5 minute read
“Een met Zuidland, één met de folklore van Sland”
Maarten van der Linden: “ Eén met Zuidland, één met de folklore van Sland”
Het dorp waarin hij is geboren, bestaat niet meer zoals het toen was. In 1930 - het jaar waarin Maarten van der Linden het levenslicht zag - schommelde het inwonertal van Zuidland rond de 2000 zielen. Waar nu nieuwbouwwijken zijn, was toen polder. En de Oranjevereniging moest nog worden opgericht.
Advertisement
Met zijn 91 jaar speelt hij nog steeds succesvol verstoppertje voor Magere Hein. En zolang het ‘Buut Maarten!’ uitblijft en de leeftijd nog niet al te veel aan de herinneringen knaagt, is hij een bescheiden historische ambassadeur van het Zuidland zoals het was. En dat niet als een kenner van boekenwijsheid, maar als een geïnteresseerd ooggetuige met een scherpe geest die foto’s en fi lmpjes maakte.
Onverbrekelijke band 1936. In zijn geheugen komt er geen laatje naar voren met tekst die hem moeiteloos alles wat er speelde rond de oprichting van de Oranjevereniging doet opdreunen. De crisisjaren 30, de Tweede Wereldoorlog en de wederopbouw - het leven veranderde in zijn jonge jaren steevast van toneel, zoals een kameleon van kleur. Hij gaf er zijn eigen inkleuring aan.
En als een jongetje van vijf, zes jaar zal hij op die leeftijd andere zaken van meer gewicht hebben gevonden dan het ontstaan van de Oranjevereniging. Ook al zou hij later een onverbrekelijke band met Zuidland gaan voelen en zou Koninginnedag en de rol van de Oranjevereniging daarbij in een niet onbelangrijke mate gaan bijdragen aan zijn Zuidlandse identiteit.
Folklore ,,Ik heb Zuidland helemaal opgebouwd zien worden. Bijna vanaf het begin zoals het nu is geworden. In vergelijking met vroeger heb je nu veel meer aparte groepen. En daar heeft de laatste jaren corona ook geen goed aan gedaan, natuurlijk. Mensen zijn veel meer op zichzelf dan vroeger. Je kent mekaar ook niet meer.’’
Het groots vieren van vroeger Koninginnedag en nu Koningsdag is een belangrijk bestanddeel van het DNA van Zuidland. Maarten van der Linden ervaart wel dat de folkloristische viering ervan niet in beton is gegoten. Een mens die een extra
boterham in een stikkenzak als luxe ervaart, moet nu eenmaal anders worden bediend dan de mens voor wie ‘virtual reality the real thing is’.
Verkleedpartijen ,,Vroeger was de viering van Koninginnedag meer een happening. Zo herinner ik me bijvoorbeeld de erepoorten die in het dorp werden neergezet in 1938 bij het 40-jarige regeringsjubileum van koningin Wilhelmina. Met je buurt of je vereniging kleedde je dat helemaal aan.’’ ,,Sowieso waren er verkleedpartijen op 31 augustus, wat toen nog de datum van Koninginnedag was. Ik heb het idee dat de mensen toen meer koningsgezind waren. Misschien heeft dat ook wel te maken met de rol van de kerk, die toch steeds verder is teruggedrongen. De kerk draagt toch ook uit een hoeder van het koningshuis te zijn. Het zijn gewoon andere tijden.’’ Teertonnen Hoe ouder je wordt, hoe meer je ziet veranderen. En hoe langer je leeft, hoe korter - paradoxaal genoeg - het leven lijkt te zijn geweest. Of zoals de dichter van Psalm 90 het verwoordde: Zeventig jaar duren onze dagen, / of tachtig als wij sterk zijn. / Het beste daarvan is moeite en leed, / het gaat snel voorbij en wij vliegen heen.
,,Alles is anders dan vroeger. De een zal zeggen dat het nu beter is, de ander juist dat het nu minder is dan vroeger. Laten we maar zeggen dat elke tijd zijn charme heeft. Voor de oorlog bijvoorbeeld stak Jaap Warning teertonnen aan.’’ ,,Die werden gebruikt om schuren te teren, maar daar bleef altijd nog wat rommel aan de kant zitten. Bij de Kaai voor de Bewaarschool werden die tonnen dan in de brand gestoken. En na de oorlog werden de lichtkogels afgeschoten die door de soldaten waren achtergelaten. Zo is volgens mij de latere traditie van het vuurwerk ontstaan tijdens Koninginnedag.’’
Mooiste eiland van Nederland Het geboortehuis van Maarten van der Linden bestaat niet meer. Vader Wouter van der Linden en moeder Pietertje Vingerling, die in 1929 trouwden in Zuidland, woonden in op de boerderij van Van der Werf aan de Achterweg. Daar in het voorhuis kwam Maarten ter wereld. Later verhuisde het gezin Van der Linden naar
een ‘twee-onder-één-kapwoning even verderop in dezelfde straat.
Na zijn trouwen in 1955 streek hij met Riek Breederland - het type van achter elke sterke man staat een sterke vrouw - neer in de Willemstraat, nummer 17. In een blokje waar ook de gezinnen van Henk Mol, Jaap Ruighaver, Arie de Pijper en Jan Breeman woonden. ,,Ik heb mijn brood verdiend onder meer op de tuinderij van Sijb Moerman in Abbenbroek, in het vlas bij Melens en op de scheepswerf van Verolme op Rozenburg. Rozenburg was toen het mooiste eiland van Nederland. Zeker als je de kant opging van De Beer.’’
Gemeenschapsgevoel Inmiddels is sinds 2005 alweer járen een luxe aanleunwoning bij woonzorgcomplex Bernissesteyn het vertrouwde thuis van het hoogbejaarde echtpaar, dat inmiddels 66 jaar is getrouwd. ,,Waar we nu wonen, is eigenlijk ook een dorpje op zich.’’
,,Met name door inspanningen van Anneke de Hoog, Trees de Hoog en Netta Zwaan doet het aan als een buurtje zoals het vroeger was. Met een barbecue, een stamppotavond en nieuwjaarsrecepties en dergelijke wordt het gemeenschapsgevoel benadrukt.’’ Metusalem Het Zuidland uit zijn jeugd komt nooit weerom, weet Maarten van der Linden. Daarom waardeert hij de inspanningen van traditionele verenigingen zoals de Oranjevereniging om het gemeenschapsgevoel in stand te houden. ,,Het Zuidland uit mijn jeugd is het Zuidland om en rond het durp. Het Zuidland waarin iedereen nog naar de kerk ging en waarin je iedereen kende.’’
Maar stug fi etst hij nog door het dorp, ook met tegenwind als het moet. En met een glimlach op het gezicht, alsof alleen hij weet dat hij heimelijk lid is van de Orde van Metusalem. ,,De dokter staat er versteld van dat een mannelijke Van der Linden zo oud is. Ik ben er ook wel groots op.’’
