International Trade Study ING Economisch Bureau
Snelst groeiende Nederlandse exportmarkten Wat komt er na China? Met de stagnerende economische groei in Europa richten steeds meer bedrijven op zoek naar exportgroei zich op de opkomende markten. Veel aandacht is de laatste jaren besteed aan China. Maar welke landen komen er na China? De International Trade Study van het Economisch Bureau van ING identificeert de huidige en toekomstige snelst groeiende bestemmingen in de Nederlandse export, waaronder Taiwan, Vietnam, Indonesië, Turkije en Tsjechië.
In figuur 1 wordt dit geïllustreerd. Deze figuur laat de omvang zien van de Nederlandse export per bestemmingsland in 2011, afgezet tegen het percentage groei in de periode 2008-2011 (dus van net voor de crisis tot en met de meest recente jaarcijfers) in het bovenste deel van de grafiek, en de verwachte jaarlijkse exportgroei 2012 - 2017 in het onderste deel van de grafiek. Zo zien we bijvoorbeeld dat de Nederlandse export naar China in omvang nog vrij klein zijn – iets minder zelfs nog dan de export van Nederland naar Tsjechië. Wel groeit de export sterk: in de periode van 2008 tot 2011 met gemiddeld 14% per jaar. Ook in de periode van 20122017 verwachten we een hoge jaarlijkse groei van rond de 9%.
Snelst groeiende bestemmingen in Nederlandse export Met name de export naar Taiwan, China, Turkije en Tsjechië is de laatste tijd sterk gegroeid. Ook in de komende jaren zal naar verwachting de export naar deze landen sterker groeien dan de gemiddelde Nederlandse exporten. De grootste procentuele jaarlijkse groei wordt verwacht in de exporten naar Taiwan, Vietnam en Indonesië. Dit heeft met name te maken met de relatief hoge groeiverwachtingen voor deze landen, gedreven door een combinatie van toegenomen consumentenbestedingen (door bevolkingsgroei en stijgende inkomens) en investeringen. Wel zijn de stromen naar deze landen nog erg klein.
Procentueel is de exportgroei naar de traditionele Nederlandse afzetmarkten zoals Duitsland, Frankrijk en België laag. Maar een procent meer export naar Duitsland vertegenwoordigt een bedrag dat uiteindelijk nog steeds bijna 20 keer groter is dan een procent meer export naar China, waardoor er ook in Europa nog zeker belangrijke marktkansen liggen voor Nederlandse bedrijven.
Figuur 1. Groei, verwachte groei en waarde van Nederlandse export, per bestemmingsland
International Trade Study December 2012
1
Vooral meer landbouwgrondstoffen en industriële machines naar China De belangrijkste Nederlandse exportproducten zijn voedsel, landbouwgrondstoffen, chemie, industriële machines naast kantoor-, telecom- en andere elektrische apparaten. Figuur 2 geeft de drie snelst groeiende exportmarkten voor ieder van deze producten weer met de exportwaarde in 2007, 2011 en (naar verwachting) 2017. Hierbij moet worden opgemerkt dat alleen de stromen van meer dan US$ 100 mln. in 2011 zijn meegenomen om te grote vertekeningen te voorkomen..
haafd – en trading across borders – een maatstaf voor de hoeveelheid tijd en geld die import en export van een standaard product kost.
Voor voedsel en voedselproducten zijn respectievelijk Rusland (groente en fruit, kaas en veevoeder), Bulgarije (vlees en cacao), en Turkije (cacao en bereidde voedingsmiddelen) de procentueel snelst groeiende markten. Groei in de exporten van landbouwgrondstoffen (waaronder bloembollen en bloemen) wordt vooral verwacht voor Rusland en Frankrijk; richting China echter groeit met name ook de export van papierstof en papierafval.
Figuur 2. Sterkst groeiende exportmarkten van geselecteerde Nederlandse producten 2007-2017
Duidelijk is dat met uitzondering van Zuid-Korea, zaken doen in opkomende Aziatische markten niet makkelijk is. Het risico uit zich met name in betalingsrisico’s, conflicten met partners over de kwaliteit en levering, politieke risico’s en wisselkoersrisico’s.
Kantoor-, telecom- en andere elektrische apparaten maken ook een belangrijk onderdeel uit van de Nederlandse export. Veel hiervan is echter wederuitvoer, waarbij bijvoorbeeld computers (en computer onderdelen) uit China via Rotterdam, met een minimale bewerking in Nederland, worden uitgevoerd naar (met name) de rest van Europa. Dit verklaart bijvoorbeeld de snelle groei naar Tsjechië. Industriële machines gaan versneld naar China, Rusland en Kazakhstan. Het gaat hierbij om zeer uiteenlopende typen machines, vaak gespecialiseerd voor een bepaalde industrie (zoals voor de voedingsindustrie, delf- en graafmachines, landbouwmachines, en mechanisch transportmaterieel). Voor de chemische producten zit de groei naar verwachting vooral in Turkije, China en Taiwan. Dit gaat hierbij om bijvoorbeeld polyacetalen (kunststof), polyethers (schuim/schuimrubber) en epoxyharsen.
Figuur 3. Positie op de Ease of Doing Business ranglijst van geselecteerde landen (3 indicatoren)
Risico’s De exportgroeimarkten die in dit rapport zijn geïdentificeerd – zoals Vietnam, Indonesië, Taiwan, China, en Thailand – kenmerking zich door een hoger risico dan de traditionele Europese afzetmarkten. Dit vanwege verschillen in wet- en regelgeving, instituties en (zakelijke) cultuur. Figuur 3 laat deze verschillen goed zien door de posities van de diverse landen op de Ease of Doing Business ranglijst van de Wereldbank te vergelijken. De figuur geeft zowel de totale index weer, als twee voor internationale handel relevante deel-indexen. Dit zijn contract enforcement – het gemak waarmee zakelijke contracten kunnen worden gehand-
International Trade Study December 2012
2
Meer weten? Kijk op ING.nl/tradestudy Of bel met dr. Fabienne Fortanier Senior Econoom en manager International Trade Study +31 20 576 9450 Over de ING International Trade Study De ING International Trade Study analyseert de trends in internationale handel wereldwijd, en geeft voor meer dan 70 landen en sectoren gedetailleerd inzicht in de verwachte toekomstige handelsontwikkelingen. Zie www.ing.nl/tradestudy.
Disclaimer De informatie in dit rapport geeft de persoonlijke mening weer van de analist(en) en geen enkel deel van de beloning van de analist(en) was, is, of zal direct of indirect gerelateerd zijn aan het opnemen van specifieke aanbevelingen of meningen in dit rapport. De analisten die aan deze publicatie hebben bijgedragen voldoen allen aan de vereisten zoals gesteld door hun nationale toezichthouders aan de uitoefening van hun vak. Deze publicatie is opgesteld namens ING Bank N.V., gevestigd te Amsterdam en slechts bedoeld ter informatie van haar cliënten. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Deze publicatie is geen beleggingsaanbeveling noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte bronnen en heeft alle mogelijk zorg betracht om er voor te zorgen dat ten tijde van de publicatie de informatie waarop zij haar visie in dit rapport heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING Bank N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie accuraat of compleet is. De informatie in dit rapport kan gewijzigd worden zonder enige vorm van aankondiging. ING Bank N.V. noch één of meer van haar directeuren of werknemers aanvaardt enige aansprakelijkheid voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend uit het gebruik van (de inhoud van) deze publicatie alsmede voor druk- en zetfouten in deze publicatie. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Overneming van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. In Nederland is ING Bank N.V. geregistreerd bij en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. De tekst is afgesloten op 18 December 2012.