasChinese communitiesin oιherAsian countrics,With the Cold War over,culωral commonalities increasinglyovercome ideological differences, and mainland China and Taiwan move closer together,Ιf culrural commonalityis a prercquisitefor economicintegτarion,the principaΙ East Asian cconomic bloc of thc futurc is likely to be centered on China. This bloc is, in fact,akeadycoming into existencc.As Muπay Weidenbaυm has observed, dominanceof thc rcgion,th..Qbin$s:h.,.d Despitctie cuπentJepanesc cconomγ-o{Αsia is φ9idly en}crginq as a nc'rv epiccntcr for industry cοm6-cτcc and finance. Τhis sεategic arca contains substantial aJnoυnts oftcch. noiogy ιnd manufacturing capabiΙry (Taiwan), outsιanding cntreprencurial, markcting and scrvices acumen (FΙong Kong), a finc communicaιions nctwork (Singaporc), a ιrcmcndous pool offinanciaΙ capiιal (aΙl *rτce), and very large endowments of land, rcsourccs and labor (maintand China)..-. From Guangzhou to Singaporc, from Kuala Lumpur to Manila, ι}ris inf uential nct. work--οftcn bascd on cxtcnsions of thc αaditiona] clans-has bccn dcscribed as thc backbone of thc Εast Asian economy.l

Culrure and reΙigion aΙso form the basis of ιhe Εconomic Cooperation organization, which brings tοgether ten non-Α.rab λ{uslim countries:Ιran, Ρakistan,Τirrkey,Azerbaijan, Kazakhstan, Κμgyzstan, Turkmenistan, Tadjikistan, Uzbekistan and Αfghanistan.one impeτusto thc rcvivaΙand expansionof this organization, founded originaΙΙyin the l96os by Turkey, Ρa}ιistanand Ιran, is the reaΙizationby thc leadersof sevcraΙof thesecountriesthat they had no chancc of admission to the Εuropean Communiry. Simi.larly, Caricom, the Central American Common Ma:ket and Mercosur rest lMway WcidcnbΔνm. Grc4ιr Cbinq Tbc Ncxι Εtonomic SvFr?ωα?, Sι. Ιωuis; Wωhingτon Univcrsity Ccntcr for δc Sτυdy of Amcricπ Busincss, Conιcmponry Ιssucε, Scrics 57, Fcbruary 1993,pp. z-3.

Ir8 ]

5ιt

F oRε ΙG Ν

ΑF F AΙ Rs . Volumι7z Ναj

on common cυltural foundations. Efforts to build a broader Caribbean-CentaΙ American economic entiΨ bridging the AngloLatin divide, however,have to date fai-led.

As peopledefine their identity in ethnic and religiousterms, they aτclikely to seean "us"versus"them,,relation existingbetweenthemselvesand peopleof difΓerentethniciry or religion. The end of ideologicaΙly defined states in Easterl Europg3ndlhq&ΙJηe-r Sρuc.t Union permits traditionalethnic identities and animosities to come rF'ii:;to the tore.Uifterencesin culture and religion createdifferencesover rangingfrom human rights to immigration to trade and Σdrσl;;;, commercc to the cnviτonment.Geographical propinquity gives rise to conflicting territoriaΙ claims from Bosnia to Ιν{indanao.Most imΡortant, the effortsof the West to Promote its vaΙuesof democracy and liberalism as universal vaΙues,to mainιain its mfitary predominance and to adι,ance its economic interests engender countering resPonsesfrom other civiΙzations. Ρecreasinglγ able ιo mobfizc suDDortand form coalitions on the basis

4! tιvo levels. Αt the mig:oa.lons the fau]t lines between civiΙzations Αt the macro-level,statesfrom differentciviΙzations comPetefor rel* ative mil.itaryand economicΡoweη struggleover the control of inιernational instituιions and third ΡaΙties, and competitively promote thcir particularpoliticaΙand religious values.

T Hε

F Α ULT

LΙ N E s

B E T I δ/ E E N

cI v Ι LΙ z A Τ I oΝ s

civiΙzationsare repΙacingthe politica] LΙΝΕs bet\i/een ρqthe fl^shPointsfereri@arlrsοtιecωaWar sis and bloodshed.The Cold Waτ began when the Ιron Curtain δ*v'τ-eaΞι,ΙΨδo[tica11y and ideologicalΙy. The Cold Waτ ended THε rιυιτ

Εurope has disappeared, Western Christianiry on F oR E Ι G Ν

Α F F Α Ι Rs.

and Oπ S um m α ι9 9 j

[,s] 59

Tbe CΙashοf Ciυilizαtions?

SamuelP ΙΙuntington

The \relvet Ι τ Ιron Cυrtain of ideol

a"d Ιslam. ρη the oτheι has reemeξρd.

in Ε,rop.. ,s Willi.- W,EΙ,.. h.xψgcstcd, boundary of ;σ-*gη-b' $,-,**,lsoo..This tr',.,Ιη QhristianiqιbjhcJear Ιinerunsalongwhatarenowtheboundaεies

berwccn Finland and Russia and berween thc BaΙιic statesand Russia, cuts through Belarus and Ukaine sepatatingthe more Ukraine from oπhodox Caιholic \,!r'estern easternUkraine, swings westwa:d seParating TiansyΙvaniafrom τhe rest of Romania, and ιhen goes through Yugoslavia almost exacdy along the line now separating Croaιia and Slor,enia from the rest of

ΓΙΝLAΝD

swΕDEΝ

ftoman

]πιξ$,ι;

0-:=:-200

εΞΞρ

Sοqα:\ν. u,.Ι:c.. τtΣ ΝrcMπoλ $,m ffiL;niα:E,ιξl99α λ'rρ b} l b oh]ΙΦs fot FECN flξ

o,

peoplesto the north and west this Ιine are Protestant or Catholic; they shaτedthc common experiencesof Εuropean history--feudaΙism,ιhe Renaissance, thc Rcformation, thc Εnlightenment, thc French Revoluιion, the Ιndusτrial Revoluιion; they aregenerallyeconomicalΙybetter offthan thc peoplesto ιhe east;and they may no\,t/ look forward τo increasing involvementin a common European economy and to thc consolidaτionof democratgrn.5. ic p.oliticalSνs-Ι F."pF+-gt,-,Φι and souιh ot ιhls Ιrne aΙe υΓthoclox or cl

ι:

:

] ]

60

ι

:

l

i

ffilngcvenτsΙnτnc rest of Εurope; ιhey aτe generalΙyless advanced economically;

[: "]

;:

hlstor'cauJι-beΙon8Eα ro τnc ΨusΙrm; :heJ Uπoman or Ιsartst emD}Ιes an(l \ryereonΙγ

F oP Ε ΙG N

ΦΨ-.seΞ.ηq-!ιμΦ

ΛF F ΛΙ Rs . VoΙu mι7zNaj

it is also at times a line of bloody conflict.

Conflict aΙong the fault iine between Western and Islamic civilizations has been going on for τ,3oo years. After the founding of and'norrh only ended at Ιslam, the Arab and Moorish surge \,η/est Tours in 73z. From the eleι,enιh to the thirteenth cenrury the Crusaders aπempted ιviιh temporary successto bring Christianiry and Christian rule to the F{oly Land. Fronr the Γourιeenιhto ιhe seventeenthr:entuΓ}the oπoman Turks reversedthe baΙance,ertended their sway over the Middle East and the Balkans, caprured Constantinople,and nvice laid siegeto Vienna. Ιn τhenineteenthand earlytwentieihcenruriesas oπoman power declined Britain, France, andΙtaly establishedWestern control over most of North Αfrica and the Middle East. Αfter World War ΙΙ, the West, in turn, began to Ιetreat;ιhe coΙonial empires disappeaτed;first Ατab nationa]ism and ιhen Ιslamic fundamcntalism manifested themselves;the West became heaviΙy depcndcnton the Persian Gu]f cοunτriesfor its energy;the oi-l-rich Muslim countries became money-rich and, when they wished to, u,eapons-rich.SeνeraΙwars occurredberνι,eenAτabs and Ιsrael (createdby the West). France fought a bloody and rut}ιlessιι,ar in Αlgeria for mδst of the l95os; Briτish and French forces invaded Eg1pt in 1956;Americatι forces ιvent into Lebanon in 1958;subsequendy Αλerican forcesrerurnedιo Lebanon, aπacked Lib1,a,and engaged in variousmilitary encounterswith Ιran; Α.raband Ιslamic terrorists, suppoπcd by at leasι tfuee Middle Εastern go\,ernments,employed the weaponof the *eak and bombed Wesιern planes and instai]arions and seizcd Western hostages.This warfarc berween A-rabsand ιhe West cuΙminatedin r99o,when the United Statessenta massivearmy to the PersianGulf to defend some Arab countriesagainstaggression by another.Ιn its aftermathNeτo planning is increasinglydirectedto usoutherntier." .PotentiaΙthτeatsand instabiliryalong its This cenrurics-old miΙitary interaction between the West and FoRΕ Ι G Ν

Α F F A Ι RS

. S um π α l9 9 j

I t,] 61

SamuelP Huntingtοn

Tbe Clasb οf Ciυilizatiοns?

Ιslam i. unlikely to decliry:"Ιt couid become more ι.iru]ent.The Gu]f War left some Ατabs feeling proud that Saddam FΙussein had aπacked Ιsrael and stood uΡ to the West. Ιt aΙso left many feeling humiΙated and resentfi'r.l of the Wesι,s miΙtary presencc in ιhe Persian Guξ the West,s overιvhelming miΙtary dominancc, and their apparentinability to shapctΙreirown destiny.Many Αrab countries,in addition to the oil Φ(Portcrs,arc reachingJcvelsof economic and social development ιvherc autocratic forms of governmcnt become inappropriatc and efforts to inαoduce democracy become stronger' Somc openings in fuab political systems have aΙready occurred.Thc principal benciciaries of thesc opcningp have been ΙsΙamistmoνements.Ιn thc Ατab wo,l.|, in shοα. Wesιern dcmocracy poΙiψgιl forccs.This ma1.bea passing .. strengτhens-anti-Wcstcrn pΕΞnoiirenon,but it suτely complicaιΞΓΓdΓationsbetwcen Ιslamic countriesand the West.

Thosc relations are a]so complicated by demography. Τhc spectacuΙarpopulation gτowτh in Ατab countries, particularly in Νorth Αfrica, hasΙedt c movcment wiιhin \ry,estern Europc tou,ardminimizing intcrnal boundaries has sharpencd poΙiticaΙ scnsitivitics wiιh respect to this deι,elcpment. Ιn Ιtaly, Francc and Germany, μcisniιιnsrcasinely .open,and poΙiticaΙreactionsand violence againstA.rab and Turkish migtantshavcbecomc morc intcnseand morc widcsprcadsincc ι99o. on boιh sidcsthe interacιionberween ΙsΙamand thc West is seen

LΙistoricaΙΙ1,, the other great antagonistic interaction of Α.rab Ιslamic civilization has been with the Ρagan, animist, and now increasinglyChτistian black peoples to thc south. Ιn tlre past, ιhis antagonismwas epitomized in theilgggg_ρf Ατab slavedea-lersaτ'd. black s.!4ves. Ιt has been reflectedin the on-going civil war in the Α.rabs aηd bΙacΙ<s.the fighd"ng in cι.a between ΞiliΤΞt*een Libyan-sυppοrted insurgenis and the government, the tensions between oπhodox Christians and Muslims in the FΙorn of Αfrica, and the political conflicts, recurring riots and communa.lviolence berweenλ{usΙims and Chτistians in Νigeria. The modernization of Africa and the spreadof Christianity aτelikely to enhance the probabiΙry of vioΙenceaΙong this Γault line. Symptomatic of the intensification of this conflict \γas the Ρope Jοhn Ρaul ΙΙ,s speech in Κhaπoum in February 1993 aπacking the actions of the Sudan,s Ιslamist governmentagainstthe Christian minority there.

On the η9nherη border of Ιslam. conflict has increasinglyeruptiτ*peoples, including the carnageof .

!

?iΞ

rr'

r

as a clasn oΙ clvurzatιons. Ι nc West s

_n€ x t

;

;_

:

;

i

contfonτatιon, observes

author,"is definitelygoing to come ffiuslim from the Mus]im ιγorld, Ιt is in the sweepof the Ιslamic nationsfrom the λ{aghreb to Ρakistan that the strυggle for a new υ,orld order rη,iΙ begin."BernaτdLewis comesto a simi]arconclusion: Wc arc Γacinga mood and a movemcnι faτ ιransccnding ιhe lcvel ofissυes and pοΙcics and ιhe govcrnmcnts that pursue τ}rcm.Τhis is no lcss ιhan a clash of civiΙzadons_thc pcrhaps irraεiond but surεly historic reaction of an ancicnt riνaΙ againsι ourξp![lgi3ghcritage, our secuΙa, Ρrcsent' and thc world\λ,loε cxDanston ot both..

2Bcrnud Ηη-,ΨiξΨμf&!g.&ζ Tbc Λιlonιie Monιbly, νo|. z66, .

ScPtcmbcr l99o'p' 6o;7i-,,Jυnc:5,t99:,PP.zι-z8.

[:, ]

62

F oRε 1G N

ΑF F ΑΙ Rs . |/olu mι la No. ι

9Φ-eι{-&Ξqi,,.o,_t}re

]μbaa3lJtΙe

simmering violence b. tiee.. Serb"and

ιenuοus relations berι.reen Bulgarians and ιbeir the violence between o';;;;',d ιh. ηgtlΞ!-.iη.Ιιξr η*h, unremitting sΙaughterof each other by Α.rmeniansand Αzeris, the tenserelaιionsbetween and the deplo1τnentof Russian trooΡs to Protect Russian interesιsin ιhe Caucasus and CentraΙ Asia. Religion reinforcesthe reviva]of ethnic identities and restimu]atesRussian fears about ιhe securirv of τheir southernborders.Thjs con .-τΙ.uΤτrτιGirn historyconccrnsτhestrugglebcjecn τheSlavsand the Τurkic peopΙes on ιheir borders, which dates back to τhe foundation oΓ the Russian staτc moΙe than a τhousand years ago. Ιn ιhe Slaι,s,millennium-long confronιation with their eastcrrr ncighbors [es the key to an understandin! nor onΙy oΓ Russian hisιory but Russian character. To undetstand Russian rcaΙities toda1,oae has to havc a cοnceΡt of ιhc gr.eatΤurkic eιhnic gτoup that hιs prcoccupicd Russians τfuough t]re centurics.3

The conθict of civiΙzations is deeply rooted elsewherein Asia. Τhc historic cΙashberweenMusΙjm and FΙindu in the subcontinent !Αrchic Rωwclt,

Fα Luι of Κnruing, Bοston: LinΙc, Broπ,:988,

FoRE Ι G N

Α F F Α Ι Rs.

S uπ m α ι9 9 j

pp.33:-333.

[:: ] b3

SαmuelP Huntingtοn and rn^rr#.r,,itself now not only in the rivalry berween PLkiitan jgr\gΞgn strΙfe religious -ιn!u3 Ψl]LDlη intensifring India but also in _Eou ps 1ιd Ι ndi a's subsΞ nti ajlsΣΙig lπGΞΞ ngly mi]itant LΙ indu υec€ m Der I992 Ayodhy.Ι9'q,:.:n the of desτruction riiΓrσThe a secuΙar wiΙ remain Ιndia ιvλether of the issue fore the bro.,ghito democraticstateor becomea FΙindu onc, Ιn East Asia,.China bas.

nι-shaped *+:jι Thecresce

:ζ :::,,."i: ff;'$:δi. :,T'.}:

bulge ofΑfrica to

toward ruttrΙes-s-policy pursuingan incτeasingly Cold the With minoriry.

Turkic-MusΙim its

bloody bοrders.

themselves'.,.,::u.|.1Ψ*

Ιslamic bloc, fronr ιhe

has cenrΓalΑsia"

Ψff":"tr..*ι;'.itκ*fl..T:.i":*:}

yqaPons gιolifer3Φn. These differences 1nd π cu nl i ke l y. o .o d .. is under cdlγ asseπedin samephlase hasbecn 1PpΙcα to the ΙncΙeaslngiycllΙncu]τreΙa-

o.."i6.-*, e.onλ-ic conflict.Peopleon cachsideallegeracismon .n'id. δ. .ntip.thi.. ... nu ι paπernsof Th;ffiiδral cu]tur"t. racialbuι

hardlybc more differcnt. The cconomic issues il;ι\"δτδΞΕffi;ouΙd bcrweenthe United Statcs and Europe a:c no less serioυsτhan ιhose betwcenthc United Statesand Japan,buτ they do not have the same political saliencc and emotionaΙ intensiry because ιhe diffeτences t.*..n American cuΙturc and European culrure arc so much less than ιhose betwcen American civilization andJapaneseciviΙzation.

The interactionsbetweenciviΙzationsvary gτeadyin the extentto which they arc likely to be chaτacterizedby violence.Economic comcΙea'lγ predominatcsbetweenthe American and European Dctition ,subcivilizatio,,' \Μ.,t and betwecnboth of them andJapan.on λf 'h. the Eurasian continent,howeveηthe proliferationof ethnic conflict, eoitomizedat the extrcmc in "ethniccleansing,"has not been totalΙy ,",do.' Ιt has bcen most frequentand most violent betweengτouΡs belongingto differentcivilizaiions.Ιn Eurasia the gτeathistoric fault

Γ'lc] 64

F oRE ΙG N ΑF F AΙ RS . Y oΙ umι 7ι No'j

The Clash οf Ciυilizations? ΙjnesbetweenciνiΙzations aΙe once more aflame'Τhis is particuΙarΙy truc aΙong the boundaries of ιhe crescenι.shapedΙslamic bloc of nationsfrom the bulge ofΑfrica to central Asia. \riolenceaΙsooccurs-

cΙ 1, Ι Ι -Ι zAT I oN

R ΛLLΥ Ι Ν G : Τ F l E κ Ι Ν . coU

Ν Τ R Υ sY Ν D RoM Ε

cιουps oR sT^TΕSbelongingto one ciι,ilizationthar becomein- | ι,olvedin war ιγith peoplefrom a differentciviΙzation narutailyιry to \ ralΙy suppoπ from other members of their oι,n ciι,iΙzation. As the ' pοst-Cold War world eι,olνes,civiΙzation commonality,what FΙ. D. ..kin..o,nt.y" S. Greenway has termed th. is replacing 'γnd, poΙdcal ideologyand πaditional balanceofpower considerationsas thc principalbasisfor cooperationand coalitions.Ιt can be seengraduaΙΙyemergingin the post-Cold War conflicts in the Persian Guξ the Caucasusand Bosnia. None of thesewas a full-sca]ewaτ berween civiΙzations,bυt each invoΙvedsome elementsof civilizationalraJ.lying, which seemedto becomemore important as the conflict conrinucd and ιvhich may provide a foretasteof thc furure.

First' in the Gulf War one Ατab state invaded another and then fought a coalition of Ατab, Western and other states.While onΙy a fcw MusΙirn governmentsoι,erdysupportedSaddam LΙussein,many Α.rab elites privately cheered him on, and he υ,as highly popuJar among large sections of ιhe Arab publics. Ιslamic fundamenta]ist movementsuniversalΙysupported Ιraq rather than ιhe Western. backedgovernmentsof Κuwait and Saudi Ατabia. Forswearingfuab nationaΙism,Saddam LΙusseinexplicidy invoked an Ιslamic appeaΙ.

FΙe and his supportersattemptedto define τhewar as a war berween ciι,ilizations. "Ιt is not ιhe world againsι l,-4q,,,,s Safar Αl-Flawali, dean of ΙslamlffiΙ Uni,.,siry in Mecca, ..Ιjj1ΦlΥ.st against Ιslam."

Put it in a widely circulated t"Ρ..

iμοring therivΦ ben,,,e.n Ι.an,"a ffi

Ιeader,Ayatollah Ali Khamenei, ca].ledfor a holy war against the Wesc "Thc struggleagainstAmerican aggτession,greed,plans and F oRE Ι G Ν

ΑFFΑΙRs

' S um m αι9 9 j

[:s] 6-5

rι.ho is kiΙed on that Ρoliciesιvillbe .","..o.;, ;;;:,::::':{;:dy path is a marψ." "This is a war,, Κng F{usseinof Jordan arμed, "againstaiΙ Α-rabsand all Μuslims and not againstΙraq aΙone."

The raΙΙying of substantial sections of Arab elites and publics behind Saddam FΙusseincaυsedthosefuab governmentsin the antiΙraq coaΙition to moderate thci: activities and temper thcir pubΙic staternents. Ατab governmentsopposedor distancedthemselvesfrom subseqυentWestcrn efforts to apply Ρrcssure on Ιraq, incΙuding enΓorcementof a no.fly zone in the summer of ry9z'and the bombing of Ιraq in January 1993.Thc Western-Soviet.Turkish-Ατabanti{ Ιraq coalition of I99o had by ι993 becomc a coalition of almost onΙfi. ,Ι Ιi"ξ. the.W.,t and Kuwait "g"in't

Musli ure to

The West, they aΙleged, ιvas

sΙae

is inevitabΙya world of double standalds:peoPle apPly oηe standaτd

:ot.ι

Second, the kin-country syndrome aΙso appcaredin conflicts in in τ99z and lhe former Soviet Union. Δ...nian.*ili+ary+.u€€ s9e5 τ993sιimulated J,μr}ey.tο.becΦαgincΙcasιngly s.μΡΡortiιe-ofits religious, eτEnTcand Ιinguistic brethren iη-Δzerbeiian. ".We have a Turkish nation feeΙingthc samesentiments'asthe Azerbaijanis,"said one Turkish official iπι99z. "Wc aτeunder pressure'ouτ newspapers arefrrllof the photos of atrocitiesand areasking us ifwe are still serious about pursuing our neutral policy. Maybe we shοuld shoιv Armenia ιhat there,sa big Τυrkey in the region." PresidentTurgut Ozal agreed, remarking that Tirrkey should at least "scare the Ατmeniansa litdc bit." T[rkey, oza] threatenedagainin 1993'ιι,ould "show its fangs."Turkish Air Force jets flew reconnaissanceflights aiong the Ατmenian border;Turkey suspendedfood shipments and ai.rflights to Ατmenia; and Turkey and Ιran announced they would not acceΡtdismembermentofAzcrbaijan. Ιn thc lastyearsof its existence,thc Soviet governm€ n t suPΡortedΑzerbaijan becauseits government\rr'as dominated by former communists.With the end of the SovietUnion, howeveηpolitical considerationsgaveway to religious [: 6 ]

bb

F oRE ΙG N

AF F ΛlRS

The Clash of Ciυilizatiοns? ones, Russian troops fought on the side of the Αrmenians, and Αzerbaijan accusedthe,.Russiangovernmentof rurning I8o degτees" to.ιvaτdsuΡΡortfor Christian Aτmenia.

Third, with respect ιo the fighdng in the former Yugoslavia,1 Western publics manifesteds1.mpaτhyand support for the Bosnian{ λ{uslims and thc horrors they suffered at rhe hands of the Serbs.!

Reladvely [rtle concern was expressed,howeveη over Croatian aπaclιs on Muslims and participation in the dismemberment of Bosnia-FΙerzegovina.Ιn the early stagesof the Yugoslav breakup, Germany, in an unusual display of diplomatic initiative and muscle, inducedthe other lr membersof the Εuropean Communiry to follow its lead in recognizing Slovenia and Croatia. Αs a resu]tof the pope,s determinationto provide strong backing to the two Catholic counιries, the Vatican extendedrecognition even beΓorethe Community did. The United States folΙorνedthe Εuropean Ιead.Thus the leadins actorsin Western civilizaιion rallied behind their coreligionisιs.

5ubsequentlyLroatta \i/asreporteclto be recetvΙn8SuDstantlalquantitics of arms from Cenιral European and other Western countries.

Boris Υeltsin,sgovernment,on τhe other hand, aπempted to pursue a middlc coursethat ιι,ou]dbe sympatheticto the oπhodox Serbs but not alienateRussia from the West. Russian cοnservativeand nationalist groυps,howeνeη including many legislators,aπacked the govelnment for not being more forthcoming in iιs support for the Serbs.

By early 1993severaihundred Russiansapparentlywere serving with ιhe Serbianforces,and reΡofts circulatedof Russian arms being supplied to Serbia. Ιslamicgovernmentsand groups,on the other hand, castigatedthe West for not coming to the defenseof the Bosnians. Ιranian leaders urgedMuslims from a1lcounαies to provide help to Bosnia; in vioΙadon of the U.Ν. arms embaτgo,Ιran supplied weapons and men for thc Bosnians;Ιranian.supportedLebanese grouPs sent μerriΙas to train and organize the Bosnian forces.Ιn Ι993 uP to 4,ooo Muslims from over two dozen Ιslamic countries were rePorted to be fighting in Bosnia. The governmentsof Saudi Αrabia and other countriesfelt under increasing pressure from fundamentalist gτouΡs in their oιvn societiesto provide more vigorous suPΡort for the Bosnians. By the

. Volu mι7aNαj F oR E

ΙGN

ΑFFΑI

RS . S um π α ι9 9 j

[st] 67

SοmuelP, Huntingtοn end of ry9z, Saudi Α-rabiahad reportedlysupplied substantiaΙfunding for \γeaponsand supplies for the Bosnians, which significandy increasedtheir miΙtary capabiΙtiesvis-λ-vis the Serbs. 'Ιn τhe Ι93osιhe Spanish Ciι,il War proι,okedinten,enτionΓrom countriesthat poΙiticallywerc fascist,cοmmunist and democratic.Ιn Ιng tnterventlon Ιrom the i99osthe Y . tries that !qn.The paΙa]becomethe emotional cquivalentof thc fight againstfascism in the Spanish Civil War," one Saudi editor obsen,ed."Τhose who died there areregardedas mart},rswho tried to savethei.rfellow ΙV1uslims."

Conficts and viοlencewilΙ also occur between staτesand groups ιviιhin the same civiΙzation. Such conflicts, howeveη are likely to be civiΙzaless intenseand Ιcsslikely to expandthan conflictsbetιη,een tions.Qommon membe'shiP in a civilization reducesthe p,obabiΙry of violencein situationsrγherc it might oιherwise occur.Ιn ι99l and conflict I9φ mΤrιyμ@e \"ercaar;a by tΕpδ;;υτξ;Γ;otcnt betweenRussia and Ukraine over territory particuΙaτlyCrimea, the Black Sea fleet,nuclear\λ/eaPons and economicissues.Ιf ciι,ilizaιion is what counts, howeveη the likelihood of violence between Ukrainians and Russians should be low" Thcy arc rwo Slavic, primarily Orthodox peopleswho havehad closc relationshipswith each other for cenιuries. As of earΙy 1993,despitc aΙl ιhe reasons for conflict,the leadersof the two countrieswere effecιiveΙynegotiating and defusingthe issuesberweenιhe nη,ocountries.Whi]c τherehas been seriousfighting betweenMuslims and Christians elsewherein ιhe Γormer Soviet Union and much tension and some fighting betweenWestern and oπhodox Christians in the Baltic statesithere has been virruallyno violencebetιι.eenRussiansand Ukτainians, Ciι,ilization ralΙyingto datehasbeenlimited, but it hasbeengrowing, and it clearly has ιhe potential to spreadmuch further.As ιhe conflictsin the ΡersianGuξ the Caucasusand Bosnia continued,the positions of nations and the cleavagesbenγeen them increasingΙy werc along civiΙzational lines. Populist poΙiticians,religious leaders and the media havefound it a Potentmeansof arousingmasssυPΡoΓt and of pressuringhesitant gove,nmenιs.Ιn ιhe coming 1,eaτs,ιhe

[:s ] 68

F oRE t G N

ΑF F ΑΙRs

. Y olymc;ιNa. z

Tbe Ciαsh οf Ciυilizοtions? locaΙ conflictsmost likely to escalateinto major wars w.iΙ be those,as in Bosnia and the Caucasus,aΙong τhe fault lines berweenciviΙzations. The next world war. if ιhere is one. wiΙ be a war bet\γeenciv_.-. iΙ,,tio,Ι-.-

THΕ

\ ν Ε S T v Ε R sUs

T F {E RE sT

Tιlε wεsτ ΙS Νo\ν at an extraordinarypeak ofpower in reΙation to other civiΙzations.Ιts superpoweroΡPonent has disappearedfrom the map. Military conflict among Wesιern statesis unιhinkable, and om Japan, the West W.rt.m .Ut.ry p*., i, challerrge. Ιt dominates interniΤ]δni-Po[Eia[Γr,d no economic faces L..-..-.r τ securityinΞiituEons and with Japan interηationaieconomic instirutions. GΙobal politicaΙand securirv issuesaτe effecτivelvserιled bv a directorategf the United States,Britain and France.wclrΙdeconοml C I SSU e S

to the cxclusion of Ιesser and laτgely non.Western countries.

Decisions made at ιhe U.Ν. Securiη-CounciΙ or in the ΙnternationaΙ Monetary Fund that refΙectthe interestsof the West aτepreseited to thc vrorld as rcflectingthe desiresof the w..lrldcommuniry.The very irι," has become the euohemistic coΙΙecphrasc "the world liξ

actrons re

pδwΞi.a Through the lvi and oιlrer inτernationa]economic instiru.

-iiδi,ξΤe West Ρromotesits economic interestsand imposcson orher nations t}reeconomic policies it thinks appropriaιe.Ιn any poΙl of non-Western peoples,the lιar undιlubtedly ιvοuid u,in the support of financc ministers and a few oth€ r s, but get an oι,erwhelmingiy else, who would agrec unfavorablcrating frοm jυst abοut e\,eΓ},one .Α1most inruiably Wcsrcrn lcadcrs daiπ tλcy uc acιing oo bchalf of "δc world commυiry., onc minoι hpsc ωcwcd duing ιhc run.up ιo ι}c GuΙf Wu. Ιn aι inτcryiεw on "Good Moming Λmcrica,, Dcc. :l, l99o, Briιish Primc Miru*crJoM λ{ajor rcfcrcd .δc Wcsι. wω ιaking againsι Saddπ F{usscin. Ι{e quicIdy corrcαcd him. to thc actioro sclf md subscqucndy rcfcπcd to "thc woιid communiry," Lic was, howcvcr, right whcn hc crcd.

F oRΕ Ι G Ν

ΑFFAΙ

Rs . S υm m α l9 9 j

[ :s] o9

o with Georgy *0.,",,,'1i : !,,., ornciarsas .neo^:,,:::;';t: Bolsheviks who love expropriatingother people'smoney, imposing undemocraticand alien rules of economic and political conduct and stifling economic freedom."

Western domination of the U.Ν' Security CounciΙ and its decisions, tempered only by occasionalabstentionby China, produced U.Ν. legitimation of the West,s usc of force to drive Ιraq out of Κuwait and its elimination ofΙraq,ssophisticatedweaΡonsand capacity to producesuchweapons.Ιt aΙsoproduced .Vorld the quitc unprecedentedacdon by the United Τhe ι,eryphrase States, Britain and France in geπing the community"has Security CounciΙ to demand that Libya hand becomeaeuphemismεo over the Pan Am ro3 bombing suspectsand then to imposc sanctionswhen Libya refused. giι,elegitimacyto the Αfter defeating the largest Αrab army, the acriοnsof ιhe \\Ιesι.

West did not hesiιatc to ιhτow its weight aroυndin the Α-rabworΙd.The West in effect is using internationa] insιirudons, military power and economic resoιΙfcesto run the world in ways that ι,lrill maintain Wcstern prc dominancc,Ρrotect.Westerninterestsand promotc Western political and economic values, Τhat at least is the way in rγhich non.Westerners see the ncw world, and there is a significant element of truth in their view.

Differencesin power and sιrugglesfor military, economic and instirutionalΡo!,veraΙe ιhus one sourceof conflict berwcenιhe West and other civilizations. Differences in culnrre, ιhat is basic vaΙuesand rffi beLets'aτea seconclsourceot confuct. v. 5' NaΙΡaιιl has afguecltlΙat Western ciι,ilizaιion is ιhe "υniversalciι,il-ization"that "fits aΙΙmen."

At a superficia]lcvel much of Western cuΙrurehas indeed permeated ts differ tern ideasof individualism,liberalism,constirutionalism,human ιs, equaΙΙry, uDerry, aη σemocracy,Ιrec m

.7ιι

F oRE ΙG N

against"human rights imperialism"and a reaffirmationof indigenous vaiues,as can be seenin the support for religious fundamentaΙismby thc younger generation in non-Western cuΙrures. Τhg:cΙLlgl'gι directthat there cou]d be a "universal civiiizaιion-ε:_u!εeηΞg^, mostA'i"n *ffiΩnd their of @icularism emphasison what distinguishesone people from another.Ιndeed,the author of a revie'αof roo comparativesrudies of va]uesin different societiescorκΙuded that "the values that a.remost important in thc West are least important worldwide','5 Ιn ιhe politicaΙ realm, of course, these differences aΙe most manifest in the efforts of the to induce οther peoplesto United Statesand other Western Po\η/ers concerning democracy and human rights. . When it has oped in non-Westernsocietiesit has usualΙybeen the productof Vy'esterncolonialismor imposition.

Thc centraΙ axis of world politics in the future is l-ikely to be benveenothe_WΞst Ki6Eδ re ffi responsesgenerallytakc one or a owcr ind values.6 tion οf *rree foims. Αt one extreme. non-Western statescan. Ιike . ,* τo atιempt to pursue a cojΦjΞgblb Buτma and Νoπh 'Κorea, rt, insulatctheir societiesf.o and, in effect,to opt oυt of participation in the.Western.dominated global community.The costs of this course, howeveη aτe high, and feιrystateshave pursuedit exclusiveΙy.A second a]ternaιive.the eouiγ.to ioin the West and accept its values and instinltiοηs. Thc

js -ernative to attemPtqj!Φ!!e"

...ιhc West by deι,eΙoping

,Western societiesagainstthe West, while presen-ingindigenousvaΙues and institutions;in short, ιο modernize but not to Westernize.

'u"- cΞλ*",,',"*',,,','Ι',; ;;

-]-.,.-**'..i.

Stυdicι of Ιndividudism and Collccιivism,, Νebraska S1πpοεiυm cn Μotiνrdon, vol. lz, 1989,pp. r:-IlJ. .Kiεhorc Mrhbubmi' .Thc Wcsι ωd ιhc Rcst," Tbc Νoriοnal Ιnιacιr, Summcr r99z,

tern efforts to ProPagate su

[+o]

Tbe Clasb of Ciυilizαtions?

ΡP. 3.IJ.

ΑF F ΛIRs

. VolumclιNo. ι

FoREΙGN

4F F Α Ι R s

. S u π m α ι99j

71

SamuelP Huntinglon Τ FΙ Ε'T o R Ν c o u Ν T R Ι E s , as peoΦ differentiatethgηsglvesbv ci}iΙΞaΙion' Ι π τ H.ε ., ]., 1 , countries with large numbers oΓpeoples of different civilizations, sυch as the SοvietUnion and Υuqoslavia,arecandidatesfor dismembermen.q.Some oιher countries f,ave a t.ai.rdepee oΙδΙδiaΓEoffi: .geneity E-i-but aΙe diι.ided over \,vheτhertheir soΞiΞg-}]oηgΞ to ong ξ ' '# ' typi! anoth€ r . Τhe9q aΙe torn countiies.Τheir lcaders coun. and ιo πrake their ca1lywish to purzuea baidwagoning strategy tries ιnembersof the West, but εhe history culnrτeand traditionsof ιheir countriesarenon-Western.The most obvioυsand prototypicaΙ torn countΓ}'isTψkey. Τhc latc twentieth.centuη,leadersofΤi:rkey have foΙowed iifiI.π,ωrk tradition and defineb Τurkey as a mod] ern, secuΙar,We stcrn nation state.They a.lΙiedTurkey with the West in πa,τo and in the GuΙf War; they applied for membershipin ιhe Εuropean Cοrnmuniry. At the same tiΙne, hoιvever,-elcmeηtsiι -.Γιlrki"h "ηrierJlhavesupporιed an Ιslamic reι,ivaΙand have argued that Tιrrkey is basicalΙγa Middlc Eastern Musl.im sociery.Ιn addir- *% 1- , , - J- # ι1on, as definedTurkey as a Western soci-Ξ-r _ ζ -τf r --. . l t Ιι-:,κc1,ι,ι"1u erι,'ιhe elite of thc West refilscs ιo acceDι Ι ιlΙιi€ v as $uc!r, suc}r.ΤuiFδγιι{Ι accepi Τi:-τkeγ not b€ c οme a n:cmberΞΓtΤΞEuiδb?-a::_σorrrmunin,, and ιhe reajrea.

Son, a9 Ρresident ozal said, "is ihat ,'ι,earc λ,Iuslim and ιhey aτe

ι},e ins*Et. Τhε end of ιhe S;;Eτ;iδ; gi.=; Τ"rkey ιhe oppοrruniry to become the,leader οf a revivedΤurkic ciιd41ion invοlving ,.'λ.o.,nι,i., f,., Ε nc'uraged b1;ιhe \.Vest,Tιirkey is making strenuouseffοrtsto carι,e οut this new idenτityfor itse]f.

During ι}repastdecadeλ4exicohasassumeda posiιionsoιτieιι.hat simiΙarto that oΓΤurkeylJusι as Tuτkey abandοnedits historic oppo. sitiοn to Εurope and artemptedto join Euτope,λ{exicο ha'ssιoppεd ιiefrnirrgitselfby its οppositionto the Ι"JniτecSιaιes and is insιead attemptingto imitatethe United Statesand tο join it in t1ieΝorιh Α.mericanFreeTiade fuea. λ4exicanleadersareengagedin the greaι task of redefiningλ{exican idenιiry and have inuoduced fundanren-

[+, ] t-2

F oRE t G Ν

AF Ε Λl

Rs

[ .οiιπ ε7ι Νc''1

Τhe Clasb οf Ciυilizatiοns? taΙ economicreformsthat eventuallywiΙ lead to fundamentalpοlitical change. Ιn ι99l a top adviser to Presidenι Carlos Salinas de Goπari describedat lenμh to me alΙ the changesthe Sa-linasgovern. ment \,tr'as making. When he finished, Ι remaτked:.Τhatls mοst impressive.Ιt seemsto me that basica1lyyou want ιo changeλ{exico from a Latin Αmerican country into a Νorth Αmerican counτry."FΙe looked at me with surpriseand οιclaimed: ..ΕxactΙy!Τhat,s pricisely yη.ιγ. a.retrying to do, but of course we could never say so publicly."Αs his remaτkindicates,in ΙMexicoas in Turkey,significanielements in soci..ryresistthe redefirritionof theiτ countryι idenιiry. Ιn Turkey, Eυropean-r:rientedleaders have to make gesλres to Ιslaιn (ozal,s pi.lgτimage ιο Mecca); so a-lsoλ4exicot Νorth Αmeτican-ori. ented leadcrshave to rnakegesturesto thosewho hold λ{exico to be a Latin American country (Sa]inas,Ιbero*American Guada1ajπa sumrnit).

HistoricaΙlr,Turkey has t,een τhe most profoundΙγtorn counι ΙJoΙ[aηιtorn count

imported a \\,estcrnideology,adaptedit to Russian conditiοns arrd t}rcτιchallengedιhe West in the name of ιhaι ideologiι Τhe domina!..:|eof communism shuι off the historic debate olΙer With coπimunismdiscιediteιj Russiansonceagainfaceιhat guesti.οL .

PresidentYeiτsinis adoptingWestern princi;llesar,d goals and seekingtο make Russiaa.nοrmal" ι]οUntΓ}ancia paτtοΓihe Wesι. Υet both thc RussianeΙiteand ιhe Russianpublic aie dividcd on this issue. ,4:πor,gιhe mοre moιieraιe Jissenιers, Sergei Stankevic.h af8ljesthatRussiashoιιldreject ιhe ..ΑιΙanιicist,,couΙse, which would lead it "to bccomt Εuropean,to becomea paτt of the ιryorldeconomy in rapid and organizedfasΙrion,to becomeιhe eighιh memberof the Seι,en,ald to put paτιicular emphasison Germany and the United Statesas t'lrctr.vodominant membersof the Atlantic aiΙiance."WhiΙe aΙsorejectingan excΙusivelyEυrasian policy, Stankevich nonetheless FοRΕΙGN

AFFΑΙRS

. Sumrα

ι99j

[ +:] 73

Tbe CΙαsbof Ciυilizations?

SamuelP ΙΙuntinglοπ arguesthat Russia shouΙdgive prioriry to the Ρroιection of Russians in other countries, emphasize its Τurkic and λ,ΙusΙjmconnectionst and promote "an appreciableredistribυdon of our resources'our options, our τies, and our interestsin favor of Αsia, of the eastern direction.,,People of this persuasioncriticize Yelιsin for subordinating Russia'sintereststo those of the West, for reducingRussian military strength,for faiΙng to suPPorttraditionalfriendssuch as Serbia, and for pushing economic and political reform in ways injurious to the Russian people.Ιndicative of this trend is the new popularity of ιhe ideasof Petr Savitsξ who in the r9zos arμe d.that Russia rvasa uniqυe Εurasian civiΙzation'7 More extremedissidentsvoice much ff, i π more bΙatandynπlonaΙist, anti-.ν1/estern and anti-Semitic views,and urge Russia to redevelopits miΙtary strengthand to estabiishcloser ties wiιh China and Muslim countries.The people of Russia are as dividcd as the ettl. Αn opinion survcy in Eu,op.an Russia in the spring ofr99z reveaΙedthat 4o Percentofthe pubΙichad positiveattirυdes toward the West aπd j6 Ρercent had ncgative aπirudes.As it has becn for-lnuch of its history, Russia in thc earlγ Iq9os is tnιΙy a_ torn country._ .

To redefineits ciνilization identity,a torn country musι meeι requi.emΞnts, First, its poΙ.iticaland economic.eliιehas to be gδΞ ----. of and enthusiasticabout this movc. Second,uιΡ"bΓsuo€ δ Evc lic has to be willinLto acquicscc in the redefiniιion, Τhird,Ξhe dominant gτouΡs in thc recipient civilization haι,c to be ιviΙing to embracethe convert' ΑΙ three requirementsin large part exist wiιh iesΡecΙ to Mexico. Τhe first tιvo in laτgepart exist wiιh respectto Τi:rkey.Ιt is not cleaτ that any of them exist ιι.ith resΡectto Russia,s .;υining the West. The conff.ictberween liberal democracy and λ{arxism.Leninism was between ideologies which, despite their majordifferences,ostensiblyshareduhimategoa.lsof freedom,equaJity and prosperity.A traditionaΙ, authoritaΙian,nationalis could have quite diffE caΙryon et Marxist. Ιt would be vimla]Ιy ?Scrg1Sιπlengb, "Rυssiain Scαch of Iιεcξ" Tbι Νctioru! Ιnιαcιr, SummcrI99:, .Α Russiπ pp. ?ffiiffiiTS.hcidcr, Μovcmcnι Rcjcco Wωιcm Tιtr,, Cbn'iian S" :nccMoniιor,Fcb.5,,9ρ3,Ρp.5.z.

[+ι) 74

F oRΕ ΙG Ν

ΛF F AI Rs . Υ olumc 7z No'j

impossiblefor him to do that with a Russian traditionalist.Ιξ as the Russians stop behaι.inglike λ{arxists, they rejectΙiberal deπrocracy and begin behavingΙike Russians but not Ιike Westerners,τhe relations betweenRussia and τhe West couΙd again become distant and conflicrual.8

Τ F l E coΝ F UcΙ A Ν - Ι 6 LA M

Ι c CΘΝ π . Ε CT loN . l

TH ε o ι s τe c L E s To non-Western countriesioiΙιiτξlthe \Λξst vary 'Φf considerΞδΙy._ΤEey are least for Latin Αmerica/and Εast European countrics.τη:y:ggg..^t.. ω, τl-l.οπh. of ιhe foimer Soviet Union. They are s il1 greaterfor Muslim, Confrrcian, FΙindu and Bυddhist societies.Japan has establisheda unique position for itself as an associatemember of the West: it is in rhe West in some resΡectsbut cleaτΙynot of the West in important dimensions.Τhose countriesthat for reasonofcuΙture and power do not wish to, or cannot, join thc West comPete with the West by deι,elopingrheir oιγn cconomic, miΙtary and political Porιη/er.

They do ιhis by pr<lmoting theiτ intcrnaΙ development and by cooPerating with other non] Wcstern countries.The most prominent form of τhis cooΡerationis th-e9onfυcian-Ιslaηic connection that has emerged to chaJ'lenge WestΞrnliΤΞresη values and poΤΞ ion, Western counιriesare reducins ιheir -a -r r

ΙνΙiddle Εasterrr sτaies. hoιvever. are iesJhey are doiξ this by thc import of arms from Western and non-We stern soυrces and by the deveΙopmentof indigenousaΙms indusτries.one resuΙtis thc cmcrgenceof what Charles Krauthammer has called "\\/eapon expandln

ιowcn }lπics has poinιcd out ιhaι ΑυsιraΙie is ηing (unιviscΙ1.in his ιicιv) ιo bccomc a tom counη, in rcι,crsc. Α1ιhough it has bccn a fir]] mcmbct nor onΙ1,of the ,Wcst, Wgt but alω of thc Α3CΑ miΙτary and inιclligcncc corc of ιhc iιs crcnτ leadcπ τc in effcα propοsing δat it dcfcα from thc Wc:ι, lcdcfinc itsclf as an Αsian couη. ry md culιiwtc dosc tics wiΦ itε ncighboπ. Αusαalia's furule, thcy υμc, is with thc d1ππic cconolnicsof Εasι Αsiι But, ω Ι havc sυggcstcd,dose cconomic coopcrarion nomz.Ιly rcquircε a common culrural basc. Ιn addition, nonc oΓιhc ttucc condidδns nccεgry for ι tom coυtΙy ιo joio anoιhcτ ciι,iΙaιion is Iikcly to αist in Aυsιτa.Ιia'sca*.

FoRE Ι G N

AFFAΙRS.

S uπ m α ι9 9 j

[ +s] 75

SamuelP. ΙΙuntington

Tlιe Clasb of Ciιilizatiοns?

States,"and ιhe Weapon States aτe not Western states.Another resultis the redefinidonoΓaτmscontrοl,ψ,hichis a \VesternconceΡt and a \Vestern goal. During thc Cold \\Iar the primary purpose of arms contrοl was to establisha stablemilitary balancebenveen the United Statesand its alliesand the SovietUnion and its allies.Ιn the

Ιran repoπedly issued a directive calling for developmentof "offensive and defensivechemical, biological and radiologicalweapons."

Centrally important to the development of counιer-WestmiΙtary capabiΙtiesis the sustainedexpansionof China,s military power and

post-ColdWar worΙdfug!

n societiesc.ΓmiΙtary capabili Thc \\Iest attemots to

Ιnternationalagτecments'economic Ρressureand conτroΙsc,nthe transferof aτmsand weaponstechnoΙogies.

The conflict berweenthc Wcst and the Confυcian-Ιslarnicstates focusesiargel1,,although not exclusively,on nuclear,chemicaΙ and biologicalv/eaΡons,ballistic missilesand other sophisticaιedmeans{ fοr deiiveringthern, and the guidance,intelΙigenceand other elec- ] tronic capabilitiesfor achievingthat goal.Τhe \Vest Ρromotes nonproΙiferationas a universal norm and nonproΙiieraτion and 'ιreaties inspectionsaSmeansof reahz\ngthat nοrm. Ιt ,\ Cοnfucian-ΙsIamic also threatensa ι,aliery of sanctions against ιhose who Ρromotethe spreadof sophisticated cοnnectiοnhas weaΡonsand proposessome berrefitsfor those emerqedtο chaΙlenge who do not. Τhe aπenτionof ιhe West focυses, natura.lΙy, οn naιions ιhaι aτe acnΙalΙyor \Vιsterll i llΙι:resιs. potentialΙyhosti'leto the West. \,eΙι',ιcs The non-Westernnaιions, on the other and pοu.er. hand,asscrttheir righι to acquireand to deploy ιι.hateι,er.#eaΡorΙs ιhey think necessary{or ιheir securiry.Τhey also have absorbed,to the full, the trurh of the respoτlseof the Ιndian defenseminisιerιvhen askedιι,hatΙessοnhe ]earned ιhe GulJ Waτ: "Don't weapons.] Νuc]ear ιveaΡons, chemicaΙ \ι,eaPons and missiles are Ξewed, probably erroneousl1i as th.e poιenιia.l equalizer oΓ superior

We stern convenιiοnal Po\λ/er.

China, of course,akead1.has nuclear{ \γeaΡons;Ρakistan and Ιndia have the capabiΙry to deploy ιhem. I North Κοrea, Ιran, Ιraq, Libya and Α1geriaaPpearto be artempιing{ to acquiτeιhem. A top Ιranian official has decla.redthaι alΙ λ{uslim i statesshου]dacquire nuclearweapons,and in τ988the presidentof

[ +6 ] 76

F oRE ΙG Ν

ΑF F ΛΙRs

Volumc :z Νρ. ι

China Sea aτc provoking a mu]tiΙatera-lregional a,ms race in East Asia. China is also a major οιporter of arms and weaponstechnology. Ιt has expoπed materialsto Libya and Ιraq that couΙdbe used to manufacturenuclear weaΡons and nerve gas. Ιt has helped Algeria build a reactorsuitablcfiornucleaτweaΡonsresearchand production.

China has soΙd to Ιran nucleaτ technology that American officia]s believe could only be used to create v/eaΡons and apparendy has shipped comΡoncnts of 3oo-miΙe-rangemissilesto Pakistan.Νorth Κorea has had a nuclear \MeaPonsProgram under way for some while and has sold advancedmissiles and missilc technology to Syria and Ιran.-The flov, οfu,ea^οn@js Th ere is, howeveη some moνemen t i n Ξeι4sia:ιΦeMiddlr.EasL thc ieverse direction; China has received Stinger missiles from Pakistan. .LCo" fircian-Ιslaηic-.ry,ΦΞ.y coΙηΞtiρg-.haι-ιhuι-cοne-jgte heing, designed to Ρromote aiξ.uΙsition by its members of the \λ/eaPons and weapons technologies needed to counter the military power of τheWesι' Ιt may or may not last.At present,howeveηit is, as Dave McCurdy has said, "a renegades,mutuaΙsuΡPortPact,run by the proΙiferatorsand theiτ backers." Α. neιvβrm of--' is thus occuπing betweenΙslamic anceor to achievesuperioriryagainstthe other side.Ιn this new form of arms comΡetiιion, one side is deι,elopingits arms and the other F oR E I G Ν

AFFΑΙ

RS . S um m α ι9 9 j

l +tl 1l

SanιuelP. ΙΙuntingΙοn

Tbe Clash οf Ciυilizations?

side is aπempting not to balancebυt to limit and prevent that arms build-up while at ιhe same time reducing its own military capabilities.

lization, paπicularly betιη,eenits Εuropean and Norιh American ies in Εastern comDonents: to rncorDorate iδwhose culπres io proπroteand maintaincooPerativerelationswith

Ι M PLΙ c ^ T Ι o Ν sFo R T LΙ E ν \,EsΤ THls enτlclΕ DoFs not arglle that civiΙzation identitieswiΙ alΙ othg.r.identiιiesJbg!4ationstatesy.-iΙdisaPPgΞf,that each -rePlace Ξiffization wiΙ become a single coherentpolitical entiry that gτouPs ιγithin a civiΙzation will not confΙict with and eι,en fight each other.

This doessetforth the berweencivilizations are real and ιm and

; lon

n

of

civilization, rι,ill increasingly bc de-Westernized and become a game in which non.Western civiΙizationsareactorsand not simpΙyobjects; successfi.r] pol.itical,security and cconomic internationaΙinsdrutions aΙe morc likcly to develop within civilizations than across civilizations; conflicιs betwecn groυps in different civiΙzations wiΙ be more freqυent,more sustained and more violent than conflicts between gτouΡs in the samc civiΙzation; violent conflicts between gτoυps in differcnt civiΙzations are the most likely and most dangeroussource of escaΙationthat could lcad to global wars;<bεφaramοun!-151sof ψρd{pρξΦιψ!-bc--Φl.l.ιqιιb_:γ_.:l.qιιq-Weιq-1ιd-theRef ; the elitesin some torn non-Western countrics ιι.iΙ ιry to make ιheir counαies part of thc West, but in most casesfacc maior obstaclesto accomplishing this; a cgηtξaΙfosμι.{sqlqq! for thc immediatc i.ιΦ, This is not to advocatethe desirabiliryof conflicts berιryeenciι,ilizationsi.Itis to set forth descriptiveh1poιhesesas ιo ιvhaτthe future may be likc. Ιf theseareplausibleh1potheses,hoιι,cι,eηit is necessary to considertheiτ implicationsfor Western policy.Thesc implications should be divided between short-term advantagc and long-term accommodation.Ιn thc shoπ term it is cΙearlyin the interestof ιhe west to Ρromote greater cooΡcration and unity ιγithin its oιvn civi-

[+8 ] 78

F oRE ΙG N

ΑF F AΙRs

. Y olu mc 7z Na. j

Αsia; to exploit differencis and conflictsamong Εast and Southl,vest ιο sυΡPoΙt in oτhercivilizationsgτouPs Confucian and Ιs1aη!g;131gΣ j i,t.rests; tojlΙg.sheg inJgnλ@s "n tional instirutionsthat reflect and legitimate Western interestsand of non-Western states in values@ thoseinsdrutions. Ιn the longcr term oιher measureswould be ca]ΙedΓor.u&9!9tn is h,th \ry.estef n and modern. Ngrι:lδ/eΞleΙn-ciyi1izaΙions -qLiΙizatia& lByg 36cΦsΙcd-'g-b9.ome modern without becoming Weste-rn.} d atc onllΙaΡ an has firΙly-ΞiΞceΞΓecΓlΓiEiΓσΓδΞ ι.1Ψδn:We stern civi Ιizations rμill conτinue to aftemΡt to acquire the wealth, technoloφi skills, rnachinesand weapons that aΙe Part οf bcing modern. They wiΙ aΙso artemPt to rcconcile this modernity with theiΙ traditionaΙ cuΙture and values.Their econcmic and military strength relative to the West wilΙ increase. LΙence ιhe West vdll increasingly havc to accommοdatethesenon.Western rnodernciviΙzations whose power approachesthat of thc West but whose va]uesand interestsdifΤer significandy&om those of the West. @ intcrestsin rclarionto ιhesc civiΙzations.Ιt

ways ln wfuch PeoPle rn those cl!1ΙzatΙons see t

Ιt u.iΙ reοuire an effoπ to icientifr elements of common no universalciviΙzation,buι i to coexst wΙτ

FoRE ΙcΝ

AF F ΑΙ Rs . Su ππα ι9 9 j

[ +s] 79

,tl

i:, ;i.l

BO

lill