Portfolio 2015

Hi. My name is Michał Now where is my pen?

I

Ah, here it... whoops!

tu

dly re

d, kin f foun

arts.

ogw rn to H

k

M

n I l a c agi

r... e v o rt a t s let’s

...som

whoo

ps! so e in k got loose... me ink got loose...

My name is Michał

I’m a Desktop I’m a Desktop Publishing Publishing Specialist Specialist

...or a Graphic Designer, as some may say.

You can call me Michael or Mike as the pronunciation of my native name can get tough! In Europe my profession is rather referred to as Desktop Publisher.

I came to live in the amazing San Diego from Poland and this simple booklet, along with the attached résumé, is about to tell You what I have been up to the recent years. Hopefully it will encourage You to get in touch!

ai

indd

tiff

pdf

jpe

g

eps psd

My professional work started back in 2009, when I began to gain knowledge & experience in the demanding printing industry. A family-owned printing house was a great environment to get me excited about publishing, design and unorthodox thinking. In the end I was working as a senior designer and prepress specialist deeply familiarized with the whole production process.

I was able to meet some amazing professionals during my over-4-years stay in the CMYK vapors, learn a number of skills resolving around the wonderful Adobe Creative Suite and imposition techniques and get to know ups and downs of creative work in a fast-paced environment.

When I moved to a skyrocketing cinematography startup company, BeSteady, to pursue new challenges, my publishing & design abilities turned out to be as invaluable. I quickly became involved in customer communication and brand marketing in even more challenging market where I was able to put my experience to good use while working with various manuals, brochures and custom content. It was a ride of a lifetime. The adventure lasted for more than a year after which I had to pack my bags and move to California to support my wife’s biological research career.

And here I am, in the Sunshine State, all set up and ready to rock’n’roll with all the new opportunities which I was so craving for and that are now waiting at my doorstep. Take a moment to venture into my world and perhaps shoot me a call, when You return. See you there!

png Mike Rytter

Podręc z

nd

uide

g

rdy Us łu

Ziemia

över

l of L

L o ka

ocal

Nasza M

ała Ojcz

łoch

–5–

ch

P la Pro rod u c t dukter

Zalewsk

a | Kli maty

konw

lia Wło

nik ins Swe d ensktruktaisżhoTw rayi G

lodow

Klima

i, Aure

a Polish v hS P o l s k oc

Podręc z

Jadwig a Paul

Ja d w ig a Pauli, Aurelia W

opejsk iej ego

Polski i Sz lak L Szzwweeddzki z L o k k o a i l k n a e P g l P o r n o r e d o g Standa u d o k u t u k rdy Us t ług u Woda

nik ins t r u k t a żowy S tanda

cji Soc jalny obszarz ch jest zwią zkiem e polity stowa ki spo połecz rzysze łeczne nie ma ń orj. Misją rginali cji o W zowan WRZO RZOS ych ora S jest można z zagro znaleź żonych ć na s tronie interne g” po wstał w ram pracy a ch rea socjaln lizacji ej i fu mowe Zadan nkcjon go „Tw ia 2 owania orzenie en ma instytu i rozw na celu cji ij a n ie podnie standa ntegra sienie rdów cji spo p ro łe fe c z sjonali dy dzia nej. W zmu ramac łania in h proje stytuc ktu są ji zajm ującyc h się p onie i w prowa dzenie pracy, standa osób rdów starszy zemoc usług ch, os y oraz ób nie m odeli in pełnoS). Pro stytuc jekt zo ji pom stał za stwa P ocy inicjow racy i any prz Polityk eczne ez i Społe go. Jeg cznej o lidere i e jest re m jest przez Centru Wspóln morzą m o dowyc tę Ro boczą h Ośro Powia dków towyc Pomoc h i Mie y jskich Ośrod ków

a

yzna

zacja

precyz

ektory

yjna | Klima

wenty

konw

ektory

latoro

we

Systemair – various product catalogs & brochures GRZHM

RG\ OR

DW\ Z

$JUHJ

\]

ML SUHF

DW\]DF

I\ NOLP

_ 6]D

LHSÄ„D

S\ F L SRP

URZH

W\ODWR

U\ ZHQ

ZHNWR

LPDNRQ

_ .O \MQHM

W\]DFMD

.OLPD

XNWÂľZ

J SURG

.DWDOR

Systemair is a large Swedish company with ofďŹ ces all around the world, specialized in manufacturing and distribution of wide variety of industrial grade equipment – mainly airow control, heat management and air conditioning devices as well as ďŹ re prevention installations.

The company brand identiďŹ cation is based on the element of air and market communication is performed with the use of etheral, aesthetic design elements and typefaces which reect the natural ow of air and the aspect of controlling this natural element with high-end technology.

These aspects are thoroughly showcased in every print published under the brand name and every catalog requires exceptional attention to details given the large amounts of technical information inside.

6\VWHPDLU 6 $ $O .UDNRZVND ăD]\ N :DUV]DZ\ :ÂľOND .RVRZVND 7HO

)D[

info@systemair.pl ZZZ V\VWHPDLU SO

Biuro Regionalne Gdynia XO ăXĞ\FND $ SRN

*G\QLD 7HO

)D[

Biuro Regionalne Katowice XO &]HUZLĆVNLHJR SRN

.DWRZLFH 7HO

)D[

Biuro Regionalne WrocĹ‚aw XO 3RZVWDĆFÂľZ ÄœOÇVNLFK :URFÄ„DZ 7HO

)D[

Biuro Regionalne Poznań XO *UXQZDOG]ND SRN

3R]QDĆ 7HO

)D[

Biuro Regionalne Szczecin 3O 2UÄ„D %LDÄ„HJR SRN

6]F]HFLQ 7HO

)D[

Biuro Regionalne Warszawa $O .UDNRZVND ăD]\ N :DUV]DZ\ :ÂľOND .RVRZVND Tel.

)D[

ZZZ V\VWHPDLU SO

–6–

6\VWHPDLU 6 $ y 3DÄźG]LHUQLN y ('0 6<6&52// $,5 (92 6 *% =H Z]JOHGX QD FLĂ&#x2021;JÄ&#x201E;\ UR]ZÂľM XU]Ă&#x2021;G]HÄ&#x2020; NOLPDW\]DF\MQ\FK 6\VWHPDLU L LFK PRG\ILNDFMH SRGDQH SDUDPHWU\ L LQIRUPDFMH R Z\SRVDÄžHQLX PRJĂ&#x2021; XOHF ]PLDQLH Z SU]\V]Ä&#x201E;RÄ?FL EH] ZF]HÄ?QLHMV]HM LQIRUPDFML odane informacje

Format: A4 (210x297 mm) Pages: 48-260 Binding: various: stiched booklets, glued books Paper: various: 115-150 g/m2, glossy

4

| Systemair

Systemair |

6\VWHPDLU QD Ä?ZLHFLH

OszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energii!

JakoĹ&#x203A;Ä&#x2021;: Systemair posiada certyď&#x192;&#x17E; kat ISO 9001; ISO 14001 oraz ATEX. Nasze centrum naukowo badawcze jest jednym z najnowoczeĹ&#x203A;niejszych obiektĂłw w Europie.

Wszystkie urzÄ&#x2026;dzenia sÄ&#x2026; testowane zgodnie z miÄ&#x2122;dzynarodowymi standardami ISO oraz AMCA.

'DO (LGVYROO 1RUZHJLD +DVVHODJHU 'DQLD :DDOZLMN +RODQGLD :LQGLVFKEXFK 1LHPF\ 0HGLRODQ :Ä&#x201E;RFK\ .DQVDV &LW\ 86$

Znak â&#x20AC;&#x17E;Green Ventilationâ&#x20AC;? oznacza produkty w silniki energooszczÄ&#x2122;dne wyposaĹźone wyposa komutowane elektronicznie..

6NLQQVNDWWHEHUJ 6]ZHFMD +ÂŚVVOHKROP 6]ZHFMD 8NPHUJH /LWZD /DQJHQIHOG 1LHPF\ %UDWLVODYD 6Ä&#x201E;RZDFMD 0DULERU 6Ä&#x201E;RZHQLD

0DGU\W +LV]SDQLD

,VWDQEXO 7XUFMD

1HZ 'HOKL ,QGLH

+\GHUDEDG ,QGLH

.XDOD /XPSXU 0DOH]MD

6NLQQVNDWWHEHUJ 6]ZHFMD

:LQGLVFKEXFK 1LHPF\

8NPHUJH /LWZD

%UDW\VÄ&#x201E;DZD 6Ä&#x201E;RZDFMD

'DO (LGVYROO 1RUZHJLD

%RXFWRXFKH .DQDGD

Siedziba gĹ&#x201A;Ăłwna Systemair AB. NajwiÄ&#x2122;kszy zakĹ&#x201A;ad produkcyjny oraz Siedziba ZarzÄ&#x2026;du Grupy, jedno z gĹ&#x201A;Ăłwnych centrĂłw dystrybucji.

Zautomatyzowana produkcja w nowoczesnym parku maszynowym wyposaĹźonym w zaawansowanÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; komputerowÄ&#x2026;.

Znajduje siÄ&#x2122; tu rĂłwnieĹź centrum badawcze ď&#x192;&#x17E;rmy gdzie przeprowadzane sÄ&#x2026; najbardziej zaawansowane testy i pomiary techniczne.

Drugie pod wzglÄ&#x2122;dem wzgl wielkoĹ&#x203A;ci centrum Zak dystrybucyjne Systemair. ZakĹ&#x201A;ad produkcyjny modu m.in. central moduĹ&#x201A;owych wentylatorĂłw dachowych, wentylatorĂłw strumieniowych, tunelowych.

Produkcja maĹ&#x201A;ych ych central z odzyskiem ciepĹ&#x201A;a. ciep

0DULERU 6Ä&#x201E;RZHQLD

Produkcja urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; do dystrybucji powietrza klap przeciwpoĹźarowych odcinajÄ&#x2026;cych oraz klap odcinajÄ&#x2026;cych do wentylacji poĹźarowej.

Produkcja central wentylacyjnych dla rynku norweskiego.

Fabryka wentylatorĂłw kana kanaĹ&#x201A;owych oraz wymiennikĂłw ciepĹ&#x201A;a dla wentylacji mieszkaniowej pĂłĹ&#x201A;nocno-ameryka na rynek pĂłĹ&#x201A;nocno-amerykaĹ&#x201E;ski.

Fabryka wentylatorĂłw oddymiajÄ&#x2026;cych, cych, certyď&#x192;&#x17E;kowanych zgodnie z EN.

.XDOD /XPSXU 0DOD\VLD

Fabryki w New Delhi i Noida produkujÄ&#x2026; nawiewniki. Znajduje siÄ&#x2122; tu rĂłwnieĹź Centrum informatyczne Grupy.

+ÂŚVVOHKROP 6]ZHFMD

+DVVHODJHU 'DQLD

VEAB â&#x20AC;&#x201C; wiodÄ&#x2026;cy wiod europejski producent nagrzewnic elektrycznych. Produkcja wymiennikĂłw wodnych ciepĹ&#x201A;a ciep i chĹ&#x201A;odu.

Produkcja central wentylacyjnych.

Produkcja urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; na rynek Azjatycki.

0DGU\W +LV]SDQLD Produkcja central wentylacyjnych.

+\GHUDEDG ,QGLD Produkcja central wentylacyjnych.

.

â&#x20AC;&#x201C;7â&#x20AC;&#x201C;

1HZ 'HOKL ,QGLH

.DQVDV &LW\ 86$ Produkcja wentylatorĂłw na rynek ameryka amerykaĹ&#x201E;ski.

0HGLRODQ :Ä&#x201E;RFK\ Nasza fabryka we WĹ&#x201A;oszech, Systemair AC, projektuje i produkuje szeroki zakres agregatĂłw chĹ&#x201A;odniczych.

5

Systemair – various product catalogs & brochures

=DVWRVRZDQLH

*DOHULH KDQGORZH *DOHULH KDQGORZH ]H Z]JOÛGX QD Z\VWÛSRZDQLH GXľ\FK ]\VNµZ FLHSĄD RG OXG]L RĝZLHWOHQLD L XU]ÇG]HĆ HOHNWURQLF]Q\FK Z\PDJDMÇ F]ÛVWR FKĄRG]HQLD Z RNUHVDFK SU]HMĝFLRZ\FK PLÛG]\ ODWHP D ]LPÇ 8U]ÇG]HQLD NOLPDW\]D F\MQH 6\VWHPDLU Z\FKRG]Ç QDSU]HFLZ W\P Z\PDJDQLRP

6]NRĄ\ : EXG\QNDFK WHJR W\SX ]H Z]JOÛGX QD REHFQRĝÉ OXG]L W\ONR SU]H] : EXG\QNDFK WHJR W\SX ]H Z]JOÛGX QD REHFQRĝÉ OXG]L W\ONR SU]H] F]ÛĝÉ GRE\ V\VWHP NOLPDW\]DFML SRZLQLHQ E\É GRVWRVRZDQ\ GR Z\VWÛSRZDQLD ]P V\VWHP NOLPDW\]DFML SRZLQLHQ E\É GRVWRVRZDQ\ GR Z\VWÛSRZDQLD ]PLHQQ\FK Z F]DVLH ]\VNµZ FLHSĄD 6\VWHPDLU SR]LDGD Z VZRMHM RIHUFLH UR]ZLÇ F]DVLH ]\VNµZ FLHSĄD 6\VWHPDLU SR]LDGD Z VZRMHM RIHUFLH UR]ZLÇ]DQLD ]DSHZQLDMÇFH SHĄQÇ HODVW\F]QRĝÉ WDNLH MDN QS NOLPDNRQZHNWRU\ ]DSHZQLDMÇFH SHĄQÇ HODVW\F]QRĝÉ WDNLH MDN QS NOLPDNRQZHNWRU\ ZHQW\ODWRURZH ] VLOQLNDPL (& F]\ DJUHJDW\ ZRG\ ORGRZHM L SRPS\ FLHSĄD R SĄ\QQH VLOQLNDPL (& F]\ DJUHJDW\ ZRG\ ORGRZHM L SRPS\ FLHSĄD R SĄ\QQHM UHJXODFML PRF\ FKĄRGQLF]HM L JU]HZF]HM

2ELHNW\ SU]HP\VĄRZH &KĄRGQLFWZR SU]HP\VĄRZH Z\PDJD F]ÛVWR QLHVWDQGDUGRZ\FK WHPSHUDWXU PHGLXP FKĄRG]ÇFHJR 6\VWHPDLU SRVLDGD Z VZRMHM RIHUFLH P LQ DJUHJDW\ PHGLXP FKĄRG]ÇFHJR 6\VWHPDLU SRVLDGD Z VZRMHM RIHUFLH P LQ DJUHJDW\ ZRG\ ORGRZHM Z ZHUVML %ULQH WHPSHUDWXUD PHGLXP QD Z\MĝFLX ] SDURZQLND GR ɏ&

%XG\QNL ELXURZH : EXG\QNDFK ELXURZ\FK NOLPDW\]DFMD VWDQRZL LVWRWQH ļUµGĄR ]Xľ\F : EXG\QNDFK ELXURZ\FK NOLPDW\]DFMD VWDQRZL LVWRWQH ļUµGĄR ]Xľ\FLD HQHUJLL =\VNL FLHSĄD JHQHURZDQH VÇ SU]H] ]PLHQQÇ Z F]DVLH REHFQRĝÉ OXG] =\VNL FLHSĄD JHQHURZDQH VÇ SU]H] ]PLHQQÇ Z F]DVLH REHFQRĝÉ OXG]L Z SRPLHV]F]HQLDFK RĝZLHWOHQLH SURPLHQLRZDQLH VĄRQHF]QH RUD] XU] SRPLHV]F]HQLDFK RĝZLHWOHQLH SURPLHQLRZDQLH VĄRQHF]QH RUD] XU]ÇG]HQLD HOHNWURQLF]QH :\VRNRVSUDZQH SRPS\ FLHSĄD ]DSHZQLDMÇFH RJU]HZDQ HOHNWURQLF]QH :\VRNRVSUDZQH SRPS\ FLHSĄD ]DSHZQLDMÇFH RJU]HZDQLH SRPLHV]F]HĆ ]LPÇ L LFK FKĄRG]HQLH ODWHP RUD] NOLPDNRQZHNWRU\ ZHQW\ODWRURZH F]\ EHONL FKĄRG]ÇFH 6\VWHPDLU VWDQRZLÇ LGHDOQH UR ZHQW\ODWRURZH F]\ EHONL FKĄRG]ÇFH 6\VWHPDLU VWDQRZLÇ LGHDOQH UR]ZLÇ]DQLH GOD WHJR W\SX SRPLHV]F]HĆ

HotelH %XG\QNL R SU]H]QDF]HQLX KRWHORZ\P Z\PDJDMÇ ]DSHZQLHQLD RSW\PDOQ\FK SDUDPHWUµZ ]DUµZQR MHĝOL FKRG]L R ]Xľ\FLH HQHUJLL MDN L DNXVW\NÛ 6\VWHPDLU SRVLDGD Z VZRMHM RIHUFLH SRPS\ FLHSĄD DJUHJDW\ ZRG\ ORGRZHM ] F]ÛĝFLR Z\P OXE FDĄNRZLW\P RG]\VNLHP FLHSĄD RUD] NOLPDNRQZHNWRU\ ] ZHQW\ODWR UDPL (&

–8–

22 |

Examples of Applications

Examples of Applications

Offices

Industry

Office buildings generally require good ventilation during the day as well as heat recovery and reheating of supply air depending on external conditions. Ventilation systems with demand control should be considered for offices where staffing levels vary. As a rule, offices develop an excess of heat produced by people, lighting, solar radiation, computer equipment, etc. In many cases there is a need to cool the air and prevent uncomfortably high temperatures. In larger buildings that accumulate heat energy easily, you should consider employing night cooling. If the office is in a city environment, a higher filtration class should be used. In an office environment, there is also considerable need to reduce the noise generated by the ventilation system.

Industrial premises will often have high airflows if the work carried out there gen generates high levels of air pollution. If the pollutants are also aggressive, there may be requirements that affect the choice of material used. Systemair offers products for different environmental classes that Filtracan cope with tough environments. Filtra tion of processed air can be adapted to suit specific demands.

Schools/day nurseries

Hotels

A school environment means a lot of people present at certain times of the day, i.e. generally there are relatively large variations. This means that it should be possible to use demand control for the ventilation system. Normally, heat recovery is warranted. There will be short periods during the year when cooling may be required. However if there is effective sunscreening, then air conditioning is rarely required. High demand for low noise levels. At day nurseries, activities, such as cooking, that create odours are common, so there is often a need for supply air and extract air to be kept separate.

There must be heat recovery in the form of a plate heat exchanger, for example.

The requirements for ventilation in hotels are characterised by demands relating to fire protection, demand control and low noise levels. The choice of air handling unit will probably be affected by these demands. What is important here is good functions for speed control and quiet operation. In addition to quiet air handling units with demand control, Systemair can also supply fans and dampers for fire protection.

Shops

Healthcare premises

As a rule, the number of people in a shop changes constantly throughout the day, making a control-on-demand ventilation system the sensible option. Recirculating air in combination with carbon dioxide control (CO2) and heat recovery can be one optimised solution for these types of premises. When there are few people present, CO2 levels will be low and an increased amount of return air can be mixed into the system. As the number of people present increases, the amount of return air is reduced and replaced with fresh outdoor air. If heating is required at night-time, the premises are warmed up using 100% recirculating air.

Healthcare premises can encompass numerous activities, everything from operating theatres to wards. The activity determines the requirements. Operating theatres will have stringent demands for cleanliness and ventilation. Wards require low noise levels. If several areas are served by the same system, the unit must have demand control and possibly even sub-systems.

Systemairâ&#x20AC;&#x2122;s range of air handling units can satisfy all requirements relating to healthcare premises, whether these have to do with air cleanliness, noise levels or demand control.

â&#x20AC;&#x201C;9â&#x20AC;&#x201C;

| 23

Systemair – various product catalogs & brochures

– 10 –

– 11 –

Systemair – various product catalogs & brochures

– 12 –

– 13 –

Systemair – various product catalogs & brochures 'DQH WHFKQLF]QH $49/ Ⱦ %/1

$JUHJDW\ ZRG\ ORGRZHM FKĄRG]RQH SRZLHWU]HP $49/ Ⱦ Ⱦ N:

+)&

$

6FUROO

,QIRUPDFMH WHFKQLF]QH

SU]HG]LDĄµZ PRF\ ɉ PRF FKĄRGQLF]D RG GR N: ɉ GZD RELHJL FKĄRGQLF]H ɉ F]WHU\ VSUÛľDUNL W\SX VFUROO ɉ NRQWUROD NROHMQRĝFL ID] ɉ GZLH ZHUVMH DNXVW\F]QH EDVLF ORZ QRLVH L H[WUD ORZ QRLVH EDVLF ORZ QRLVH L H[WUD ORZ QRLVH

ɉ GZLH ZHUVMH DNXVW\F]QH EDVLF ORZ QRLVH L H[WUD ORZ QRLVH

SĄ\QQD UHJXODFMD SUÛGNRĝFL REURWRZHM ZHQW\ODWRUµZ VNUDSODF]D RU ɉ SĄ\QQD UHJXODFMD SUÛGNRĝFL REURWRZHM ZHQW\ODWRUµZ VNUDSODF]D RUD] GRGDWNRZD ]DEXGRZD L RVĄRQ\ WĄXPLÇFH VSUÛľDUHN Z ZHUVML GRGDWNRZD ]DEXGRZD L RVĄRQ\ WĄXPLÇFH VSUÛľDUHN Z ZHUVML H[WUD

ɉ ɉ ɉ

ɉ ɉ ɉ ɉ ɉ ɉ ɉ ɉ ɉ ɉ

0RF FKĄRGQLF]D

N:

3REµU PRF\

N:

((5 EUXWWR

(6((5 EUXWWR

((5 EUXWWR +6(

(6((5 EUXWWR +6(

((5 QHWWR

(6((5 QHWWR

((5 QHWWR +6(

(6((5 QHWWR +6(

,ORĝÉ RELHJµZ FKĄRGQLF]\FK 2EFLÇľHQLH F]ÛĝFLRZH =DVLODQLH

9 3K +]

EH]SRĝUHGQL

5R]UXFK &]\QQLN FKĄRGQLF]\

+)& $

7\S 6SUÛľDUNL

ORZ QRLVH VNUDSODF] Z\NRQDQ\ Z WHFKQRORJLL 0LFURFKDQQHO HOHNWURQLF]QH ]DZRU\ UR]SUÛľQH IORZ VZLWFK

,ORĝÉ

VFUROO

7\S 3RGJU]HZDQLH NDUWHUX

:

3DURZQLN ,ORĝÉ

:\EUDQH RSFMH

ɉ ɉ ɉ ɉ

$49/ %/1

3U]HSĄ\Z ZRG\ 2JU]HZDQLH DQW\]DPURľHQLRZH

SĄ\WRZ\

7\S

NDUWD NRPXQLNDFML 0RG%XV NRQGHQVDWRU\ NRUHNFML ZVSµĄF]\QQLND PRF\ VRIW VWDUW VSUÛľDUNL PRGXĄ SRPSRZ\ ]DEXGRZDQ\ Z DJUHJDFLH SRPSD N3D OXE N3D SRPS\ N3D OXE N3D SRPS\ N3D OXE N3D ]ELRUQLN EXIRURZ\ ]DEXGRZDQ\ Z DJUHJDFLH GP GOD PRGHOL GP GOD PRGHOL SĄ\QQD UHJXODFMD SUÛGNRĝFL REURWRZHM ZHQW\ODWRUµZ VNUDSODF]D SR]ZDODMÇFD QD SUDFÛ ]LPÇ GR r& Z ZHUVML EDVLF ORZ QRLVH SR]ZDODMÇFD QD SUDFÛ ]LPÇ GR r& GHVXSHUKHDWHU Z\PLHQQLN F]ÛĝFLRZHJR RG]\VNX FLHSĄD SR]ZDODMÇF\ GHVXSHUKHDWHU Z\PLHQQLN F]ÛĝFLRZHJR RG]\VNX FLHSĄD SR]ZDODMÇF\ QD RG]\VNDQLH RN FLHSĄD VNUDSODQLD

ZHQW\ODWRU\ HOHNWURQLF]QLH NRPXWRZDQH Z ZHUVML +7 +3) +6( ZHQW\ODWRU\ HOHNWURQLF]QLH NRPXWRZDQH Z ZHUVML +7 +3) +6( KLJK WHPSHUDWXUH KLJK SUHVVXUH KLJK VHDVRQDO HIILFLHQF\ KLJK VHDVRQDO HIILFLHQF\

WHPSHUDWXUH KLJK SUHVVXUH KLJK VHDVRQDO HIILFLHQF\

SUHVRVWDW UµľQLFRZ\ ZRG\ ILOWU ZRG\ VLDWND RFKURQQD VNUDSODF]D PDQRPHWU\ PHFKDQLF]QH Z\ĄÇF]QLN DXWRPW\F]Q\ $&% ZLEURL]RODWRU\ VSUÛľ\QRZH ]DPLDVW JXPRZ\FK Z Z\SRVDľHQLX VWDQGDUGRZ\P

P K :

Ʌ

Ʌ

Ʌ

Ʌ

Ʌ

Ʌ

JZLQW ]HZQÛWU]Q\

7\S SU]\ĄÇF]\ :ORW Z\ORW 6NUDSODF] ,ORĝÉ 3RZLHU]FKQLD IURQW

[ PP [ [ [ [ [ [

:HQW\ODWRU\

REU PLQ

3REµU PRF\

N:

3REµU PRF\ +6(

N:

3REµU PRF\ +3)

N:

NJ

,ORĝÉ :\WDWHN SRZLHWU]D 2EURW\ QD PLQXWÛ

P K

0DVD 7UDQVSRUWRZD

NJ

'ĄXJRĝÉ

PP

6]HURNRĝÉ

PP

:\VRNRĝÉ

PP

2SHUDF\MQD :\PLDU\

'DQH DNXVW\F]QH

=DNUHV SUDF\ $49/ 7HPSHUDWXUD PHGLXP QD Z\MĝFLX ] Z\PLHQQLND

7HPSHUDWXUD SRZLHWU]D

([WHUQDO VWDWLF :63

6WDQGDUG

rǔ

*OLNRO

rǔ

:HUVMD %ULQH

0LQ

0D[

%/1

rǔ

(/1

rǔ

+6( +7

rǔ

:HQW\ODWRU\ VWDQGDUGRZH

3D

:HQW\ODWRU\ (& +3)

3D

0RF DNXVW\F]QD

G% $

&LĝQLHQLH DNXVW\F]QH P

G% $

0RF DNXVW\F]QD +6(

G% $

&LĝQLHQLH DNXVW +6( P

G% $

7HPSHUDWXUD QD Z\MĝFLX ] Z\PLHQQLND r& WHPSHUDWXUD ]HZQÛWU]QD r&

3REµU PRF\ W\ONR VSUÛľDUNL

'DQH DNXVW\F]QH SU]\ SHĄQ\P REFLÇľHQLX 0RF DNXVW\F]QD ]JRGQLH ] ,62 L (XURYHQW

&LĝQLHQLH DNXVW\F]QH Z RGOHJĄRĝFL P ((5 EUXWWR QLH XZ]JOÛGQLD SRPS\ RELHJRZHM L ZSĄ\ZX VSDGNX FLĝQLHQLD QD Z\PLHQQLNX ((5 QHWWR ]JRGQLH ] URUPÇ (1 (XURYHQW

– 14 –

Fire safety products

Fire safety products

110 1 10

|

110

Suspension plane Suspension plane

ø6,2 ø 6,2

Circular fire dampers PKIR3G, PKIR-EI60S, -EI90S and -EI120S

øD

Circular fire dampers are certified according to EN 15650 , tested according to EN 1366-2 and classified according to EN13501. max.70 m ax x.70

ma ax.85 max.85 4 45 5

Name

R2

45 4 5 170

R1

L=435

R2

140

Certificate no.

Activating mechanism

Dimension range (mm)

Installation 1) Solid wall

Flexible wall dry

-

110

Suspension plane

ø6,2 ø 6,2

110

PKIR3G

8 ,8 8×11,8 8 8,8×11,8

1396 - CPR - 0076

ZV, DV1 up to DV9-T-SR

ø100 up to 400

-

on a wall

-

øD 170

-

dry

EI90 (ve ho i↔o) S -

EI90 (ve i↔o) S

R2

140

Fig. 8: Dimensions of the servomotor controlled rectangular fire damper PKIS3G - nominal dimensions 100×100mm to 800×600mm

122 2

122

Suspension plane

W×H (W+40)×(H+40)

L=325

Fig. 4: Dimensions of the servomotor controlled circular fire damper PKIR3G - nominal diameter ø100 to 400mm

Suspension plane

ø6,2 ø6 6,2

øD

R1

146

R2

ø6,2 ø6 6,2 ,

122 2

122

Fig. 9: Dimensions of the manual rectangular fire damper PKIS - nominal dimensions W>800mm and / or H>600mm >600mm up to 1600×1000mm

Suspension plane

ø6,2 ø6,2

8,8×11,8 8,8×11, ,8

5 45 45

R2

80

180

L (Tab. 3) Fig. 6: Dimensions of the servomotor controlled circular fire damper PKIR - nominal diameter ø450 to 1000mm

-

PKIR-EI90S

ZV, DV1 up to DV9-T-W

ø>400 up to 1000

ZV, DV1 up to DV9-T-W

ø>400 up to 1000 2)

500 300 500

EI90 (ve i↔o) S

EI120 (ve ho i↔o) S

300

500

installation kit

-

EI120 (ve i↔o) S

wet, dry

wet

EI60 (ve ho i↔ o)S

300

wet, dry

wet

EI90 (ve ho i↔o) S

300

EI120 (ve ho i↔o) S

300

soft crossing wet, dry

wet

2)

ACCORDING TO EN 15650 EACH FIRE DAMPER MUST BE INSTALLED ACCORDING TO THE INSTALLATION INSTRUCTIONS PROVIDED BY THE MANUFACTURER!

80 80

W×H (W+80)×(H+80)

L=400

Suspension plane

on a wall

300

NOTES: 1. The walls must have a fire resistance equal to or better than according to Tab. 3 - 5 in EN 1366-2.

2. Nominal diameters above ø800mm in wet ceiling installation, vertically only solid wall and dry or wet installation with coverplates.

L (Tab. 3) Fig. 5: Dimensions of the manual circular fire damper PKIR - nominal diameter ø450 to 1000mm

-

300

Tab. 1: Permitted installation methods for the rectangular fire dampers based on fire resistivities

R2

5 45

ø>400 up to 630

PKIR-EI120S

ø6,2 ø6,2

80

180

PKIR-EI60S

ZV, DV1 up to DV9-T-SR

1396 - CPD - 0061

8,8×11,8 8,8×11, ,8

45

EI90 (ve ho i↔o) S

installation kit

wet R1

L=435

500

500

wet

out of a wall

max.170 ma ax.170

R2

45 4 5

EI60 (ve ho i↔o) S

EI60 (ve i↔o) S

soft crossing

max.70 m ax.70

Tested by underpressure (Pa)

EI60 (ve ho i↔o) S

installation kit

out of a wall ø6 6,2 ø6,2

Fire resistivity

EI60 (ve i↔o) S

soft crossing

Fig. 7: Dimensions of the manual rectangular fire damper PKIS3G - nominal dimensions 100×100mm to 800×600mm

Suspension plane

Ceiling

wet

W×H (W+40)×(H+40)

L=325

Fig. 3: Dimensions of the manual circular fire damper PKIR3G - nominal diameter ø100 to 400mm

4 45 5

|

Fire resistance

ø6,2 ø6, ,2

8,8×11,8 8 ,8 8×11,8 8

øD

4 / 24

R1

146 L=400

R2

W×H

100

(W+80)×(H+80)

Fig. 10: Dimensions of the servomotor controlled rectangular fire damper PKIS - nominal dimensions W>800mm and / or H>600mm >600mm up to 1600×1000mm

– 15 –

5 / 24

BeSteady FOUR – user manual Format: custom (220x297 mm) Pages: 34 Binding: published online, awaiting print Paper: published online, awaiting print

BeSteady Ltd (currently ACR Systems) is a technological startup which redefined the understanding of professional camera stabilisation with their 3-axial stabilisers. The user manual for their most advanced device, the BeSteady FOUR, required a modern look to promote high-tech, customer-oriented brand values as well as provide clear technical information and user-friendly guides on operating such sophisticated equipment for beginners and professionals alike.

www.besteady.eu

– 16 –

HERE IT IS!

A

fter the long road The Beast is finally in your hands. BeSteady FOUR combines state-of-the-art technology with eye-catching form of design and beauty. Featuring a hybrid combination of sensors (IMUs) and optical encoders The Beast delivers a completely new approach on how the 3-axial camera stabilisation works, making your framing very cinematic and simply natural. Fully configurable through a built-in configuration system consisitng of a sharp OLED screen, control keyboard and OnBoard Manager, the FOUR redefines the workflow with a professional gimbal. Toolless balancing system, Lock’n’Load quick-detach function, ability to power up cameras and equipment alike straight from the main power source, heavy-duty construcion, adaptable payload ranging from small DSLRs to production cameras and much more - this is what a cine stabiliser is supposed to be.

– 17 –

BeSteady FOUR – user manual

1

Getting started

Elements of the system 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

A

handheld stabiliser is an advanced product and requires practice to get used to and master. Please, take some time to follow the general guidelines before using your BeSteady FOUR to make your operating experience as smooth and enjoyable as possible.

DISCLAIMER All information and instructions in this document are subject to change without notice.

This is a sophisticated cinema product. It must be operated with caution and common sense and requires some basic mechanical knowledge. Failure to operate this product in a safe and responsible manner could result in injury or damage to the product or other property. This Manual contains instructions for safety and operation. It is essential to read the entire Manual and follow all instructions and warnings in the manual, prior to setup or use, in order to operate the BeSteady FOUR correctly and avoid damage or injury.

Top handle Lock’n’Load connector Pan motor Side handles Pan axis adjustment Roll axis adjustment Camera tray / slider / tilt axis front-to-back adjustment Tilt motor Tilt axis Center of Gravity adjustment BeSteady Li-Ion battery compartment hatch BeSteady Li-Ion battery compartment Built-in OLED screen Screen control keyboard Roll motor 15 mm Rods Adapter (optional)

2 4

3 5 pan axis

4

tilt axis

6 7

9

8

roll axis

9

BeSteady LTD has made every effort to provide clear and accurate information in this Manual, which is provided solely for the user’s information. While thought to be accurate, the information in this document is provided strictly “as is” and BeSteady LTD will not be held responsible for issues arising from typographical errors or user’s interpretation of the language used herein that is different from that intended by BeSteady LTD. All safety and general information is subject to change as a result of changes in applicable laws.

11

BeSteady LTD reserves the right to revise this Manual and make changes from time to time in the content hereof without obligation to notify any person of such revisions or changes. In no event shall BeSteady LTD, its employees or authorized agents be liable to you for any damages or losses, direct or indirect, arising from the use of any technical or operational information contained in this document.

15

10

12 13

14

– 18 –

7

Using the Lock’n’Load

Connection ports

Using the XL stand

The custom Lock’n’Load system allows to quickly disconnect the gimbal from any adapter/ accessory attached to the top of the stabiliser (the pan motor). BeSteady FOUR comes with a dedicated XL handheld module featuring Lock’n’Load connection. This proprietary system is designed to work with various future accessories and make switching any essential gear on set exceptionally easy without the use of any tools. Just insert, spin and click!

USING THE XL HANDHELD WITH LOCK’N’LOAD FEATURE The XL handheld is a basic tool to use the gimbal on the ground by a human operator. It is necessary to make sure every time the FOUR is picked up that the Lock’n’Load connection is fully engaged and secured. Failing to check the state of the connection may result in sudden disconnection and render the gimbal fall on the ground.

1.

Align the XL handheld with the Lock’n’Load male connector on the pan motor as pictured. This is to make sure, that the gimbal always has the same starting position when being launched in Follow Mode. Insert the XL handheld onto the Lock’n’Load male section

2.

Rotate the Lock’n’Load connector counter-clockwise so it secures the connection.

3.

Make sure that the connector is fully rotated - the endpoints should be on the other side of the rotation range.

4.

Make sure that the locking lever is moved fully towards the outside of the ring.

1

2

Speaker Emits voice messages about gimbal status, commands, menu options, errors, etc.

DC IN socket

DC OUT port

Main power-in socket for external power source such as BeSteady Large Li-Po battery

Used to power up external devices through dedicated cables. Similar to the auxillary Traxxas plug on the camera tray.

DO NOT connect the batteries or any other power sources to this port as it will damage the main board!

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Used to connect USB cable for external software configuration and Service Mode or 5V power input from a computer to power up the OnBoard Manager for passive configuration and BlueTooth

Auxillary communication / signal ports for future use.

These utilize a standard miniUSB socket.

6

ASSEMBLING THE STAND

USB port

CAN ports

5

The XL stand is used for balancing, showcasing and storing the stabiliser. It is lightweight and folds into a compact form for ease of transportation. The central part of the stand features various holes and threads which allow it to be used with third-party camera support equipment such as sleds, tripods, etc. The stand can hold the gimbal with the handheld module in both underslung and inverted positions.

The stand comes in 3 parts: 1x main stand component and 2x carbon vertical tubes.

Unfold the main component as pictured.

Place the main component on a flat, solid surface.

Make sure that the signs on the endpoints indicate the top direction correctly.

Insert the vertical carbon tubes in the two large holes on the opposite ends of the stand (the other holes have smaller diameter and will not accomodate the tubes) Make sure that the tubes sit tight in the holes.

The stand should look like on the picture.

Insert BeSteady FOUR with the handheld onto the caps on top of the tubes. Note, that you can also insert the gimbal while inverted.

Make sure that the gimbal is fully engaged with the stand.

1

2

3

4

7

8

OLED screen Provides live information and displays the OnBoard Manager menus and options

REMOTE socket

3

4

Remote control socket for external signal receivers. Used to connect the Graupner GR-16L receiver that comes with the MZ-12 radio. DO NOT connect the Thumbstick to this port!

Signal pin 4 Signal pin 3 Signal pin 2 Signal pin 1 Voltage (+) Ground (-)

GETTING STARTED

12

THUMBSTICK socket

Built-in keyboard Used for navigation around the OnBoard Manager

Control Button Performs various actions depending on the number of consecutive clicks or after a long click, configurable through the OnBoard Manager and external software.

9

Used for connecting analog BeSteady Thumbstick.

Operates on a different voltage than the REMOTE socket! DO NOT connect radio signal receivers to this port!

13

– 19 –

BeSteady FOUR – user manual

The OnBoard Manager

Launching The Beast NOTE: Always initiate the stabiliser with a balanced camera setup. The stabiliser does not operate without the camera attached is not supposed to be launch unarmed.

B

eSteady FOUR introduces a completely new way of how the gimbal can be configured - the OnBoard Manager. Thanks to this ultimate feature the stabiliser does not require any external devices or software to be configured to work. Everything can be done through the built-in command center, from axis stiffness to Follow Mode settings. The voice information system provides live commands acknowledgements, error statuses and other crucial information. The sharp OLED screen is highly readable in all conditions and along with the easy-to-use control keyboard makes working with The Beast an enjoyable and intuitive experience.

BeSteady FOUR is preconfigured to work straight from the box with a mediumweight camera. After properly connecting the power source and switching the power switch the gimbal will perform a series of self-tests, which last for a few seconds and will start with the Summary Screen on the OLED display.

INTERNAL CONFIGURATION LIMITATIONS

NOTE: The launch sequence may take longer if the „Skip Gyro calibration at startup” option is turned off. This option is turned on by default.

The OnBoard Manager allows access to most stabililser functions. However, advanced and expert functions require using external, dedicated software. The more advanced functions include configuring remote control functions other than the default MZ-12 setup, calibrating accelerometer, etc. The external software also serves as a maintenance front-end and allows troubleshooting in cases the OnBoard Manager does not provide enough information or is not accessible.

Keyboard navigation

In most cases, the OnBoard Manager is more than enough to professionally work with BeSteady FOUR. The workflow with a stabiliser of this kind on a set has never been so easy!

1.

UP - navigate to the upper position in the menu / raise setting value

2.

LEFT - navigate to the previous menu level / save chosen setting

3.

RIGHT - navigate to the next menu level / switch option / perform action

4.

DOWN - navigate to the lower position in the menu / lower setting value USB CABLE PLUG IN while holding DOWN - enter Service Mode / Mass Storage Mode (requires USB connection)

WARNING: The navigation buttons are automatically inverted when the gimbal detects Inverted Mode. This is to not confuse the operator when the vertical arm is inverted and the OLED screen is positioned under the keyboard.

1

2

3

4

SHORTCUT KEYS NOTE: these shortcuts will only work in Summary and Battery Monitor screens HOLD RIGHT for 3 seconds - locks / unlocks the keyboard. This shortcut can be enabled / disabled in the Screen menu HOLD DOWN for 3 seconds - switches between Summary and Battery Monitor screens

23

– 20 –

Mounting the camera

INSERTING THE CAMERA ONTO THE STABILISER

BeSteady FOUR uses a quick release camera plate to quickly and easily attach and remove your camera from the stabiliser. It is essential that you fully build your camera setup before installing it onto the gimbal as it has direct impact on balancing.

ATTACHING THE PLATE TO THE CAMERA The camera plate features two types of threads for mounting both DSLRs and production camera alike. It is recommended to choose a thread hole as close to the assumed cameralens setup center of mass as possible.

1.

To remove the camera plate from the tray, rotate the camera plate knob clockwise until the camera plate slides off the mount. NOTE:: turning the knob about half-turn allows the camera plate to slide back and forth. Turning the knob about halfway the range allows the whole mount to move left and right. This is essential to understand when balancing the gimbal, as described in further sections of the Manual.

2.

When the plate is removed, the mount looks as pictured. Notice how the slider edges are positioned when attaching the camera plate back.

3.

Place the camera plate under (or above in some camera models) your camera and choose the thread you wish to use for attachment.

4.

Tighten the camera screw well and make sure that the plate is aligned with lens axis.

Not securing the camera plate properly may result in unwanted camera movement and loss of balance during gimbal operation.

1

2

1.

Loosen the camera plate knob so the mount edges can be moved to align with the camera plate sliders.

2.

Slide the camera with the plate onto the mount and make sure that all surfaces are correctly aligned and in the correct gaps.

3.

When the plate is fully onto the mount, secure it with the knob. At this point you can pre-balance the camera on tilt axis - try to position the plate in a spot that will allow the camera to stay more or less in place by itself and not fall to either front or back.

1

2

3

2

1

3

4

GETTING STARTED

14

15

â&#x20AC;&#x201C; 21 â&#x20AC;&#x201C;

Ziemia Zalewska – photography album Format: A4 (210x297 mm) Pages: 82 Binding: sewn + hardcover Paper: 150 g/m2, glossy

A nature photography album for a rural community of Zalewo located in northern Poland within the Mazury Lake District. The premise behind the publication was to showcase the untouched, natural environment of this beautiful area with both professional and amateur photographs and compose them into a minimalistic, clean design. The whole album was printed on a high quality glossy paper and received an elegant hard cover to go well with the targeted image.

a k s w e l Za a i m e i Z czyzna Mała Oj Nasza

Zalewo, 2012

– 22 –

N

a terenie gminy Zalewo znajdują się 23 pomniki przyrody. Głównie są to pojedyncze, duże i wiekowe drzewa.

Pozostałe pomniki przyrody to skupiska drzew w postaci 6 pomnikowych alei oraz kępy 12 dębów.

T

here are 23 natural monuments in rys. Tadeusz Markos the Zalewo Municipal Area. These are mostly single, large, old trees. Other natural monuments are clusters of trees in the form of 6 monumental avenues and a clump of 12 oak trees.

A

uf dem Gebiet der Gemeinde Zalewo befinden sich 23 Naturdenkmale. Hauptsächlich sind das einzelne große alte Bäume. Die übrigen Naturdenkmale sind die Ansammlungen von Bäumen: 6 Denkmalalleen und eine Gruppen von 12 Eichen.

Bądki, stary dąb. fot. Danuta Helwak Bądki, the old oak.

Bądki. Die alte Eiche.

Dęby – park w Bądkach. fot. Danuta Helwak Oaks – Bądki park.

Die Eichen – der Park in Bądki.

Platan – park w Bądkach. fot. Danuta Helwak

Założenie dworsko-parkowe. Bądki. fot. Foto-Video B.Z. Chojęta

The Plane-tree – Bądki park.

The mansion-park complex, Bądki.

Platane – der Park in Bądki.

Die Hof- und Parkgebiete. Bądki.

18

19

– 23 –

Ziemia Zalewska – photography album Jezioro Ewingi i Kanał Dobrzycki. W tle jezioro Jeziorak. fot. Dariusz Bógdał

Dziedzictwo kulturowe i przyroda

Ewingi Lake and Dobrzycki Canal. Jeziorak Lake in the background.

Der Ewingsee und der Weisdorf-Kanal. Im Hintergrund der See Jeziorak.

The cultural heritage and nature Das Kulturerbe und die Natur

Widok na Zalewo i jezioro Ewingi. fot. Dariusz Bógdał A view of Zalewo and Ewingi Lake.

Der Blick aus Zalewo und den Ewingsee.

rys. Tadeusz Markos

N

a terenie gminy Zalewo istnieje wiele śladów mówiących o przeszłości tych ziem. Do XII wieku Pojezierze Iławskie, jako część Pomezanii, pozostawało we władaniu plemion pruskich. Potem ziemie te skolonizowali Krzyżacy. Czas ich panowania upamiętniają gotyckie budowle sakralne w Dobrzykach, Borecznie i Zalewie. Z XIX wieku pochodzi neogotycki dwór w Bądkach otoczony parkiem. W takich właśnie miejscach piękne założenia urbanistyczne współistnieją ze światem przyrody we wszystkich elementach założeń parkowych oraz w porośniętych starymi drzewami drogach dojazdowych.

T

here are many traces in the Zalewo municipal area talking about the past of these lands.

Until the XIIth century Iława Lake District remained in the hands of the Prussian tribes as a part of Pomezania. Afterwards these lands were colonized by the Teutonic Knights. Several gothic religious structures located in Dobrzyki, Boreczno and Zalewo commemorate times of their reign. The neo-gothic mansion surrounded by a park in Bądki is dated for the XIXth century. In such places beautiful urban areas coexist with the natural world in all parts of park complexes and roads overgrown by old trees.

Kościół pw. Jana Apostoła i Ewangelisty z XIV wieku oraz budynek Zespołu Szkół z 1928 r. w Zalewie. fot. Dariusz Bógdał John the Apostle’s and Evangelist’s Church from the XIVth Century and the building of School Complex from 1928, both located in Zalewo.

Die Johanneskirche aus dem 14. Jahrhundert und das Gebäude des Schulkomplexes aus dem Jahre 1828 in Zalewo.

10

– 24 –

A

uf dem Gebiet der Gemeinde Zalewo sind viele Spuren zu finden, die von der Zukunft dieses Gebiets zeugen. Bis zum 12. Jahrhundert stand die Seenplatte Iława als Teil von Pomezania unter der Herrschaft von preußischen Stämmen. Dann wurden diese Gebiete von den Kreuzrittern besiedelt. An ihre Herrschaft erinnern die gotischen sakralen Gebäude in Dobrzyki, Boreczno und Zalewo. Aus dem 19. Jahrhundert kommt der neogotische Hof in Bądki, der vom Park umgeben ist. An solchen Orten stehen schöne Urbangebiete mit der Naturwelt in allen Elementen der Parks und in von Bäumen bewachsenen Zufahrtstrassen in Einklang.

11

Żagnica sina, samica (Aeshna cyanea). fot. Czesław Owsianik The Southern Hawker, female (Aeshna cyanea).

Die blaugrüne Mosaikjungfer, Weibchen (Aeshna cyanea).

Powyżej: Łątka dzieweczka, samiec (Coenagrion puella). fot. Krystyna Kacprzak Above: The Azure Damselfly, male (Coenagrion puella).

Oben: Die Hufeisen-Azurjungfer, Männchen (Coenagrion puella).

Szablak krwisty, samiec (Sympetrum sanguineum). fot. Czesław Owsianik The Ruddy Darter, male (Sympetrum sanguineum).

Die blutrote Heidelibelle, Männchen (Sympetrum sanguineum).

Rzekotka drzewna (Hyla arborea) – mały, ale bardzo głośny płaz. fot. Czesław Owsianik The European Tree Frog (Hyla arborea) - a small but very loud amphibian.

Der europäischer Laubfrosch (Hyla arborea) – der kleine, aber sehr laute Lurch.

54

55

– 25 –

Ziemia Zalewska – photography album Gubławki, widok na jezioro Jeziorak. fot. Kazimierz Skrodzki Gubławki, a view of the Jeziorak Lake.

Gubławki, der Blick auf den See Jeziorak.

Przepiękne polne drogi obsadzone drzewami są stałym elementem krajobrazu Gminy Zalewo (okolice miejscowości Jezierce). fot. Kazimierz Skrodzki Beautiful, tree-lined dirt roads are a common landscape element of the Zalewo area (the vicinity of Jezierce village).

Piękno Ziemi Zalewskiej

Die wunderschönen mit den Bäumen bepflanzten Feldwege sind Festelemente der Landschaft von der Gemeinde Zalewo (die Gegend von Jezierce).

Jezioro Rucewo Wielkie. fot. Kazimierz Skrodzki

The beauty of the Zalewo Region.

Die Schönheit des Gebiet Zalewos

Rucewo Wielkie Lake.

Der See Rucewo Wielkie.

56

57

– 26 –

Lipowa aleja z Karpowa do Wieprza. fot. Bernard Król The lime-tree alleyway from Karpów to Wieprz.

Die Lindenallee von Karpów bis Wieprz.

28

29

– 27 –

EuroBasket Women 2011 – official programme JUNE

Format: A4 (210x297 mm) Pages: 72 Binding: stitched booklet Paper: 135 g/m2, glossy

The official programme for the EuroBasket Women 2011 championships was designed in cooperation with the Polish games commitee and FIBA Europe. The brief required it to be colorful and comprehensive, with magazine look and solid composition to accommodate various external ads. The published programme was handled to spectators and participants during the championships which took place in three Polish cities and were broadcast Europe- and nationwide.

– 28 –

18th

1 d, 201 r 3 y l - ju

2011 contents - july 3r/ d, 18thtreści JUNEspis

listy oficjalne / Opening letters Witamy w Polsce i na EuroBaskecie Kobiet 2011!

Welcome to Poland and EuroBasket Women 2011!

strony/pages 4-12

turniej / tournament Jak, gdzie i kiedy zagrają How, where and when

strony/pages 14-17

miasta / venues Trzy piękne polskie miasta - Łódź, Bydgoszcz i Katowice zaprosiły do siebie koszykarki i kibiców Three beautiful Polish cities - Łódź, Bydgoszcz and Katowice invited basketball players and fans

strony/pages 19-21, 29-31, 53-55

Polki / the Poles Polska wygrała EuroBasket Kobiet w 1999 roku, ale to nie jedyny sukces naszych koszykarek Poland won EuroBasket Women1999, but there were more achievements in the past

strony/pages 22-25

gra / game

Oficjalny Program to wydawnictwo Komitetu Organizacyjnego EuroBasketu Women 2011 w Polsce Prezes KO: Grzegorz Bachański Dyrektor wykonawczy: Olga Kijewska Redaktor: Michał Rachoń/Bonivest Polska Teksty, redakcja, tłumaczenia i wsparcie: Dimitris Kontos, Sakis Kontos, Natalia Kusztal, Sebastian Montag, Adam Romański, Robert Tarka, Tomasz Wiliński, FIBA Europe Zdjęcia: FIBA Europe

Wszystko co najlepsze w żeńskiej koszykówce: EuroBasket Kobiet, WNBA i Euroliga Kobiet The best of women’s basketball: EuroBasket Women, WNBA and EuroLeague Women

strony/pages 26-27

Projekt graficzny: Marcin Świetlik, Michał Rytter Skład i druk: Drukarnia Rytter Investment, Płock, ul. Przemysłowa 20 ISBN: 83-916642-6-0 Copyright: FIBA Europe/Komitet Organizacyjny EuroBasket Women 2011 Wszystkie prawa zastrzeżone. Materiał nie może być publikowany, przepisywany i dystrybuowany w całości lub części bez pisemnej zgody.

Oficjalny program EuroBasket Women 2011 został wydany za zgodą FIBA Europe.

Official Programme is published by EuroBasket Women 2011 Organizing Committee

zespoły / teams

LOC President: Grzegorz Bachański

Wszystko o 16 zespołach, które zagrają w Polsce All you need to know about 16 teams that will play in Poland

Editor-in-chief: Michał Rachoń/Bonivest Poland

General Manager: Olga Kijewska

strony/pages 33-73

Authors, editors, translators, supporters: Dimitris Kontos, Sakis Kontos, Natalia Kusztal, Sebastian Montag, Adam Romański, Robert Tarka, Tomasz Wiliński, FIBA Europe Photos: FIBA Europe Design: Marcin Świetlik, Michał Rytter DTP and printing: Drukarnia Rytter Investment, Płock, ul. Przemysłowa 20

małgorzata / margo

ISBN: 83-916642-6-0

Po prostu Ona. Pamięci Małgorzaty Dydek Simply Her. Remembering Margo Dydek

All rights reserved. This material may not be published, rewritten or redistributed in whole or part without written permission.

Copyright: FIBA Europe/EuroBasket Women 2011 Organizing Committee

strona/page 74

The Official Programme of EuroBasket Women 2011 is published with the approval of FIBA Europe.

3

– 29 –

EuroBasket Women 2011 – official programme BydgOszcz, ŁUczNiczkA

N AT U R A L N A W O D A M I N E R A L N A

grUPA A/grOUP A A/gr

tUrkEy rUssiA slOvAkiA lithUANiA oficjalny dostawca wody

12:30 June 18th

turkey – lithuania

Russia – Slovakia

June 19th

Slovakia – turkey

lithuania – Russia

June 20th Slovakia – lithuania

– 30 –

18:00

turkey – Russia

3rd, 2011 NE 18th - july rozgrywek JUterminarz RuNdA KwAliFiKAcyJNA KwA w liFiKAcyJNA wA cyJNA / QuAliFyiNG cy QuAliFyiNG ROuNd ROuN

GRuPA A / GROuP A

June 23rd 15:30

B3 – A1

15:30

A1 – B2

15:30

B1 – A1

12:30

18:00

18:00

B2 – A2

18:00

A3 – B3

18:00

B3 – A2

turkey – lithuania

Russia – Slovakia

20:30

B1 – A3

20:30

A2 – B1

20:30

B2 – A3

June 19th

Slovakia – turkey

lithuania – Russia

June 20th

Slovakia – lithuania

turkey – Russia

GRuPA B / GROuP B

terminarz rozgrywek

June 27th

BydGOSZcZ

June 18th

16

BydGOSZcZ BydGOSZ June 25th

GRuPA F / GROuP F June 22nd

BydGOSZcZ

15:00

20:30

Belarus – Great Britain

czech Rep. – israel

June 19th

israel – Belarus

Great Britain – czech Rep.

June 20th

Great Britain – israel

czech Rep. – Belarus

June 18th

GRuPA c / GROuP c

?

12:30 June 18th

15:30

c1 – d2

15:30

d – c1 d1

d2 – c2

18:00

c3 – d3

18:00

d3 d – c2

20:30

d1 – c3

20:30

c2 – d1

20:30

d2 d – c3

ćwiERćFiNAły / QuARtER FiNAlS

montenegro – Spain

Poland – Qualifier

Qualifier – montenegro

Poland – Spain

20:30

June 18th

Greece – latvia (12:30)

France – croatia

June 19th

croatia – Greece

latvia – France

June 20th

croatia – latvia

Greece – France

18:00

Game 43

E1 – F4

18:00

Game 44

E2 – F3

20:30

Game 46

F2 – E3

20:30

Game 45

F1 – E4

PółFiNAły / SEmi-FiNAlS June 30th 15:30 July 1st 15:30

KAtOwicE

15:00

łódŹ June 30th

June 29th

Spain – Qualifier (15:00) Poland – montenegro

GRuPA d / GROuP d

d3 –c1

18:00

RuNdA FiNAłOwA wA / FiNAl w FiNAl ROuNd

18:00

June 20th

June 26th

15:30

KAtOwicE

June 19th

KAtOwicE KA June 24th

game schedule

GRuPA E / GROuP E

RuNdA wStĘPNA / PRElimiNARy ROuNd

losers l O miejsca Game 47 43 and 46 5-8 Placings losers l Game 48 5-8 44 and 45

łódŹ July 1st 18:00 July 1st 20:30

winners w O miejsca Game 49 43 and 46 5-8 Placings w winners Game 50 5-8 44 and 45

FiNAły / FiNAlS

łódŹ łód

July 2nd

Official Programme

July 3rd

18:00

l losers 47 and 48

O miejsca 7-8 Placings 7-8

18:00

l losers 49 and 50

O miejsca 3-4 Placings 3-4

20:30

w winners 47 and 48

O miejsca 5-6 Placings 5-6

20:30

w winners 49 and 50

O miejsca 1-2 Placings 1-2 game schedule

– 31 –

17

EuroBasket Women 2011 – official programme d, 2011 JUNE 18th - july 3rkatowice w SERcu mEtROPOlii m

iN thE hEARt OF thE mEtROPOliS

Warto też wspomnieć o bogatej ofercie festiwali teatralnych z Ogólnopolskim Festiwalem Sztuki Reżyserskiej „Interpretacje”, Międzynarodowym Festiwalem Teatrów Lalek „Katowice-Dzieciom”, Festiwalem „A’ Part” oraz z „Letnim Ogrodem Teatralnym” na czele.

Bywalcom kulturalnych salonów polecamy górnośląski festiwal sztuki kameralnej „Ars Cameralis Silesiae Superioris”.

Present achievements would not be plausible without investments in transport infrastructure, especially road-building. TransRegional Highway (DTŚ) connecting the agglomeration cities is the communication backbone of GZM. In Katowice new routes linking up arterial roads with new housing estates and large shopping centre are still being marked up and all this makes the city more attractive to settle down in.

Tuż przy granicy miasta znajduje się również największy obiekt sportowy w regionie – Stadion Śląski. Obok emocji sportowych jest on miejscem występów największych gwiazd muzyki, jak U2 i The Police.

kAtOW kAtOWicE OWic icEE

Katowice to serce dwumilionowej metropolii Silesia. Doskonałe położenie w samym centrum Europy Środkowej, w miejscu przecięcia europejskich szlaków komunikacyjnych - to jeden z naszych licznych atutów. Miasto jest poważnym polem inwestycyjnym zarówno dla sektora publicznego, jak i prywatnego. Sieć usług od bankowych po handlowo-rozrywkowe determinuje tempo rozwoju gospodarczego górnośląskiej stolicy. Nadszedł również czas na ogromne przekształcenie śródmieścia Katowic na skalę metropolitarną. Przebudowa obejmie swoim zasięgiem stuhektarowy obszar ścisłego śródmieścia, co pozwala sobie uświadomić, że mamy do czynienia z największym przedsięwzięciem tego typu w Europie.

Ważnym etapem w rozwoju miasta był także okres ubiegania się o zaszczytne miano Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku. Nie bez znaczenia pozostają tu także plany Miasta dotyczące realizacji w najbliższych latach projektów inwestycyjnych związanych z kulturą, poczynając od nowej sali koncertowej NOSPR-u, wspólnej biblioteki Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Ekonomicznego, sali teatralnej w Pałacu Młodzieży oraz koncepcji budowy Teatru Wielkiego Opery i Baletu. Tutaj powstaje także nowa siedziba Muzeum Śląskiego.

Zmieniając oblicze miasta, pamiętamy także o tradycji i dziedzictwie kulturowym – zapraszając między innymi do odwiedzenia zabytkowej dzielnicy Nikiszowiec, stanowiącej Pomnik Historii, czy innych ciekawych miejsc na Szlaku Zabytków Techniki.

Katowice - the capital of the 2.1 million people agglomeration, once associated with heavy industry, is today the genuine European city where tradition meets modernity. The city is situated in the Upper Silesian Highlands, the southern part of Poland, at the crossing of the major European communication junctions.

Coraz większą liczbę gości przyciągają do Katowic liczne imprezy i wydarzenia kulturalne, sportowe, rozrywkowe i gospodarcze. Na szczególną uwagę zasługuje nowe serce miasta – ulica Mariacka, deptak przyciągający tłumy młodych ludzi poszukujących dobrej zabawy w klubach, pubach i restauracjach.

In the neighbourhood of the centre there is the A4 highway and the A1 highway is under construction. The city is conveniently connected with the rapidly developing Katowice-Pyrzowice Airport from which flights go directly to several destinations in Europe. Moreover, close to the city centre there is the local airport – Muchowiec - which is being now adapted to serve business flights.

Z radością odnotowujemy, że co roku katowicki kalendarz powiększa się o nowe wielkie wydarzenia.

The contemporary image of Katowice is the result of consistent policy carried out by local authorities throughout the recent

kAtOWicE

years with the use of the city’s perfect localization as well as economic, administrative and intellectual potential. Katowice localization in the centre of vast urbanized area made by 16 cities with 2 mln citizens is the element that generates possible development perspectives.

Another stimulus for expansion and progress is establishment of the Metropolitan Association of Upper Silesia (GZM) which includes 14 neighbouring cities. Current changes along with the city centre transformation projects for the following years prove that future will bring prosperity and economic boom.

wykonawcy wszystkich gatunków muzycznych. Stałą pozycją spośród propozycji miasta stanowią Międzynarodowy Konkurs Dyrygencki im.

Grzegorza Fitelberga, Rawa Blues Festival, Metalmania, Śląski Festiwal Jazzowy czy Mayday, a także zdobywające coraz większe uznanie imprezy Nature One Poland i Tauron Nowa Muzyka. Ponadto kolejny raz odbędzie się kultowy już OFF Festival.

Katowice has an extensive recreational background. Half of the city is covered with woodland and what is more, every year new pitches, playgrounds, parks and cycling paths are created. Remains of the primeval Silesian Forest are called the Murckowski Forest where the beeches are between 150 to 220 years old. The postindustrial areas have been subjected to revitalization while sewage treatment plant was erected in order to protect natural environment. Thanks to it the industrial image of the city is fading away and, in the meantime, deserted factory halls and mine shafts are adopted to become shopping centres, art galleries and museums.

Through the year Katowice offers a wide range of cultural events, such as “Summer Theatrical Garden”, International Students’ Folklore Festival and promenade concerts in the wooden church located in the Kościuszki Park. The Spodek Arena hosts regularly Rawa Blues Festival, Metalmania, Mayday and major sport events like World Volleyball League, or EuroBasket Women 2011 that You are just taking part in.

Dzisiejszy potencjał Katowic obrazuje nie tylko w szereg nowych inwestycji w dziedzinie kultury czy biznesu, jak przebudowa śródmieścia, realizowana przebudowa dworca PKP czy budowa Międzynarodowego Centrum Kongresowego. Katowice rozwijają infrastrukturę turystyki biznesowej. Utworzono Convenvention Bureau Katowice, mające promować potencjał biznesu spotkań leżący w metropolii. Ugruntowana jest także pozycja Katowic jako Miasta Wielkich Wydarzeń.

To tutaj, w zmodernizowanej, legendarnej hali Spodka odbywają się największe wydarzenia sportowe, jak np. finały Ligi Światowej w siatkówce mężczyzn i EuroBasket 2009 czy odbywające się właśnie EuroBasket Women 2011. Organizowane są wielkie widowiska koncertowe, w których uczestniczą najbardziej znani na świecie

54

Official Programme

kkAtOWicE AtOW

– 32 –

55

ly 3rd, 2011 JUNE 18th - jugrecja ENd OF AN ERA BEcKONS

Ostatnich kilka lat było niesamowicie emocjonujących dla tego niesamowicie doświadczonego zespołu narodowego Grecji, który wbrew wszystkim oczekiwaniom, napędzany przez MVP Evinę Maltsi, zajęły piate miejsce na poprzednim EuroBaskecie Kobiet 2009. Po zapewnieniu sobie historycznego, pierwszego w historii, awansu na Mistrzowa Świata Kobiet FIBA, to lato może być łabędzim śpiewem dla grupy weteranek w zespole Grecji, gdyż ich młodsze koleżanki szykują się do zajęcia miejsca w sztafecie.

Minęła dekada od kiedy zawodniczki jak Anastasia Kostaki i Evina Maltsi były członkami pierwszego greckiego zespołu który zakwalifikował się na ostatnią fazę turnieju EuroBasket Kobiet w 2001 roku.

Kostaki zniknęła z grona zawodniczek walczących o kadrę, ale niezastąpiona Maltsi nadal prowadzi zespół grecki całym sercem.

Dwa lata temu miała dużo problemów ze zdobywaniem punktów w trakcie meczów grupowych, ale gdy tylko turniej przeniósł się do Rygi, eksplodowała, praktycznie własnoręcznie prowadząc zespół do piątego miejsca, kwalifikacji na Mistrzostwa Świata FIBA przy okazji zdobywając nagrodę MVP turnieju.

grOUP gr OUP d

Niedawno zaczęła mówić o zakończeniu swojej niesamowitej kaka riery po tym lecie, co nie powinno dziwić, biorąc pod uwagę nękanęka jące ją w tym sezonie kontuzje co z kolei skutkowało frustrafrustra cją obserwowania meczów z trybun. Jakkolwiek, odłożenie tej decyzji do lata po Igrzyskach Olimpijskich w Londynie 2012, naturalnie jeśli Greczynkom uda się zakwalifikować, powinno wzmocnić skład, należy pamiępamię tać, że to nie jest zespół jednej zawodniczki.

The last couple of years have been a real thrill for this vastly experienced Greek National Team who against all expectations, and propelled by tournament MVP Evina Maltsi, clinched fifth spot at EuroBasket Women 2009. After booking a subsequent and historic first ever place at the FIBA World Championship Women, this summer could be a final swansong for a number of veterans as the younger Greek players prepare to take the lead.

Zawodniczki, które wówczas wyruszyły do nowych miejsc, teraz wracają na parkiety z jeszcze większym bagażem doświadczenia i ciężko sobie wyobrazić zespół, który tego lata w Polsce będzie bardziej doświadczony. Zwłaszcza biorąc pod uwagę doświadczenia, które zebrały w zeszłym roku na Mistrzostwach Świata FIBA, gdzie mierzyły się z takimi zespołami jak Australia czy USA. Wprawdzie, możliwe że to starsze zawodniczki będą chciały udowodnić że kwalifikacja na turniej w Czechach nie był przypadkiem, może się okazać, że turniej okaże się momentem zwrotnym, gdy młodsze zawodniczki w tym of Zoi Dimitrakou i Artemis Spanou będą chciały rozwinąć i powiększyć swoją rolę w zespole.

Ważnym punktem dyskusji dla Greczynek w trakcie ostatnich 12 miesięcy była saga z Katie Douglas i jej ewentualnym występem w barwach swojej drugiej ojczyzny. Z Douglas w składzie, Greczynki zdobywają kolejną doświadczoną zawodniczkę ale co ważniejsze kolejną klasową zawodniczkę, która potrafi odmienić oblicze meczu i być kluczowym elementem w ich walce o spełnienie swojego snu o igrzyskach w Londynie.

It’s a decade since the likes of Anastasia Kostaki and Evina Maltsi were members of the first Greek team to qualify for the last phase of a EuroBasket Women tournament in 2001.

have marked a watershed moment when the younger generation, including the likes of Zoi Dimitrakou and Artemis Spanou, prepared to take the reins and begin to expand their roles.

While Kostaki has faded away from international duty, the irrepressible Maltsi has continued to lead Greece with all her heart. Two years ago she had a terrible time shooting the ball during the group games but once the competition moved to Riga, she exploded and singlehandedly took Greece to fifth place and qualification for the FIBA World Championship while also picking up the MVP award.

The one big talking point with Greece during the last 12 months or so has been the on-off saga of Katie Douglas and whether she will finally step out for her adopted country. With Douglas on board, Greece acquire the services of another veteran player but also another quality act that can be a real difference-maker and possibly the key to realising their Olympic dreams.

More recently, she has spoken of calling time on her illustrious career after this summer, perhaps not surprising after an injury-ravaged season, which resulted in a lot of frustrating game watched from the sidelines. While perhaps putting that decision on hold until after London 2012 should Greece managed to sneak an Olympic place is a distinct possibility, this isn’t a one woman team.

While capable of big things once more and especially if Douglas suits up, their group is a tough one and they need to take note that they are only ever a couple of mediocre performances away from not making the second round.

greece

ZBliŻA SiĘ Ę KONiEc KON ERy

Greece has a limited but strong supporting cast with Olga Chatzinikolaou, Styliani Kaltsidou, Dimitra Kalentzou and Pelagia Papamichail all capable performers at the elite level. One of the spin-offs of the success Greece found at EuroBasket Women 2009 was that it saw many players on the roster move to foreign leagues with France as the most common destination.

Te dziewczyny są zdolne do wielkich popisów, tym bardziej jeśli Douglas założy barwy narodowe, muszą pamiętać, że ich grupa nie należy do łatwych i że są raptem parę przeciętnych występów od odpadnięcia w pierwszej rundzie.

Now the players who did leave for greener pastures, return to the floor with even more experience under their collective belts and it is hard not to think that there will be few more experienced teams in Poland than this Greece team. In particular because of the additional experience gained at the FIBA World Championship last year against the likes of Australia and the USA.

Grecja ma ograniczony choć silny skład drugoplanowych postaci - Olga Chatzinikolaou, Styliani Kaltsidou, Dimitra Kalentzou i Pelagia Papamichail wszystkie są zdolne do gry na najwyższym poziomie. Jednym ze skutków pobocznych sukcesu Grecji na ostatnim EuroBaskecie Kobiet 2009, były przenosiny sporej liczby zawodniczek z ich składu do zagranicznych lig - Francja w szczególności była popularnym miejscem docelowym.

While it is likely the older players will want to prove that qualifying for the Czech Republic last summer was not a fluke, it may also

skład/rOster zawodnIczka/plaYeR

Ostatnie 10 imprez FiBa/Last 10 FiBa F events

wzRost/heIght

pozYcja/posItIon

data uRodzenIa/BIRthdate

Dimitra Kalentzou

1.74

1

03/01/78

Sony Athinaikos

dRużYna/team 2010/11

Angeliki Nikolopoulou

1.74

1

02/05/91

Proteas Voulas

Louliti Lymoura

1.80

1/2

10/03/85

Sony Athinaikos

Nafsika Stavridou

1.82

1/2

12/08/86

PAOK Thessaloniki

Katie Douglas

1.88

2/3

07/05/79

Ros Casares (ESP)

Olga Chatzinikolaou

1.81

3

04/07/81

Sony Athinaikos

Rok/Yea eaR R

ImpReza eza/event

mIejsce/place

osIągnIęcIe/achIevement evement

2010

World Championship

Czech Republic

11th

Evanthia Maltsi

1.80

3

30/12/78

USK Prague (CZE)

2009

EuroBasket Women

Latvia

5th

Afroditi Kosma

1.87

3

06/06/83

Sony Athinaikos

2008

Olympic Games

Beijing

Did not qualify

Katerina Sotiriou

1.85

3

03/01/84

Sony Athinaikos

2007

EuroBasket Women

Chieti

13th

Zoi Dimitrakou

1.88

3/4

25/05/87

Aix En Provence (FRA)

2006

World Championship

Sao Paolo

Did not qualify

Styliani Kaltsidou

1.88

4

12/01/83

Bourges Basket (FRA)

2005

EuroBasket Women

Ankara

10th

Pelagia Papamichail

1.89

4

29/04/86

Basket Calais (FRA)

2004

Olympics

Athens

7th

Artemis Spanou

1.84

4/5

01/01/93

Robert Morris (USA)

2003

EuroBasket Women

Patras

9th

Nikole Soulis

1.90

5

17/05/85

Inpek Nitra (SLK)

2002

World Championship

Nanjing

Did not qualify

2001

EuroBasket Women

Le Mans

10th

trener/COaCh: kOnstantinOs missas

66

67

Official Programme

group d

– 33 –

Polish and Swedish Trial of Local Product – promotional book Format: A4 (210x297 mm) Pages: 82 Binding: sewn + hardcover Paper: 150 g/m2, grain

lish

Po k Pols

This book was created as a result of PolishSwedish cooperation among a number of rural communities from both countries. The idea behind it was to showcase and promote traditional, handcrafted products as well as pay tribute to the heritage of the participating regions. The album was meant to look oldfashioned, with rustical elements and typefaces to underline the beauty of its contents and the traditional lifestyle of people behind them. It was one of the first projects of such kind within the European Union aimed at promoting local, niche manufacturing to much wider audience.

The publication turned out to be quite a success in helping the small communities get noticed.

och

i k z d e w z S i i k s l o PPolski Szwedzki Lokalnego zlak Lokalnego SSzlak Produktu Produktu

and S w

S v en s

ed i s h Tra i l o f L o c a l Prod u c t k G u i d e över L okala Produkter

Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania “Podbabiogórze”

Leader Gränslandet

ISBN 978-83-934165-2-3

– 34 –

© 2013

ISBN 978-83-934165-2-3

1. Gospodarstwo agroturystyczne – Teresa Leśko–Talaga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Kosze z łuby – galanteria drewniana, Firma SECO . . . . 13 Pasieka „Na Stoku” – Mirosława i Adam Światłoń . . . . 15 Hafciarstwo – Marianna Jończyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Haft makowski – Maria Strączek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.

3.

4.

5.

Opracowanie graficzne i druk / Graphic design and printing Drukarnia Rytter Investment

Gmina Bystra-Sidzina

Wydawca / Publisher

1.

2.

3.

4.

5.

Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania “Podbabiogórze” ul. Kościelna 5 b 34-200 Sucha Beskidzka tel/fax +48 33 874 41 72 e-mail: podbabiogorze@op.pl http://www.lgdpodbabiogorze.pl/

Koronkarstwo – Katarzyna Chorąży. . . . . . . . . . . . . . . . 19 Rzeźba ludowa – Aleksander Basiura . . . . . . . . . . . . . . 20 Pasieka dydaktyczna – Janina i Marian Totoś . . . . . . . . 21 Skansen w Sidzinie – Muzeum Kultury Ludowej. . . . . . 22 Rzeźba ludowa – Bartłomiej Trzop . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Gmina Jordanów Gmi

1. Gospodarstwo Ekologiczne i Agroturystyczne – Halina Grubarek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 2. Bibułkarstwo – GOKSiP Jordanów, filia w Naprawie . . . 25 3. Klub Sportowy „Bór” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 4. Dwór w Wysokiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 5. Bibułkarstwo – Małgorzata Kowalczyk–Mysza . . . . . . . 28

Gmina Stryszawa

Leader Gränslandet Bievägen 1 641 46 KATRINEHOLM tel. +46 150-66 25 50 email: kansli@granslandet.se http://www.granslandet.se/

1.

2.

3.

4.

5.

Rzeźba w drewnie – Emilia Leśniak . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Zabawki ruchome – Józef Lasik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Zabawkarstwo – Tadeusz Leśniak . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Szachy dla trzech – Jan Żurek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Warsztaty edukacyjne – GOK Stryszawa. . . . . . . . . . . . 34

Gmina Maków Podhalanski

1. Kwiaty z bibuły – Wiesława Wolczko . . . . . . . . . . . . . . . 35 2. Rzeźba w drewnie – Mieczysław Głuch . . . . . . . . . . . . 36 3. Zabawka drewniana – Firma Zabielanka, Barbara Piaseczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 4. Hafciarstwo – Anna Malinowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 5. Hafciarstwo – Anna Koziana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

EGZEMPLARZ BEZPŁATNY Nakład: 1000 egz.

Gmina Zawoja

Europejski Fundusz Rolny na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie

1.

2.

3.

4.

5.

Publikacja opracowana przez Stowarzyszenie LGD “Podbabiogórze” i Leader Gränslandet i współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach działania Wdrażanie projektów współpracy Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Instytucja zarządzająca PROW na lata 2007-2013 - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

1.

2.

3.

4.

5.

Wyroby bednarskie – Ryszard Zajda . . . . . . . . . . . . . . . 40 Pasieka „Jodła” – Stanisław Ceremuga . . . . . . . . . . . . . 41 Schronisko „W Murowanej Piwnicy” . . . . . . . . . . . . . . . 42 Galeria „Na Uciechę” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Rzeźba – Józef Mazur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Gmina Zembrzyce

Zabawka drewniana – Firma „Stol–Hand”, Józef Krzak . . . 45 Koronkarstwo – Wanda Talaga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Haft ręczny – Krystyna Matyszkowicz. . . . . . . . . . . . . . 47 Bugle Zembrzyckie – Jolanta Fidelus . . . . . . . . . . . . . . . 48 Piekarnia „Ania” – Jan Lorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Spis tresci ktu Polski i Szwedzki Szlak Lokalnego Produ

Wstep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 LGD Podbabiogórze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Gmina Budzów

Tłumaczenie angielskie / English translation Krzysztof Kida

Table of Contents Innehållsförteckning

Leader Gränslandet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Gmina Hallsberg

1. Największe szwedzkie prywatne muzeum skamieniałości. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 2. Wioska Åfallet Naturby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 3. Zamek Boo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 4. Skinnarbacka Nocleg ze śniadaniem, Averby Hjortkvarn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 5. Muzeum Volkswagena Holmgrena . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Gmina Kumla

1.

2.

3.

4.

5.

Muzeum Wojskowe w Sannahed . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Sztuka na wzgórzu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Galeria Örsta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Stadion żużlowy Kumla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Hotel kolejowy w Kumla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

1.

2.

3.

4.

5.

Wyspa Vinön . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Kemping Hampetorp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Brevens Bruk - piękna wioska przemysłowa . . . . . . . . 60 Sztuka i rzemiosło Brevens Bruk . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Dwór Segersjö . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

1.

2.

3.

4.

5.

Kanał Göta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Cydr Brunneby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Medevi Brunn - najstarsze skandynawskie spa . . . . . . 64 Kajakarstwo na jeziorach Östergötland . . . . . . . . . . . . 65 Wędrówki piesze na obszarze górniczym Tjällmo . . . . 66

1.

2.

3.

4.

5.

Muzeum Straży Pożarnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Centrum kuźnicze Hults Bruk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Gospodarstwo rolne Czerwony Jeleń w Simonstorp . . 68 Centrum alpejskie Yxbacken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Obóz w Glotternskogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

1.

2.

3.

4.

5.

Huta Szkła w Rejmyre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Wioska Rejmyre Handelsby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Tkalnia Björke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Rybołóstwo w gminie Finspång . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Hostel Regnagårdens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

1.

2.

3.

4.

5.

Dwór Julita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Rezydencja Dufweholms . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Gospodarstwo rolne Sörtorps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Tor wyścigowy gokarta w Valla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Żółta Skała – pływanie na tratwie po jeziorze . . . . . . . 77

1.

2.

3.

4.

5.

Punkt Sprzedaży Vingåker Factory . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Obszar odpoczynku Båsenberga i stok narciarski . . . . 79 Pole Golfowe Båsenberga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Zamek Säfstaholm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Hotel Hjälmargården . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Gmina Örebro

Gmina Motala

Gmina Norrköping Gmina Finspång

Gmina Katrineholm Gmina Vingåker

– 35 –

Polish and Swedish Trial of Local Product – promotional book

J

J

S 5.

HH H

on är brodös och fortsätter familjetraditionen. Hennes mor och mormor har gett henne denna passion. Hon använder blommotiv på dukar och praktiserar även det traditionella Maków-broderiet. Nålen är för henne som penseln är för en målare. Broderiet är nognog grant gjort. Arbetsrummet ligger i hennes hus med en vacker trädgård. Hon anordnar demdem onstrationer av broderi och silkespapperskonst och berättar om hur vackert broderihantverket och traditionerna som finns i området Bieńkówki är.

Hafciarstwo - Marianna Jończyk

est hafciarką, która kontynuuje tradycje rodzinne. Mama, babcia przekazały jej tą pasję.

Na swoje obrusy, serwety nanosi nowe wzory o motywach kwiatowych, wykonuje między innymi tradycyjny haft makowski. Igła jest dla niej jak pędzel dla malarza. Hafty są staran starannie wykonane. Pracownia haftu mieści się w domu pani Marianny z pięknym przydomowym ogrodem. Właścicielka organizuje pokazy haftu, prezentacje bibułkarstwa oraz w piękny spo sposób opowiada o rękodziele hafciarskim i tradycjach panujących w okolicach Bieńkówki. W kon konkursie Produkt Lokalny Podbabiogórza w kategorii Haft, Koronkarstwo otrzymała II miejsce w 2011 i I w 2012 roku.

S

afciarka, ceniona twórczyni ludowa, od lat angażującą się aktywnie w życie lokalnej społeczności i biorąca udział w licznych konkursach i przeglądach, organizowanych na terenie Podbabiogórza oraz poza jego granicami. Wyrabia obrusy, pościel, bieżniki, serwety, nakrycia ołtarzowe, obrazki, a także bluzki i sukienki; ponadto pisze wiersze i krótkie opowiadania oparte na własnych przeżyciach oraz podaniach i opowieściach ludowych. Od urodzenia nieprzerwanie mieszka i tworzy w rodzinnej Jachówce. Jej prace pojawiły się na wielu wystawach lokalnych, a także na wystawie zbiorowej „Beskidzka Sztuka Ludowa” w Lublinie w 1985 r.

Dwukrotnie zdobywała II nagrodę w konkursie „Rękodzieło Ludowe Górali BabiogórBabiogór skich” (Sucha Beskidzka 2000 r. i 2002 r.). Za swoją działalność Pani Maria otrzymała nana grodę Starosty Suskiego, a także Laur Babiogórski przyznany przez Stowarzyszenie Gmin Babiogórskich. W konkursie Produkt Lokalny Podbabiogórza w kategorii Haft, KoronkarKoronkar stwo otrzymała II miejsce w 2011 i III w 2012.

Pani Maria jest członkiem Stowarzyszenia Twórców LuLu dowych. Przez wiele lat pracowała w Spółdzielni RęRę kodzieła Ludowego i Artystycznego „Makowianka” w Makowie Podhalańskim, a swoje umiejętności chętnie przekazuje dzieciom i młodzieży podpod czas spotkań i specjalnych pokazów organiorgani zowanych m.in. w przedszkolach i szkołach na terenie gminy Budzów. Maria Strączek jest również kilkukrotną laureatką PowiatoPowiato wego Konkursu Literackiego „Podbabiogórskie Opowieści”.

Embroidery - Marianna Jończyk

S

16

Haft makowski - Maria Strączek

he is an embroiderer who continues family traditions. Her mother and grandmother passed down this passion to her. She uses floral patterns on tablecloths and teacloths and also practises the so-called Maków embroidery. A needle is for her like a brush for a painter.

Her embroideries are elaborately made. An embroidery studio is in her house with a beauti beautiful garden. She organizes demonstrations of embroidery, tissue paper craft and wonderfully tells about embroidery craft and reigning traditions in the vicinity of Bieńkówka. She has won second and first place at the Local Product of Podbabiogórze competition in the category Embroidery, Lace-making in 2011 and 2012.

– 36 –

Gmina Budzów

4.

Broderi – Marianna Jończyk

H

e has been engaged in folk art since childhood. He learnt the craft of making wooden birds from his parents who initiated him into this craft when he was a little child. He makes little birds, traditional toys from Stryszawa, consistent with patterns that have been preserved for years and birds which resemble in size, shape and colour the real nature birds (owls, eagle owls, woodpeckers, hoopoes, jays). Although little birds are counted among toys, they mostly serve decorative purposes – they decorate ChristChrist mas trees, walls, flowers. Toy making is not only hobby for Mr. Tadeusz, but he also makes a living out of it. He works in Communal Cultural Centre in Stryszawa, where he leads workwork shops of traditional craft for children and adults. After work he creates works for himself at home. Tadeusz Leśniak is also involved in the production of different toys according to folk patterns, such as: ponies, carriages, clapping birds (klepoki), wheelbarrows etc. He has presented his works at many exhibitions and competitions in the country and abroad including Warsaw, Cracow, Zakopane, Lublin, Bielsko – Biała, Kielce and France, Italy, BelBel gium and Spain. He has received many awards and distinctions. He is the laureate of the prize of The Association of Folk Artists in Lublin in 1994, the laureate of CEPELIA Polish Art And Handicraft Foundation in 1997, and the laureate of the prize of The Regional Culture Centre in Bielsko–Biała in 2001. He is a member of The Association of Folk Artists.

TT

HH

Leksakstillverkning – Tadeusz Leśniak

adeusz Leśniak har arbetat med konsthantverk sedan barndomen. De första lek lektionerna i ”att göra en fågel” fick han av sina föräldrar, som visade honom sina arbetsmetoder redan när han var liten. Han har tillverkat fåglar, traditionella stryszawskie leksaker, enligt fastställda formler under många år, och fåglar som påminner i form och färger om de naturliga (ugglor, örnar, hackspettar, härfågel, nötskrikor). Fåglar – även om de är klassificerade som leksaker – fungerar mestadels som dekoration, de dekorerar julgranen, väggar och blommor.

Att göra leksaker är för Tadeusz Leśniak inte bara en hobby, utan också ett sätt att leva. Han ar arbetar i det kommunala Kultur Center i Stryszawa med traditionella hantverk-workshops för barn och vuxna. Efterarbetet skapar han hemma. Tadeusz Lesniak deltar också i produktionen av andra leksaker av populära mönster såsom hästar, vagnar, klepoki (leksak på hjul som klappar när man kör den), skottkärror, etc. Hans verk har ställts ut i många tävlingar och utställningar i landet och utomlands, bland annat i Warszawa, Krakow, Zakopane, Lublin, Polen, Bielsko-Biala, Kielce, Polen och Frankrike, Italien, Belgien och Spanien. Tadeusz har fått många priser och utmärkelser. Han vann Association of Folkkonstnärer i Lublin 1994, stiftelsen tilldelad av Cepelia i Warszawa 1997, och var vinnare av det regionala kulturcentret i Bielsko-Biala 2001. Han är medlem i Föreningen för Folkkonstnärer.

4.

PP

JJ

Schack för tre - Jan Źurek

an Źurek är professionell skogvaktare. Hemifrån fick han kunskapen att ”mejsla i veden”. Till en början var det olika ty typer av hyllor och lådor för att slutligen endast handla om produktion av schackspel.

Tankar om idén om det goda och det onda ledde till skapandet av schack för tre spelare. Brädet har formen av en regelbunden sexhörning, uppdelad i 96 fält, tre zoner för de tre spelarna och efter de 32 fälten. Man spelar med identiska figurer och tillämpar samma regler som i klassiskt schack. Det är viktigt att avsluta matchen. Spelet spelas tills någon får schackmatt. Den första spelare som får schackmatt vinner spelet, den tredje spelaren förlorar, liksom den som har blivit schackmattad. Detta tvingar varje spelare att koncentrera sig inte bara på sitt eget spel, utan också på att hindra de två medspelarna från att schackmatta varandra. Schack för tre är gjort av lind, trä, poppel, asp, bok och lönn. Dekorationen görs traditionellt för hand. Förutom tre-schackspelen tillverkar Jan traditionella schackspel i olika storlekar och former samt pjäser. Jan Zurek äger den industriella designen av ”en trälåda med ett schackspel” och produkten erhöll rutiga PRutmärkelsen ”Babia Góra Mountain förenar oss” 2005.

Szachy dla trzech – Jan Żurek

an Jan z zawodu leśnik, z domu rodzinnego wyniósł umiejętność „dłubania w drewnie”. Początkowo były to różnego rodzaju półeczki i pudełka by w końcu zająć się tylko produkcją szachów. Rozmyślania nad ideą dobra i zła doprowadziły do stworzenia szachowszachow nicy dla trzech graczy. Plansza ma kształt sześciokąta foremnego, podzielona jest na 96 pól, trzy strefy dla trzech graczy po 32 pola. Gra się identycznymi figurami i stosuje się te same zasady, co w szachach klasycznych. Ważne jest zakończenie partii. Gra się do momentu zadania pierwszego mata, wygrywa tylko ten z graczy, który mata zadał a zarówno ten, który mata otrzymał jak i ten trzeci, który – czy biernie czy czynnie – uczestniczył w zadaniu mata, obydwaj przegrywają. Wymusza to na każdym z graczy zasadę obrony najsłabszego gracza i to obrony we własnym interesie. Trojaczki produkowane są z drewna lipy, topoli, osiki, buku i jaworu. Tradycyjnie prace wykończeniowe wykonywane są ręcznie. Oprócz szachów dla trójki graczy Pan Jan produkuje szachy tradycyjne różnej wielkości i formy a także warcaby. Pan Żurek jest właścicielem wzoru przemy przemysłowego Skrzynka drewniana z szachownicą a produkt otrzymał Znak Promocyjny “Łączy nas Babia Góra” w roku 2005.

32

Chess for three – Jan Żurek

e is a forester by profession. He learnt the skill of wood carving in his family house. At first he made various kinds of drawers and boxes and eventually he took up the production of chess. The meditation on the idea of good and bad made him create the chessboard for three players. The board has a shape of regular hexagon, it is divided on 96 alternating cells, three sets for three players with 32 cells.

A game is played with identical figures and it complies to the same rules as in classic chess. The ending of a party is important. The game is played until someone gives the first checkmate, the first player to give checkmate wins the game, the third player loses as well as the checkmated one. Players must concentrate not only on their own attack and defense, but also on preventing the two opponents from checkmating each other.

Three player chess is produced from the wood of lime-tree, poplar, aspen, beech and sycamore. Decoration of chess is done traditionally by hand. Apart from three-player chess Mr. Jan also makes traditional chess of various size and form and draughts. Mr Żurek is the owner of the industrial de design A wooden case with a chessboard and the product received the promotion logo “ Babia Góra unites us” in 2005.

– 37 –

Gmina Stryszawa

H

Toy-making – Tadeusz Leśniak

33

BS

Polish and Swedish Trial of Local Product – promotional book

T

Gmina ZZembrzyce embrzyce

The Gallery „For Joy”

T

GG

Galleri ”Na Uciechę”

he gallery “For Joy” is an unusual place in Zawoja. It is located in a stylish pre-war villa. The products gathered here are made from natural materials by local crafts craftsmen, manufacturers and artists. From small souvenirs, gifts, through objects of everyday use, elements of interior deco decorations and decoration to folk art from this region. The ex exhibitions of sculptures, paintings and photos are organized in the gallery as well as handicraft workshops. The gallery “For Joy“ brings closer the culture and the traditions of the Podbabiogórze region.

TThehe Zembrzyce Commune Zembrzyces kommun

1.

5.

P HH P

T

wórca ludowy i gawędziarz – jego głównym zajęciem jest wykonywanie zabawek z drewna, ale na tym zainteresowania kulturą ludową się nie kończą: pan Józef pisze również gwarą opowiadania, gawędy i wiersze. W rodzinie Krzaków zabawkarstwem zajmowano się od pokoleń, prawdopodobnie od roku 1830. Wiadomo na pewno, że zabawki z drewna wytwarzali pradziadek i prapradziadek pana Józefa. On sam rzemiosła uczył się od ojca. Podstawowym tworzywem stolarza jest oczywiście drewno, przede wszystkim liliściaste – buk, jawor, dąb i olcha. W jego warsztacie powstają tradycyjne wyroby takie jak: taczki, konie na bie biegunach, huśtawki i kołyski, sanki a także drobne przedmioty: ptaszki, koniki, pociągi. Taczki i konie posiadają regionalny certyfikat „Łączy nas Babia Góra”. Wyroby pana Józefa utrzymane są w stylu typowym dla regionu Podbabiogórza, tradycyjnie malowane i dekorowane. Charakterystyczną techniką zdobienia, po którą twórca chętnie sięga, jest tzw. ryzowanie, czyli zdobienie ryciną. Najczęściej wykorzystywanymi wzorami są barwne rozety, gwiazdy, miotełki, kratki, kółka i elipsy. Pan Józef jest członczłon kiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Jego zabawzabaw ki są znane w bliższej i dalszej okolicy, można je spotkać na wystawach i kiermaszach w całej Małopolsce. Chętnie zdrazdra dza tajniki swojego rzemiosła podczas targów czy festiwali twórczości ludowej.

Rzeźba – Józef Mazur

an Józef zaczął rzeźbić z kory akacji. Pod okiem swojego ojca rzeźbiarza zaczął wykonywać świątki wszelkiego rodzaju. Nie lubi wystaw ani kiermaszy, jednak dał się namówić na wystawy „Patroni naszych kościołów”, w których bierze udział od pięciu lat i zdobywa wyróżnienia. Postanowił, że w dalszym ciągu będzie brał udział w tego typu wystawach, bo to stało się już jego pasją, pomimo, iż na nagród i dyplomów ma już pokaźną liczbę. Rzeźby Józefa Mazura powstają wyłącznie z drewna lipowego.

JJ

AA

Wooden toy – Company „Stol-Hand”, Józef Krzak

folk artist and a story-teller – his main occupation is the pro production of wooden toys, but his interests in folk culture do not end with it: he also writes stories, tales and poems with local dialect. His family has been involved in wooden toy making for many generations, probably since 1830. It is known certainly that great grandfather and great-great grandfather produced wooden toys. His father taught him the craft of toy making.

Wood is obviously the basic material of a carpenter, first and foremost of deciduous trees – beech, great maple, oak and alder. In his workshop traditional articles are made such as: wheelbarrows, rocking horses, swings and cradles, sledges and also small objects like little birds, ponies, trains. His works are produced in a style which is typical for the Podbabiogórze region, traditionally painted and decorated. The socalled “ryzowanie”(engraving) is a characteristic technique of decoration which the artist uses willingly, that is decoration with etching. Colourful rosettes, stars, small brooms, checks, circles and ellipses are the patterns most often used by him.

He is a member of The Association of Folk Artists. His toys are known in closer and farther neighbourhood, and can be seen at exhibitions and fairs in the whole province of Małopolska. He willingly reveals the secrets of his craft during fairs or festivals of folk arts.

Sculpture – Józef Mazur

e began carving in acacia wood. He made different kinds of holy images under the guidance of his father. He does not like exhibitions neither fairs, however he was encouraged to exhibit his works at „The Patrons of Our Churches” competition.

He has participated and has won distinctions in this competition for five years. He has decided to participate in these types of exhibitions because it has already become his passion, even though he has got a considerable number of awards and diplomas. The sculptures of Józef Mazur are exclusively made of linden wood.

Skulptur - Józef Mazur

ózef Mazur började skulptera i barken av akaciaträ.

Under överinseende av sin far började skulptören att göra helgon av olika slag. Han gillar inte utställningar eller mässor, men lät sig övertalas att visa sina arbeten vid ”The Patrons of Our Churches”-tävlingen. Han har beslutat att deltaga i dessa typer av utställningar efef tersom det redan har blivit hans passion, även om han har vunnit ett stort antal utmärkelser och diplom. Józef Mazurs skulpturer är tillverkade helt i trä.

44

Zabawka drewniana – Firma „Stol-Hand”, Józef Krzak

T

alleri ”Na Uciechę är en ovanlig plats i Zawoja. It är inrymt i en elegant villa från före kriget. Produkterna som är samlade här är gjorda av naturmaterial av lokala hantverkare och konstnärer. Från små souvenirer och presenter, vardagsföremål och inredningsdetaljer till folkkonst från regionen. Allt detta kan hittas i galleriet ”Na Uchiechę”. Galleriet är värd för en utställning med skulpturer, målningar och fotografier, samt är organisatör för hantverks-workshop inom sin verksamhet.

Galleri ”Na Uciechę” för samman kultur och traditioner i regionen Podbabiogórze.

– 38 –

45

N

Gmina Norrköping The Norrköping Commune Norrköping kommun

1.

PP

Muzeum Straży Pożarnej

onad 250 letnie muzeum ma w swoich w zbiorach pojazdy, wyposażenie, mundury. Muzeum w Si Simonstorp, usytuowane na drodze krajowej 55 pomiędzy Norrköping i Katrineholm, zostało otworzone w lecie 2002 roku. Goście są mile widziani w trakcie miesięcy letnich od maja do września w każ każdym dniu tygodnia oprócz poniedziałków. Muzeum mieści się na pięknym lesistym zboczu na obrzeżach Simonstorp w byłym sklepie z artykułami obrony cywilnej. Znajdują się tam również kafejka i mały sklep. http://www.brandmuseum.se/Simonstorp.htm

5.

Z

Z

Wędrówki piesze na obszarze górniczym Tjällmo

atrzymaj się na kilka dni, aby powędrować po starych obszarach przemysłowych - dzielnica górnicza Tjällmo jest jednym z pierwszych obszarów górniczych w Szwecji. Można tutaj znaleźć pakiety piesze na obszarze Skönnarboleden,bogatym pod względem naturalnym i kulturalkultural nym. Można zatrzymać się w starym zajeździe, który oferuje zakwaterowanie i gaga stronomię najwyższej klasy. Przechodząc przez drzwi Zajazdu, wkracza się do historii. Zajazd Tjällmo, kiedyś nazywany Kielmo Krogh, został otwarty w latach siedemdziesiątych siedemnastego wieku. Przez lata wielu przyjezdnych przeno przenocowało i ugasiło swoje pragnienie w tym obiekcie. www.gastgifvaregarden.se

PP SS

Hiking in Tjällmo mining district

ause for a few days to hike in the old industrial areas - Tjällmo mining district is one of the first mining areas in Sweden. Here you can find a hiking package for the rich natural and cultural en environment in Skönnarboleden. You can stay in the old hostelry which offers accomodation and gastronomy of the highest class. When you step through the door, you step also into history. Kielmo Krogh that Hostelry Tjällmo was once called, was opened in 1670th. Through the years many have been able to quench their thirst and spend the night here. www.gastgifvaregarden.se

66

MM

TT

Fire brigade museum

he museum is more than 250 years old and it has the collection of vehicles, equipment, uniforms. The museum in Simonstorp, located at the national road 55 between Norrköping and Katrineholm, was opened in the summer 2002. Visitors are wel welcome during the summer months from May to September every day of the week except for Mondays. In a beautiful wooded hillside on the outskirts of Simonstorp lies the former Civil Defense store as the house of the mu museum. There is also a café and a little store. http://www.brandmuseum.se/Simonstorp.htm

Brandkårsmuseet

useet rymmer mer. än 250 års utveckling inom brandväsen brandväsendet som speglas i samlingarna av fordon, utrustning, uni uniformer och mycket annat. Museet i Simonstorp, som ligger vid riksväg 55 mellan Norrköping och Katrineholm, invigdes redan sommaren 2002. Besökarna välkomnas under sommarmånader sommarmånaderna maj-september alla dagar i veckan utom måndagar. I en vacker skogsbacke i utkanten av Simonstorp ligger det tidigare civilförsvarsförrådet som inrymmer museet. Där finns även ett café och kiosk. http://www.brandmuseum.se/Simonstorp.htm

Vandra i Tjällmo bergslag

tanna upp ett par dagar för att vandra i den gamla bruksbygden – Tjällmo bergslag var ett av de första bergslagsområdena i Sve Sverige – här kan du hitta ett vandringspaket längs Skönnarboledens rika natur- och kulturmiljö. Bo gör du på den gamla anrika gästgifva gästgifvaregården, som erbjuder såväl gastronomi som logi av högsta klass.

När du kliver in genom dörrarna kliver du också in i historien, Kielmo Krogh som Tjällmo Gästgifvaregård hette, öppnades redan 1670. Här har många kunnat släcka törsten och därtill fått en natts sömn genom åren.

– 39 –

67

Standardy Usług – training handbook łoch

W urelia A , i l u a Pa Jadwig

Format: A4 (210x297 mm) Pages: 190 Binding: glued book, soft cover Paper: 115 g/m2, matte

C

Pu

Pant

one

ie

ezpłatn

b wana trybuo ja dys blikac

Partnerzy projektu realizujący zadanie:

Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Pantone 2925C

Publikacja dystrybuowana bezpłatnie

186C

Pantone 186C

Pant

one

Black

C

– 40 –

Pantone Black C

Jadwiga Pauli, Aurelia Włoch

2925

Podręcznik instruktażowy Standardy Usług

one

łoch

Pant

j

W urelia

jskie urope Unii E dków łecznego ro ś e o z wana unduszu Sp nanso spółfi pejskiego F acja w Publik ramach Euro w

Logo w wersji Pantone

A Pauli,

y proje

rz Partne

Podręcznik instruktażowy „Standardy Usług” powstał w ramach realizacji Zadania 2 „Działania w zakresie wdrażania standardów pracy socjalnej i funkcjonowania instytucji pomocy i integracji społecznej” projektu systemowego „Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej”. Projekt ten ma na celu podniesienie profesjonalizmu i zwiększenie skuteczności systemu pomocy i integracji społecznej. W ramach projektu są opracowywane, testowane i wdrażane standardy działania instytucji zajmujących się pomocą i integracją społeczną.

Projekt jest realizowany w latach 2009 – 2014

a Jadwig

:

adanie

cy z alizują ktu re

wykluczeniem społecznym. Więcej informacji o WRZOS można znaleźć na stronie internetowej: www.wrzos.org.pl www.wrzos.org.pl.

Celem Zadania 2 jest opracowanie, przetestowanie i wprowadzenie standardów usług świadczonych na rzecz osób pozostających bez pracy, osób starszych, osób niepełnosprawnych, rodzin z dziećmi i rodzin z problemem przemocy oraz modeli instytucji pomocy i integracji społecznej (OPS, PCPR, MOPS/MOPR, CIS). Projekt został zainicjowany przez Departament Pomocy i Integracji Społecznej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej i realizowany jest w ramach partnerstwa publiczno-społecznego. Jego liderem jest Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich. Zadanie 2 realizowane jest przez Wspólnotę Roboczą Związków Organizacji Socjalnych, Stowarzyszenie Samorządowych Ośrodków Pomocy Społecznej FORUM oraz Ogólnopolskie Stowarzyszenie Powiatowych i Miejskich Ośrodków Pomocy Rodzinie CENTRUM.

g

one

S

y Usłu

nt ji Pa

g

u ł s U y d r a d n a t

ndard

rs w we

wy Sta uktażo

Logo

Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych jest związkiem stowarzyszeń orowypozarządowych działających w obszarze polityki społecznej. Misją WRZOS jest uktażganizacji r t s n i reprezentowanie interesów osób i grup społecznie marginalizowanych oraz zagrożonych cznik

Podrę

ik instr

This 190-page handbook was a project ordered by an association (WRZOS) responsible for conducting training and workshops for professional social workers, who work with people requiring special help and customized approach. The main premise behind the publication was to provide a modern, attractive textbook covering rather difficult area of expertise and provide the trainers with clear and understandable knowledge output to use during newly implemented training sessions, co-financed by the European Union funds.

czn Podrę

ń orrzysze stowa jest iązkiem isją WRZOS w z M ych h jest cznej. grożon łe jalnyc a c o z o z sp S rneh ora lityki izacji ie inte wanyc Organ rze po n o a ro w liz sz a ó st b k o z na rgin a Zwią ie ma cych w naleźć obocz ołeczn ziałają ożna z ota R ych d grup sp o WRZOS m Wspóln rządow sób i ji a o c z 2 a o w p cji resó inform dania ganiza cji Za nie inte ym. Więcej ntowa realiza ytucji zn st ze c h c in re łe a p o ia m re ra an m sp ał w rdów cjonow czenie rg.pl. powst i funk standa wyklu rzos.o u ijanie jalnej Usług” www.w nalizm i rozw o cy soc ardy ie d sj ra n n p towej: fe e ta ą worz rdów y „S nie pro jektu s ego „T tażow standa niesie ro k w d p o ru ia o h n p m st c a e in celu syst porama wdraż cznik ej. W ma na ch się n rojektu resie y n z k p Podrę c c a te j” ją z łe t e u o jek czn nia w racji sp cji zajm ej”. Pro ji społe „Działa i integ instytu ołeczn tegrac omocy iałania cy i in racji sp emu p rdy dz pomo i integ a st d y n sy c a i o ug śc pom żane st ów usł teczno usług ndard i wdra ie sku ełnoie sta wane p kszen n o ie ię ze st n w d te z a i sób ne, ą. wprow ocy ych, o wywa ołeczn ji pom anie i starsz opraco racją sp stytuc z testow osób i integ , prze odeli in y prze pracy, n ie m a n z z a w e mocą ra b w co ch inicjo cy o st opra pozostający rzemo nej i re stał za p z je c zo m 2 łe t e o k ia lem roje m ki Sp osób Zadan z prob CIS). P Centru i Polity rzecz in , z R st y a d c P Celem je n O ro ra i P ch /M ćmi liderem boczą rstwa czony MOPS z dzie tę Ro świad o. Jego Ministe PCPR, rodzin spólno ocy czneg cznej (OPS, nych, -społe rzez W odków Pom cznej ji Społe o p spraw c łe n z o ra st g lic sp je Ośr i Inte dków ne racji a pub mocy owych h Ośro lizowa erstw i integ o d a n ic P ą k rt re t a js rz n p o ie 2 ame mach ie Sam ych i M adanie Depart yszen st w ra ich. Z wiatow any je towarz Ludzk nie Po alizow ych, S rzysze ln a sobów ja a w c Z o to S ju acji S olskie Rozwo rganiz gólnop ków O oraz O Związ .

FORUM M j e U n R z T EN Społec zinie C cy Rod Pomo 4 – 201 2009 latach w y n wa realizo t jest Projek

Po

S

Spis treści

Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych Stowarzyszenie Samorządowych Ośrodków Pomocy Społecznej FORUM Ogólnopolskie Forum Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie CENTRUM

Wstęp Podręcznik powstał w ramach projektu systemowego Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej (Zadanie 2: Działania w zakresie wdrażania standardów pracy socjalnej oraz funkcjonowania instytucji pomocy i integracji społecznej) społecznej) i jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

© Copyright by Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych, Warszawa 2012

9

1. Instrukcja obsługi podręcznika

16

Praktyczne wskazówki Praktyczne wskazówki 2. 2. do procesu wdrożenia standardu do procesu wdrożenia standardu

18

kroki wdrażania wszystkich 3. naUogólnione standardów pracy socjalnej opartej etapach metodycznego działania

22

3.1. Jak pracować metodą indywidualnego przypadku?

Etapy metodycznego postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23 .

Przedruk materiałów Wspólnoty Roboczej Związków Organizacji Socjalnych w całości lub w części wyłącznie za zgodą Wspólnoty. Cytowanie oraz wykorzystywanie danych dozwolone tylko z podaniem źródła.

3.2. Rozwiązania modelowe oddzielenia procedury administracyjnej przyznawania świadczeń pomocy społecznej od pracy socjalnej, a Standardy pracy socjalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37 .

ISBN: 978-83-929874-8-2 Wydawca: Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych 00-042 Warszawa, ul. Nowy Świat 49/314 tel. 22 826 52 46; faks. 22 551 54 55 e-mail: wrzos@wrzos.org.pl

usług pomocy i integracji społecznej 4. Standardy dla osób pozostających bez pracy

44

4.1. Standard pracy socjalnej z osobami pozostającymi bez pracy . . . . . .44 4.1.1. Jak wdrożyć standard pracy socjalnej z klientem pozostającym bez pracy ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44 .

4.2. Standard Klubu Integracji Społecznej ze szczególnym uwzględnieniem treningu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54 .

4.2.1. Jak wdrożyć Standard Klubu Integracji Społecznej, ze szczególnym uwzględnieniem treningu pracy? . . . . . . . . . . . . .60 .

www.wrzos.org.pl

Skład: Michał Rytter Druk i oprawa: Drukarnia Rytter Investment ul. Przemysłowa 20 09-400 Płock

usług dla osób z niepełnosprawnością i ich rodzin, 5. Standardy 68 z uwzględnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi 5.1. Standard pracy socjalnej z osobą z niepełnosprawnością i jej rodziną, z uwzględnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi . . . .68

PUBLIKACJA DYSTRYBUOWANA BEZPŁATNIE 5

4

– 41 –

Standardy Usług – training handbook 3.

3.1. Jak pracować metodą indywidualnego przypadku?

Etapy metodycznego postępowania

Uogólnione kroki wdrażania wszystkich standardów pracy socjalnej opartej na etapach metodycznego działania

Postępowanie metodyczne w pracy socjalnej Jak słusznie zauważono w opracowaniu Narzędzia pracy socjalnej, etapy metodycznego postę postępowania w pracy socjalnej metodą indywidualnego przypadku, prezentowane są w literaturze przedmiotu w sposób zróżnicowany.

Ważne!

Materiały, z którymi niezbędne jest zapoznanie się w trakcie przygotowania się do wdrażania wybranego Standardu pracy socjalnej to: 1.

Narzędzia pracy socjalnej

2.

Standard pracy socjalnej (który został wybrany do wdrożenia przez instytucję, w której pracujesz)

3.

Model realizacji usług o określonym standardzie w gminie / Model realizacji usług o określonym standardzie w miastach na prawach powiatu (w zależności od wdrażanego Modelu przez instytucję, w której pracujesz), w tym rozdział 4: Warunki organizacyjne prowadzenia profesjonalnej pracy socjalnej, socjalnej, w tym rozwiązania modelowe oddzielenia procedury administracyjnej przyznawania świadczeń od pracy socjalnej.

Etapy te zostały różnie ujęte w opracowaniach Standardów pracy socjalnej z pięcioma projektowanymi kategoriami klientów.

Ważne!

Wdrażając Standardy tandardy pracy socjalnej zwróć uwagę na to, że mimo różnic występujących między opisanymi w poszczególnych Standardach pracy socjalnej etapami metodycznego postępowania, uspójniającą rolę w tej kwestii spełnia opracowanie Narzędzia pracy so socjalnej.

W związku z tym, wdrażając wybrany Standard pracy socjalnej, swoją praktykę pracy socjal socjalnej, powinieneś oprzeć na uogólnionych, sześciu etapach postępowania metodycznego w pracy socjalnej, które przedstawione zostały w niniejszym rozdziale podręcznika podręcznika. Zasady pracy socjalnej określone w opracowaniu Narzędzia pracy socjalnej są dla Ciebie obowiązu obowiązujące bez względu na to, jaki Standard pracy socjalnej wdrażasz. Natomiast ze Standardów pracy socjalnej z różnymi kategoriami klientów, powinieneś czerpać wiedzę na temat specyfiki pracy socjalnej z daną kategorią klientów pomocy społecznej, która dotyczy: profili (kategorii) klientów; sposobów budowania relacji; towarzyszenia; motywowania; budowy indywidualnego pakietu usług; wykorzystania zasobów środowiska; pracy socjalnej metodą grupową; typowych problemów oraz stosowania w praktyce zasad pracy socjalnej.

Zgodnie z założeniami przyjętymi w Standardach pracy socjalnej oraz Modelami realizacji usług o określonym standardzie, które opracowane zostały w projekcie, od pracy socjalnej oddzielono postępowanie administracyjne w sprawie świadczeń pomocy społecznej. Oznacza to, że oddzielone zostały od siebie dwa postępowania – postępowanie metodyczne w pracy socjalnej od postępowania administracyjnego w sprawie świadczeń pomocy społecznej.. Podczas wdraża wdrażania Standardu pracy socjalnej,, będziesz prowadził tylko i wyłącznie postępowanie metodyczne w ramach pracy socjalnej. Prowadzeniem postępowań administracyjnych zajmował się będzie pracownik ds. świadczeń, z którym będziesz współpracować w określonych przypadkach, o czym mowa w dalszej części podręcznika.

W opracowaniu Narzędzia pracy socjalnej przyjęto etapy metodycznego działania pracownika socjalnego, które zaprezentowane zostały w większości Standardów pracy socjalnej, a mianowicie:

W projekcie opracowano pięć Standardów pracy socjalnej z następującymi kategoriami klientów: osobami pozostającymi bez pracy; osobą z niepełnosprawnością i jej rodziną z uwzględnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi; osobami starszymi; rodziną z dziećmi; rodziną doświadczającą przemocy w rodzinie. Integralną częścią tych Standardów, są Narzędzia pracy socjalnej socjalnej, dlatego wdrażanie wybranego Standardu pracy socjalnej, wiąże się z równoczesnym wdrażaniem Narzędzi pracy socjalnej.

Etap 1 Etap 2 Etap 3 Etap 4

Ważne!

Etap 5

Standardy pracy socjalnej wdrażaj razem z Narzędziami pracy socjalnej.

Etap 6

22

Ocena/diagnoza w której uwzględniono podetapy: 1a. Rozpoznanie sytuacji zwią związanej z problemem osoby/rodziny; 1b. Pogłębienie wiedzy o sytuacji związanej z problemem osoby/rodziny; 1c. Opracowanie diagnozy.

Wyznaczenie celów działania Opracowanie planu działania i budowa indywidualnego pakietu usług Realizacja planu działania Systematyczna ewaluacja działań Ewaluacja końcowa

23

Podręcznik instruktażowy „Standardy Usług”

– 42 –

lub potencjalnymi, potrafi z nich skorzystać przy odpowiednim ukierunkowaniu i wsparciu, i wreszcie, iż sam najlepiej zna swoje potrzeby.

Instytucje rynku pracy i ich oferta

Pracownik socjalny jako koordynator

Klient

Problemy do rozwiązania

Instytucje pomocy społecznej i ich oferta

Z punktu widzenia pracy socjalnej nie bez znaczenia jest, kim jest osoba pozostająca bez pracy, czy jest to kobieta czy mężczyzna, w jakim jest wieku, jaką ma historię zatrudnienia, jakie ma życiowe i zawodowe kwalifikacje, jakie ma postawy wobec własnego bezrobocia, wreszcie, jaką ma ocenę samej siebie. Te indywidualne uwarunkowania bezrobocia wyznaczają pracownikowi socjalnemu kierunek oddziaływań zmierzających do powrotu klienta na rynek pracy. W standardzie pracy socjalnej z osobami pozostającymi bez pracy wyróżniamy następujące kategorie klientów: 1.

2.

Osoby do 25 roku życia pozostające bez pracy i absolwenci.

Kobiety powracające na rynek pracy po urodzeniu dziecka, osoby samotnie wychowujące dzieci i mające pod opieką osoby zależne.

3. Osoby bez kwalifikacji zawodowych oraz osoby mające zdezaktualizowane kwalifikacje.

4. Osoby opuszczające zakłady karne, areszty śledcze, ośrodki wychowawcze.

5. Osoby długotrwale bezrobotne.

6. Osoby niepełnosprawne.

7. Osoby w wieku 50+ .

8. Cudzoziemcy i uchodźcy.

9. Mniejszości etniczne (Romowie).

10. Osoby posiadające problemy uniemożliwiające aktywizację zawodową na początkowym etapie pracy.

Rodzina i otoczenie społeczne

Relacje społeczne w jakich klient funkcjonuje

Wyróżnienie tych kategorii jest kluczowe z punktu widzenia dalszej pracy z klientem. Wprawdzie w praktyce pracy socjalnej możemy się spotkać z łącznym występowaniem kilku problemów, niemniej skuteczność działania możemy znacząco podnieść jeśli uwzględnimy specyficzne problemy osób w poszczególnych kategoriach, wyróżnionych w standardzie. Rozpoznajemy je w procesie diagnozy oraz w trakcie indywidualnej pracy z klientem. Przyjęty podział wynika z ugruntowanej praktyki i uregulowań prawnych. Ułatwi to organizację wsparcia we współpracy z innymi instytucjami i służbami.

Specjaliści z innych obszarów

Rekomendacja Diagram graficzny: struktura problemu socjalnego na tle oferty pomocowej środowisku

Zapoznaj się z opracowanym w standardzie usługi schematem pt. Zakres podmiotowy prapra cy socjalnej z osobami pozostającymi bez pracy (str.9), przedstawiającym szczegółowo opis kategorii klientów oraz specyficzne dla tych klientów problemy utrudniające aktywizację na rynku pracy.

Zakres pracy socjalnej z osobami pozostającymi bez pracy Kategorie klientów, które pozostają w kręgu zainteresowania pracowników socjalnych

Model wprowadzania zmiany w ramach pracy socjalnej z klientem pozostającym bez pracy

Wśród osób pozostających bez pracy, klientów pomocy społecznej, najczęściej mamy do czy czynienia z osobami, które na skutek długotrwałego pozostawania bez zatrudnienia nie odczuwają już potrzeby pracy. Tak więc najpierw trzeba obudzić u nich potrzebę pracy, czy aktywności zawodowej, a następnie pracować nad uruchomieniem lub budowaniem zasobów. Inaczej sy sytuacja wygląda, gdy klient wyraża chęć podjęcia pracy, lecz poziom jego deficytów w obszarze społecznego i zawodowego funkcjonowania jest tak duży, iż utrudnia lub wręcz uniemożliwia podjęcie pracy. Z formalnego punktu widzenia na tę kategoryzację nakłada się również fakt po pozostawania w ewidencji służb zatrudnienia lub poza tą ewidencją. Proponowane w standardzie działania w ramach pracy socjalnej, zmierzające do aktywizacji zawodowej nie mogą sprowadzać się li tylko do szkoleń zawodowych. Pomoc w usamodzielnieniu życiowym klientów pozostających bez pracy wymagać będzie uruchomienia zgoła innych form wsparcia.

136

Pracę socjalną z klientem pozostającym bez pracy musimy postrzegać w dwóch płaszczyznach: a. procesu – rozłożonego w czasie i podzielonego na etapy; b. metod i technik oddziaływania w ramach tego procesu.

W ramach procesu zadbać powinniśmy o realizację wszystkich elementów działania metometo dycznego, czyli: • ocena/diagnoza – rozpoznanie sytuacji związanej z problemem klienta, pogłębienie wiedzy na temat sytuacji związanej z problemem klienta, opracowanie diagnozy.

• Wyznaczenie celów działania, opracowanie planu działania i budowa indywidualnego pakietu usług – wybór strategii działania, wspólne ustalenie planu działania, wynego wynegocjowanie z klientem zakresu współpracy (pakiet usług), 137

Podręcznik instruktażowy „Standardy Usług”

– 43 –

Standardy Usług – training handbook Profesjonalizm

Etyka

Dostępność

porady muszą być prowadzone przez specjalistów, którzy są osobami kompetentnymi z odpowiednimi kwalifikacjami,

Etapy realizacji usługi i przykładowe narzędzia stosowane w tych etapach Etap 1 Wstęp

w którym specjalista przygotowuje się do rozmowy i nawiązuje relację z klientem. Ważna jest na tym etapie rozmowa wstępna i obserwacja.

Etap 2 Klasyfikacja

polega na ustaleniu problemu i powodów poszukiwania pomocy.

W etapie tym następuje też ustalenie rezultatów usługi prawnej (jeśli taka była udzielana).

pełne poszanowanie klienta, jego godności i autonomii, poradnictwo powinno być udzielane w możliwie najkrótnajkrót szym terminie od zgłoszenia przez klienta potrzeby pora porady (w przypadku kryzysu zagrażającego zdrowiu lub życiu porada musi być udzielona w trybie interwencyjnym).

*

Narzędzia: wywiad, testy diagnostyczne (np. genogram, techniki projekcyjne), gwiazda diagnostyczna wypełniana przez członków rodziny i specjalistę dla celów ewaluacyjnych.

Typy specjalistycznego poradnictwa rodzinnego dla rodziny z dziećmi Etap 3 Strukturyzowanie

Wyróżnia się trzy typy specjalistycznego poradnictwa rodzinnego dla rodziny z dziećmi: Specjalistyczne poradnictwo rodzinne dla rodziny z dziećmi – typu prawnego;  Specjalistyczne

*

Specjalistyczne poradnictwo rodzinne dla rodziny z dziećmi – typu pedagogicznego;  Specjalistyczne

czyli określanie celów i granic przyszłej współpracy, rozpoznawanie potencjału rodziny, badanie motywacji do wprowadzenia zmian.

Narzędzia: regulamin współpracy, wykaz obowiązków usługobiorcy, analiza SWOT, drzewo celów, kontrakt.

Specjalistyczne poradnictwo rodzinne dla rodziny z dziećmi – typu psychologicznego.  Specjalistyczne Etap 4 Relacja

Formy realizacji specjalistycznego poradnictwa rodzinnego dla rodzin z dziećmi

*

Podstawowymi formami organizacji specjalistycznego poradnictwa rodzinnego są: • •

Poradnictwo indywidualne (bezpośrednia relacja specjalisty z osobą w miejscu zamieszzamiesz kania klienta lub w miejscu udzielania porad przez specjalistę; porady telefoniczne; porady za pośrednictwem Internetu, porady pisemne).

Poradnictwo grupowe (grupy wsparcia, grupy edukacyjne).

Narzędzia: raportowanie ( monitorowanie realizacji celów i ich ewentualna modyfikacja).

Etap 5 Eksploracja

*

186

to etap poznawania problemów, zbierania faktów, zdobywania nowych umiejętności, wyrażania głębszych uczuć. W etapie tym można wprowadzić formę warsztatów oraz łączenia formy grupowej z rodzinną lub indywidualną.

Narzędzia: raportowanie, matryca planowania.

Etap 6 Konsolidacja

*

w etapie tym jest dalsze budowanie relacji i rozpoczęcie realizacji celów pracy z rodziną.

to etap analizy alternatyw, przepracowania uczuć, praktykowania nowych umiejętności.

Narzędzie: matryca planowania.

187

Podręcznik instruktażowy „Standardy Usług”

– 44 –

Wśród rodzin, które są klientami pomocy społecznej dużą grupę stanowią rodziny wielopro wieloproblemowe z dziećmi. Wielość i złożoność problemów w tych rodzinach wymusza w pracy socjalnej zespołowe działania interdyscyplinarne, które są jednocześnie jednym z ważnych elementów podejścia systemowego do pracy z rodziną z dziećmi.

Wskazówka praktyczna Zapoznaj się ze specyficznymi działaniami pracownika socjalnego dotyczącymi pracy socjal socjalnej zawartymi w Standardzie pracy socjalnej z rodziną z dziećmi.

Na podstawie własnych doświadczeń określ, czy wśród tych działań są takie, które sprawia sprawiają Ci trudność. Jeśli tak, to wypracuj sposoby radzenia sobie z tymi trudnościami.

Zakres pracy socjalnej z rodzinami z dziećmi

Wykorzystaj wypracowane w Standardzie sposoby pracy z rodzinami, aby radzić sobie z tymi trudnościami.

Zakres podmiotowy Grupą docelową pracy socjalnej z rodziną z dziećmi, zgodnie ze standardem tej usługi, są ro rodziny wieloproblemowe z dziećmi – czyli takie, w których występują co najmniej dwa problemy.

W tej grupie docelowej wyodrębniono:

Grupa docelowa: rodzina z dziećmi wieloproblemowa

Narzędzia stosowane w pracy socjalnej z rodzinami z dziećmi Narzędzia ogólne obligatoryjne, które powinieneś wykorzystać do pracy socjalnej z rodziną z dziećmi, opisane zostały w rozdziale 3 Podręcznika Uogólnione kroki wdrożenia wszystkich standardów pracy socjalnej opartej na etapach metodycznego działania.

Podkategorie rodzin wieloproblemowych z dziećmi: • pełna rodzina z dziećmi wielodzietna, • niepełna rodzina wielodzietna, • niepełna rodzina posiadająca do 2 dzieci, • pełna rodzina posiadająca do 2 dzieci.

Poniżej opisane zostały narzędzia specjalistyczne – obligatoryjne oraz fakultatywne, które mają ułatwić Ci pracę socjalną z rodziną z dziećmi.

Z doświadczeń pracy socjalnej wynika, że wieloproblemowość nasila się w przypadku rodzin wielodzietnych (posiadających troje i więcej dzieci) oraz rodzin niepełnych.

Narzędzia Obligatoryjne specjalistyczne

Najczęściej występującymi problemami rodzin z dziećmi, niezależnie od ich struktury, jest bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. opiekuńczo-wychowawczych. Ponadto, przyczynami trudnej sytuacji życiowej tych rodzin są również uzależnienia, bezradność w prowadzeniu gospodarstwa do domowego, przemoc w rodzinie, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała choroba, kryzysy rodzinne, ubóstwo.

Narzędzia Fakultatywne specjalistyczne

W Standardzie pracy socjalnej wyodrębniono trzy grupy odbiorców:

Odbiorcy

Genogram rodziny – to graficzne zobrazowanie historii rodziny oraz relacji w rodzinie.

Dziecko

Ekogram rodziny – służy badaniu relacji rodziny jako systemu z innymi systemami.

Ankieta umiejętności wychowawczych – służy rozpo rozpoznaniu umiejętności wychowawczych rodzica/rodziców i/lub sposobów subiektywnego postrzegania tych umie umiejętności przez niego/nich.

Zakres rzeczowy Rozpatrując jaki powinien być standard pracy socjalnej z rodzinami z dziećmi uznano, że pra pracownik socjalny powinien podejmować specyficzne działania, które dotyczą:

180

Ocena zagrożenia rozwoju dziecka – służy rozpoznaniu w rozwoju dziecka w rodzinie w obszarach: biologicznym, społecznym i kulturalnym.

Rodzice

Rodzice i dziecko

• • • •

Wywiad z rodziną z dziećmi – stosowany dla opisu i analizy sytuacji rodziny jako całości ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji dzieci w rodzinie.

Zasoby środowiska, które można wykorzystać w pracy socjalnej z rodziną z dziećmi

sposobu budowania relacji z rodziną, sposobów komunikowania się z rodzina, sposobów motywowania rodziny, sposobów towarzyszenia rodzinie w realizacji celów i wspierania jej w działaniu.

W prowadzonej przez Ciebie pracy socjalnej z rodziną z dziećmi istotne jest zaangażowanie zasobów środowiska rodzinnego i lokalnego do rozwiązania przyczyn trudnej sytuacji tej rodziny.

Dlatego musisz rozeznać: 181

Podręcznik instruktażowy „Standardy Usług”

– 45 –

Krajowa Spółka Cukrowa S.A. – annual reports Format: A4 (210x297 mm) Pages: 20-32 Binding: stitched booklet Paper: 135 g/m2, glossy

a S.A.

a Krajow

ukrow ółka C

Sp

NY ROCZ 1 T R O 201 R AP 2010/

KSC S.A (Krajowa Spółka Cukrowa S.A.) is a leading sugar products manufacturer in Poland and owner of the Polski Cukier (Polish Sugar) brand. The corporation is required to release a bilingual (Polish and English) report annually for shareholders and was undergoing major restructuring for a long period of time. The reports needed to be light in reception and in the form of a simple, stitched booklet. It was one of the main means of indicating positive company values and the objectives of continuous development. The design and the general layout had to represent the newly revealed brand logo with its curvy elements.

a Krajow

a S.A. ukrow C a k ł Spó

Krajowa Spółka Cukrowa S.A. ul. Kraszewskiego 40, 87-100 toruń tel.: 56 650 11 00, fax: 56 650 11 04 Biuro w Warszawie: ul. cypryjska 72, 02-761 Warszawa tel.: 22 550 55 00, fax: 22 550 55 01 e-mail: ksc@polski-cukier.pl www.polski-cukier.pl

– 46 –

łka Cukrowa S.A.

Szanowni Państwo,

Władze Spółki

Z przyjemnością przekazuję na Państwa ręce Raport Roczny Krajowej Spółki Cukrowej S.A. za rok obrotowy 2011/2012. Przedstawia on dane na temat produkcji, sprze sprzedaży, sytuacji finansowej oraz najważniejsze informacje dotyczące restruktu restrukturyzacji i prywatyzacji Spółki.

Władzami Krajowej Spółki Cukrowej S.A. są: Walne zgromadzenie, Rada nadzorcza oraz zarząd Spółki

Ubiegły rok był rokiem wyjątkowym, który w szczególny sposób zapisał się na kartach historii KSC S.A. Z radością świętowaliśmy 10-lecie istnienia Krajowej Spółki Cukrowej S.A. Nasza duma była tym większa, iż każdy z nas wie jaką drogę przeszła Spółka, a wraz z nią Pracownicy i Planta Plantatorzy. Kilkusetmilionowe zadłużenie, rozregulowany rynek cukru oraz restrukturyzacja Spółki - to tylko niektóre z wyzwań, z którymi przyszło się zmierzyć przez te lata.

zarząd Spółki prezes zarządu Marek Dereziński

Członek zarządu Tomasz Olenderek

Członek zarządu Krzysztof Kowa

Rada nadzorcza

Mimo wszystkich przeciwności, dzięki zaangażowaniu Pracowników i Planta Plantatorów, z powodzeniem zrealizowaliśmy główne cele, utrzymując pozycję lidera na rynku cukru. Wyniki finansowe osiągnięte przez Spółkę ukształtowały się na oczekiwanym, wysokim poziomie.

przewodnicząca Anna Mańk Wiceprzewodniczący Adrian Charzyński

Przychody ze sprzedaży w roku obrotowym 2011/2012 wzrosły w stosunku do poprzedniego roku o ponad 30 %, osiągając poziom 2 330 881 tys. zł. Spółka wypracowała zysk netto 561 081 tys. zł, EBITDA 806 049 tys. zł (zysk przed odliczeniem odsetek, podatków i amortyzacji).

Sekretarz Zdzisław Salus

Przytoczone powyżej podstawowe wyniki finansowe nie są jedynym pozytywnym efektem strategii rozwoju Spółki. Równie istotnymi celami były działania zmierzające do obniżenia kosztów produkcji, zwiększania bezpieczeństwa pracowników, mienia oraz wyeliminowania niekorzystnego wpływu na środowisko. Dzięki zrealizowanym inwestycjom udało się obniżyć zużycie energii cieplnej o 7,2 %, energii elektrycznej o 6,7 % oraz zwiększyć średni przerób dobowy o ponad 6 %. W Oddziałach Krajowej Spółki Cukrowej S.A. skupiono i przerobiono ponad 4 500 000 ton buraków. Osiągnięte wyniki pokazują, że przemyślane działania, zaangażowanie i współpraca poszczególnych komórek organizacyjnych Krajowej Spółki Cukrowej S.A., przy udziale Plantatorów, pozwalają na utrzymanie się w czołówce producentów cukru w Europie i kontynuację znakomitych tradycji cukrownictwa polskiego.

Członkowie Rady: Justyna Banaczkowska Anna Bartosik Zbigniew Jezierski Wojciech Kałużny Dominika Lipska Józef Pawela Andrzej Leszczyński

W roku obrotowym 2011/2012 członkami Władz Spółki byli ponadto: Rada nadzorcza

Za nami rok ciężkiej pracy i choć nasza Spółka osiągnęła już wiele, wciąż stoją przed nią poważne wyzwania.

Pragnę podziękować Radzie Nadzorczej, Zarządowi oraz wszystkim Pracownikom i Plantatorom za trud, wsparcie i lojalność, bez których tak dobre wyniki naszej Spółki nie byłyby możliwe.

Edyta Sochaczewska – przewodnicząca Tomasz Cholewa – Wiceprzewodniczący Magdalena Piłat – Członek Rady Jerzy Indra – Członek Rady Jan Wójtowicz – Członek Rady Zdzisław Wyszyński – Członek Rady Iwona Zatorska-Pańtak - Członek Rady Grzegorz Wykowski – Członek Rady

Zapraszam do lektury Raportu Rocznego KSC S.A., który będzie dla Państwa źródłem informacji na temat działalności, osiągnięć oraz perspektyw naszej Spółki.

Marek Dereziński, Prezes Zarządu Krajowej Spółki Cukrowej S.A.

4 | RAPORT ROCZNY 2011/2012

zarząd Spółki Marcin Kulicki – prezes zarządu

K R A J O WA S P Ó Ł K A C U K R O WA S . A . | 5

– 47 –

Krajowa Spółka Cukrowa S.A. – annual reports Krajowa Spółka Cukrowa ukrowa S.A.

Krajowa Spółka Cukrowa S.A.

CoMpanY oVerVIeW division “pszczółka” Candy Factory. the deed of formation for Fabryka Cukierków “pszczółka” Sp. z o.o. was signed on 8 november 2010. on 16 november 2010, the new company was registered under KrS number 0000370450 in the national Court register kept by the District Court in lublin, XI economic Division of the national Court register.

the Company operates under the name Krajowa Spółka Cukrowa Spółka akcyjna and it may use its abbreviated name, i.e. KSC „polski Cukier” S.a. the Company started operating on 26 august 2002, under a decision of the treasury Minister, who exercised as one person the rights of the General Meeting of Shareholders of Mazowiecko-Kujawska Spółka Cukrowa S.a. with its seat in toruń. He resolved to increase the Company’s capital, the coverage of which was assured by the contributed shares of poznańsko-pomorska Spółka Cukrowa S.a. and lubelsko-Małopolska Spółka Cukrowa S.a. During the first year of its activity, the Company functioned as a holding. on 30 September 2003, Krajowa Spółka Cukrowa S.a. transformed into a concern, which initially integrated 23 sugar factories, all of them being joint-stock companies.

Krajowa Spółka Cukrowa S.a. runs its activity as a concern whose multi-division business operates as a consolidated joint-stock company, with central managerial functions clearly separated and fulfilled by the Company’s Head office. operational functions are fulfilled by the Company’s Divisions. the Head office is an organisational unit that was set up to initiate and organise the Company’s undertakings and to coordinate the Divisions’ activities. It operates in the Company’s registered seat in toruń, on the basis of a separate unit of people and property and it also incorporates the Company’s Warsaw office. the Division, on the other hand, is an organisationally independent unit of the Company’s business that runs mainly the activities related to raw materials, technology and production. In technical and organisational terms, as well as considering its location, a division constitutes a whole. It is, however, deprived of independent legal capacity and autonomy related to finance, balance and employment policies. the Divisions run their economic activities outside the Company’s seat, using separate units of people and property.

•

the extraordinary General Meeting of Krajowa Spółka Cukrowa S.a., acting on the request of the Board of KSC S.a. of 25 october 2010, adopted on 18 november 2010 the resolution concerning the approval for formation by KSC S.a of a single-person limited-liability company with its seat in the territory of Moldova. on 21 January 2011, the national registration Chamber of the Ministry of Justice of the republic of Moldova issued the decision on registering the foreign capital company under the name “Moldova Zahăr” S.r.l. with its seat in the republic of Moldova, in Cupcini.

Krajowa Spółka Cukrowa S.a. operates under the provisions of the Commercial Companies Code of 15 September 2000 (Jl no. 94, item 1037, as amended), the act on ownership transformations in the Sugar Industry of 26 august 1994 (Jl no. 98, item 473, as amended), the Commercialisation and privatisation act of 30 august 1996 (Jl of 2002 no. 171, item 1397, as amended) and other applicable regulations.

Krajowa Spółka Cukrowa S.a. directly possesses 100% of shares in the share capital of Moldova Zahăr S.r.l. the company’s share capital now amounts to MDl 180,252,000.

at the end of fiscal year 2010/2011, Krajowa Spółka Cukrowa S.a. embraced 7 production Divisions, i.e.

Dobrzelin Sugar Factory in Dobrzelin, Kluczewo Sugar Factory in Stargard Szczeciński, Krasnystaw Sugar Factory in Siennica nadolna, Kruszwica Sugar Factory in Kruszwica, Malbork Sugar Factory in Malbork, nakło Sugar Factory in nakło nad notecią and Werbkowice Sugar Factory in Werbkowice.

the principal statutory activity of the Company during the reporting period included, first of all, production and sale of sugar and products derived from its processing – molasses, pressed and dried beet pulp. It also covered sales of defecation lime, seeds and crop protection chemicals, rental of machinery and equipment, as well as providing various services.

During the reporting period, a number of key resolutions were adopted that introduced significant organisational changes: • the extraordinary General Meeting of Krajowa Spółka Cukrowa S.a., acting on the request of the Board of KSC S.a. of 17 September 2010, adopted on 19 october 2010 the resolution concerning the approval for formation of the commercial law company named Fabryka Cukierków “pszczółka” Sp. z o.o. with its seat in lublin, in which Krajowa Spółka Cukrowa S.a. would have 100% of shares. the shares would be covered by way of contribution in the form of an organised part of business that constitutes the Company’s

Similarly to previous years, also last year Krajowa Spół Spółka Cukrowa S.a. committed itself to social activities. the Company held charitable actions for the benefit of needy natural persons and institutions. the concern also con conducted sponsorship activities that contributed to creating its positive image and heightened its prestige on the mar market. tthese hese initiatives also helped fulfil the Company’s most important goals, which included, among others, keeping its leading position on the domestic sugar market. as of 30 September, the Company’s share capital amoun amounted to PLN 988,875,409.00, marking an increase by more than PLN 6,476,250.00 in comparison with the previo previous year. the capital was divided into 988,875,409 nominal shares, each with a nominal value of pln pln1. as of 30 September 2011, the treasury – the Company’s dominating shareholder - has a 79.656% share in the capi capital. Minority shareholders, i.e. entitled employees, cultiva cultivators and their legal successors, have the respective shares of 10.665% and 9.679% in the Company’s capital.

Krajowa Spółka Cukrowa S.A. directly po possesses 100% of shares in the share capital of Moldova Zahăr S.R.L. The company’s share capital now amounts to MDL 180,252,000.

annual report 2010/2011

6

– 48 –

7

łka Cukrowa S.A.

Pozycja rynkowa Spółki

Procentowy udział poszczególnych koncernów w rynku cukru w Polsce w latach 2011-2012

cukru (Nordzucker, Pfeifer&Langen, Südzucker) obecni na rynku polskim posiadają mniejsze udziały w rynku krajowym, ale biorąc pod uwagę ich zaplecze (są to firmy wchodzące w skład potężnych zachodnich koncernów cukrowniczych), doświadczenie i możliwości konkurowania w wybranych segmentach klientów, stanowią realne zagrożenie konkurencyjne.

Krajowa Spółka Cukrowa S.A. jest największym producentem cukru na rynku krajowym. Limit produkcji Krajowej Spółki Cukrowej S.A. wynosił ponad 549,6 tys. ton, co stanowiło prawie 39,1% limitu produkcji krajowej. Jednocześnie wielkość produkcji krajowej przeznaczonej dla koncernów zagranicznych wynosiła prawie 856 tys. ton, przy czym łączny limit cukru w Polsce w roku 2011/2012 wynosił 1 406 tys. ton.

Po 1 maja 2004 r., tj. po akcesji Polski do UE, główny ciężar regulacji sektora cukrowniczego został przenie przeniesiony na akty prawne funkcjonujące w Unii Europejskiej. Unormowania te nakładają na wszystkie podmioty działające w branży cukrowniczej precyzyjne ograniczenia dotyczące wielkości produkcji. Akcesja z jednej strony przyczyniła się do uregulowania gospodarki w obrębie sektora, wpłynęła na zwiększenie zyskowności sprzedaży oraz otworzyła nowe możliwości rozwoju, z drugiej - spowodowała pojawienie się nowych zagrożeń, z którymi trzeba się mierzyć. Polska branża cukrownicza w porówporów naniu z innymi branżami gospodarki żywnościowej posiada jednak wiele atutów: wysoki poziom wiedzy i sprawności zawodowej inżynierów cukrowników oraz plantatorów buraków cukrowych, a także długoletnią tradycję. Dzięki temu pozytywnie oddziałuje na gospodarstwa rolne i inne działy gospodarki.

Od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. udział Polski w całej produkcji cukru w Unii Europejskiej wynosi około 10%.

Krajowa Spółka Cukrowa S.A. jest największym producentem cukru na rynku krajowym.

39,10% KSC S.A. 25,03% Südzucker 9,43% nordzucker 26,44% pfeifer & Langen

Potencjał naszego rynku krajowego oraz wynegocjowane z Unią Europejską limity produkcyjne sprawiły, że Polska jest jednym z największych produprodu centów cukru na rynku Wspólnoty.

Dzięki temu nie tylko posiadamy znacznie silniejszą niż nasi środkowośrodkowo europejscy sąsiedzi pozycję negocjanegocja cyjną w stosunku do odbiorców unijnych, ale również większe możlimożli wości ekspansji na rynki zagraniczne w ramach przyznawanych przez Komisję Europejską limitów eksportowych.

Na światowym rynku produkcja i sprzedaż cukru nie jest tak szcze szczegółowo uregulowana, jak na rynku unijnym. Rynki cukru różnych państw świata są często chronione za pomocą ceł importowych, jednakże produkcja cukru nie jest ograniczona ilościowo za pomocą limitów produkcyjnych, jak to ma miejsce w UE. Rynek wewnętrzny UE jest dodatkowo chroniony taryfami celnymi przed napływem nieograniczonej ilości cukru trzcinowego spoza UE. Poza krajami Wspólnoty nie funkcjonują również tak rygory rygorystyczne wymogi jakościowe w odniesieniu do produkcji cukru.

Spółka stanowi jeden z głównych filarów branży cukrowniczej w Polsce, jest znanym i cenionym producentem. Zagraniczni producenci

8 | RAPORT ROCZNY 2011/2012

K R A J O WA S P Ó Ł K A C U K R O WA S . A . | 9

– 49 –

Ministry of Foreign Affairs – European Union presidency report Format: A4 (210x297 mm) Pages: 246 Binding: glued book, soft cover Paper: 115 g/m2, matte

h

anicznyc w Zagr stwo Spra Minister

Logotyp

elski język angi wy otyp / 2. Log / znak podstawo pozytyw rowa : sja kolo A. Wer typ A w formacie : acie logo B w form Pobierz logotyp Pobierz

j wizualne tyfikacji m iden e, elemente , publikacj tawowym papeteria jest pods zenie: pozytywie - białe Przeznac , POS: rowej w cznych. Wskazane tło riały BTL wersji kolo znych itd form grafi A, B w anic ocyjne, znaczenie: mate małych Logotyp twa Spraw Zagr h aplikacjach materiały prom Prze ych. e, Ministers A: we wszystkic icznościow oformatow okol ch wielk tło - białe acja Logotyp site, druki e aplik h web azan plakaty, B: we wszystkic p, itd Wsk roll-u Logotyp PopUp, ścianki banery, Logotyp

B

A

2

1

2

y Ministr ign Affairs of Fore ic of Poland Republ

y Ministr ign Affairs of Fore ic of Poland Republ

2 1

The Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland was obliged to publish an official report summarizng the Polish Presidency of the Council of the European Union in 2011. This project was finished with strict cooperation with the officials and the final report had almost 250 pages.

The book was designed with the use of official ministry color scheme and typeface. An aesthetic layout with minimal but elegant and visible design elements was introduced to make the read pleasing. The report was distributed among European officials and other interested parties and was also used as a form of promotion of achievements that Poland obtained during this important time.

K5 0 Y100 C0 M10 485 C Pantone B31 R186 G0 4 G0 B51 Web R20

80% Black 425 C Pantone 2 G102 B102 Web R10

Rzeczpospolita Polska Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Report

ion ncy European Un e d i s e r Polish PCouncil of the of the ember 2011

Raport

1 July

c

- 31 De

Polskie Przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej 1 lipca - 31 grudnia 2011 roku

– 50 –

Table of Contents

1. Preparations Concept: Polish Presidency of the Council of the European Union . . . . . . . . . . . 11 1.1. Formal and Legal Conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.2. Geo-political Context of Polish Presidency of the Council of the European Union . . . . .

1.3. Structures Involved . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.3.1. The Government Plenipotentiary and Support Staff. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.3.2. Units Involved Domestically . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.3.2.1. Crisis Management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.3.3. Involvement of Diplomatic Missions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.3.4. Role and Responsibilities of the Permanent Representation in Brussels. . . . . . . .

1.3.4.1. Meeting Planning Co-ordinator (MPC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.4. Co-ordination and decision making during the Polish Presidency, preparation stage included . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.4.1. Review and Counselling Teams . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.4.2. Interdisciplinary Co-ordination . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.4.2.1. European Committee of the Council of Ministers (ECCM) . . . . . . . . . . . .

1.4.2.2. Committee for European Affairs (CEA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.4.2.3. Support Committee for the Polish Presidency of the Council of the European Union – Early Warning and European Dossier Analysis Team . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.4.3. Committee of the Council of Ministers/Council of Ministers . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.5. International Co-operation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.5.1. Co-operation with Member States . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.5.1.1. Bilateral Consultations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.5.1.2. Co-operation with the Hungarian Presidency . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.5.2. Co-operation with European Union Institutions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.5.2.1. Co-operation with the European Commission, the Secretary General of the Council of the European Union and the Office of the President of the European Council . . . . . . . . . . . . .

1.5.2.2. Co-operation with the European External Action Service . . . . . . . . . . . . .

1.5.2.3. Co-operation in Third Countries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.5.3. Cooperation with the European Parliament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.5.3.1. Cooperation with the European Parliament during preparations for the Polish Presidency of the EU Council . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.5.3.2. Cooperation with the European Parliament during the Polish Presidency of the EU Council . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.5.4. Cooperation of the Polish Presidency with EU advisory institutions (European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions) . . .

Editing Department of Coordination of Poland’s Presidency of EU Council Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland Published by Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland Printing and binding Rytter Investment Printing House

Publication printed on FSC certified ecological paper

Ministerstwo Spraw Zagranicznych

2. Logotyp / język angielski A. Wersja kolorowa - pozytyw / znak podstawowy Pobierz logotyp A w formacie: Pobierz logotyp B w formacie:

Logotyp A

Logotyp A, B w wersji kolorowej w pozytywie jest podstawowym elementem identyfikacji wizualnej Ministerstwa Spraw Zagranicznych Logotyp A: we wszystkich aplikacjach małych form graficznych. Przeznaczenie: papeteria, publikacje, plakaty, website, druki okolicznościowe, materiały promocyjne, itd Wskazane tło - białe Logotyp B: we wszystkich aplikacjach wielkoformatowych. Przeznaczenie: materiały BTL, POS: banery, ścianki PopUp, roll-up, itd Wskazane tło - białe Logotyp B

of Foreign Affairs Republic of Poland

34 36 37 37 37 38 38 38 39 40 41 41 46 48

2.1. Budget . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 2.2. Business partners of the Presidency . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

1

2

29 29 30 30 32

2. Organisation of the preparations and the course of the Presidency . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

2

Rzeczpospolita Polska Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ministry

13 15 17 17 21 27 27 28 28

Ministry of Foreign Affairs Republic of Poland

5 1

C0 M100 Y100 K5 Pantone 485 C R186 G0 B31 Web R204 G0 B51

2

Black 80% Pantone 425 C Web R102 G102 B102

– 51 –

Report

Ministry of Foreign Affairs – European Union presidency report

1 .

1.

Preparations Concept: Koncepcja przygotowań i sprawowania prezydencji Polish Presidency of the Council of the European Union

– 52 –

1.3. Structures involved

the Committee of European Integration8, a relevant ordiordi nance to this effect was published.9 For ensuring co-ordination of all activities with rere gard to the ensuring of proper security throughout the Presidency, an Interdisciplinary Security Team for the Preparations for and Duration of Poland’s Presidency of the European Union Council in 2011 was appointed by virtue of Ordinance No. 60 of the President of the Council of Ministers of 28 July 2009. The team could be set up only once the ordinance appointing the Plenipotentiary was amended as concerns modification to his competencies in the field of co-ordinating activities to ensure security throughout the period in preparations for and duration of Poland’s Presidency of the European Union Council.10 Another change in the structure of preparing Poland for the Presidency of the European Union Council resulted from the appointment of a Governmental Plenipotentiary for Security in the Preparations for and Duration of Poland’s Presidency of the European The Office for the Committee of European Integration was liquidated by virtue of the Committee of European Integration Act of 27 August 2009 (Journal of Laws No. 161, item 1277).

8

Council of Ministers Ordinance of 12 January 2010 amending the ordiordi nance on appointing a Government Plenipotentiary for the Preparation of Governmental Administrative Agencies and Poland’s Presidency of the Council of the European Union (Journal of Laws No. 7, item 47).

9

Council of Ministers Ordinance of 7 July 2009 amending the ordiordi nance on appointing a Government Plenipotentiary for the Preparation of Governmental Administrative Agencies and Poland’s Presidency of the Council of the European Union (Journal of Laws No. 112, item 920).

10

Union Council in 2011.11 On 28 June 2010, the President of the Council of Ministers nominated Undersecretary of State at the Ministry of Interior and Administration, Adam Rapacki, the new Plenipotentiary. His duties includ included the co-ordination of tasks of government administra administrative agencies, and in particular of specialist services form forming part of the Ministry of Interior and Administration, to the end of ensuring security throughout the period of preparations for and duration of Poland’s Presidency of the European Union Council. These tasks included, but were not limited to, ensuring the safety of conference venues and meeting participants, fire protection, and medical services. The Plenipotentiary was supported by a Security Team for the Preparations for and Duration of Poland’s Presidency of the European Union Council in 2011, appointed by virtue of the Plenipotentiary’s Instruction No. 1 of 8 July 2010. The team constituted a review and counselling entity.

All preparation-related decisions were passed by the European Committee of the Council of Ministers, later renamed the Committee for European Affairs, as well as the Committee of the Council of Ministers (CCM), and the Council of Ministers itself. All key documents adopted in the area of preparations for and duration of Poland’s Presidency of the European Union Council have been listed in the Table below.

Name of Document

Council of Ministers Ordinance of 28 May 2010 on appointing a Government Plenipotentiary for Security in the Preparations for and Duration of Poland’s Presidency of the European Union Council in 2011 (Journal of Laws No. 98, item 628).

11

Table 1. Documents Concerning Preparations for the Presidency Name of Document Ordinance on appointing a Government Plenipotentiary for the Preparation of Governmental Administrative Agencies and Poland’s Presidency of the Council of the European Union Programme of Preparations for and Duration of the Polish Presidency of the Council of the European Union Information on Services Provided to Preparation Agencies of the European Union Council – Defining the Polish Presidency 2011 Model

Adoption/Assessment Date 15 July 2008 (CM) 10 October 2008 (ECCM) 13 January 2009 (CM) 28 November 2008 (ECCM)

Guidelines for Ministries and Central Authorities on Estimating Funds Required for the Organisation and Support for the Polish Presidency of the Council of the European Union in the Second Half of 2011

2 March 2009 (ECCM)

Information for Institutions Participating in Preparations for Presidency of the European Union Council – Application Limits for the Presidency Corps Included in the Central Training System

12 May 2009 (ECCM)

Multiannual Programme: Preparation, Support, and Duration of the Polish Presidency of the Council of the European Union in the Second Half of 2011 Resolution on the Setting up of a Multiannual Programme to Ensure Funding of PLN 430 million for Purposes of Preparations for and Duration of the Polish Presidency of the Council of the European Union

9 June 2009 (ECCM) 23 June (CM)

29 June 2009 (CM)

Good Practices Catalogue. Guidelines to Partnership Contracts with Businesses Operating to Support the Organisation of the Polish Presidency

21 July 2009 (ECCM)

Priorities and Programming of the Polish Presidency of the Council of the European Union in 2011

21 July 2009 (ECCM)

Strategic Assumptions for Artistic Events Organised during the Polish Presidency of the Council of the European Union in the Second Half of 2011

30 July 2009 (ECCM)

Preparations for the Polish Presidency of the Council of the European Union – Works on the Presidency Meetings Calendar

8 September 2009 (ECCM)

Information on Additional Allocation of Funds from a Target Provision of the State Budget, Part 83, Item 9: Costs Relating to the Preparation of Administrative Agencies for Poland’s Presidency of the European Union Council and Representation at the European Court of Justice, for Purposes of Internships and Study Tours in 2009 within the Framework of Preparations for the Polish Presidency of the Council of the European Union

8 September 2009 (ECCM)

Criteria of Defining Sector-Related Priorities of the Polish Presidency of the Council of the European Union

22 September 2009 (ECCM)

Information on the Selection of EU Member State Capitals and Third Country Capitals Participating in the Cultural Programme of the Polish Presidency of the Council of the European Union in the Second Half of 2011

13 October 2009 (ECCM)

Preparations for the Polish Presidency of the Council of the European Union – Works on the Presidency Meetings Calendar, Part Two

27 October 2009 (ECCM)

Executive Document to the Multiannual Programme: Preparation, Support, and Duration of the Polish Presidency of the Council of the European Union in the Second Half of 2011

22 December 2009 (ECCM)

Organisation of Interpreting Services for Meetings Held in the Course of the Polish Presidency of the Council of the European Union

22 December 2009 (ECCM)

Assumptions to the Cultural Programme of the Polish Presidency of the Council of the European Union in the Second Half of 2011: Poland and Brussels.

29 January 2010 (ECCM)

Calendar of Meetings Planned in the Course of the Polish Presidency of the Council of the European Union in 2011

12 February 2010 (ECCM)

Recommendations for Ministers on Co-operating with the European Parliament during Preparations and Duration of the Polish Presidency of the Council of the European Union Rules of Funding and Organising Meetings Held in Poland during the Polish Presidency of the Council of the European Union Annex 5.3: List of Meetings Held Centrally under the Polish Presidency of the Council of the European Union in the Second Half of 2011 Supplementary Annex: List of Meetings for Purposes of which a Presidency Facility is to be Provided Permanent Representation of the Republic of Poland to the European Union in Brussels and other Diplomatic Posts – Staff Support for the Duration of the Polish Presidency of the Council of the European Union

18

Adoption/Assessment Date

Facilities Recommended as National Meeting Venues for the Polish Presidency of the Council of the European Union in 2011

3 March 2010 (CEA)

9 March 2010 (CEA) 9 April 2010 (CEA)

19 March 2010 (CEA)

19

– 53 –

Report

Ministry of Foreign Affairs – European Union presidency report 1.2. Geo-political Context of the Polish Presidency of the Council of the European Union

1.1. Formal and Legal Conditions

I

dialogue in the course of the Presidency itself; the frefre quent presence of the Plenipotentiary and of Polish minmin isters at EP plenary sessions and sessions of individual EP committees, participation in numerous parliamentary debates included; introducing a supplementary forum for dialogue with the EP in the form of monthly informal dede bates of presidential ministers with Members of the EP, such as ‘Meet the Presidency’ in Strasbourg. Key events organised as part of the preparations preceding the Polish Presidency and determining the Presidency-EP relarela tions included visits paid to Warsaw by the Conference of Presidents of the European Parliament, the EP’s major political groups, and the Parliament’s commitcommit tees, as well as the Plenipotentiary’s June 2011 meetmeet ing with the Conference of Presidents of the European Parliament. In the course of the latter, the Plenipotentiary described the Polish Presidency’s priorities and propro gramme in assorted sectors of European Union work, presented the Presidency’s expectations of the European Parliament, and outlined the vision of co-operation bebe tween the Polish Presidency and the EP. Thanks to long-term and multifaceted preparations for the Polish Presidency of the Council of the European Union, neither the new quality of European institutional operations under the new Lisbon Treaty regime, nor challenges stemming from lack of former experience as the acting European Union Council Presidency impactimpact ed the organisational or technical efficacy of the Polish Presidency, in particular in comparison with Member States more experienced in the field. In consequence, it may be concluded that the professional nature of organisational and technical preparation blended in with the absence of complexes allowed the Polish Presidency to remain ambitious and efficient in the process of designing, delivering, and presenting its position with regard to a number of priority issues on all Union forums. This may be, for example, proven by the Polish Presidency’s activeness during European Parliament debates, focusing among others on the Multiannual Financial Framework, the financial, economic and social crisis within the EU, and the state of the European Union; by sound preparation for European Union sessions; by partaking in the design and adoption of the agreement on EU’s anti-crisis action; by adopting the Joint Declaration of the Warsaw Eastern Partnership Summit; and by drafting an agreement concon cerning EU’s position for purposes of the Durban Climate Conference.

Under formal and legal conditions amended by virvir tue of the Lisbon Treaty, it ought to be recognised that wherever beneficial and feasible, the Polish Presidency took advantage of Treaty provisions to introduce favourfavour able sector-related and political directions to the process of drafting European policies.

nternationally, the first half of 2011 brought mainly unchanged financial and economic crisis conditions to the majority of European states. The ever-growing risk of the breakdown of the euro as the common currency of European Union Member States was another factor attracting the attention of the rest of the world, including leaders of the G-20 countries. These problems were superimposed by continuous long-term recession, and grave uncertainty as to further developments in the US economy. Globally, the period of preparation for and the actual holding of the Polish Presidency coincided with groundbreaking changes in Arab states. Tunisian, Egyptian, and Libyan citizens began their struggle for democracy and respect for human rights. Although it was obvious that Tunisians, Egyptians, and Libyans would have to bear the brunt of action themselves in order to legitimise such democratic movements, they did little to conceal avid hopes of the North Atlantic Treaty Organisation and other international political-and-economic organisms, such as the UN or EU, for example, offering active support to pro-democratic rising. Despite the unfavourable economic condition of the majority of NATO and the EU Member States, they did not remain indifferent to the dramatic needs of the Arab Spring.

In Poland’s immediate neighbourhood, the international community was primarily concerned with the escalated repression against Belorussian oppositionists, Polish minority activists included, by President Alexander Lukashenko. During the first half of 2011, international public opinion was also troubled by the severe political and legal action taken by Ukrainian state authorities against the leader of the Ukrainian opposition Yulia Tymoshenko.

Such an attitude by the authorities of both countries towards European standards and values impacted two upcoming events, crucial to both states and coinciding with the Polish Presidency of the Council of the European Union. Firstly, the organisation and results of the Warsaw Eastern Partnership Summit, postponed to September 2011; secondly, the prolonged Ukrainian/European Union negotiations concerning the association agreement, including the Deep and Comprehensive Free Trade Area (DCFTA) agreement. In both cases, given their respective diversity, justified concern arose that events in both states could result in a deterioration of their political relations with the European Union. In effect, the process of bringing Minsk and Kiev closer to European Union structures – via the Polish Eastern Partnership Summit initiative and the association agreement with Ukraine – became jeopardised. Concurrently, the European Union was becoming increasingly aware of the fact that its former neighbourhood policies had yielded rather moderate results,

proving insufficiently flexible in light of the changes taking place in its diversified environment.4 The European Union agenda for the first half of 2011 cri highlighted issues of the political and economic crisis in Greece, of matters troubling the eurozone, and of the increasingly distinctive concept of a two-speed Europe. Given the circumstances, EU Member States ac were attentive and diversified in their tolerance of actions taken by German and French leaders to aid Greece in overcoming its in-house economic and social crisis.

Reasonably, it was believed that the Greek crisis may bring tragic consequences to other European Union countries. The Union was anxiously watching the new and grave symptoms of economic difficulties sprouting in other European economies alongside Greece, in Ireland, Spain, Portugal, and Italy in particular.

From the vantage point of the upcoming Polish Presidency of the Council of the European Union, tremen tremendous importance was attached to in-house European Union efforts to reach an accord with the European Parliament, and the follow-up introduction of a package of six pieces of legislation fortifying financial supervision in eurozone countries – the so-called ‘Six-Pack’. Another matter of key importance to the Polish Presidency was that of further finalisEuropean Union expansion, and especially of finalis ing accession negotiations with Croatia and continuing supthem with Turkey. As the future Presidency, Poland sup ported continued sound co-operation with the President of the European Council, the High Representative, and the European Commission for the purposes of the as yet agreenon-finalised process of drafting a much-delayed agree ment on co-operation between the European Union and the Russian Federation. The matter of finalising formal relations between both organisms was also crucial in the context of prolonged negotiations concerning Russian accession to the World Trade Organisation. Despite the earlier hopes of making EU-Russian relations more dynamic thanks to the Partnership for Modernisation facility, the first year of its history blatantly displayed a lack of any new or specific factors boosting mutual co-operation.

In general terms, the international situation on the eve of the Polish Presidency of the Council of the European Union was enormously complicated politically as well as economically. The deteriorating US-Pakistani relations following Osama-bin-Laden’s death, the ever-increasing economic and political importance of the Chinese People’s Republic, co-operation developing between leading emerging economies (Brazil, Russia, India, China, and the Republic of South Africa) to a certain detriment of those states’ relations with the European Union, and On 25 May 2011, the EC and HR published a document entitled A New Response to a Changing Neighbourhood, containing conclusions summasumma rising a review (spanning a period exceeding one year) of the European Neighbourhood Policy, and suggested improvements thereto.

4

14

15

– 54 –

Report

2.3. Management of human resources

sections of public administration of the state presiding over the Council of the European Union.

Speakers included experts from the General Secretariat of the Council of the European Union, the European Commission, and the European Parliament (includ(includ ing Polish representatives of these institutions holdhold ing managerial positions). The list of the speakers was drawn up in arrangement with the General Secretariat of the Council of the European Union and also with the experts of the European Parliament and the European Commission. Responsible for the implementation of the consultations was the Department of the EU Presidency Coordination in the Ministry of Foreign Affairs.

Horizontal meetings As part of the series, two horizontal meetings for the members of the Council of Ministers and two meetmeet ings for the members of the Committee for European Affairs were organised. The members of the latter were also invited to one of the meetings for the members of the Council of Ministers. The meetings were organised on the fringes of the sessions of the Council of Ministers (in collaboration with the Council of Ministers Department in the Chancellery of the Prime Minister) as well as the sesses sions of the Committee for European Affairs. The subject range of the meetings included collaboration between EU institutions and the rotating Presidency, the role of the General Affairs Council after the Treaty of Lisbon, the role of the General Secretariat of the Council of the European Union in its capacity as a partner of the Presidency, the decision-making process in the EU (including the procedure of co-decision, collaboration within COREPER I, and collaboration with the European partner), and the know-how of the Presidency.

Subject meetings

2.3.2.3. Internships and study visits

Moreover, the Ministry of Foreign Affairs coordi coordinated and participated in subject meetings – for con constitutional ministers, secretaries, and undersecretaries of state implementing European policies in the main subject areas. The meetings were organised on the re request of the interested sectors: the Ministry of Justice, the Ministry of Environment, the Ministry of Labour and Social Policy, and the Ministry of Economy (altogether four meetings).

Preparation for the Presidency provided the opportunity to participate in internships as part of programmes conducted by EU institutions: » the programme of structural internships in the European Commission » the programme of internships in the General Secretariat of the Council of the European Union.

With the collection and preservation of the most crucial information gained during internships and study visits in mind, a list was drawn up of good practices named in reports by the participants. The list was made available on the extranet of the Presidency, to which all the members of the Presidency Corps had access.

Conducted in 2009 was a central programme of financing of the internships and study visits from the specific provisions of the state budget for 2009. It was coordinated by the Government Plenipotentiary for the Preparation of Administrative Agencies and Poland’s Presidency of the Council of the EU. As part of the programme, altogether 50 internships projects were conducted for 21 public administration institutions.

The financing of the costs incurred by covering the internships and study visits in 2010 and 2011 was included in the multiannual programme in the sectoral part.

The individual sectors drafted their own plans for specialist training, study visits, and internships preparing their staff for carrying out the Presidency. On these grounds, appropriate financial assets were reserved as part of the multiannual programme.

»

Individual specialist English language workshops for the highest-ranking state officials

The workshops were conducted from March to July 2011 by the company The Tower, addressed to the highhigh est-ranking state officials: constitutional ministers, secresecre taries, and undersecretaries of state, and heads of central institutions of key importance for the implementation of European policies. The workshops were attended by 19 participants. »

Seminars and workshops on the EU for people involved in carrying out the Presidency

In 2008–2010, the Ministry of Foreign Affairs in collabocollabo ration with foreign training institutions of renown organorgan ised a series of seminars and workshops on knowledge of the European Union and decision-making processes for the public officers involved in the preparation and course of the Presidency (also from beyond the Presidency Corps). The subject range of the seminars and workshops is presented in the table below.

2.3.3. Human resources reinforcements of administration and foreign missions

Table 8. Subject range of the seminars and workshops organised Seminar and workshop themes

The new character of tasks and the major burden on the personnel of administration entailed by the preparation and course of the Presidency proved the need for temporary reinforcements in the human resources of national administration and diplomatic missions. The justification for such a reinforcement also stemmed from the experience of the states that held their presidencies earlier. To achieve this, a reinforcement of national administration was envisaged by delegating the staff of EU institutions, and also a reinforcement of foreign missions by delegating additional experts from the country.

Organised in collaboration with

Presiding over working groups during the Presidency of the EU Council

European Institute of Public Administration EIPA Antena in Warsaw

Presiding over working groups of the EU Council in the context of the Presidency: tasks of working group chairs and their deputies, and simulations of negotiations in EU institutions

Ecole Nationale d’Administration CEES-ENA as part of the project by the Organisation interinter nationale de la Francophonie (International Organisation of La Francophonie)

Coordination of the Presidency of the EU Council

Irish Institute of Public Administration IPA

The Irish experience in the preparation and carrying out the Presidency of the EU Council

Irish Institute of Public Administration IPA

Practical aspects of applying regular legislative procedure in the EU decision-making process

General Secretariat of the Council of the European Union, European Commission, and European Parliament

The role and tasks of the Presidency after the Treaty of Lisbon

Ecole Nationale d’Administration CEES-ENA

2.3.3.1. Delegation of staff from EU institutions to the Polish administration for the period of the Polish Presidency During the Polish Presidency of the Council of the European Union, there was an option to use the support of officers delegated from EU institutions.

Much like other countries holding the Presidency earlier, Poland decided to take this opportunity.

Towards the end of 2010, the European Commission administradecided to delegate 10 officers to the Polish administra tion for the duration of the Presidency, while the General Secretariat of the Council of the European Union deldel egated one officer. They carried out tasks in the Ministry of Finance, Ministry of Economy, Ministry of Justice, Ministry of Foreign Affairs, and at the Permanent Representation of the Republic of Poland to the EU in Brussels.

2.3.3.2. Reinforcement of the Permanent Representation of the Republic of Poland to the EU and of other diplomatic missions ‘Program Przygotowań Rzeczpospolitej Polskiej do Objęcia i Sprawowania Przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej’ [Programme of preparation of the Republic of Poland for taking up and carrying out the Presidency of the EU Council] assumed the reinforcement of the staff of the Permanent Representation of the Republic of Poland to the EU and of some diplomatic missions. It was to cover the period directly preceding the Presidency and the Presidency itself, and pertain on the one hand to expert and on the other to secretarial and assistant posts. The additional human resources made it possible to prepare the institutions duly for the Presidency, and to ensure the necessary level of managing tasks during the Presidency.

In the case of bilateral missions, especially those that participated in the implementation of the Eastern Partnership were reinforced, as well as those where the need to reinforce the representation was significant from the point of view of the EU agenda. Moreover, reinrein forcement was required in the states in which Poland held a local presidency, and also wherever there was the need to provide expert support to the mission in the matters internarelated to providing services for participation in interna tional organisations. The diplomatic missions covered by the reinforcement through expert support are listed in the table below.

The procedure of co-deciding and negotiation mechanisms during Ecole Nationale d’Administration CEES-ENA the decision-making process in EU institutions

64

65

– 55 –

Report

City of Toruń – investor brochure Format: custom (200x200 mm) Pages: 8 Binding: stitched booklet Paper: 150 g/m2, glossy

The city of Toruń started this project to introduce and promote the newly designated JAR multifunctional area within the city borders which was planned to serve as a modern industrial hub. This brochure was meant to be as simple as possible and yet deliver a modern look at the possibilites that await the investors who decide to choose that location. The wordset behind the project consisted of expressions like modern, global, high-tech, accessible.

City Hall of Toruń The Investor Assistance Office 126b Grudziądzka Street, 87-100 Toruń, Poland phone: +48 56 611 84 09, +48 56 611 84 99 fax: +48 56 611 85 16 e-mail: boi@um.torun.pl www.boi.torun.pl

– 56 –

Technical infrastructure The commune of the City of Toruń, trying to meet the expectations of potential investors, set about to developing service infrastructure of the investment land. The first stage was preparing design plans and specifications, which include road development with lighting, rain drainage system, water infrastructure and sanitary drainage system.

Next, on its basis, developing service infrastructure started on the land located in the area of the following streets: Grudziądzka, Polna and Ugory. This project is a chance for increasing the investment attractiveness of this area and preparing it for the needs of a potential investor.

Description of the real estate

The investments, connected with developing service infrastructure on the JAR area, are the Toruń commune’s own tasks and they are realised by the Roads Authority in Toruń and Toruńskie Wodociągi Ltd.

The estate is located in the north part of the city by the exit road towards Gdańsk at the distance of 6 km from the Pomeranian Special Economic Zone. The area is directly located by the national road no. 91. The location provides access to the surrounding communication routes. Vacant land, grassy, partly covered with broadleaved trees and bushes. From the north side the area borders with the Łysomice district.

The JAR investment areas include the area planned for residential development, as well as a wide program of estate commercial services and public services in the scope of education, healthcare, sport, leisure and culture.

Economical activation of areas adjoining the national road no. 91 was also taken into consideration, which delineated a strip of service and production land. A part of this area is under the auspices of Pomeranian Special Economic Zone, where one can operate a business on preferential terms, tailored to the individual needs of the entrepreneur.

Purpose of the land On 1st of March, 2007 the Toruń City Council passed a resolution no. 51/07 on local land development plan for the areas located in the vicinity of the following streets: Grudziądzka, Polna and Ugory.

As a result of realising the abovementioned tasks, Toruń along with the whole region gained areas that are attractive for investment and attractive from the civilisation point of view. Urban regeneration of the JAR areas is an essential element of development of the city and is an effect of a long-term policy of the local government of the City of Toruń, which aims at development and raising the investment attractiveness of Toruń.

From the land covered by the development plan (417 ha) a total of 168 ha is allotted for building purposes, including: • 50 ha for multi-family apartment buildings, • 39 ha for single-family buildings, • 22 ha for services, • 57 ha for services / production.

– 57 –

City of Toruń – investor brochure

The scope of developing road infrastructure for the JAR investment areas Task Task 1

Length of section (in meters) 2000 1400

Task 3

550

sections between Poland and Traktorowa Street

630

north section of the service road along Grudziądzka Street

service road along Grudziądzka Street

Task 5

350

new section connecting Polna and Grudziądzka Streets

Task 6

950

section of Ugory Street from Polna Street and further in the north direction towards JAR housing estate

Status

Realisation date / planned realisation date

1

Preparation of a local plan

Finished

2007

2

Geodetic divisions

Finished

2007

3

Performing the “Multi-business programme and spatial concept (...)

JAR housing estate”

Finished

2008

4

Underground service infrastructure - 1st stage (tasks 1, 6, 8, 9), including: water pipelines and sewage piping; storm sewer system

Finished

2012

5

Underground service infrastructure - 2nd stage (tasks 2, 3, 4, 5, 7), including: water pipelines and sewage piping; storm sewer system

Finished

2012

No.

loop at Polna Street, Traktorowa Street with two sections on the south side

Task 2

Task 4

Action schedule for service infrastructure for the JAR areas

Description of the section

section of Polna Street in the existing outline up to railway tracks

Task

Task 7

360

Task 8

670

within the territory of JAR housing estate

6

Road infrastructure construction - 1st stage (task 6)

Finished

2012

840

within the territory of JAR housing estate - closing of the loop

7

Road infrastructure construction - 1st stage (task 1)

Under construction

2013 -2014

8

Road infrastructure construction - 1st stage (task 8)

To be constructed

2014

9

Road infrastructure construction - 2nd stage (task 2, 3, 4, 5, 7)

To be constructed

2014 - 2015

Road infrastructure construction 10 - 1st stage (task 9)

To be constructed

2015

Task 9

Tasks in progress Completed tasks

– 58 –

Real estate intended for multi-family apartment buildings

Real estate intended for services / production

No.

Planning unit

Number of floors

Plot no.

Area in ha

Plot no.

Area in ha

1

MW 1

III

207

2,4537

sold

1

U/P72

157/1

3,1448

2

MW 2

III

204, 239

2,8583

sold

2

U/P72

157/2

3,4472

3*

MW 3

III

198/1, 232/1

3,2453

3

U/P73

166/1

3,3097

4

U/P73

166/2

2,7302

5

U/P73

166/3

2,5672

6

U/P74

191/1

3,1590

7

U/P74

191/2

2,3332

8

U/P74

191/3

2,3350

4*

MW 4

III

202/2

No. Planning unit

1,8120

5

MW 5

III

171

3,2568

6

MW 6

III

129

2,7190

7

MW 7

III

163

3,1877

8

MW 8

III

187

3,2013

9

U/P74

191/4

2,3351

9

MW 9

IV

132

3,5536

10

U/P74

191/5

2,3350

10

MW 10

IV

162

4,0164

11

U/P74

191/6

2,3351

11

MW 11

IV

173

3,3885

12

U/P74

191/7

2,3350

12

MW 12

IV

175

3,2454

13

U/P74

191/8

2,3318

14

U/P74

191/9

2,8882

15

U/P74

191/10

2,4554

16

U/P74

191/11

2,0777

17

U/P75

215

1,5766

18

U/P76

217

5,9792

19

U/P77

220/1, 220/3

2,6427

20

U/P77

220/4

2,3517

13

MW 13

IV

185

2,3925

14*

MW 14

IV

199

1,8952

200/1

1,7619

sold

200/2

1,4170

sold

200/3

3,1370

15

MW 15

IV

* Ownership of the Commune of the City of Toruń and TTBS

Investment sites under patronage of the Pomeranian Special Economic Zone Ltd.

Sold

– 59 –

The Saint Anna Peak Landscape Park – pocket tourist guide Format: A5 (148x210 mm) Pages: 38 Binding: stitched booklet Paper: 115 g/m2, glossy

wy brazo y” o j a r K nn Park św. A a r ó „G

AJOB RAZO

Zespół Opolskich Parków Krajobrazowych

SK

IE

KR

WY

PARK

Park Krajobrazowy Góra Św. Anny (The Saint Anna Peak Landscape Park) is a nature preserve located in southern Poland. The park officials desire was to design a pocket guide that would cover all the necessary information about hiking in the park and the nature & architecture found there. The book needed to be rich in content, especially photographs and yet remain compact and readable. An icon system was used throughout the guide to highlight the most important tips and trivia about the area.

GÓRY OPAW

nik wod

Prze

ÓRY

OPAW

S

Wydawnictwo dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu WFOSiGW

– 60 –

Poprzednia strona: Wiewiórka pospolita

34

PA R K K R A J O B R A ZO W Y „ G Ó R A Ś W. A N N Y ”

Spis treści

Na tej stronie: Sójka zimą

Poniżej:

Ogólna charakterystyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Dochodzimy do rozdroża przy boisku sportowym w Czarnocinie i skręcamy w kierunku lasu. Droga leśna wiedzie granicą rezerwatu „Grafik”. W lesie mijamy ➠

➠ kamienną płytę z napisem „Filio” (zwaną

Grafikiem), upamiętniającą tragiczną śmierć na polowaniu młodego hrabiego Renarda, syna właściciela dóbr strzeleckich.

Rezerwat „Grafik” utworzono w celu zachowania lasu bukowego o charakterze naturalnym z udziałem licznych drzew pomnikowych. Występują tu trzy zespoły buczyn, różniące się między sobą składem florystycznym runa i warunkami siedliskowymi. Gleby bogatsze pod względem zawartości próchnicy, wilgotne lub świeże, zajmują płaty żyznych buczyn: sudeckiej i niżowej. Z kolei kwaśna buczyna niżowa porasta ubogie z natury zakwaszone podłoże. Runo jest ubogie gatunkowo i posiada strukturę skupiskową. Dominują w nim: konwalijka dwulistna, kosmatka owłosiona, szczawik zajęczy. W niektórych płatach występują różne mszaki.

Geologia Chełmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Flora Parku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 Autorzy tekstów: Beata Wielgosik Elżbieta Ozimowska Marek Zarankiewicz Roman Gohly

PA R K K R A J O B R A ZO W Y „ G Ó R A Ś W. A N N Y ”

Ś C I E Ż K I DY D A K T YC Z N E W PA R K U K R A J O B R A ZO W Y M

Fauna Parku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 Walory kulturowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 Inne formy ochrony przyrody na obszarze Parku . . . . . . . . . . . . . . .15 Ścieżki dydaktyczne w parku krajobrazowym . . . . . . . . . . . . . . . . . .20

Zdjęcia: Sebastian Okołotowicz (SO) Elżbieta Ozimowska (EO) Beata Wielgosik (BW) Marek Zarankiewicz (MZ)

Ścieżka dydaktyczna „Wokół okół Góry Św. Anny”. . . . . . . . . . . . . . . ..20 20 Ścieżka dydaktyczna w rezerwacie geologicznym . . . . . . . . . .25 Ścieżka dydaktyczna „Z Żyrowej do Góry św. Anny przez rezerwat Lesisko” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28

Mapy: Marek Zarankiewicz

Długość trasy: 12 km Czas trwania wędrówki: ok. 4 h Ścieżka rozpoczyna się obok siedziby Parku. Idziemy główną drogą do ul.

Powstańców Śląskich. Następnie po lewej stronie mijamy stary kamieniołom, w którym znajduje się rezerwat geologiczny. Kierujemy się drogą prowadząca do Zajazdu Pod Górą Chełmską. Następnie skręcamy w prawo i idziemy ok. 150 metrów drogą asfaltową, by znowu skręcić w prawo i granitową drogą dochodzimy do tzw. Doliny Krowioka.

Mijamy malowniczy szpaler drzew bukowych i przechodzimy przez drewniany mostek. Skręcamy w lewo i idziemy w dół szeroką drogą; tędy wiedzie również czarny szlak im. Jana Pawła II. Po lewej stronie na stromym zboczu, oddzielonym od drogi leśnej głębokim rowem odwadniającym amfiteatr, rosną okazałe buki i duże skupiska kopytnika pospolitego. ➠

Ścieżka dydaktyczna „Z Góry św. Anny do Zalesia Śląskiego przez rezerwaty Grafik i Boże Oko” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..32 32

Projekt i skład: Michał Rytter

Ścieżka dydaktyczna „Z Góry św. Anny do Ligoty Dolnej przez Żyrową” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..35 35

Druk: Rytter Investment

Rezerwat utworzono w celu ochrony lasu świeżego z licznie występującymi ponad 100-letnim bukiem. Położony jest na zboczu wzniesienia, którego wysokość wynosi 295 m n.p.m. Również w tym rezerwacie występują 3 wyżej wymienione zespoły buczyn. Maja tu swoje stanowiska rośliny chronione: buławnik wielkokwiatowy, kruszczyk szerokolistny, bluszcz pospolity, konwalia majowa, marzanka wonna, kopytnik pospolity i kalina koralowa oraz chronione grzyby: soplówka gałęzista i sromotnik bezwstydny.

Dojazd do Góry św. Anny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38

Wydawca: Zespół Opolskich Parków Krajobrazowych, ul. Pokrzywna 11, 48-267 Jarnołtówek

Oferta edukacyjna Ośrodka Edukacji Ekololgicznej przy parku krajobrazowym „Góra Św. Anny” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Informacja turystyczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 Muzea i obiekty wystawiennicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39

ISBN: 978-83-932710-1-6

Gastronomia z noclegiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 Noclegi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40

Pomnik Filio w rezerwacie Grafik

PA R K K R A J O B R A ZO W Y „ G Ó R A Ś W. A N N Y ”

Ścieżka dydaktyczna „Z Góry św. Anny do Zalesia Śląskiego przez rez. Grafik i Boże Oko” Długość trasy: 10 km Czas trwania wędrówki: ok. 4 h

Poniżej: Aleja czereśniowa

➠ kościół Świętego Krzyża. Znajdują się w nim

trzy ołtarze z obrazami, przedstawiającymi XI, XII i XIII stację Drogi Krzyżowej. Na bocznych ścianach widnieją portrety fundatorów Kalwarii i klasztoru - Jerzego Adama Gaszyny i Antoniego Gaszyny. W podziemiach kościoła mieszczą się krypty grobowe m. in. rodziny Gaszynów i pustelnicy Petroneli.

Mijamy fragment kalwarii z drzewostanem lipowo-jesionowym i dochodzimy do gmachu Muzeum Czynu Powstańczego. W budynku tym oprócz wystaw stałych opowiadających o powstaniach śląskich, mieszczą się także bardzo ciekawe, przyrodnicze wystawy czasowe, prowadzone przez pracowników Działu Przyrody Muzeum Śląska Opolskiego.

Ścieżka rozpoczyna się przy siedzibie Parku. Stąd ruszamy ulicą Leśnicką do drogi prowadzącej do Domu Pielgrzyma.

Skręcamy w prawo i przechodzimy obok kaplicy św. Magdaleny. W 1781 r. odbudowaną kaplicę hrabia Antoni Gaszyna, zwany odnowicielem kalwarii przeznaczył na swój przyszły grobowiec. Do dzisiaj nad wejściem znajduje się pięknie odnowiona płyta nagrobna z postacią zmarłego, herbem i dwujęzycznymi napisami epitafijnymi. Jednym z piękniejszych zabytków sztuki sakralnej na kalwarii jest ➠

33

w kierunku południowym udajemy się do Zalesia Śląskiego

Czynnikiem wzbogacającym walory

Poniżej, od lewej: Kaplica Trzeciego Upadku Kwaśna buczyna niżowa Kaplica Gradusy

Dalej ścieżka prowadzi przez teren kalwarii. Kolejno mijamy kaplice: Drugi Upadek, Pałac Heroda i św.

Weronika, za którym skręcamy w lewo. Przechodzimy obok kaplic: Szymon Cyrenejczyk, Spotkanie z Maryją, Pierwszy Upadek, Przyjęcie Krzyża, Gradusy i Ratusz Piłata.

Kierujemy się w stronę wąwozu, mijamy pojedyncze zabudowania i wchodzimy na asfaltową drogę, przy której znajduje się niewielka kapliczka zwana Cedron. Idziemy w dół w stronę Leśnicy, w pobliżu której znajduje się wywierzysko „Siedem Źródeł”. Woda wypływa spod stromej wapiennej ściany skalnej. Źródła nigdy jeszcze nie wyschły, ani nie zamarzły.

Niezależnie od pory roku temperatura wody jest stała. Wywierzysko daje początek potokowi Cedron, znanemu również pod nazwami Padół i Anka.

Za gospodarstwem, przez który

Wieża pałacu w Żyrowej

Po lewej: Dolina Krowioka

Nasiona kasztanowca

przyrodnicze tego obszaru są zabytkowe parki w Lichyni, Wysokiej i Żyrowej. Rosną w nich drzewa objęte ochroną pomnikową (patrz: pomniki przyrody) oraz drzewa o rozmiarach predysponujących do objęcia ochroną. Spotkać tutaj można gatunki obcego pochodzenia.

Spośród innych parków krajobrazowych w Polsce ten wyróżnia się dużą ilością zabytków kultury materialnej. Na terenie parku znajduje się ponad 200 zabytkowych obiektów. Należą do nich m.in.: zespół klasztorny w Górze św. Anny z bazyliką św. Anny, annogórska kalwaria, zespół pałacowo-parkowy w Żyrowej, kościoły w różnych stylach architektonicznych niemal w każdej miejscowości, kamienice, olbrzymia ilość kapliczek, krzyży i przydrożnych figur świętych, amfiteatr skalny. Z kolei obiekty architektury przemysłowej, to: piece wapiennicze, młyny wodne i wiatraki.

W celu ochrony dziedzictwa kulturowego Polski obszar krajobrazu kulturowego Góry św. Anny wytypowany został w 1993 r. na zlecenie UNESCO na Listę Światowego Dziedzictwa. W 2004 r.

„Górę Świętej Anny - komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy” uznano za pomnik historii (forma ochrony zabytków). Celem jego ochrony jest zachowanie, ze względu na wartości kulturalne, założenia kalwaryjskiego, jako przykładu zespolenia obiektów architektury z otwartym krajobrazem, będącego jednocześnie materialnym świadectwem przenikania się kultur, religii i postaw patriotycznych. Obecnie w Polsce mamy 44 pomniki historii, a są wśród nich takie perełki jak np.: kopalnia soli w Wieliczce czy zespół zamku krzyżackiego w Malborku.

15

Inne formy ochrony przyrody na obszarze Parku Rezerwaty Na terenie Parku znajduje się 6 rezerwatów przyrody, w tym: • • • • • •

rezerwat geologiczny „Góra Św. Anny” rezerwat florystyczny „Ligota Dolna” rezerwat leśny „Lesisko” rezerwat leśny „Grafik” rezerwat leśny „Boże Oko” rezerwat leśny „Biesiec”

Rezerwat geologiczny „Góra Św. Anny” utworzono w 1971 r. w części dawnego wyrobiska po eksploatacji nefelinitu i wapieni w Górze św. Anny. Na niewielkiej powierzchni wynoszącej zaledwie 2,58 ha występuje ciekawa i skomplikowana budowa geologiczna oraz wyjątkową roślinność. Przedmiotem ochrony jest tutaj strefa kontaktu skał pochodzenia wulkanicznego ze skałami osadowymi okresu triasu i kredy. Zjawiska wulkaniczne związane są z trzeciorzędowymi ruchami tektonicznymi, jakie zachodziły w Sudetach.

W celu umożliwienia odbywania zajęć edukacyjnych na terenie całego wyrobiska wyznaczono ścieżkę dydaktyczną z tablicami opisującymi różnorodność geologiczną tego miejsca (patrz: ścieżka dydaktyczna w rez. geologicznym).

Innym miejscem godnym uwagi jest kamieniołom położony na Ligockiej Górze Kamiennej w okolicy miejscowości Ligota Dolna. Ligocka Góra Kamienna to najdalej na północ wysunięte w Parku Krajobrazowym „Góra Św. Anny” wzgórze, o płaskiej partii grzbietowej. Wierzchowina wzgórza posiada kształt owalny o wymiarach 350mx750m.

Trzon Ligockiej Góry Kamiennej budują wapienie środkowego triasu: warstwy gogolińskie i terebratulowe. Kamieniołom składa się z dwóch poziomów: poziom dolny tworzą górne warstwy gogolińskie, poziom górny stanowią warstwy górażdżańskie.

W podłożu górnej platformy wydobywczej widać dobrze zachowane riplemarki - struktury prądowe powstałe w wyniku falowania wody. Współcześnie można je obserwować na dnie, w strefie przybrzeżnej rzek i jezior.

Na północno-zachodnim i południowozachodnim zboczu w 1959 r. na powierzchni 4,90ha utworzono rezerwat „Ligota

– 61 –

Gałązka klonu jawor

PA R K K R A J O B R A ZO W Y „ G Ó R A Ś W. A N N Y ”

Walory kulturowe

Muzeum Czynu Powstańczego utworzone zostało w 1964 roku przez Muzeum Śląska Opolskiego, jako jego wyspecjalizowany oddział. Pierwotnie placówka mieściła się w budynku dawnej szkoły w Leśnicy, gdzie w czasie III Powstania Śląskiego stacjonował sztab powstańczy. W 1980 r. muzeum zostało przeniesiono w obecne miejsce. W budynku tym w latach 1936-1939 mieściła się siedziba I Dzielnicy Związków Polaków w Niemczech.

Organizowano tu kolonie zuchowe, obozy harcerskie, zjazdy i spotkania polskich organizacji oraz kursy dla młodych rolników. W czasie II wojny światowej (1939-1945) znajdował się tu jeden spośród 26 Zal-Lagrów (obozów pracy) na Śląsku Opolskim. Muzeum ma charakter monograficzny. Jego zbiory dotyczą głównie powstań śląskich oraz plebiscytu na Górnym Śląsku. Gromadzi pamiątki po uczestnikach powstań, dokumentuje drogi życiowe powstańców.

Wartościowe zbiory to: sztandary bojowe i kombatanckie oraz pisemne rozkazy wydawane w czasie III Powstania Śląskiego.

➠

od ścieżki przeważają drzewostany złożone głównie z buków i dębów, z lewej rośnie las świerkowy. Dochodzimy do niewielkiego rozwidlenia dróg i przy rozłożystej brzozie brodawkowatej skręcamy w prawo ścieżką wzdłuż ściany młodego lasu. Rośnie tu: czeremcha zwyczajna, głóg dwuszyjkowy, świerk pospolity, sosna zwyczajna, buk zwyczajny, dąb szypułkowy i czerwony, klon jawor i klon pospolity. W oddali widać zabudowania osiedla domów jednorodzinnych w Zdzieszowicach (Stare Osiedle, Kaczorownia). Na skraju lasu rośnie rzadki na Śląsku bez hebd.

Idziemy drogą wzdłuż betonowego ogrodzenia (wcześniej w tym miejscu były sady jabłoniowe), w oddali widać rezerwat „Lesisko”. Dochodzimy do parku przypałacowego z Żyrowej.

Następnie ścieżka prowadzi wzdłuż zabytkowych zabudowań folwarcznych.

Z daleka widać ruiny wiekowej willi, pałac Gaszynów i kościół p.w. św. Mikołaja. (więcej: patrz ścieżka dydaktyczna „Z Żyrowej do Góry św. Anny przez rezerwat „Lesisko”).

Trasa wiedzie wzdłuż zabudowań gospodarczych kompleksu

Po opuszczeniu rezerwatu idziemy ścieżką leśną, która prowadzi do Granicy - przysiółka we wsi Czarnocin. Mijamy zabudowania, przechodzimy przez drogę asfaltową z Zalesia Śląskiego do Czarnocina i na granicy rezerwatu „Boże Oko” i wchodzimy w las.

Dochodzimy do mogiły powstańczej.

Na skrzyżowaniu dróg leśnych skręcamy ➠

14

Pierwsza wzmianka o Porębie pochodzi z 1485 r. Poręba wchodziła w skład dóbr wójtów Leśnicy, Strzelów, a następnie Żyrowskich. W 1637 r. wieś zakupił hr. Melchior Gaszyna i pozostawała w rękach tego rodu przez dwa wieki. Późniejsi właściciele to: von Wojski (Zwoyski), przez kilka lat książę Hohenlohe-Oerhringen. Na początku XX w. majątek w Porębie został włączony do państwa strzeleckiego. Wieś Poręba posiada nietypową dla wsi opolskiej łańcuchową zabudowę, położona jest bowiem w wąskiej, długiej dolinie. przepływa ciek (budynkiem dawnego ➠ rozpościera się niezwykłej urody panorama młyna) skręcamy w lewo w najbliższą Góry św. Anny. Docieramy do zabudowań wsi drogę gruntową. Przechodząc przez Poręba i kierujemy się oznaczeniami ścieżki wąwóz wychodzimy na wzniesienie, gdzie ➠ żółtego szlaku.

➠ Powoli teren zamienia się w płaski. Na prawo

Park otaczający pałac powstał w połowie XIX w. i ulegał ciągłym przekształceniom. W latach 30-tych ubiegłego stulecia dokonano jego istotnej przebudowy powiększając o 2 ha (aktualna powierzchnia parku wynosi: 11,5 ha). Od strony zachodniej wybudowano ogród wodny z fontannami.

W pobliżu znajdował się ogród różany, gdzie uprawiano gatunki roślin należących do rodziny różowatych (róże, rododendrony, pigwowce). Graniczące z ogrodem ściany pałacu obsadzono pnączami (milin amerykański, wisteria chińska). W tym okresie dokonano nasadzeń wielu egzotycznych drzew.

➠ w prawo. Wychodzimy z lasu i drogą

Na polach w okolicy Zalesia Śląskiego, w trakcie prowadzonych badań archeologicznych odkryto srebrne monety. Drewniany kościół w Zalesiu Śląskim istniał już w XIII w. Obecna murowana bryła pochodzi z lat 18121815. Do dnia dzisiejszego zachowało się gotyckie prezbiterium z około 1400 r.

32

35

Ścieżka dydaktyczna „Z Góry św. Anny do Ligoty Dolnej przez Żyrową”

Dolna” w celu ochrony pozostałości kserotermicznych zbiorowisk roślinnych.

Rezerwat ten jest unikalnym obiektem florystycznym i faunistycznym. Występują tu trzy zbiorowiska roślinne: murawa naskalna, niska i luźna murawa kserotermiczna i murawa kserotermiczna uboga, a także zespół zarośli krzewiastych z ligustrem pospolitym, śliwą tarniną, szakłakiem pospolitym, głogiem jednoszyjkowym i dziką różą. Prawdziwymi

rarytasami są: czosnek skalny, rozchodnik biały, szparag lekarski, chaber miękkowłosy, goździk kartuzek, przegorzan kulisty, ożanka pierzastosieczna, pajęcznica gałęzista, czosnek skalny. Z roślin chronionych należy wymienić: goryczuszkę orzęsioną, len austriacki, dziewięćsiła bezłodygowego i orlika pospolitego.

Rezerwat geologiczny „Góra Św. Anny”

Lej krasowy w nieczynnym kamieniołomie w Ligocie Dolnej

Świętokrzyskie Voivodeship – Pro(w)fity quarterly magazine Format: A4 (210x297 mm) Pages: 24 Binding: stitched booklet Paper: 135 g/m2, glossy

nr 9 ro K ii /20 13 tn y li pi ec pl ar z be zp ła eg ze m

A local magazine for National Rural Areas Network, an association within the structures of Świętokrzyskie Voivodeship in Poland. The publication covered local and national events & happenings as well as included various articles on interesting topics. The project idea was to switch from an old-fasioned local newspaper to a more modern, good-looking magazine to reach wider audience and gain better reception.

Kw

j ow iK Kra a rt a l n

a i obsz ej siec

r ów w

oj e w h–w iejsKic

ództw

to o świę

K r z ys K

ie

ictwo ien dziedz iem powin k narne ło w i e e kuli z z c s a m n i Jak kurs ami l ii kon i lg d – ? l Xi ergią .: z nam w się ze m.in a w i a l n ą e n ło Ś ć a z B er s y m l z u Wn odn – pr rzyżu Jest z l eko tym k łt y s a J a k to r k n a Ś w i ę dla so a d i e ta l Jarm

łt y Być s o

s? l

jskich

ie rów W Obsza Rolny zwoju 013: ndusz Wiejskich -2 jski Fu w ramu Ro y Europe oju Obszaró cznej Prog na lata 2007 z Roln ni h Fundus ów Wiejskich ic zw ch i te jsk Ro jsk y ie z Europe oju Obszar na Rzec mach pomoc Obszarów W z Rozw u Wsi j w ra zwoju na Rzec pejskie ramem Ro twa i Rozwoj ii Euro 2013 ca Prog ister Rolnic ków UnK i e lc e ją Min ze środ ja Zarządza a an ansow Instytuc spółfin acja w Publik

– 62 –

na lata

013

2007-2

PRO(W)FITY

Jak to jest z odnawialną energią?

XIII konkurs Nasze Naturalne Dziedzictwo

10

Jarmark na Świętym Krzyżu

14

Tego jeszcze nie było – „Baw się z nami LGD–ami…”

16

Jakim człowiekiem powinien być sołtys?

17

Jakie produkty mogą być wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych?

18

Krok po kroku, czyli jakie działania powinien podjąć producent ubiegający się o unijną rejestrację produktu?

19

Dieta dla sołtysa

20

Eko – przyszłość

22

Jak to jest

??

3

Redakcja: Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego – Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich i Środowiska Opracowanie graficzne, skład: Michał Rytter Druk: Drukarnia Rytter Investment Nakład: 2400 egzemplarzy Nr 9, lipiec 2013 Egzemplarz bezpłatny

NR 9 / LIPIEC 2013

SPIS TREŚCI

z odnawialną energią o konieczności korzystania z energii nikogo nie trzeba przekonywać. wraz z rozwojem cywilizacji technicznej rośnie zużycie energii i zmienia się jej pochodzenie. od połowy ubiegłego stulecia gwałtownie zaczęło rosnąć znaczenie ropy naftowej. natomiast w ostatnim trzydziestoleciu XX w. coraz większego znaczenia zaczęło nabierać wykorzystanie gazu ziemnego.

2

Z

asoby paliw kopalnych są nieodnawialne asoby prędzej czy później ulegną zupełnemu wyczerpaniu Ocenia się, że najdłużej, bo jeszccze ze przez prawie 220 lat będzie można korzystać ze złóż węgla kamiennego i brunatnego, ponad 60 lat trwać będzie eksploatacja gazu ziemnego, zaś ropy naftowej wystarczy na około 30-40 lat Z uwagi na to koniecznością stało się rozpoczęcie badań nad energią wytwarzaną w odnawialnych źródłach Poznajmy definicję ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII (w skrócie nazywanych „OZE”) Otóż „Odnawialne źródło energii – źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię: wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z bio bio3

– 63 –

Świętokrzyskie Voivodeship – Pro(w)fity quarterly magazine PRO(W)FITY

(gruntów ornych) nadających się pod uprawę kukurydzy na biomasę Problemem jednak w wywy korzystaniu kukurydzy do produkcji biogazu jest brak na naszym terenie biogazowni rolniczych Można jednak zaobserwować wzrastające zaintezainte resowanie inwestorów krajowych i zagranicznych ich budową Obiecującymi roślinami, które możmoż na wykorzystać bo produkcji biomasy na biogaz lub jako opał są trawy jak miskant cukrowy lub spartina preriowa Są to szybko rosnące i wysowyso kowydajne pod względem biomasy trawy Wadą tych roślin jest to, że jeszcze nie są dostatecznie sprawdzone pod względem wydajności zarówno masy z hektara jak i biometanu z suchej masy w naszych warunkach klimatyczno-glebowych

Biogaz Produkcja biogazu składowiskowego Około 70% ogólnej masy odpadów zdeponowazdeponowa nych na komunalnych składowiskach odpadów to surowiec nadający się do produkcji paliw alal ternatywnych Rocznie na składowiska odpadów w naszym województwie trafia około 180 tys ton odpadów w tym około 126 tys ton to masa organiczna, z której można pozyskać gaz składoskłado wiskowy O opłacalności pozyskiwania gazu skłaskła dowiskowego do wytwarzania energii elektryczelektrycz

produkcji biogazu Aby go wykorzystać należy jednak ponieść nakłady na budowę biogazowi W ostatnim czasie można zaobserwować wzmowzmo żone zainteresowanie przedsiębiorców tą dziedzidziedzi ną produkcji energii co pozwala optymistycznie oceniać jej szanse rozwoju Pozostałe źródła energii odnawialnej jak: enerener gia wiatrowa, wodna, słoneczna czy geotermal geotermalna na terenie województwa świętokrzyskiego nie mogą być traktowane jako strategiczne czy znaczące Związane jest to z tym, że potencjalne zasoby energii z tych źródeł na naszym terenie są niewystarczające do zawodowego pozyskiwania energii

NR 9 / LIPIEC 2013

energetyczne oraz wykorzystanie biomasy na potrzeby biogazowi Ponad to województwo nasze posiada dostateczny potencjał rolniczy do szybkiego pojęcia produkcji biomasy z przeznaczeniem na wytwarzanie bioetanolu jednak aby produkcja była możliwa konieczne jest przeznaczenie znacznych środków finansowych na wybudowanie nowych gorzelni opartych na nowoczesnych technologiach produkcji bioetanolu Podjecie produkcji oleju napędowego z rzepaku wymaga równie dużych nakładów na budowę agrorafinerii Na podkreślenie zasługuje fakt, iż na terenie naszego województwa istnieje znaczący potencjał do

nej lub cieplnej decyduje wielkość składowiska Prawie wszystkie składowiska na terenie naszego województwa wyposażone są w instalacje do po pozyskiwania gazu składowiskowego Jednak wiel wielkość tych składowisk nie zapewnia dostatecznej ilości tego gazu do produkcji energii W związku z tym pozyskany gaz spalany jest w pochodniach Obecnie na terenie naszego regionu tylko składo składowisko odpadów w Promniku obsługujące miasto Kielce oraz gminy: Strawczyn, Piekoszów, Mniów, Miedziana Góra, Zagnańsk, Masłów, Górno, Bodzentyn, Pierzchnica, Morawica, Chęciny i Sitkówka-Nowiny, jest jedynym, które pozyskuje gaz składowiskowy Wybudowano tu elektrownię o mocy 360 kW Zapotrzebowanie składowiska na energię elektryczną szacowane jest na pozio poziomie 50-60 kW Nadwyżka wytwarzanej energii elektrycznej jest sprzedawana do Krajowej Sieci Energetycznej pośrednictwem ZEORK S A

Priorytety rozwoju OZE w regionie świętokrzyskim

Z ekonomicznego i społecznego punktu widze widzenia najbardziej pożądanymi kierunkami pozyski pozyskiwania tej energii są produkcja: oleju napędowego z rzepaku, biomasy przeznaczonej na spalanie

8

9

– 64 –

PRO(W)FITY NR 9 / LIPIEC 2013

EKO ć ś o ł z s przy rolnictwo olnictwo ekologiczne określa się jako system gospodarowania o zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej. produkcja rodukcja ekologiczna powinna łączyć przyjazne środowisku praktyki gospodarowania, wspomagać wysoki stopień różnorodności biologicznej, wykorzystywać naturalne procesy oraz zapewnić właściwy dobrostan zwierząt.

B

ardzo często podkreśla się dwoistą naturę systemu rolnictwa ekologicznego Przede wszystkim jest to system wpływający pozytywnie na środowisko naturalne, co też przyczynia się do osią osiągania szeroko rozumianych korzyści rolnośrodowiskowych Z drugiej jednak strony rolnictwo ekologiczne jest odpowiedzią na zmieniającą się strukturę popytu na rynku Konsumenci skłaniają się ku tym produktom, chcą je kupować i zazwyczaj płacą za nie wyższą cenę niż za produkty, które nie zostały wytworzone takimi metodami Zgodnie z tym podejściem system rolnictwa ekologicznego jest systemem rynkowym A więc przyszłość i to ta najbliższa należy do produktów Eko… Można na nich zarobić znacznie więcej niż na tradycyjnych uprawach

22

23

– 65 –

Other projects Through my work I was able to complete various other projects requiring different skills and approach. Every job provided invaluable experience and I always felt I was learning something new. Every task enhanced my proficiency in particular tools I used – many times it was a definite example of learning-by-doing. All in all, every piece of work I have done so far had a significant impact on my development, no matter the size of the task at hand. Be it a simple brochure for a local organisation, a logotype for a friend or a report for a large company – it all required commitment and outstanding thinking process to read minds and deliver the expected quality.

And I succeeded.

2013 – 66 –

– 67 –

Contact, perhaps?

MichaĹ&#x201A; A. Rytter (858) 231 0925 michal@rytter.pl Online portfolio: www.issuu.com/michalrytter

ks

Th a n

for

ha v look! ing a

M 2015 Š

ytt er R .

A Ĺ&#x201A; ic ha