mihaaru.com 11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި) އަގު5:ރ
ހިޔާލު ާފޅުކުރުން ހުއްޓުވާ ބިލް ތަސްދީގުކޮށްފި
ބިލު ތަސްދީގު ނުކުރުމަށް އދ .އިން ގޮވާލައިފި
ހަބަރު
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
ދޯންޏެއް އެހެލަނިކޮށް ތިން މީހަކަށް އަނިޔާވެއްޖެ
މަޑިފުށީގައި މިއަދު ދޯނި އެހެލަން އުޅެނިކޮށް ވިންޗު ކަނޑައިގެން ގޮސްފައި --.ފޮޓޯ :ޕޮލިސް
އަ ލީ ނާ ފި ޒް
އތީ ސީރިއަސް ހާލަތުގައި ކަމަށް ބޮޑަށް އަނިޔާވެ މިހާރު ޮ ފުލުހުން ބުންޏެވެ. އެ ތިން މީހުންނަށް މަޑިފުށީ ސިއްހީ މަރުކަޒުން ފަރުވާ
ދންޏެއް އެހެލަން އުޅެނިކޮށް، ތ .މަޑިފުށީގައި މިއަދު ޯ ވިންޗު ކަނޑައިގެން ގޮސް ތިން މީހަކަށް އަނިޔާވެ އޭގެ ތެރެއިން އެކަކަށް ސީރިއަސް ޒަހަމްތަކެއް ލިބިއްޖެ އެވެ. ފުލުހުން ބުނި ގޮތުގައި ހެނދުނު 11:00ހާއިރު ހިނގި
ދިނުމަށް ފަހު އިތުރު ފަރުވާ ދިނުމަށް ވޭމަންޑޫ ހޮސްޕިޓަލަށް ގެންދިއުމުގެ މަސައްކަތް ފުލުހުންނާއި އާއިލާ ގުޅިގެން އަންނަނީ ކުރަމުންނެވެ .އިރުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ވޭމަންޑޫ އަށް ގެންދިއުމަށް ފުލުހުންގެ ލޯންޗެއްގައި ދަތުރު ފަށާނެ ކަމަށް ފުލުހުން ބުންޏެވެ.
ހާދިސާގައި ޒަހަމް ވީ ތިން ދިވެހިންނެވެ .އެ އެންމެންނަށް އެކިވަރުގެ ބޮޑެތި އަނިޔާތައް ލިބިފައި ވާއިރު ،އެކަކަށް ވަރަށް
ފުލުހުން ބުނީ މި ހާދިސާ ހިނގަން މެދުވެރިވި ސަބަބު ބަލަމުން އަންނަ ކަމަށެވެ.
ހިޔާލުފާޅުކުރުން ހުއްޓުވާ ބިލު ތަސްދީގު ނުކުރުމަށް އދ .އިން ގޮވާލައިފި މު ހަ އް މަ ދު ޔާ މީ ން
ގެނެސްދިނުމަށް އެޅޭ ހުރަހެއް ކަމަށެވެ. "މީޑިއާތަކާ މެދު ފިޔަވަޅު އަޅާ ނަމަ ،މީހުން ޝައުގުވެރިވާ މުހިންމު މައުލޫމާތުތައް ގެނެސްދިނުން މަދުވާނެ" ކަމަށް ކޭ
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން އިއްޔެ ފާސްކުރި ހިޔާލުފާޅުކުރުން
ވިދާޅުވި އެވެ.
ހުއްޓުވާ ބިލު ތަސްދީގުނުކޮށް އަނބުރާ މަޖިލީހަށް ފޮނުވާލުމަށް އދ .އިން ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީނަށް އިއްޔެ ގޮވާލައިފި އެވެ. އދ .މަޖިލީހުގެ ހިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމާ ގުޅޭ ގޮފީގެ
ގވާލެއްވީ ކަމާ ބެހޭ އެކި ފަރާތްތަކާ އެހެންވެ ،އޭނާ ޮ އިތުރަށް މަޝްވަރާކޮށްގެން ބައިނަލްއަގުވާމީ އިންސާނީ ހައްގުތައް ލިބިދޭ ގޮތަށް ބިލު އަލުން ފަރުމާ ކުރުމަށެވެ .އަދި މި ބިލު
ސްޕެޝަލް ރެޕެޓުއާ ޑޭވިޑް ކޭ ނެރުއްވި ބަޔާނެއްގައި ވިދާޅުވީ
ރައީސް ޔާމީން ތަސްދީނުކުރައްވާނެ ކަމަށް އުންމީދު ކުރައްވާ
މި ބިލުގެ ސަބަބުން ހިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ނުރައްކާތެރި
ކަމަށް ވެސް ކޭ ވިދާޅުވެފައިވެ އެވެ. މަޖިލީހުން އިއްޔެ ފާސް ކުރި ބިލަކީ ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ
ފައްތަރަކަށް ވެއްޓިފައިވާ ކަމަށެވެ .އޭނާ ސިފަކުރެއްވި ގޮތުގައި މިއީ މިނިވަންކަމާ އެކު ހިޔާލުފާޅުކުރާ ފަރާތްތަކަށް ދިން
ކށްލަން ކުރި ކަމެއްގެ ގޮތުގައި މިނިވަންކަން ފުނޑުފުނޑު ޮ
ހަމަލާއެކެވެ.
ސިފަކޮށް އދ .އާއި އެމެރިކާ އިން ވަނީ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކޮށްފަ
ކންމެ މީހަކަށް ލިބިގެންވާ ހިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ޮ ގތުން އެކަން ކުރުމަށް ވަރަށް ބޮޑެތި އިރު ،ބިލު އޮތް ޮ
އެވެ. މަޖިލީހަށް ފުރަތަމަ ހުށަހެޅި އިރަށް ވުރެ ވެސް ހަރުކަށިކޮށް
ހުރަސްތަކެއް ކުރިމަތިވާ ކަމަށް ވެސް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.
ބިލު ފާސްކުރިއިރު ،ބޮޑެތި ޖޫރިމަނާތަކާއި ޖަލު ހުކުމުގެ އިތުރުން
ގވާލެއްވީ މި ބިލު ތަސްދީގު ނުކުރައްވައި އެހެންވެ ،އޭނާ ޮ
މީޑިއާތައް ބަންދުކޮށް ،ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި ލައިވް ފީޑު
އަނބުރާ ފޮނުވުމަށެވެ. ރެޕަޓުއާ ވިދާޅުވެފައި ވަނީ ބިލެއް ފާސްކޮށްގެން ހިޔާލުފާޅުކުރުން ހަނި ކުރުމަކީ ޒަމާނާ އެއްގޮތަށް މަސައްކަތް ކުރަމުން އަންނަ މީޑިއާތަކުން މިނިވަންކަމާ އެކު ރިޕޯޓުތައް
ގތް ވަނީ ކަނޑައަޅައިފަ އެވެ .އަދި ނޫސްވެރިން ކަނޑާލެވޭ ޮ މަސްދަރު ވެސް ހާމަކުރަން ޖެހެ އެވެ .މީގެ އިތުރުން ،ތަސްދީގު ކުރާ ދުވަހުން ފެށިގެން މި ގާނޫނަށް އަމަލުކުރަން ފަށާނެ އެވެ.
2
ހަބަރު
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
3
ހިޔާލު ފާޅުކުރުން ހުއްޓުވާ ބިލް ތަސްދީގުކޮށްފި މު ހަ އް މަ ދު ޔާ މީ ން
ޖޫރިމަނާ ނުދައްކައިފި ނަމަ ޖަލު ހުކުމެއް އަންނާނެ އެވެ. ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާ ވާފަދަ
ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ހުއްޓުވާ ބިލް
ހިޔާލުފާޅުކުރުމާއި އާންމު ނިޒާމާ ހިލާފު ހިޔާލުފާޅުކުރުން
ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން މިއަދު ތަސްދީގު ކުރައްވައިފި
ގތުގައި ކަނޑައަޅާފައިވެ އެވެ. ވެސް ކުށެއްގެ ޮ
އެވެ.
އެކަމަކު އެ ދެ ދާއިރާ އިން ކުށްވެރިވާނީ ކޮން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުން މިދިޔަ އަންގާރަދުވަހު
ކށްގެން ކަމެއް ބުނެފައެއް ނުވެ ގޮތަކަށް ހިޔާލުފާޅު ޮ
ފާސްކުރި މި ބިލް ތަސްދީގު ކުރެއްވީ ،ތަސްދީގުނުކޮށް
އެވެ .އެހެންކަމުން އެއީ ވެސް ހިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ
ފނުވާލުމަށް އދ .އިން ރައީސް އަނބުރާ މަޖިލީހަށް ޮ
މިނިވަންކަމަށް ސަރުކާރުން އަޅާ ހުރަހެއް ކަމާއި
ގވާލާފައި ވަނިކޮށެވެ .މި ބިލު ޔާމީނަށް އިއްޔެ ޮ
ބިރުދެއްކުމެއް ކަމަށް ނޫސްވެރިން ގަބޫލުކުރެ އެވެ.
ތަސްދީގުކުރެއްވުމާ ގުޅިގެން ދިވެހި ސަރުކާރުގެ
ގތުން ދައްކާ ވާހަކައެއް ،ބުނާ ބިލުގައި އޮތް ޮ
ކށްފަ އެވެ .މިއީ ގެޒެޓްކުރާ ގެޒެޓްގައި ވަނީ ޝާއިއު ޮ
ބަހެއް ،ލިޔާ ލިޔުމެއް ،ކުރަހާ ކުރެހުމެއް ،ތަސްވީރެއް،
ދުވަހުން ފެށިގެން އަމަލުކުރަން ފަށާ ގޮތަށް
އިޝާރާތެއް ،ދައްކާ ހަރަކާތެއް ،އިއްވާ އަޑަކުން ވެސް
ކށްފައިވާ ބިލެކެވެ. ފާސް ޮ
މީހެއްގެ އިއްޒަތަށް އުނިކަން ލިބޭ ކަމަށް ތިން ވަނަ
އަބުރު ރައްކާތެރިކުރުމުގެ ބިލް ތަސްދީގު ކުރެއްވި އިރު ،އޭގެ ސަބަބުން ހިޔާލު ފާޅުކުރުމާއި ނޫސްވެރިކަމުގެ މިނިވަން ހުއްޓިދާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު
ފަރާތެއްގެ ނަޒަރުގައި ގަބޫލުކުރެވޭ ނަމަ އަބުރާ ބެހުނު ކަމަށް ބަލައި އަދަބު ދެވޭނެ އެވެ. މި ބިލު ގާނޫނަކަށްވުމުން އެންމެ ބޮޑު
ނޫސްވެރިންނާއި އާންމުންގެ ތެރެއިން އެތައް ބަޔަކު
ނުރައްކަލެއް ކުރިމަތިވާނީ ނޫސްވެރިންނަށެވެ.
އައީ ދެމުންނެވެ .ބައެއް ނޫސްވެރިން ބުނާ ގޮތުގައި
ގތުން ،ރަޖިސްޓްރީކޮށްގެން ހިންގާ ބިލުގައި އޮތް ޮ
މި ބިލް ގާނޫނަކަށްވުމާ އެކު ހިޔާލުފާޅުކުރުމާއި
މީޑިއާތަކުގެ ޝަކުވާ ،މީޑިއާގެ ކަންތައްތައް ބަލަހައްޓާ
ނޫސްވެރިކަމުގެ މިނިވަންކަން1980 ،ގެ އަހަރުތަކަށް
މުއައްސަސާއިން ބަލައި ތަހުގީގުކުރަން ޖެހޭނެ އެވެ.
ވުރެ ވެސް ފަހަތަށް ވެއްޓުނީ އެވެ.
ގތުން ޖޫރިމަނާ ކުރުމާއި އިދާރީ ފިޔަވަޅު އެޅުމުގެ އެ ޮ
އުނގޫފާރު ދާއިރާގެ މެމްބަރު ޖައުފަރު ދާއޫދު
ހައްގު މުއައްސަސާއަށް ލިބިގެންވެ އެވެ.
ބޑު ކަންބޮޑުވުންތަކެއް ހުށަހެޅުއްވި ބިލާ މެދު އެންމެ ޮ
މީޑިއާތަކުން މި ގާނޫނާ ހިލާފު ވެއްޖެ ނަމަ
ފާޅުކުރީ މީޑިއާތަކުގެ އިސް ވެރިންނެވެ .ބިލު ދިރާސާ
50،000ރުފިޔާ އާއި ދެ މިލިއަން ރުފިޔާއާ ދެމެދުގެ
ކމެޓީގައި ބައެއް ނޫސްވެރިން ވަނީ ބިލު ކުރި ޮ
އަދަދަކުން ޖޫރިމަނާ ކުރެވެ އެވެ .އެކަމަކު ،ވަކިވަކި
ގވާލައިފަ އެވެ .އަދި ބިލުގައި އަނބުރާ ގެންދިއުމަށް ޮ
ނޫސްވެރިންނަށް ވަކިން ޖޫރިމަނާގެ އަދަދުތަކެއް
މިނިވަން ނޫސްވެރިކަން ކުރުމަށް ހުރި ހުރަސްތައް
ގތުން ،ވަކިވަކި ނޫސްވެރިން ކަނޑައަޅާފައިވެ އެވެ .އެ ޮ
ނައްތާލުމަށާއި ނޫސްވެރިންނަށް ފަހި ފުރުސަތުތަކެއް
ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނީ 50،000ރުފިޔާ އާއި 150،000
ގތަށް ބިލު ފަރުމާ ކުރަން ގޮވާލި އެވެ. ލިބިދޭ ޮ
ރުފިޔާއާ ދެމެދުގެ އަދަދަކުންނެވެ .އެ ޖޫރިމަނާ
ބޑުވުން ފާޅުކުރައްވައި ،އދ. ބިލާ މެދު ކަން ޮ
ކޓުގައި މައްސަލަ އިސްތިއުނާފެއް ނުކުރެވެ ނުދައްކައިޯ ،
މަޖިލީހުގެ ހިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމާ ގުޅޭ
އެވެ .މި ބިލުގައި ކަނޑައަޅާ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި
ގޮފީގެ ސްޕެޝަލް ރެޕެޓުއާ ޑޭވިޑް ކޭ ނެރުއްވި
ޖޫރިމަނާ ފައިސާ ނުދައްކާ މީޑިއާތަކުގެ ލައިސަންސް
ބަޔާނެއްގައި ވިދާޅުވެފއި ވަނީ މި ގާނޫނުގެ ސަބަބުން
ސަސްޕެންޑް ކުރަން ނުވަތަ ބާތިލް ކުރަން މީޑިއާތަކުގެ
ހިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ނުރައްކާތެރި ފައްތަރަކަށް ވެއްޓިފައިވާ ކަމަށެވެ .އޭނާ ސިފަކުރެއްވި
ބެލެނިވެރި ފަރާތްތަކަށް މަޖުބޫރުވެ އެވެ. އތީ ގާނޫނުގައި ބަޔާންކުރާ ބިލު ފަރުމާކޮށްފައި ޮ
ގޮތުގައި މިއީ މިނިވަންކަމާ އެކު ހިޔާލުފާޅުކުރާ
ކންޓެންޓެއް ހިމެނިއްޖެ ހަމަތަކާ ތައާރުޒުވާ ޮ
ފަރާތްތަކަށް ދިން ހަމަލާއެކެވެ.
ރޑްކާސްޓިން ވަގުތުން ނަމަ ،އެ އިވެންޓެއްގެ ބް ޯ
ބޭރުގެ ބައެއް ގައުމުތަކުން ވެސް މި ގާނޫނާ މެދު ބޑުވުން ފާޅުކޮށްފައިވެ އެވެ. ކަން ޮ ގތުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ބިލުގައި ޖޫރިމަނާގެ ޮ އަދަދުތަކަކީ ރައްޔިތުންނަށް ދައްކަން ކުޅަދާނެ
މެދުކަނޑާލާނޑާލަން ވެސް ޖެހޭ ގޮތަށެވެ .އަދި ބުނެފައި ވަނީ އަބުރާ ބެހޭ ޒާތުގެ ކޮންޓެންޓެއް، ވަގުތުން ގެނެސްދޭ އިވެންޓެއްގައި ހިމެނިއްޖެ ނަމަ ،އެ ރޑްކާސްޓްކުރާ މީޑިއާ އަށް ހުށަހަޅައި، އިވެންޓެއް ބް ޯ
އަދަދުތަކެއް ނޫން ކަމަށް ނޫސްވެރިން ބުނެ އެވެ.
ލައިވް ފީޑް ހުއްޓާލަން އެދުމުގެ ހައްގު އަބުރާ ބެހެވުނު
އެހެންވެ ،ޖޫރިމަނާގެ އަދަދުތައް އެކަށީގެންވާ އަދަދަކަށް
ފަރާތަށް ލިބިގެންވާ ކަމަށެވެ.
ކުޑަ ކުރުމަށާއި ޖޫރިމަނާ ފައިސާ ނުދައްކާ މައްސަލަ
ގތުން ،އެ ހާލަތުގައި އެފަދަ ބިލްގައި ބުނެފައިވާ ޮ
އތުން ބަދަލުކޮށް އިސްތިއުނާފް ނުކުރެވޭ ގޮތަށް އޮތް ޮ
ކންޓެންޓެއް ހިމެނޭ ލައިވް ފީޑް މެދުކަނޑާލަން ކަމާ ޮ
ދިނުމަށް ނޫސްވެރިން އެދުނެވެ .އަދި ބިލުގައި،
ބެހޭ ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއަކުން އަންގާ އެންގުމަކަށް
ޕޓު ކުރުމުގައި ހުރި ދަތިތައް ނޫސްވެރިންނަށް ރި ޯ
އެ މީޑިއާއަކުން ވަގުތުން އަމަލުކުރަން ޖެހެ އެވެ .އަދި
ފިލުވާލައި ،އަބުރާ ނުބެހި ،ނޫސްވެރިންނަށް މަސައްކަތް
ލައިވް ފީޑް މެދުކަނޑާނުލައިފި ނަމަ ،ކަމާބެހޭ ގާނޫނާއި
ކުރެވޭނެ މާހައުލެއް ގާއިމުކޮށްދޭން އެދުނެވެ.
ގތުގެ މަތިން އެ މީޑިއާއަކާ މެދު ގަވައިދުގައިވާ ޮ
ނަމަވެސް ބިލް ދިރާސާކުރި ކޮމިޓީ އަށް އެކި މީޑިއާތަކުން ދިން ލަފާގައި ހިމެނޭ ރަނގަޅު
ފިޔަވަޅު އަޅަންވާނެ ކަމަށް ވެސް ބިލްގައިވެ އެވެ. މީޑިއާ ފިޔަވައި އެހެނިހެން މީހުންގެ މައްސަލައެއް
އެއްވެސް ބަދަލެއް ބިލަށް ގެނެސްފައެއް ނުވެ އެވެ.
ފުލުހުންނަށް ހުށަހަޅައިފި ނަމަ ،އެ މައްސަލައެއް
އޭގެ ބަދަލުގައި ކެލާ ދާއިރާގެ އަލީ އާރިފް ބިލަށް
ރސެކިއުޓާ ޖެނެރަލް (ޕީޖީ) ތަހުގީގުކުރުމަށް ފަހު ޕް ޮ
ހުށަހެޅުއްވީ ކުރިއަށް ވުރެ ވެސް ގޯސް އަދި
ފނުވަން ޖެހޭނެ އެވެ .އާންމު ނިޒާމާ ހިލާފު އަށް ޮ
ނުރައްކާތެރި އިސްލާހުތަކެކެވެ .އެ ބިލް ފާސްކުރީ
ހިޔާލުފާޅުކޮށްގެން 25،000ރ .އާއި އެއް މިލިއަން
އެ އިސްލާހުތަކަކާއި މަޖިލީހުގެ ތަޅުމަށް ހުށަހެޅި
ރުފިޔާއާ ދެމެދުގެ އަދަދަކުން ޖޫރިމަނާކުރެވޭނެ
އިސްލާހަކާ އެކުގަ އެވެ.
އެވެ .އަދި އަބުރާ ބެހިގެންނާއި ގައުމީ ސަލާމަތަށް
ދައުލަތުގެ އެކި މަސްއޫލުވެރިންނަށް ފާޑުނުކިޔޭ
ނުރައްކާވާ ހިޔާލުފާޅުކޮށްގެން 25،000ރ .އާއި ދެ
ކށްފައިވާ ގާނޫނުގައި މީހަކަށް ނުސީދާ ގޮތަށް ބައްޓަން ޮ
މިލިއަން ރުފިޔާއާ ދެމެދުގެ އަދަދަކުން ޖޫރިމަނާކުރެވޭނެ
ގތަށް އެއްޗެއް ބުނެ ،ލިޔެ ނުވަތަ ގޮތަށް ރައްދުވާ ޮ
އެވެ .އަދި ޖޫރިމަނާ ފައިސާ ނުދައްކައިފި ނަމަ،
ކށްގެން ވެސް އަބުރާ ބެހެވުނީ ކަމަށް އިޝާރާތެއް ޮ
ކށް ތިން މަހާއި ހަމަސް ދުވަހުގެ ޖިނާއީ ދައުވާއެއް ޮ
ބޑު ޖޫރިމަނާއެއް ކުރެވިދާނެ އެވެ .އަދި ބަލައި ޮ
މުއްދަތަކަށް ޖަލަށް ލެވޭނެ އެވެ.
ސިފައިން ރަސްމިއްޔާތެއްގައި ބައިވެރިވަނީ --ފޮޓޯ :އެމްއެންޑީއެފް
ސި ާޔސީ މީހުންނާ ބައްދަލުކުރުން ސިފައިންނަށް މަނާކޮށްފި ސިޔާސީ ބޭފުޅުންނާ ސިފައިން ބައްދަލުކުރުން ޑިފެންސް މިނިސްޓްރީން އިއްޔެ މަނާކޮށްފި އެވެ.
ލމެޓުންނާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުގެ އިތުރުން ޑިޕް ޮ އަސްކަރިއްޔާތަކުގެ ބޭފުޅުންނާއި މިނޫނަސް ރާއްޖޭން
މލްޑިވްސް ނެޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސް ޯ
ބޭރުގެ ފަރާތްތަކާ ބައްދަލުކުރުމާއި އެފަދަ ފަރާތްތަކާ
(އެމްއެންޑީއެފް) އިން ބުނީ ސިފައިންގެ މީހަކު،
އެކު އިޖުތިމާއީ އެއްވުންތަކަށް ދިއުމާއި ބައިވެރިވުން
ސިފައިންގެ އިސްވެރިއެއްގެ ހުއްދަ ނެތި ،ވަޒީރުންނާއި،
ކށްފައި ކަމަށެވެ. ވެސް ޑިފެންސުން މިހާރު ވަނީ މަނާ ޮ
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އައްޔަން ކުރައްވާފައިވާ
ސިފައިންނަކީ ވަކިފަރާތަކަށް ބުރަވުމެއްނެތި
މަގާމުތަކުގައި ތިއްބަވާ ބޭފުޅުންނާއި ރައްޔިތުންގެ
އިންސާފުވެރިކަމާ ތެދުވެރިކަމާއެކު ގައުމީ ވާޖިބު
މަޖިލިސްގެ މެންބަރުންނާއި ގާނޫނަކުން ކަނޑައަޅާފައިވާ
އަދާކުރަންޖެހޭ ބަޔަކަށް ވާތީ ސިފައިންގެ އިއްޒަތާއި
އިންތިޚާބެއްގައި ބައިވެރިވާ ކެނޑިޑޭޓުންނާއި ސިޔާސީ
ގތުގެމަތީން އަމަލުތައް ކަރާމާތަށް އުނިކަމެއް ނާންނާނެ ޮ
ޕާޓީތަކުގެ ވެރިންނާއި އެކްޓިވިސްޓުންނާ ބައްދަލުކުރުން
ބެހެއްޓުމަށާއި އެންމެހާ ނުފޫޒުތަކުންނާއި ސިޔާސީ
ކށްފައިވާ ކަމަށެވެ. މިހާރު މަނާ ޮ އެމްއެންޑީއެފުން ބުނީ ސިޔާސީ ބޭފުޅުންގެ
ކަންކަމުން ސިފައިން އެއްކިބާވާންޖެހޭނެ ކަމަށް ވެސް ޑިފެންސުން ސިފައިންނަށް ވަނީ އަންގައިފަ އެވެ.
ހަބަރު
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
5
ބިރު ފަހަނައަ ާޅ ދާންޖެ ހޭ :މައުމޫން ރާއްޖޭން ބޭރުގައި ފައިސާގެ މުއާމަލާތް ކުރެވޭ ޕާސް ޯޕޓް ކާޑެއް ތައާރަފް ކުރުމުގެ އެއްބަސްވުމުގައި ބީއެމްއެލް އާއި އިމިގްރޭޝަނާ ދެމެދު ސޮއިކުރަނީޮ - .ފޓޯ :ބީއެމްއެލް
ފައިސާގެ މުއާމަލާތް ކުރެ ޭވ ޕާސްޕޯޓް ކާޑް ތައާރަފްކުރަނީ ފުޓްބޯޅަ މެޗެއް ބައްލަވަން ގަ ޮލޅު ދަނޑަށް ވަޑައިގެން ކުރީގެ ރައީސް ނަޝީދާ އެކު މައުމޫން ސެލްފީއެއް ނަންގަވާއިރު ރައީސް ޔާމީން އަރިހުގައި --.ފޮޓޯ :ނޫނުޑެއިލީ
އަ ލީ ނާ ފި ޒް
ގޮތުން ،ޓޫރިޒަމް ބޭނުންތަކަށް އިއުލާން ނުކޮށް ގތަށް ހުށަހެޅި ބިލާއި ހިޔާޅު ރަށްތައް ދޫކުރެވޭ ޮ ފާޅުކުރުން ހުއްޓުވަން ހުށަހެޅި ބިލާ މައުމޫން ފާޅުގައި
ގތުން ކާމިޔާބު ހޯދަން ބިރު ފަހަނަ ސިޔާސީ ޮ
ކޅު ހެއްދެވި އެވެ .އެ މަނިކުފާނަށް ތާއީދު ދެ ޮ
އަޅާ ދާންޖެހޭ ކަމަށް ކުރީގެ ރައީސް މައުމޫން
ކުރައްވާ ޕީޕީއެމްގެ ބައެއް މަޖިލިސް މެމްބަރުން އެ
އަބްދުލްގައްޔޫމް ރޭ ވިދާޅުވެއްޖެ އެވެ.
ވޓު ދެއްވުމުން އެ ބޭފުޅުންނާ ބިލުތަކާ ދެކޮޅަށް ޯ
ވެރިކަން ކުރާ ޕީޕީއެމްގެ ރައީސްކަން ވެސް
މެދު ވަނީ ފިޔަވަޅު އަޅާފަ އެވެ .އޭގެ ތެރޭގައި
ކުރައްވާ މައުމޫން ކުރެއްވި ޓުވީޓެއްގައި ވިދާޅުވި
ހިމެނިވަޑައިގަންނަވާ މައުމޫންގެ ދަރިކަލުން ،ދިއްގަރު
ކންމެ މަސައްކަތެއް ކާމިޔާބު ގޮތުގައި ސިޔާސީ ޮ
ދާއިރާގެ މެމްބަރު ފާރިސް މައުމޫން ޕާޓީން ވަކިކުރަން
ކުރަން ވެސް ނަޒާހަތްތެރިކަމާއި ހިތްވަރު ކޮންމެހެން
ވެސް ރައީސް ޔާމީންގެ ފެކްޝަނުން ކޮންޓްރޯލް ކުރާ
ބޭނުންވެ އެވެ. "އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅު އަޅަން ބިރުގަނެ،
ކމިޓީން ވަނީ ނިންމާފަ އެވެ. ޕީޕީއެމްގެ ސުލޫކީ ޮ މި ބައިބައިވުމުގެ ތެރޭން މައުމޫން ޕާޓީގެ
ފަސްޖެހިއްޖެ ނަމަ ދުވަހަކު ވެސް ކާމިޔާބެއް ނުވާނެ"،
ކޮމިޓީތަކުގެ މަސައްކަތްތައް ހުއްޓުވާލެއްވި އެވެ .އަދި
މި ވަގުތު ރާއްޖޭން ބޭރުގައި ހުންނެވި މައުމޫން
ޕާޓީ ހިންގުން ވެސް ނައިބު ރައީސް އަބްދުއްރަހީމް
ކުރެއްވި ޓުވީޓުގައިވެ އެވެ. ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީނާއި އެ މަނިކުފާނުގެ ބޭބެ،
އަބްދުﷲގެ އަތުން ވަނީ ނަންގަވާފަ އެވެ. އތީ ކޯޓުގަ އެވެ .ސިވިލް އެ މައްސަލަ މިހާރު ޮ
ކޅުމާ އެކު ޕީޕީއެމްގެ މައުމޫނާ ދެމެދު އުފެދިފައިވާ ޯ
ކޯޓުން ވަނީ ޕީޕީއެމްގެ ކައުންސިލާއި އެ ޕާޓީގެ
ތެރޭގައި ވަނީ ދެ ބޭފުޅުންގެ ފެކްޝަން އުފެދިފަ އެވެ.
ގުނަވަންތަކުގެ ބައްދަލުވުންތައް ނުބާއްވަން މައުމޫން
ބޑަށް ފެނުނީ މި ފަހުން އެކަން އެންމެ ޮ މަޖިލީހުން ފާސްކުރި ބިލުތަކަކާ ގުޅިގެންނެވެ .އެ
އަންގަވާފައިވާ އެންގެވުމަށް އަމަލުކުރުން މަޑުޖައްސާލަން އަމުރުކޮށްފަ އެވެ.
"ރާއްޖޭން ބޭރަށްދާ ގިނަ ދަތުރުވެރިން މިދަނީ ލުއި ފަސޭހަކަމާއި ރައްކާތެރިކަމާ އެކު އަޅުގަނޑުމެން ކާޑުގެ ހިދުމަތް ބޭނުން ކުރަމުން. ޕާސްޕޯޓު ކާޑު މެދުވެރިކޮށް މިފަދަ މުހިންމު ހިދުމަތެއް ދެވިގެން ދިއުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލިބޭ ވަރަށް ބޮޑު ހިތްހަމަޖެހުމެއް"، ކުރެވޭނެ ކަމަށް ބީއެމްއެލްއިން ބުންޏެވެ.
މު ހަ އް މަ ދު ޔާ މީ ން
މި ކާޑު ރާއްޖޭން ބޭރުގައި ބޭނުން ކުރުމަކީ ބޭރަށް ދަތުރުކުރާ ދިވެހިންނަށް ފަސޭހަކަމާ އެކު ފައިސާގެ މުއާމަލާތް ކުރުމަށް ލިބޭ ވަސީލަތަކަށް
ރާއްޖޭން ބޭރުގައި ފައިސާގެ މުއާމަލާތް
ވެގެން ދާނެ ކަމަށް ބީއެމްއެލް އިން ބުންޏެވެ.
އފް މޯލްޑިވްސް ކުރެވޭ ޕާސްޕޯޓް ކާޑެއް ބޭންކް ޮ
ބީއެމްއެލްގެ ރީޓެއިލް ބޭންކިން ޑައިރެކްޓަރު
(ބީއެމްއެލް) އިން އިމިގްރޭޝަނާ ގުޅިގެން ތައާރަފް ކުރަން ނިންމައި ،އެއްބަސްވުމުގައި މިއަދު
މުހައްމަދު ޝަރީފް ވިދާޅުވީ އިމިގްރޭޝަނާ ގުޅިގެން
ސއިކޮށްފި އެވެ. ޮ
ޕޓް ކާޑު މެދުވެރިކޮށް އަލަށް ތައާރަފްކުރާ ޕާސް ޯ
ޕޓް ކާޑުން ،ރާއްޖޭން ބޭރުގައި ވިޔަފާރީގެ ޕާސް ޯ
ފައިސާގެ މުއާމަލާތް ކުރެވޭ ނިޒާމެއް ގާއިމު
މުއާމަލާތްތަކަށް ފައިސާ ދައްކައި އޭޓީއެމްއިން
ރޖެކްޓް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަކީ ލިބޭ ކުރުމުގެ ޕް ޮ
ފައިސާ ނެގޭނެ އެވެ .އަދި ޕާސްޕޯޓްގެ ބަދަލުގައި
ބޑު އުފަލެއް ކަމަށެވެ. ވަރަށް ޮ "ރާއްޖޭން ބޭރަށްދާ ގިނަ ދަތުރުވެރިން
ގތުގައި ވެސް މި ގެންގުޅޭނެ ރަސްމީ ލިޔުމެއްގެ ޮ
މިދަނީ ލުއި ފަސޭހަކަމާއި ރައްކާތެރިކަމާ އެކު
ކާޑު ބޭނުން ކުރެވޭނެ ކަމަށެވެ.
އަޅުގަނޑުމެން ކާޑުގެ ހިދުމަތް ބޭނުން ކުރަމުން.
ބީއެމްއެލްއިން ބުނީ ބައިނަލްއަގުވާމީކޮށް ޕޓް ކާޑު ފައިސާ ޖަމާކުރެވޭ ބޭނުންކުރެވޭ ޕާސް ޯ
ކށް މިފަދަ މުހިންމު ޕާސްޕޯޓު ކާޑު މެދުވެރި ޮ
ޕްރީޕެއިޑް ކާޑެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރެވޭނެ ނިޒާމެއް
ހިދުމަތެއް ދެވިގެން ދިއުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލިބޭ
އއެސްތަކުގެ ގާއިމުކުރާނެ ކަމަށެވެ .އެ ގޮތުން ޕީ ޯ
ބޑު ހިތްހަމަޖެހުމެއް "،ޝަރީފް ވިދާޅުވި ވަރަށް ޮ
ކށް ވެސް މި ކާޑު ބޭނުން އިތުރުން އޮންލައިން ޮ
އެވެ.
އައް ޑޫ ގެ އިތުރު މަގުތަކެއް ހަދަން ބީލަމަށް އައްޑޫގެ މަގުތައް ރަނގަޅު ފެންވަރަކަށް
ބީލަން ހުށަހެޅުމުގެ ފުރުސަތު އަންނަ މަހުގެ 11
ރޖެކްޓަށް ބިޑް ސެކިއުރިޓީގެ މަރަދޫ ރޯޑް ޕް ޮ
ހައުސިން މިނިސްޓްރީން މިހާރު ވަނީ ނިންމައިފަ
ހެދުމަށް ކުރިއަށް ގެންދާ މަޝްރޫއުގެ ދަށުން ،އަލަށް
ވަނަ ދުވަހާ ހަމައަށް މިހާރު ވަނީ ހުޅުވާލައިފަ
ގޮތުގައި 57،000ރ .ހުށަހަޅަން ޖެހޭ އިރު ،ހުޅުމީދު
އެވެ .މިނިސްޓްރީން ބުނީ މަގުތައް ހެދުމުގެ އަމަލީ
ހަދަން ހަމަޖައްސާފައިވާ މަގުތަކުގެ މަސައްކަތް
އެވެ .ބީލަމުގައި ބައިވެރިވާން 1،500ރ .ގެ
އަށް 180،000ރ .ހުށަޙަޅަން ޖެހެ އެވެ.
މަސައްކަތް ކުރިއަށް ދާނީ މަގުތަކުގައި ވަޅުލާން
ހދަން ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީން ކުރާނެ ބަޔަކު ޯ
ރެޖިސްޓްރޭޝަން ފީއެއް ދައްކަން ޖެހެ އެވެ.
އިއުލާންކޮށްފި އެވެ. ރޑް ޕްރޮޖެކްޓްގެ ދަށުން މިނިސްޓްރީން ބުނީ ޯ
ރޑް ޕްރޮޖެކްޓްގެ ފިނޭންސުން ބުނީ ހިތަދޫ ޯ ބިޑް ސެކިއުރިޓީގެ ގޮތުގައި 365،000ރ .ހުށަހަޅަން
ހިތަދޫ ،މަރަދޫ ،މަރަދޫފޭދޫ ،ފޭދޫ އަދި ހުޅުމީދޫގެ
ޖެހޭ އިރު ،ފޭދު އާއި މަރަދޫފޭދޫގެ ޕްރޮޖެކްޓަށް ބިޑް
މަގުތަކެއް ހަދަން ނިންމާފައިވާ ކަމަށެވެ.
ގތުގައި ކޮންމެ ރަށަކަށް 72،000ރ. ސެކިއުރިޓީގެ ޮ
މި މަޝްރޫއަށް ޝައުގުވެރިވާ ފަރާތްތަކުން
ހުށަހަޅަން ޖެހޭނެ ކަމަށެވެ.
ފމަންސް ސެކިއުރިޓީގެ މީގެ އިތުރުން ޕަ ޮ ކންޓްރެކްޓް އަގުގެ ފަސް ޕަސެންޓް ގޮތުގައި ޮ ހުށަހަޅަން ޖެހެ އެވެ. ފިނޭންސުން ބުނީ ބީލަން ހުޅުވުން އޮންނާނީ އަންނަ މަހުގެ 12ވަނަ ދުވަހު ކަމަށެވެ. އައްޑޫގައި އަލަށް ހަދާ މަގުތަކުގެ ސާވޭ
ހޅިތައް އަޅައި ނިމުމުން ކަމަށެވެ. ޖެހޭ ޮ އައްޑޫގެ ފެނުގެ ނިޒާމް މިހާރު ނިމުމަކަށް އައިސްފައިވާ އިރު އަދި ނަރުދަމާގެ މަސައްކަތެއް ނުފެށެ އެވެ.
ހަބަރު
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
ޕާކް ނުހުޅުވި ލަސްވަނީ ބައެއް ތަކެތި ބޭރުން ގެންނާތީ
7
"ފަސް އަހަރު ތެ ޭރ ޓީޗަރުން ޑިގްރީ އަށް ތަމްރީނު ކުރެ ވޭނެ" އާ ސި މާ ނި ޒާ ރު
އާއި ގައުމީ ޔުނިވާސިޓީ ގުޅިގެން ޓީޗަރުން ތަމްރީނުކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. ސްކޫލުތަކުގެ ހުރިހާ ދަރިވަރުންނަށް
އތް ފަސް އަހަރުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖޭގެ ކުރިއަށް ޮ
އުނގަންނައިދެވޭ އެއްޗެއް ދަސްވާކަން ޔަގީން
ހުރިހާ ޓީޗަރުން ޑިގްރީ ފެންވަރަށް ބަދަލުކުރަން
ކުރުމަކީ ތައުލީމީ ދާއިރާއަށް ގެންނަމުން އަންނަ
މަސައްކަތް ފަށާފައިވާނެ ކަމަށް އެޑިއުކޭޝަން
ބަދަލުތަކުގެ ތެރެއިން މުހިއްމުކަމެއް ކަމަށާއި 2014
މިނިސްޓަރު ޑރ .އާއިޝަތު ޝިހާމް ރޭ ވިދާޅުވެއްޖެ
ވަނަ އަހަރު ތައާރަފްކުރި އާ މަންހަޖު ހިތްހަމަޖެހޭ
އެވެ.
ވަރަށް ތަންފީޒުވަމުން އަންނަ ކަން ވެސް މިދިޔަ އަހަރު އޯ ލެވެލް ހެދި ދަރިވަރުންގެ
ތެރެއިން ގަދަ ދިހައެއްގައި ހޮވުނު ދަރިވަރުންނަށް
މިނިސްޓަރު ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ. މިދިޔަ އަހަރު 5011ދަރިވަރުން އޯ ލެވެލް
އިނާމު ދޭން ދަރުބާރުގޭގައި ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތުގައި
އިމްތިހާނު ހެދި އިރު 504ދަރިވަރުން ވަނީ އޯ
ވާހަކަދައްކަވަމުން މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ3000 ،
ލެވެލްގެ ގަދަ ދިހައެއްގައި ހިމެނިފަ އެވެ .އެކި
ޓީޗަރުން ޑިގްރީ ފެންވަރަށް ބަދަލުކުރުމުގެ އަމަލީ
މާއްދާތަކުން ދުނިޔޭގެ ގަދަ ދިހައެއްގައި ރާއްޖޭގެ
މަސައްކަތް ނޭޝަނަލް އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފް
40ދަރިވަރުން ހިމެނިފައިވާއިރު އޭގެ ތެރެއިން
އެޑިއުކޭޝަން (އެންއައިއީ) އިން އަންނަ ހަފުތާގައި
ފަސް ދަރިވަރުން ވަނީ ދުނިޔެއިން އެއް ވަނަ
ފަށާނެ ކަމަށެވެ.
ހޯދައިފަ އެވެ.
ކިޔަވައިދޭ ޓީޗަރުންގެ ފެންވަރު މަތިކުރަން
އ ލެވެލް އިމްތިހާނުގައި ބައިވެރިވި ޯ
ރގްރާމުގެ ދަށުން މިދިޔަ އަހަރު ހުރިހާ ފެށި ޕް ޮ
ދަރިވަރުންގެ ތެރެއިން ފަސް މާއްދާއިން ފާސްވި
ލމާއަށް ބަދަލުކުރެވިފައިވާ ކަން ވެސް ޓީޗަރުން ޑިޕް ޮ
ދަރިވަރުންގެ ޕަސެންޓު އުޅެނީ 55.7ގަ އެވެ.
މިނިސްޓަރު ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ.
މިއީ 2014ވަނަ އަހަރާ އަޅާބަލާއިރު 3.7ގެ
އެޑިއުކޭޝަން މިނިސްޓްރީން މިހާރު ވެސް
ކުރިއެރުމެކެވެ.
އަންނަނީ ރާއްޖޭގެ އިސްލާމިކް ޔުނިވާސިޓީ
މާލޭގައި ހުންނަ ސިޓީ ޕާކު ،މި މަސް ތެރޭގައި އެތަން ތަރައްގީކޮށް ނިންމުމަށް ދަނީ މަސައްކަތް ކުރަމުން - .ފޮޓޯ :މުހައްމަދު ޝަރުހާން/މިހާރު
މު ހަ އް މަ ދު ޔާ މީ ން
ގތުގައި ރާއްޖޭން ބޭރުން އޭނާ ވިދާޅުވި ޮ ބކި ފަދަ ތަކެއްޗެވެ. ގެންނަނީ ލެޑް ގޮނޑި އާއި ޮ މިއީ ސިޓީ ޕާކް އިތުރަށް ފުރިހަމަ ކޮށްދޭނެ ތަކެތި
އަލިކިލޭގެފާނު މަގުގައި ހުރި ސިޓީ ޕާކް ކށް ނުނިމެީ ރާއްޖެ އިން ބޭރުން ގެންނަން ތަރައްގީ ޮ
ކަމަށް ވެސް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ. ސިޓީ ޕާކް ތަރައްގީ ކުރަނީ ކަޅުއޮއްފުންމީގެ
ޖެހޭ ބައެއް ތަކެތި ގެނައުމުގައި ލަސްވާތީ ކަމަށް
ބކީގެ ގަސްތަކާ އެކު އެވެ .އަދި އިތުރުން ލެޑް ޮ
ހމް މިނިސްޓްރީން މިއަދު ބުނެފި އެވެ. ޯ
އެ ތަން ތަރައްގީގެ ކުރުމުގެ މަޝްރޫއުގެ ދަށުން
ރާއްޖޭގެ މިނިވަން ކަމަށް ޖިހާދު ކުރެއްވި ބޮޑުތަކުރުފާނު ދަތުރުފުޅު ކުރެއްވި ކަޅުއޮއްފުންމި އޑިއާ އެކު ސިޓީ ނަމޫނާއަކަށް ބަލައިގެން ހެދި ޮ
ގތަކަށް ބަނުމަށް އއްފުންމީގެ އަސްލާ ވީހާ އެއް ޮ ކަޅު ޮ ފަހު އެ އުޅަނދު ވަނީ އެހެލައިފަ އެވެ. އެ ޕާކްގެ މަސައްކަތް ނިމުމާއެކު ،މާލޭގައި
ބޑު ބައެއް ވަނީ ނިމިފަ ޕާކް ތަރައްގީ ކުރުމުގެ ޮ
ހުރި އެންމެ ރީތި އެއް ޕާކަށް އެތަނަށް ވާނެ
ހމް މިނިސްޓްރީން ކުރިން ބުނީ މިދިޔަ އެވެޯ .
ކަމަށާއި މިހާރު މަސައްކަތް ކުރަނީ މި މަސް
މަހުގެ 26ގައި އެތަން ހުޅުވާނެ ކަމަށެވެ.
ހމް މިނިސްޓްރީން ތެރޭގައި އެތަން ހުޅުވުމަށް ޯ
ހމް މިނިސްޓްރީގެ ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރު ޯ އަހުމަދު ސަލީމް (މާޒް ސަލީމް) މިއަދު ވިދާޅުވި
ބުންޏެވެ. މީގެ ކުރިން ލެޑްޕާކް ހެދީ ސަލްޓަން ޕާކްގަ
ގތުގައި ޕާކްގައި ހުރި ބައެއް ތަކެތި މާލެ ޮ
އެވެ .ނަމަވެސް ސަލްޓަންޕާކް އާ ޕްލޭނެއްގެ
ގެނައުމުގެ މަސައްކަތް އަންނަނީ ކުރަމުންނެވެ.
ދަށުން ތަރައްގީ ކުރަން ނިންމުން އެތަނުގައި ހުރި
އަދި އަންނަ ހަފްތާގެ ތެރޭގައި އެ ތަކެތި މާލެ
ބކީގެ ގަސްތައް ވަނީ ނަގައިފަ އެވެ. ލެޑް ޮ
ގެނެވޭވަރު ވާނެ ކަމަށް ވެސް މާޒް ސަލީމް ވިދާޅުވި އެވެ. "ބައެއް ތަކެތި ނައިސްގެން ނުހުޅުވި ލަސް ވަނީ ،ކަނޑުމަތީގައި މިހާރު އެތަކެތި ހުރީ ،މި މަހުގެ 16ގައި ގެނެވޭވަރު ވާނެ މާލެއަށް "،މާޒް ސަލީމް ވިދާޅުވި އެވެ.
ސިޓީޕާކަކީ ،ބައެއް ކެފޭ ރެސްޓޯރެންޓް ކުރިން ހިންގަމުން ދިޔަ ތަނެކެވެ .ނަމަވެސް ސަރުކާރުން ކށް އެ ސަރަޙައްދުގައި ބޭނުންވީ އެ ޕާކް ހުސް ޮ ދިރިއުޅޭ މީހުން ހިތްފަސޭހަ ތަނަކަށް ހަދާށެވެ.
އޯ ލެވެލް ގަދަ ދިހައެއްގައި ހިމެނުނު ދަރިވަރަކަށް އެޑިއުކޭޝަން މިނިސްޓަރު އައިޝަތު ޝިހާމް ރޭ ހަނދާނީ ފިލާއެއް ދެއްވަނީ --ފޮޓޯ :ރައީސް އޮފީސް
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
8
ހިޔާލު ފާޅުކުރުން ހުއްޓުވާ ބިލު ގާ ނޫނަކަށް ވިޔަސް އަމަލެއް ނުކުރާނަން :އިއްތިހާދު މު ހަ އް މަ ދު ޔާ މީ ން
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ ބިލަކުން އިދިކޮޅު އިއްތިހާދުގެ ހަރަކާތްތައް ހުއްޓުމަކަށް ނާންނާނެ ކަމަށާއި ހިޔާލުފާޅުކުރުން ހުއްޓުވާ ބިލު ގާނޫނަކަށް ވިޔަސް އެއަށް އަމަލު ނުކުރާނެ ކަމަށް އިއްތިހާދުން އިއްޔެ ބުނެފި އެވެ. އފީހުގައި ބޭއްވި ނޫސްވެރިންގެ އެމްޑީޕީ ޮ ބައްދަލުވުމުގައި ވާހަކަ ދައްކަވަމުން އިއްތިހާދުގެ ހިޔަނި ކެބިނެޓްގެ އެންވަޔަރުމެންޓް ،ވޭސްޓްމެނޭޖްމަންޓް އެންޑް ކްލީން އެނާޖީ މިނިސްޓަރު މުހައްމަދު އަސްލަމް ވިދާޅުވީ އަބުރު ރައްކާތެރިކޮށްދިނުމާއި ހިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމުގެ ނަމުގައި ފާސްކުރި ބިލަކީ ގާނޫނުއަސާސީއާ ހިލާފު ބިލެއް ކަމަށެވެ. އަސްލަމް ވިދާޅުވީ އެ ބިލަކީ ގާނޫނުއަސާސީއާ ގތުގެ މަތިން ފާސްކުރި ބިލެއް ނޫން އެއްގޮތްވާ ޮ
ނ ބޭއް ިވ ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމުގައި އަސްލަމް ވާހަ ަކ ދައްކަވަނީ .ފާސްކުރާ އިދިކޮޅު އިއްތިހާދު ް ގާނޫނަކުން ސަރު ާކރާ ދެ ޮކޅު ހަރަކާތްތައް ނުހުއްޓޭނެ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި -.ފޮޓޯ :އިއްތިހާދު
ކަމަށާއި މަޖިލީހުން ފާސްކުރި ބިލު ގާނޫނަކަށް ވިޔަސް ނޫސްވެރިންގެ އިތުރުން އާންމު ރައްޔިތުން ވެސް
އެވެ .މީގެ އިތުރުން އަބުރާ ބެހިގެންނާއި ގައުމީ
މީހެއްގެ އަބުރާ ބެހިގެން ނުވަތަ އިސްލާމް ދީނާ
ސަލާމަތަށް ނުރައްކާވާ ހިޔާލުފާޅުކޮށްގެން 25،000ރ.
ކޅު އިއްތިހާދަށް މަސައްކަތް ކުރެވޭނެ ގޮތްތަކެއް އިދި ޮ
އިސްވެރިންގެ ހިޔާނާތުގެ ވާހަކަ ދައްކަން ޖެހިއްޖެނަމަ،
ކށްގެންނާއި ގައުމީ ސަލާމަތަށް ކޅަށް ހިޔާލުފާޅު ޮ ދެ ޮ
އާއި ދެ މިލިއަން ރުފިޔާއާ ދެމެދުގެ އަދަދަކުން
އެ ވާހަކައެއް ވެސް ދައްކަން ތައްޔާރަށް ތިބިކަން
ކށްގެންނާއި އާންމު ނިޒާމާ ނުރައްކާ ވާފަދަ ހިޔާލުފާޅު ޮ
ޖޫރިމަނާކުރެވޭނެ އެވެ .އަދި ޖޫރިމަނާ ފައިސާ
އިއްތިހާދުގެ އެއްވެސް ކަމަކަށް ބަދަލެއް ނުގެންނާނަން.
ކށްފަ އެވެ .އަދި ބިލު ފާސްކޮށް ތަސްދީގު ހާމަ ޮ
ކށްފި ނަމަ ވަރަށް ފަސޭހައިން ހިލާފު ހިޔާލެއް ފާޅު ޮ
ކށް ތިން މަހާއި ނުދައްކައިފި ނަމަ ،ޖިނާއީ ދައުވާއެއް ޮ
ގތަށް ހެދުނު ބިލެއް ކަމަކަށް ގާނޫނުއަސާސީއާ އެއް ޮ
ކުރިޔަސް ،ފަހަތަށް ނުޖެހި ،ސާބިތުކަމާއެކު ތިބޭނެ
ކުށްވެރިވުމުގެ ފުރުސަތު އެބައޮތެވެ.
ހަމަސް ދުވަހުގެ މުއްދަތަކަށް ޖަލަށް ލެވޭނެ އެވެ.
ބަލައެއް ނުގަންނަން "،އަސްލަމް ވިދާޅުވި އެވެ.
ކަމަށް އިއްތިހާދުން ވަނީ ބުނެފަ އެވެ.
އންނާނެ ކަމަށެވެ .އޭނާ ވިދާޅުވީ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ޮ މަސައްކަތް ކުރުމުގައި ދެމިތިބޭނެ ކަމަށެވެ. ކޅު އިއްތިހާދުގެ އެއްވެސް ހަރަކާތަކަށް، "އިދި ޮ
ގތުގައި ،ހިޔާލުފާޅުކުރުން އަސްލަމް ވިދާޅުވި ޮ
ވިދާޅުވި އެވެ. ކޅު އިއްތިހާދުން ވަނީ ސަރުކާރުގެ އިދި ޮ
އިއްތިހާދުން ވަނީ އަންނަ ހުކުރު ދުވަހުގެރޭ ބޮޑު
ގތުން ،މީޑިއާ ފިޔަވައި އެހެނިހެން ބިލްގައިވާ ޮ މީހުންގެ މައްސަލައެއް ފުލުހުންނަށް ހުށަހަޅައިފި ނަމަ،
ހަނިކުރާ ބިލު ގާނޫނު އަސާސީއާ ހިލާފަށް އޮތުމުން
ޖަލްސާއެއް މާލޭގައި ބޭއްވުމަށް ނިންމައިފަ އެވެ .އަދި
އެ މައްސަލައެއް ތަހުގީގުކުރުމަށް ފަހު ޕްރޮސެކިއުޓާ
އިއްތިހާދުން ދެކެނީ އެއީ ބާތިލް އެއްޗެއްގެ ގޮތުގައި
ހއ .ދިއްދޫގައި އެ އިއްތިހާދުގެ ޖަލްސާއެއް މާދަމާރޭ
ފނުވަން ޖެހޭނެ އެވެ .އާންމު ޖެނެރަލް (ޕީޖީ) އަށް ޮ
ކަމަށެވެ .އަދި ގާނޫނުއަސާސީގެ ތަރަހައިގެ ތެރޭގައި
އޮންނާނެ އެވެ.
ނިޒާމާ ހިލާފު ހިޔާލުފާޅުކޮށްގެން 25،000ރ .އާއި އެއް
ނެތް ނަމަ ގާނޫނަކަށް ނުވާނެ ކަމަށް ވެސް އޭނާ
އަބުރު ރައްކާތެރިކުރުމުގެ ނަމުގައި ހެދި ބިލުގައި
އިސްލާމް ދީނުގެ އަސްލަކާ ހިލާފު ހިޔާލުފާޅުކުރި މީހަކާ މެދު ފިޔަވަޅު އަޅާނީ ގާނޫނުލްއުގޫބާތުގެ ދަށުންނެވެ.
މިލިއަން ރުފިޔާއާ ދެމެދުގެ އަދަދަކުން ޖޫރިމަނާކުރެވޭނެ
މަޖިލީހުގައި ތިއްބަވާނީ 85މެމްބަރުން ކަމަށް ކޮމެޓީން ފާސްކޮށްފި މު ހަ އް މަ ދު ޔާ މީ ން
ފަހުންނެވެ. ކޮމެޓީގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގެންނެވި މެމްބަރުންގެ
ވުރެ އިތުރެއް ނުކުރެވޭނެ އެވެ. ގާނޫނުއަސާސީގައި މިހާރު އޮންނަ ގޮތުން ރާއްޖޭގެ
ބަދަލު އަންނާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ .މަޖިލީހުގައި ތިއްބެވި އތުމަކީ ބެހިފައިވާ އިދާރީ 85މެމްބަރުންގެ އަދަދު ދެމި ޮ
ގތަށް ފާސްވި ނަމަވެސް ،މަޖިލީހުގެ އަޣުލަބިއްޔަތުން މި ޮ
ކންމެ އިދާރީ ދާއިރާއެއްގައި ރަޖިސްޓްރީކުރެވިފައިވާ ޮ
ދާއިރާތަކުގެ ރައްޔިތުންނަށް އެންމެ މަސްލަހަތު ހުރި
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ އަދަދު
ތަޅުމަށް ހުށަހަޅައިގެން މި އިސްލާހު ފާސް ކުރަން
އާބާދީގެ ފުރަތަމަ 5000މީހަކަށް ނުވަތަ 5000
ގތް ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ. ޮ
ގތަށް ގާނޫނުއަސާސީއަށް 85އަށް ވުރެ އިތުރުނުވާ ޮ
ޖެހޭނެ އެވެ .ގާނޫނުއަސާސީ އަށް ބަދަލު ގެނެވޭނީ
ކންމެ އިދާރާއަކަށް ދެ މެމްބަރުން މީހުން ހަމަނުވާ ޮ
އިސްލާހު ގެނައުމަށް މަޖިލީހުގެ މިނިވަން
މަޖިލީހުގެ ހަތަރު ބައިކުޅަ ތިން ބައި މެމްބަރުންގެ ވޯޓު
އައްޔަން ކުރަންޖެހޭނެ އެވެ .އަދި 5000އަށް ވުރެ
އުމުރު ފަސް އަހަރަށް ބަދަލު ކުރުމަށާއި ކައުންސިލްގެ
އިތުރުވާ ނަމަ ،އާބާދީގެ ފުރަތަމަ 5000މީހުންނަށް
ރައީސުން ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި ނަގާ ސިއްރު ވޯޓަކުން
ވުރެ އިތުރުވާ ކޮންމެ 5000މީހަކަށް މެމްބަރެއް
ގތަށް ގާނޫނުއަސާސީއަށް ދެ އިސްލާހު އިންތިހާބުކުރާ ޮ
އައްޔަންކުރަން ޖެހެ އެވެ.
ގެނައުމަށް މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅައިފަ އެވެ .ނަމަވެސް
ކމެޓީން ފާސްކޮށްފި އެވެ. މުއައްސަސާތަކުގެ ޮ މި އިސްލާހަކީ 2014ގައި ކުޑަހުވަދޫ ދާއިރާގެ
ލިބިގެންނެވެ .އެއީ 64މެމްބަރުންގެ ވޯޓެވެ. ގާނޫނުއަސާސީގެ 71ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)
އެމްޑީއޭ މެމްބަރު އަހުމަދު އާމިރު 17ވަނަ މަޖިލީހަށް
ގތުން މެމްބަރުންގެ އަދަދަކީ މަޖިލިސް އިސްލާހުކުރި ޮ
ހުށަހެޅުއްވި އިސްލާހެކެވެ .މިދިޔަ ހޯމަ ދުވަހު ބޭއްވި
އެކަށައެޅުމުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އިދާރީ ދާއިރާތަކާއި
އިސްލާހު ހުށަހެޅުއްވި މެންބަރު އާމިރު ވިދާޅުވި
ލކަލް ކައުންސިލްތަކުގެ މީގެ ކުރިން އާމިރު ވަނީ ޯ
އިސްލާހުތައް ފާސްކުރަން ބޭނުންވާ އަދަދަށް ވޯޓު
ކޮމެޓީ ބައްދަލުވުމުގައި އިސްލާހާ މެދު ގޮތެއް ނިންމީ
އިންތިހާބީ ދާއިރާތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް 85
ގޮތުގައި މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުންގެ އަދަދު އިތުރުވުމަކީ
ހމަ ދުވަހު ދެ އިސްލާހު ވެސް ވަނީ ނުލިބި ،މިދިޔަ ޯ
އންނަތާ ދެ އަހަރެއްހާ ދުވަސް މައްސަލަ ކޮމެޓީގައި ޮ
މެމްބަރުންނެވެ .މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުންގެ އަދަދު އެއަށް
ގައުމުގެ ސިޔާދަތަށާއި އިދާރީ ހިންގުމަށް އެންމެ އެދެވޭ
ބޭރުކޮށްފަ އެވެ.
ހިޔާލު
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
ބިލަކަށް ވާ ވަރު ެގ ބިލެއް ާފސްކުރެވުނީ އަދި ކިރިޔާ! އަ ހު މަ ދު އަ ބު ދުﷲ ސަ އީ ދު
ބައްދަލުވުމެއްގައި - .ފޮޓޯ :މުހައްމަދު ޝަރުހާން /މިހާރު
ކށް އުޅޭ ކަމެއް ނޫނެވެ .ނަމަވެސް މި ބެލުމަކީ ޮ
އިސްލާހު ކުރި ނަމަ މާ ފުރިހަމަ ވީސް ކަމުގައި ފެނެ
ގތުގައި ގައުމީ ސަލާމަތަށް ބިލްގައި ،ބުނެފައިވާ ޮ
އެވެ.
ކމިޓީގެ މެމްބަރުން ،އަބުރާ ބެހުން ބިލް ދިރާސާ ކުރި ޮ
ކށްގެން ނުވަތަ އާންމު ބެހެވޭ ފަދަ ޚިޔާލެއް ފާޅު ޮ
ތަސްދީގު ކުރުމުގެ މަރުހަލާގައިވާ" ،އަބުރު ރައްކާތެރި
ކށްގެން ޖޫރިމަނާ ކުރާ ނިޒާމާ ޚިލާފު ޚިޔާލެއް ފާޅު ޮ
ކުރުމާއި ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމުގެ ބިލް"
އިރު ،އެ ކުށް ކުރި މީހާ މުޖްތަމައުގައި އަދާކުރާ
އަކީ މިހާތަނަށް ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ހެދި
ހައިސިއްޔަތަށް ރިއާޔަތް ކުރަންޖެހެ އެވެ.
އެންމެ ފުރިހަމަ އަދި އެންމެ މުހިންމު ބިލެވެ .އެ
އަބުރުގެ ބިލު ދިރާސާ ކުރުމަށް އެކުލަވާލި ކޮމެޓީގެ މެމްބަރުން
ކުރަންޖެހޭނެ ކަމަށް އެ ބޭފުޅުން ވިދާޅުވުމުންނެވެ .އަދި
ނުރައްކާވާ ފަދަ ޚިޔާލެއް ފާޅުކޮށްގެން ނުވަތަ އަބުރާ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން މިހާރު ފާސްކޮށް
9
ގތަށް ހިމަނާފައި މި އޮތީ، ބެލެވޭ ގޮތުގައި މި ޮ
ޖޫރިމަނާ އަށް ވާނީ ކިހިނެއް؟
މާނަ ކުރެއްވީ އަބުރާ ބެހުމަކީ ގަޒްފުކުރުން ކަމުގައި ބައްލަވައިގެން ކަން އެ ބޭފުޅުންގެ ވާހަކަތަކުން ދޭހަވެ އެވެ.
ގތުން މީޑިއާގެ ފަރާތަކުން މި ގާނޫނު ބުނާ ޮ
ސުވާލަކީ އިސްލާމް ދީނުގެ އަސްލުތަކުން
މީހެއްގެ އަބުރާ ބެހެފި ނަމަ ކުރާ ޖޫރިމަނާ ބޮޑެވެ.
އތް ކުށެއް ކުރުމަށް ކށް ބަޔާންކޮށްފައި ޮ އެހާ ސާފު ޮ
އެއީ އަބުރާ ބެހުނު މީޑިއާގެ އިދާރާ -50،000
ގާނޫނަކުން ވަކި ބަޔަކަށް ހުއްދަ ދެވިދާނެ ހެއްޔެވެ؟
ބިލްގައި ހިމަނާފައިވާ ބައިތަކަށް ބަލައިލުމުން ވެސް
އަބުރާ ބެހުމުގެ ސަބަބުން ލިބޭ ގެއްލުމުގެ ބަދަލު
2،000،000ރ އިން ޖޫރިމަނާ ކުރުމުގެ އިތުރުން
ބިލްގެ ފުރިހަމަ ކަމާއި އެ ބިލްގެ މުހިންމު ކަން
ކށް އުޅޭ ހަމައަކަށް ނަގައިދިނުމުގައި އާންމުކޮށް ބޭނުން ޮ
ޕޓަރު ނުވަތަ ލިޔުންތެރިޔާ ނުވަތަ އަބުރާ ބެހުނު ރި ޯ
އެނގެ އެވެ.
ބަލާފައި ކަމަށް ވެދާނެ އެވެ .އެއީ އަބުރު ނަގައިލެވޭ
އެނައުންސަރު 150،000-50،000ރ .އިން ޖޫރިމަނާ
ވާނީ ކުށަކަށް .އަޅުގަނޑަކަށް އެނގިފައެއް ނެތް،
މީހާގެ މަގާމާއި އޭނާ މުޖްތަމައުގައި އަދާކުރާ
ކުރުމެވެ .އެހެންވީމާ މިހާރު މީޑިއާތަކަށް އޮތް ޖޫރިމަނާ
ވަކި މީހަކު ކުރީމާ ކުށްވެރި ވެފައި އަނެކަކު
ކށް ،އޭނާ އަށް ލިބުނު ހައިސިއްޔަތަށް ރިއާޔަތް ޮ
އަކީ 2،150،000-50،000ރ .އެވެ .ކުރިން އޮތް
އެހެން ހައިސިއްޔަތަކުން ކުރީމާ އެއީ ކުށަކަށް ނުވާ
ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގައި ނަގައިދޭ ފައިސާގެ މިންވަރު
އެންމެ ބޮޑު ޖޫރިމަނާ އަކީ ދެ މިލިއަން ރުފިޔާ އެވެ.
އުސޫލެއް އިސްލާމީ ޝަރީއާގައި އޮންނަ ކަމެއް.
މީހާގެ ހައިސިއްޔަތުން ކުށުގެ ބާވަތް ބަދަލުވުން ދުނިޔޭގެ އެހެން ގައުމުތަކުގެ ގާނޫނީ އަދި ޝަރުއީ ނިޒާމުގެ ތެރޭގައި މިހާތަނަށް ނެތް ނަމަވެސް ،މި
ކުޑަވުމާއި ބޮޑުވުމެވެ.
މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުން ހީފުޅު ކުރައްވާ ގޮތުގައި،
"އިސްލާމް ދީނުގައި ކުށެއް ކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ކންމެ ހާލަތެއްގައި ކުރިޔަސް ކންމެ މީހަކު ޮ ކަމެއްޮ ،
އާންމު ތަނެއްގައި މީހެއްގެ މައްޗަށް ގަޒްފު ކުރިޔަސް،
އެ ހާލަތުގައި ވެސް ރިއާޔަތް ކުރަނީ
ވަކިވަކި ނޫސްވެރިން ޖޫރިމަނާ ކުރުމަށް މި ބިލްގައި
ގޭތެރޭގައި ފިލައި ހުރެ ގަޒްފު ކުރިޔަސް އެއީ ހަމަ
ބިލްގައި ވަނީ މި މުހިންމު އުސޫލު ތައާރަފް ކޮށްފަ
އަބުރު ގެއްލުނު މީހާ މުޖްތަމައުގައި އަދާ ކުރާ
އތް އަދަދު ،އަލަށް ފާސްކުރި ބިލްގައި ދޮޅު ކުރިން ޮ
ފާފައެއް ،ކުށެއް .ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ތެރޭގައި ނޫނީ
އެވެ .އެއީ ކުށް ކުރާ މީހާގެ ނިސްބަތުން ކުށުގެ ބާވަތް
ހައިސިއްޔަތަށާއި މަގާމަށެވެ .އަބުރަށް އަރައިގަތް މީހާގެ
ލައްކަ އަށް ކުޑަ ކުރުމުން ،ޖޫރިމަނާ ކުޑަކުރީ ކަމަށް
ޕޑިއަމެއް ކީއްކުރަން ،މައްކާގެ ހަރަމްފުޅުގެ ސިޔާސީ ޯ
މަގާމާއި ހައިސިއްޔަތަކަށް ނޫނެވެ .އެހެން ކަމުން މި
ނޫސްވެރިން ގަބޫލު ކުރަންވީ ހެއްޔެވެ؟ އޭގެ ބަދަލުގައި
ތެރޭގައި ކުރިޔަސް އެ ފާފަ ވާނީ ހަމަ ފާފައަކަށް .އެއީ
އުސޫލުން ބެއްޔަސް ،މިއީ މިހާތަނަށް ރާއްޖޭގެ ގާނޫނު
ކުރިން ބިލްގައި ނެތް ބައެއް އިތުރުކޮށް ،ނޫސްވެރިޔާ
އިސްތިސްނާ ލިބޭނެ ހާލަތްތަކެއް ނޯންނާނެ "،މި ބިލާ
ކށްފި ނަމަ ،ފުލުހުން އެ މައްސަލައެއް ކުށްތަކުން ޮ
ހަދާ މަޖިލީހުން ނުހަދާހާ ފުރިހަމަ ބިލެއް ކަމުގައި
ކުރާ ޖޫރިމަނާގެ މައްޗަށް އެ މީޑިއާއެއް ދެ މިލިއަން
މެދު ކަންބޮޑުވާތީ ނަން ހާމަ ނުކުރުމަށް އެދިވަޑައިގެން
ކށް ،ދައުވާ އުފުލުމަށް ޕްރޮސެކިއުޓާ ތަހުގީގު ޮ
ނޫނީ ނުވާނެ އެވެ.
ގތަށް ހަމަޖައްސާފައި، ރުފިޔާ އިން ޖޫރިމަނާ ކުރާ ޮ
ދީނީ އިލްމުވެރިއަކު ވިދާޅުވި އެވެ.
ބަދަލު ވުމެވެ. މި ބިލްގެ 11 ،9 ،7ވަނަ މާއްދާގައި ބުނާ
ފނުވަންޖެހެ އެވެ .ރަޖިސްޓްރީ ކޮށްގެން ޖެނެރަލަށް ޮ ހިންގާ މީޑިއާއަކުން މީހަކާ އަބުރާ ބެހެފި ނަމަ
އެހެން ގާނޫނުތަކާ މަސްހުނި ކުރުން
އެކަމެއް ،ބަލައި ފިޔަވަޅު އަޅާނީ މީޑިއާގެ ކަންތައް ބަލަހައްޓާ އިދާރާއަކުންނެވެ .މާނައަކީ މީޑިއާއަކކުން
ކށްފައި ކަމަށް ތިޔަ ބުނަނީ އެ އޮތީ ޖޫރިމަނާ ކުޑަ ޮ ހެއްޔެވެ؟ ބން އުޅޭ ކުއްޖަކަށް ،ޖޫސް ތަށީގެ މިއީ ބޭސް ނު ޯ
އތް އެންމެ ފުރިހަމަ އެއް ކަމަކީ މި ބިލްގެ ދެން ޮ
އިސްލާމީ އުސޫލަކީ އެއީ ކަމުގައި ވިޔަސް ،މި ބިލްގެ 15 ،14ވަނަ މާއްދާގައި މީހެއްގެ އަބުރަށް ކށްފައިވެ އެވެ. އަރައިގަނެވިދާނެ ހާލަތްތަކެއް ބަޔާން ޮ
ބންދޭން އުޅުން ކަހަލަ ކަމެއް ތެރެއަށް ބޭސް އަޅާފައި ޯ
އިލްމީ މަގްސަދެއް ހާސިލުކުރުމަށް ނުވަތަ ތައުލީމާއި
މީހެއްގެ އަބުރާ ބެހެފި ނަމަ އެއީ މަދަނީ މައްސަލަ
މިހާރު ވެސް އަމަލު ކުރަމުންދާ ބައެއް ގާނޫނުތަކުގައި
ބނީ އެއަށް ބޭސް ނޫން ބާވަ އެވެ؟ އެ ޖޫސްތަށި ޯ
ތަރުބިއްޔަތު ދިނުމުގެ ތެރޭގައި ދައްކާ ވާހަކައިގައި
އެކެވެ.
ހިމެނޭ ބައިތައް މި ބިލްގައި ތަކުރާރު ކޮށްފައި ވުމެވެ.
އެޅިކަން ނޭނގޭ ކުއްޖާތާ އެވެ؟ އެނގި ހުރެ އެ
މީހެއްގެ އަބުރު ގެއްލޭ ފަދަ ވާހަކައެއް ދެއްކިޔަސް
ކށްފައިވާ މީޑިއާގައި ނަމަވެސް ރަޖިސްޓްރީ ޮ
ގތުން ބަލާއިރު އިސްލާމް ދީނަށް އިހާނާތްތެރިކޮށް އެ ޮ
ބކަށް ނޫޅޭނެ އެވެ .ބޭނުން ނުވިޔަސް މި ބޭސްތަށި ޯ
އެއީ އަބުރާ ބެހުން ކަމުގައި ނުބެލެވޭނެ އެވެ .ސްކޫލް
ނުހިމެނޭ މީހަކު ،އެހެން މީހެއްގެ އަބުރާ ބެހެފި ނަމަ
ހިތޭ ގޮތަށް ފާޑުކިޔުމާއި ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމާއި ލިޔުންތައް
އތީ ބޯން ޖެހިފަ އެވެ. ޮ
މަދަރުސާތަކާއި މުދައްރިސުންނާއި މުފައްކިރުންނާއި
އެ ކަމެއް ހުށަހަޅަން ޖެހެނީ ފުލުހުންނަށެވެ .އަދި
ލިޔުމަކީ ގާނޫނުލް އުގޫބާތުގެ 617ވަނަ މާއްދާގައި
ފުލުހުން އެ މައްސަލައެއް ތަހުގީގު ކޮށް ،ދައުވާ
އތް ކުށެކެވެ .އެ ކުށުގެ މިހާރު ވެސް ބަޔާންކޮށްފައި ޮ
ނުދައްކައިފި ނަމަ ،އެމީހަކު 6-3މަސް ދުވަހަށް
އެހެން ފަރާތްތަކުން ހެޔޮ ނިޔަތުގައި ދައްކާ ވާހަކަތަކަކީ
ފނުވަންޖެހެ އެވެ. އުފުލުމަށް ޕްރޮސެކިއުޓާ ޖެނެރަލަށް ޮ
އަދަބު ވެސް ގާނޫނުލް އުގޫބާތުގައި އެބަ އޮތެވެ.
ޖަލަށް ލާނެ އެވެ .ސުވާލަކީ ޖަލު ހުކުމް ތަންފީޒު
ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނި
ކުރުމަށް ފަހު ވެސް އެ މީހަކަށް އެ ޖޫރިމަނާ
ރައްކާތެރި ކުރެވިގެންވާ ކަންތަކެވެ .އޭގެ އިތުރުން
އެ ކަމަކު މި ދެ ހާލަތުގައި ވެސް ކުރީ
ކށްފަ އެވެ .އެކަމަކު ،މި ބިލްގައި އެކުށް ތަކުރާރު ޮ
ނުދެއްކިއްޖެ ނަމަ ދެން ހަދާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟
ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގައި ނުވަތަ ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ
އެއް ކުށެކެވެ .އެއީ މީހެއްގެ އަބުރާ ބެހި އަބުރު
އތީ މި ބިލްގައި ބުނެފައިވާ ކުށް ވެސް ބުނެފައި ޮ
އޭނާގެ އުމުރު ހުސްވަންދެން ތަކުރާރުކޮށް ޖަލަށް
ކޮމިޓީއެއްގައި ދައްކާ ވާހަކަތަކަކީ ވެސް މީހުންގެ
ނަގައިލުމެވެ .ތަފާތަކީ ،އަބުރާ ބެހުނު އެކަކީ
(އިސްލާމް ދީނުގެ އަސްލަކާ ޚިލާފު ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ
ލާނީ ހެއްޔެވެ؟ ނުވަތަ އެއީ ސާބިތު ދަރަންޏެއް
އަބުރާ ބެހުންކަމުގައި ނުބެލެވޭނެ އެވެ.
ކށްފައިވާ މީޑިއާއެއްގައި މަސައްކަތް ކުރާ ރަޖިސްޓްރީ ޮ
ކށް އަދަބު ކަނޑައަޅާނީ ކުށް) ކޮށްފި މީހަކަށް ދައުވާ ޮ
ކަމަށް ނިންމައި އެމީހެއްގެ ހުރި ނަމަ ހުރި މުދަލެއް
މާނައަކީ އެ ފަދަ ހާލަތުގައި އެއީ ޖިނާއީ ކުށެކެވެ.
އއްވައި މި ބިލްގައި ވެސް ވަނީ އެކަން އެހެން ޮ
އތް ގޮތުން ،ޖޫރިމަނާ މި ބިލްގައި ބުނެފައި ޮ
މާހިރުންނާއި ފަންނުވެރިންނާއި އިލްމުވެރިންނާއި އެފަދަ
ޔ ލަފާ ދަރިއަކު ހޯދުމުގެ ނިޔަތާއި ކިތަންމެ ހެ ޮ
މީހަކަށް ވުމެވެ .އަނެއް މީހަކީ މީޑިއާއެއްގައި ނޫޅޭ
ގާނޫނުލް އުގޫބާތުން ކަމަށެވެ .ސުވާލަކީ މިހާރު ވެސް
ދައުލަތަށް ނަގައިގެން އެ ދަރަނީގެ އަގު އަދާކުރާނީ
މަގްސަދުގައި ވިޔަސް ޒިނޭއެއް ކޮށްފިއްޔާ ވާނީ
މީހެއް ކަމުގައި ވުމެވެ.
އތް ކުށަކާއި އަދަބުތައް މި ގާނޫނުލް އުގޫބާތުގައި ޮ
ހެއްޔެވެ؟ ދެ މިލިއަން ރުފިޔާގެ އަގު ހުރި މުދަލާއި
ފާފައެއް އަދި ކުށަކަށެވެ .ހަމަ އެފަދައިން ކިތަންމެ
ބިލްގައި ހިމެނީ ހަމަ ބިލް ފުރިހަމަކޮށްލަން ހެއްޔެވެ؟
ތަކެތި ހުންނާނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ކިތައް
ޔ ނިޔަތެއްގައި ވިޔަސް މީހަކަށް ގަޒްފު ކޮށްފިއްޔާ ހެ ޮ
ނޫސްވެރިންގެ އަތުގައި ބާވަ އެވެ.
ވެސް އެއީ ވެސް ހަމަ ފާފައެކެވެ .މީހުންގެ އަބުރަށް
"އަޅުގަނޑަކަށް އެނގިފައެއް ނެތް ،ކުށް ކުރާ މީހާގެ ހައިސިއްޔަތު ތަފާތުވުމުން ،ކުށުގެ ބާވަތް
މިފަދަ އަނެއް ކަމަކީ ބިލްގެ އަށް ވަނަ މާއްދާގައި
ބަދަލުވާ ކަމެއް އެއްވެސް ގައުމެއްގައި .ޖިނާއީ ކުށެއްގެ
ބުނެފައިވާ ދީނީ ތަގުރީރު ދިނުމާއި އިސްލާމް
ކންމެ މީހަކު ކުރިޔަސް ގޮތުގައި އޮންނަ ކަމެއްޮ ،
ކިޔަވައިދިނުމުގެ މައްސަލަ އެވެ .މިއީ މިހާރު ވެސް
އެ ވާނީ ޖިނާއީ ކުށަކަށް .މަދަނީ ކުށެއް ކޮށްފިއްޔާ
އަމަލު ކުރަމުން އަންނަ "ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ދީނީ
ވާނީ މަދަނީ ކުށަކަށް .މީހާ ތަފާތު ވުމުން ،ކުށުގެ
އެއްބައިވަންތަކަން ހިމާޔަތް ކުރުމުގެ ގާނޫނު" ގައި
ބާވަތް ތަފާތު ވުމަކީ ގާނޫނީ ހަމައެއް ނޫން "،ރާއްޖޭގެ
ބަޔާންވެފައި ހުރި ކަންކަމެވެ.
ކޯޓުތަކުގައި ވަކާލާތު ކުރުމުގެ ތަޖުރިބާ ލިބިފައިވާ ވަކީލަކު ވިދާޅުވި އެވެ. ޖޫރިމަނާ ކުރާ އިރު ،ޖޫރިމަނާގެ އަދަދު ބޮޑު ކޮށް
އިސްލާމީ އަސްލުތަކާ ޚިލާފު
އަރައިގަތުން ވެސް ވާނީ ހަމަ އެފަދަ އެވެ. ކމިޓީގައި ދުވަހުން ދުވަހަށް މަޖިލީހުގެ ޮ ކށް ،އަވަސް އަރުވާލައިގެން ފާސްކުރި ބިލްގައި ދިރާސާ ޮ
މި ބިލަށް ނޫސްވެރިންނާއި އެހެން ފަރާތްތަކުން
މި ނޫނަސް ކިތަންމެ މައްސަލަތަކެއް އެބަ ހުއްޓެވެ .މި
ހުށަހެޅި އިސްލާހުތައް ބަލައިނުގަތީ ފިގުހު އެކަޑަމީގެ
ގތަށް ފާސް ނުކުރުމަށް އެދެނީ ،މި ބިލުން ބިލް މި ޮ
ނަމަވެސް ހަމަ އެ ބައިތައް ،މި ބިލްގެ އަށް ވަނަ
ނަމުގައި ހާޒިރު ކުރި އިލްމުވެރިންތަކެއް ދެއްވި ލަފާގެ
ގެއްލުން ވާނީ މި ވަގުތު ނޫސްވެރިކަން ކުރަން ތިބި
މާއްދާ އާއި 20ވަނަ މާއްދާގައި ވަނީ ތަކުރާރު ކޮށްފަ
މަތިންނެވެ .އެއީ ގަޒްފު ކުރުން ފަދަ ،މީހުންގެ އަބުރާ
މީހުންނަށް އެކަނި ކަމަށްވާތީކީ ނޫނެވެ .މިއީ އާންމު
ގތަށް ވުރެ ފުރިހަމަ އެވެ .އެ ކަންތައް މިހާރު އޮތް ޮ
ބެހުމާއި އަބުރު ނަގައިލުމަކީ އިސްލާމީ އަސްލުތަކުން
ރައްޔިތުންގެ އެތައ ހައްގުތަކެއް ނިގުޅައިގަނެވޭ ބިލަކަށް
ބޑުމިނަށް ބަލައިފަ ކުޑަ ކުރަނީ ،އެ ކުށެއްގެ ކުޑަ ޮ
ކުރަން ބޭނުން ނަމަ ،މި ބިލްގައި ނުހިމެނިޔަސް،
ޝައްކެއް ނެތް މިންވަރަށް ސާބިތުވާ ޖިނާއީ ކުށެއް
އެވެ .ކުށް ކުރި މީހާގެ މަގާމާއި ހައިސިއްޔަތަށް
ކަމާ ގުޅޭ އަސްލު ގާނޫނަށް އެ ބައިތައް އިތުރުކޮށް
ގތެއްގައި ވެސް އަބުރު ރައްކާތެރި ކަމަށާއި ،ކޮންމެ ޮ
ވެސް ވާތީ އެވެ.
ކޮލަމް ކޯދު
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
އަލްފާތިޙާ ސޫރަތުގެ މާނަ އަށް ބަލައިލުމެއް
11
ގތުން ،އެންމެ އިހުއްސުރެން، ހަނދާން ކޮށްދިނުމުގެ ޮ ކންމެ ހުކުރު ދުވަހަކު، މުސްލިމު މުޖުތަމައުތަކުގައިޮ ، ހުކުރުގެ ފަހު ޚުތުބާގައި ކިޔޭ މިއާޔަތު ގައެވެ .އެ އާޔަތުގެ މާނައިގައިވެ އެވެ؛ "...އަދި ،ކަލޭގެފާނު (މުހައްމަދުގެފާނު) ނަމާދު ގާއިމު ކުރައްވާށެވެ. އެހެނީ ނަމާދަކީ ހަމަކަށަވަރުން( ،ޒިނޭ ކުރުން ފަދަ ބޑުވެގެންވާ) ފާހިޝް ކަންކަމުންނާއި، ހަޑިހުތުރުކަން ޮ (އިންސާނާގެ ސަލާމަތް ބުއްދިވެސް ،އެއީ ނުބައި ކަންތައްތަކެއް ކަމުގައި ބުނެދޭ ،މީހުންމެރުމާއި ވައްކަންކުރުމާއި ،ފޭރުން ފަދަ ،ނުބައިކަން ބޮޑުވެގެންވާ)، މުންކަރާތްތައް ހުއްޓުވައި (އެކަންކަމުން ދުރުހެލިވުމަށް، އެހީވެދޭ) ކަމެކެވެ .އަދި (ނަމާދު މެދުވެރިކޮށް މާތް)ﷲ މަތީން ހަނދުމަކުރުން އެއީ އެންމެ މޮޅުއިތުރު ވެގެންވާ ކަމެވެ ،"....މި އާޔަތުގަ އެވެ. މި އާޔަތުގައި ބަޔާން ކުރެވިފައިވާ ގޮތުގައި، ނަމާދުގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ބޭނުމަކީ މުއުމިނާ ،އޭނާގެ ސާހިބުވަންތަ ރަސްކަލާނގެއާ ގުޅުވައިލަ ދިނުމެވެ. އޭނާއަކީ މާތްﷲއަށް އީމާންވާ މީހެއްކަން ،އޭނާ ކށްދީ މިކަން އޭނާގެ ނަފްސުގައި އަށް ހަނދާން ޮ އަށަގަންނުވައި ދެމެހެއްޓުމެވެ .މިއާޔަތުގައިވާ "(އަދި (މާތް)ﷲ މަތީން ހަނދުމަކުރުމަކީ އެންމެ މޮޅު އިތުރުވެގެންވާ ކަމެވެ)" ،މި އިބާރަތުން ދޭހަވާ
(ޮ 4އގަސްޓް ދުވަހުގެ ނޫހާ ގުޅޭ) އތް ދެ އާޔަތުގައި މާތްﷲގެ ބައެއް ދެން ޮ ސިފަފުޅުތައް ބަޔާން ކުރެވިފައިވެ އެވެ .މިގޮތުން އެންމެ ފުރަތަމަ ނަންގަނެވިފައިވަނީ މާތް ﷲ އީ 'ރައްބުލް ޢާލަމީން' ކަމެވެ' .ރައްބު'ގެ ލަފުޒީ މާނައަކީ ވެރިޔާ އެވެ .އަރަބި ބަހުގައި ގޭގެ ވެރިމީހާ އަށް 'ރައްބުލް ބައިތި'އޭ ކިޔެ އެވެ .އޭނާއަކީ ގޭގެ ހުރިހާކަމެއް ބަލަހައްޓާ މީހާ ކަމަށް ވާތީ އެވެ .އާއިލާގެ މެމްބަރުންގެ ކެއުމާއި ބުއިމާއި އަންނައުނު ހޯދައި ކށްދިނުމާއި ،ބަލިވީމާ ބެލުންފަދަ ދިނުމާއި ބޯހިޔާވެހި ޮ ހުރިހާކަމެކެވެ. 'އަލް ޢާލަމީން'' ،އާލަމްތައް' ،އިޝާރަތް ކުރަނީ މާތްﷲ ފިޔަވައި ވުޖޫދުގައިވާ ހުރިހާ އެއްޗަކަށެވެ. އަޅުނޑުމެންނަށް ފެންނަ އަދި އަޅުގަނޑުމެންގެ ހިއްސުތަކުގެ ޒަރިއްޔާ އިން އެނގިގަނެވޭ ތަބީއީ ދުނިޔޭގައި ވާހައި އެއްޗިއްސެކެވެ .އިންސާނުންނާއި ޖަނަވާރުންނެވެ .ދޫނިސޫފާސޫތްޕާއި ފަނިފަކުސަ އެވެ .ގަސްގަހާ ގެއްސާއި މާމެލާމެއްޔެވެ .އަދި މީގެ އިތުރުން ،އަޅުނޑުމެންގެ ހިއްސުތަކުގެ ޒަރިއްޔާ އިން ދެނިނުގަނެވޭ ،ތަބީއީ ދުނިޔެ އިން ބޭރުގެ ،މާވަރާއީ ދުނިޔޭގައިވާ ހުރިހާ ތަކެއްޗެއް ވެސް މެ އެވެ. މަލާއިކަތުންނާއި ޖިންނީފަދަ މަޚްލޫގު ތަކުންނެވެ. ކންމެ ގިންތީއަކީ އާލަމެކެވެ. މިނަންގަތް ޮ މާތް ﷲއީ މިހުރިހާ އާލަމްތަކެއްގެ ،އާދެ، މަޚުލޫގު ތަކުންގެ ،ވެރި ރަސްކަލާނގެއެވެ. އެކަލާނގެއީ އެމަޚްލޫގުތަކުން ނެތުމުގެ ތެރެއިން ހައްދަވައި ނެރުއްވައި އެ އެއްޗިއްސަށް ދިރުން ދެއްވި ރަސްކަލާނގެ އެވެ .އަދި އެކަލާނގެއީ އެމަޚްލޫގުތަކުންނަށް ރިޒުގާއި ނިއުމަތްތައް ދެއްވައި އެހުރިހާ އެއްޗިއްސެއްގެ ކަންތައްތައް ބައްލަވާވޮޑިގެންވާ ރަސްކަލާނގެ އެވެ' .ރައްބުލްޢާލަމީން'ގެ އިބާރަތުން މިމާނަ ދޭހަވެ އެވެ. މާތްﷲގެ ސިފަފުޅުތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ދެންއޮތީ އެކަލާނގެއީ ރަޙްމާނުވަންތަ އަދި ރަހީމުވަންތަ ކަލާނގެކަން ބަޔާން ކުރެވިފަ އެވެ .ބިސްމީގައި ކށް ބަޔާން ކުރެވިފައިވާ ފަދައިންނެވެ. ވެސް ސިފަ ޮ އައްރަޙްމާނު އާއި އައްރަޙީމު އުފެދިފައިވަނީ 'ރަޙްމަތް' މި މަސްދަރުންނެވެ .ރަޙުމަތުގެ މާނައަކީ އޯގާތެރިކަމެވެ. ޔކަމާއި އިހުސާންތެރިކަމެވެ. ހެ ޮ ކށްދެނީ މާތްﷲގެ ޒާތުފުޅެވެ. އައްރަޙްމާނު ސިފަ ޮ އޯގާތެރިކަމަކީ އެކަލާގެ ޒާތުފުޅާގުޅޭ ސިފަފުޅެއް ކަމެވެ. މިސިފަފުޅުން އެނގެނީ އެކަލާނގެއީ ވޮޑިގެންވުމުގައި 'ރަހުމަތްވަންތަ' ކަލާނގެކަމެވެ .އައްރަޙީމު ގުޅެނީ މާތްﷲގެ އަމަލުފުޅުތަކާ އެވެ .އެކަލާނގެ މިންވަރު ކުރައްވާ ކަންތައްތަކާ އެވެ .މިސިފަފުޅުން އެނގެނީ ގތްތައް ހުރިހާ އެކަލާގެއީ ނިއުމަތްތަކާއި ހެޔޮ ޮ އަޅުތަކުންނަށް މިންވަރު ކުރައްވައި' ،ރަހުމަތްލައްވާ' ރަސްކަލާނގެ ކަމެވެ .އާދެ ،މާތްﷲއީ އެކަލާނގެ ވޑިގެންވުމުގައި ރަހުމަތްވަންތަ އަދި ،ކަންތައްތައް ޮ މިންވަރު ކުރެއްވުމުގައި ،އެންމެހައި އަޅުތަކުންނަށް
ގތްތައް މެދުވެރިކުރައްވާ، ރަހުމަތްލައްވައި ،ހެޔޮ ޮ
އެމީހެއްގެ އަމަލުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ،އޭނާގެ
ރަސްކަލާނގެ އެވެ.
ހިސާބު ބެލެވި ،އޭނާ އަށް ހައްގު ވެގެންވާ ޖަޒާ ދެވޭނޭ
ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި މާތް ﷲގެ ޒާތުފުޅުގެ
ގތުގައި ކަންތައްތައް ކުރި މީހުންނަށް ކެމެވެ .ރަނގަޅު ޮ
ގތުން އެތައް ސިފަފުޅުތަކެއް ހަގީގަތާ ބެހޭ ޮ
ހެޔޮޖަޒާ ދެވޭނޭ ކަމެވެ .އެމީހުންގެ ހަޔާތް ،ކުށްފާފަތައް
ނަންގަނެވިފައި ވާއިރު ،ރަހުމަތުގެ ސިފަފުޅު އެންމެ
ކށްލުން ޚިޔާރުކުރި މީހުންނަށް ކުރުންމަތީ ވޭތު ޮ
ފުރަތަމަ ސޫރަތުގައި ދެ ފަހަރަށް ތަކުރާރުކުރެވި
ވެސް ،އެމީހުން ކުރިކަމެއްގެ ނަތީޖާއާ ކުރިމަތިލާން
ކށް އެކަމާ މެދު ވިސްނައި ފިކުރު އޮތްކަން ފާހަގަ ޮ
ޖެހޭނޭކަމާއި އަދި އެމީހުންނަށް ވެސް ހައްގުވާ ޖަޒާ
ކށްލަން ޖެހެ އެވެ .ރަހުމަތުގެ ސިފަފުޅަކީ މާތް ﷲ ޮ
ދެވޭނޭކަން' ،ޖަޒާ ދިނުމުގެ ދުވަހުގެވެރި ރަސްކަލާނގެ'
ގެ އެންމެ މުހިއްމު ސިފަފުޅުކަން ،މިއާޔަތުންނާއި (އަދި
މިއިބާރާތުން ދޭހަވެ އެވެ.
މިނޫންވެސް އެހެން ބައެއް އާޔަތްތަކުން) ދޭހަވެ އެވެ. ކުރިން ވެސް ނަންގެނެވުނު ފަދައިން އައްރަޙުމާނު
ކށް ،އެކަލާނގެ އަށް މާތް ﷲއަށް ޙަމްދު ޮ ކށް އެކަލާނގެ ޒާތުފުޅުގެ ތަމްޖީދާއި ތައުޡީމު އަދާ ޮ
ކށްދެނީ މާތްﷲގެ ޒާތުފުޅެވެ .އެކަލާނގެއީ ސިފަ ޮ
ތަސައްވުރެއް ހުށަހަޅާލުމަށް ފަހު ،ދެން ،އަލްފާތިޙާ
އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް ރަހުމަތުގެ ރަސްކަލާނގެކަމެވެ.
ސޫރަތުގައި ބަޔާން ކުރެވިފައިވަނީ ،މި ތަސައްވުރާ
ރަހުމަތުގެ ސިފަޔަކީ މާތްﷲ އެކަލާނގެ
މުނާސިބު ،އެކަލާނގެ އާއި މުއުމިނު އަޅުތަކުންނާ
ރަސްކަންފުޅުގެ މައްޗަށް އަމިއްލަފުޅަށް ވާޖިބު
އންނަ ،ގުޅުމުގެ ވާހަކަ އެވެ .މިގުޅުމަށް ދެމެދު ޮ
ކުރައްވައިފައިވާ ސިފަފުޅެކެވެ..." .ތިޔަބައިމީހުންގެ ވެރި
އިޝާރާތް ކުރެވިފައިވަނީ' ،އަޅަމެން އަޅުކަން
ރަސްކަލާނގެ ،އެކަލާނގެ ރަސްކަންފުޅުގެ މައްޗަށް
ކުރަނީ ހަމައެކަނި އިބަރަސްކަލާނގެ ޙަޟްރަތަށެވެ،
ރަހުމަތް ލާޒިމުކުރައްވައި ލިޔުއްވައިފައި ވެ އެވެ"...
އަދި އަޅަމެން ވާގި އެދެނީ (ވެސް) ހަމައެކަނި
(އަލްއަންޢާމް )54މި އާޔަތުގައި އައިސްފައިވާ
އިބަރަސްކަލާނގެ ޙަޟްރަތުންނެވެ' މި އިބާރާތުގަ އެވެ.
ފަދައިންނެވެ. މިއިން އެނގެނީ ،އެއްވެސް ހާލަތެއްގައި އެއްވެސް
ކށް ދެނެގަތުމަށްޓަކައި ،މިއާޔަތުގައި މިއާޔަތް ފަހުމް ޮ ހިމެނޭ މުހިއްމު ދެ އިބާރާތް ކަމުގައިވާ "ނަޢުބުދު"
މަޚުލޫގަކަށް ،އެކަލާނގެ ،އަނިޔާވެރިވެ ވޮޑިގެން
އާއި "ނަސްތަޢީން" ގެ މާނައިގެ މައްޗަށް އިތުރަށް
ނުވާނޭކަމެވެ .އަދި ،އެއްވެސް މީހަކު ،އެކަލާނގެ އަށް،
ބަލައިލަމާ ތޯއެވެ.
އުރެދި ނުކިޔަމަންތެރިވީ ކަމުގައިވިޔަސް ،އެމީހަކަށް،
"ނަޢުބުދު" (އަޅަމެން އަޅުކަން ކުރަނީ)
ދރު ބަންދު ނުވާކަމެވެ. އެކަލާނގެ ރަހުމަތުގެ ޮ
އައިސްފައިވަނީ "ޢިބާދާ" (އަޅުކަންކުރުން) މި
އަދި ކިއެއް ހެއްޔެވެ؟ އޭނާ އަށްޓަކައި ،މާތްﷲ
މަސްދަރުންނެވެ .އަޅުކަން ކުރުމުގެ މާނައިގައި
ދރުވަނީ އަބަދުވެސް ހުޅުވާލެވިފަ ގެ ރަހުމަތުގެ ޮ
މައިގަނޑު ދެކަމެއް އެކުލެވިގެން ވެ އެވެ .ފުރަތަމަ
އެވެ .އެކަލާނގެ އަޅުތަކުންނަށް ،ޚާއްސަ ގޮތެއްގައި
ބލަނބައި ކިޔަމަން ގަތުމެވެ. ކަމަކީ ފުރިހަމަ އަށް ޯ
ފާފަތަކަށް އަރައިގަނެ ،އަމިއްލަ ނަފްސަށް އަނިޔާވެރިވާ
ދެ ވަނަކަމަކީ ތައުޡީމު އަދާކުރުމެވެ .ތިމަންމެން
އަޅުތަކުންނަށް ،މާތްﷲ އަންގަވަނީ މިފަދައިންނެވެ.
އަޅުކަން ކުރަނީ މާތްﷲގެ ކިބަފުޅަށޭ ބުނެވޭ ބަހުގެ
"(...މާތް) ﷲގެ ރަހުމަތާއި މެދު މާޔޫސްވެ
މާނައަކީ އެކަލާނގެ ކިބަފުޅަށް ތިމާގެ އަމިއްލަ
އުއްމީދު ކަޑާނުލާށެވެ( .އެހެނީ) އަޅުތަކުންގެ ހުރިހާ
ކށް ،ދީލުވާލައި ،ކިޔަމަން ކުރުވުމެވެ. ނަފްސު ތަސްލީމު ޮ
ކށް ފުއްސަވާ ފާފައެއްވެސް (އެކަލާނގެ) އެއް ޮ
ކށް ،ދައްކުވައިލެވެނީ އަމިއްލަ މިކިޔަމަން ކުރުން ފާޅު ޮ
ލައްވަތެވެ( ".އައްޒުމަރު )53
ނަފްސު ،ނުރަނގަޅު ކަންތައްތައް ކުރުމުން ދުރުހެލި
އާދެ ،އެކަލާނގެ ރަޙުމަތުގެ ދޮރު އަބަދުވެސް، އެންމެންނަށްޓަކައި ،ހުޅުވިފައިވާ ކަމުގެ އުފާވެރި ޚަބަރު މިއާޔަތުގައި ދެވިފައިވެ އެވެ .އެމީހުން ތައުބާވެ،
ޔ ކަންތައްތައް ކުރުންމަތީ ދަމަހައްޓުވައި ކުރުވައި ،ހެ ޮ ގެންނެވެ. އެކަލާނގެ ހައިބަތާއި މަތިވެރިކަން ހިތަށް ގެނެސް،
ތ އެވެ .އަދި ،އެއަށް މާތްﷲގެ މަގަށް އެނބުރިއާދޭ ޯ
ތަޢުޡީމު އަދާކުރާ ހާލުގަ އެވެ .މިގޮތުގެ މަތިން،
ފަހު ،އެމީހުންގެ އަމިއްލަ ނަފްސު އިސްލާހުކޮށް ހެޔޮ
ބލަނބައި ކިޔަމަންތެރިކަން އަދާ މާތްﷲގެ ކިބަފުޅަށް ޯ
ކށް ދިޔުމަށްޓަކަ އެވެ. ގޮތުގައި އެމީހުންގެ ހަޔާތް ވޭތު ޮ
ތ އިތުރަށް ސާފުކޮށްލުމުގެ ގޮތުން ކުރެވެނީ ކިހެނެއް ޯ
އެކަލާނގެ ޒާތުފުޅު ބަޔާންކޮށްދިނުމުގެ ގޮތުން ތިން
އިސްލާމް ދީނުގެ އަޅުކަމުގެ އެންމެ މުހިއްމު އެއްރުކުން
ވަނަ އަށް ނަންގެނެވިފައިވާ ސިފަފުޅަކީ އެކަލާނގެއީ
ކަމުގައިވާ ނަމާދުގެ މަގުސަދުގެ މައްޗަށް އަވަސް
ޖަޒާ ދިނުމުގެ ދުވަހުގެ ،އާދެ ،ގިޔާމަތް ދުވަހުގެ ވެރި
ނަޒަރެއް ހިންގާލަމާ ތޯ އެވެ.
ރަސްކަލާނގެ ކަމެވެ. " ޖަޒާ ދިނުމުގެ ދުވަހުގެ ވެރި ރަސްކަލާނގެ"
އާދެ ،ނަމާދަކީ އަޅުކަމުގެ ރަސްމެކެވެ. ހަރަކާތްތަކާކައި ކިޔުންތަކެއްގެ މައްޗަށް އެކުލެވިފައިވާ،
މި އިބާރާތުގައި ގިނަ މާނަތަކެއް އެކުލެވިގެންވެ އެވެ.
ބޭރު ފުށުގެ އަޅުކަމުގެ އަމަލެކެވެ .މި އަޅުކަން
އތް ހަޔާތެއްކަމެވެ .ހުރިހާ ދުނިޔަވީ ހަޔާތަކީ ނިމުމެއް ޮ
ކުރުމަށް ބާރު އަޅައި ،މި އަޅުކަމުގެ މަގުސަދަކީ
އިންސާނުން މަރުވާނޭ ކަމާއި މިދުނިޔެ ދޫ ކޮށް
ކޮބައިކަން ،ކީރިތި ޤުރްއާނުގައި ބަޔާން ކުރެވިފައިވެ
ދާންޖެހޭނޭ ކަމެވެ .އަދި އެއަށް ފަހު ،އަލުން ދިރުއްވައި
އެވެ .އަލްޢަންކަބޫތު ސޫރަތުގެ 45ވަނަ އާޔަތުގަ
އެމީހުންގެ ދުނިޔަވީ އަމަލުތަކާ މެދު ،އެމީހުންނާ
އެވެ .ނަމާދުގެ މުހިއްމުކަމާއި ،މިއަޅުކަމުގެ ހަގީގީ
ކންމެ މީހެއްމެ، ސުވާލު ކުރެވޭނޭ ކަމެވެ .އަދި ޮ
ކބައިކަން މުއުމިނުންނަށް މަގުސަދާއި ބޭނުމަކީ ޮ
ފަދައިންނެވެ .މީގެ އިތުރުން ،މިދެންނެވި ގުޅުމުގެ ކބައިކަންވެސް އތްކަމާއި ،އަދި އެބޭނުމަކީ ޮ ބޭނުމެއް ޮ މިނަންގަތް އަލްޢަންކަބޫތު ސޫރަތުގެ 45ވަނަ އާޔަތުގައި ބަޔާން ކުރެވިފައިވެ އެވެ. މި ގުޅުމަކީ މާނަ ހުރި ގުޅުމަކަށް ހަދާލުމަށްޓަކަ އެވެ .އެކަމަށް އިޝާރަތް ކުރެވިފައިވަނީ އެ އާޔަތުގެ (ނަމާދަކީ ހަމަކަށަވަރުން( ،ހަޑިހުތުރުކަން ބޮޑުވެގެންވާ) ފާހިޝް ކަންކަމުންނާއި ،މުންކަރާތްތައް ހުއްޓުވައި (އެކަންކަމުން ދުރުހެލިވުމަށް ،އެހީވެދޭ ކަމެކެވެ) މި ބައިގަ އެވެ. ނަމާދަކީ ޒިނޭ ފަދަ ހަޑިހުތުރުކަން ބޮޑު ވެގެންވާ ފާފަތައް ކުރުމުންނާއި ،މީހުން މެރުމާއި ،އަދި ބޑެތި ކުށްތައް ކުރުމުން ،ނަމާދު އެނޫންވެސް އެފަދަ ޮ ކުރާ މީހާ ދުރުހެލި ކުރުމަށް އެހީވެދޭ ކަމެއްކަން ކށް ދެމުންނެވެ .އާދެ ،ނަމާދު ވާންޖެހޭނީ ބަޔާން ޮ ފާފަވެރި އަމަލުތަކުންނާއި ނުރަނގަޅު ކަންތައްތައް ކުރުމުން އަމިއްލަ ނަފްސު ދުރުހެލި ކުރުވާ ކަމެއް ކަމަށެވެ .އަދި ،ނަމާދު ކުރާ މީހާ އަށް ،އެފަދަ ކުށް ފާފަތަކަށް އަރައިގަތުމުން ދުރުހެލި ނުވެވޭނަމަ ،އޭނާ، ކށް ،މާތްﷲއާ އުފައްދާލަން މަސައްކަތް ކުރާ ނަމާދު ޮ ގުޅުން ވާނީ މާނައެއް ނެތް ގުޅުމަކަށެވެ .އެހެންކަމަށްވާ ނަމަ ،ނަމާދުވާނީ އެއްވެސް ފައިދާއެއް ނެތްގޮތުގައި ކުރެވޭ ބޭކާރު ހަރަކާތް ތަކަކާއި ކިޔޭކިޔުން ތަކަކަށެވެ. އަދި އެހެންވެ ،ނަމާދު ކުރުން ފަދަ އަޅުކަން ކުރުމުގެ މިދެންނެވި މަގުސަދު ހާސިލު ނުކުރެވޭ ނަމަ، އެފަދަ އަޅުކަންކަމުން ،ތިމާގެ ނަފްސަށް ލިބުން އެދެވޭ އންނަނީ ނުލިބިފަ އެވެ. ރޫހާނީ ދިރުމަކާއި ކުރިއެރުން ޮ މިކަމަށް އިޝާރަތް ކުރައްވައި ،މަލިންގޭ ހުސައިން ދީދީ މިއާޔަތުގެ ތަފްސީރުގައި ލިއުއްވި ވާހަކަ ކޮޅެއް ކށްލާނަމެވެ .އަލްޢަންކަބޫތު މިތާނގައި ނަކަލު ޮ ސޫރަތުގެ 45އާޔަތް ތަފްސީރު ކުރައްވަމުން ،އޭނާ ލިޔުއްވައިފައި ވެއެވެ .އެންމެހައި ހަޑި މުޑުދާރު ކަންތައްތަކުންނާއި ،އަދި މާތް ރަސްކަލާނގެ ވޑިގެން ނުވާ އެންމެހައި ކަންތައްތަކުން ،މީހާ ރުހި ޮ ބޑު ޛަރީޢާ އެކެވެ ދުރުވެގަތުމަށް ނަމާދު އެއީ ނުހަނު ޮ ކށް އުޅޭ މީހަކަށް، [ވަސީލަތެކެވެ] .ނަމާދު ގާއިމު ޮ ޔ ކަންތަކަށް ތިމާ އަށް އަމުރު ނަމާދު ފެންނާނީ ،ހެ ޮ ކުރާ ތަނާއި އަދި ނުބައި ކަންތައްތަކުން ނަހީ ކުރާ ތަނެވެ .ނަމާދު ކުރާ މީހާ އަށް ތިމާގެ ނަމާދުގެ ޛަރީޢާ އިން ނުބައި ކަންތަކުން ދުރުވެ ނުގަނެވިއްޖެ ނަމަ، އެމީހަކު ދާ ހުރީ ކީރިތި ﷲ އާއި ނުހަނު ބޮޑަށް ދުރުވަމުން ،ދުރުވަމުންނެވެ. ތިމާގެ ނަމާދު ،ފާފަތަކުންނާއި ،އަދި ނުބައި ކަންތައްތަކުން ،ތިމާ ދުރު ނުކޮށްފިނަމަ ،ﷲގެ ހަޟްރަތުގައި އެމީހާގެ ނަމާދު ޤަބޫލު ނުވާހުއްޓެވެ. މިފަދަ ހަދީސެއް އިބްނު އަބީ ޙާތިމްގައި ރިވާވެގެން ވެއެވެ .އަދި މިނޫން ވެސް މިކަމާ މެދުގައި ރިވާވެގެންވާ ރަސޫލާގެ ޙަދީޘްފުޅުތައް ގިނަގުނަ އެވެ. (މަލިންގޭ ހުސައިންދީދީ ލިޔުއްވި ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ ތަރުޖަމާ އާއި ތަފްސީރު ،ދެވަނަބައިގެ ތިންވަނަ ޖިލްދުގެ 651ވަނަ ސަފުހާ)
(ނުނިމޭ)
ވާހަކަ
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
13
މިއީ އެތައް ވާހަކައެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ސީރީޒްއެކެވެ. މައިގަނޑު ނަމަކީ "ދިހައެއް" ނަމަވެސް އެކި ވާހަކަތަކަށް ދީފައި ވާނީ އެކި ނަމެވެ .އެއިން ކޮންމެ ބައެއްގެ ދިގުމިން ވެސް ތަފާތުވާނެ އެވެ .ކިޔައިދޭނީ ލޯބި، އިޖުތިމާއީ މައްސަލަތައް ،ސިޔާސީ ދާއިރާ ،އަދި ކުށުގެ ވެއްޓެވެ. ބޭނުންކުރާނީ ދިވެހި ބަހުގެ އެންމެ އާދައިގެ ދަރަޖަ އެވެ. ލރީތައް ބާރުބާރަށް ދުއްވާފައި ދެ އެވެ. ކާރާއި ޮ
ލލުން ކަރުނަ ހިލިފައި ހުރި މަންޒަރެއް، ދެރަވެޮ ،
އެހެންކަމުން އޭނާގެ ނަޒަރު ހުއްޓިފައި ހުރީ ފާތިރުގެ
އެތިފޮދެއް ބޯން ޖޯޑުގައި ހިފާލި ވަގުތު ސުހާނާ ،ކެއުން
ކންމެ ފަޅިއެއްގައި ދެ ލޭނު ހަދާފައިވެ އެވެ. މަގުގެ ޮ
މިދިއަ ދެ އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ސުހާނާ އަށް
ބސް ކަމުން ދިޔައީ ،ހީކުރި ހަރަކާތްތަކަށެވެ .އޭނާގެ ޮ
ހުއްޓާލައިގެން އިންތަން ފެނުނެވެ.
ބައެއް ފަހަރަށް ދުއްވާ އެއްޗެހި ވަރަށް މަދުވެ އެވެ.
ފެނިފައެއް ނުވެ އެވެ .އޭގެ ކުރީގެ ގޮތެއް ނޭނގެ
ކށެވެ .ސާއިގާގެ ހަނދާންތަކުގެ ވަރަށް ވުރެ މާ ލަސް ޮ
ސރީ ސުހާނާ .އަހަރެން މާ އަވަހަށް ދޯ މި " ޮ
އަނެއް ބައި ފަހަރަށް ގިނަވެ ،މަގު ހުރަސްނުކުރެވި،
ދރުން އެތެރެއަށް ފިޔަވަ އެޅި އެވެ .އެ އޮފީހުގެ ޮ
އުނދަގުލުން ސަލާމަތްވެވޭހާ ވަގުތެއް ފާތިރަކަށް އަދި
ނިންމާލީ .ކެއުން ކުރިއަށް ގެންދޭ "،ރީތި ގޮތަކީ އޭނާގެ
ފަހުން ސުހާނާއާ ބައްދަލުވަމުން ދިޔައީ އުފާވެރި،
ނުލިބެ އެވެ .މުޅި މީހާ އަށް ހުއްޓުން އަންނަވަރުގެ
ދައުވަތަށް އައި އޭނާގެ މުވައްޒަފު ކާ ނިމެންދެން
ކށް ފެންނަ ހިތްހެޔޮ ސުމާޓް ،އުމުރަށް ވުރެ މާ ހަގު ޮ
މާޒީގެ ތަސްވީރުތައް ،މިވަގުތު ވެސް ،ކުރެހެމުން ދާނެ
ކށްލުންކަން އިހުސާސްވުމުން ،އެއިން ދވެ މަޑު ޮ އަތް ނު ޮ
އެތައް އިރަކު ވެސް މަޑުކުރަން ޖެހިދެ އެވެ. ދުރުގައި ހުރި އެ ގެއިން ނުކުމެގެން ،މަގުގެ އަނެއް
ފާތިރެވެ .އެ ދިރިއުޅުމުގައި ހިތާމައެއް ،ޝަކުވާއެއް
އެވެ.
ރެކެންވެގެން ،ފާތިރު ބުންޏެވެ.
ފަރާތަށް ހުރަސްކުރަން ވެގެން މަޑުކޮށްލައިގެން
އޮތްކަމުގެ އެއްވެސް ކުލައެއް ސުހާނާގެ ސަމާލުކަމަށް
ސާއިގާ އާއި އަނެއް ދެ ކުދިން ތިބި ތަނުގައި ފާތިރު
އައިސްފައެއް ނުވެ އެވެ.
ބޑު ހިސާބާ ތަންކޮޅެއް ލަންޑަންގެ ކާރޫބާރޫ ޮ
ހުރީ ހިޔާލުތަކަށް ގެއްލިފަ އެވެ .އޭނާ ލަންޑަނަށް
ފިއްލަދޫގައި ހުރެފައި ،ރޭގަނޑު ކުއްލިއަކަށް ގުޅާ،
ގތަކުން ބަލާއިރު ،ވަރަށް މާޒީ އަކީ ،އެއް ޮ ލބިވާ މީހަކު ދުނިޔެ ދޫކުރުމުން، ހިތި އެއްޗެކެވެޯ .
"ނޫން ،އަހަރެން ވެސް ބަނޑު ފުރިއްޖެ"، ތެދުވަމުން ސުހާނާ ބުންޏެވެ.
އޭނާގެ އުފާވެރި ހަނދާންތަކުން ވެސް ހިތަށް ލިބެނީ
"ހަމަ ޔަގީންތަ؟" ފާތިރު އަހާލި އެވެ.
އަންނަންދެން ސާއިގާ ވަޅުނުލާ އޮތެވެ .ޖަނާޒާގެ
އޭނާގެ ކިބައިން ފާތިރު ފުރަތަމަ އެދުނީ ލަންޑަނަށް
ލބިވެރިންނާ އެކު ހޭދަކުރި އަނިޔާއެކެވެ .ނުވަތަ ޯ
"މި ހުރިހާ އެއްޗެއް ކާނީ ކިހިނެއް؟" އެހެން
ކަންކަން ނިންމާފައި ،އޭނާ ރޭ މަސައްކަތްކުރީ
އެއް ޓިކެޓް ބުކްކުރާށެވެ .އެކަމަކު އަނެއް ދުވަހު
ހިނިތުންވުމުގެ ވަގުތުތައް ،ފަހުން ސިކުނޑި އަށް
ބުނެފައި ސުހާނާ ހިނގައިގަތެވެ.
ތ އެވެ .އެކަމަކު އޭނާގެ އަމިއްލަ ގެއާ ނިދާލެވޭ ޯ
ގތުން ،އެހެން މީހަކު އޭނާއާ ހެނދުނު ބުނީ ،ހާދިސާގެ ޮ
ވެރިވެގަންނަނީ" ،އެދުވަހު އެކަން އެގޮތަށް ނުވި ނަމަ"
ފާތިރު މަޑުމަޑުން ސައި ބޯން ފެށި އެވެ.
ހޓަލުގެ އެނދުގައި ފުރޮޅި ފުރޮޅި ކައިރީގައި ހުރި ޮ
އެކު ދާން ޖެހޭ ކަމަށާއި މިފަހަރު ސުހާނާ ގެންދަން
އޭ ބުނާ ފާޑަކަށެވެ .ބައެއް ފަހަރަށް ހިތް ދެވެނީ
ސުހާނާ އަކީ އޭނާ ހީކުރި ކަހަލަ އަންހެނެއް
އޮވެވުނީ އެވެ.
ބޭނުން ކަމަށެވެ .މިއީ ޔޫރަޕަށް ސުހާނާ ކުރި ފުރަތަމަ
މުޅިން ނުބައި މީހަކަށެވެ .ބައެއް ފަހަރަށް ހަޔާތުގެ
ނޫނެވެ .ޒަވީން ކިޔައިދިން ވާހަކަތަކުން ފާތިރު ނިންމީ
ދަތުރެވެ .ދުވަހަކު ހިތަށް ވެސް އެރި ކަމެއް ނޫނެވެ.
ރަނގަޅު މީހާއާ ބައްދަލުވެވެނީ މާ ފަހުންނެވެ.
ޒުވާން އެ އަންހެން ކުއްޖާ އަށް އޭނާގެ އޮފީހުން
ޖަނާޒާ އަށް ފަހު އަނެއް ދެ ކުދިން ފާތިރާ އެކު ގޮސް ،ސާއިގާ އެކްސިޑެންޓްވި ތަން ދެއްކި
ސުހާނާ އަށް ދުނިޔެ ދަސްކޮށްދިނީ ،ފާތިރަށް
ރާއްޖޭގެ ނިސްބަތުން މުއްސަނދި ،ދީލަތި އަދި
ވަޒީފާއެއް ދޭށެވެ .ހަމައެކަނި މަގުސަދަކަށް ވެފައި އޮތީ،
ކށްގެން ހުރި ޕޮއިންޓް އެވެ .އަދި އެދުވަހު އޭނާ މަޑު ޮ
ބޑު ،މީހެއްގެ ކައިރިން އިންސާނިއްޔަތުކަން އެހާމެ ޮ
ކުޑަކޮށް ވެސް ރޭކާލާފައިނުވާނެ ފަދަ ،ފިލާވަޅުތަކެކެވެ.
ބޑު ނިކަމެތިކަމެއް ބޑު ހިތާމައެއް ،އަދި އެހާ ޮ އެހާ ޮ
ވެސް ކިޔައިދިނެވެ .ފާތިރު މިހާރު ހުއްޓިގެން އެހެރީ
ވަޒީފާއެއް ލިބޭނެ ކަމަކަށް ސުހާނާ އުއްމީދެއް ވެސް
އެ ތަޖުރިބާތަކުން އޭނާގެ ދިރިއުޅުމުގައި ޖެހެމުން
ލިބުނު ކުއްޖަކަށް ދިރިއުޅުން ކުރިއަށް ގެންދެވޭނެ ފަދަ
އެތަނުގަ އެވެ .އޭނާގެ ހިޔާލަށް އަރައިފައިބަމުން
ނުކުރެ އެވެ .އެކަމަކު އޭނާގެ އުފާވެރިކަން ގެއްލިފައި
އައި ތަނބުތައް މާ ވަރުގަދަ އެވެ .އޭނާގެ ހަޔާތް
މަގެއް ހޯދައިދިނުމެވެ.
ދިޔައީ ދަލޭކަދައިތަގެ ވާހަކަތަކެވެ .ސާއިގާ އެދުވަހު
ބޑު ހަޔާތް ،ފަސޭހަ ދިރިއުޅުމަކަށް އޮތް ،ބުރަ ޮ
އާ ފެށުމަކުން ފެށީ އެވެ .މާޒީ މަތިން މުޅިން
އެ ހުރަސްކުރީ ހަމަ ޔަގީނުން ވެސް ނޭނގޭ ބާރެއްގެ
ބަދަލުކޮށްލި ފުރުސަތު ލިބުނީ ވެސް އުއްމީދު ނުކޮށް
ހަނދާން ނައްތާނުލެވުނަސް ،އެއާ ދުރަށް ދިޔަ އެވެ.
އަމިއްލަ ސެކްރެޓަރީއެއް ގެންގުޅުނު މީހެއް ނޫނެވެ.
ސަބަބުންނެވެ .ހިނިތުންވެފައި އޭނާ ދާން އެ އުޅުނީ
ހުއްޓަ އެވެ.
ކޮޅަށް ތެދުވެވޭ ވަރަށް ވުރެ ގައިގެ ބާރު ދެރަކޮށްލި
އެކަމަކު އިންޓަވިއުއަށް ގެނައި ދުވަހު ސުހާނާ
ރުއިންތަކުން އޭނާ ސަލާމަތްވި އެވެ .ކައިރީގައި އޮވެ،
ފެނިފައި ފާތިރު ނިންމީ ހަމައެކަނި އޭނާގެ ކަންކަން
ހިނގި ހުރިހާ ކަމެއް ސާއިގާގެ ސިކުނޑިން ފޮހެވި،
ޖަމާވި ކަރުނައިގެ އަސަރެއް މިހާރަކު ނެތެވެ .އެކަމަކު
ރޮމުން ދިޔަ ދަރިފުޅު ނަގައި ބައްދާލައި ،އޭނާ އަށް
ބެލެހެއްޓުމުގެ ޒިންމާ ހަވާލުކުރާށެވެ .އޭރުން ތަންކޮޅެއް
ކށެވެ .އޭނާ އެ އުޅުނީ އޭނާ އަށް މަގު ފެނުނީ އަމާން ޮ
ފާތިރުގެ ކުރު ޖުމްލަ އަށް ފަހު ،ދެ މީހުންނަށް
އަޅާލެވޭ ވަރަށް ހިތްވަރު ނެރުނެވެ.
ލުއިވެފައި ،ދެ އަހަރުގެ ފިރިހެން ދަރިފުޅާ އެކު ،ގިނަ
އެ މީހެއްގެ ކައިރި އަށް ދާށެވެ.
ތިބެވުނީ އެކަކު އަނެކަކާ ދިމާއަށް ބަލަހައްޓައިގެންނެވެ.
ގާތް މީހަކު ފެނިގެންނެވެ .އަސްލު ދުނިޔޭގައި އެވަގުތު
ފާތިރު ނޫން ދެން އެހެން މީހަކާ އެގޮތަށް
ސުހާނާގެ ނަޒަރު ތޫނެވެ .ފާތިރުގެ ލޮލު ތެރެއަށް
މިއަދު ލަންޑަންގެ ރީތި އިންޑިއަން
ސުހާނާ އަށް އާވަމުން ދިޔައީ އޭނާގެ ދިރިއުޅުމުގެ
ރެސްޓޯރެންޓެއްގެ ތެރޭގައި ،މުއްސަނދި ދިވެއްސެއްގެ
ފާތިރަކީ ،އޭގެ ކުރިން ،އެއްވެސް އިރެއްގައި
ވަގުތު ހޭދަކުރުމުގެ ފުރުސަތު ވެސް ސުހާނާ އަށް ލިބޭނެ އެވެ.
ބައްދަލުކުރަން ސާއިގާ ހިނގައިގެންފާނެ ހެއްޔެވެ؟
ހަނދާންތަކެވެ .ފާތިރުގެ ވިސްނުމުގައި ރަޖާ ލައިގެން
ގތުން ސުހާނާ އެ އިނީ އޮޔާ ސެކްރެޓަރީއެއްގެ ޮ
ނުވެސް ބުނެ ބޭބެ އައިސް އެވަގުތު އެހުރީ އޭނާ
އތީ ސާއިގާގެ ކުއްލި މަރެވެ. ޮ
ގެއްލެމުން ދިޔަ ދިރިއުޅުމެއް ކޮޅަށް ޖަހާލަން އޭނާ
ގސް އުޅޭ މީހެއް އަކީ ކޮންމެ ދުވަހަކު އޮފީހަށް ޮ
ކުރި މަސައްކަތް ކާމިޔާބުވުމުންނެވެ .އޭނާއާ ދިމާއަށް
ނޫނެވެ .ބައްޕަގެ މިލްކުވެރިކަމުގައި އަދި ބައްޕަ
ބޑު ބެލުމެއް ނެތި ،މަޑުމަޑުން ކަމުން ދިޔަ މާ ޮ
ސޓްގެ ތެރެއިން ދެ ރިސޯޓް ހިންގަމުން އައި ތިން ރި ޯ
އަށް ސަޕްރައިޒެއް ދޭންވެގެންނޭ ސާއިގާގެ ހިތަށްއެރީ
"ހިނގާ ދަމާ! މިތާ ކައިރީގައި ހުންނާނެ
ކަންނޭނގެ އެވެ .އަޖައިބެއް ކަހަލަ އެ ބާރުގައި
ޓރެންޓެއް "،ފާތިރު އެންމެ ފަހުން އިންޑިއަން ރެސް ޯ
ޖެހި ،މަރުގެ ތުންފަތް މައްޗަށް ޒުވާން އެ އަންހެން
ބުންޏެވެ.
ފާތިރުގެ ހިތުގައި އެހެން ނިޔަތެއް ނެތެވެ .އޭނާ
އތީ ޝުކުރެވެ .އޭނާ ފާތިރަށް ސުހާނާގެ ހިތުގައި ޮ
ކށްލައިފަ އެވެ .އެ ވަނީ ބޭރުގެ މެނޭޖްމަންޓަކަށް ދޫ ޮ
ހދައިދިނީ ފާތިރުގެ ގާތް އެކުވެރިއެއް އަށް އެ ވަޒީފާ ޯ
ސޓުގެ އެއްވެސް ކަމަކާ އޭނާ ނުބެހެ އެވެ. ދެ ރި ޯ
ސަބަބަކުންނެއް ނޫނެވެ؛ އޭގެ ޒިންމާ ނަގަން މިއަދު
ހިނގައިގަތެވެ .ވިއްސަކަށް މިނިޓް ފަހުން ،ފާތިރާއި
ކަމަށްވާ ޒަވީން އެވެ .ޒަވީން އަކީ ،ސުހާނާގެ ހަޔާތަށް
ސޓުގެ ކަންކަމުގައި ވެސް އޭނާގެ ދަށުގައި އޮތް ރި ޯ
ޖެހިފައި އެވަނީ ފާތިރަށެވެ.
ސުހާނާ އިނީ ،ބިއްލޫރިގަނޑުން މަގުމަތި ފެންނަ ގޮތަށް
ކުރިމަތިވި އެ ބިރުވެރި ހާދިސާ ތަހުގީގުކުރި ޓީމުގެ
ދުވަހުން ދުވަހަކަށް ބައިވެރިއެއް ނުވެ އެވެ .ބައްޕަގެ
ހުރި މޭޒެއް ކައިރީ އިށީދެ ،އިންޑިއާ ކެއުން ކާށެވެ.
އެންމެ އިސް ފުލުހެވެ.
ގސް ވައްޓާލީ ،ދެވަނަ އެހެން މީހެއްގެ ކުއްޖާ ގެން ޮ
ލލަށް ކަރުނަތައް ޖަމާވި އެވެ .ކުރިމަތިން އޭނާގެ ޮ ބާރަށް ދުއްވާފައި ދިޔަ ވެހިކަލްތައް ބައެއް ފަހަރަށް
ދެ މީހުން ،ދުވާރު މަތިން މަޑުމަޑުން
ސުހާނާ ވަރަށް ރީއްޗަށް ފާތިރާ ދިމާއަށް ބަލައިލި
"ސާއިގާ އަބަދުވެސް އަހަރެން ގާތު ބުނަމުން
ސޓްގެ ރޫމްބޯއީއަކަށް ވަން 15 ދުނިޔޭގައި އެ ރި ޯ އަހަރުގެ ކުއްޖަކު މިހާރު އެހެރީ މެނޭޖަރަށެވެ .އޭނާގެ
ލ އަވަހަށް މަރާލުމާ އެކު ފުސްވަމުން އަ އެވެ .ދެ ޯ
ދިއައީ ފިޒިކްސްގެ ދާއިރާ އިން ޕީއެޗު.ޑީ ނަގާނަމޭ.
އެވެ .އޭރު ވެސް އޭނާ އިނީ ލަސްލަހުން ކާށެވެ.
ހިންގުންތެރިކަމާއި ވިޔަފާރީގެ ވިސްނުމާ މެދު ފާތިރުގެ
އެސްފިޔަތަކުގައި ،ކަރުނައިގެ ފިނިކަން ހިފާލި އެވެ.
ބޑަށް ބޭނުންވި ސައިންސްވެރިޔަކަށް އޭނާ ވަރަށް ޮ
ތަށީގެ އެއް ފަރާތުގައި ބާއްވާފައި އޮތް ނާނުން
އެއްވެސް ސުވާލެއް ނެތެވެ .އިތުބާރު އެހާ ބޮޑެވެ.
ވާން .އަހަރެން ލައްވާ އަބަދުވެސް ގަނުވާނީ ޖައްވާ
އެތިކޮޅެއް ނައްޓާލެވެނީ ވެސް ވަރަށް މަސައްކަތުންހެން
އޭނާ ބަލައިލި އެވެ .ޖެހިން ހުރީ އޭނާގެ ސެކްރެޓަރީ
ފތްތައް .ޕްލެނެޓް މާސް އަކީ އޭނާގެ އެއް ބެހޭ ޮ
ހީވެ އެވެ.
ސުހާނާ އެވެ .ފާތިރުގެ މޫނަށް ބަލަހައްޓައިގެން ހުރެ
ފތެއް ވިއްޔާ ހުންނާނެ ވަނަ .މާސްއާ ބެހޭ ރަނގަޅު ޮ
ދިއްކޮށްލި ޓިޝޫގައި އޭނާ ހިފި އެވެ .ދެން އެއިން ދެ
"ފާތިރު "....އަންހެނަކު ގޮވާލި އަޑު އިވުނެވެ.
ލޯ ފޮހެލި އެވެ. "ސާއިގާ މަތިން ހަނދާންވަނީ މާ ބޮޑަށް "،ފާތިރު ބުނެލި އެވެ. ސުހާނާ އެއްޗެކޭ ނުބުނެ ބަލަހައްޓައިގެން ހުރީ އެވެ .އޭނާގެ ވެރިޔާއާ މާ ގިނަ ވާހަކަ ދެއްކުމަކީ
ގތުން ސުހާނާ އަށް ފާތިރުގެ ސެކްރެޓަރީއެއްގެ ޮ ނވެ އެވެ .އެކަމަކު ކުރާ މާ ބިޒީ މަސައްކަތެއް ޯ
ކުއްލިއަކަށް ސުހާނާއާ ދިމާއަށް ފާތިރު ބަލައިލި
ކޮންމެ ކަމެއްގައި ފާޑުވެރިކަން ހުރުމާއި ފަރުވާތެރިކަން
ގޭގައި "،ފާތިރު ވާހަކަ ދައްކަމުން ދިޔަ އެވެ .ސުހާނާ
އެވެ .ސުހާނާ ވަގުތުން ތައްޓާ ދިމާއަށް އިސްޖަހާލި
ބޮޑުކަމުން ފާތިރަށް ސުހާނާ ވަރަށް ކަމުދެ އެވެ .އޭނާ
މަޑުމައިތިރިކަމާ އެކު ،ބައެއް ފަހަރަށް ކާން ވެސް
އެވެ.
ނޭނގިފައި ،އިނީ އެވެ. "މަރަކީ މިކަހަލަ އެއްޗެއް .ގަބޫލުކުރަން ޖެހޭނީ"، ކޅެއްގެ ހިމޭންކަމަކަށް ފަހު ފާތިރަށް ކުޑައިރު ޮ ބުނެވުނެވެ.
އޮފީހަށް ނާންނަ ދުވަހެއް ވިއްޔާ ހީވަނީ މަސައްކަތުގެ "އެބަ އަންނަން އަތް ދޮވެލައިގެން "،ތަށި
ބޑު ޓިޝޫއަކުން އަތް ފޮހެލާފައި، އތް ޮ ކައިރީގައި ޮ ތަށީގައި ބާއްވަމުން ،ފާތިރު ބުނެލި އެވެ .ދެން އޭނާ
އެއް ބައި މަދުހެންނެވެ. ސުހާނާ އަކީ މިހާރު ފާތިރުގެ ދިރިއުޅުމުގައި އޭނާއާ އެންމެ ކައިރި އަންހެނާ އެވެ.
ދންނަ ތަނާ ދިމާއަށް ހިނގައިގަތެވެ. ތެދުވެގެން ،އަތް ޮ އޑަރުކުރި އެއްޗެހީގެ ދެބައި ފާތިރު ތެދުވި އިރުޯ ،
ސުހާނާގެ އާދައެއް ނޫނެވެ .އޭނާ ދަސްކުރީ ބުނާ
ކެއުން ކުރިއަށް ދިޔައީ ވަރަށް ލަސްކޮށެވެ.
ގތަށް ކުރާށެވެ .މި ކަމެއް ،ފާތިރު ހިތްހަމަޖެހޭ ޮ
އެއްޗެހި މީރެވެ .އެކަމަކު ފާތިރުގެ ކުރިމަތީގައި މާ
ކުޅަ އެއްބައި ވެސް ހުހެއް ނުވެ އެވެ .ސުހާނާ އަށް
ދަތުރުގައި ކުއްލިއަކަށް ފުރައިގެން އައީ ވެސް
އަވަސް އަރުވާލައިގެން ކެއުން ނިންމާލެވޭ ވަރަށް
އިތުރަށް ދެން ކާކަށް ނުކެރޭނެ އެވެ .ފާތިރު އެނބުރި
ފާތިރުގެ އެދުމަކަށެވެ .އޭނާ ދުވަހަކު ވެސް އެގޮތަށް
ވުރެ ސުހާނާގެ ލަދުވެތިކަމާއި އިހުތިރާމް ބޮޑެވެ.
އައިސް ،ގޮނޑީގައި އިށީނެވެ .ކަޅު ސައިތަށިން
(ދެ ވަނަ ބައި ،އަންނަ ހޯމަދުވަހު)
ލައިފްސްޓައިލް 11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
ލޭމައްޗަށް ދިއުމުގެ މައްސަލަ
އޯވަރީގައި ސިސްޓް ހުންނަ މީހުންނަށް ސޯޔާގެ ބާވަތްތައް ޕލިސިސްޓިމް އޯވަރީ ސޯޔާ މިލްކް ބުއިމުން ޮ
ބޮޑުވަމުން އަންނަނީ ދަނޑުވެރިކަން ފަދަ ހަރަކާތްތެރި ބުރަ މަސައްކަތްތައް އާންމުގޮތެއްގައި ކުރަމުން އައި ގައުމުތަކުގައި އެފަދަ މަސައްކަތްތައް މަދުވެ ޒަމާނީ ދިރިއުޅުމަށް ބަދަލުވާ މީހުން ގިނަވުމުން ކަމަށް ވެދާނެ ކަމަށް ދިރާސާގައި ލަފާކޮށްފައިވޭ.
ސޔާބީންސް ފަދަ ތަކެތިން ޯ ސޔާ މިލްކާއި ޯ
އސް ހުންނަ އަންހެނުން ކެއުމުގައި ސޯޔާގެ ޕީސީ ޯ
އވަރީގައި ސިސްޓް އުފެދުމާ ސިންޑްރޯމް ނުވަތަ ޯ
ފެނިފައިވާ ކަމްޕައުންޑްސް ތަކަކީ އަންހެނުންގެ
ބާވަތްތައް ބޭނުންކުރަން ފެށުމުން ވަރަށް ފައިދާ
ކސަރް ކްލިނިކަށް ޑިސެމްބަރު އަރަކްގައި ހުންނަ ޯ
ކޅަށް މަސައްކަތްކުރާ ކަމަށް ތަޖުރިބާކާރުންގެ ދެ ޮ
ހިތުގެ ސިއްހަތާއި ސަރުބީ ވިރުވައިދިނުމުގެ
ކުރާ ކަމަށް "،މި ދިރާސާގައި އަމަލީގޮތުން
2015އިން ފެބްރުއަރީ 2016އާ ދެމެދުގެ
ޓީމަކުން ބުނެފި އެވެ .މީގެ އިތުރުން ހިތުގެ
ނިޒާމުގެ ސިއްހަތަށް ވެސް ރަނގަޅު ފައިދާއެއް
ބައިވެރިވި ޑރ .ޒަތުއްލާ ވިދާޅުވި އެވެ.
ބޑެތި މީހުންނަށް އާއްމުކޮށް ޖެހޭ ބަލިތަކާއި ޮ
ލިބޭ އެއްޗެއް ކަމަށެވެ.
ޓައިޕް 2ޑައިބެޓީސް ނުވަތަ ހަކުރު ބަލިން
ސޔާއަކީ ޕްލާންޓް ޯ މިހެން ދިމާވަނީ
ކށްދިނުމަށް ވެސް ސޯޔާ މިލްކުން ދިފާއު ޮ
ރޖަން ލިބޭ ވަސީލަތަކަށް ވެފައި އެސްޓް ޯ
ގތުގައި ޕީސީއޯއެސް އާއި އޭނާ ވިދާޅުވި ޮ
މި ހުރިހާ އަންހެނުންނަކީ ވެސް އީރާންގެ
ހދާފައިވާ މީހުންނެވެ. މުއްދަތުގައި ފަރުވާ ޯ ގތުން މި މީހުންގެ ދިރާސާގެ ބައެއްގެ ޮ
ސަޕްލިމެންޓެއް ބޭނުން ނުކުރުމަށް ރިސާޗްގެ ހުރިހާ ބައިވެރިންނަށް ވެސް އަންގާފައިވެ އެވެ. މި ހުރިހާ އަންހެނުންގެ ލޭގެ ސާމްޕަލް ދިރާސާ ފެށުމުގެ ކުރިންނާއި ނިންމާލުމުގެ ގޮތުން ވެސް ނެގި އެވެ .މި ލޭގެ ސާމްޕަލްތަކުގައި
އތް ގުޅުން ހާމަވި ފުރަތަމަ ދިރާސާ އެވެ. ސޯޔާއާ ޮ
ތެރެއިން ދެބައިކުޅަ އެއްބައި މީހުންނަށް ސޯޔާ
ހޯމޯން ލެވެލް ހުރި މިންވަރާއި ފެޓް ލެވެލް ހުރި
ސޔާގެ ބާވަތްތައް ޯ ޕީސީއޯއެސް ހުންނަ މީހުން
ވން ސަޕްލިމެންޓް 50މިލިގްރާމް އައިސޯފްލޭ ޯ
މިންވަރު އަދި އިންސިއުލިން ރެސިސްޓެންސް އާއި
އެހީތެރިކަން ލިބޭ ކަމަށް ސައިންސްވެރިން ބުނެފި
އއެސްގެ ސަބަބުން ދިމާވާ ހޯމޯން ޕީސީ ޯ
ކެއުމުން އެމީހުންގެ ހަށިގަނޑުން އިންސިއުލިން
ކޮންމެ ދުވަހަކު ވެސް ކާން ދިނެވެ .މިއީ 500
އިންފްލެމޭޝަން ހުރިތޯ ޗެކް ކުރި އެވެ.
އެވެ.
ބެލެންސްނުވުމުގެ މައްސަލަ ރަނގަޅުކޮށްދޭތީ އެވެ.
އުފެދޭވަރު އިތުރުވެ ލޭގައި ހަކުރު ހުންނަ މިންވަރު
ސޔާ މިލްކާ އެއްވަރުގެ އަދަދެކެވެ .މި ޯ އެމްއެލް
އިންސިއުލިން ރެސިސްޓެންސާއި
ދަށްވެގެންދެ އެވެ .މިކަމުން ދައްކުވައިދެނީ ސޯޔާ
އެންމެންނަށް 12ހަފުތާ ވަންދެން ކޮންމެ ދުވަހަކު
އިންފްލެމޭޝަން އަކީ ހަކުރު ބައްޔާއި ހިތުގެ
މން ޑިސްއޯޑާއަކީ ގިނައިން މެދުވެރިވާ ހޯ ޯ
އިން އިންސާނާގެ ހަށިގަނޑަށް އެކަށީގެންވާ
މި ސަޕްލިމެންޓް ކާން ދިނެވެ.
ބަލިތައް އަދި ވާގިނެތޭ ބަލި ޖެހުމަށް ގުޅުންހުރި
އވަރީ ސިންޑްރޯމް ޕޮލިސިސްޓިކް ޯ މން ބެލެންސް ނުވާތީ (ޕީސީއޯއެސް) އަކީ ހޯ ޯ
ދަރިމައިވާ އުމުރުގެ އަންހެނުންނަށް އެންމެ
ދިމާވާ ކަމެކެވެ .އަދި މި ބަލި ޖެހުމުން
ގތަށް ދިމާވާ އަންހެނުންގެ ޕީސީއޯއެސް އެވެ .މި ޮ
ރަނގަޅު ބަދަލުތަކެއް އަންނަ ކަން ކަމަށް ޑޮކްޓަރު
އޯވަރީތަކުން ރަނގަޅަށް މަސައްކަތެއް ނުކުރެ އެވެ.
ރން އާއި އެހެނިހެން ހަށިގަނޑުން ޓެސްޓޮސްޓެ ޯ
ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ .އަދި މިފަދަ އަންހެނުންގެ
ބ ނުވަތަ އާޓިފިޝަލް މީހުންނަށް ދިނީ ޕްލަސީ ޯ
މންސް އުފެދެނީ ބަލި ނެތް ސެކްސް ހޯ ޯ
ހަށިގަނޑުގައި ގެއްލުން ލިބޭ ކޮލެސްޓްރޯލް ވެސް
ބޭސްގުޅަ އެކެވެ .މި ބޭސް ދިން މީހުންނަކަށް
ސަޕްލިމެންޓް ދިން އަންހެނުންގެ ލޭގައި ދައުރުވާ
އަންހެނެއްގެ އުފެދޭ ވަރަށް ވުރެ ތަންކޮޅެއް
ހުންނަނީ ވަރަށް މަދުންކަން އޭނާ ފާހަގަކުރެއްވި
ވެސް އެއީ އަނެއް މީހުންނަށް ދިން ކަހަލަ
އިންސިއުލިން ހުރި މިންވަރު ދަށްކަން ރިސާޗަރުން
އށާޅަ ނެގުން ،ބަރުދަން އިތުރުވުން، ނުޖެހުންޮ ، ބލުން ހާއަޅާވަރަށް އިސްތަށި ފޭބުން އަދި ޮ ހަށިގަނޑުގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި މާގިނައިން
ގިނައިންނެވެ. އއެސް ހުންނަ އަންހެނުންނަށް ހިތުގެ ޕީސީ ޯ
އެވެ. މި ދިރާސާގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ދިރާސާ ޓީމުން
އިސްތަށި ފެޅުން މިއީ މި ބަލި ޖެހޭ މީހުންނަށް
ބަލިތަކާއި ހަކުރު ބަލީގެ ނުރައްކާ ވެސް ވަރަށް
ޕީސީއޯއެސް ހުރި 70މީހަކު ހޯދައި ދިރާސާގައި
ދިމާވާ މައްސަލަތަކެވެ.
ބޮޑެވެ.
ބައިވެރި ކުރި އެވެ .މިއީ އުމުރުން 18އަހަރާއި
ސޔާ އިން އުފައްދާ ޯ ރިސާޗަރުން ބުނަނީ
"އަހަރެމެންގެ ރިސާޗްތަކުން ދައްކަނީ
40އަހަރާ ދެމެދުގެ މީހުންނެވެ.
ކަންތައްތަކެކެވެ.
އަސްލު ބޭސް ނޫންކަމެއް ނޭނގޭނެ އެވެ .މިއީ
ފާހަގަކުރި އެވެ .އަދި މި މީހުންގެ ލޭގައި
ބޭސް ޓެސްޓްކުރުމުގައި ރިސާޗަރުން އާންމުކޮށް
ރން އާއި ގެއްލުން ހުރި ކޮލެސްޓްރޯލް ޓެސްޓޮސްޓެ ޯ
ބޭނުންކުރާ ގޮތެކެވެ.
އެލްޑީއެލް އާއި ޓްރައިގްލިސަރައިޑް ނުވަތަ ފެޓްސް
ކށް އުޅޭ ކަސްރަތުތައް ކުރުމަށާއި އާދަވެ ޮ ރިސާޗް ކުރަމުންދާ ދުވަސްވަރު އެހެން އެއްވެސް
ލޭމައްޗަށް ދިއުމުގެ މައްސަލަ މިހާރު އެންމެ ބޮޑުވެފައި
ހުރި މިންވަރު ވެސް ދަށްކަން ރިސާޗަރުން ފާހަގަ ކުރި އެވެ.
ލޭމައްޗަށް ދިއުމުގެ މައްސަލަ އެންމެ ބޮޑީ އިރުމަތީ އޭޝިއާ ހީ އާއި އޭނާގެ ޓީމުން މި ދިރާސާ ކުރުމަށް 1995އިން
އާއި ޕެސިފިކް ސަރަހައްދުގައި ކަމަށާއި އެ ސަރަހައްދުތަކުގައި
މެދުފަންތީގެ އާމްދަނީ ލިބޭ ގައުމުތަކުގައި ކަމަށް ސާކިއުލޭޝަން
2014އާ ދެމެދުގެ ކޮށްފައިވާ އެކި ދިރާސާތަކުން މައުލޫމާތު
މި މައްސަލަ ހުރި ގާތްގަނޑަކަށް 439މިލިއަން މީހުން
ޖާނަލް އިން ކުރި ދިރާސާއަކުން ހާމަވެއްޖެ އެވެ.
އެއްކުރި އެވެ .އެ ދިރާސާތަކުގައި ބައިވެރިކޮށްފައިވާ މީހުންގެ
އެބަތިބި ކަމަށް ދިރާސާގައި އަންދާޒާކޮށްފައިވެ އެވެ. ދެކުނު އޭޝިއާ އާއި ސަބް ސަހާރަން އެފްރިކާ
އުމުރާއި ޖިންސާއި އެ މީހުންގެ އުމުރާއި ޖިންސާ ގުޅޭ ގޮތުން
ފެށިގެން 2010ވަނަ އަހަރާ ހިސާބަށް ،މެދުފަންތީގެ އާމްދަނީ
ލޭގެ ޕްރެޝަރު ހުރި މިންވަރު ބަލައި ވަރަށް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި
ސަރަހައްދުގައި ވެސް ލޭމައްޗަށް ދިއުމުގެ މައްސަލަ ވަރަށް
ލިބޭ ގައުމުތަކާއި އެންމެ މަދުން އާމްދަނީ ލިބޭ ގައުމުތަކުގައި
ވަނީ ވަޒަންކޮށްފަ އެވެ.
ބޮޑެވެ .އެގޮތުން 2000އިން 2010އަށް ބަލާއިރު ،ލޭމައްޗަށް
ވަނީ ލޭމައްޗަށް ދިއުމުގެ މައްސަލަ ގާތްގަނޑަކަށް އަށް
ދިރާސާ ޓީމުން ލަފާކުރާ ގޮތުގައި 2010ވަނަ އަހަރު މުޅި
ގޮސްފައި ތިބި މީހުންގެ އަދަދު ދެކުނު އޭޝިއާ އިން 114
ޕަސެންޓަށް އިތުރުވެފަ އެވެ .އެކަމަކު މުއްސަނދި ގައުމުތަކުގައި
ދުނިޔޭގައި ،ލޭމައްޗަށް ދިއުމުގެ މައްސަލައާ ކުރިމަތިވެފައިވާ
މިލިއަން އަދި ސަބް ސަހާރަން އެފްރިކާ އިން 78މިލިއަން
މި ނިސްބަތް ވަނީ އެ މުއްދަތުގައި ގާތްގަނޑަކަށް ތިން
1.39ބިލިއަން މީހުން ތިއްބެވެ .އެކަމަކު 2000ވަނަ އަހަރު
ވަނީ އިތުރުވެފަ އެވެ.
ޕަސެންޓް ދަށްވެފަ އެވެ.
މި އަދަދު ހުރީ 921މިލިއަނުގަ އެވެ .ލޭމައްޗަށް ދިއުމުގެ
"މިދިޔަ 10އަހަރަށް ބަލާއިރު ،މެދުފަންތީގެ އާމްދަނީ ލިބޭ
ބޑުވަމުން އަންނަނީ ލޭމައްޗަށް ދިއުމުގެ މައްސަލަ ޮ
މައްސަލަ ،މުއްސަނދި ގައުމުތަކުގައި މީހުންގެ ކިބައިން ފެނުމަށް
ދަނޑުވެރިކަން ފަދަ ހަރަކާތްތެރި ބުރަ މަސައްކަތްތައް
ގައުމުތަކާއި ފަގީރު ގައުމުތަކުގައި މި ވަނީ ލޭމައްޗަށް ދިއުމުގެ
އޮންނަ ފުރުސަތު 2000ވަނަ އަހަރު 31.1ޕަސެންޓުގައި
އާންމުގޮތެއްގައި ކުރަމުން އައި ގައުމުތަކުގައި އެފަދަ
މައްސަލަ ބޮޑުވެފައި .އެކަމަކު މުއްސަނދި ގައުމުތަކުގައި ދިޔައީ
ހުރުމަށް ފަހު 2010ވަނަ އަހަރު ވަނީ 28.5ޕަސެންޓަށް
މަސައްކަތްތައް މަދުވެ ޒަމާނީ ދިރިއުޅުމަށް ބަދަލުވާ މީހުން
ދަށަށް "،ދިރާސާގެ ވެރިޔަކަށް ހުންނެވި ޓޫއުލޭން ޔުނިވަސިޓީ
ވެއްޓިފަ އެވެ .އެކަމަކު އާމްދަނީ މަދުން ލިބޭ ގައުމުތަކުގައި
ގިނަވުމުން ކަމަށް ވެދާނެ ކަމަށް ދިރާސާގައި ލަފާކޮށްފައިވެ
އޮފް ޕަބްލިކް ހެލްތު ތަޖުރިބާކާރު ޖިއާންގް ހީ ވިދާޅުވެފައިވެ
ވަނީ 23.8ޕަސެންޓުން 31.5ޕަސެންޓަށް އިތުރުވެފަ އެވެ.
އެވެ.
އިންޑިއާގެ ޓެމިލް ނާޑޫގެ އެއް އަހަރުގެ ކުއްޖެއްގެ
އެއް އަހަރު ކުއްޖެއްގެ ބަނޑުން ތިން ކިލޯ ގެ ކުއްޖެއް
އެވެ.
ވަނީ މުއްސަނދި ގައުމުތަކުގައި ނޫން ކަމަށާއި ފަގީރު އަދި
ދިރާސާއިން އެނގުނު ގޮތުގައި 2000ވަނަ އަހަރުން
ބ ދިން ގްރޫޕާ އަޅާ ބެލިއިރު ސޯޔާ ޕްލަސީ ޯ
ދަރިމައިނުވުން ،މައްސަރުކަންތައް ގަވާއިދުން
ދިރާސާގެ ބައިވެރިންގެ ތެރެއިން އަނެއް 35
ލޭމައްޗަށް ދިއުން ފަ ީގރު ގައުމުތަކުގައި އިތުރުވަނީ
އެވެ .މިކަމުގެ ސަބަބުން އެ ކުއްޖާގެ ހެދިބޮޑުވުމަށް
ޓިއުމަރެއް ކަމަށެވެ .ނަމަވެސް ކައްޓާއި ކެލްސިއަމް
ބަނޑު އާދަޔާ ޚިލާފަށް ފުފި ކައިބޮއި ހަދަން ދަތިވާތީ
ހުރަސްއެޅި އޭނާގެ ހަށިގަނޑަށް ބޭނުންވާ ލެޔާއި
ޖަމާވެފައިވާ ތަންތަން ހުރިކަން އެނގުމުން އެއީ
ޔ ދެބައިވުމުން .އެއްމާބަނޑު މާ ލަހުން އެމްބްރި ޯ
ޑޮކްޓަރަށް ދެއްކުމުން އެ ކުއްޖާގެ ބަނޑުގައި އޭނާއާ
ފައިދާހުރި މާއްދާތައް ވެސް އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި
ޓިއުމަރެއް ނޫންކަމާއި މިއީ ފީޓަސް-އިން-ފެޓޫ ކިޔާ
ދެބެން ލިބެނީ ގަރުބަގަންނަތާ ފުރަތަމަ ހަތަރު ދުވަހުގެ
އތްކަން އެނގިއްޖެ އެވެ. އެއްމާބަނޑު ކުއްޖެއް ޮ އންލައިންގައި ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި މި މެއިލް ޮ
ސަޕްލައި ނުކޮށްދެ އެވެ.
ތެރޭގައި ދަރިފަނި ދެ ބައި ވުމުން .ނަމަވެސް 14
އތް ކުއްޖާ ނަގަން ދެ ގަޑިއިރުގެ ބަނޑުގައި ޮ
ދުވަސް ފަހުން ދެ ބައިވެއްޖެ ނަމަ ގުޅިފައިވާ
ކުއްޖާގެ ބަނޑުތެރެއިން މަހާއި ކައްޓާއި އިސްތަށި ހުރި
ކުއްޖެކެވެ .ނިޝާގެ މަންމަ ބަލިވެ އިނދެ ދުވަސްފުރާ
އޕަރޭޝަނުގެ ތެރޭގައި އޕަރޭޝަނެއް ކުރި އެވެޮ . ދިގު ޮ
ޓުވިންސާއި ފީޓަސް-އިން-ފެޓޫ އަށް ބަދަލުވޭ"،
ޑކްޓަރުންނަށް ފެނުނެވެ. 3.5ކިލޯގެ ބޮޑު ގުޅަވަރެއް ޮ
ވިހޭއިރު ވެސް އެންމެ ފަހަރަކު ވެސް ސްކޭނެއް
އިތުރު މައްސަލަތައް ކުރިމަތިވި އެވެ .ސަބަބަކީ އޭނާގެ
ޑކްޓަރަކު ވިދާޅުވެފައިވެ އެވެ. ޮ
ކުޑަކުއްޖާ އާއި އޭނާގެ ބަނޑުގައި އޮތް ކުއްޖާ
ހަދާފައެއް ނުވެ އެވެ.
ވާތު ކިޑްނީ އާއި ޕެންކްރިއަސްގެ އެއްބައި އަދި
ފޫޅުދަނޑީގެ ޒަރިއްޔާއިން ގުޅިފައި އޮތުމުން ކުއްޖާ ކާ
ނިޝާ އަކީ ވަރަށް ފަގީރު ދެމަފިރިއަކަށް ލިބުނު
ހާލަތެއްކަން ޔަގީންވި އެވެ.
ގތަށް ދިމާވަނީ ގަރުބަގަތުމަށްފަހު "އާއްމުކޮށް މި ޮ
ނިޝާ އުފަންވީ ޕުލިއަމްޕަތީ ވިލެޖުގެ ސިއްހީ
އޮޕަރޭޝަނަށް ފަހު ނިޝާގެ ހާލު މިހާރު ރަނގަޅު
ސްޕްލީން އާއި ކޮލޯން އޭނާގެ ބަނޑުގައި އޮތް ކުއްޖާއާ
ކޅެއް ތެރޭ ގެއަށް ދެވޭނެ ކަމަށް ކަމަށާއި ދުވަސް ޮ
ގުޅިފައި ވުމެވެ.
ޑކްޓަރުން ވަނީ ބުނެފަ އެވެ. ޮ
އތް ކުއްޖާ އަށް ހުރިހާ އެއްޗެއް އޭނާގެ ބަނޑުގައި ޮ
މަރުކަޒެއްގަ އެވެ .ވިހައިގެން ގެއަށް ދިއުމަށް
ވެސް ދިޔައީ ލިބެމުންނެވެ .އެހެންވެ ،ކާއެއްޗެއްގެ
ފަހު ނިޝާގެ މަންމަ ސުމަތީ އާއި ބައްޕަ ރާޖޫ
ބޑު އަސަރެއް ،ދިރިހުރި ކުއްޖާ އަށް ނުވެސް ކުރެ މާ ޮ
އަށް އެމީހުންގެ ދަރިފުޅުގެ ބަނޑު އާދަޔާޚިލާފަށް
ބޓްރީއަށް ފޮނުވާފަ އެވެ. ނެގި އެތި މިހާރު ވަނީ ލެ ޯ
އެވެ.
ބޮޑުކަން ފާހަގަކުރެވުނެވެ .ނަމަވެސް އެއީ އެއްވެސް
ޑކްޓަރެއް ކަމަށްވާ ޗެންނާއީގެ މަޝްހޫރު ސްކޭން ޮ
މައްސަލައެއް ހުރެގެން ދިމާވެފައިވާ ކަމެއްކަން އެމީހުން
ޑރ .ސުރޭޝް ވިދާޅުވެފައި ވަނީ ނިޝާގެ މަންމަ
ފީޓަސް އިން ފެޓޫ އަކީ ވަރަށް މަދުން
ހިއެއް ނުކުރެ އެވެ.
ބަލިވެ އިން ދުވަސްވަރު ސްކޭން ކުރި ނަމަވެސް
ނޫނީ ނުފެންނަ ސިއްހީ މައްސަލަ އެކެވެ .މިފަދަ
ޑޮކްޓަރުން ބުނަނީ މިއީ "ފީޓަސް-އިން-ފެޓޫ" ކިޔާ މައްސަލައެއް ކަމަށެވެ .މުޅި ދުނިޔޭން ވެސް މިހާތަނަށް ފެނިފައިވަނީ މި ބާވަތުގެ އެންމެ 200ކޭހެވެ.
ފީޓަސް-އިން-ފެޓޫ އަކީ ކޮބާ؟
ކުއްޖާގެ އެ ހާލަތު އެނގުން އެކަށީގެންނެއް ނުވެ އެވެ.
މައްސަލައެއް ދިމާވުމުގެ ފުރުސަތު އޮންނަނީ އުފަންވާ
ހސްޕިޓަލުގައި މި ޝްރީ ގަނަޕަތީ ކްރިޝްނާ ޮ
ގތުގައި އޭނާވެސް ކުޑައިރު ހުންނަނީ ކިޔައިދީފައިވާ ޮ
ސަބަބަކީ އޭނާގެ 35އަހަރުގެ ދިގު ކެރިއަރުގައި ވެސް
ކޮންމެ ފަސް މިލިއަން ކުދިންގެ ތެރެއިން އެއް
ކށް އޭނާގެ ބަނޑުގައިވާ ކުއްޖާ އޕަރޭޝަން ޮ ކުއްޖާ ޮ
ކށެވެ .އެހެންވެ އޭނާގެ ދަރިފުޅު ވަރަށް ބަނޑު ބޮޑު ޮ
މިފަދަ ކޭހެއް ފެނިފައި ވަނީ އެންމެ ފަހަރަކު ކަމަށް
ކުއްޖަކަށެވެ .މި ހާލަތު ދިމާވުމުން ،އުފަންވާ ކުއްޖާގެ
މިހާރު ވަނީ ނަގައިފަ އެވެ.
ވެސް އެހެން ހުންނަނީ ކަމަށް ހީކުރީ އެވެ.
ވާތީ އެވެ.
ހަށިގަނޑުގެ ތެރޭގައި އޭނާގެ އެއްމާބަނޑު ކުއްޖަކު
ނިޝާ ނަމަކަށް ކިޔާ މި ކުއްޖާގެ ބަނޑު
އފް އިންޑިއާ އަށް ސުމަތީ ޓައިމްސް ޮ
އިތުރު ޓެސްޓްތައް ހެދުމަށް ،ނިޝާގެ ބަނޑުން
"ފަހުން ދަރިފުޅަށް ނޭވާލާން އުނދަގޫވާން ފެށީ.
ސްކޭންކޮށް ބެލުމުން އެ ކުއްޖާގެ ބަނޑުން ފެނުނު
ގތަކަށް ވެސް ނުކެވެން ފެށީ .އެހެންވެ އެ އަދި އެއް ޮ
ޑކްޓަރުންނަށް ވެސް އެއްޗަކީ ކޮން އެއްޗެއްކަން ޮ
ޑކްޓަރެއް ކައިރިއަށް ގޮވައިގެން އަވަށުގައި ހުންނަ ޮ
ފުރަތަމަ ނޭނގުނެވެ .އެ މީހުންނަށް ޖެހުނީ އޭގެ
ދިޔައީ "،ސުމަތީ ބުނެފައިވެ އެވެ.
ހދަން އިތުރަށް ދިރާސާތައް ކުރާށެވެ. ހަގީގަތް ޯ އތް ކުއްޖާ އޮތީ އޭނާގެ ނިޝާގެ ބަނޑުގައި ޮ ބަނޑުގައި ހުރި ބައެއް ގުނަވަންތަކުގައި ވެސް ތަތްވެފަ
ދުނިޔޭގައި މިހާތަނަށް ފެނިފައި ވަނީ މިފަދަ -30 40ކޭހެވެ.
ރަނގަޅަށް ނުއުފެދެވިފައި އޮވެ އެވެ. މި ފަދަ ހާލަތު މިހާތަނަށް ދިމާވި 80ޕަސެންޓް
ޑކްޓަރުން ވިދާޅުވީ ބަނޑުގައި އޮތް ޮ
ކުދިންގެ އެއްމާބަނޑު ކުއްޖާ އޮންނަނީ އުފަންވާ
ކުއްޖާ އަވަހަށް ނުނެގުނު ނަމަ ކުއްޖާގެ ހުރިހާ
ކުއްޖާގެ ބަނޑު ތެރޭގަ އެވެ .ނަމަވެސް ބޮލުގެ
ގުނަވަންތަކެއްގެ މަސައްކަތް ހުއްޓި ނުވަތަ ހަލާކުވުމުގެ
ނާށިގަނޑުގެ ތެރޭގައި ވެސް ބައެއް ކުދިން އުފެދިފައިވާ
ހޮސްޕިޓަލަކަށް ގެންދަން އިރުޝާދު ދިނެވެ .ޑޮކްޓަރުން
ސަބަބުން ކުއްޖާގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާ ވެދާނެ
ޕޓުތައް އެބަހުއްޓެވެ. ކަމުގެ ރި ޯ
ފުރަތަމަ ހީކުރީ ނިޝާގެ ބަނޑުގައި އޮތީ ބޮޑު
ކަމަށެވެ.
ޑކްޓަރު ނިޝާ ބަލާފައި އަވަހަށް ބޮޑު އެ ޮ
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
16
މި މޮޑެލްގެ އަސް ުލ އުމުރު އެނގިއްޖެނަމަ ހައިރާން ވާނެ! ޒޫ ޒޫ އާއި ސަލްމާން "ޓިއުބުލައިޓް"ގެ ޝޫޓިންގަށް ލަޑާކްގައި
ސަލްމާންގެ "ޓިއުބުލައިޓް" ބަތަލާއަކަށް ޗައިނާގެ ޒޫ ޒޫ ސަލްމާން ޚާންގެ އާ ފިލްމް "ޓިއުބުލައިޓް"ގެ
މޮޅު ބަތަލާއެއްގެ އިތުރުން ޒޫ ޒޫ އަކީ އާދަޔާ
މަސައްކަތް އިންޑިއާގެ ލަޑާކްގައި މިހާރު ފަށައިގެން
ޚިލާފު ރީތި އެކްޓަރެކެވެ .މޭކަޕް ނުކޮށް ހުންނައިރު
ކުރިއަށް އެބަދެ އެވެ .މި ފިލްމުގެ ބަތަލާއަކަށް
ވެސް އޭނާ ރީތިކަމަށް ގިނަ ބަޔަކު ބުނެ އެވެ.
ހަމަޖެހިފައިވާ އެކްޓަރަކާ ބެހޭ ގޮތުން ތަފާތު ވާހަކަތައް މީގެ ކުރިން މީޑިއާގައި ދެކެވިފައި ވިޔަސް
މީގެ ކުރިން މި ފިލްމަށް ދީޕިކާ ޕަދުކޯން، ކެޓުރީނާ ކައިފް ފަދަ ބަތަލާއިން ހަމަޖެހިފައިވާ
ކުރިން ވާހަކަ ދެކެވުނު އެއްވެސް ބަތަލާއަކަށް މި
ކަމުގެ ޚަބަރުތައް ފެތުރިފައި ވިޔަސް ފުރަތަމަ
ގތެއް ނުވި އެވެ .ފިލްމުގެ ބަތަލާއަކަށް ފިލްމު ލިބޭ ޮ
ދުވަހުން ފެށިގެން ވެސް ފިލްމުގެ ޑައިރެކްޓަރު
ހަމަޖެހިފައި ވަނީ ޗައިނާގެ ޒޫ ޒޫ އެވެ.
ހދަމުން ދިޔައީ ޗައިނާގެ ބަތަލާއެއް ކަބީރް ޚާން ޯ
ޒޫ ޒޫ އާއި ސަލްމާން އެކުގައި ލަޑާކްގައި
ކަމަށްވެ އެވެ .ސަބަބަކީ މި ފިލްމު ބިނާކޮށްފައި
ސޝަލް މީޑިއާގައި ވަނީ ޯ ނަގާފައިވާ ފޮޓޯއެއް މިހާރު
ވަނީ 1962ވަނަ އަހަރު އިންޑިއާ އާއި ޗައިނާ
އާއްމުވެފަ އެވެ.
ހަނގުރާމަ ކުރި ދުވަސްވަރު ސަލްމާނާއި ޒޫ ޒޫގެ
ޒޫ ޒޫ އަކީ މީގެ ކުރިން ބައެއް ރޖެކްޓްތަކުގައި އިންޓަނޭޝަނަލް ޕް ޮ ކށްފައިވާ ބަތަލާއެކެވެ .އޭގެ ތެރޭގައި މަސައްކަތް ޮ
ލބިވެވިގެން ހިނގާ ހާދިސާތަކެއްގެ ކެރެކްޓާ އަށް ޯ މައްޗަށް ކަމަށް ވާތީ އެވެ. އގަސްޓް ތިން ވަނަ ދުވަހު އިންޑިއާ ޒޫ ޒޫ ޮ
ވންޓް ،ޝަންހައި ކޯލިން ،ދަ މޭން ވަޓް ވިމެން ޯ
އަށް ގޮސްފައި ވާއިރު ހިންދީ ދަސްކުރުމަށް ކޯޗިން
ވިތު ދަ އަޔަން ފިސްޓް އަދި ލާސްޓް ފްލައިޓް
ކްލާސްތަކެއް މިހާރު ދަނީ ނަގަމުންނެވެ .އަދި ބުދަ
ހިމެނެ އެވެ.
ދުވަހުން ފެށިގެން ސަލްމާނާ އެކު ފިލްމުގެ ޝޫޓިން
ޒޫ ޒޫ އަކީ ޗައިނާގައި ވަރަށް މަޝްހޫރު
ފެށުމަށް ވަނީ ހަމަޖެހިފަ އެވެ.
ބަތަލާއެކެވެ .އަދި ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ހިސާބެއްގައި ވެސް އޭނާ ދަންނަ ގިނަ ބަޔަކު މިހާރު އެބަތިއްބެވެ.
ފާ ތި މަ ތު މު ނާ ލް ޝު ޖާ އު
ގަބޫލު ކުރަން ދަތި ކަމަށްވެސް ގިނަ ބައެއް ބުނެ އެވެ. މިއީ އޭނާގެ ގައުމު ޖަޕާނުގައި އުފައްދާ
މޑެލެއްކަމަށްވާ ރިސާ ހިރަކޯ ޖަޕާނުގެ ޮ
ރޑަކްޓްތައް ބޭނުން ކުރާތީ ހުންނަ ބިއުޓީ ޕް ޮ
ސޝަލް މީޑިއާގައި އާންމުކޮށްފައިވާ އޭނާގެ ޯ
ތ ނުވަތަ ޕްލާސްޓިކް ސާޖަރީގެ ނަތީޖާއެއްތޯ ގތް ޯ ޮ
ފޮޓޯތައް ފެނިފައި އެތައް ބަޔަކު ވަނީ ހައިރާން
ވެސް ގިނަ ބަޔަކު ސުވާލުކުރެ އެވެ.
ވެފަ އެވެ .ރިސާގެ އިންސްޓަގްރާމްގައި ހުންނަ
ކޮރެއާ އާއި ޖަޕާނު ފަދަ އޭޝިއާ ގައުމުތަކުގެ
ގތުގައި ރިސާގެ ހަންގަނޑު ފޮޓޯތަކުން ފެންނަ ޮ
ރޑަކްޓްތައް ވަރަށް ބިއުޓީ އަދި ކޮސްމެޓިކް ޕް ޮ
އޮމާންވެފައި ހަށިގަނޑު ވެސް ވަރަށް ލޫޅާފައްޗެވެ.
ތަފާތެވެ .ފިނިހަކަ އާއި ކިސަޑު ފަދަ އެއްޗެހި
ފެންނަ ފެނުމަށް ރިސާގެ އުމުރު އުޅޭނީ
ކށްގެން ،މޫނުގައި އުނގުޅާ ކްރީމް ފަދަ ބޭނުން ޮ
ވިއްސަކަށް އަހަރުގަ އެވެ .އެކަމަކު ހަގީގަތުގައި
އާދަޔާ ހިލާފު ތަކެތި އުފައްދަ އެވެ .މިފަދަ
އޭނާގެ އުމުރަކީ 45އަހަރެވެ.
އެއްޗެހިން ހަމަށް ފައިދާކުރާ ކަމަށް ވެސް ގިނަ
އުމުރާ ނުބައްދަލު ޒުވާންކަމާ އެކު ހަށިގަނޑު
ބަޔަކު ބުނެ އެވެ .ހުޅަނގުގެ ގައުމުތަކުގައި ވެސް
ކށް ހުރުމުން އެތައް ބަޔަކު އެހާމެ ފިޓުކޮށް ރީތި ޮ
ކސްމެޓިކް އަދި ބިއުޓީ އުފެއްދުންތައް އޭޝިއާގެ ޮ
ވަނީ ހައިރާން ވެފަ އެވެ .ގަބޫލުކުރަން ދަތިވެފަ
އަންނަނީ މަގުބޫލުވަމުންނެވެ.
އެވެ.
"ޓިއުބުލައިޓް"ގެ ބަތަލާ ޒޫ ޒޫ އަކީ ޗައިނާގައި ވަރަށް މަޝްހޫރު އެކްޓަރެއް
ދުނިޔެ
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
ގަޑިހެދި މުސްލިމް ދަރިވަރު ސްކޫލާ ދެކޮޅަށް ދައުވާ ކޮށްފި ޑަލަސް (އޮގަސްޓް - )10ގަޑިއެއް ހަދައިގެން
18
ގަޑި ހެދި އަހުމަދު (މ) އޭނާގެ ބައްޕަ މުހައްމަދު އަލް ހަސަން (ވ) އަދި ވަކީލްއާ އެކު ނޫސްވެރިންނާ ވާހަކަ ދައްކަނީ-- .ފޮޓޯ:އޭޕީ
ގެންދިޔައީ އިނގިރޭސި ޓީޗަރަށް ދެއްކުމަށް ކަމަށެވެ.
އިރްވިން ސްކޫލާއި އެ ސިޓީ އަދި ޕްރިންސްޕަލުގެ
މަހު އެމެރިކާ އަށް ދިޔައީ ޗުއްޓީއެއްގައި އާއިލާ
ބމެއް ކަމަށް ބަލާ ގަޑި ސްކޫލަށް ގެންދިއުމުން އެއީ ޮ
ކށް ސްކޫލުން ވަނީ މިދިޔަ އެއީ ބޮމެއް ކަމަށް ހީ ޮ
ގތުގައި ނަގައިދެވޭ އަދަދު މައްޗަށް ދައުވާކޮށް ބަދަލުގެ ޮ
މީހުންނާއި ރަހުމަތްތެރިންނާ ބައްދަލު ކުރުމަށެވެ.
ހެދި މުސްލިމް ދަރިވަރު ޕޮލިހާ ހަވާލުކުރި ޓެކްސަސްގެ
ޕލިހާ ހަވާލުކޮށްފަ އަހަރުގެ ސެޕްޓެމްބަރު މަހު އޭނާ ޮ
ފަނޑިޔާރުން ކަނޑައެޅުމަށް ހުށަހަޅައިފަ އެވެ .މިދިޔަ
ކޅަށް އެ ދަރިވަރުގެ އާއިލާ އިން ސްކޫލާ ދެ ޮ
ޕލިހުން ވަނީ އެ މައްސަލަ ފައިލް އެވެ .ނަމަވެސް ޮ
ނޮވެމްބަރު މަހު އަހުމަދުގެ އާއިލާ އިން ވަނީ ލިބުނު
ރައްކާތެރި ކަމަށްޓަކައި ކަމަށާއި އެމެރިކާ އަށް އައިސް
ދައުވާކޮށްފި އެވެ.
ކށް އެ ކުއްޖާ ދޫކޮށްލައިފަ އެވެ. ނު ޮ
ގެއްލުމުގެ ބަދަލެއްގެ ގޮތުން 15މިލިއަން ޑޮލަރު
އުޅޭ އިރު ވެސް ބޭރަށް ނުކުންނަން ޖެހެނީ އަވި
ހދުމަށް ހުށަހަޅައިފަ އިރްވިން ސްކޫލާއި އެ ސިޓީން ޯ
ތތްޕެއް އަޅައިގެން ކާކުކަން ނޭނގޭ ގޮތް އައިނަކާ ޮ
ޓެކްސަސް ސްކޫލުން ކަންތައް ކުރި ގޮތުން 14
ހޯމަ ދުވަހު ބޭއްވި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމެއްގައި
އެވެ .ނޫން ނަމަ ދައުވާ ކުރާނެ ކަމަށް އެ ފަހަރު
ހަދައިގެން ކަމަށެވެ.
އަހަރުގެ ދަރިވަރުގެ މަދަނީ ހައްގުތައް ގެއްލި އެ ކުއްޖާ
ބކްސްއަކާއި އަހުމަދު ވަނީ ޕްލާސްޓިކް ޕެންސިލް ޮ
ވަނީ ބުނެފަ އެވެ.
އަށް މަރުގެ އިންޒާރުތައް ލިބި އެންމެ ފަހުން އެމެރިކާ
ކަރަންޓް ނަރާއި ގޭގެ ގަރާޖުގައި ހުރި ބައެއް ސާމާނު
ދޫކޮށް ދާން ޖެހުނު ކަމަށެވެ .ދަރިވަރު ބުނެފައި ވަނީ
ކށްގެން ހެދި ގަޑި ދައްކާލައިފަ އެވެ. ބޭނުން ޮ
އަހުމަދުގެ ވަކީލުންނާއި އޭނާގެ އާއިލާއާ އެކު
އަހުމަދު މުހައްމަދުގެ އާއިލާ އިން ބުނެފައި ވަނީ
އަހުމަދުގެ އާއިލާ އިން ވަނީ ޓެކްސަސްގެ
ގޭގައި ޑިޖިޓަލް ގަޑިއެއް ހަދައިގެން އޭނާ ސްކޫލަށް
އަހުމަދަށް ދިމާވި ހާދިސާ އަށް ފަހު އެ އާއިލާ ވަނީ ގަތަރަށް ބަދަލުވެފަ އެވެ .ގަތަރުން ވަނީ
އަހުމަދު ބުނީ ގަތަރަށް ބަދަލުވީ ވެސް އާއިލާގެ
ގަޑިހެދި ހާދިސާ އަށް ފަހު އަހުމަދަށް ވަނީ ވަރަށް ބޮޑު މަޝްހޫރު ކަމެއް ލިބިފަ އެވެ .ރައީސް ބަރަކް އބާމާ ވެސް ވަނީ އޭނާއާ ބައްދަލުކޮށްފަ އެވެ. ޮ
ކލާޝިޕެއް ދީފަ އެވެ .އެ އާއިލާ މިދިޔަ އަހުމަދަށް ސް ޮ
މަރަން ހުކުމްކު ިރ އީ ާރނުގެ ބިލިއަނަރުގެ މު ާދތައް ނީލަން ކިޔަނީ ތެހެރާން (އޮގަސްޓް - )10ކޮރަޕްޝަނުގެ
ރގްރާމާ ގުޅިގެން އީރާނުގެ ބޭންކުތަކާ ދެކޮޅަށް ޕް ޮ
ކށްފައި ހުރި އީރާނުގެ ކުށުގައި މަރަން ހުކުމް ޮ
ގތުން އަޅާފައިވާ ފިޔަވަޅުތަކާ ބައިނަލްއަގުވާމީ ޮ
ބިލިއަނަރު ބަބާކު ޒަންޖާނީގެ މުދާތައް ނީލަން ކިޔަން
ޔ ބައިނަލްއަގުވާމީ މާކެޓަށް ގުޅިގެންނެވެ .އީރާނުގެ ތެ ޮ
އީރާނުން ނިންމައިފި އެވެ.
ބޑު ބައެއް ޒަންޖާނީ ވިއްކައިގެން ލިބޭ ފައިސާގެ ޮ
އީރާނުގެ ޝަރުއީ ދާއިރާއާ ގުޅުން އޮންނަ ނޫހެއް
ވަނީ ނަގައިފަ އެވެ .ޒަންޖާނީ ވެސް ވަނީ ޔޫއޭއީ،
އންލައިނުން ބުނީ ޒަންޖާނީގެ ލަގްޒަރީ ކަމަށްވާ މީޒާން ޮ
ތުރުކީ އަދި މެލޭޝިއާގެ ކުންފުނިތަކަށް އީރާނުގެ ތެޔޮ
ވިލާތަކާއި އެޕާޓްމަންޓްތަކާއި ފިހާރަތައް އަދި އެހެން
ހދާފައިވާ ކަމަށް ވިއްކައިގެން އެތައް ބިލިއަން ޑޮލަރަށް ޯ
މުދާތައް ވިއްކާލާނެ ކަމަށެވެ .ޒަންޖާނީގެ މުދާތައް
އެއްބަސްވެފަ އެވެ .އޭނާ ބުނެފައި ވަނީ އެކަންކުރީ
ގަންނަން ބޭނުންވާ ފަރާތްތަކުން ބަންދުކޮށްފައިވާ ސިޓީ
ކުރީގެ ރައީސް މަހްމޫދު އަހުމަދީނިޖާދުގެ ރުހުމާ އެކު
އުރައިގައި މި މަހު 20ވަނަ ދުވަހުގެ ކުރިން އަގު
ކަމަށެވެ.
ހުށަހެޅުމަށް ވަނީ ފުރުސަތު ދީފަ އެވެ. ދިގު ދެމިގެން ދިޔަ ޝަރީއަތަކަށް ފަހު ޒަންޖާނީ،
މިހާރުގެ ރައީސް ހަސަން ރޫހާނީ ވެރިކަމާ ހަވާލުވެވަޑައިގެންނެވިތާ ތިން މަސް ތެރޭ ،ޑިސެމްބަރު
،41މަރަން ހުކުމްކުރީ މާޗު މަހު އެވެ .ސަރުކާރުގެ
2013ގައި ޒަންޖާނީ ވަނީ ހައްޔަރުކޮށްފަ އެވެ .ރޫހާނީ
ކރަޕްޝަން ހިންގައިގެން އޭނާ 2.8 ފައިސާ އިން ޮ
ކޅަށް މަސައްކަތް ފައްޓަވައިފަ ވަނީ ކޮރަޕްޝަނާ ދެ ޮ
ކށްފައިވާ ކަމަށް އީރާނުން ބިލިއަން ޑޮލަރު ޖަމާ ޮ
އެވެ.
ބުންޏެވެ .ޒަންޖާނީގެ ކޮރަޕްޝަން ފަޅާ އެރީ ނިއުކްލިއާ
މަރަން ހުކުމް ޮކށްފައިވާ އީރާނުގެ ބިލިއަނަރު ޒަންޖާނީ މާޗު ،6 2016ގައި ތެހެރާނުގެ ކޯޓަކުން ނެރެގެން ގެންދަނީޮ -- .ފޓޯ:އޭއެފްޕީ
ދުނިޔެ
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
20
ޖަރުމަނުގައި މޫނު ބުރުގާ އެޅުން މަނާކުރަނީ ބާލިން (އޮގަސްޓް - )11ޓެރަރިޒަމް ހުއްޓުވުމަށް ކަމަށް ބުނެ ޖަރުމަނުގައި އަޅަމުންދާ ފިޔަވަޅުތަކުގެ ދަށުން މޫނުބުރުގާ އެޅުން މަނާކުރާ ޕްލޭނަށް ތާއީދުކުރާނެ ކަމަށް އެ ގައުމުގެ ދާޚިލީ ވަޒީރު ވިދާޅުވެއްޖެ އެވެ.
ޓެ ރަ ރި ޒަ މާ ދެ ކޮ ޅަ ށް އަ ޅާ
ތޯމަސް ޑެ މައިޒަރީ ވަނީ ކުށްކުރާ ފަރާތްތައް
ފި ޔަ ވަ ޅު ތަ ކު ގެ ދަ ށު ން
ޑކްޓަރަށް ދައްކާ މީހުންގެ ޑިޕޯޓްކުރުން އަވަސްކޮށް ޮ
ޖަ ރު މަ ނު ގެ ދާ ޚި ލީ ވަ ޒީ ރު
ސިއްރު މައުލޫމާތު ބޭނުންވެއްޖެ ހާލަތެއްގައި
މި ހާ ރު ވަ ނީ ފު ލު ހު ން ގެ
އާއްމުކުރަން ލުއިތައް ދޭން ނިންމައިފައިވާ ކަމަށެވެ.
ތެ ރެ އަ ށް އި ތު ރު މީ ހު ން
ޖަރުމަނުގައި ބަލި މީހުންގެ ސިއްރު މައުލޫމާތު ހާމަކުރާ
ވަ އް ދަ ން ނި ން މާ ފަ އި.
ޑޮކްޓަރުން އެއް އަހަރަށް ޖަލަށްލުން ނުވަތަ ބޮޑު
--ފޮ ޓޯ :ރޮ އި ޓާ ސް
ޖޫރިމަނާއެއް ކުރެ އެވެ .އެކަމަކު ދާޚިލީ ވުޒާރާގެ ގތުން ބަލި މީހަކާ މެދު ޝައްކުކުރެވިއްޖެ ޕްލޭނުގައިވާ ޮ ނަމަ އޭނާއާ ބެހޭ މައުލޫމާތު ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކަށް ޑޮކްޓަރުންނަށް ދެވެ އެވެ .ޖަރުމަނުގެ މެޑިކަލް އެސޯސިއޭޝަނުން ބުނީ ބަލި މީހުންގެ ސިއްރު މައުލޫމާތަކީ ގާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުން ލިބިދީފައިވާ އެ މީހުންގެ އަމިއްލަ ހައްގެއް ކަމަށެވެ. ގތުން ޖަރުމަނުން އަޅަން މޫނުބުރުގާއާ ބެހޭ ޮ ގަސްދުކުރާ ފިޔަވަޅުތައް އެ ގައުމުގެ ދާޚިލީ ވުޒާރާ އިން މިއަދު އިއުލާން ކުރާނެ އެވެ .ޓެރަރިޒަމާ ދެކޮޅަށް ޖަރުމަނުގައި އަޅަން ގަސްދުކުރާ ފިޔަވަޅުތަކުގެ ތެރޭގައި ޖަރުމަނު މީހުން އިތުރު ގައުމެއްގެ ޕާސްޕޯޓް ގެންގުޅުން މަނާކުރުމާއި ފުލުހުންގެ ތެރެއަށް ކުރިއަށް އޮތް ހަތަރު އަހަރު އިތުރު 15،000މީހުން ވެއްދުމާއި ރޭލުތަކުގައި ފުލުހުން އިތުރަށް ބޭތިއްބުމާ އަދި ހަރުކަށި
ޖަމާއަތްތަކުން މިސްކިތްތަކަށް ފައިސާ ދިނުން ހަރުކަށި
ގސްހުރި ސީރިއާގެ ވަނީ ޖަރުމަނުން ހިމާޔަތް ހޯދަން ޮ
ބުރުގާ ނޭޅޭ ބައެއް ތަންތަން ހުރެ އެވެ .މިސާލަކަށް
ކުރުން ހިމެނެ އެވެ.
ރެފިއުޖީއަކު މިއުޒިކް ފެސްޓިވަލެއްގައި ބޮމެއް ގޮއްވާލާ
ބޅަ ސްޓޭޑިއަމްތަކުގައި މޫނުބުރާ ޖަރުމަނުގެ ފުޓު ޯ
ކށްލައިފަ އެވެ .މި ދެ ހަމަލާ ވެސް 15މީހުން ޒަޚަމް ޮ
އަޅައިގެން ތިބުމަކީ ހުއްދަ ކަމެއް ނޫނެވެ.
ޖަރުމަނުގެ ބައެއް ސިޓީތަކަށް ދާދި ފަހުން ވަނީ ހަމަލާތަކެއް ދީފަ އެވެ .މި ހަމަލާތަކުގެ ފަހަތުގައި
ދިނީ އިސްލާމިކް ސްޓޭޓް (އައިއެސް) އިން ކަމަށް
ވަނީ އިސްލާމީ ހަނގުރާމަވެރިންނެވެ .ޖުލައި މަހު
ވަނީ ބުނެފަ އެވެ.
ވަނީ ޖަރުމަނުގައި ރޭލެއްގެ ތެރޭގައި އަފްޣާނިސްތާނުގެ
ގައުމުތަކުގައި މިހާރު ވެސް މަނާކަމެކެވެ .ފްރާންސް، ބެލްޖިއަމް އަދި އިޓަލީގެ ބައެއް ހިސާބުތަކުގައި މޫނު
ޖަރުމަނުގައި ހެދުން އެޅުމުގައި ވަކި
ކރާޑިއަކުން ހަމަލާދީ ފަސް މީހުން ޒުވާން ރެފިއުޖީއަކު ޯ
މިންގަނޑުތަކެއް ނޯވެ އެވެ .ސަރުކާރުގެ ކޮމިޓީއަކުން
ޒަޚަމްކޮށްލައިފަ އެވެ .ފުލުހުން ފަހުން ވަނީ ބަޑި ޖަހާ
މީގެ ހަތަރު އަހަރު ކުރިން ވަނީ މޫނު ބުރުގާ އެޅުން
އަފްޣާނިސްތާން ކުއްޖާ މަރާލައިފަ އެވެ .އޭގެ ފަހުން
މަނާ ނޫން ކަމަށް ނިންމައިފަ އެވެ .ނަމަވެސް މޫނު
އިންޑިއާގެ "ރޭލުގެ ބޮޑު ވައްކަން" ފުލުހުން ތަހުގީގު ކުރަން ފަށައިފި
މޫނުބުރާ އެޅުމަކީ ޔޫރަޕުގެ އެހެން ބައެއް
ބުރުގާ އެޅުން މަނަލެވެ.
ޗެންނާއީ (އޮގަސްޓް - )11އިންޑިއާގެ ދެކުނުގެ ޓަމިލް ނާޑޫ ސްޓޭޓުގައި ރޭލަކުން ކުރި އާދަޔާޚިލާފު ބޮޑު ވައްކަން ފުލުހުން ތަހުގީގު ކުރަން ފަށައިފި އެވެ. ވަގުން ވައްކަން ކޮށްފައި ވަނީ ބޭނުންކޮށްފައި އަދި ހަލާކުވެފައިވާ ފައިސާގެ 200ފޮށި ހިފައިގެން ދަތުރުކުރި ރޭލަކުންނެވެ .ވައްކަންކޮށްފައި ވަނީ ރޭލުގެ މަތިން ތަންގަނޑެއް ކަނޑާލައިގެންނެވެ .ވަގުން ވަނީ ރޭލުން 57.5މިލިއަން ރުޕީސް ( 860،000ޑޮލަރު) ވަގަށް ގެންގޮސްފަ އެވެ. އެ ރޭލުން 3.4ބިލިއަން ރުޕީސް ( 51މިލިއަން ޑޮލަރު) ގެންދިޔަ އެވެ. ވައްކަން ކުރި ވަގުން ތިބީ ރޭލުގައި ފިލާކަން ނުވަތަ ރޭލު ދަތުރު ކުރަނިކޮށް ވަގުން ރޭލަށް އެރީ ކަމެއް ފުލުހުންނަށް އަދި ޔަގީނެއް ނޫނެވެ .ރޭލުން ވައްކަން ކުރިކަން އެނގުނީ ސްޓޭޝަނަށް މަޑުކުރި ފަހުންނެވެ. ފުލުހުން ބުނީ ވައްކަމުގައި ހައެއް ނުވަތަ އަށެއްގެ މީހުން ބައިވެރިވެފައިވާ ކަމަށް ބެލެވޭ ކަމަށެވެ .ވައްކަން ކޮށްފައިވާ ކަމަށް ބެލެވެނީ ހޯމަ ދުވަހުގެ ރޭ ނުވަތަ އަންގާރަ ދުވަހު ހެނދުނު ޗެންނާއީގެ ކށްފައި ދިޔަ އިރު އެވެ .ރޭލުގައި ހުރި ސާލިމް ޓައުނުން ދަތުރު ޮ ފައިސާތައް ބަލަހައްޓަން ސެކިއުރިޓީ ގާޑުން ވެސް ތިއްބެވެ .އެކަމަކު އެ މީހުން ތިބީ ޖެހިގެން ހުރި ކޮންޕާޓްމަންޓުގަ އެވެ. މިއީ އިންޑިއާގެ މަރުކަޒީ ބޭންކުގެ ފައިސާ އެވެ .މި ފައިސާތައް ޗެންނާއީ އަށް ގެންދިޔައީ ނައްތާލުމަށެވެ .ޗެންނާއީގައި ރޭލު މަޑުކުރުމަށް ފަހު ފައިސާ ފޮށިތައް ބާލަން ބެލިއިރު ފުލުހުންނަށް ވަނީ ބައެއް ފޮށިން ސީލު ކަނޑާލާފައިވާކަން ފާހަގަވެފަ އެވެ .އަދި ފަހުން ވަނީ ރޭލުގެ މަތިން ބާގަނޑެއް ހަދާފައިވާކަން ވެސް އެނގިފަ އެވެ. "ރޭލުގެ ގާޑުންނާއި ފުލުހުން ހާޒިރުކޮށް އެ މައްސަލަ ބަލަމުން މިދަނީ "،ފުލުހުންގެ ސްޕްރިންޓެންޑެންޓް ޕީ ވިޖަޔަކުމާރު އޭއެފްޕީ އަށް ވިދާޅުވި އެވެ. ފުލުހުންގެ އިންސްޕެކްޓާ ޖެނެރަލް އެމް.ރާމަސުބްރަމާނީ ވިދާޅުވީ ލަފާކުރެވެނީ ރޭލުގެ މަތިން ތަންގަނޑެއް ކަނޑާލުމަށް ފަހު އެކަކު ގައިގައި އަނެކަކު ހިފައިގެން ފޭބުމަށް ފަހު ފޮށިތަކުން ވައްކަންކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ. ރޭލު މިހާރު އޮތީ ޗެންނާއީގައި ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުގަ އެވެ. ތަޖްރިބާކާރުން ބުނަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ސަލާމަތީ ފިޔަވަޅުތައް އަޅާފައިވާ ރޭލަކުން ވައްކަން ކުރުމުން އިންޑިއާގައި ސަލާމަތީ ކަންކަން ހުންނާނެ ބޑަށް ސުވާލު އުފެދޭ ކަމަށެވެ. ގޮތާމެދު ވަރަށް ޮ
ނ ބާ ގަނ ޑެ އް ކަނ ޑާ ލަ އި ގެ ން -- .ފޮ ޓޯ :އޭ އެ ފް ޕީ ރ ލު ގެ މަ ތި ް ވަ ގު ން ވަ އް ކަ ން ކޮ ށް ަފ ިއ ވަ ނީ ޭ
ރޭލުން ވައްކަން ކުރި ޚަބަރު އިންޑިއާގެ ބައެއް ނޫސްތަކުން ބޑު ވައްކަމުގެ" ގޮތުގަ އެވެ. ކަވަރުކޮށްފައި ވަނީ "ރޭލުގެ ޮ
ކުޅިވަރު
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
21
އޮލިމްޕިކްސްގައި ސަޖަން އަންހެނުންގެ ފްރީސްޓައިލް 100މީޓަރު އިވެންޓުގެ ގައުމީ ރެކޯޑް އާ ކޮށްފި ސަޖަން ވާދަކުރި ހީޓުން އޭނާ ދިޔައީ އަށް ވަނަ އެވެ .އެ ހީޓުގެ އެއް ވަނަ ހޯދީ 57.85 ސިކުންތުން ނިންމި އުރުގުއޭގެ އިނެސް ރެމެސާރޯ އެވެ.
މި އަހަރު އިންޑިއާގެ ގުވާޓީގައި އޮތް ސައުތު އޭޝިއަން ގޭމްސްގައި ސަޖަން ފަތަނީ --.ފޮޓޯ :އިމޭޖަސް އެމްވީ/ މުހައްމަދު އަހުސަން
އަ އް ޒާ މް އަ ލި ފު ޅު
ވެސް އޮތީ ސަޖަން އަތުގަ އެވެ .އެއީ 2014ވަނަ އަހަރު ސްކޮޓްލެންޑްގެ ގްލާސްގޯގައި ބޭއްވި 20ވަނަ
ރގައި މިހާރު ކުރިއަށްދާ ބްރެޒިލްގެ ރިއޯ ޑި ޖެނީ ޯ އޮލިމްޕިކްސްގެ އަންހެނުންގެ 100މީޓަރު ފްރީސްޓައިލް ކޑް ރާއްޖޭގެ އެއް ވަނަ އަންހެން އިވެންޓްގެ ގައުމީ ރެ ޯ ފެތުންތެރިޔާ އާމިނަތު ސަޖަން އާކޮށްފިއެވެ. ސަޖަން ރެކޯޑް އާކުރީ 01:05.71ސިކުންތުން ކށްގެންނެވެ .މި ރެކޯޑް ކުރިން އިވެންޓް ފުރިހަމަ ޮ
ކޑް އާ ކުރުމެވެ. ގައުމީ ރެ ޯ ސަޖަން އަކީ މި އަހަރު އިންޑިއާގައި ބޭއްވި
ލ މެޑަލް ހޯދައިފަ އެވެ. އިންޑިވިޖުއަލް އިވެންޓުން ޯ
ކޮމަންވެލްތު ގޭމްސްގައި 100މީޓަރު ފްރީސްޓައިލް
ސައުތު އޭޝިއަން ގޭމްސްގެ 800މީޓަރު
ކޑާ އެކު ސަޖަން ވަނީ އިންޑިވިޖުއަލް މިރޭގެ ރެ ޯ
އިވެންޓް 01:06.60ސިކުންތުން ނިންމައިގެންނެވެ.
ފްރީސްޓައިލް ފެތުމުގެ އިވެންޓުން ރާއްޖެ އަށް ލޯ
ކޑް އާކޮށްފަ އެވެ. އިވެންޓްތަކުން 13ޤައުމީ ރެ ޯ
ސަޖަން ވާދަކުރި ހީޓުން އޭނާ ދިޔައީ އަށް ވަނަ
ހދައިދިން ފެތުންތެރިޔާ އެވެ .އެއާ އެކު މެޑަލް ޯ
ސަޖަންގެ އިތުރުން ރާއްޖޭގެ އެއް ވަނަ
އެވެ .އެ ހީޓުގެ އެއް ވަނަ ހޯދީ 57.85ސިކުންތުން
އޭނާ ވެފައިވަނީ ދެކުނު އޭޝިއާގެ އެންމެ ބޮޑު
ފިރިހެން ފެތުންތެރިއާ ނިޝްވާން އިބްރާހިމް ވެސް
ކުޅިވަރު މުބާރާތުން ރާއްޖެ އަށް މެޑަލް ހޯދައިދިން
އލިމްޕިކްސްގައި ފަތާނެ އެވެ. ޮ
ނިންމި އުރުގުއޭގެ އިނެސް ރެމެސާރޯ އެވެ. މި މުބާރާތަށް ދިޔައިރު ވެސް ސަޖަންގެ އެންމެ ބޑު އެއް ޓާގެޓަކީ ރަނގަޅު ކުރިއެރުމެއް ހޯދައި، ޮ
ފުރަތަމަ ފެތުންތެރިޔާ އަށެވެ .މީގެ އިތުރުން އޭނާ ވަނީ މި އަހަރު ތައިލެންޑުގައި އޮތް ސްޕީޑޯ
މާޒިޔާ-ޔުނައިޓެޑް ވިކްޓަރީ މެޗު ްނ ޔޫތު މުބާރާތް މި މަހު 19ގައި ފަށަނީ އެފްއޭއެމުން 21އަހަރުން ދަށުގެ ކުޅުންތެރިންނަށް ހާއްސަ ކޮށްގެން ބާއްވާ ޔޫތު ޗެމްޕިއަންޝިޕް ފުޓްބޯޅަ މުބާރާތް މާޒިޔާ އާއި ޔުނައިޓެޑް ވިކްޓަރީ މެޗުން މި މަހު 19ވަނަ ދުވަހު ފަށަން ނިންމައިފި އެވެ. ހެންވޭރު ދަނޑުގައި ކުޅޭ މި މުބާރާތުގައި ކުޅޭނީ ފުރަތަމަ ޑިވިޝަނުގެ އަށް ޓީމެވެ .އެއީ ޔުނައިޓެޑް ވިކްޓަރީ ،މާޒިޔާ ،އީގަލްސް ،ވެލެންސިއާ ،ބީޖީ، ޓީސީ ،ވިކްޓަރީ އަދި ނިއު ރޭޑިއަންޓެވެ. ޔޫތު ޗެމްޕިއަންޝިޕްގެ ފުރަތަމަ ބުރު ކުރިއަށްދާނީ ލީގު އުސޫލުންނެވެ. އެއަށް ފަހު އެންމެ ގިނަ ޕޮއިންޓް ހޯދާ ހަތަރު ޓީމަކަށް ސެމީން ޖާގަ ލިބޭނެ އެވެ .ފުރަތަމަ ސެމީގައި ކުޅޭނީ ލީގު ބުރުގެ އެއް ވަނަ ޓީމާއި ދެ ވަނަ ޓީމެވެ .އެ މެޗުން މޮޅުވާ ޓީމަކަށް ފައިނަލުގެ ސީދާ ޖާގައެއް ލިބޭއިރު ،ބަލިވާ ޓީމު ތިން ވަނަ ސެމީގައި ކުޅޭނީ ދެ ވަނަ ސެމީގައި ލީގު ބުރުގެ ތިން ވަނަ މޅުވާ ޓީމަކާ ދެކޮޅަށެވެ. ޓީމާ ހަތަރު ވަނަ ޓީމު ކުޅެގެން ޮ އެފްއޭއެމުން 2011ވަނަ އަހަރު ބާއްވަން ފެށި މުބާރާތް މެދުކެނޑުނީ 2014ވަނަ އަހަރު ބޭއްވުމަށް ފަހު އެވެ .މުބާރާތުގެ ޗެމްޕިއަންކަން ހޯދާފައިވާ ޓީމުތަކަކީ މާޒިޔާ ،ވެލެންސިއާ ،ވިކްޓަރީ އަދި ކްލަބް އީގަލްސް އެވެ. މި މުބާރާތުގައި ވާދަކުރާ ޓީމުތަކުގެ ސީނިއާ ސްކޮޑުގައި ތިބި 21 އަހަރުން ދަށުގެ ކުޅުންތެރިންނަށް މުބާރާތުގައި ކުޅެވޭނެ އެވެ .އެކަމަށް ޔޫތު ޓީމާ ކުޅޭ 21އަހަރުން ދަށުގެ ކުޅުންތެރިންނަށް ސީނިއާ ޓީމަށް ނުކުޅެވޭނެ އެވެ. މި މުބާރާތާ އެކު ،ޒުވާން ގިނަ ކުޅުންތެރިންތަކެއް ވަނީ އުފެދިފަ އެވެ. ފވާޑް އިބްރާހިމް މުބީން (މުއްކި) އާއި އޭގެ ތެރޭގައި އީގަލްސްގެ މިހާރުގެ ޯ އަންސަރު އިބްރާހިމް އަދި މާޒިޔާގެ އަހުމަދު އިމާޒް (އާއްކޮ) އާއި އަމްދާން އަލީ (އެންޑީ) ހިމެނެ އެވެ.
ތައިލެންޑް އޭޖްގްރޫޕް ޗެމްޕިއަންޝިޕުން 200މީޓަރު
އެފްއޭއެމް ޔޫތު ޗެމްޕިއަންޝިޕްގައި މާޒިޔާ އާއި ވެލެންސިއާ ކުޅެނީ --.ފޮޓޯ :ބަގީ ފޮޓޯގްރަފީ
ކުޅިވަރު
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
ބާސްކެޓްބޯޅަ ދެ ވަ ަނ ޑިވިޝަނުގެ ތަށި ބައުސް ހޯދައިފި
22
ފަހު މެޗުން ބޮޑު މޮޅަކާ އެކު ބްރެޒިލް ކުއާޓާ އަށް
ބައުސްގެ ކުޅުންތެރިން ތަށްޓާ އެކު-- .ފޮޓޯ :ނިޝާން އަލީ /މިހާރު ގައުމީ ބާސްކެޓްބޯޅަ މުބާރާތުގެ ދެ ވަނަ ޑިވިޝަނުގެ ޗެމްޕިއަންކަން ޕޓްސް ކްލަބް ހޯދައިފި އެވެ. ދަ ބައުސް ސް ޯ އެ ޓީމު ޗެމްޕިއަންކަން ހޯދީ ރޭ ކުޅުނު ފައިނަލް މެޗުގައި
ޕއިންޓް އެއްކުރި އަމްޒަރު ހޯދިއިރު އިރު މުބާރާތުގައި އެންމެ ގިނަ ޮ ހވުނީ ސްޓިންގާސްގެ އަހުމަދު އަދުހަމް އެވެ .އޭނާ ވަނީ ކުޅުންތެރިޔަކަށް ޮ ޕއިންޓް އެއްކޮށްފަ އެވެ. ޖުމްލަ ޮ 170 މޅު ޑިފެންސިވް ކުޅުންތެރިޔަކަށް ހޮވުނީ ބައުސްގެ މުބާރާތުގެ އެންމެ ޮ
ބލް ކްލަބާ ވާދަކޮށް 73-53ޕޮއިންޓުން ސްޓިންގާސް ބާސްކެޓް ޯ ޕއިންޓް އެއްކޮށްދިނީ 21 މޅުވެގެންނެވެ .ބައުސް އަށް އެންމެ ގިނަ ޮ ޮ
ނަސީމެވެ .އެންމެ މޮޅު އޮފެންސިވް ކުޅުންތެރިޔަކަށް ސްޓިންގާސްގެ
ޕޮއިންޓާ އެކު އަބްދުﷲ އަމްޒަރެވެ .ސްޓިންގާސް އަށް އެންމެ ގިނަ
ޕޓްސް ކްލަބުގެ ޕއިންޓް ގާޑަކަށް ހޮވުނީ އެލްޓީ ސް ޯ އަދުހަމް ހޮވުނުއިރު ޮ
ޕޮއިންޓް ހޯދައިދިނީ 12ޕޮއިންޓް އެއްކޮށްދިން މުހައްމަދު ސަބީހް
މޅު ކޯޗުގެ މަގާމް ހޯދީ އަބްދުﷲ ފިރުނާޝް މުހައްމަދެވެ .އެންމެ ޮ
ތައުގީގެވެ.
ބައުސްގެ ކޯޗު އަދި މަޝްހޫރު ބާސްކެޓްބޯޅަ ކުޅުންތެރިޔާ އަލީ ފަޒްލީ
މޅު ކުޅުންތެރިޔާގެ މަގާމް ހޯދީ ބައުސްގެ އިބްރާހިމް ފައިނަލް މެޗުގެ ޮ
އެވެ.
ޓީސީ ެގ ސެން ޭޓ ލަނ ުޑ ޖެހުމަށް ފަ ުހ އުފާފާޅުކުރަނީ :މިއަ ުދ ށ ލަނ ުޑ ޖެހި-- .ފޮޓޯ :ނިޝާން ައލީ /މިހާރު ވިކް ަޓރީ ކޮޅަ ް އ ޑި ޖަނޭރޯ (އޮގަސްޓް - )11ގްރޫޕްގެ ރި ޯ ފަހު މެޗުން ޑެންމާކް އަތުން 0-4އިން ހޯދި ބޮޑު
ނަސީމެވެ .މުބާރާތުގެ އެންމެ މޮޅު ކުޅުންތެރިޔާގެ މަގާމް ބައުސްގެ
އލިމްޕިކްސްގެ ފުޓްބޯޅަ އިވެންޓުގެ މޮޅާ އެކު ބްރެޒިލް ޮ ކުއާޓާ ފައިނަލުން ޖާގަ ހޯދައިފި އެވެ. ރޭގެ މެޗުގެ ކުރިން ބްރެޒިލް ކުޅުނު ދެ މެޗުން
ސްޓޯންސްގެ ބަދަލުގައި އެވަޓަން އަށް ވިލިއަމްސް "ކޫމަން އަ ީކ ފުޓްބޯޅައިގެ ތާރީހު ދުށް އެންމެ މޮޅު އެއް ސެންޓަ ހާފް .އޭނާގެ ކިބައިން ވަރަށް ގިނަ އެއްޗެހި ދަސްވާނެ"، ލަންޑަން (އޮގަސްޓް - )11ޕްރިމިއާ ލީގުގެ އެވަޓަން އިން ސްވަންސީ ސިޓީ އަށް ކުޅޭ ވޭލްސްގެ ޑިފެންޑަރު އޭޝްލީ ވިލިއަމްސް ގަނެފި އެވެ. އެވަޓަން އިން އޭނާ ގެނައީ ،މެންޗެސްޓާ ސިޓީ އަށް ވިއްކާލާފައިވާ
ހާފް .އޭނާގެ ކިބައިން ވަރަށް ގިނަ އެއްޗެހި ދަސްވާނެ "،ވިލިއަމްސް
ވެސް ވަނީ އިރާގާއި ދެކުނު އެފްރިކާއާ ލަނޑެއް ނުޖެހި އެއްވަރުވެފަ އެވެ .އެހެން ވުމުން އެ ޓީމަށް ކުއާޓާ ފައިނަލުގެ ޖާގައެއް ޔަގީންވާން އޮތީ ރޭ ޑެންމާކް ބަލިކޮށްގެންނެވެ. ހދީ ގްރޫޕް އެއް ވަނަ ބްރެޒިލް ކުއާޓާގެ ޖާގައެއް ޯ ގތުގަ އެވެ .ތިން މެޗުން އެ ޓީމަށް ވަނީ ޓީމުގެ ޮ ފަސް ޕޮއިންޓް ލިބިފަ އެވެ .ގްރޫޕްގެ ދެ ވަނަ ލިބުނީ ހދި ޑެންމާކް އަށެވެ .އިރާގް ތިން ހަތަރު ޕޮއިންޓް ޯ ޕޮއިންޓާ އެކު ތިން ވަނަ ދިޔައިރު ،އެންމެ ފުލަށް ހދި ދެކުނު އެފްރިކާ އެވެ. ދިޔައީ ދެ ޕޮއިންޓް ޯ ކޅަށް ބްރެޒިލްގެ ހަތަރު ރޭގެ މެޗުގައި ޑެންމާކް ޮ ލަނޑުގެ ތެރެއިން ދެ ލަނޑު ކާމިޔާބުކުރީ ގަބްރިއެލް ބާބޯސާ އެވެ .އަނެއް ދެ ލަނޑު ޖެހީ ގަބްރިއެލް ޖީސަސް އަދި ލުއާން އެވެ .ރޭގެ މެޗުގައި ބްރެޒިލްގެ ފަރާތުން ފެނުނީ ކުރިން ދެ މެޗަށް ވުރެން ރަނގަޅު އ މައިކަލް ބުނީ ކުޅުމެކެވެ .އެ ޓީމުގެ ކޯޗު ރޮޖެރި ޯ ކުއާޓާ ފައިނަލުގައި ދައްކަން ބޭނުންވަނީ ޑެންމާކާ ކޅަށް ކުޅުނު މެޗަށް ވުރެ ރަނގަޅު ކުޅުމެއް ދެ ޮ ކަމަށެވެ.
ކުއާޓާ ފައިނަލުގެ މެޗުތައް:
ބުންޏެވެ. ސްޓޯކްޕޯޓް އިން 2008ވަނަ އަހަރު ސްވަންސީއާ ގުޅުނު ވިލިއަމްސް
ބްރެޒިލް -ކޮލަމްބިއާ
ޖޯން ސްޓޯންސް ނެތްތަން ފޫބެއްދުމަށެވެ .އެވަޓަން އިން 47މިލިއަން
ވަނީ އެ ޓީމަށް 300އަށް ވުރެ ގިނަ މެޗު ކުޅެދީފަ އެވެ .ކޫމަން ބުނީ
ޕައުންޑަށް ސްޓޯންސް ވިއްކާލުމަށް ފަހު ،ވިލިއަމްސް ގަތީ ރިޕޯޓްތައް ބުނާ
އޭނާ އަކީ އެވަޓަން އަށް ބޭނުންވާ ފަދަ ތަޖުރިބާރު ލީޑަރެއް ކަމަށެވެ.
ހންޑިއުރަސް ދެކުނު ކޮރެއާ ޮ -
ކުޅުންތެރިޔާ އެވެ .އަނެއް ދެ ކުޅުންތެރިންނަކީ ސެނެގާލްގެ މިޑްފީލްޑަރު
ނައިޖީރިއާ -ޑެންމާކް
ގޮތުގައި 12މިލިއަން ޕައުންޑަށެވެ. އުމުރުން 31އަހަރުގެ ވިލިއަމްސް ވަނީ މި ފަހަރުގެ ޔޫރޯގައި މޮޅު
ކޗު ކޫމަން އެ ޓީމަށް ގެނައި ތިން ވަނަ ވިލިއަމްސް އަކީ އާ ޯ
ކުޅުމެއް ދައްކައިފަ އެވެ .އެވަޓަންއާ އެކު ތިން އަހަރުގެ އެއްބަސްވުމެއްގައި
އިޑްރިސާ ގުއެޔޭ އާއި ގޯލްކީޕަރު މާޓެން ސްޓެކެލެންބާގެވެ .އެ
ސޮއިކުރުމަށް ފަހު ވިލިއަމްސް ބުނީ ،އެ ޓީމުގެ ކޯޗު ރޮނާލްޑް ކޫމަންއާ
ޓީމުން އަންނަނީ ކްރިސްޓަލް ޕެލަސްގެ މިޑްފީލްޑަރު ޔަނިޗް ބޮލަސީ
އެކު މަސައްކަތްކުރަން ކެތްމަދުވެފައިވާ ކަމަށެވެ. މޅު އެއް ސެންޓަ "ކޫމަން އަކީ ފުޓްބޯޅައިގެ ތާރީހު ދުށް އެންމެ ޮ
ކނޭ ގެންނަން ވެސް އާއި ސަންޑަލެންޑުގެ ޑިފެންޑަރު ލަމީނޭ ޯ މަސައްކަތްކުރަމުންނެވެ.
ޖާމަނީ -ޕޯޗުގަލް
ކުޅިވަރު
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
24
ލަންޑަން (އޮގަސްޓް - )11ކުރިއާ ހިލާފަށް
ބޮޑު ޓީމެއް ނެތް ،ޕްރިމިއާ ލީގު މިހާރު މާ ވަރުގަދަ :ވެންގާ
ބޑު ޓީމެއް ނެތް ކަމަށާއި ޕްރިމިއާ ލީގުގައި މިހާރު ޮ ލީގު މިހާރު މާ ވަރުގަދަ ކަމަށް އާސެނަލްގެ ކޯޗު އާސެން ވެންގާ ބުނެފި އެވެ. ބޑެތި ކްލަބްތަށް ސިއްސުވާލުމަށް އިނގިރޭސި ޮ ފަހު މިދިޔަ ސީޒަނުގައި ލެސްޓާ ސިޓީ ވަނީ ލީގު ހދައިފަ އެވެ .ވެންގާ ބުނީ މިދިޔަ ޗެމްޕިއަންކަން ޯ ސީޒަން މިސާލެއް ކަމަށާއި މި ލީގުގައި ކޮންމެ ފަދަ ނަތީޖާއެއް ނުކުތުމުގެ ފުރުސަތު ވެސް އެބައޮތް ކަމަށެވެ. "ކާކު ހީކުރަނީ މިދިޔަ ސީޒަނުގައި ލެސްޓާ ލީގު ހދާނެ ކަމަށް .އަހަރެން ދެކޭގޮތުގައި ޗެމްޕިއަންކަން ޯ އެއްވެސް މީހަކަށް ޔަގީންކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫން އެއީ. ކޮންމެ ސީޒަނެއްގައި ވެސް އެ ފަދަ ޓީމެއް ޕްރިމިއާ ކށް މި ފަހަރު މިއޮތީ ލީގުގެ ލީގުން ފެނިދާނެ .ހާއްސަ ޮ ވާދަވެރިކަން އެތައް ގުނައަކަށް އިތުރުވެފައި "،ކުރިއަށް އތް ސީޒަނާ ގުޅޭގޮތުން ވެންގާ ބުންޏެވެ. ޮ މި ފަހަރުގެ ޕްރިމިއާ ލީގުގައި ކޯޗުންގެ ބޑުވެފަ އެވެ .ޗެލްސީ ވާދަވެރިކަން ވެސް ވަނީ ޮ ހސޭ މޮރީނިއޯ މިހާރު އަށް ކުރިން ކޯޗުކޮށްދިން ޯ ޖސެފް ގާޑިއޯލާ ވަނީ ޔުނައިޓެޑްގައި ހުރިއިރުޯ ، މެންޗެސްޓާ ސިޓީއާ ހަވާލުވެފަ އެވެ .އަދި އެންޓޯނިއޯ ކންޓޭ ފެންނާނީ ޗެލްސީންނެވެ. ޮ "ކުރިން ޕްރިމިއާ ލީގުން ފެންނަނީ ހަމައެކަނި މަޝްހޫރު ކުޅުންތެރިން .އެކަމު މިފަހަރުގެ ސީޒަނުގައި ކޗުން .މި ކަމުން ޓީމުތަކުން މި ފެންނަނީ މަޝްހޫރު ޯ ވެސް ދޭހަވަނީ ލީގުގެ ވާދަވެރިކަން ބޮޑުވެފައިވާ މިންވަރު .މިއީ ތަފާތު އަހަރަކަށް ވާނެ "،ވެންގާ ބުންޏެވެ. އާސެނަލް އެންމެ ފަހުން ލީގު ހޯދާފައިވަނީ 2004ވަނަ އަހަރު އެވެ .ވެންގާ ބުނީ ކުރިއަށް ބޑު އަމާޒަކީ އޮތް ސީޒަނުގައި އާސެނަލްގެ އެންމެ ޮ ލީގު ކަމަށާއި ޓީމު ވަރުގަދަ ކުރުމަށް އިތުރު ދެ ކުޅުންތެރިން ބޭނުންވާ ކަމަށެވެ. ޕްރިމިއާ ލީގުގެ އާ ސީޒަނުގައި އާސެނަލް ކުޅޭ ފުރަތަމަ މެޗުގައި އަންނަ އާދިއްތަ ދުވަހު އަމިއްލަ ދަނޑުގައި ނުކުންނާނީ ވާދަވެރި ލިވަޕޫލާ ދެކޮޅަށެވެ.
ކޮލިފައިނުވި ނަމަވެސް ބޮ ުޑ ޓީމުތަކަށް ޖާގަ ދޭން ވިސްނަނީ ބޑު ޓީމުތަކަށް ޖާގަ ލިބޭ ގޮތަށް ޔޫރަޕުގެ ޮ
އިޓަލީގެ އޭސީ މިލާނާއި އިންޓަ އާއި ޔުވެންޓަސް
ފމެޓަށް ބޮޑު ބަދަލެއް ޗެމްޕިއަންސް ލީގުގެ ކޮލިފައިން ޯ
އާއި ޖަރުމަނުގެ ބަޔާން މިއުނިކާއި ސްޕެއިނުގެ ރެއާލް
ގެންނަން ޔުއެފާ އިން ވިސްނަމުން އަންނަ ކަމަށް
ލނާ އަބަދުވެސް މުބާރާތުގައި މެޑްރިޑް އަދި ބާސެ ޯ
ޕޓްތައް ބުނެފި އެވެ. ރި ޯ
އޮންނާނެ އެވެ.
ޔޫރަޕުގެ ބައެއް ވަރުގަދަ ޓީމުތައް ކޮލިފައިނުވާތީ، އެ ޓީމުތައް ހިމަނައިގެން ޔޫރަޕިއަން ސުޕަ ލީގެއް
ކޮލިފައިނުވުމުގެ ސަބަބުން މި ފަހަރުގެ މުބާރާތުން ޔުނައިޓެޑާއި ލިވަޕޫލާއި ޗެލްސީ އާއި މިލާނާއި އިންޓަ
ތައާރަފްކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރަމުން އަންނަ އިރު
ނުފެންނާނެ އެވެ .މި ކްލަބްތައް ވަނީ 19ފަހަރު
ޔުއެފާ އިން ބޭނުންވަނީ އެކަން ހުއްޓުވާލާށެވެ .އެހެންވެ
މުބާރާތް ހޯދައިފަ އެވެ.
ކލިފައިވިނުވި ނަމަވެސް ،ބޮޑު ޔުއެފާ އިން ވިސްނަނީ ޮ ޓީމުތަކަށް ފުރުސަތު ދޭށެވެ.
ސްޕެއިނުގެ ކްލަބްތަކުގެ ތެރެއިން ޔޫރަޕުގައި އެންމެ ކާމިޔާބު ތިން ޓީމު ކަމަށްވާ ބާސެލޯނާ އާއި
ގތުން އިންގްލެންޑް ،އިޓަލީ ،ސްޕެއިން އަދި އެ ޮ
ކ މެޑްރިޑަށް ލީގުގެ ގަދަ ޓީމުގެ ރެއާލާއި އެތުލެޓި ޯ
ޖަރުމަން ލީގުގެ ގަދަ ތިން ޓީމަށް ޖާގަ ދިނުމަށް ފަހު
ކށް ފުރުސަތު ލިބޭތީ ،ހަތަރު ހައިސިއްޔަތުން އާއްމު ޮ
ހަތަރު ވަނަ ޖާގަ ،ދޭނީ މުބާރާތުގައި ކުރިން ބޮޑު
ވަނަ ޖާގަ ލިބޭނެ ކަމަށް ބެލެވެނީ ޔުއެފާ ކަޕާއި
ހދާފައިވާ ޓީމަކަށެވެ .އެހެން ހަދައިފި ނަމަ ކާމިޔާބީ ޯ
ކށްފައިވާ ވެލެންސިއާ އަށެވެ. ސްޕެނިޝް ލީގު ކާމިޔާބު ޮ
އިންގްލެންޑުގެ މެންޗެސްޓާ ޔުނައިޓެޑާއި ލިވަޕޫލާއި
ހަބަރު
11އޮގަސްޓް ( 2016ބުރާސްފަތި)
26
ރައީސް ޔާމީންގެ ބިލްބޯޑަކަށް ބަޔަކު ކަޅުތެޔޮ ޖަހައިފި
އާޓިފިޝަލް ބީޗް ސަރަހައްދުގައި ހުރި ބިލް ޯބޑަށް ބަޔަ ުކ ކަޅު ތެޔޮ ޖެހުމުން އެމްއާރުޑީސީ އާއި ފުލުހުން ގުޅިގެން ސާފުކުރަނީ. އަ ބް ދުﷲ ޖަ މީ ލު
ބޑަކަށް ބަޔަކު ރޭ ކަޅުތެޔޮ ޖަހައިފި އެވެ. ބިލް ޯ އާޓިފިޝަލް ބީޗް ސްޓޭޖް ފަހަތުގައި މަޖީދީމަގަށްވާ ބޑަށް ކަޅުތެޔޮ ޖެހުމުން ކށްފައި ހުރި ބިލް ޯ ގޮތަށް ހަރު ޮ
ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން ޕްރޮމޯޓްކުރުމަށް އާޓިފިޝަލް ބީޗް ސަރަހައްދުގައި ހަރުކޮށްފައި ހުރި
އެވެ .އަދި އޭގެ އިތުރު އެ ސަރަހައްދުގައި ހުރި އެހެން
ޔާމީން ކޮށްދެއްވާފައިވާ ކަންތައްތަކުގެ ފޮޓޯ އާއި ލިޔުން
ޔ ޖަހާފައިވެ އެވެ. ބިލްބޯޑުތަކަށް މީގެ ކުރިން ކަޅުތެ ޮ
ބޑުތަކެއް ހަރުކޮށްފަ އެވެ. ހިމެނޭ ބިލް ޯ
ރާއްޖޭގެ ވިޔަފާރި ކުންފުނިތަކުން މަގުމަތީގައި
އފިޝަލަކު މިއަދު ވިދާޅުވީ ފުލުހުންގެ މީޑިއާ ޮ
މިއަދު ހެނދުނު ފުލުހުންނާއި އެމްއާރުޑީސީ އަދި
ބޑުތައް ނެގުމަށްފަހު ،މާލޭގެ ޖަހާފައި ހުރި ބިލް ޯ
ޔ ޖެހި މައްސަލައެއް ބޑަށް ބަޔަކު ކަޅުތެ ޮ ބިލް ޯ
ހައުސިން މިނިސްޓްރީގެ މުވައްޒަފުން ވަނީ ސާފުކޮށްފަ
މުހިންމު ގިނަ ސަރަހައްދުތަކެއްގައި ވަނީ ރައީސް
ތަހުގީގުކުރަމުން އަންނަ ކަމަށެވެ.
މައުމޫން ވިދާޅުވިހެން ބިރުފަހަނާޅައިދާން ނަޝީދު ވެސް ގޮވާލައްވައިފި ހދަން ބިރު ފަހަނަހަޅައި ސިޔާސީ ގޮތުން ކާމިޔާބު ޯ ދާންޖެހޭ ކަމަށް ކުރީގެ ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމް ކށް ،އެ ވާހަކަފުޅަށް ތާއީދުކުރައްވައި ރޭ ވިދާޅުވެފައި ވަނި ޮ "ބިރުފަހަނާހަޅައިދާން" ކުރީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު ގވާލައްވައިފި އެވެ. ވެސް މިއަދު ޮ ވެރިކަން ކުރާ ޕީޕީއެމްގެ ރައީސްކަން ކުރައްވާ މައުމޫން ވިދާޅުވެފައި ވަނީ ސިޔާސީ ކޮންމެ މަސައްކަތެއް ކާމިޔާބު ކުރަން ވެސް ނަޒާހަތްތެރިކަމާއި ހިތްވަރު ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ ކަމަށެވެ .އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅު އަޅަން ބިރުގަނެ، ފަސްޖެހިއްޖެ ނަމަ ދުވަހަކު ވެސް ކާމިޔާބެއް ނުވާނެ ކަމަށް އެމަނިކުފާނު ވިދާޅުވި އެވެ. މި ވާހަކަފުޅަށް ހިތްވަރު ލިބޭ ގޮތަށް ނަޝީދު ވިދާޅުވީ ގޅިއެއްގެ ކަންމަތީގައި ކަމަށެވެ. ރާއްޖެ މިވަނީ ހަތަރު އަނ ޮ އތީ އެކެއް އަނެކެއްގެ ކިބައިން ސަލާމަތުގެ އައްސޭރި ޮ ހދައި ބިރުފަހަނާޅައި ދިއުމުން ކަމަށެވެ .މި ހިތްވަރު ޯ ނޫނަސް މިއީ ،ވަރަށް ގިނަ ޖަލްސާތަކުގައި ވެސް ނަޝީދު ތަކުރާރުކުރައްވާ ވާހަކަފުޅެކެވެ .ނަޝީދާއި ސަރުކާރާ އިދިކޮޅު ގތަށް އުފައްދާފައިވާ އިއްތިހާދުގެ ސިޔާސީ ބޭފުޅުން ހިމެނޭ ޮ އަމާޒަކީ ރައީސް ޔާމީންގެ ވެރިކަން ބަދަލުކޮށް އިންތިގާލީ ސަރުކާރެއް އުފެއްދުމެވެ .އޭގެ ފަހުން ސިޔާސީ ހުރިހާ ފަރާތްތަކަށް ވާދަކުރެވޭ ރިޔާސީ އިންތިހާބެއް ބޭއްވުމުގެ މަގު ފަހިކޮށްދިނުމެވެ.
މައުމޫން އާއި ނަޝީދު ޖަލްސާއެއްގައި :މައުމޫންގެ ވާހަކަފުޅަށް ތާއީދުކުރައްވައި ނަޝީދު ވަނީ ޓުވީޓެއް ކުރައްވާފައި --.ފޮޓޯ :މޯލްޑިވްސް އިންޑިޕެންޑެންޓް
27
ހައުސ ،ެމާލ
ދިވެހިރ
)ި (ބުރާސްފަތ2016 ް އޮގަސްޓ11
ަ ވަނ4 ،
ަ ވަނ4 ،ި މިއަލަނ. ހ،ް ގެ ކުރިން މިކުންފުނީގެ ހެޑްއޮފީސ1:30 ު ވާ ހޯމަ ދުވަހު މެންދުރުފަހ2016
.ހައުސިންގ ޑިވެލޮޕްމަންޓް ފައިނޭންސް ކޯޕަރޭޝަން ޕލކ
ް މާލެ ގަތުމަށ. ސަންއީސްޓް ކ. ސިޓީއުރައިގެ ބޭރުގައި " ގ.ެނ އެދެމެވ ް ުފަންގިފިލާއަށް އަގު ހުށަހެޅުއްވ
،ެމާލ
ާ ވ2016 ް އޮގަސްޓ15 ީ މިސިޓީތައް ކަނޑާ ބެލުން އޮންނާނ.ެއެދި" މިހެން ލިޔެފައި އޮންނަންވާނެއެވ ެތތަކުގ ް ާށހަޅުއްވާ ފަރ ަ ު ސިޓީ ހ،ިހގައ ު ީގ ހެޑްއޮފ ެ ީ ގައި މިކުންފުނ1:30 ުފހ ަ ުހޯމަ ދުވަހުގެ މެންދުރ ިތެރެއިން އެވަގުތު އެތަނަށް ހާޒިރުވެ ވަޑައިގެން ތިއްބެވި ފަރާތްތަކުގެ ހާޒިރުގައި ސިޓީތައް ކަނޑައ
.ެދިވެހިރާއްޖ HDFC/IU/2016/11
:ުނަންބަރ
މިކުންފުނީގެ އައްޑޫ ސެންޓަރ،ިނކުރެވ ް ާ) ގައި އިއުލwww.hdfc.com.mv( ްމިކުންފުނީގެ ވެބްސައިޓ ." ގ
ު ދުވަހ05 ނ ް ެނ ވިދިވިދިގ ީ ޭނ ނިންމާލެވ ް ަ ނީލ.ެހންނާނެއެވ ު ިނޓިސް ބޯރޑުގައި ބެހެއްޓިފައ ޯ )ޫހިތަދ.(ސ ްނމުމަށ ް ނ ި ް އެފަރާތަކަށް ނީލަނ.ެ(ރަސްމީ ބަންދު ދުވަސްތައް ނުލައި) އެއް އަގެއްގައި އޮތުމުންނެވ
ހައުސިނ
ސަންއީސ
އިބްރާހީމ
ި ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެފަރާތަކުން ހުށަހެޅ10 ްމިކުންފުނިން ކަނޑައަޅައިފިކަން އަންގާ ތާރީޙުން ފެށިގެނ ުމ މަތީ އަގ ެ ްވނައަށް އެނ ަ ެޠލް ކޮށް ދ ި ބ ާ ްށހެޅުނ ަ ުށ ނުދައްކައިފިނަމަ އެހ ް ައަގަށްވާ ފައިސާ މިކުންފުންޏ ް އަލުން ފެށުމުގެ ޙައްޤު މިކުންފުންޏަށ،ްތލްކޮށ ި ާމލުމުގެ ނުވަތަ ނީލަން ބ ާ ްހުށަހެޅި ފަރާތަށް ނީލަން ނިނ
ާވިއްކުމ
ޢިމާރާތ :ްބާވަތ
ގ:ްނަނ
އިމާރާތ
ވެރިފަރ
ސަންއީސ :ުރަހުނ
ު ދުވަހ05
ޭތަންތަން ވިއްކުމާބެހ
ްނމުމަށ ް ނ ި
. ގ،ުދންކަލޭފާނ ޮ ާ އިން އަލްފާޟިލާ ޒުލްފ.ނންސް ކޯޕަރޭޝަން ޕލކ ޭ ިހައުސިންގ ޑިވެލޮޕްމަންޓް ފައ ް މާލެ އަދި އަލްފާޟިލ. ކ/ ް ސަންއީސްޓ. ގ،ޫ މާލެ އާއި އަލްފާޟިލް އަޙްމަދު ޢަމްރ. ކ/ ްސަންއީސްޓ ." ގ
ވ ާ ިހނު ކޮށްފައ ު ަފއިވާ ލޯނަށް ރ ަ ްށ ދޫކޮށ ް ަ މާލެ އ. ކ/ ް ސަންއީސްޓ. ގ،ުއިބްރާހީމް ޢާމިރ
ިއަދ
3334666
:ުނަންބަރ
ު(ފޯނ
ޭވިއްކުމާ ބެހ :ްޢިމާރާތާއި ގޯތީގެ ތަފްސީލ ި އަމިއްލަ ގޯތ:ްބާވަތ ެ މާލ. ކ/ ް ސަންއީސްޓ. ގ:ްނަނ ު އަކަ ފޫޓ700.00 :ްގޯތީގެ ތަފްޞީލ
.ެ) ގުޅުއްވުން އެދެމެވrecovery@hdfc.com.mv
ް (ނުވަ) ބުރީގެ އިމާރާތ09 :ްއިމާރާތ .ގ
ޓ ް ް މާލެ ގަތުމަށް ހައުސިންގ ޑިވެލޮޕްމަނ. ސަންއީސްޓް " ކ. މަތީގައި ބަޔާން ކުރެވިފައިވާ ގެ "ގ:ްނޯޓ
،ުދޮންކަލޭފާނ
ާޒުލްފ
:ްވެރިފަރާތ
ެ މާލ. ސަންއީސްޓް " ކ. "ގ:ުރަހުނ 1813/Cv- ި އަދ046/Cv-C/2016 :ު ސިވިލް ކޯޓުގެ ޤަޟިއްޔާ ނަންބަރ:ަރަޙުނު ވިއްކާލުމުގެ ހުއްދ )2016 ް އޭޕްރިލ06( C/2015
.ެނުވެވޭނެއެވ
ރަޙުނު ވ
ާއަލްފާޟިލ
ެ މާލ. ކ/ ްސަންއީސްޓ
ެ ގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާ އެއްވެސް މުވައްޒަފަކަށް ނުވަތަ މިކުންފުނީގ.ފައިނޭންސް ކޯޕަރޭޝަން ޕލކ ްރއެއ ި ެރމީހާ ނުވަތަ އަނބިމީހާ) ބައިވ ި ިވތަ އެއްބަފާ ބޭފުޅުން އަދި ފ ަ ު އެއްބަނޑު ނ،ް ދަރިނ،ަބައްޕ
ި މާލެ އެވެ ކިޔާ ގޯއްޗާއި ގޯތީގައި ހިމެނޭ އެންމެހައި ޢިމާރާތްތަކާއ. ސަންއީސްޓް " ކ. " ގ،ާވީމ
C/2015
" ،ާވީމ
1437 ް ޝައްވާލ12
،ިއވައ ް ަކން އަގު ސާފުކޮށް ބަޔާންކުރ ު ަތތ ް ާބނުންފުޅުވާ ފަރ ޭ ްގންނަވަނ ަ ިވަޅުފަދަ ތަންތަން ބައްލަވައ
2016 ި ޖުލައ14
ް އޮގަސްޓ15 ،ިދިވެހިރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑުގެ ކޮޕީ އާއެކު ބަންދު ކުރެވިފައިވާ ސިޓީއުރައެއްގައ
ަވަޅުފަދ
ދިވެހިރ
Ref No.: AD-2016-008
GREAT CAREER OPPORTUNITIES:Front Office Front Office Supervisor Driver
Finance Procurement Officer IT Coordinator
Food & Beverage Waiter
Kitchen Commis III
Housekeeping Housekeeping Associate Laundry Associate Gardener
Engineering Engineering Assistant
Trainee (Food & Beverage, Front Office & Housekeeping)
General Requirements
- Right attitude - Applicants must possess pleasing personality. - Enjoy working in the hospitality and service industry - Outgoing, friendly, courteous and cheerful. - Self - starter and self - reliant. - Preference will be given to the Maldivian National candidates with proficiency in spoken English, Graduates from FHTS and having experience in the hospitality industry. - Positions of trainees is for local candidates only. No experience is necessary.
- Resume, Contact details, National ID card copy or passport copy, passport size recent photo and Police Clearance Certificate. - Only shortlisted candidates will be notified.
*YOUR BENEFITS WILL INCLUDE Leave Entitlement - 60 Days Maternity leave - 30 Days Medical Leave - 30 Days Annual Leave - 10 Official Public Holidays - 03 Days Paternity Leave - 10 Days Family Responsibilities leave - 05 Days leave on son’s Circumcision PH & Overtime Pay
Financial Benefits - Salary will be paid in MVR at the bank conversion rate - Monthly Service Charge - Annual Bonus - Ramadan Allowance - Standard Increment - Performance Increment
Travel and Transport - Annual Airfare to the point of hire - Season ticket for Hulhumale’ residence (as applicable) - Ferry Service between Male’ and Hotel - Transport Allowance
Other Benefits - Accommodation - Meals - Locker facility for non residents - Uniform * Terms and conditions apply
Date: 10/08/2016
TENDER NOTICE 1.
Adaaran invites sealed Bids from interested and eligible parties (Companies and individuals) to submit their bid for the following.
•
Dhoni capable of carrying not less than 100 tons (85-90 feet long) of Dry foods, Resort garbage, Construction materials, etc. With Labours to loading, unloading and stacking of goods. (Minimum of 10 Labours) Operating Resorts 1. Adaaran Select Meedhupparu – Raa Atoll 2. Adaaran Select Hudhuranfushi - Kaafu Atoll 3. Adaaran Club Rannalhi – Kaafu Atoll 4. Adaaran Prestige Vadoo – Kaafu Atoll 5. Adaaran Resort Development – Raa Atoll
2. All Bids shall reach ADAARAN head office on or before Saturday, August 20, 2016 at 17:00 hrs. and bid validly shall be minimum Thirty (30) days from the date of Bid opening 3. The Bid Shall be submitted in sealed envelope and address as follows: Chief Operating Officer ADAARAN Resorts, Boduthakurufaanu Magu 7th Floor A, STO Aifaanu Building, Male’ Republic Of Maldives, ADAARAN Shall not be liable for the misplacement or premature opening for the unlabeled sealed Bids 4. Interested Parties are requested to visit our office during working hours from 11th August to 20th August 2016 and obtain the scope of the dhoni requirements. 5.
Bids shall be opened on Sunday, August 21, 2016 in the Office of Chief Operating Officer
6. Important Note: It is ADAARAN’s discretion to reject/cancel any bid which does not fulfill or comply for above items, at any time during the bit evaluation process. Also it is in ADAARAN’s discretion to cancel this invitation to bid at any time. 7.
Contact details HR MANAGER, Hulhule Island Hotel, P.O.Box 2118, Male, Republic of Maldives Tel No.: + 960 333 0888, Email: hrd@hih.com.mv, Website.:www.hih.com.mv
ުމަތީ އަގ
ްންފުންޏަށ
ްނފުނިނ ް ުކ
.ެމެވ
ީރިކަވަރ :ްއީމެއިލ
4355 . އ:ުރަޖިސްޓްރީ ނަންބަރ
ިޑިޕަރޓްމަންޓާއ
ަނވަތ ު ަފދަ އެއްވެސް ފަރާތެއްގެ އާއިލާގެ އެއްވެސް ބޭފުޅަކަށް (މަންމ ަ ެބޯޑް ޑައިރެކްޓަރަކަށް ނުވަތަ އ
ިން ހުށަހެޅ
ްނތަނ ް ތ ަ ަނމެހާ ޢިމާރާތްތަކާއި ވަޅުފަދ ް ެ މާލެ އެވެ ކިޔާ ގޯއްޗާއި ގޯތީގައި ހިމެނޭ އ.ސަންއީސްޓް " ކ
ީ ރިކަވަރ.ނންފުޅުނަމަ ހައުސިންގ ޑިވެލޮޕްމަންޓް ފައިނޭންސް ކޯޕަރޭޝަން ޕލކ ު ޭއިތުރު މަޢުލޫމާތު ބ
ރަޖިސްޓ
ގޯތީގެ ތ
ސެންޓަރ
.ެނނެވީމެވ ް ެލކުރުމުގެ އިޙްތިޔާރު މިކުންފުންޏަށް ލިބިގެންވާކަމުގައި ދ ް ތ ި ާއެންގުމުގެ ކުރިން ނީލަން ބ
،3000112
ިކަނޑައ
ަ މާލެ އެވެ ކިޔާ ގޯއްޗާއި ގޯތީގައި ހިމެނޭ އެންމެހައި ޢިމާރާތްތަކާއި ވަޅުފަދ. ސަންއީސްޓް " ކ." ގ
ްނފުނިނ ް ުށ މިކުންފުނިން ކަނޑައަޅައިފިކަން ރަސްމީކޮށް އެފަރާތަކަށް މިކ ް މ ަ ުނ ނިންމ ް ަވަކިފަރާތަކަށް ނީލ
:ްއީމެއިލ
ެތތަކުގ ް ާރ
ުމަތީ އަގ
ްއިޢުލާނ
.ެލިބިގެންވެއެވ
ސަންއީސ
ާ ވ2016
،ްކނ ު ަރާތްތ
،ްކނ ު ަ އެއަށްވުރެ މަތީއަގެއް ހުށަހަޅުއްވަން ބޭނުންފުޅުވާ ފަރާތްތ.ެއެންމެ މަތީ އަގު އިޢުލާން ކުރެވޭނެއެވ ު ކޮންމެ ދުވަހެއްގެ އެންމެ މަތީ އަގ.ެ ރުފިޔާއެވ50,000/- ްފަހަރަކު އިތުރު ކުރެވޭނީ މަދުވެގެނ
ްލެ ގަތުމަށ
Further information: Interested parties may obtain further information from the following address: ADAARAN #7-A, STO Aifaanu Building, Boduthakurufaanu Magu, Male’ Tel: 332 3323 / 796 0188
ޓ ް ްލޮޕްމަނ
ެކުންފުނީގ
ަނވަތ ު ަމ
ްރއެއ ި ެއިވ
ކުޅިވަރު
އޮލިމްޕިކްސްގައި ސަޖަން ގައުމީ ރެކޯޑް އާކޮށްފި
ބާސްކެޓްބޯޅަ ދެ ވަނަ ޑިވިޝަނުގެ ފަހު މެޗުން ބޮޑު މޮޅަކާ އެކު ބްރެޒިލް ކުއާޓާ އަށް ތަށި ބައުސް ހޯދައިފި