Buddhist Ordination - Kananun Taveephoke

บวชเพือ ่ อะไร ? คณานันท์ ทวีโภค

!1

!2

บวชเพื่ออะไร ?

คณานันท์ ทวีโภค !3

จัดทําเป็นธรรมทาน เพื่อสร้างพระสุปฏิปันโนในพระพุทธศาสนา และสืบต่อพระศาสนา ครบ ๕๐๐๐ ปี

!4

สารบัญ คำนำ

7

ภาคที่หนึ่ง ...........................................................................................9 บวชทำไม ?

10

พระพุทธศาสนาสอนอะไร ?

16

สี่วิสัยแห่งพระพุทธศาสนา

24

บวชเเล้วได้อะไร ?

30

บทท่องคำขานนาค (คำบาลี-แปล)

40

ภาคที่สอง .........................................................................................56 การตั้งใจในการปฏิบัติธรรม ระหว่างบวช

57

การตั้งกำลังใจ ในการปฎิบัติดีปฏิบัติชอบ ในระหว่างครองสมณะเพศ

65

การทำสมาธิอย่างง่าย ให้ได้ฌาน

70

จิตเมตตาเป็นบุญใหญ่

79

การปฏิบัติวิปัสสนาอย่างง่าย

88

ภาคที่สาม .........................................................................................96 คำขอขมาพระรัตนตรัย

97

ทำไมต้องชำระหนี้สงฆ์

100

การพิจารณาทบทวน สิ่งที่ได้จากการบวช

105

!5

!6

คํานํา การบวช คือ สิ่งที่ลูกผู้ชายชาวไทย ต้องผ่านสักครั้งในชีวิต เมื่อผ่านการบวชเรียนเเล้ว ผู้เคยบวช จะถูกเรียกว่า “ทิด” ซึ่งมาจาก คําว่า บัณฑิต ผู้มีปัญญา รู้ผิดชอบชั่วดี รู้จักบุญเเละบาป มีสติหักห้ามใจรู้เท่าทันใจตน เเต่การบวชนั้น แท้จริงเเล้ว จะมีสักกี่คนที่เมื่อผ่านการบวชเเล้ว ชีวิตเกิด การเรียนรู้เปลี่ยนเเปลง กลายเป็นพุทธศาสนิกที่ดี คนดีของประเทศ คําตอบอยู่ที่ผู้บวชนั้นเอง จะเป็นผู้ตอบได้ ขอเพียงน้อมจิต เปิดใจ ศึกษาพร้อมปฏิบัติ เพื่อเเสวงหาเเก่นธรรม ด้วยความตั้งใจ ไม่ว่าจะบวช ๗ วัน ๑๕ วัน หรือบวชในพรรษาสามเดือน ก็ตาม หากผู้บวชมีความตั้งใจจริงในการปฏิบัติระหว่างการบวช ผลของการบวชนั้น ย่อมส่งผลให้รู้ได้ด้วยตนเองเป็นปัตจัตตัง อย่างเเน่นอน ขอกระแสเเห่งธรรมเเห่งองค์สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าเเละพระอริยะ สงฆ์ที่รูปทุกพระองค์ได้หลั่งไหลรวมลงสู่ใจทุกดวงให้ได้เห็นเเก่นธรรม ความดีทั้งปวงที่ผู้ศึกษาจากหนังสือเล่มนี้ ขอน้อมเป็นพุทธะ ธรรมมะ สังฆะ บิดามารดา อาจาริยะบูชา เป็นความดีของท่านผู้มีพระคุณ ส่วนความผิดพลาดตกหล่นในจุดใด ผู้เขียนขอน้อมกราบขออภัยด้วยใจบริสุทธิ์ คณานันท์ ทวีโภค

!7

ภาคที่หนึ่ง บวชทําไม ? พระพุทธศาสนาสอนอะไร ? สี่วิสัยในพระพุทธศาสนา บวชเเล้วได้อะไร ? ภาคที่สอง คําขานนาคเเละคําแปล การตั้งใจในการปฏิบัติธรรมระหว่างบวช การทําสมาธิอย่างง่าย การเเผ่เมตตาเเละเจริญพรหมวิหารสี่ การเจริญสมาธิในทุกอิริยาบท การเจริญวิปัสสนาญานอย่างง่าย ภาคที่สาม บทขอขมาพระรัตนตรัย ทําไมต้องชําระหนี้สงฆ์ พิจารณาทบทวนสิ่งที่ได้จากการบวช คําอธิษฐานตั้งจิตเพื่อชีวิตใหม่ที่ดีงามหลังลาสิกขา

!8

ภาคทีห ่ นึง ่

!9

บวชทําไม ?

!10

“ ขอให้การบวชครั้งนี้ของข้าพเจ้า จงเป็นไปเพื่อความดี เพื่อกุศล เพื่อความบริสุทธิ์ของจิต ด้วยสัจจะวาจาเจตนากัน บริสุทธิ์ของข้าพเจ้านี้ ขอให้ข้าพเจ้าพบเจอเเต่พระสุปฏิปันโน พระอริยะเจ้า พระโพธิสัตว์ ผู้มีสัมมาทิฐิความเห็นตรงชอบต่อ ธรรม เเละพาให้การปฏิบัติธรรมของข้าพเจ้ามุ่งลัดตัดตรง สู่มรรคผลพระนิพพานด้วยเทอญ ”

!11

เราท่านเเต่ละคนล้วนต่างจิตต่างใจต่างความคิด ดังนั้นเหตุผลของ การบวชเเต่ละคนอาจมีความเเตกต่างกัน ลองถามใจตนเองดู บางท่าน บวช เพราะ บวชแก้บน บวชหนีเคราะห์ หนีเบญจเพส หนีปีชง บวชหนีจน เห็นว่าการเป็นพระสบาย ไม่ต้องทํามาหากิน บวชหนีคดี หนีความผิด อาญา

!12

บวชตามประเพณี พ่อเเม่ให้บวชเพราะครบอายุบวช บวชก่อนเบียด บวชก่อนไปแต่งงานมีครอบครัว บวชตามเพื่อน บวชเพื่ออุทิศบุญ บวชหน้าไฟ บวชเพื่อถวายพระราชกุศล บวชเพราะมีความศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา บวชเพราะมีปัญญามองเห็นคุณค่าของพระธรรม บวชเพื่อพระนิพพาน เหตุ ต่าง ผลย่อมต่าง เหตุในการบวชต่างกัน ผลที่ได้ในการบวชก็ย่อมเเตกต่างกันไปด้วย เช่นกัน เเต่ไม่ว่า ท่านจะบวชมาเพราะเหตุอะไรก็ตาม หากท่านตั้งกําลังใจตั้ง จิตพิจารณาให้ถูกให้ชอบให้ตรงเเล้ว ทุกท่านย่อมได้รับผล อานิสงค์ เเห่งการบวชในทางที่ชอบที่ควรได้ทุกท่านอย่างเเน่นอน เมื่อเข้าใจว่า เมื่อบุคคลทั้งหลายมีเหตุในการบวชที่เเตกต่างกันเเล้ว เมื่อเข้าสู่เขตพระพุทธศาสนา ได้พบพระสงฆ์ ที่มีกริยา ปฏิปทา ข้อวัตร ปฏิบัติ ที่ชอบน่าศรัทธาเลื่อมใสก็ตาม หรือที่อึดอัดขัดเคืองใจก็ตาม ก็ขอให้ตระหนักเข้าใจได้ว่า เพราะเหตุเเห่งการบวชที่ต่างกัน กําลังใจต่าง กัน พระสงฆ์ที่เราพบเห็น จึงมีทั้งที่ ท่านเป็นเพียงสมมุติสงฆ์ สงฆ์เพียง สมมุติ กิเลสตัณหาอวิชชายังเต็มใจไม่ต่างจากปุถุชนคนทั่วไป เมื่อรู้เมื่อ เห็นก็จงอย่าไปขุ่นใจขัดเคืองใจ วางใจเราให้เป็นอุเบกขา เเละพระสงฆ์ ที่ท่านเป็นพระสุปฏิปันโน ปฎิบัติดีปฏิบัติชอบ ปฏิบัติ ธรรมเพื่อปรารถนาพระนิพพาน วิมุตติความหลุดพ้นจากวัฏฏะสงสาร มีเมตตาเกื้อกูลสรรพสัตว์ เป็นเนื้อนาบุญของโลก เลื อ กกราบ เลื อ กใกล้ เลื อ กขอธรรมมะจากพระสงฆ์ ที่ เ ป็ น พระสุปฏิปันโน

!13

เเละไม่ว่าเริ่มต้นเราบวชมาเพราะอะไร ? บวชทําไม ? ก็ตามให้เราตั้ง กําลังใจของเราเองใหม่ ว่าเมื่อเข้ามาสู่ร่มเงาของผ้ากาสาวพัตถ์เเล้ว เราบวชมาเพื่อหาความดี บวชเอาดี หาแก่นธรรมมะของพระพุทธเจ้า “ขอให้การบวชครั้งนี้ของข้าพเจ้า จงเป็นไปเพื่อความดี เพื่อกุศล เพื่อความบริสุทธิ์ของจิต ด้วยสัจจะวาจาเจตนากันบริสุทธิ์ของข้าพเจ้า นี้ ขอให้ข้าพเจ้าพบเจอเเต่พระสุปฏิปันโน พระอริยะเจ้า พระโพธิสัตว์ ผู้มี สัมมาทิฐิความเห็นตรงชอบต่อธรรม เเละพาให้การปฏิบัติธรรมของ ข้าพเจ้ามุ่งลัดตัดตรงสู่มรรคผลพระนิพพานด้วยเทอญ”

!14

!15

พระพุทธศาสนาสอนอะไร ?

!16

“ พระพุทธเจ้าทรงตรัสเเสดงพระธรรมเทศนา นับตั้งเเต่ที่ทรง อภิเษกสัมมาสัมโพธิญาน ตรัสรู้ขึ้นเป็นสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระบรมครูของมนุษย์เเละเทวดาพรหมทั้งหลาย ผู้รู้เเจ้งโลก โปรดเหล่าเวไนยสัตว์มายาวนาน ๔๕ พระพรรษา พระธรรมในพระไตรปิฎกนั้นก็มีจํานวนมากมายถึง ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์ ”

!17

พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า ท ร ง ต รั ส เ เ ส ด ง พ ร ะ ธ ร ร ม เ ท ศ น า นั บ ตั้ ง เ เ ต่ ที่ ทรงอภิเษกสัมมาสัมโพธิญาน ตรัสรู้ขึ้นเป็นสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระบรมครูของมนุษย์เเละเทวดาพรหมทั้งหลาย ผู้รู้เเจ้งโลก โปรดเหล่า เวไนยสัตว์มายาวนาน ๔๕ พระพรรษา พระธรรมในพระไตรปิฎกนั้น ก็มีจํานวนมากมายถึง ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์ ธรรมะคําสั่งสอนนั้นมีมากมาย เเล้ว พระพุทธศาสนาสอนอะไร ? ถ้าจะกล่าวโดยสรุป สิ่งเเรก อันสําคัญยิ่งในการเข้าใจเเละศึกษาพระ พุทธศาสนาก็คือ สัมมาทิฐิ ความเห็นตรงตามความเป็นจริง อันเป็น หลักธรรมข้อเเรก ใน มรรคมีองค์แปด เส้นทางสู่มรรคผลพระนิพพาน พระพุทธศาสนาไม่ใช่เพียง ความเชื่อ หรือปรัชญาเเนวคิด เเต่เป็น สัจธรรมความเป็นจริง เเละพระพุทธองค์ได้ทรงตรัสไว้ ในเรื่องหลักในการเชื่อ ก่อนเชื่อ อะไร ? ให้เราใช้หลักกาลามสูตร อาทิเช่น อย่าเชื่อเพราะสิ่งนี้มีในตํารา

!18

อย่าเชื่อเพราะสิ่งนี้ครูบาอาจารย์สอน อย่าเชื่อเพราะเชื่อต่อๆกันมาเเบบนี้ อย่าเชื่อเพราะพ่อเเม่เราสอน เเละอย่าเชื่อเเม้พระพุทธองค์เองได้สอนได้กล่าวเอาไว้ เเต่จงเชื่อ เลือกเชื่อ เพราะสิ่งนี้ เมื่อเราใช้สติ ใช้ปัญญา อันบริสุทธิ์ พิจารณาอย่างถี่ถ้วนเเยบคายดีเเล้ว ตริตรองดีเเล้ว เห็นว่าจริง เห็นว่า มีเหตุมีผล เห็นว่าใช่ เราจึงเชื่อ พระพุ ท ธศาสนาจึ ง เป็ น ศาสนาที่ ผู้ มี ปั ญ ญาพิ จ ารณาดี เ เล้ ว จึ ง มี ศรัทธาเลื่อมใสนับถือ สัมมาทิฐิ ความเชื่อ ความคิด ความเห็นตรงตาม ความเป็นจริงนั้น เป็นสิ่งที่ควรมีในตน เพื่อการพิจารณาธรรมเเละการ ปฏิบัติธรรมในเบื้องสูงขึ้นต่อไปจะได้เกิดผล เราเชื่อในกรรมเเละผลของกรรมไหม ? ทํากรรมดีได้รับผลกรรมดีตอบสนอง เเม้กรรมยังไม่ส่งผล ผู้ทํากรรมดีย่อมมีความสุขอิ่มเอมใจ ทํากรรมชั่วย่อมได้รับผลเเห่งกรรมชั่วนั้น แม้กรรมชั่วยังไม่ส่งผล ผู้ทํากรรมนั้นย่อมมีความทุกข์เร่าร้อนใจ เราเชื่อว่าสวรรค์นรกมีจริงไหม การเวียนว่ายตายเกิดมีจริงไหม ชา ตินี้ภพหน้ามีจริงไหม ภพภูมิมีจริงไหม สังสารวัฏฏ์มีจริงไหม ? ถ้าเชื่อ เราจะเข้าใจว่าทําไมพระพุทธเจ้าจึงทรงสอนให้สรรพสัตว์เห็น ทุกข์เพื่อออกจากสังสารวัฏฏ์ ถ้าไม่เชื่อคิดว่าตายเเล้วสูญ ตายเเล้วก็หมดกันจบกันเเล้วทําไม มีคนที่ตายเเล้วฟื้น ทําไมมีคนเห็นวิญญานคนตาย ทําไมพระพุทธเจ้าเมื่อ

!19

ทรงเทศนาถึงบุคคลใด ก็ทรงกล่าวอ้างว่า อดีตชาติบุคคลนี้คือใครเคย ทํากรรมอะไร ชาตินี้ด้วยเหตุนี้กรรมนี้ เขาจะไปเกิดเป็นอะไร รับผลอะไร ถ้ า เชื่ อ ว่ า ตายเเล้ ว สู ญ เราเองจะสู ญ จากความดี ไร้ ศี ล ธรรม ไร้หนทางสู่มรรคผล เราเชื่อในคุณความดีของ พระพุทธ พระธรรม พระอริยะสงฆ์ เชื่อว่า มีจริง มีผลนําพาเราพ้นจากความทุกข์ ดับทุกข์ได้จริง มรรคผลมีจริง พระนิพพานมีจริง ถ้าเชื่อเราย่อมมีจิตน้อบน้อมศรัทธาที่จะตั้งใจปฏิบัติเพื่อความดี เเต่ถ้าไม่เชื่อไม่ศรัทธาจิตความคิดมีเเต่คัดค้านไม่มีเหตุผล ธรรมมะ ก็ไม่อาจเข้าสู่ใจของเราได้ เป็นผู้มืดบอดในธรรม มีดวงตาเเต่หาได้มอง เห็นเเสงสว่างเเห่งธรรมได้ ถ้าใช่ ถ้าเชื่อ ในสามประการนี้ ท่านนับว่าเป็นผู้มี สัมมาทิฐิ “ข้าพเจ้าเป็นผู้มีสัมมาทิฐิ” คําสอนสําคัญอีกประการ คือ “จิตเดิมเเท้ทุกดวงล้วนประภัสสร เเต่ถูกกิเลสที่จรมาห่อหุ้มจนจิตเศร้าหมองไม่ผ่องใส” ความหมายนี้ สื่อว่า จิตทุกดวง คนทุกคน มีธาตุแท้เเห่งความดีงา มอยู่ในใจ ไม่ว่าจะรวยจน ชายหรือหญิง เด็กหรือคนเเก่ ล้วนมีความดีค วามผ่องใสเเห่งจิตใจอยู่ สามารถบรรลุธรรม เข้าถึงมรรคผล ความดีได้ ทั้งสิ้น เพียงเพราะกิเลส ความโลภ ความโกรธ ความหลง มาพอก มาฉาบ มาทา ย้อมจน จิตที่เคยผ่องใสบริสุทธิ์ มาเศร้าหมอง “จิ ต เดิ ม เเท้ ข องข้ า พเจ้ า เป็ น ดวงจิ ต อั น ประภั ส สร สะอาด ผ่องเเผ้วเเละเบิกบาน”

!20

เพียงเเค่เราเชื่อเเละเข้าใจว่า เราทุกท่านนั้นมีบุญ ได้เกิดเป็นมนุษย์ มีบุญ ได้เกิดมาพบพระพุทธศาสนา มีบุญ ได้มาบวช มาปฏิบัติธรรม เราก็ มี บุ ญ มากพอที่ จ ะปฏิ บั ติ เ พื่ อ ธรรมสู ง สุ ด คื อ พระนิ พ พาน ได้เช่นกัน ให้ตระหนักเสมอว่า “เรามีบุญได้มาบวชในพระพุทธศาสนา” เมื่ อ จิ ต เราได้ พิ จ ารณาถึ ง เพี ย งนี้ เ เล้ ว ก็ ใ ห้ เ ราตั้ ง กํา ลั ง ใจว่ า การบวชของเรา เรามุ่งประโยชน์ให้การบวชของเรานี้เกิดผล ไม่เป็นโทษ ไม่ เ ป็ น โมฆะ สู ญ เปล่ า เเต่ เ ป็ น บุ ญ เป็ น กุ ศ ลสู ง สุ ด จนถึ ง มรรคผล พระนิพพาน บารมีเเปลว่า กําลังใจ ใจเราเข้มเเข็ง ตั้งใจมุ่งมั่นเต็มกําลัง บารมีหรือกําลังใจนั้นก็สูง ถ้าใจย่อท้อป้อแป้ถดถอย ไม่เอาไม่สู้ บารมีหรือกําลังใจนั้นก็อ่อนแอ “จิตใจของข้าพเจ้ามุ่งมั่น บารมีกําลังใจข้าพเจ้าเข้มเเข็ง” เมื่อเราเริ่มเห็นเเล้วว่า พระพุทธศาสนานั้นมุ่งเน้นที่ จิต จิตดวงนี้เองที่มาอาศัยร่างกายเนื้อขันธุ์ห้านี้ เพียงชั่วคราวด้วย เเรงบุญเเรงบาป เมื่อจิตมีกุศล ความดี จิตนี้ก็สว่างผ่องใส เมื่อจิตมีอกุศล มีกิเลสมาควบคุมบังคับ จิตดวงนี้ก็พลันทุกข์ พลัน เศร้าหมอง

!21

“ข้าพเจ้าพึงรักษาจิตดวงนี้ให้ผ่องใส สะอาด สว่าง เป็นสุข” การเกิด การเเก่ ความเจ็บ ความตาย คือ ธรรมชาติของสรรพชีวิต เป็นวัฏฏะที่วนเวียน จากตายเป็นเกิด เกิดเเล้วตายไม่สิ้นสุด “จิตสุดท้ายก่อนตาย” นึกถึงยึดติดในสิ่งใด จิตสุดท้ายนี้จะเป็นตัว พาให้ไปเกิดยังภพนั้น จิตก่อนตายนึกถึงบุญ บุญก็นําพาไปสู่สวรรค์ ก่อนตายจิตรวมเป็นสมาธิ สมาธิก็รวมตัวพาจิตเข้าถึงความเป็นพรหม ก่อนตายจิตนึกถึงกรรมชั่วที่เคยทํา กรรมก็นําไปสู่นรกภูมิ เเต่ถ้าจิตก่อนตายมีปัญญาเห็นทุกข์โทษภัยในสังสารวัฏฏ์ ไม่ปรารถนาภพใดอีก มาเกิดเป็นคนก็ทุกข์ สวรรค์ก็ไม่ปรารถนา พรหมก็ไม่ต้องการ เบื่อเกิด เข็ดเกิด เห็นจริงตามที่พระพุทธองค์ทรงสอนไว้ ปรานาจุดเดียวคือพระนิพพาน ไม่ต้องเกิดอีก เมื่อเรามีปัญญารู้ว่า เราทุกคนต้องตาย เเต่เรารู้ว่า เมื่อตายเเล้วเราจะไปที่ไหน เรามีคติที่ไปหรือยัง ? เเละเราทําเหตุให้เกิดผลบุญนั้นสมํ่าเสมอหรือยัง ? พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาเเห่งเหตุเเละผล “ขอบุ ญ กุ ศ ลเเห่ ง การบวชครั้ ง นี้ ข อให้ ข้ า พเจ้ า มี สุ ค ติ ภู มิ เ ป็ น ที่ ไ ป มีสวรรค์เป็นต้น มีพระนิพพานเป็นที่สุดด้วยเทอญ”

!22

!23

สีว ่ ส ิ ย ั แห่งพระพุทธศาสนา

!24

“ ขอให้พระกรรมฐานกองเก่าของข้าพเจ้าจงปรากฏ ขอวิสัยเเห่งการปฏิบัติธรรมของข้าพเจ้าจงกระจ่างเเจ้ง เเก่ใจด้วยเทอญ ”

!25

ต้นไม้พุทธศาสนาเเผ่ขยายไปสี่กิ่งก้านใหญ่ เป็นวิสัยเเห่งการบรรลุ มรรคผลสี่ประการ คือ สุขวิปัสสโก ไม่มีญานรู้เห็นอะไร มีเพียงจิตวิมุติหลุดพ้นได้มรรค ผลพระนิพพาน มีกําลังฌานสี่ในอานาปานสติเป็นบาทฐานในวิปัสสนา ญานจนได้มรรคผล เตวิชโช หรือวิชชาสาม ได้มรรคผลเเละมีคุณธรรมวิเศษ คือ ตาทิพย์ หูทิพย์ รู้เห็นในความเป็นทิพย์ได้เหมือนเห็นเหตุการณ์ มีกสิณที่เป็นบาท ฐานเเห่งอภิญญาจิตวิสัย คือ กสิณไฟ กสิณเเสงสว่างอาโลกกสิณ เป็นต้น

!26

ฉฬภิ ญ โญ อภิ ญ ญาหก ได้ ม รรคผล พร้ อ มคุ ณ ธรรมพิ เ ศษ คือ ได้อภิญญาจิต อิทธิวิธี การเเสดงฤทธิ์ต่างๆ เหาะเหิรเดินอากาศ ย่นย่อระยะทาง เเปลงธาตุ เปลี่ยนธาตุ ใช้กําลังของมโนมยิทธิ ได้ ตาทิพย์หูทิพย์ โดยมีกําลังของกสิณธาตุทั้งสี่ คือ กสิณ ดิน นํ้า ลมเเละไฟ เป็นบาทฐานของอภิญญา ปฏิสัมภิทัปปัทโต หรือปฏิสัมภิทาญาน ได้มรรคผลเเละคุณธรรม วิเศษหมดทุกข้อ พร้อมความสามารถพิเศษ คือ ทรงพระไตรปิฏกได้ทั้งหมด รู้ภาษาทุกภาษา เเม้ภาษาสัตว์ สามารถในการแสดงธรรมจากยากให้เป็นง่าย เเสดงธรรมจากง่ายให้เเตกฉานลึกซึ้งพิสดารได้ มีกําลังบาทฐานจากการได้ อรูปสมาบัติ (อรูปสมาธิ) กองใดกองหนึ่ง ดั ง นั้ น ห า ก เ ห็ น ว่ า พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า เ ห็ น ค ว ร จ ะ ส อ น ห รื อ น ํา เสนอเเต่ ธ รรมะปฏิ บั ติ เ เบบสุ ข วิ ปั ส สโกไม่ พู ด ไม่ ก ล่ า วถึ ง เรื่ อ งโลกทิ พ ย์ เรื่องอภิญญาเลย จะเป็นการตัดตอนพระพุทธศาสนาให้หดสั้นลง จนเหลือเพียงพุทธ ปรัชญา ตัดวิสัยของการบรรลุ ในวิสัยอื่นไปจนค่อยๆหมดสิ้นไปในที่สุด เเละประโยชน์ ส ํา คั ญ เเห่ ง ปฏิ สั ม ภิ ท าญานวิ สั ย นั้ น เมื่ อ ท่ า นทรง พระไตรปิฏกได้ ยามเมื่อมีการสังคายนาพระไตรปิฏก ธรรมะที่ชําระ ก็ย่อมไม่ฟั่นเฟือหรือเจือไปด้วยทิฐิของสมมุติสงฆ์ เมื่ อ ปรากฏพระสงฆ์ ผู้ ท รงปฏิ สั ม ภิ ท าญานเป็ น อั น มากก็ ย่ อ ม สามารถในการการเเสดงธรรม จากยากให้ง่าย จากง่ายให้เกิดความลึก ซึ้ ง ขึ้ น จนมี ผู้ เ ข้ า ใจเข้ า ถึ ง ธรรมะได้ ม าก ซึ่ ง นํา ไปสู่ ผู้ ไ ด้ ม รรคผล มากด้วยเช่นกัน

!27

ความเข้ า ใจในวิ สั ย เเห่ ง การปฏิ บั ติ ทั้ ง สี่ นี้ จะทํา ให้ เ ราเข้ า ใจได้ ว่ า เราควรจะปฏิ บั ติ ธ รรม เจริ ญ สมาธิ ก รรมฐานในกรรมฐานกองใดจึ ง จะสําเร็จผล ถ้ า ใ จ เ ร า เ ป็ น วิ สั ย สุ ข วิ ปั ส ส โ ก ไ ป ป ฏิ บั ติ เ เ บ บ ฉ ฬ ภิ ญ โ ญ หรื อ สายอภิ ญ ญาก็ จ ะทํา ไม่ ไ ด้ ไ ม่ เ ข้ า ใจ ถ้ า ปรารถนาในวิ สั ย ของ ปฏิสัมภิทาญาน เเต่ให้มาฝึกปฏิบัติเเต่อานาปานสติ จิตก็จะค้างคาไม่ ก้าวหน้าไม่เป็นผล ถามจิ ต เราว่ า ปรารถนาการปฏิ บั ติ ใ นวิ สั ย ใด ที่ ก ารปฏิ บั ติ เเละมรรคผลเราจะเจริญก้าวหน้าในธรรม ส่วนใหญ่จะเป็นกรรมฐานกอง เก่ากองเดิมที่เคยปฏิบัติมาก่อนในอดีตชาติ ถ้าเคยได้มา ถึงเวลาจะได้ โดยง่าย ทําได้คล่อง ไม่ยากเกินวิสัย

การรักษาพระพุทธศาสนาไว้คือการรักษาต้นไม้เเห่งธรรมให้เกิดวิสัย เเห่งการบรรลุธรรมให้ครบ ทั้งสี่วิสัยดังนี้ “ขอให้ พ ระกรรมฐานกองเก่ า ของข้ า พเจ้ า จงปรากฏ ขอวิ สั ย เเห่งการปฏิบัติธรรมของข้าพเจ้าจงกระจ่างเเจ้งเเก่ใจด้วยเทอญ”

!28

!29

บวชเเล้วได้อะไร ?

!30

“ ข้าพเจ้าขอตั้งจิตบวชเป็นพระสุปฏิปันโน เดินตามรอยมรรคของพระอริยเจ้า ขอคุณพระพุทธเจ้า คุณพระธรรม คุณพระอริยะสงฆ์ เทพพรหมสิ่งศักดิ์สิทธิ์ได้โปรดเมตตารักษาความบริสุทธิ์แห่ง ศีล สมาธิ ปัญญา มรรคผล นิพพาน ของข้าพเจ้าด้วยเทอญ ”

!31

คํา ถามที่ ว่ า บวชเเล้ ว ได้ อ ะไรนั้ น ต้ อ งถามย้ อ นกลั บ ไปที่ ใ จของแต่ ละบุคคลว่า เราเองเเต่ละท่านนั้น ตั้งกําลังใจอย่างไรเเละต้องการอะ ไรจากการบวช ได้อะไรจากการบวช ? สามารถมองได้ทั้ง สิ่งที่ได้ระหว่างบวช สิ่งที่ติดตัวไปหลังบวช เเละผลของการบวชหลังจากที่เราละสังขารจากไปจากโลกนี้เเล้ว

!32

บางคนบวชได้บุญ บางคนบวชได้บาป ขึ้นอยู่กับกําลังใจที่เราตั้งไว้ของเเต่ละคน มาพิจารณาเรื่องบวชได้บาปกันก่อน เพื่อป้องกัน จิต ปิดอบายภูมิ บางคนบวชเพราะไม่ได้ศรัทธาเต็มใจ พ่อแม่ให้บวชมาบ้าง บวชเข้า มาเเล้ว ไม่ตั้งใจรักษาศีลให้บริสุทธิ์ อาบัติโดยไม่สนใจตระหนักว่า ขณะนี้ เราครองเพศเป็นสมณะผู้ทรงศีลเเล้ว มีคนกราบคนไหว้ เเต่ใจเรายังเป็น คนที่หนาเเน่นด้วยกิเลส ปราศจากความสํารวมระวัง ความเคารพในพระ รัตนตรัยไม่มีเลย บางครั้งเผอทําอาบัติหนักเเต่ก็ไม่สนใจ บางคนติด ยาเสพติด ติดสุรา มากินเหล้าเสพยาในผ้าเหลืองบ้าง มาระรานพระ ในวัดที่เป็นพระดี กลายเป็นบาปหนักติดตัวไป บางคนบวชเพราะมองว่าพระสบาย มีลาภสักการะมาก บวชเข้า มาเเสวงหา ลาภยศ เงินทอง มาบวชเก็บเงินเก็บทองให้มากพอค่อยสึก บ้าง มาบวชเเสวงหายศพระเพื่อเเสวงผลประโยชน์ แสวงหาอํานาจบ้าง จากที่ ค รู บ าอาจารย์ ท่ า นเล่ า ให้ ฟั ง ว่ า พระเเบบนี้ ต กนรกกั น มาก มายมหาศาลหลายหมื่นหลายเเสนรูป บางคนเป็นอลัชชี เดียร์ถีย์ ปลอมบวชมาใส่ผ้าเหลืองเรี่ยไร กินเหล้า เมายา ทําให้ชาวพุทธที่ศรัทธายังไม่ตั้งมั่น ยิ่งเสื่อมศรัทธากับพระกับ พระพุทธศาสนา เป็นกรรมเป็นโทษ เป็นบาป บางคนบวชมาเเต่เเสวงหารํ่าเรียนเเต่อวิชชา คุณไสย ทําของใส่ ญาติ โ ยมเพราะหวั ง ลาภสั ก การะ มี เ เต่ โ มหะจิ ต เป็ น มิ จ ฉาทิ ฐิ ถึ ง มี วิ ชาอาคม มีสมาธิ มีฌาน มีญาน เเต่ก็มีอกุศลจิต มีบาป มีอบายภูมิเป็น ที่ไป ยิ่งมีสมาธิด้วยรู้ดีชั่วด้วยโทษยิ่งหนัก ดูอย่างพระเทวทัตเป็นต้น

!33

กําลังใจเหล่านี้ให้เราตรวจสอบใจของเราเองให้ดี ไม่พร้อมไม่ศรัทธา ก็ จ งอย่ า บวช อย่ า ทํา ให้ ผ้ า เหลื อ ง เเละพระศาสนาเเปดเปื้ อ น บุญบวชใหญ่มากมายเพียงใด ทํากรรมชั่วขณะบวชก็เกิดกรรมหนัก เป็นครุกรรมเพียงนั้น บวชเป็นบุญ เมื่อตัดสินใจบวชเเล้ว ให้เราตั้งกําลังใจให้ดีว่า เกิดครั้งหนึ่ง เราได้ บวชพระ สนองศรัทธา ตอบเเทนพระคุณพ่อเเม่ บวชถวายพระราชกุศล บวชถวายแทนคุณพระพุทธศาสนา ในช่วงระยะเวลา เเม้ไม่กี่วันนี้

จะเจ็ดวัน สิบห้าวัน หรือสามเดือน

ตลอดพรรษากาลก็ดี เราจะตั้งใจให้ดีที่สุด เป็นพระดี เป็นพระสุปฏิปันโน เป็นพระที่ พ่อเเม่ปู่ย่าตายายเรากราบเราไหว้ ได้อย่างอิ่มใจอิ่มบุญ เราจะสํา รวมระวั ง ในศี ล ให้ บ ริ สุ ท ธิ์ ไม่ ใ ห้ ม นุ ษ ย์ ไ ม่ ใ ห้ เ ทวดา ไม่ให้เพื่อนบรรพชิตตําหนิติเตียนเราในศีลได้ “ศีลของข้าพเจ้าจงบริสุทธิ์” ตั้งใจรักษาข้อวัตรการปฏิบัติให้ตั้งมั่นตลอดการบวช บิณฑบาตรโปรดสัตว์ทุกวัน ทําวัตรเช้า คํ่า ทุกวัน ร่วมสังฆกรรมตามกําหนดการของวัด ดูเเลในกิจของวัดไม่นิ่งดูดาย แผ่เมตตาเป็นปกติของใจ สํารวมสติเป็นสมาธิสงบระงับ ความโลภ ความโกรธ ความหลง ให้เบาบางไป ฝึกจิตทําสมาธิเพื่อละ เพื่อวาง เพื่ออภัย เพื่อใจที่สงบ

!34

เจริญวิปัสสนา เจริญปัญญา พิจารณาความเป็นไปของสังขาร อนิจ จะลักษณะกฏไตรลักษณ์ ให้จิตเห็นธรรมตามความเป็นจริง รักษาจิตให้เป็นสุข ผ่องใส ผ่องเเผ้ว เบิกบานเป็นปกติ ท่านที่กําลังใจเข้มเเข็งจะตั้งจิตสมาทานธุดงควัตร ๑๓ ประการ จะทั้ง ๑๓ ข้อ หรือบางข้อก็ถือว่ามีอานิสงค์เเห่งความดี ความตั้งใจ ในการทําความเพียรชําระกิเลสเเล้ว สําคัญที่ระมัดระวังไม่ให้ อารมณ์จิต หนักเกินไป เครียดจนเกินไป ปฏิบัติด้วยอารมณ์เบาๆสบายๆ ไม่เป็นที่ หนักใจ เมื่อตั้งจิตไว้ดีเเล้วชอบเเล้ว เป็นพระสุปฏิปันโน เเม้เป็นพระผู้บวชใหม่ เเต่กําลังใจในการทําความดีเข้มเเข็ง ปฏิบัติตรง ผลแห่งการปฏิบัติดีปฏิ บั ติ ช อบก็ ย่ อ มเกิ ด ผลได้ เเม้ เ ทวดาสิ่ ง ศั ก ดิ์ สิ ท ธิ์ ก็ ย่ อ มสรรเส ริญคุ้มครองรักษาเเละมาร่วมบุญด้วย เรื่องนี้ผู้เขียนเองขอยืนยันอย่างมั่นคงว่า ประสบการณ์แห่งการ ปฏิบัตินี้มีจริง เทวดาพรหมที่ท่านมาเมตตา มาทําบุญด้วยมีจริง เเละเเม้บุคคลที่ย่อหย่อนในการปฏิบัติหรืออาบัติก็ถูกเตือน ถูกทําโทษ ด้วยจริงๆ เมื่อบวชเเล้ว เป็นพระสุปฏิปันโน บวชเพื่อดับทุกข์ บวชเพื่อละกิเลส บวชเพื่อพระนิพพานเป็นที่สุด ตั้งใจบวชเป็นพระดี การบวชนี้ย่อมมีผล มีอานิสงค์ ประกอบไปด้วยบุญใหญ่ เป็นที่พึ่ง ได้ของโยมพ่อโยมเเม่ที่ได้บุญความอิ่มใจในระหว่างบวช เห็นลูกชายเป็น พุทธบุตร สืบต่อพระพุทธศาสนา ได้เกาะผ้าเหลืองพาสู่สรวงสวรรค์ยาม จากไป ส่วนผู้บวชเองย่อมได้บวชเรียน รู้ธรรม รู้บาปบุญคุณโทษ สัมผัส ความสงบ สัมผัสรสเเห่งพระธรรม มีสติกํากับนําทางชีวิตเมื่อออกไปใช้ ชีวิตทางโลก

!35

ยามตายอานิ ส งค์ เ เห่ ง การบวชย่ อ มนํา ทางสู่ ส วรรค์ ห รื อ พรหม ถึง ๖๔ กัล์ป เป็นบุญใหญ่มีอานิสงค์มาก นําพาตนสู่ความเป็นแก้วรัตนสาม “ข้าพเจ้าขอตั้งจิตบวชเป็นพระสุปฏิปันโน เดินตามรอยมรรคของ พระอริยเจ้า ขอคุณพระพุทธเจ้า คุณพระธรรม คุณพระอริยะสงฆ์ เทพพรหมสิ่ง ศั ก ดิ์ สิ ท ธิ์ ไ ด้ โ ปรดเมตตารั ก ษาความบริ สุ ท ธิ์ แ ห่ ง ศี ล สมาธิ ปั ญ ญา มรรคผล นิพพานของข้าพเจ้าด้วยเทอญ”

**หมายเหตุ ธุดงค์ ๑๓ ธุดงควัตร คือข้อปฏิบัติที่เข้มงวดเป็นพิเศษ เพื่อความขัดเกลากิเลสอย่างยิ่ง พระพุทธเจ้าไม่ได้ทรงบังคับให้ภิกษุถือปฏิบัติ ใครจะปฏิบัติหรือไม่ก็ได้ ผู้ที่จะ ปฏิบัติธุดงควัตรนั้น สามารถเลือกได้เองตามความสมัครใจ ว่าจะปฏิบัต ิ ข้อใดบ้าง เป็นเวลานานเท่าใด เมื่อจะถือปฏิบัติก็เพียงแต่กล่าวคําสมาทาน ธุดงควัตรข้อที่ตนเลือก แล้วก็เริ่มปฏิบัติได้เลย ธุดงควัตรมี ๑๓ ข้อคือ หมวดที่ ๑ จีวรปฏิสังยุตต์ (เกี่ยวกับจีวร) ๑.) การถือผ้าบังสุกุลเป็นวัตร คือการใช้แต่ผ้าเก่าที่คนเขาทิ้งเอาไว้ตาม กองขยะบ้าง ข้างถนนบ้าง ผ้าห่อศพบ้าง นําผ้าเหล่านั้นมาซัก ย้อมสี เย็บต่อ กันจนเป็นผืนใหญ่แล้วนํามาใช้ งดเว้นจากการใช้ผ้าใหม่ ทุกชนิด (บังสุกุล = คลุกฝุ่น)

!36

๒.) การถือผ้า ๓ ผืน (ไตรจีวร) เป็นวัตร คือการใช้ผ้าเฉพาะที่จําเป็นเท่านั้น อันได้แก่ สบง(ผ้านุ่ง) จีวร(ผ้าห่ม) สังฆาฏิ (ผ้าสารพัดประโยชน์ เช่น คลุมกัน หนาว ปูนั่ง ปูนอน ปัดฝุ่น ใช้แทนสบง หรือจีวรเพื่อซักผ้าเหล่านั้น ปัจจุบันภิกษุ ไทยมักใช้พาดบ่าเมื่อประกอบพิธีกรรม) หมวดที่ ๒ ปิณฑปาตปฏิสังยุตต์ (เกี่ยวกับบิณฑบาต ) ๓.) การถือบิณฑบาตเป็นวัตร คือการบริโภคอาหารเฉพาะที่ได้มาจากการรับ บิณฑบาตเท่านั้น ไม่บริโภคอาหารที่คนเขานิมนต์ไปฉันตามบ้าน ๔.) ถือการบิณฑบาตตามลําดับบ้านเป็นวัตร คือจะรับบิณฑบาตโดยไม่เลือก ที่รักมักที่ชัง ไม่เลือกว่าเป็นบ้านคนรวยคนจน ไม่เลือกว่าอาหารดีไม่ดี มีใครใส่ บาตรก็รับไปตามลําดับ ไม่ข้ามบ้านที่ไม่ถูกใจไป ๕.) ถือการฉันในอาสนะเดียวเป็นวัตร คือ ในแต่ละวันจะบริโภคอาหารเพียง ครั้งเดียว เมื่อนั่งแล้วก็ฉันจนเสร็จ หลังจากนั้นก็จะไม่บริโภคอาหารอะไรอีกเลย นอกจากนํ้าดื่ม ๖.) ถือการฉันในบาตรเป็นวัตร คือจะนําอาหารทุกชนิดที่จะบริโภคในมื้อนั้น มารวมกันในบาตร แล้วจึงฉันอาหารนั้น เพื่อไม่ให้ติดในรสชาด ของอาหาร ๗.) ถือการห้ามภัตที่ถวายภายหลังเป็นวัตร คือเมื่อรับอาหารมามากพอแล้ว ตัดสินใจว่าจะไม่รับอะไรเพิ่มอีกแล้ว หลังจากนั้นถึงแม้มีใครนําอะไรมาถวาย เพิ่มอีก ก็จะไม่รับอะไรเพิ่มอีกเลย ถึงแม้อาหารนั้นจะถูกใจเพียงใดก็ตาม

!37

หมวดที่ ๓ เสนาสนปฏิสังยุตต์ (เกี่ยวกับเสนาสนะ) ๘.) ถือการอยู่ป่าเป็นวัตร คือจะอยู่อาศัยเฉพาะในป่าเท่านั้น จะไม่อยู่ในหมู่บ้านเลย เพื่อไม่ให้ความพลุกพล่านวุ่นวายของเมืองรบกวน การปฏิบัติ หรือเพื่อป้องกันการพอกพูนของกิเลส ๙.) ถือการอยู่โคนไม้เป็นวัตร คือจะพักอาศัยอยู่ใต้ต้นไม้เท่านั้น งดเว้นจากการอยู่ในที่มีหลังคาที่สร้างขึ้นมามุงบัง ๑๐.) ถือการอยู่กลางแจ้งเป็นวัตร คือจะอยู่แต่ในที่กลางแจ้งเท่านั้น จะไม่เข้าสู่ที่มุงบังใดๆ เลย แม้แต่โคนต้นไม้ เพื่อไม่ให้ติดในที่อยู่อาศัย ๑๑.) ถือการอยู่ในป่าช้าเป็นวัตร คือจะงดเว้นจากที่พักอันสุขสบาย ทั้งหลาย แล้วไปอาศัยอยู่ในป่าช้า เพื่อจะได้ระลึกถึงความตาย อยู่เสมอ ไม่ประมาท ๑๒.) ถือการอยู่ในเสนาสนะที่เขาจัดไว้ให้เป็นวัตร คือเมื่อใครชี้ให้ไปพักที่ไหน หรือจัดที่พักอย่างใดไว้ให้ ก็พักอาศัยในที่นั้นๆ โดยไม่เลือกว่าสะดวกสบาย หรือถูกใจหรือไม่ และเมื่อมีใครขอให้สละที่พักที่กําลังพักอาศัยอยู่นั้น ก็พร้อมจะสละได้ทันที ๑๓.) ถือการนั่งเป็นวัตร คือจะงดเว้นอิริยาบถนอน จะอยู่ใน ๓ อิริยาบทเท่านั้น คือ ยืน เดิน นั่ง จะไม่เอนตัวลงให้หลังสัมผัสพื้นเลย ถ้าง่วงมากก็จะใช้การนั่งหลับเท่านั้น เพื่อไม่ให้เพลิดเพลินในการนอน

!38

!39

บทท่องคําขานนาค (คําบาลี-แปล)

!40

บทท่องคําขานนาค (คําบาลี-แปล) คําวันทาสีมา , คําวันทาพระประธาน อุกาสะ วันทามิ ภันเต, ข้าพระพุทธเจ้าขอวโรกาส กราบไหว้บูชาพระพุทธเจ้า, สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต, ขอพระองค์ได้อดโทษทั้งปวง แก่ข้าพระพุทธเจ้าด้วยเถิด, มะยา กะตัง ปุญญัง สามินา อะนุโมทิตัพพัง, ข้าพระพุทธเจ้าสร้างบุญอะไรไว้ ขอพระองค์ผู้เป็นนายพึงอนุโมทนา, สามินา กะตัง ปุญญัง มัยหัง ทาตัพพัง, พระองค์ ท รงบํา เพ็ ญ บุ ญ อะไรไว้ พึ ง ประทานแก่ ข้ า พระพุ ท ธเจ้ า ด้วยเถิด, สาธุ สาธุ อะนุโมทามิ. ข้าพระพุทธเจ้า ขออนุโมทนาบุญ. (นั่งคุกเข่า ประนมมือ กล่าวว่า) สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต ขอพระองค์ได้อดโทษทั้งปวง แก่ข้าพระพุทธเจ้าด้วยเถิด, (กราบ ๑ ครั้ง ประนมมือ กล่าวว่า) อุกาสะ ทะวารัตตะเยนะ กะตัง, ข้าพระพุทธเจ้าขอวโรกาส ที่ได้พลั้งพลาดด้วย กาย วาจา ใจ,

!41

สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต ขอพระองค์ได้อดโทษทั้งปวง แก่ข้าพระพุทธเจ้าด้วยเถิด, (กราบ ๑ ครั้ง แล้วยืนขึ้น ประนมมือ กล่าวว่า) วันทามิ ภันเต, ข้าพระพุทธเจ้า กราบไหว้บูชาพระพุทธเจ้า, สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต, ขอพระองค์ได้อดโทษทั้งปวง แก่ข้าพระพุทธเจ้าด้วยเถิด, มะยา กะตัง ปุญญัง สามินา อะนุโมทิตัพพัง, ข้าพระพุทธเจ้าสร้างบุญอะไรไว้ ขอพระองค์ผู้เป็นนายพึงอนุโมทนา สามินา กะตัง ปุญญัง มัยหัง ทาตัพพัง, พระองค์ทรงบําเพ็ญบุญอะไร พึงประทานแก่ข้าพระพุทธเจ้าด้วยเถิด สาธุ สาธุ อะนุโมทามิ. ข้าพระพุทธเจ้า ขออนุโมทนาบุญ (นั่งคุกเข่า ประนมมือ กราบ ๓ ครั้ง)

!42

คําขอบรรพชา อุกาสะ วันทามิ ภันเต, ขอโอกาส กระผมขอกราบไหว้ท่าน ขอรับ, สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต, ขอท่านได้โปรดอดโทษทั้งปวง แก่กระผมด้วยเถิด ขอรับ, มะยา กะตัง ปุญญัง สามินา อะนุโมทิตัพพัง, กระผมสร้างบุญอะไรไว้ ขอท่านผู้เป็นนายพึงอนุโมทนา, สามินา กะตัง ปุญญัง มัยหัง ทาตัพพัง, ท่านบําเพ็ญบุญอะไรไว้ พึงให้แก่กระผมด้วยเถิด ขอรับ, สาธุ สาธุ อะนุโมทามิ, กระผม ขออนุโมทนาบุญ, อุกาสะ การุญญัง กัตวา, ขอโอกาส ขอท่านโปรดอนุเคราะห์, ปัพพัชชัง เทถะ เม ภันเต ให้การบรรพชา แก่กระผมด้วยเถิด ขอรับ, (นั่งคุกเข่า ประนมมือ กล่าวว่า) อะหัง ภันเต , ปัพพัชชัง ยาจามิ. ท่านขอรับ กระผมขอบรรพชา

!43

ทุติยัมปิ อะหัง ภันเต , ปัพพัชชัง ยาจามิ. ท่านขอรับ กระผมขอบรรพชา แม้ครั้งที่สอง ตะติยัมปิ อะหัง ภันเต , ปัพพัชชัง ยาจามิ. ท่านขอรับ กระผมขอบรรพชา แม้ครั้งที่สาม (สัพพะทุกขะ นิสสะระณะ, นิพพานะ สัจฉิกะระณัตถายะ, อิมัง กาสาวัง คะเหตวา, ปัพพาเชถะ มัง ภันเต , อะนุกัมปัง อุปาทายะ) ขอท่านโปรดอนุเคราะห์ รับผ้ากาสาวะนี้ ให้กระผมบวช เพื่อทําให้แจ้งซึ่งพระนิพพาน เป็นเครื่องสลัดออกจากทุกข์ทั้งปวง เถิด ขอรับ (กล่าว ๓ หน) ( สั พ พ ะ ทุ ก ข ะ นิ ส ส ะ ร ะ ณ ะ , นิ พ พ า น ะ สั จ ฉิ ก ะ ร ะ ณั ต ถ า ย ะ , เอตัง กาสาวัง ทัตวา, ปัพพาเชถะ มัง ภันเต, อะนุกัมปัง อุปาทายะ) ขอท่านโปรดอนุเคราะห์ ให้ผ้ากาสาวะนั้น ให้กระผมบวช เพื่อทําให้แจ้งซึ่งพระนิพพาน เป็นเครื่องสลัดออกจากทุกข์ทั้งปวง เถิด ขอรับ (กล่าว ๓ หน)

มูลกัมมัฏฐาน เกสา, โลมา, นะขา, ทันตา, ตะโจ, (อนุโลม) ผม,ขน,เล็บ,ฟัน,หนัง (ตามลําดับ) ตะโจ, ทันตา, นะขา, โลมา, เกสา. (ปฏิโลม) หนัง,ฟัน,เล็บ,ขน,ผม (ทวนลําดับ)

!44

คําขอสรณคมน์ และศีล อุกาสะ วันทามิ ภันเต, ขอโอกาส กระผมขอกราบไหว้ท่าน ขอรับ, สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต, ขอท่านได้โปรดอดโทษทั้งปวง แก่กระผมด้วยเถิด ขอรับ, มะยา กะตัง ปุญญัง สามินา อะนุโมทิตัพพัง, กระผมสร้างบุญอะไรไว้ ขอท่านผู้เป็นนายพึงอนุโมทนา, สามินา กะตัง ปุญญัง มัยหัง ทาตัพพัง, ท่านบําเพ็ญบุญอะไรไว้ พึงให้แก่กระผมด้วยเถิด ขอรับ, สาธุ สาธุ อะนุโมทามิ. กระผม ขออนุโมทนาบุญ, อุกาสะ การุญญัง กัตวา ขอโอกาส ขอท่านโปรดอนุเคราะห์, ติสะระเณนะ สะหะ สีลานิ เทถะ เม ภันเต ให้สรณคมน์ และศีล แก่กระผมด้วยเถิด ขอรับ, (นั่งคุกเข่า ประนมมือ กล่าวว่า) อะหัง ภันเต, สะระณะสีลัง ยาจามิ, กระผมขอสรณคมน์ และศีล ขอรับ

!45

ทุติยัมปิ อะหัง ภันเต, สะระณะสีลัง ยาจามิ, กระผมขอสรณคมน์ และศีล แม้ครั้งที่สอง ขอรับ ตะติยัมปิ อะหัง ภันเต, สะระณะสีลัง ยาจามิ. กระผมขอสรณคมน์ และศีล แม้ครั้งที่สาม ขอรับ พระอาจารย์ กล่ า วคํา นมั ส การพระรั ต นตรั ย ให้ น าคธรรม ทายาทกล่าวตาม ดังนี้ นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ ขอนอบน้อมแด่ พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น ซึ่งเป็นผู้ไกลจาก กิเลส ตรัสรู้ชอบได้ด้วยพระองค์เอง (กล่าว 3 หน) พระอาจารย์ กล่าวว่า ยะมะหัง วะทามิ ตัง วะเทหิ “เธอ จงกล่าวตามเรา” ให้นาคธรรมทายาท กล่าวรับว่า อามะ ภันเต “ขอรับ กระผม” จากนั้ น พระอาจารย์ จ ะให้ ส รณคมน์ และศี ล ให้ น าคธรรมทายาท กล่าวตามทีประโยค ดังนี้ พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ, กระผม ขอถึงพระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่ง ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ, กระผม ขอถึงพระธรรมเป็นที่พึ่ง สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ, กระผม ขอถึงพระสงฆ์เป็นที่พึ่ง

!46

ทุติยัมปิ พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ, กระผม ขอถึงพระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่ง แม้ครั้งที่สอง ทุติยัมปิ ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ, กระผม ขอถึงพระธรรมเป็นที่พึ่ง แม้ครั้งที่สอง ทุติยัมปิ สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ, กระผม ขอถึงพระสงฆ์เป็นที่พึ่ง แม้ครั้งที่สอง ตะติยัมปิ พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ, กระผม ขอถึงพระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่ง แม้ครั้งที่สาม ตะติยัมปิ ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ, กระผม ขอถึงพระธรรมเป็นที่พึ่ง แม้ครั้งที่สาม ตะติยัมปิ สังฆัง สะระณัง คัจฉาม กระผม ขอถึงพระสงฆ์เป็นที่พึ่ง แม้ครั้งที่สาม พระอาจารย์ กล่าวว่า ติสะระณะคะมะนัง นิฎฐิตัง “ไตรสรณคมน์ จบแล้ว” ให้สามเณรธรรมทายาท กล่าวรับว่า อามะ ภันเต “ขอรับ กระผม” เมื่อรับไตรสรณคมน์จบถือได้ว่านาคธรรมทายาทได้เป็นสามเณรโดย สมบูรณ์ แต่สามเณรต้องรักษาศีล ๑๐ ดังนั้นพระอาจารย์จะกล่าวนําให้ สมาทานศีล ทีละตอน ให้สามเณรกล่าวตาม ดังนี้ ศีล ๑๐ ๑. ปาณาติปาตา เวระมะณี, สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ. กระผม ขอสมาทานสิกขาบท งดเว้นจากการ ฆ่าสัตว์

!47

๒. อะทินนาทานา เวระมะณี, สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ. กระผม ขอสมาทานสิกขาบท งดเว้นจากการถือเอาสิ่งของที่เจ้าของ ไม่ได้ให้ ๓. อะพรัหมะจะริยา เวระมะณี, สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ. กระผม ขอสมาทานสิกขาบท งดเว้นจากการ ประพฤติ ไม่ประเสริฐ ( เสพเมถุน ) ๔. มุสาวาทา เวระมะณี, สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ. กระผม ขอสมาทานสิกขาบท งดเว้นจากการ พูดเท็จ ๕. สุรา เมระยะ มัชชะ ปะมาทัฏฐานา เวระมะณี, สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ. กระผม ขอสมาทานสิกขาบท งดเว้นจากการ ดื่มนํ้าเมาคือสุรา และเมรัย เป็นที่ตั้งแห่งความประมาท ๖. วิกาละโภชะนา เวระมะณี, สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ. กระผม ขอสมาทานสิกขาบท งดเว้นจากการ บริโภคอาหาในเวลาวิ กาล ๗. นัจจะ คีตะ วาทิตะ วิสูกะทัสสะนา เวระมะณี, สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ. กระผม ขอสมาทานสิกขาบท งดเว้นจากการ ฟ้อนรําขับร้องประโคม และดูการละเล่น ๘. มาลา คันธะ วิเลปะนะ ธาระณะ มัณฑะนะ วิภูสะนัฏฐานา เวระมะณี, สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ. กระผม ขอสมาทานสิกขาบท งดเว้นจากการทัดทรงดอกไม้ของ หอมและเครื่องลูบไล้ ๙. อุจจาสะยะนะ มะหาสะยะนา เวระมะณี, สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ. กระผม ขอสมาทานสิกขาบทงดเว้นจากการนอนบนที่นอนสูงที่นอน ใหญ่

!48

๑๐. ชาตะรูปะ ระชะตะ ปะฏิคคะหะณา เวระมะณี, กระผม ขอสมาทานสิกขาบท งดเว้นจากการรับทอง และเงิน พระอาจารย์ กล่าวนําว่า อิมานิ ทะสะ สิกขาปะทานิ สะมาทิยามิ. (กระผม ขอสมาทานสิกขาบท ๑๐ นี้ ) ให้สามเณรธรรมทายาท กล่าวตาม ดังนี้ อิมานิ ทะสะ สิกขาปะทานิ สะมาทิยามิ. (กล่าว ๓ หน) กระผมขอสมาทานสิกขาบท ๑๐ นี้ (กราบ ๓ ครั้ง แล้วยืนขึ้น ประนมมือ กล่าวว่า) วันทามิ ภันเต, กระผมขอกราบไหว้ท่าน ขอรับ, สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต, ขอท่านได้โปรดอดโทษทั้งปวง แก่กระผมด้วยเถิด ขอรับ, มะยา กะตัง ปุญญัง สามินา อะนุโมทิตัพพัง, กระผมสร้างบุญอะไรไว้ ขอท่านผู้เป็นนายพึงอนุโมทนา, สามินา กะตัง ปุญญัง มัยหัง ทาตัพพัง, ท่านบําเพ็ญบุญอะไรไว้ พึงให้แก่กระผมด้วยเถิด ขอรับ, สาธุ สาธุ อะนุโมทามิ. กระผม ขออนุโมทนาบุญ. (นั่งคุกเข่า ประนมมือ กราบ ๓ครั้ง)

!49

คําขอนิสสัย อุกาสะ วันทามิ ภันเต, ขอโอกาส กระผมขอกราบไหว้ท่าน ขอรับ, สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต, ขอท่านได้โปรดอดโทษทั้งปวง แก่กระผมด้วยเถิด ขอรับ, มะยา กะตัง ปุญญัง สามินา อะนุโมทิตัพพัง, กระผมสร้างบุญอะไรไว้ ขอท่านผู้เป็นนายพึงอนุโมทนา, สามินา กะตัง ปุญญัง มัยหัง ทาตัพพัง, ท่านบําเพ็ญบุญอะไรไว้ พึงให้แก่กระผมด้วยเถิด ขอรับ, สาธุ สาธุ อะนุโมทามิ. กระผม ขออนุโมทนาบุญ, อุกาสะ การุญญัง กัตวา ขอโอกาส ขอท่านโปรดอนุเคราะห์, นิสฺสะยัง เทถะ เม ภันเต, ให้นิสสัย แก่กระผมด้วยเถิด ขอรับ (นั่งคุกเข่า ประนมมือ กล่าวว่า) อะหัง ภันเต, นิสสะยัง ยาจามิ. กระผม ขอนิสสัย ขอรับ

!50

ทุติยัมปิ อะหัง ภันเต, นิสสะยัง ยาจามิ. กระผม ขอนิสสัย แม้ครั้งที่สอง ขอรับ ตะติยัมปิ อะหัง ภันเต, นิสสะยัง ยาจามิ. กระผม ขอนิสสัย แม้ครั้งที่สาม ขอรับ อุปัชฌาโย เม ภันเต โหหิ. ขอท่านเป็นอุปัชฌาย์ ของกระผมเถิด ขอรับ (กล่าว ๓ หน) พระอุปัชฌาย์กล่าวว่า สามเณรกล่าวรับว่า ปะฏิรูปัง สาธุ ภันเต สมควร ดีละ ขอรับ โอปายิกัง สาธุ ภันเต ชอบแก่อุบาย ดีละ ขอรับ ปาสาทิเกนะ สัมปาเทถะ สาธุ ภันเต จงยังความปฏิบัติให้ถึงพร้อมด้วยอาการอันน่าเลื่อมใส ดีละ ขอรับ จากนั้น ให้สามเณรกล่าวต่อไปว่า อัชชะตัคเคทานิ เถโร, มัยหัง ภาโร, อะหัมปิ เถรัสสะ ภาโร. ตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป พระเถระย่อมเป็นภาระของกระผม, แม้กระผมย่อมเป็นภาระของพระเถระ. (กล่าว ๓ หน)

!51

(กราบ ๓ ครั้ง แล้วยืนขึ้น ประนมมือ กล่าวว่า) วันทามิ ภันเต, กระผมขอกราบไหว้ท่าน ขอรับ, สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต, ขอท่านได้โปรดอดโทษทั้งปวง แก่กระผมด้วยเถิด ขอรับ, มะยา กะตัง ปุญญัง สามินา อะนุโมทิตัพพัง กระผมสร้างบุญอะไรไว้ ขอท่านผู้เป็นนายพึงอนุโมทนา, สามินา กะตัง ปุญญัง มัยหัง ทาตัพพัง, ท่านบําเพ็ญบุญอะไรไว้ พึงให้แก่กระผมด้วยเถิด ขอรับ, สาธุ สาธุ อะนุโมทามิ. กระผม ขออนุโมทนาบุญ. (นั่งคุกเข่า ประนมมือ กราบ ๓ ครั้ง)

คําบอกบริขาร พระอุปัชฌาย์กล่าวว่า สามเณรกล่าวรับว่า อะยันเต ปัตโต อามะ ภันเต อะยัง สังฆาฏิ อามะ ภันเต อะยัง อุตตะราสังโฆ อามะ ภันเต อะยัง อันตะระวาสะโก อามะ ภันเต

!52

คําถามอันตรายิกธรรม พระคู่สวดถาม สามเณรตอบ กุฏฐัง นัตถิ ภันเต คัณโฑ นัตถิ ภันเต กิลาโส นัตถิ ภันเต โสโส นัตถิ ภันเต อะปะมาโร นัตถิ ภันเต มะนุสโสสิ๊ อามะ ภันเต ปุริโสสิ๊ อามะ ภันเต ภุชสิ โสสิ๊ อามะ ภันเต อะนะโณสิ๊ อามะ ภันเต นะสิ๊ราชะภะโฏ อามะ ภันเต อะนุญญาโตสิ๊ มาตาปิตูหิ อามะ ภันเต ปะริปุณณะวีสะติวัสโสสิ๊ อามะ ภันเต ปะริปุณณันเต ปัตตะจีวะรัง อามะ ภันเต กินนาโมสิ อะหัง ภันเต ...(๑)...นามะ โก นามะ เต อุปัชฌาโย อุปัชฌาโย เม ภันเต อายัสมา....(๒)....นามะ (๑) บอกฉายาของตนเอง (๒) บอกฉายาของพระอุปัชฌาย์ คําขออุปสมบท สังฆัมภันเต, อุปะสัมปะทัง ยาจามิ, อุลลุมปะตุ มัง ภันเต สังโฆ, อะนุกัมปัง อุปาทายะ. ทุติยัมปิ ภันเต สังฆัง, อุปะสัมปะทัง ยาจามิ, อุลลุมปะตุ มัง ภันเต สังโฆ, อะนุกัมปัง อุปาทายะ. ตะติยัมปิ ภันเต สังฆัง, อุปะสัมปะทัง ยาจามิ, อุลลุมปะตุ มัง ภันเต สังโฆ, อะนุกัมปัง อุปาทายะ.

!53

คําขอขมา อุกาสะ, ดังข้าพเจ้าทั้งหลายจะขอวโรกาส, กราบลาพ่อแม่ญาติพี่น้อง, ท่านพุทธศาสนิกชนทั้งหลาย, เพื่อบรรพชาอุปสมบท ณ บัดนี้, ตลอดระยะเวลา, ที่ต่างต้องเวียนว่ายตายเกิด, ถือกําเนิดในวัฏฏสงสาร, หากข้าพเจ้าทั้งหลาย, ได้ประพฤติผิดพลาดล่วงเกิน, ต่อท่านทั้งหลาย, ในที่ต่อหน้าก็ดี, ในที่ลับหลังก็ดี, ทั้งมีเจตนาก็ดี, ทั้งไม่มีเจตนาก็ดี, ที่ระลึกได้ก็ดี, ที่ระลึกไม่ได้ก็ดี, นับตั้งแต่ร้อยชาติพันชาติ, หมื่นชาติแสนชาติก็ดี, ทั้งในปัจจุบันชาติก็ดี, ขอท่านทั้งหลาย, โปรดอโหสิกรรม, งดความผิดทั้งหลายเหล่านั้น, ให้แก่ข้าพเจ้าทั้งหลาย, ผู้จะบรรพชาอุปสมบทในบัดนี้, เพื่อความบริสุทธิ์, เพื่อความบริบูรณ์, เพื่อความอยู่เป็นสุขในพรหมจรรย์, และเพื่อประโยชน์, แก่การทําให้แจ้งซึ่งพระนิพพาน, ของข้าพเจ้าทั้งหลาย, ในปัจจุบันชาตินี้ เทอญ ฯ

!54

!55

ภาคทีส ่ อง

!56

การตัง ้ ใจในการปฏิบต ั ธ ิ รรม ระหว่างบวช

!57

“ ข้าพเจ้าขอเข้าถึงซึ่งไตรสรณะคมม์ มีพระพุทธ พระธรรม พระอริยะสงฆ์ เป็นสรณะ เป็นที่พึ่ง ที่อาศัย ตลอดชีวิตของข้าพเจ้า ตลอดไป ตราบเท่าเข้าถึงซึ่งพระนิพพาน ”

!58

ระหว่างพิธีอุปสมบท จนจบพิธี ตั้งเเต่นาทีที่เราเข้าสู่พิธีอุปสมบท ก็เป็นนาทีเเห่งบุญกุศล ที่เราควร สํารวมระวัง รักษาใจของเราเองให้ เอิบอิ่มผ่องใส ในพิ ธี ก าร ในการท่ อ งคํา ขานนาคนั้ น ส่ ว นใหญ่ ค นที่ ทั่ ว ไปมั ก จะ ท่องจํา พะวงกับคําขานนาค เเต่หากเราเข้าใจความหมายเเละคําแปล ของคํากล่าวขออุปสมบท โดยตั้งจิต ตั้งกําลังใจไว้ให้ถูกต้องด้วยเเล้ว ผล อานิสงค์เเห่งการ บวชจะยิ่งเกิดผลมากยิ่งขึ้น

!59

ขณะกราบพระสามครั้ ง ทุ ก ครั้ ง ตลอดการบวชเเละตลอดไปเป็ น ชีวิตตัง เมื่อกราบพระ จิตเราน้อมรําลึกนึกถึง พระคุณของ พระพุทธเจ้า พระธรรม พระอริยะสงฆ์ ทุกพระองค์ นับเเต่อดีต ปัจจุบัน เเละอนาคต กราบลงด้ ว ยใจ ที่ น อบน้ อ ม กราบพระด้ ว ยจิ ต ไม่ ใ ช่ ก ราบเพี ย ง อาการกิริยากราบ เเต่จิตไม่กราบ ยามกล่าวคํา ไตรสรณะคมม์ จิตเรานอบน้อมนําพระรัตนตรัย คือ พระคุณเเห่งพระพุทธ พระธรรม พระอริยะสงฆ์ เป็นสรณะที่พึ่งของใจ ที่พึ่งอาศัยเป็นหลักความดีของใจเรา ตลอดชีวิต ตลอดชาติภพ ตราบ เท่าเข้าถึงพระนิพพาน การที่จิตเราน้อมเข้าถึงไตรสรณะคมม์อย่างเเท้จริงนั้น เป็นธรรมที่ สําคัญยิ่ง เเห่งการก้าวสู่ โลกุตรธรรม เเละเป็นธรรมในการตัดสังโยชน์ที่ สํา คั ญ ข้ อ หนึ่ ง ในสั ง โยชน์ ทั้ ง สิ บ ประการ ในการปฏิ บั ติ เ พื่ อ มรรคผล นิพพาน “ข้าพเจ้าขอเข้าถึงซึ่งไตรสรณะคมม์ มีพระพุทธ พระธรรม พระอริยะสงฆ์เป็นสรณะ เป็นที่พึ่ง ที่อาศัยตลอดชีวิตของข้าพเจ้า ตลอดไป ตราบเท่าเข้าถึงซึ่งพระนิพพาน” ยามกล่าวสมาทานศีลให้น้อมจิตว่า ใจเราขณะนี้มีศีลข้อนี้เป็นเครื่อง รั ก ษาใจเราให้ อ ยู่ ใ นขอบเขตของความดี ข องกุ ศ ล จิ ต เรามี ก ํา ลั ง ที่ จ ะรั ก ษาศี ล เป็ น เครื่ อ งกั้ น ไม่ ใ ห้ เ ราออกจากขอบเขตของความดี โดยเฉพาะอย่ า งยิ่ ง เมื่ อ เราอยู่ ใ นเพสบรรพชิ ต มี ผ้ า เหลื อ งห่ ม กาย หากเราล่วงละเมิดศีล ชาวโลก ฆราวาส ติเตียนเราเป็นโลกวัชระได้ นั่น คื อ บาปใหญ่ ที่ เ ราทํา ให้ ศ าสนามั ว หมอง ทํา ให้ ค นที่ ยั ง ไม่ มี ปั ญ ญา

!60

เเยกเเยะ เหมาตี ร วม กล่ า วเข้ า ใจผิ ด ในหมู่ ส งฆ์ เ เละพระพุ ท ธศาสนา ทั้งหมดได้ กรรมใดที่เราทําเเล้วมีผลกระทบต่อหมู่สงฆ์ทั้งปวง เเละพระพุทธ ศาสนานั้น ท่านถือเป็นกรรมหนัก

เป็นกรรมสาย อนันตริยะกรรม

ให้เราเข้าใจเเละตระหนัก ยามกล่ า วรั บ ผ้ า ไตร ถ้ า เราอ่ า นคํา แปลนั้ น จะพบคํา แปลว่ า “ข้าพเจ้าขอรับผ้าไตรจีวรกาสาวพัตถ์นี้มา เพื่อทําพระนิพพานให้เเจ้ง” เ เ ม้ ว่ า เ เ ต่ ล ะ ท่ า น อ า จ บ ว ช ม า ด้ ว ย เ ห ตุ ผ ล ต่ า ง กั น ก็ ต า ม หลายท่านมีกําหนดสึกไม่ได้ตั้งใจจะบวชตลอดชีวิต เเต่ครั้นเมื่อ ได้ตั้งใจบวชมาเเล้วก็ขอให้ ใช้โอกาสเเห่งการบวชของ เรานี้ ในการศึกษาพระธรรม ลงมือปฏิบัติธรรม โดยตั้งทิฐิตรง ต่อมรรค ผลพระนิพพาน ตั้งใจปฏิบัติจริง เอาจริง ตั้งจิตให้ดีที่สุดในการบวช เพื่อประโยชน์ตน เพื่ออานิสงค์ของพ่อเเม่ บุพพการี เเละเพื่อพระพุทธศาสนา "ข้าพเจ้าขอรับผ้ากาสาวพัตถ์นี้มา เพื่อทําพระนิพพานให้เเจ้ง” ยามกล่าวคํา มูลกรรมฐาน เกสา โลมา นะขา ทันตา ตะโจ ทั้งอนุโลมเเละปฏิโลม ทวนเรียงลําดับ เเละย้อนกลับ คําแปลคือ ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง ให้จิตเราพิจารณาว่า กายนี้ มีเปลือกที่ห่อหุ้มฉาบทาให้ เราหลง ว่ า สวย ว่ า งาม ว่ า หล่ อ ถ้ า ลอกให้ เ ปลื อ กทั้ ง ห้ า นี้ ห ลุ ด ออกให้ ห มด กายของทุกคนทั้งเราเเละบุคคลอื่น ก็มีสภาพไม่ต่างกัน เมื่อเข้าใจเล้ว เวลาที่ขานรับ มูลกรรมฐาน ให้เรากําหนดนิมิตในจิต ในจินตนาการของเราว่า

!61

เกสา เห็นผมเราหลุดร่วงจนหมด โลมา เห็นขนทั่วร่างกายเราหลุดร่วงจนหมด นขา เห็นเล็บมือเล็บเท้าเราหลุดร่วงจนหมด ทันตา เห็นฟันทั้งปากเราหลุดร่วงจนหมด ตะโจ เห็นผิวหนังทั่วร่างกายของเราลอกร่อนออกจนหมด จิตปล่อยวางจากความหลงยึดมั่นในกายว่าเป็นของสวยงาม จิตยอมรับว่าเปลือกทั้งห้านี้ล่อหลอกให้เราหลงในรูป หลงในกาย ของเราเองเเละหลงในกายของเพศตรงข้าม ให้เราใช้มูลกรรมฐาน นี้เป็นองค์พิจารณาหนึ่งในการตัดขันธ์ห้า ตัดร่างกายเราตามเเนวทางการปฏิบัติธรรมในระหว่างบวชด้วย ยามกล่าวคําอุปสมบท ให้เราตั้งจิต ตั้งสติ ตั้งใจให้ดีว่า เราละจากความเป็นฆราวาส เข้าสู่ ความเป็นพระภิกษุสงฆ์ในพระพุทธศาสนาเเล้ว ตั้งใจว่าเราจะเป็นพระดี พระสุปฏิปันโน ควรแก่การกราบไหว้ได้สนิท ใจ เป็นเนื้อนาบุญของโลก บวชเป็นอานิสงค์ใหญ่ต่อพ่อเเม่บุพการี เเละ บุคคลผู้เราบวชอุทิศส่วนกุศลให้ “ข้าพเจ้าขณะนี้ได้เป็นพระภิกษุในพระพุทธศาสนา เป็นพระสุปฏิปันโน บวชเพื่อทําพระนิพพานให้เเจ้ง มีฉายานามว่า .......” ให้เราตั้งสติรําลึกนึกถึงไว้ ในสติเเรกที่ตื่น เเละก่อนที่จะนอนจําวัด เพื่อให้ความเป็น “พระ” เข้าสู่จิตใจของเรา สิ่งใดที่เป็นเรื่องเเบบโลกๆ เเบบฆราวาส ไม่ควรก็จงอย่าได้คิด อย่าได้ทํา ตั้งสติรําลึกเพื่อให้จิตเรา เป็น พระสุปฏิปันโนเสมอ

!62

ยามจบพิธีการบวช เป็นช่วงที่ญาติโยมประเคนของถวายบําเพ็ญ กุศล ให้เราน้อมจิตเเผ่เมตตาจินตนาการว่า มีกระเเสบุญกระแสกุศลเป็น แสงสว่างแผ่ออกมาจากจิตใจ จากร่างกายเเละผ้ากาสาวพัตถ์ แผ่ไปถึง ญาติโยมที่มาทําบุญ ตั้งกําลังใจว่า “ขอให้บุญเเห่งการบวช ขอให้เจตนาอันบริสุทธิ์ใน การบวชเพื่อทําพระนิพพานให้เเจ้ง บวชเพื่อความวิสุทธิของจิตเป็นพระ สุปฏิปันโน ขอบุญนี้จงสําเร็จกับทุกรูปทุกนามด้วยเทอญ” เเละให้ น้ อ มจิ ต ตั้ ง กํา ลั ง ใจเเบบนี้ ใ นการแผ่ เ มตตาส่ ง กุ ศ ลเเด่ ผู้ มาทําบุญในทุกวาระ

!63

!64

การตัง ้ กําลังใจ ในการปฎิบต ั ด ิ ป ี ฏิบต ั ช ิ อบ ในระหว่างครองสมณะเพศ

!65

ดํารง “สติ” การรําลึกรู้ตัวว่า ขณะนี้ เราคือพระสงฆ์ หนึ่งในแก้วรัตนะ สามประการ ไม่ใช่โยม ไม่ใช่ฆราวาส

!66

สติเเรกที่รู้ตัวตื่นขึ้นมาจากการหลับจําวัด ในยามเช้า ให้เราตั้งจิต ร ํา ลึ ก ถึ ง น อ บ น้ อ ม ใ น พ ร ะ รั ต น ต รั ย คุ ณ พ ร ะ พุ ท ธ พ ร ะ ธ ร ร ม พระอริยะสงฆ์ ไว้เป็นสิ่งเเรก ลุกขึ้นนั่งเจริญกรรมฐานทําจิตให้สงบเป็นสมาธิ สงบสงัด จากกิเลส พิจารณาอารมณ์ใจให้ผ่องใสเป็นสุขเเช่มชื่น แผ่เมตตาไปในทิศทั้งปวง เตรียมใจก่อนโปรดสัตว์บิณฑบาตร อย่างน้อยก็สักครู่หนึ่ง เมื่อสรงนํ้าอาบนํ้าล้างหน้า ทําความสะอาดร่างกาย ก็มีสติพิจารณา ร่างกายในความสกปรกไม่พึงรักใคร่ยึดมั่นเกาะเกี่ยว เป็นปฏิกูลสัญญา เเละพิจารณาว่า เมื่ อ เราชํา ระล้ า งร่ า งกายด้ ว ยนํ้ า สะอาดฉั น ใด เราจะชํา ระใจวาจา เราด้วยธรรมอันบริสุทธิ์ฉันนั้น

!67

เมื่ อ ห่ ม จี ว รก็ ตั้ ง สติ รํา ลึ ก รู้ ว่ า ผ้ า กาสาวพั ถ ต์ ที่ ห่ ม กายเรานี้ เรามีธรรมห่มใจเป็นธงชัยพระอรหันต์ เป็นกําลังใจในการปฏิบัติธรรม ทําความดี ยามออกบิณฑบาตร ตั้งกําลังใจว่า เมื่อย่างเท้าลงจากกุฏิ จิต สติ สมาธิ เราอยู่กับการก้าวย่าง ซ้าย ขวา ใจภาวนาแผ่เมตตาไปตลอดเวลา ที่ออกบิณฑบาตร กําหนดจิตเเผ่เมตตาโปรดสรรพสัตว์เป็นเเสงสว่าง เป็นกระเเสบุญ ตั้งจิตว่า ผู้ถวายบิณฑบาตร เกื้อกูลเรานั้น ขอให้ท่านได้ รับประโยชน์ ความสุข อานิสงค์เเห่งการบวช การปฏิบัติของข้าพเจ้า เมื่ อ บิ ณ ฑบาตรมาได้ พึ ง เเบ่ ง ถวายส่ ว นหนึ่ ง เเด่ พ ระอุ ปั ช ญาย์ เพื่อเเสดงความกตัญญูในทุกเช้า ในระหว่างฉันภัตราหาร ไม่ว่ามื้อใด จะมื้อเดียวหรือสองมื้อก็ตาม ฉันเเยกหรือฉันสํารวมก็ตาม ให้น้อมจิตตามการสวดพิจารณาอาหาร อาหาเรปฏิ กู ล สั ญ ญาเเละทุ ก คํา ข้ า วที่ เ คี้ ย ว พิ จ ารณาให้ จิ ต ไม่ ติ ด ใน รสชาติอาหารนั้น ฉันด้วยใจเป็นอุเบกขา ฉันด้วยการพิจารณาว่าเราฉัน ธาตุ เพื่ อ หล่ อ เลี้ ย งร่ า งกายธาตุ ขั น ธ์ ใ ห้ ด ํา รงอยู่ เ พื่ อ บํา เพ็ ญ ธรรม ฉันพออิ่ม ไม่ฉันเพราะหลงในรสชาติอาหารนั้น ในระหว่าง ที่รับประเคนไทยทาน จะเป็นเงินปัจจัย วัตถุทานอื่นหรือ สังฆทานก็ตาม ระมัดระวังใจเราไม่ให้เกิดความโลภ ทรงอารมณ์ใจแผ่ เมตตาให้ ยินดีโยมได้สมปรารถนาได้รับอานิสงค์สมบูรณ์เต็มเเละสําเร็จ ในสิ่งที่อธิษฐาน

จิตเรามองเห็นสิ่งมีค่ามีราคาเป็นเป็นก้อนกรวดทราย

เป็ น เพี ย งวั ต ถุ ท างโลก จิ ต เราเองไม่ ลุ่ ม หลงยิ น ดี ใ นทรั พ ย์ ใ นวั ต ถุ โยมจะถวายทานมากหรือน้อย สิ่งที่เราเห็นคือ กําลังใจของโยมในกา รถวาย เเละกําลังศรัทธาเป็นสําคัญ ในระหว่ า งสวดให้ พ รพระ ยถาสั พ พี ให้ จิ ต เรากํา หนดเเผ่ เ มตตา เเผ่บุญกุศลยังทายก ทายิกา ผู้ถวายทานเป็นสําคัญ มิใช่สวดเเบบ

!68

ท่องจําหรือเป็นเเค่สวดเเบบพิธีการ เเต่สวดเเละแผ่เมตตา แผ่กุศลจิต จากใจของเราไปยังญาติโยมที่มาทําบุญ ในระหว่ า งทํา วั ต รสวดมนต์ เ ช้ า เย็ น ตั้ ง จิ ต สํา รวมให้ เ ป็ น สมาธิ น้อมจิตพิจารณาข้อธรรมตามคําแปลในบทสวดทําวัตร ให้เกิดปัญญา จากการพิจารณาตาม ยามบ่ า ยหากมี ข้ อ วั ต ร ต้ อ งกวาดลานวั ด ทํา ความสะอาดวั ด เเละเสนาสนะ ให้ เ ราพิ จ ารณาขณะที่ ก วาดวั ด ใจเรากวาดความโลภ กวาดความโกรธ กวาดความหลงในร่างกาย หลงในภพ ออกไปจาก ใจในทุกครั้งที่กวาด เมื่อถึงเวลานอนหลับ พักผ่อน จําวัด เมื่อเอนกายลง ให้เรา พิจารณากายในมรณานุสติกรรมฐานว่า เมื่อเรานอนไปเเล้ว เราอาจตาย ไประหว่างที่หลับนี้ก็ได้ กายที่ทอดลงขณะนี้ ไม่ต่างจากซากศพ จิตเรา ห่วง เราเกาะในกายนี้ไหม ห่วงบ้านห่วงครอบครัว ห่วงกิจการงานที่คั่งค้างไหม หากตาย ไปเเล้ ว ทุ ก สิ่ ง ก็ สิ้ น สมมุ ติ ไ ม่ ใ ช่ เ ราไม่ ใ ช่ ข องของเราอี ก ต่ อ ไป เเม้ เ เต่ ร่างกายนี้ เเละพิจารณาว่า หากเเม้เราตายไปในคืนนี้ เราขอน้อมนําบารมีของ พระพุทธเจ้าเป็นสรณะที่พึ่ง “ขอให้ข้าพเจ้ามีคติที่ไปในกุศล คือ สวรรค์ เป็นเบื้องต้นเเละมีพระนิพพานเป็นที่สุดด้วยเทอญ” จากนั้นจึงหลับไปในสมาธิด้วยจิตอันเป็นสุข ซึ่งครูบาอาจารย์ท่านได้ กล่าวว่า หากหลับไปในการพิจารณาธรรมหลับไปในสมาธิ ตั้งเเต่หลับ จนตื่นขึ้น ไม่ว่าจะนานเพียงใดขึ้นชื่อว่า เราทรงฌานอยู่ในสมาธินาน เพียงนั้น

!69

การทําสมาธิอย่างง่าย ให้ได้ฌาน

!70

“ ขอให้ข้าพเจ้าทรงอารมณ์ จดจําความสงบจากสมาธิ ลมสบาย อารมณ์จิตที่สบาย อุเบกขารมณ์ เอกัตคตารมณ์ นี้ได้ เข้าสู่ฌานสมาบัติเเละอารมณ์สมาธินี้ได้ ในทุกอิริยาบท ยืน เดิน นั่ง นอน ลืมตา หลับตา ได้ตลอดชีวิตข้าพเจ้า ตราบเท่าเข้าถึงพระนิพพานด้วย เทอญ ”

!71

!72

การทําสมาธิที่เป็นพื้นฐานเเละเหมาะกับทุกจริต คือ การทําสมาธิโดย ตั้งสติ จดจ่อกับลมหายใจ ที่เรียกว่า “อานาปานสติ” เราทุ ก คนล้ ว นเเต่ ต้ อ งหายใจอยู่ เ เล้ ว จึ ง ง่ า ยที่ จ ะใช้ ล มหายใจเป็ น เครื่ อ งมื อ ในการทํา สมาธิ เเต่ ผู้ ไ ม่ ไ ด้ ฝึ ก สมาธิ ย่ อ มไม่ เ คยสั ง เกตุ ลมหายใจ จิตไม่จับลม ไม่รู้ลมหายหายใจ จึงมีคําครูบาอาจารย์กล่าวว่า “ทิ้งลมหายใจทิ้งไปเปล่าๆ” อันที่จริง คําว่า รู้ลมหายใจนั้น มีความหมายที่ลึกกว่า การมีสติรู้ว่า ลมหายใจเรา สั้นหรือยาว หยาบหรือละเอียด เเต่เป็นการรู้(อา)รมณ์ใจเราเองในขณะ รู้ลมหายใจไปด้วย

!73

ลมหายใจ สัมพันธ์ จิตใจ อารมณ์ใจ ให้เราสังเกตุดูว่า เวลาที่จิตใจเรา เครียด วิตกกังวล มีปัญหา ลมหายใจเรา จะหยาบหนัก ถอนหายใจ เป็น เฮือก เป็นห้วงๆ เเต่ถ้าอารมณ์ใจเราสบาย ปอดโปร่ง ลมหายใจของเรา ก็จะราบรื่น ปลอดโปร่งโล่งเบาไปด้วย ดังนั้น การรู้ลมจึงควรละเอียด จนมีสติรู้ทั้งลมหายใจที่สบาย เละ อารมณ์ใจที่สงบ ปลอดโปร่ง เบา สบาย รู้ลมหายใจเเละรู้อารมณ์ใจ ลมสบาย คือ ลมหายใจสบาย อารมณ์ใจสบาย อารมณ์จิตเป็นสุข จากความสงบของจิต “รักษาลมสบาย อารมณ์สบายได้ในทุกอิริยาบท ชื่อว่า ใจอยู่ในฌาน อยู่ในสมาธิ” ความหยาบละเอียดสั้นยาวลมหายใจ คือ ตัวชี้วัดระดับของฌาน สมาธิ คนที่เหนื่อย เครียด กังวลใจเป็นทุกข์ จะหายใจสั้น ถี่ กระชั้น ไปถึง หอบหายใจ คนปกติ อารมณ์ปกติจะหายใจ ประมาณ ๒๐ - ๒๕ ครั้งต่อ นาที คนที่ จิ ต เริ่ ม สงบลมหายใจจะเบาละเอี ย ดลงเองตามธรรมชาติ มาอยู่ที่ ๑๒ - ๑๖ ครั้งต่อนาที คนที่ จิ ต รวมตั ว เป็ น สมาธิ สู ง ขึ้ น ฌานสู ง ขึ้ น ลมหายใจเบาลง เหลือ ๖ - ๑๒ ครั้งต่อนาที เมื่ อ จิ ต สงบลงเบาลงเป็ น ฌานสู ง ขึ้ น ถึ ง ฌานสาม ลมหายใจจะ ละเอียดเบามากเหลือการหายใจเพียงเเค่น้อยเท่าเมล็ดถั่ว เเละทิ้งช่วง การหายใจนานขึ้น เเละในจุดที่ลมหายใจเบาลง สงบลง จนจิตหยุดการ ปรุงเเต่งเป็นฌานสี่เป็นเอกัตคตารมณ์ ลมหายใจจะหยุดนิ่ง จิตสติเห็น ตัวหยุด ตัวนิ่ง ตัวอุเบกขารมณ์ ตัวเอกกัคตารมณ์ชัดเจน จิตหยุดจา กการปรุงเเต่งที่มากระทบทาง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ

!74

วิธีการฝึกอานาปานสติอย่างง่าย หาสถานที่ สบาย สงบ ปราศจากเสียงเเละการรบกวน ไม่ร้อน ไม่หนาวจนเกินไป อยู่ในอิริยาบทที่สบาย ถ้าเมื่อยขยับกายได้เเต่ประ คองจิตประคองสมาธิไว้ เเละเริ่มต้นน้อมจิตรําลึกถึงคุณพระรัตนตรัย พระพุทธพระธรรมพระอริยะสงฆ์ ครูบาอาจารย์ รําลึกถึงศีล รําลึกถึง ความดี ความตั้งใจในการปฏิบัติธรรมของเรา จากนั้นเริ่มกําหนดสติ ตัวรู้ของเราจดจ่ออยู่กับปลายจมูกลมหาย ใจเข้ากําหนดรู้ ลมกระทบ ภาวนา “พุท” ลมหายใจออก กําหนดรู้ลม กระทบ ภาวนา “โธ” ค่อยๆกําหนด ภาวนาไป จนจิตเริ่มสงบ ลมหายใจเบาลง ละเอียดลง ให้สังเกตุดูอารมณ์ใจเเละลมหายใจไว้เสมอ อานาปานสติเเบบนี้เรียกว่า ลมหนึ่งฐาน คือ รู้ฐานการกระทบจุด เดียวคือปลายจมูก ทําสักครู่หนึ่งอาจจะ สามนาที สิบนาที จึงลองมาฝึก ในลําดับต่อไป ลมสามฐาน วางคําภาวนา เเต่ให้เพิ่ม สติ ตัวรู้ลมกระทบเพิ่ม จากลมหายใจเข้า ลมกระทบ จมูก อก ท้อง ลมหายใจออก ลมกระทบ ท้อง อก จมูก สติจดจ่อกับการกระทบของลม ทุกลมหายใจเข้าออก ทําสักครู่หนึ่ง สังเกตุสมาธิ สังเกตุอารมณ์ใจ สังเกตุความสงบ ของใจเรา ขยับมาฝึกในขั้นต่อไป

!75

การรู้ลมตลอดสาย ให้ เ พิ่ ม การจิ น ตนาการในลมหายใจของเรา เห็ น ภาพในจิ ต ว่ า สายกระเเสลมหายใจของเรา เป็นเหมือนกับ เเพรวไหม พริ้วผ่านเข้าออก จมู ก ลงสู่ ใ นกายของเรา สติ ข องเราจั บ กํา หนดรู้ ล มตลอดสาย สติไม่คลาดจากลมหายใจที่เหมือนกับเเพรวไหมนั้น จิตจดจ่อ ลมหายใจสั้นรู้ ลมหายใจยาวรู้ ลมหายใจหยาบรู้ ลมหายใจละเอียดรู้ เรา(สติ)เป็นผู้ติดตามดู รู้ลมหายใจอันละเอียดปราณีตนี้ เราไม่ได้บังคับลมหายใจ เราใช้สติพิจารณาดูลมหายใจด้วยใจสบายๆ จดจ่อตามดูตามรู้ลมหายใจตลอดสายนี้ไว้ ไม่นานลมหายใจจะสงบลง เบาลง จนจิตเราสัมผัสกับความสงบของสมาธิได้ ให้ ก ํา หนดรู้ เเละอธิ ษ ฐาน วสี การปั ก หมุ ด จดจํา อารมณ์ ส มาธิ อารมณ์กรรมฐานว่า “ขอให้ข้าพเจ้าทรงอารมณ์ จดจําความสงบจากสมาธิ ลมสบาย อารมณ์จิตที่สบาย อุเบกขารมณ์ เอกัตคตารมณ์ นี้ได้ เข้าสู่ฌานสมาบัติเเละอารมณ์สมาธินี้ ได้ในทุกอิริยาบท ยืน เดิน นั่ง นอน ลืมตา หลับตา ได้ตลอดชีวิตข้าพเจ้า ตราบเท่าเข้าถึงพระนิพพานด้วย เทอญ” จากนั้นใช้สติตามดู ตามรู้ลมหายใจต่อไป ตามดูตามรู้ความสงบ ของจิตต่อไป

!76

เมื่อลมละเอียดยิ่งขึ้นถึงจุด ที่ลมหายใจนิ่งหยุดดับ ให้กําหนดรู้ในตัว นิ่งตัวหยุดอุเบกขารมณ์นั้น ปล่อยวางจากลมหายใจ มาจดจ่อกับตัวนิ่ง ตัวหยุด เเละพิจารณาว่า ขณะนี้เสียงเราอาจได้ยินบ้างเเต่เบาลง จิตไม่ สนใจไม่รําคาญใจไม่นําไปปรุงเเต่ง ฌานสมาบัติที่เราต้องการ คือ จิตที่สงบ สงบจากกิเลสคือความโลภ โกรธ หลง จิตที่หยุด หยุดจากการปรุงเเต่งให้เกิดทุกข์ หยุดปรุง คือ หยุดทุกข์ สุข ของสมาธิ คือ สุขจากความสงบ สุขจากสภาวะที่ใจเราพัก ห่างกิเลสทั้งปวง ป ร ะ คั บ ป ร ะ ค อ ง จิ ต ใ ห้ เ ป็ น ส ม า ธิ ไ ว้ ร ะ ห ว่ า ง นี้ เ พิ่ ง เ ริ่ ม ฝึ ก ร่างกายอาจจะมาหายใจใหม่ ก็ปล่อยหายใจตามธรรมชาติ ห้ามกลั้นห้าม ฝืน จดจ่อกับ ความสงบ ความนิ่งของจิตเป็นสําคัญ เข้าสู่สมาธิจนรู้สึก พอเเล้ว จึงออกจากสมาธิ โดย การออกสมาธิ หายใจเข้าลึกๆ ช้าๆ ยาวๆ หายใจเข้าออก ภาวนา พุท โธ หายใจเข้าออก ภาวนา ธัม โม หายใจเข้าออก ภาวนา สัง โฆ เเล้วจึงถอนจิตขึ้นจากสมาธิ ลืมตาขึ้นช้าๆ ด้วยความสุข ปิติ ยินดีในกุศล ยินดีในความสงบของใจ แผ่ เ มตตาออกไปยั ง ทิ ศ ทั้ ง ปวงโดยรอบเป็ น เเสงสว่ า งใสสี ท อง มีรัศมีแผ่จากจิตของเรา แผ่ออกไปด้วยใจที่เป็นสุขปิติยินดี

!77

!78

จิตเมตตาเป็นบุญใหญ่

!79

“ เมตตา เป็นคุณในหมวดของพรหมวิหารสี่ เป็นการปฏิบัติธรรมกรรมฐานที่เป็นกําลังสําคัญ ต่อความก้าวหน้าของจิตเป็นอย่างมาก ”

!80

เ มื่ อ เ ร า ไ ด้ มี โ อ ก า ส ไ ป ก ร า บ ไ ห ว้ พ ร ะ ผู้ ป ฏิ บั ติ ดี ป ฏิ บั ติ ช อ บ เราจะสังเกตุเเละสัมผัสได้ ถึงกระเเสความเมตตาของท่าน เมตตานั้น เมื่อเกิดขึ้นในจิตดวงใด จิตดวงนั้นย่อมเย็นเเละเป็นสุข ปรากฏเเสงสว่างที่ชุ่มเย็นเเละเเผ่ออกไปยังทั้งบุคคล เเละสรรพสัตว์ให้ พลอยสงบเย็นตามไปด้วย การเป็น “พระ” นั้นต้องเป็นผู้มีจิตเมตตา ถ้าปราศจากเมตตาย่อม มีจิตใจที่หยาบกระด้างโหดร้าย เมตตา เป็นคุณในหมวดของพรหมวิหารสี่ เป็นการปฏิบัติธรรมกรรมฐานที่เป็นกําลังสําคัญ ต่อความก้าวหน้าของจิตเป็นอย่างมาก

!81

ถ้าจิตมีเมตตา ศีลของเราจะบริสุทธิ์ ใจเป็นผู้ปราศจากการเบียดเบียน เมตตาจิตเป็นอาหารของใจหล่อเลี้ยงสมาธิ สมาบัติให้คงตัว อานิสงค์ของเมตตาพรหมวิหาร มีถึง ๑๓ ประการ ปฏิบัติเรื่องเดียวจุดเดียวเเต่ได้ผล คุ้มค่า ควรต่อการตั้งใจปฏิบัติ ผู้ เ จริ ญ จิ ต ให้ มี เ มตตาพรหมวิ ห ารให้ ม าก เป็ น ปกติ เป็ น ธรรมชาติ ของใจ ย่อมเป็นสุขเเม้ยามตื่น เป็นสุขเเม้ยามหลับ เป็นที่รักของมนุษย์ เป็นที่รักของสัตว์ทั้งหลาย เป็นที่รักของเทวดาเเละพรหมทั้งปวง เป็นที่รักของ อมนุษย์ ผีสางทั้งหลายไม่มาทําร้าย ปลอดภัยจากศาสตราวุธ ยาพิษทั้งปวง ปลอดภัยจากภัยพิบัติ จากดิน จากนํ้า จากลม จากไฟทั้งปวง จิตย่อมเข้าถึงสมาธิเเละดํารงฌานได้ง่าย ยามตายละจากโลกนี้ หากทรงอารมณ์จิตเมตตา ย่อมไปจุติยัง พรหมโลก เหตุ นี้ เ ราท่ า นผู้ เ ข้ า มาดํา รงสมณะเพศเเล้ ว จึ ง ควรมี เมตตาให้ งอกงามขึ้นจนเป็นปกติเเละธรรมชาติของใจ การเจริ ญ เมตตาอั ป ปั น ณาฌาน การเจริ ญ เมตตาอย่ า งไม่ มี ประมาณ บุคคลส่วนใหญ่ เมื่อกล่าวถึง การเเผ่เมตตาหรือเจริญเมตตา เเล้ว มักจะท่องบท เเผ่เมตตา “สัพเพสัตตา ..........” เเต่ เ ป็ น เพี ย งการท่ อ งเเต่ ว าจา เเต่ ใ จไร้ ก ระเเสแห่ ง ความเมตตา ที่เเผ่ออกไป

!82

อันที่จริงเเล้วการแผ่เมตตา ต้องเริ่ม “จิต” ของเราเองก่อน เเล้วแผ่ เป็นกระเเสเเสงสว่างความรู้สึกของความรักความเมตตาออกไปจาก จิ ต ใจของเรา ไปยั ง บุ ค คลอื่ น ไปยั ง สรรพสั ต ว์ ไปยั ง จั ก รวาล เเละทุกภพภูมิ เมื่อภาพในจิตเรานึกเห็นในใจเราว่า แสงสว่างกระเเสเเห่งเมตตาจาก จิตเราแผ่ออกไปกระทบกับจิตผู้ใดเเล้วจิตผู้นั้นย่อมสงบเย็นเป็นสุขตาม ไปด้วย เมื่อแผ่เมตตาบ่อยเข้ามากเข้า คนรอบข้าง หรือสัตว์ต่างๆ จะเริ่ม สัมผัสถึงเมตตาเเละความสงบเย็นจากจิตของเราได้ มาเข้าใกล้ เข้าหา เป็นเครื่องยืนยันผลของการปฏิบัติความก้าวหน้าของเมตตาจิต ส่วนเราผู้เจริญเมตตาเป็นนิตย์เป็นปกตินั้นเอง ก็ย่อมรู้สึกได้ว่า จิตเกิดความปิติสุข สงบชุ่มเย็น เอิบอิ่มสบายกายสบายใจ เริ่มต้นการเจริญเมตตาอัปปันณาฌาน เข้าสมาธิรวมลงสู่ความสงบ ลมหายใจเบาสบายจิตสงบเเล้ว ตั้ ง จิ ต รํา ลึ ก ถึ ง คุ ณ พระรั ต นไตร วางอารมณ์ ส บาย ใจยิ้ ม เเย้มเป็นสุข เริ่มเเผ่เมตตาให้จิตตนเองเป็นสุขก่อน ปรารถนาให้จิตเรา เป็นสุข น้อมจิตรําลึกนึกถึงบุญกุศลที่เราเคยทํา เคยสร้าง เคยบําเพ็ญ บุญบวชด้วยจิตบริสุทธิ์ บุญสร้างพระพุทธรูป บุญถวายโบสถ์วิหาร บุญถวายสังฆทาน บุญที่เคยใส่บาตร น้อมนึกให้บุญใหญ่น้อยทั้ง หลายเหล่านี้ เป็นเเสงสว่าง บุญ คือ ความสุขใจ ความอิ่มใจ น้อมให้ใจของเราหล่อเลี้ยงด้วยกระ เเสเเห่งบุญ ให้ล้นหัวใจ สว่างใส ใจเกิดความเอิบอิ่มปิติสุข จนกาย ใบหน้าเราพลอยยิ้มเเย้มยินดี แสดงออกทางใบหน้า ยิ่งใจเราสุขยินดี ในบุญมากเท่าไร แสงสว่างของจิตยิ่งเจิดจ้าเพียงนั้น

!83

กําหนดจดจ่อในเเสงสว่างความปิติสุขในบุญ ในนานพอมากพอเป็น ความรู้สึกสุขเอ่อล้นใจ จิตสะสมกําลังบุญยิ่งมากยิ่งดี แผ่เมตตาให้กับพ่อเเม่ ปิยะชนอันเป็นที่รัก จากนั้นจึงเริ่มตั้งจิตคิดพิจารณาว่า จิตอันเป็นสุขนี้ ที่เราสัมผัสอยู่เราปรารถนาที่จะแผ่เมตตาความสุข บุญกุศลนี้ เเบ่งปันอารมณ์จิตที่เป็นเเสงสว่างนี้ให้กับ พ่อเเม่ ท่านผู้มี พระคุณ ภรรยา บุตร ท่านผู้มีพระคุณ ให้ได้รับผลเเห่งบุญ เเห่งเมตตา จิตที่เราได้แผ่เมตตาเเละอุทิศบุญให้ ให้เรานึกถึงพ่อเเม่บุคคลทั้งหลายที่กล่าวมา แล้วนึกแผ่เเสงสว่าง ของบุ ญ จากจิ ต จากหั ว ใจของเราเเผ่ เ มตตาออกไป เป็ น เเสงสว่ า ง กระทบจิ ต ปกคลุ ม ร่ า งกายของบุ ค คลที่ เ รานึ ก ถึ ง ให้ ท่ า นพลอย มีเเสงสว่างมีรอยยิ้มมีความสุขเช่นเดียวกันกับเรา เมื่อจิตเราเห็นท่าน สว่างมีความสุข มีความเเช่มชื่น ได้รับบุญที่เราเเผ่เมตตาไปให้ จิตเรา ยิ่งยินดียิ่งมีความสุขสูงขึ้น เพิ่มมากขึ้นยิ่งขึ้นไปอีก แผ่เมตตาออกไปไม่มีประมาณยังสรรพสัตว์ทั้งปวงทุกภพภูมิ พิ จ ารณาว่ า กระเเสบุ ญ เเละเมตตาที่ เ ต็ ม จิ ต เรานี้ เเม้ บุ ค คลอื่ น จิตดวงอื่น สรรพสัตว์ทั้งหลายเราก็ปรารถนาให้เขาเหล่านั้น เป็นสุข มีความสงบเย็น ได้รับกระเเสแห่งบุญเช่นเดียวกับจิตเราขณะนี้เช่นกัน เป็น จิตให้ โดยไม่หวังสิ่งตอบเเทน แผ่เมตตาให้โดยไม่เลือกที่รักที่ชัง ปราศจากศัตรู ปราศจากอคติ เป็นเมตตาบริสุทธิ์จากจิตของเรา เเล้วจึงกําหนดนึกให้เเสงสว่างกระ แสบุญกระเเสเมตตา แผ่ออกจากจิตเรารอบร่างกายเราเหมือน ผืนนํ้าที่ ราบเรียบมีก้อนหินตกกระทบกระจายออกเป็นวงคลื่นฉันนั้น

!84

เเผ่ออกไปโดยรอบอาณาเขตที่เราเเผ่เมตตาขณะนั้นให้วงแสงสว่าง ขยายใหญ่ออกไปเรื่อย ๆเมื่อนึกว่ากระทบใครจิตดวงใดก็ให้เขาได้รับ บุญมีความสุขเช่นเรา เเผ่ ข ยายออกไปโดยรอบทั่ ว โลก แผ่ เ มตตาให้ ทั้ ง คนเเละสั ต ว์ ทุกวรรณะทุกเชื้อชาติ เมตตาปรารถนาดีเหมือนกันเท่ากัน แผ่สว่างออกไปจากโลกสู่จักรวาลขยายแผ่ไปจนสุดขอบจักรวาล ไม่มีที่สุดไม่มีประมาณ แผ่เมตตาไปยังภพภูมิต่างๆ เเละพระนิพพาน แผ่เมตตาเเสงสว่างเเห่งบุญ ให้ภุมมะเทวดาพระภูมิเจ้าที่ เจ้าป่า เจ้าเขา รุกขะเทวดา เทวดาผู้มีวิมานบนต้นไม้ แผ่เมตตากระเเสบุญให้อากาศเทวดาทั้งหกชั้น มีจาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิต นิมมาน ปรนิม แผ่เมตตาเเสงสว่างให้ พรหมทั้งสิบหกชั้น อรูปพรหมทั้งสี่ เเละตั้ง จิ ต ว่ า การเเผ่ เ มตตาของข้ า พเจ้ า เป็ น การปฏิ บั ติ บู ช า บู ช าคุ ณ พระรัตนตรัย แผ่เมตตาถวาย พระพุทธเจ้าทุกพระองค์ พระปัจเจกพุทธเจ้าทุกพระองค์ พระอรหันต์ขีนาสพผู้เสด็จดับขันธ์สู่พระนิพพาน ทุกพระองค์ ขอได้อนุโมทนาในการเจริญเมตตาฌานของข้าพเจ้าด้วย จากนั้นน้อมนํากระเเสจากพระรัตนไตรเเผ่เมตตาลงมายังภพเบื้อง ล่างคือ ทุคติภูมิ ตั้งจิตปรารถนาให้บุญทั้งหลาย มารอ มารับ ให้เข้า พ้นจากความทุกข์ เข้าถึงความสุข เข้าถึงบุญ โดยถ้วนทั่วกัน แ ผ่ เ เ ส ง ส ว่ า ง เ เ ห่ ง เ ม ต ต า ไ ป ยั ง สั ต ว์ เ ด รั จ ฉ า น ทั้ ง ห ล า ย สิ่งมีชีวิตทั้งหลาย แผ่เมตตาไปยังโอปาติกะ สัมภเวสีทั้งหลาย แผ่เเสงสว่างเเห่งบุญไปยัง เปรต อสูรกายทั้งหลาย

!85

หากท่านอนุโมทนาบุญได้ พึงรับเเละปรับภพภูมิ สู่ภพที่เป็นสุคติ เป็นสุข เเผ่เมตตาลงไปยังสัตว์นรกทั้งหลาย ทุกขุมนรก ขอบุญมารอรับ รอส่งผลเมื่อท่านพ้นจากทุกข์โทษ จากนั้นเเผ่เมตตาสว่างกระจายไปพร้อมกับทั้งสามภพภูมิสุดขอบ มหาจั ก รวาลอี ก ครั้ ง จนปรากฏในจิ ต เป็ น เเสงสว่ า งเเห่ ง บุ ญ เจิ ด จ้ า อย่างไม่มีประมาณ พิ จ ารณาจิ ต เราว่ า จิ ต เรามี เ เต่ ค วามเมตตา แผ่ เ เสงสว่ า ง เเห่งบุญกุศลทั้งหลายที่เราทําเราสร้างเราบําเพ็ญมาดีเเล้วออกไปยัง สรรพสัตว์ทั้งปวง บุญทั้งหลายเมื่อเเผ่เมตตา เมื่ออุทิศบุญออกไปเเล้วก็หาลดน้อย หรื อ หายไปไม่ มี เ เต่ ยิ่ ง เกิ ด กํา ลั ง บุ ญ เกิ ด เเสงสว่ า ง เกิ ด ปิ ติ สุ ข เกิดประโยชน์ต่อทุกรูปทุกนาม “ข้ า พเจ้ า ขอน้ อ มนํา เอาเมตตาอั น ไม่ มี ป ระมาณนี้ ท รงกํา ลั ง ใจไว้ ในดวงจิตของข้าพเจ้า ให้เเผ่เมตตากระเเสบุญจากจิตดวงนี้ได้จนเป็น ธรรมชาติของจิตปกติของใจได้ตลอดไปด้วย เทอญ” เมตตาอันไม่มีประมาณ จงปรากฏต่อใจของข้าพเจ้านี้ตลอดไป ตราบเท่าเข้าถึงซึ่งพระนิพพาน

!86

!87

การปฏิบต ั ว ิ ป ิ ส ั สนาอย่างง่าย

!88

“ เราไม่มีในร่างกาย กายเนื้อนี้ ร่างกายเนื้อนี้ไม่ใช่เรา เราคือ จิต กายทิพย์ หรืออาทิสสมานกาย ที่มาอาศัยขันธุ์ห้า กายเนื้อนี้อยู่ชั่วคราวในโลกในความเป็นมนุษย์นี้เท่านั้น ”

!89

การปฏิบัติพระกรรมฐานนั้นรวมเรียกว่า “สมถะวิปัสสนา” สมถะสมาธิ คือ การเจริญสมาธิจิตให้เกิดสมาธิ เกิดสติ เกิดความสงบ เกิดความระงับจากนิวรณ์ห้าเเละกิเลส เกิดจิตตานุภาพของจิต เ กิ ด อุ เ บ ก ข า ร ม ณ์ จิ ต ว า ง เ ฉ ย ต่ อ สิ่ ง ก ร ะ ท บ ท า ง อ า ย ะ ต น ะ ตาหูจมูกลิ้นสัมผัส เกิดเอกัตคตารมณ์ จิตตั้งมั่นเป็นหนึ่งเดียว

!90

วิปัสสนา คือ การเจริญปัญญาในสมาธิ สําคัญอย่างยิ่งที่ต้อง มีสมาธิ เพราะในสมาธินั้นจิตเราสะอาดจากกิเลสเเละนิวรณ์ห้า เวลาพิจารณาธรรม จิตเราจะไม่มี อัตตา ทิฐิ อคติ ความคิดเข้าข้าง ตั ว เองเข้ า มา เข้ า มาปรุ ง เเต่ ง ในการพิ จ ารณาด้ ว ย ทํา ให้ ก ารพิ จ า รณาในวิปัสสนาญานนั้น “พิจารณาได้ถูกต้อง ตามความเป็นจริง” ประการที่หนึ่ง การที่ จิ ต ตั้ ง มั่ น เเน่ บ เเน่ น ในสมาธิ เ เละพิ จ ารณาธรรมนั้ น ยิ่ ง ทํา ให้ ธรรมเเนบเเน่นบันทึกลงลึกสู่ใจกว่า ไม่มีสมาธิ เป็นเหตุผล ประการที่สอง ดังจะเห็นว่า หลายท่านที่พิจารณาธรรมในฌานสมาธิเเล้ว จิตเกิด ความซาบซึ้ ง เกิ ด ธรรมปิ ติ เกิ ด ความเข้ า ใจในธรรมที่ ล ะเอี ย ด ปราณีตกว่า วิปัสสนา คือการพิจารณาอะไร พิจารณา ใน “กฏไตรลักษณ์” ทุกสรรพสิ่ง เเม้เเต่ กายเรา ทุกสิ่งในโลก ในจักรวาล ในทุกภพ มีการ เกิดขึ้น ตั้งอยู่ เเละ ดับไป สลายไป มีการเเปรเปลี่ยน เเม้ภพทั้งปวงก็ไม่เที่ยง เวียนว่ายตายเกิดตาม เเรงแห่งกรรม ไปยึดเเล้วทุกข์ ถ้ายอมรับตามความเป็นจริงได้ “อยู่ในทุกข์ โดยจิตเราไม่ทุกข์” สักวันเราก็ต้องแก่ลง มีการเสื่อมของสังขารร่างกาย เเละตายไป ในที่สุด ต้องพลัดพรากจากสมมุติ พลัดพรากจากคนที่รัก เป็นธรรมดา ธรรมชาติ

!91

พิจารณา ตัด “กาย” ตัดความหลง ความรู้สึกเกาะเกี่ยวในร่างกาย ใช้ มูลกรรมฐาน มาพิจารณา นึกภาพ สลาย ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง “เปลือก ลวงตา มายาลวงใจ” ออกไปจากร่ า งกายเรา ทั้ ง ร่ า งกายเราเอง เเละร่ า งกายของเพ ศตรงข้ามที่ทําให้เราก่อความรู้สึกราคะให้ดับลงสิ้นลง พิจารณาตัดกาย เพื่อให้เห็นความจริงว่า “ เ ร า ไ ม่ มี ใ น ร่ า ง ก า ย ก า ย เ นื้ อ นี้ ร่ า ง ก า ย เ นื้ อ นี้ ไ ม่ ใ ช่ เ ร า เราคือ จิต กายทิพย์ หรืออาทิสสมานกาย ที่มาอาศัยขันธุ์ห้ากายเนื้อนี้ อยู่ชั่วคราวในโลกในความเป็นมนุษย์นี้เท่านั้น” พิจารณา “คติที่ไป” พิจารณามรณานุสติ ความตาย ว่า “เราไม่รู้ว่าเราจะตายเมื่อไร จะตายวันไหน จะตายในอิริยาบทอะไร จะตายด้วยเหตุใด เเต่ตายเเล้ว เรามีคติที่ไป ภพที่ไปคืออะไร ? ตายเเล้วเราจะไปไหน ?” ยั ง ความไม่ ป ระมาทในความตายให้ ถึ ง พร้ อ ม ทํา เหตุ ใ ห้ เ กิ ด ผล สร้างบุญกุศล รักษาศีล ปิดอบายภูมิ ทําบุญ เพื่อสุคติสวรรค์ ทําฌานสมาบัติ เเผ่เมตตา เพื่อพรหมโลก สร้างบารมีสามสิบทัศน์ เพื่อพระโพธิญาน ดุสิตสวรรค์ หรือ ปฏิบัติธรรม เจริญวิปัสสนาตัดสังโยชน์สิบ พิจารณา ตัดภพ ตัดชาติ ตัดการเกิด ตัดความหลงเห็นการเกิดไม่ว่าจะมนุษย์สวรรค์พรหม ว่าเป็นสุขอีก ต่อไป มีพระนิพพานเพียงจุดเดียว

!92

“เมื่อปฏิบัติธรรมเเล้ว ต้องมีคติที่ไป” การเจริญวิปัสสนานั้น ค่อยๆพิจารณาได้ในทุกอิริยาบท ได้ทุกขณะ สํา คั ญ ที่ พิ จ ารณาสมํ่ า เสมอ ทุ ก การกระทบรู้ ด้ ว ยสติ นํา ข้ อ ธรรม นํากฏไตรลักษณ์เข้ามาจับ ปฏิบัติจนจิตเเนบในมหาสติปัฐฐานสี่ กาย เวทนา จิต ธรรม กาย สติรู้เพื่อตัดกาย ละความเกาะในกายสังขาร เวทนา สติรู้ว่าเมื่อกระทบอายตนะ อะไรสุข อะไรทุกข์ รู้ทันการปรุง เเต่งทางอารมณ์ จิต สติรู้ว่าจิตเศร้าหมอง หรือผ่องใส ถ้าเศร้าหมองเพราะอะไร ผ่องใสเพราะอะไร ยกจิตให้ จิต สะอาด สว่าง สงบ ผ่องแผ้วเบิกบานได้ เสมอ จนเป็นธรรมชาติของใจ ธรรม สติรู้ทุกการกระทบ ทุกการปรุงเเต่งมีข้อธรรมกํากับ เพื่อจิต เบาบางจากความยึ ด มั่ น ถื อ มั่ น ในกิ เ ลส ตั ณ หา วิ ภ วตั ณ หาเเละ อุปทานทั้งปวง มหาสติเปี่ยมด้วยปัญญา มีตัวรู้กํากับ รู้เพื่อละวาง มีธรรมพิจารณารําลึกรู้ในทุกการกระทบ ธรรมมะจะยิ่งเเตกฉานก้าวหน้า

!93

เมื่อบวชเข้ามาในพระพุทธศาสนาเเล้ว อย่าให้ตนเองหรือผู้อื่นตําหนิได้ พิจารณาใคร่ครวญว่า หากศีลยังไม่บริสุทธิ์ พึงรักษาศีลให้บริสุทธิ์ หากฌานสมาบัติยังไม่เกิด พึงปฏิบัติให้ได้ฌานสมาบัติ หากญานเครื่องรู้อภิญญา อันเป็นผลยืนยันในการปฏิบัติจิตยังไม่ ปรากฏ พึงปฏิบัติให้ญานเครื่องรู้อภิญญาจิตได้ปรากฏ หากปัญญาในอริยะมรรค อริยะผลยังไม่ปรากฏ พึงปฏิบัติให้เเจ้ง ในพระนิพพาน เมื่อเพื่อนบรรชิตกล่าวถามว่า พรหมจรรย์ของท่านเป็นไปเพื่อสิ่งใด ? การปฏิ บั ติ ข องท่ า นมี คุ ณ ธรรมวิ เ ศษอั น ใดอั น เอื้ อ เฟื้ อ ในธรรมต่ อ เพื่อนบรรชิตได้บ้าง ? ความสงบระงับ ความเบาบางจากอํานาจจากกองกิเลสเบาบางจาก ใจหรือไม่? จ ง ป ฏิ บั ติ จ น เ เ จ้ ง ใ น ธ ร ร ม อ า จ ห า ญ ดุ จ พ ญ า ร า ช สี ห์ บรรลือสีหนาถได้ว่า ในการบวชของข้าพเจ้านั้น มีศีลอันบริสุทธิ์ สมาธิ มีความสงบระงับปรากฏขึ้นเเก่ใจ การเจริญเมตตาจิตเป็นปกติของจิต ในทุกอิริยาบท ทรงไว้ในมหาสติ หนทางเเห่ ง มรรคผลนั้ น ข้ า พเจ้ า บวชเพื่ อ ทํา พระนิ พ พานให้ เ เจ้ ง เเละซาบซึ้งในคุณเเห่งพระพุทธเจ้า พระธรรม พระอริยะสงฆ์ อย่าง หาที่สุดมิได้ การบวชของข้าพเจ้าไม่สูญเปล่า

!94

เมื่อพระภิกษุสงฆ์ทุกรูป ตั้งกําลังจิตไว้ในความเป็นพระสุปฏิปันโน โ ล ก นี้ ย่ อ ม ไ ม่ สิ้ น จ า ก พ ร ะ อ ริ ย ะ เ จ้ า เ เ ล ะ ค ว า ม รุ่ ง เ รื อ ง เ เ ห่ ง พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า ค ล้ า ย ดั่ ง ส มั ย พุ ท ธ ก า ล จ ะ ป ร า ก ฏ อี ก ค รั้ ง

!95

ภาคทีส ่ าม

!96

คําขอขมาพระรัตนตรัย

น้อมจิตให้มีความนอบน้อม จิตกําหนดนึกว่า เรานั่งอยู่เบื้องหน้า องค์สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้า เเละน้อมใจกราบขอขมาจากใจเราจริงๆ เพื่อไม่ให้มีโทษมีภัย มีวิบากกรรมสืบต่อไป เพื่อความเจริญในธรรมในมรรคผลพระนิพพาน เพื่อน้อมจิตเราลงลดทิฐิ ลดความกระด้าง เพื่อความอ่อนโยนละเอียดของจิตเรา หากทําได้ ควรกราบขมาทุกวัน

!97

คําขอขมาพระรัตนตรัย นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ ฯ (ว่า ๓ จบ) สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะเม ภันเต อุกาสะ ทวารัตตะเยนะ กะตัง สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต อุกาสะ ขะมามิ ภันเต ฯ (ถ้าหลายคนว่า..ขะมะตุโน ภันเต, ฯลฯ ขะมะตุ โน ภันเต, อุกาสะ ขะมานะ ภันเตฯ) หากข้าพระพุทธเจ้า ได้เคยประมาทพลาด พลั้งล่วงเกินต่อพระรัตนตรัย อันมีพระพุทธเจ้า ทุกๆ พระองค์ พระปัจเจกพุทธเจ้าทุกๆพระองค์ พระธรรม และพระอริยสงฆ์ทั้งหลาย ในชาติก่อน ก็ดี ชาตินี้ก็ดี ด้วยทางกายหรือวาจาก็ดี และด้วย เจตนาหรือไม่มีเจตนาก็ดี รู้เท่าไม่ถึงการณ์ก็ดี ขอองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทุกๆพระองค์ พระปัจเจกพุทธเจ้าทุกๆพระองค์ พระธรรม พระอริยสงฆ์ทั้งหลาย และผู้มีพระคุณทุกท่าน ได้โปรดอดโทษให้แก่ข้าพระพุทธเจ้า ตั้งแต่บัดนี้ เป็นต้นไป ตราบเท่าเข้าสู่พระนิพพานด้วยเทอญ

ที่มาหนังสือพ่อรักลูก เล่ม ๑ หน้าที่ ๖-๗ โดยหลวงพ่อพระราชพรหมยาน วัดท่าซุง

!98




!99

ทําไมต้องชําระหนีส ้ งฆ์

!100

คนโบราณท่านละเอียด เเม้เพียงเเค่เดินเข้าวัดมีกรวดหรือ เม็ดดิน เม็ดทราย ติดเท้ากลับบ้านไป ท่านถือว่า เป็นหนี้สงฆ์เเล้ว อยู่ในเขตสงฆ์ เด็ดผลไม้ เด็ดผักหญ้าไปกิน ทานของในวัด เผลอหยิบ เผลอใช้ เหล่านี้ก็เป็นหนี้สงฆ์เช่นกัน

!101

การชําระหนี้สงฆ์ ในการบวช ในการมาปฏิบัติธรรม การมาอยู่มากินมาใช้ของสงฆ์นั้น ท่านถือว่าเรามาใช้ของสงฆ์ ติดหนี้สงฆ์ คนโบราณท่านละเอียด เเม้เพียง เเค่เดินเข้าวัดมีกรวดหรือเม็ดดิน เม็ดทราย ติดเท้ากลับบ้านไปท่านถือว่า เป็นหนี้สงฆ์เเล้ว อยู่ในเขตสงฆ์ เด็ดผลไม้ เด็ดผักหญ้าไปกิน ทานของ ในวัด เผลอหยิบ เผลอใช้ เหล่านี้ก็เป็นหนี้สงฆ์เช่นกัน การบวชนั้น ตามธรรมเนียม การปฏิบัติ เมื่อสึกออกไป ก็ควรถวาย ทํา ความสะอาดเสนาสนะที่ พั ก ให้ ส ะอาดเรี ย บร้ อ ยถวายคื น พระเป็ น ประการที่หนึ่ง

!102

บางท่ า นถื อ ธรรมเนี ย มว่ า ไม่ เ อาของวั ด ของที่ ไ ด้ รั บ ถวายหรื อ เเม้เเต่ปัจจัย ที่ได้ในขณะเป็นพระ กลับไปบ้านเมื่อลาสิกขาออกไป ถวาย วัตถุปัจจัยเหล่านี้เอาไว้ในพระพุทธศาสนา เป็นบุญเป็นกุศลสืบต่อไป พระสุ ป ฏิ ปั น โนที่ เ คร่ ง ครั ด ในการปฏิ บั ติ ห ลายรู ป ที่ ท่ า นบวช ดํารงสมณะเพศนานๆหลายรูปที่ท่านถือวัตรว่า จะไม่เก็บสะสมเงิน ไม่ถือ เงินข้ามปี พอถึงเวลากฐินปัจจัยเงินทองส่วนตัวทั้งหมดของท่าน ถวาย สร้ า งวั ด สร้ า งพระพุ ท ธรู ป หรื อ งานทางพระพุ ท ธศาสนาทั้ ง หมด เพื่ อ ตั ด ความโลภเเละถวายคื น ไว้ ใ นพระพุ ท ธศาสนา ที่ พ ระศาสนาผ้ า เหลืองเลี้ยงชีวิตท่าน อันเป็นเครื่องเเสดงความกตัญญู การชําระหนี้สงฆ์นั้น ส่วนใหญ่เราทําบุญถวาย โดยหยอดปัจจัย ลงในตู้ทําบุญชําระหนี้สงฆ์ เพื่อนํามาทํานุบํารุงวิหารทาน ค่านํ้าไฟ เสนาสนะเป็นประการหนึ่ง เเละอีกประเภทที่เป็นบุญใหญ่ที่ทําให้กรรม ของการเป็นหนี้สงฆ์ขาด คือ การสร้างพระพุทธรูปชําระหนี้สงฆ์ขนาดหน้าตักกว้างสี่ศอกปิดทอง ซึ่งอาจเป็นการร่วมบุญหรือจะสร้างจําเพาะตนก็ได้ หากเป็นไปได้ อาจหาโอกาสครั้งหนึ่งในชีวิต ร่วมสร้างพระชําระหนี้ สงฆ์สี่ศอกปิดทอง ซึ่งปัจจุบัน มีโอกาสสร้างทั้งในรูปการสร้างพระพุทธ รู ป ทั น ใจ เสร็ จ ในวั น เดี ย ว โดยร่ ว มใจหล่ อ ปู น ให้ ส ํา เร็ จ ด้ ว ยสามั ค คี ธรรมของญาติโยม ดั ง นั้ น เมื่ อ เราตั้ ง ใจบวชให้ เ ป็ น บุ ญ เป็ น กุ ศ ล จงชํา ระหนี้ ส งฆ์ ไ ว้ ตั้งใจถวายไว้ในพระพุทธศาสนา

!103

!104

การพิจารณาทบทวน สิง ่ ทีไ่ ด้จากการบวช

!105

“ ขอให้เเสงสว่างเเห่งบุญกุศลทั้งปวง หล่อเลี้ยงคุ้มครองจิตชีวิตข้าพเจ้าให้เจริญรุ่งเรืองทั้งชีวิต ทางโลก ทางธรรม นับเเต่นี้ตลอดไป ตราบเท่าเข้าถึงซึ่งพระนิพพานด้วยเทอญ ”

!106

การพิจารณาทบทวนตน สิ่งที่ได้จากการบวช การบวชของเเต่ ล ะบุ ค คลนั้ น เเตกต่ า งกั น ในเเต่ ล ะวั ด เเต่ ล ะ วัตรการปฏิบัติ เเต่ละสถานที่ แต่ละบุคคลเกี่ยวข้องเเวดล้อม ย่อมมี การกระทบกระทั่ง ทั้งที่ถูกใจเเละไม่ถูกใจเป็นเรื่องธรรมดา หากพบบุคคลที่เราขัดเคืองก็ให้ระวังจิตวางใจของเราให้เป็นอุเบกขา เอาไว้ กําหนดรู้บุคคลนั้นว่าเป็น สมมุติ หรือสุปฏิปันโน การบวชของเรา บุญเพื่อเอาดี หาดี หาบุญ หากุศล หาปัญญา หามรรคผลพระนิพพาน อะไรขัดเคืองใจ เราละ เราวางเราทิ้งไปเสีย อโหสิกรรม ขมากรรมกันได้ เราละวางให้หมดกรรมต่อกัน

!107

มาพิจารณาว่า ศีลที่เรารักษา เนกขัมมะการบวชละสละ เป็นบุญเป็น บารมีใหญ่ การฝึกจิต สมาธิฝึกใจให้เข้าสู่ความสงบร่มเย็นนั้น จิตเราว่างจาก กิ เ ลสเครื่ อ งเศร้ า หมองเเล้ ว เเม้ เ พี ย งขณะหนึ่ ง หรื อ ยาวนานเพี ย งใด ก็นับว่าเป็นมหากุศล เป็นบุญใหญ่ ปั ญ ญาที่ เ ราพิ จ ารณาในกฏไตรลั ก ษณ์ ตั ด ร่ า งกาย เป็ น อริ ย ะ ปัญญาไม่ให้เราหลงในโลก หลงในวัฏกะสงสาร ความดีความรู้ การฝึกฝนขัดเกลาจิต ที่เรานําติดตัวไปสู่ความเป็น ฆราวาส เราตั้งใจว่า ให้เราเป็น บัณฑิต ผู้มี สติ มีความยั้งคิด รู้จักบุญบาป รู้จักความถูกผิดดีชั่ว มี ค ว า ม ยั บ ยั้ ง ชั่ ง ใ จ ก่ อ น ท ํา ก า ร อั น ใ ด ใ ช้ ปั ญ ญ า ใ น ส ม า ธิ พิจารณาก่อนเสมอ เก็บเเต่ความดี ปฏิปทา เเละความศรัทธาในพระพุทธศาสนาเอาไว้ มีคุณเเห่งไตรสรณะคมม์เป็นที่พึ่งอย่างมั่นคงในใจเรายิ่งขึ้น เเละตั้งจิตในกุศลเเห่งการบวชของเราเอาไว้เป็นแรงอธิษฐานบารมี ให้บุญนําพาให้ชีวิตทางโลกของเรามีเเต่ความสุข ความเจริญทั้งทาง โลกทางธรรมสืบต่อไป “ข้าพเจ้าขอตั้งจิตอธิษฐานต่อองค์สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าทุกๆ พระองค์ พระธรรม เเละพระอริยะสงฆ์ทุกพระองค์ พระโพธิสัตว์มหาโพธิ สั ต ว์ ทุ ก พระองค์ ตลอดจนเทพพรหมเทวาสิ บ หกชั้ น ฟ้ า สิ บ ห้ า ชั้ น ดิ น พระคุณพ่อเเม่ทั้งในชาติปัจจุบันเเละในอดีตชาติ คุณอุปปัชญาย์อาจารย์ ท่านผู้มีพระคุณทั้งหลาย ท้าวมหาราชทั้งสี่ พญายมราช มวลหมู่ครุฑ นาค เเม่พระธรณี เเม่พระคงคา พระเพลิงพระพาย ได้เป็นพยานบุญ มีส่วนร่วมในบุญกุศลทั้งหลายเหล่านี้ด้วยทุกประการ

!108

ขอบุญแห่งการบวชเเละทุกมหากุศล อันมี ทาน ศีล สมาธิ เนกขัมมะ เมตตา รวมบารมีสามสิบทัศน์ของข้าพเจ้านี้ จงรวมเป็นบารมี อุปบารมี ปรมัตถะบารมี เป็นกําลังบุญใหญ่ ให้เกิดเเสงสว่างเเห่งชีวิต เกิดความ เจริญรุ่งเรืองทั้งทางโลกเเละทางธรรม ให้บารมีเปิด เงินทอง ทรัพย์สิน เกียรติยศ อํานาจ วาสนา บารมี บริวาร สุขภาพ สติ ปัญญา พรั่งพร้อมในมนุษย์สมบัติทั้งปวง นําไปยัง ประโยชน์ต่อตนเอง ต่อครอบครัว ต่อส่วนรวม ต่อประเทศชาติพระพุทธ ศาสนาเเละรักษาสถาบันพระมหากษัตริย์ไว้ได้ หนุ น นํา บารมี ใ นทางธรรมให้ ข้ า พเจ้ า รู้ เ เจ้ ง เเทงตลอดในธรรม ทั้ ง ปวง การปฏิ บั ติ มุ่ ง ลั ด ตั ด ตรงสู่ ม รรคผลพระนิ พ พาน พบเจอ เเต่เฉพาะครูบาอาจารย์เป็นพระอริยะเจ้า อริยะสงฆ์ พระโพธิสัตว์ ผู้ทรง ในสัมมาทิษฐิเท่านั้น ขอกรรมฐานในกาลก่ อ นเเละปั จ จุ บั น หลอมรวมตั ว กั น ต่ อ มรรค ต่อผลได้ทันใด ไม่เนิ่นช้าหรือเริ่มใหม่ รู้วิสัย เข้าใจในธรรม ได้ธรรมมาพิศ มัย ดวงตาเห็นธรรม ได้ง่ายโดยพลันเพียงฟังธรรมครั้งเดียว หากยังอยู่ในสังสารวัฏกะ ขอกําเนิดเกิดเฉพาะเขตพระพุทธศาสนา เขตสกุ ล สั ม มาทิ ษ ฐิ เขตสุ ค ติ ภ พพรหมสวรรค์ ไม่ ตํ่ า ลงอบายภู มิ เขตมรรคผลพระนิพพาน พรั่งพร้อม รูป ทรัพย์ ทิษฐิ สติ เเละปัญญา ขอให้ เ เสงสว่ า งเเห่ ง บุ ญ กุ ศ ลทั้ ง ปวงหล่ อ เลี้ ย งคุ้ ม ครองจิ ต ชี วิ ต ข้าพเจ้าให้เจริญรุ่งเรืองทั้งชีวิตทางโลก ทางธรรม นับเเต่นี้ตลอดไป ตราบเท่าเข้าถึงซึ่งพระนิพพานด้วยเทอญ”

!109

!110

คําอธิษฐานตัง ้ จิต เพือ ่ ชีวต ิ ใหม่ทด ี่ ง ี ามหลังลาสิกขา

!111

เมื่อเข้าสู่กระเเสเเห่งโลกุตระ อันเป็นกระแสที่เหนือกระเเสโลก กระเเสธรรมจะนําทาง ให้มรรคปรากฏชัดเเก่ใจเป็นปัจจัตตัง เส้นทางการปฏิบัติธรรมหนทาง ก้าวถึงซึ่งพระนิพพานกระจ่างแก่ใจ เเม้อุปสรรคหรือวิบากกรรมเก่าอันใด ก็ไม่อาจขวางกั้น ให้ใจบุคคลผู้นั้นลังเลหันหลังกลับมาสู่กระเเสโลกได้อีก ความซาบซึ้งในพระคุณเเห่งพระรัตนตรัยตรึงลึกในดวงจิต อย่างหาเปรียบที่สุดมาพรรณา เเละเมื่อถึงเวลา “ข้าจักก้าวข้ามพ้นห้วงวัฏฏะสงสาร อย่างสง่างามปราศจากความอาลัยทั้งปวง”

!112

“ ขอให้เเสงสว่างเเห่งบุญกุศลทั้งปวง หล่อเลี้ยงคุ้มครองจิตชีวิตข้าพเจ้า ให้เจริญรุ่งเรืองทั้งชีวิต ทางโลก ทางธรรม นับเเต่นี้ตลอดไป ตราบเท่าเข้าถึงซึ่งพระนิพพานด้วยเทอญ ”

!113

!114