28 july 2016

‫‪mihaaru.com‬‬ ‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި) އަގު‪5:‬ރ‬

‫ހައްގު ހޯދުމުގެ‬

‫މަގު ބަންދު‬ ‫"އަބުރުގެ ބިލަކީ ދީނީ‬ ‫އިލްމުވެރިންނަށް ވެސް ހުރަހެއް"‬ ‫ރާޅުތަކުގެ ތެރޭގައި ބޮޑުވަމުން‬ ‫އަންނަ ވާދޫ ކުޑަކުދިން‬ ‫ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހެކޭ‬ ‫ކިޔާވަރެއް ނުވޭ‬ ‫"ކީއް ކުރާނީ‪ ،‬އަހަރެމެންނަށް‬ ‫މި ނޫން ގޮތެއް ނެތް"‬ ‫ހަނދަށް ގާ އުކަން ނޫޅޭ!‬

‫ހަބަރު‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫‪2‬‬

‫ޗުއްޓީ އަށް ދިޔަ ީމހާގެ މާވަހަރު ‪ 19‬މިލިއަނަށް!‬ ‫އާ މި ނަ ތު ޝި ފް ލީ ން‬

‫ޒުވާނަކަށް މާވަހަރު ފެނުނީ ކުޑަ އީދަށް އެރަށަށް ގޮސް‬ ‫ގވައިގެން އެ ރަށު ބޮޑު‬ ‫އުޅެނިކޮށް އޭނާގެ ދަރިފުޅު ޮ‬ ‫ދށަށް ފޭބި ތަނުންނެވެ‪.‬‬ ‫މަގުން އުތުރު ފަރާތު ގޮނޑު ޮ‬ ‫އެ ޒުވާނާ ބުނީ އޭނާ އެ ވިއްކާލާނީ އެންމެ ބޮޑު‬

‫މިދިޔަ ކުޑަ އީދުގައި ހދ‪ .‬ކުމުންދޫން ހޮވި‬

‫އަގެއް ހުށަހަޅާ ފަރާތަކަށް ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫މާވަހަރުގެ އަގު އަނެއްކާ ވެސް މައްޗަށް ޖެހިލައިފި‬ ‫އެވެ‪.‬‬

‫"މިހާރު"އަށް އެނގިފައިވާ ގޮތުގައި ކުމުންދޫން ހޮވި‬ ‫ބޑު އަގެއް ހުށަހަޅާފައިވަނީ‪،‬‬ ‫މާވަހަރު ގަތުމަށް އެންމެ ޮ‬

‫މާވަހަރު ވިއްކާ ބައެއް ފަރާތްތަކުން ބުނިގޮތުގައި‬

‫މިދިޔަ އަހަރު ށ‪ .‬ކޮމަންޑޫން ހޮވި ‪ 30‬ކިލޯގެ‬

‫މީގެ ކުރިން އޭގެ އަގުހުރީ ގްރާމަކަށް ‪ 24‬ޑޮލަރު‬

‫ކމަންޑޫ މާވަހަރު‬ ‫މާވަހަރު ގަތް މީހުންނެވެ‪ .‬އެކަމަކު ޮ‬

‫ނަމަވެސް މިހާރު އޭގެ އަގު ގްރާމަކަށް ‪ 26‬ނުވަތަ‬

‫އެ މީހުން ގަނެފައިވަނީ ގްރާމަކަށް ‪ 24‬ޑޮލަރުގެ‬

‫ޑލަރަށް މަތިވެފައިވާ ކަމަށެވެ‪ .‬އެހެންވެ‪،‬‬ ‫‪ޮ 28‬‬

‫މަގުން ‪ 17‬މިލިޔަން ރުފިޔާ އަށެވެ‪.‬‬

‫ހވި މާވަހައަރުގެ އަގު މިހާރު ‪ 19‬މިލިޔަން‬ ‫ކުމުންދޫން ޮ‬ ‫ރުފިޔާއަށް އަރާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫"ކުރިން އަޅުގަނޑުމެން އަގުކީ ‪ 17‬މިލިޔަނަށް‬

‫ބާޒާރުގައި މާވަހަރުގެ އަގުމަތިވެފައިވީ ނަމަވެސް‪،‬‬ ‫ހވި މާވަހަރު ދެބުރިވެފައި އޮތުމުން އޭގެ‬ ‫ކުމުންދޫން ޮ‬ ‫އަގު ދަށްވީ އެވެ‪ .‬މާވަހަރު ވިއްކާ ބައެއް ފަރާތްތަކުން‬

‫އޭތި ގަތުމަށް‪ .‬އެކަމަކު އެހެން ފަރާތްތަކުން ބޮޑެތި‬

‫ބުނިގޮތުގައި އެ މާވަހަރު ބުރިނުވެ އޮތް ނަމަ އޭގެ‬

‫އަގުތައް ހުށަހަޅައި‪ ،‬ޑިމާންޑު މަތިވުމުން ބޮޑު އަގެއް‬

‫އަގު ‪ 20‬މިލިޔަނަށް ވުރެ މަތިވާނެ އެވެ‪.‬‬

‫އަނެއްކާ ވެސް ހުށަހެޅީ‪ "،‬ކުމުންދޫން ހޮވި މާވަހަރު‬

‫ރާއްޖޭގެ ބައެއް ރަށްރަށުން ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން‬

‫ގަތުމަށް ޝައުގުވެރިކަން ފާޅުކުރި ބަޔަކު ބުންޏެވެ‪.‬‬

‫ގތުން ތ‪ .‬ދިޔަމިގިލީ ކައިރީގައި‬ ‫މާވަހަރު ހޮވަ އެވެ‪ .‬އެ ޮ‬

‫ބޑެތި އަގުތައް ހުށަހެޅި‬ ‫އެކި ފަރާތްތަކުން ޮ‬

‫އންނަ ފަޅު ރަށަކަށް ދަތުރު ދިޔަ ބަޔަކު އިއްޔެ ވަނީ‬ ‫ޮ‬

‫ނަމަވެސް އެ މާވަހަރު އަދި ވިއްކައެއް ނުލަ އެވެ‪.‬‬ ‫ކުމުންދޫ އަންހެނަކާ އިނދެގެން މާލޭގައި ދިރިއުޅޭ‬

‫ކުމުންދޫން ހޮވި މާވަހަރު‪ :‬މި މާވަހަރު ހޮވީ އެ ރަށަށް އީދު ޗުއްޓީއަށް ގޮސް ހުރި‬ ‫ޒުވާނަކު‪ --‬ފޮޓޯ‪ :‬ކުމުންދޫ ކައުންސިލްގެ އިދާރާ‬

‫ލގެ އެއްޗެއް ހޮވާފަ‬ ‫މާވަހަރެއް ކަމަށް ބެލެވޭ ‪ 12‬ކި ޯ‬ ‫އެވެ‪.‬‬

‫މިނިވަން ދުވަހުގެ ކުޅިވަރުތައް ހޮނިހިރު ދުވަހުގެރޭ‬

‫ގާނޫނުއަސާސީން ލިބިދޭ ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމުގެ ދިފާއުގައި ނޫސްވެރިންތަކެއް ބޭއްވި ހިމޭން މުޒާހަރާ‪ .‬އަބުރު ރައްކާތެރިކޮށްދިނުމާ ބެހޭ ބިލުގެ‬ ‫ސަބަބުން އިލްމުވެރިންނަށް ވެސް ހުރަސްތަކެއް ކުރިމަތިވާ ކަމަށް ބައެއް އިލްމުވެރިން ވިދާޅުވި‪---.‬ފޮޓޯ‪ :‬އިމޭޖަސް‪.‬އެމްވީ‬

‫އާ ސި މާ ނި ޒާ ރު‬

‫އެ މިނިސްޓްރީގެ ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރު އަހުމަދު‬ ‫ސަލީމް (މާޒް ސަލީމް) ވިދާޅުވީ މިފަހަރު ވެސް‬ ‫ރަސްމީ ކުޅިވަރުގެ ތެރޭގައި ވަކި ތީމަކަށް ހާއްސަކޮށް‬

‫ރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމަށް ‪ 51‬އަހަރު ފުރުން‬

‫ފެނިގެންދާނެ ކަމަށާއި މިދިޔަ އަހަރާ އަޅާބަލާއިރު‬

‫ދެކަނބަލުންނާއި ބޭރުގެ އިއްޒަތްތެރިންނާއި ސަރުކާރުގެ‬

‫ހަރަކާތްތައް ތަފާތު ވާނެ ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫އިސްވެރިން ބައިވެރިވަޑައިގަންނަވާނެ ކަމަށް އޭނާ‬

‫ޓރީއަކީ މުޅިން ތަފާތު‬ ‫"މިފަހަރު ހުށަހަޅައިދޭ ސް ޯ‬

‫ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ޝއެއް ދައްކާލާނެ ކަމަށެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ޯ‬ ‫ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ‬

‫ސްޓޯރީއެއް‪ .‬މިދިޔަ އަހަރު ހުށަހެޅީ ރާއްޖޭގެ ތާރީހާ‬

‫މިނިވަން ދުވަހުގެ މުނާސަބަތުގައި ބާއްވާ‬

‫ފާހަގަކުރަން ބާއްވާ ރަސްމީ ކުޅިވަރުތައް އަންނަ‬

‫ޝގައި މާލޭގެ އަށް ސްކޫލަކުން ބައިވެރިވެފައިވާ‬ ‫ޯ‬

‫ޝއެއް‪ .‬ނަމަވެސް މިފަހަރުގެ ތީމް ތަފާތުވާނެ‪"،‬‬ ‫ޯ‬ ‫ގުޅޭ‬

‫ފުޅަނދުބުރުގެ ހަރަކާތްތައް ވެސް ރޭ ވަނީ ފަށައިފަ‬

‫ލޅު ދަނޑުގައި އޮންނާނެ‬ ‫ހޮނިހިރު ދުވަހުގެ ރޭ ގަ ޮ‬

‫ކަމަށް ވެސް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ސަލީމް ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫ހމް މިނިސްޓްރީން މިއަދު ބުނެފި އެވެ‪.‬‬ ‫ކަމަށް ޯ‬

‫އޭނާ ވިދާޅުވީ ރަށްރަށުގެ ހަރަކާތްތަކެއް ވެސް‬

‫މި ރަސްމިއްޔާތުގައި ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ‬

‫ހަބަރު‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫‪3‬‬

‫އަބުރުގެ ބިލަކީ ތަސްމީން‪ ،‬ހަސަން‪،‬‬ ‫ޝިދާތާ ވެސް ޕޮލިހަށް‬ ‫ސ‬ ‫ް‬ ‫ވ‬ ‫ެ‬ ‫ށ‬ ‫ް‬ ‫ނ‬ ‫ަ‬ ‫ނ‬ ‫ް‬ ‫މ‬ ‫ެ‬ ‫ޑ‬ ‫ު‬ ‫ަނ‬ ‫ގ‬ ‫ޅ‬ ‫ު‬ ‫އ‬ ‫ަ‬ ‫ާހޒިރުކުރަނީ‬

‫ހުރަހެއް‪ :‬އިލްމުވެރިން‬ ‫މު ހަ އް މަ ދު ޔާ މީ ން‬

‫ދިނުމުގެ މަގްސަދުގައި ސްކޫލް މަދަރުސާތަކާއި‬ ‫މުދައްރިސުންނާއި މުފައްކިރުންނާއި މާހިރުންނާއި‬ ‫ފަންނުވެރިންނާއި އިލްމުވެރިން ފަދަ މީހުން ހެޔޮ‬

‫ކށްދިނުމާއި ހިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ‬ ‫އަބުރު ރައްކާތެރި ޮ‬

‫ނިޔަތުގައި ދައްކާ ވާހަކަ އާއި ހާމަކުރާ ހާމަކުރުންތައް‬

‫މިނިވަންކަމުގެ ބިލު ގާނޫނަކަށްވެއްޖެނަމަ‪ ،‬ދީނީ‬

‫ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނި‪،‬‬

‫އިލްމުވެރިންނަށް ހުރަސްތަކެއް ކުރިމަތިވާނެ ކަމަށް‬

‫ރައްކާތެރި ކުރެވިގެންވާ ކަމަށް ވަނީ ކަނޑައަޅައިފަ‬

‫ބައެއް އިލްމުވެރިން ވިދާޅުވެއްޖެ އެވެ‪.‬‬

‫އެވެ‪.‬‬ ‫ގތުގައި އަބުރަކީ އެއް‬ ‫މަޖީދު ވިދާޅުވި ޮ‬

‫ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅާފައިވާ ބިލަށް‬ ‫ފާޑު ވިދާޅުވި ބައެއް އިލްމުވެރިން ވިދާޅުވި‬

‫އންނަ އެއްޗެއް ނޫން ކަމަށާއި މީހެއްގެ‬ ‫މިނަކަށް ޮ‬

‫ގޮތުގައި މިއީ ދީނީ އިލްމުވެރިންނަށް މިހާރަށް ވުރެ‬

‫އަބުރަށް އަރައިގަތުން ކަމަށް ދީނީ އިލްމުވެރިން‬

‫ފަސޭހަކަމާއެކު އަދަބު ދޭން މަގުކޮށައިދޭ ބިލެކެވެ‪.‬‬

‫ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ކަންތައްތަކެއް ހުންނައިރު‪،‬‬

‫ކށްފިނަމަ‪ ،‬އިލްމުވެރިން‬ ‫ބިލު ފާސްކޮށް ތަސްދީގު ޮ‬

‫ފާޅުގައި މީހަކު ކުރާ ނުބައި ކަމެއްގެ ވާހަކަ‬

‫ތަގުރީރު ދިނުމުގައި ޖެހިލުންވާނެ ކަމަށް ވެސް އެ‬

‫ދެއްކުމާއި ހެކި ބަސް ދޭން ޖެހިގެން މީހެއްގެ ނުބައި‬

‫ބޭފުޅުން ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ކޓެއްގައި ބުނުމަކީ އަބުރާ ބެހުން‬ ‫ވާހަކަ ޝަރުއީ ޯ‬

‫ކުރީގެ އިސްލާމިކް މިނިސްޓަރު އަދި މަޝްހޫރު‬

‫ކަމަށް ނުބެލެވޭނެ އެވެ‪.‬‬ ‫"ރައްޔިތުންގެ ކަންތައްތަކާ ހަވާލުވެގެން ހުންނަ‬

‫ދީނީ އިލްމުވެރިޔާ ޑރ‪ .‬އަބްދުލްމަޖީދު އަބްދުލް‬ ‫ބާރީ ވިދާޅުވީ ދީނީ އިލްމުވެރިންނަށް ދީނީ ނަސޭހަތް‬

‫މީހަކު ފާޅުގައި ހިޔާނާތްތެރިވުމުން އެ ވާހަކަތައް‬

‫ދިނުމަށް ވަކި ގާނޫނެއް ހަދާފައި އޮއްވާ‪ ،‬އެހެން‬

‫ދެއްކުމަކީ އަބުރާ ބެހުން ކަމަށް ނުބެލެވޭނެ ކަމަށް‬

‫ގާނޫނެއް ގެނެސް‪ ،‬އަބުރާ ބެހުން ކަމަށް ކަނޑައަޅަން‬

‫ކަނޑައަޅުއްވާފައި ވަނީ‪ "،‬މަޖީދު ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫އުޅެނީ އިލްމުވެރިންނަށް ދީނީ ނަސޭހަތް ދިނުމުގެ‬ ‫ފުރުސަތު ހަނިކުރަން ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ދީނީ ތަގުރީރު ދިނުމާއި އާންމުންނަށް ނުވަތަ‬

‫މަކުނުދޫ ދާއިރާގެ އަދާލަތު ޕާޓީގެ މެމްބަރު‬ ‫އަނާރާ ނައީމް ވިދާޅުވީ ކަންކަން އިސްލާހުކުރަން‬ ‫ޔ ކަންކަމަށް އަމުރުކޮށް‪ ،‬ނުބައި‬ ‫ގވާލުމާއި ހެ ޮ‬ ‫ޮ‬

‫އާންމުންގެ ބަޔަކަށް ދީނުގެ ހުކުމްތައް ބަޔާންކޮށް‬

‫ކަންކަން މަނާ ކުރުމަކީ ދީނީ އިލްމުވެރިންގެ‬

‫ދޭން ވާނީ ދީނީ އެއްބައިވަންތަކަން ހިމާޔަތްކުރުމުގެ‬

‫މަސްއޫލިއްޔަތެއް ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫ކށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިންނެވެ‪.‬‬ ‫ގާނޫނުގައި ބަޔާން ޮ‬ ‫ކށްދިނުމާ ބެހޭ ބިލުގައި ވަނީ‬ ‫އަބުރު ރައްކާތެރި ޮ‬

‫އިންސާފުން އެއްކިބާވާ ކަހަލަ ކަމެއް ގައުމުގައި‬ ‫ކޅަށް މަސައްކަތް‬ ‫ހިނގާ ކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އެކަމާ ދެ ޮ‬

‫ދީނަށް ފުރައްސާރަ ކުރުމުގެ ނިޔަތުގައި ދީނަށް‬

‫ކުރަން ތިބީ ވެސް ދީނީ އިލްމުވެރިން ކަމަށް އޭނާ‬

‫ކށް ހިޔާލު ފާޅުކުރުމާއި ދީނުގެ އުސޫލުތަކުގެ‬ ‫ތައުހީން ޮ‬

‫ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ސައްހަކަމާމެދު ސުވާލު އުފައްދާ ހިޔާލުފާޅުކޮށްފިނަމަ‪،‬‬

‫"ދީނީ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން‬

‫އިސްލާމް ދީނުގެ އަސްލަކާ ހިލާފު ހިޔާލު ފާޅުކުރުން‬

‫ކންމެވެސް ވަރަކަށް‬ ‫އާންމުން ހޭލުންތެރިކުރުމަށް ޮ‬

‫ކަމަށް ބަލާނެ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫މީގެ އިތުރުން ދީނީ ތަގުރީރު ދިނުމާއި‬

‫ދީނީ އިލްމުވެރިންނަށް ފުރުސަތު ލިބޭ‪ .‬އެކަމަކު‬ ‫އަބުރާ ބެހޭ ގާނޫނު ވުޖޫދަށް އައުމާއެކު ދީނީ‬

‫އާންމުންނަށް ނުވަތަ އާންމުންގެ ބަޔަކަށް‬

‫އިލްމުވެރިން‪ ،‬އާންމުން ހޭލުންތެރި ކުރުމަށް ހުރި‬

‫ދީނުގެ ހުކުމްތައް ބަޔާންކޮށް ދޭންވާނީ ދީނީ‬

‫ބޑަށް ހަނިވާނެ‪ ".‬އަނާރާ ވިދާޅުވި‬ ‫ފުރުސަތު ވަރަށް ޮ‬

‫އެއްބައިވަންތަކަން ހިމާޔަތްކުރުމުގެ ގާނޫނުގައި‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫ގތުގެ މަތިން އިސްލާމިކް‬ ‫ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޮ‬ ‫މިނިސްޓްރީން ދޫކުރާ ހުއްދައެއް ލިބިގެންނެވެ‪.‬‬ ‫އިސްލާމް ދީނުގެ އަސްލަކާ ހިލާފު ހިޔާލު‬

‫ގތުގައި އަބުރަކީ އިސްލާމް‬ ‫އަނާރާ ވިދާޅުވި ޮ‬ ‫ދީނުގައި ހުރުމަތްތެރިވެގެންވާ އެއްޗެއް ކަމަށާއި‬ ‫އަބުރު ހިމާޔަތް ކުރުމަކީ މުޖުތަމައުގެ ރައްކާތެރިކަމަށް‬

‫ފާޅުކުރުމުން އެމީހެއްގެ މައްޗަށް އަދަބު ކަނޑައަޅާނީ‬

‫ކޮންމެ މީހަކު ވެސް ސަމާލު ކަން ދޭން ޖެހޭ ކަމެއް‬

‫ގާނޫނުލް އުގޫބާތުގެ ދަށުންނެވެ‪ .‬އަދި ހުއްދައެއް ނެތި‬

‫ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫ދީނީ ތަގުރީރު ދޭ މީހުންނާ މެދު ފިޔަވަޅު އަޅާނީ‬

‫އަބުރާ ބެހުނު ކަން ސާބިތުވާނަމަ‪ ،‬އެކަށީގެންވާ‬

‫ދީނީ އެއްބައިވަންތަކަން ހިމާޔަތް ކުރުމުގެ ގާނޫނުގެ‬

‫އަދަބެއް ކަނޑައަޅަން ޖެހޭނެ ކަމަށާއި ބިލުގައި މިހާރު‬

‫ދަށުންނެވެ‪ .‬ނަމަވެސް މި ބިލުގައި ބުނެފައިވާ‬

‫ބޑު ކަމަށް ވެސް އޭނާ ވިދާޅުވި‬ ‫އޮތް އަދަބުތައް ޮ‬

‫ޖޫރިމަނާ އާއި ޖަލު ހުކުމަކުން އިލްމުވެރިން‬

‫ކމެޓީއަށް ހުށަހަޅައިގެން މި ބިލަށް‬ ‫އެވެ‪ .‬އެހެންވެ ޮ‬

‫އިސްތިސްނާވެ އެވެ‪.‬‬

‫ބޑެތި ބަދަލުތަކެއް ގެންނަން ޖެހޭ ކަމަށް ވެސް އޭނާ‬ ‫ޮ‬

‫މި ބިލުގައި އިލްމީ މަގްސަދުތައް‬ ‫ހާސިލްކުރުމަށާއި ތައުލީމާއި ތަރުބިއްޔަތު‬

‫ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫އިދިކޮޅު އިއްތިހާދުގެ ލީޑަރު ޖަމީލްގެ އިތުރުން ކުރީގެ ރައީސް ނަޝީދާއި އެމްޑީޕީގެ ޗެއާޕާސަން އަލީ‬ ‫ވަހީދާ އެކު ހަސަން ލަތީފާއި ތަސްމީން‪ :‬ތަސްމީނާއި ހަސަން ލަތީފް މާދަމާ ރޭ ފުލުސް އޮފީހަށް‬ ‫ހާޒިރުވާން ވަނީ ޗިޓް ފޮނުވާފައި‪.‬‬

‫ކޅު އިއްތިހާދުގެ ހިޔަނި ކެބިނެޓްގައި ހިމެނޭ‬ ‫އިދި ޮ‬

‫ނައިބު ރައީސް ޑރ‪ .‬މުހައްމަދު އިޔާޒު އަބްދުއްލަތީފް‬

‫ބޭފުޅުން ކަމަށްވާ އަހުމަދު ތަސްމީން އަލީ އާއި‬

‫އފީހަށް ހާޒިރުވާން ކުރިން ވަނީ‬ ‫ވެސް ރޭ ފުލުސް ޮ‬

‫ހަސަން ލަތީފް އަދި ޝިދާތާ ޝަރީފް ވެސް މިރޭ‬

‫އަންގައިފަ އެވެ‪ .‬އޭނާ ހާޒިރުކުރާ ސަބަބެއް ވެސް‬

‫އފީހަށް ހާޒިރުވާން އަންގައިފި އެވެ‪.‬‬ ‫ފުލުސް ޮ‬

‫ފުލުހުން މިހާތަނަށް ހާމައެއް ނުކުރެ އެވެ‪.‬‬

‫އފީހަށް ހާޒިރުވާން‬ ‫މި ރޭ ‪ 8:00‬އަށް ފުލުސް ޮ‬

‫ހމަ ދުވަހު ފުލުހުން ވަނީ ރައްޔިތުންގެ‬ ‫މިދިޔަ ޯ‬

‫ކން މައްސަލައަކާ‬ ‫އެ ތިން ބޭފުޅުންނަށް އެންގީ ޮ‬

‫މަޖިލީހުގެ ކެންދޫ ދާއިރާގެ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ މެމްބަރު‬

‫ގުޅިގެން ކަމެއް ފުލުހުން ނުބުންޏެވެ‪ .‬އެކަމަކު‬

‫އފީހަށް ހާޒިރުކޮށް‪،‬‬ ‫އަލީ ހުސައިން ވެސް ފުލުސް ޮ‬

‫ހާޒިރުވާން އަންގައި‪ ،‬ތަސްމީނާއި ހަސަން އަދި ޝިދާތާ‬

‫ފނު އަތުލައިފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ކޯޓު އަމުރެއްގެ ދަށުން އޭނާގެ ޯ‬

‫އަށް މިހާރު ވަނީ ޗިޓް ފޮނުވައިފަ އެވެ‪.‬‬

‫ފނު އަނބުރާ ހަވާލުކޮށްފަ އެވެ‪.‬‬ ‫އެކަމަކު އިއްޔެ ވަނީ ޯ‬

‫ސަރުކާރަށް ފާޑު ވިދާޅުވަމުންދާ ތަސްމީނާއި‬ ‫އފީހަށް ހާޒިރު‬ ‫ހަސަން އަދި ޝިދާތާ ފުލުސް ޮ‬ ‫ކުރާއިރު‪ ،‬އަދާލަތު ޕާޓީގެ އިލްމުވެރިންގެ މަޖިލީހުގެ‬

‫އޭނާގެ ފޯނު އަތުލީ ކުރެއްވި ޓްވީޓަކާ ގުޅިގެންނެވެ‪.‬‬

‫ހަބަރު‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫‪5‬‬

‫ވާދޫ ކުޑަކުދިންތަކެއް ރާޅާއަޅަނީ‪ :‬މިއީ އެ ރަށުން އާންމު ޮކށް ފެންނަ މަންޒަރެއް‪ --‬ފޮޓޯ‪ :‬ސާފް ސައުތު މޯލްޑިވްސް‬

‫ރާޅުތަކުގެ ތެރޭގައި ބޮޑުވަމުން‬ ‫އަންނަ ވާ ދޫ ކުޑަކުދިން‬ ‫އާ މި ނަ ތު ޝި ފް ލީ ން‬

‫އެއް ޖަޖު‪ ،‬ޝަހުލާމް އަލީ ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫އެ މުބާރާތުގައި އުމުރުން ހަތަރު އަހަރުން ފެށިގެން‬

‫ކންމެ ރަށެއް ވަށައިގެން ރީތި މޫދެއް‬ ‫ރާއްޖޭގެ ޮ‬ ‫އތް ނަމަވެސް‪ ،‬ދިވެހި ކުޑަކުދިން މޫދާ އެހާ‬ ‫ޮ‬

‫އަޅުގަނޑަށް ޔަގީން މި ކުދިން‬ ‫ބޮޑެތި ވެގެން ގައުމަށް ރީތި‬ ‫ނަން ހޯދައިދެވޭނެކަން‪"،‬‬

‫ކުރެ އެވެ‪.‬‬ ‫ފަސް ދުވަހަށް ކުރިއަށް ގެންދާ މި މުބާރާތުގައި‬

‫އެވެ‪.‬‬ ‫މި މުބާރާތުގައި ބައިވެރިވާ އެންމެ ހަގު ކުދިންނަށް‬

‫އަށް އަހަރާ ދެމެދުގެ ‪ 24‬ކުޑަކުދިން ބައިވެރިވި އެވެ‪.‬‬

‫ވަރަށް ކުޑަކުދިން ވެސް‪ ،‬ރާޅުތައް މަތީ ރީތިކޮށް‬

‫ފަހު‪ ،‬ފުރާވަރުގެ އަންހެން ކުދިންނަށް ވެސް ވަކި‬

‫އޭގެ ތެރޭގައި ‪ 11‬އަންހެން ކުދިން ވެސް ހިމެނެ އެވެ‪.‬‬

‫ބޑު ދުއްވާލަ އެވެ‪ .‬ބައެއް ކުދިން ބޯޑު މައްޗަށް‬ ‫ސާފު ޯ‬

‫އންނަނީ ހާއްސަކޮށްފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ކެޓަގަރީއެއް ޮ‬

‫އެއީ މުޅިން އަލަށް ރާޅާ އަޅާ ކުދިން ނަމަވެސް‬

‫ކޮޅަށް އަރައި‪ ،‬އެކި ހުނަރުތައް ދައްކާލަ އެވެ‪ .‬ކޮންމެ‬

‫ޝަހުލާމް ބުނީ މިއީ ދިވެހި އަންހެން ކުދިން‬

‫ކންމެ ހަފުތާ ބަންދެއްގައި‬ ‫ރައްޓެއްސެއް ނޫނެވެ‪ޮ .‬‬

‫އެ ކުދިން ރާޅުތަކުގެ ތެރޭގައި އުޅޭތާ މިހާރު‬

‫ބޑު މައްޗަށް އަރާއިރު‪ ،‬ބެލެނިވެރިން‬ ‫ކުއްޖެއް ވެސް ޯ‬

‫ކށް ނުކުރާ ކަމެއް ނަމަވެސް‪ ،‬ވާދޫގައި އެ‬ ‫އާއްމު ޮ‬

‫މޫދަށް އެރި ސަކަރާތް ޖެހި ނަމަވެސް‪ ،‬މޫދުގައި‬

‫ދުވަސްތަކެއް ވެއްޖެ އެވެ‪ .‬ކޮންމެ ދުވަހަކުހެން‬

‫އަތްޖަހައި‪ ،‬ސާބަސްދީ ހަދަ އެވެ‪.‬‬

‫ހުނަރު ހުރި ޒުވާން އަންހެން ކުދިން ގިނަ ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫ދައްކާލެވޭނެ ހުނަރުތަކަށް އެކުދިން ވަރަށް އަލެވެ‪.‬‬

‫ފަރިތަކުރުންތައް ކުރިއަށް ގެންދާއިރު ބެލެނިވެރިން‬

‫އެކަމަކު ގދ‪ .‬ވާދޫން އަންނަނީ އެ ސަގާފަތް ބަދަލު‬

‫އެތަން ބަލަން ތިބެ އެވެ‪.‬‬

‫ކށްލުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬ ‫ކށްގެން‪ ،‬ރާއްޖޭގައި މުޅިން‬ ‫ކުޑަކުދިންތަކެއް ބައިވެރި ޮ‬ ‫އަލަށް ފެށި ރާޅާ އެޅުމުގެ މުބާރާތަކީ އޭގެ ހެއްކެކެވެ‪.‬‬ ‫"އަސްލު ގިނަ ބެލެނިވެރިން ބިރު ގަންނަނީ‬ ‫ފނުވަން‪ .‬އެކަމަކު‬ ‫ކަންނޭނގެ ކުޑަކުދިން މޫދަށް ޮ‬

‫ގތަށް ޕްރެކްޓިސްކޮށްގެން‬ ‫"މިކުދިން މި ޮ‬

‫"އެހެން ރާޅާ އަޅާތަން ފެނުނީމަ ވަރަށް ބޮޑު‬ ‫ހިތްހަމަ ޖެހުމެއް ލިބޭ‪ .‬ހާއްސަކޮށް ރާޅު މަތީގައި‬ ‫ކޅަށް އަރައި ދުއްވާލުމުން އެހެން‬ ‫ބޑު މައްޗަށް ޮ‬ ‫ޯ‬

‫އަދި އެކަމަށް ޝައުގުވެރިވާ ކުދިން ވެސް ގިނަ ކަން‬ ‫އޭނާ ފާހަގަ ކުރި އެވެ‪.‬‬ ‫"އަޅުގަނޑަށް ޔަގީން މި ކުދިން ބޮޑެތި ވެގެން‬

‫ބޮޑެތި ވެއްޖެ ނަމަ ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި ވެސް‬

‫ކަހަލަ އިހުސާސެއް ކުރެވެނީ‪ "،‬މުބާރާތުގައި ބައިވެރިވި‬

‫ހދައިދެވޭނެކަން‪ "،‬ޝަހުލާމް‬ ‫ގައުމަށް ރީތި ނަން ޯ‬

‫ވާދަކުރެވިދާނެ‪ "،‬ރާޅާއަޅާތާ ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ވެފައިވާ‬

‫އުމުރުން ހަތަރު ފިރިހެން ކުއްޖެއްގެ މަންމަ‪ ،‬ސާރާ‬

‫ބުންޏެވެ‪.‬‬

‫ޝަހުލާމް ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫ވާދޫއަކީ ރީތި ރާޅުތަކެއް ނަގާ ރަށެކެވެ‪.‬‬

‫ގތް ރަނގަޅަށް މޮނީޓާކޮށް‪،‬‬ ‫މޫދުގައި އެކުދިން އުޅޭ ޮ‬

‫ބޭރުގެ ގިނަ ޓޫރިސްޓުން ވެސް އެ ރަށުގައި އޮންނަ‬

‫އެކަމަށް ހާނުވައިފިނަމަ މޫދު ކުޅިވަރުތަކަށް މޮޅެތި‬

‫ޕޓް‪" ،‬ބްލޫ ބޯލް"އަށް ރާޅާއަޅަން ދެ‬ ‫ސާފިން ސް ޮ‬

‫މުހައްމަދު ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫"ބޭނުންވޭ ދެން ހަގަށް ހުރި ކުދިން ވެސް‬ ‫ގތަށް ރާޅާ އަޅަން ދަސްކޮށްދޭން‪"،‬‬ ‫މި ޮ‬ ‫ދަރިންނާއެކު ބައެއް މައިން ވެސް މި މުބާރާތުގައި‬

‫ވާދޫގެ ގިނަ ޒުވާނުން މަސައްކަތް ކުރަނީ‬ ‫ވޓާ ސްޕޯޓްސް‬ ‫ސޓުތަކާއި އެކި ރަށްރަށުގައި ހިންގާ ޯ‬ ‫ރި ޯ‬ ‫ސެންޓަރުތަކުގަ އެވެ‪ .‬އަދި ރާޅުތަކުގެ ތެރޭގައި‬ ‫ބޮޑުވަމުން އަންނަ އެ ރަށުގެ ކުޑަކުދިންނާއި އެކުދިންގެ‬

‫ކުދިންތަކެއް އުފެއްދިދާނެ‪ ".‬މިނިވަން ދުވަހާ‬

‫މޅެތި ރާޅާ އެޅުންތެރިން‬ ‫އެވެ‪ .‬އެހެންވެ‪ ،‬އެ ރަށަކީ ޮ‬

‫ބައިވެރިވެ އެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރޭގައި ވަރަށް ޒުވާން އަދި‬

‫ބެލެނިވެރިންގެ އުއްމީދަކީ ވެސް ހަމަ އެ ދާއިރާއިން‬

‫ގުޅުވައިގެން ވާދޫގައި ފެށި ރާޅާ އެޅުމުގެ މުބާރާތުގެ‬

‫އުފެއްދިދާނެ ރަށެއް ކަމަށް ވާދޫ ގިނަ ބަޔަކު ގަބޫލު‬

‫އުމުރުން ‪ 50‬އަހަރާ ގާތްކުރާ މީހުން ވެސް ހިމެނެ‬

‫ކުރިއަށް ދިޔުމެވެ‪.‬‬

‫ވާދޫގައި ރާޅާ އަޅާ ކުޑަކުދިންތަކެއް ޯބޑާއެކު‪ :‬ގިނަ ކުޑަކުދިންތަކެއް ބައިވެރިވާ މި‬

‫ވާދޫ ރާޅާ އަޅާ ކުޑަކުދިންތަކެއް‪ :‬ގިނަ ކުދިންތަކެއް ރާޅާ އަޅަން ޝައުގުވެރިވޭ‪--‬‬

‫މުބާރާތް ފަސް ދުވަހަށް ދެމިގެންދާނެ‪ --‬ފޮޓޯ‪ :‬ސާފް ސައުތު މޯލްޑިވްސް‬

‫ފޮޓޯ‪ :‬ސާފް ސައުތު މޯލްޑިވްސް‬

‫ހަބަރު‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫އަބުރުގެ ބިލާ ދެ ޮކޅަށް ނޫސްވެރިން މިދިޔަ ބުދަ ދުވަހުގެ ރޭ ކުރި ހިމޭން މުޒާހަރާ އަށް‬

‫ރލްކުރުމުގައި ފުލުހުން ހަރަކާތްތެރިވަނީ‪ :‬މަގުމަތީގައި އެއްވެސް‬ ‫މުޒާހަރާއެއް ކޮންޓް ޯ‬

‫ފުލުހުން ހުރަސް އަޅަނީ‪ --.‬ފޮޓޯ‪ :‬އިމޭޖަސް‪.‬އެމްވީ‬

‫ވަރަކަށް ސިޔާސީ ހަރަކާތެއް ނުހިންގޭ‪--.‬ފޮޓޯ‪ :‬އަހުމަދު އަންވަރު (ސިމް)‬

‫މަގު ބަންދު‬

‫ހައްގު ހޯދުމުގެ މިނިވަންކަމެއް ނެތް!‬ ‫ވެސް ކުރިމަތި ނުކުރެވޭނެކަން ދައުލަތުން ކަށަވަރު‬

‫ކޅު ފަރާތްތަކުން ބުނާ ބުނުން ސަރުކާރުން‬ ‫އިދި ޮ‬

‫ކުރަންޖެހެ އެވެ‪ .‬އާއްމު މަސްލަހަތު ހިމާޔަތް‬

‫ދޮގު ކުރެ އެވެ‪ .‬އެއީ‪ ،‬ސަރުކާރުން ގަބޫލުކުރާ‬

‫ކުރަން ކަމަށް ވިޔަސް‪ ،‬އެއްވުން ބޭއްވުން މުޅިން‬

‫ގޮތުގައި‪ ،‬އެއްވެސް ހަގީގަތެއް ނެތް ވާހަކަތަކަކެވެ‪.‬‬

‫ގތެއް ނެތެވެ‪ .‬ހަމައެކަނި އެޅޭނެ‬ ‫މަނާ ކުރެވޭނެ ޮ‬

‫އޭގެ ހެއްކަކަށް ސަރުކާރުން ދައްކަނީ ސިޔާސީ‬

‫ބޑުތައް ހިފަހައްޓައިގެން ތިބެ‪،‬‬ ‫ހިފައިގެންނެވެ‪ .‬އެ ޯ‬

‫ފިޔަވަޅުތަކަކީ ވަކި ގަޑިތަކެއްގައި ނުވަތަ ވަކި‬

‫ހަރަކާތް މަނާ ކުރާ އެއްވެސް ގާނޫނެއް ނުވަތަ‬

‫ގސް‪ ،‬ފުލުހުން ހުއްޓެން ބުނި‬ ‫މަޑު ހިނގުމެއްގައި ޮ‬

‫ތަންތަނުގައި އެއްވުން ނުބާއްވަން އެންގުމެވެ‪.‬‬

‫ގަވާއިދެއް ރާއްޖޭގައި ނެތް ކަމެވެ‪ .‬އެކަމަކު‪،‬‬

‫އަ ލީ ނާ ފި ޒް‬

‫ތިބީ އެކި ޝުއޫރުތައް ލިޔެފައިވާ ބޯޑުތަކެއް‬

‫ކޅަކު ތިބީ އެވެ‪ .‬އަނބުރާލާފައި‬ ‫ހިސާބުގައި އިރު ޮ‬ ‫ސސަން މަގުން ވަކި ހިސާބަކަށް ދެވުނުތަނާ‬ ‫ޯ‬ ‫ގޮސް‬

‫އެކަމަކު‪ ،‬މިދިޔަ އަހަރުގެ މޭ ޑޭގައި ބޭއްވި‬ ‫މުޒާހަރާ އަށް ފަހު މާލޭގެ މަގުތަކަށް ނުކުމެ މުޒާހަރާ‬

‫ފިޝަރީޒް މިނިސްޓަރު މުހައްމަދު ޝައިނީ ވިދާޅުވި‬ ‫ގތަށާއި ސަލާމަތީ‬ ‫ގޮތުގައި އާއްމުންނަށް އުދަނގޫ ވާ ޮ‬

‫ފުލުހުން ހުއްޓުވި އެވެ‪ .‬އެންގީ ޕޭވްމަންޓު މައްޗަށް‬

‫ކށްހެން ވަނީ މަނާކޮށްފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ކުރުން މުޅިން އެއް ޮ‬

‫ކށް‪ ،‬އެއްވުން މަނާކޮށްފައިވާ‬ ‫ސަބަބުތަކަށް ބަންދު ޮ‬

‫އަރާށެވެ‪ .‬ޕޭވްމަންޓު މަތިން ހިނގަން ފެށުމުން ދެން‬

‫ޗާންދަނީ މަގު ކަންމަތިން ފެށިގެން‪ ،‬އެއްވުން ބޭއްވޭނެ‬

‫ސަރަހައްދުތަކުގައި ސިޔާސީ ހަރަކާތެއް ނުހިންގޭނެ‬

‫ބުނީ ނުހިނގޭނެ ކަމަށެވެ‪ .‬ޖެހިގެން އޮތް ގޯޅިތެރެ އަށް‬

‫ތަންތަނުގެ އަދަދު ދުވަހަކަށް ވުރެ ދުވަހެއް ވަނީ‬

‫އެވެ‪ .‬އެ ކަމަށް ރާއްޖޭގެ އިތުރުން ދުނިޔޭގެ އެހެން‬

‫ވައްދައި އެ ތަނުގައި ހިފަހައްޓާފައި ބޭތިއްބީ އެވެ‪.‬‬

‫މަދުކޮށްފަ އެވެ‪ .‬އެއްވާ މީހުން ފަހަތަށް ޖައްސަމުން‬

‫އެއްވެސް ގައުމަކުން ވެސް ހުއްދަ ނުދޭނެކަން ޝައިނީ‬

‫މަގުމަތީގައި ވެސް ނުތިބެވޭނެ ކަމަށް ފުލުހަކު އަޑަށް‬

‫ގޮސް އާޓިފިޝަލް ބީޗަށް ވައްދައި އެ ތަނުގައި‬

‫ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ‪.‬‬

‫ބާރުލާފައި ބުނި އަޑު ވެސް އިވުނެވެ‪.‬‬

‫ބޭތިއްބުމަށް ފަހު‪ ،‬މިހާރު އެ ތަން ވެސް ވަނީ‬

‫"އެ އޮތް ފުރުސަތުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ގާނޫނުގެ ތެރެއިން‪،‬‬

‫އެއީ ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމާއި‬

‫ކށްފަ އެވެ‪ .‬ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ‬ ‫އެއްވުންތަކަށް ބަންދު ޮ‬

‫ގަވާއިދުތަކުގެ ތެރޭގައި ހުރިހާ ކަމެއް ކުރަން ރާއްޖެ‬

‫ނޫސްވެރިކަން މަރާލަން ކުރަމުން ދާ މަސައްކަތާ‬

‫ޖަލްސާއެއް ބޭއްވިޔަކަ ނުދެ އެވެ‪ .‬ސުލްހަވެރިކަމާ އެކު‬

‫ކށް ކުރެވޭ ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި‬ ‫އަކީ ވަރަށް ފްރީ ޮ‬

‫ކޅަށް ނޫސްވެރިން މިދިޔަ ބުދަ ދުވަހުގެ ރޭ‬ ‫ދެ ޮ‬

‫ބާއްވާ ހިނގާލުންތައް ވެސް މިހާރަކު ނުބޭއްވެ އެވެ‪.‬‬

‫އަޅުގަނޑު ދެކެނީ‪ "،‬މި މަހުގެ ކުރީކޮޅު ބޭއްވި‬

‫ނުކުތުމުން ޖެހުނު ހާލެވެ‪ .‬އެންމެ އަސާސީ އެއް ހައްގު‬

‫ހުއްދަ ނުދީ ހިފަހައްޓައިގެންނާއި ފުލުހުން ފޮނުވައިގެން‬

‫ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމެއްގައި ޝައިނީ ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ނިގުޅައިގަންނަން މަސައްކަތް ކުރަން ފެށުމުން އަނެއް‬

‫މި އަސާސީ ހައްގު މި ވަނީ މުޅިން އެއްކޮށްހެން‬

‫އަސާސީ ހައްގުގެ ބޭނުން ހިފަން އުޅުމުން ވީ ގޮތެވެ‪.‬‬

‫ނިގުޅައިގެންފަ އެވެ‪.‬‬

‫ދުރާލާ އެންގުމެއް ނެތި އެއްވެ އުޅުމުގެ ހައްގު‬

‫ކޅު އިއްތިހާދުގެ ލީޑަރު އަދި ކުރީގެ ނައިބު‬ ‫އިދި ޮ‬

‫ތބުގައި ސީދާ ރައީސް‬ ‫މިނިވަން ދުވަހުގެ ހި ޯ‬ ‫އަބްދުﷲ ޔާމީން ވެސް ވަނީ "މަގުތައް ހަލަބޮލި"‬ ‫ކޅަށް ވާހަކަފުޅު ދައްކަވާފަ އެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ކުރުމާ ދެ ޮ‬

‫ގާނޫނުއަސާސީން ވަނީ ކަށަވަރުކޮށްދީފަ އެވެ‪ .‬އެ‬

‫ރައީސް މުހައްމަދު ޖަމީލް އަހުމަދު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި‬

‫މަނިކުފާނު ވިދާޅުވީ ކިތަންމެ ކުރިއަރައި ތަނަވަސް‬

‫ހައްގުގެ އިންތައް ކަނޑައަޅަން ހެދި ގާނޫނުން ވެސް‬

‫އެއްވެ އުޅުމުގެ ހައްގު ހަނިކުރެވޭނެ އެއްވެސް ހަމައެއް‬

‫ގައުމަކަސް‪ ،‬ހަރުކަށި އަމަލުތައް ގިނަވެ‪ ،‬ގާނޫނު‬

‫ސުލްހަވެރިކަމާ އެކު އެއްވެ އުޅެ‪ ،‬ޝުއޫރު ފާޅުކުރުމުގެ‬

‫ނެތެވެ‪ .‬ގާނޫނުއަސާސީން ލިބިދީފައިވާ އަސާސީ‬

‫ބލި ކުރާ ނަމަ ކުރިއެރުމަށް‬ ‫މުގުރައި މަގުތައް ހަލަ ޮ‬

‫މިނިވަންކަން ވަނީ ވަރަށް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި‬

‫ހައްގުތައް މާނަކުރާއިރު އިސްލާމް ދީނުގެ އަސްލަކާ‬

‫އަސަރު ކުރާނެ ކަމަށެވެ‪ .‬އެކަހަލަ ކަންކަމުގެ ސަބަބުން‬

‫ހދުމަކާ ނުލާ އެއްވެވޭނެ ކަމަށް‬ ‫ދީފަ އެވެ‪ .‬ހުއްދަ ޯ‬

‫ގތަށް އެ ހައްގެއްގެ ބޭނުން އެންމެ‬ ‫ހިލާފު ނުވާނެ ޮ‬

‫ގައުމުގެ އިގްތިސާދާއި ކުރިއެރުމަށް ލޮޅުން އަރާނެ‬

‫ގާނޫނުގައި ވެސް ބުނެ އެވެ‪ .‬ފުލުހުންނަށް އަންގަން‬

‫ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ހިފުމުގެ ފުރުސަތު ދޭން ޖެހޭނެ‬

‫ކަމުގެ އިންޒާރު އެ މަނިކުފާނު ދެއްވި އެވެ‪.‬‬

‫ހދުން ކަމަކަށް ނުބެލެވޭނެ‬ ‫ޖެހުނަސް‪ ،‬އެއީ ހުއްދަ ޯ‬

‫ކަމަށް އެ މަނިކުފާނު ވިދާޅުވި އެވެ‪ .‬އަދި އަސާސީ‬

‫"އަޅުގަނޑުމެން ކަހަލަ ކުޑަ ގައުމަކަށް މިކަހަލަ‬

‫އެވެ‪ .‬އެއްވުންތައް ބޭއްވުމާއި އެއްވުމުގެ ތެރޭގައި‪،‬‬

‫ހައްގުތައް ހަނި ކުރާއިރު ކުރިއަރާފައިވާ ޑިމޮކްރެޓިކް‬

‫ކަމެއްގެ އަސަރާ ނިކަމެތިކަން މާ ބޮޑު ވާނެ‪ "،‬މިދިޔަ‬

‫ކންމެ ކަމެއް ނޫން ކޮންމެ ކަމެއް‬ ‫ގާނޫނުގައި މަނާ ޮ‬

‫ގތަށް ބަލައިގެން‪ ،‬އެ‬ ‫މުޖުތަމައުތަކުގައި އެކަން ކުރާ ޮ‬

‫ހޯމަ ދުވަހުގެ ރޭ އެ މަނިކުފާނު ދެއްވި ތަގުރީރުގައި‬

‫ކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ވެސް ވަނީ ދީފަ އެވެ‪ .‬ޝުއޫރު‬

‫މިންވަރަށް ނޫނީ އެ ހައްގެއް ހަނި ނުކުރެވޭނެކަން‬

‫ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ކށް‪ ،‬އެކަން ވަކިން ގާނޫނުގައި‬ ‫ފާޅު ކުރުން ހުއްދަ ޮ‬

‫ޖަމީލް ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ‪.‬‬

‫ހިމަނާފައި ވެސް ވެ އެވެ‪.‬‬ ‫ގާނޫނުން ދައުލަތަށް ވެސް ވަނީ ބޮޑެތި‬

‫"އެއްވެ އުޅުމާއި ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން‬

‫އެހެން ނަމަވެސް‪ ،‬އާއްމު މަސްލަހަތު ހިމާތް‬ ‫ކުރުމަށް ކަމަށް ބުނެ އެއްވުންތަކާއި މުޒާހަރާތައް‬

‫މިއީ އެހެން ހުރިހާ ހައްގަކަށް ވުރެ ވެސް މުހިއްމު‬

‫އެއްކޮށް މަނާ ނުކުރެވޭނެ ކަމަށް ރައީސް ޔާމީންގެ‬

‫ކށްފަ އެވެ‪ .‬އެއްވެ އުޅުމުގެ ހައްގު ވީ‬ ‫ޒިންމާތަކެއް މަތި ޮ‬

‫ހައްގެއް‪ .‬ސަބަބަކީ ހައްގެއް ގެއްލުނީމަ އެ ހައްގެއް‬

‫ފުރަތަމަ ނައިބު ރައީސް ޖަމީލް ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ފރުކޮށްދިނުމަކީ ދައުލަތުގެ‬ ‫އެންމެ ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ޯ‬

‫ހދަން ނުކުތުމުގެ ހައްގު ކޮންމެ ފަރުދަކަށް‬ ‫އަނބުރާ ޯ‬

‫އެ މަނިކުފާނު ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި އެއީ‬

‫މަސްއޫލިއްޔަތެއް ކަމަށް ގާނޫނުގައި ކަނޑައަޅާފައިވެ‬

‫ވެސް އޮންނަން ޖެހޭތީ‪ "،‬މިހާރު އިނގިރޭސިވިލާތުގައި‬

‫ގާނޫނަކުން ނުވަތަ ގަވާއިދަކުން ވެސް ހަނިކުރެވޭނެ‬

‫އެވެ‪ .‬އެއްވެ އުޅުމުގެ މިނިވަންކަމަށް އެކަށީގެން ނުވާ‬

‫ދިރިއުޅުއްވާ ޖަމީލް ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ހައްގެއް ނޫނެވެ‪ .‬ގާނޫނުއަސާސީގައި އެ ހައްގު އެހާ‬

‫ހުރަހެއް އެއްވެސް ގާނޫނަކުން ނުވަތަ ގަވާއިދަކުން‬

‫އެކަމަކު‪ ،‬އެ ހައްގު ރާއްޖޭގައި ނެތް ކަމަށް‬

‫ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ހިމެނީ ވެސް އޭގެ ސަބަބުން‬

‫‪7‬‬

‫ކުރިމަތިވާނެ ތަކުލީފުތަކާއި އުނދަގޫތައް އެނގި‬ ‫ތިބެކަން އެ މަނިކުފާނު ފާހަގަ ކުރެއްވި އެވެ‪.‬‬ ‫ކށް‪ ،‬ރާއްޖެ ފަދަ ކުޑަ‪ ،‬އެއްވާނެ މާ ގިނަ‬ ‫ހާއްސަ ޮ‬ ‫ތަނެއް ނެތް ތަނެއްގައި އާއްމު މަސްލަހަތުގެ "ބަހަނާ"‬ ‫ނުދެއްކޭނެ ކަމަށް ޖަމީލް ގަބޫލުކުރައްވަ އެވެ‪.‬‬ ‫ބޑު މައްސަލައެކެވެ؛ ވަކި‬ ‫ދެން އޮތީ އަދި މާ ޮ‬ ‫ބަޔަކު ކުރާތީ އާއްމުންނަށް އުދަނގޫ ވާ ކަންކަން‬ ‫އަނެއް ބަޔަކާ ޖެހުމުން އާއްމު މަސްލަހަތަށް ނުވާ‬ ‫މައްސަލަ އެވެ‪ .‬ބައެއް ޖަމިއްޔާތަކާއި ބައެއް އަމިއްލަ‬ ‫މީހުންނަށް މަގުމަތީގައި ހިނގާލުމާއި ޕިކަޕު ބުރު‬ ‫ބޭއްވޭއިރު‪ ،‬މުޅި ރައްޔިތުންނާ ގުޅިފައިވާ ޝުއޫރު‬ ‫މަގުމަތީގައި ފާޅު ނުކުރެވުމުގެ މައްސަލަ އެވެ‪ .‬ހުސް‬ ‫ބިންތަކުގައި ސަރުކާރުގެ ބައެއް ހަފުލާތައް ބޭއްވޭއިރު‪،‬‬ ‫ކޅު ޕާޓީތަކުގެ ޖަލްސާތަކަށް ތަންތަން ދޫ ނުކުރާ‬ ‫އިދި ޮ‬ ‫މައްސަލަ އެވެ‪ .‬އިސްލާމީ މަރުކަޒު މައިދާނުގައި‬ ‫ކޅު ފަރާތްތަކަށް‬ ‫ސިޔާސީ ޖަލްސާ ބޭއްވޭއިރު‪ ،‬އިދި ޮ‬ ‫އެ ތަނުގައި ނަމާދަށް ފަހު ދުއާ ނުކުރެވުމުގެ ޝަކުވާ‬ ‫ފރުކޮށް ދިނުމުގައި‬ ‫އެވެ‪ .‬މި ގޮތަށް‪ ،‬އަސާސީ ހައްގެއް ޯ‬ ‫ތަފާތު ނުކުރެވޭނެ ކަމަށް ކުރީގެ ނައިބު ރައީސް ޖަމީލް‬ ‫ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫"އެއްވެ އުޅުމާއި ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ‬ ‫ޒލިއުޓް ހައްގުތަކެއް‪ .‬އެއީ‬ ‫މިނިވަންކަމަކީ އެބް ޮ‬ ‫ގތަކަށް ދީފައި އަތުލެވޭނެ ހައްގުތަކެއް‬ ‫ހިތުހުރިހާ ޮ‬ ‫ނޫން‪ "،‬އެ މަނިކުފާނު ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫އެއްވެ އުޅުމުގެ ހައްގު ނިގުޅައިގަތުމުގެ މައްސަލަ‪،‬‬ ‫ސަރުކާރަށް ތާއީދު ކުރާ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ މަޖިލިސް‬ ‫މެމްބަރު އަލީ ހުސެން ގުޅުވީ ފަރުދީ މިނިވަންކަމާ‬ ‫އެވެ‪ .‬ފަންސާސް އެއް ވަނަ މިނިވަން ދުވަސް‬ ‫ފާހަގަކުރަމުން އަންނައިރު‪ ،‬ރާއްޖެ އަށް ލިބިފައި ވަނީ‪،‬‬ ‫އޭނާގެ ނަޒަރުގައި‪ ،‬ހަމައެކަނި ސިޔާސީ މިނިވަންކަމެވެ‪.‬‬ ‫އެ މިނިވަންކަން އޭނާ ސިފަ ކުރެއްވީ އިސްތިއުމާރީ‬ ‫އތް ކަމުގެ ޔަގީންކަން‬ ‫ބާރެއްގެ ދަށު ނުވެ ގައުމު ޮ‬ ‫ގތުގަ އެވެ‪ .‬ދިވެހިން ބޭނުންވާ މީހަކު‬ ‫ލިބިފައިވުމުގެ ޮ‬ ‫ވެރިކަމުގައި ބަހައްޓައިގެން‪ ،‬ދިވެހިންގެ ވެރިކަމެއް‬ ‫އތުމުގެ މާނައިގަ އެވެ‪.‬‬ ‫ހިންގުމުގެ ފުރުސަތު ޮ‬ ‫"އެ ވެރިޔަކަށް ލާޒިމް ކުރޭ ފަރުދީ މިނިވަންކަން‬ ‫ހޯދައި ދިނުން‪ .‬އެއްވެ އުޅުމާއި ޝުއޫރު ފާޅުކުރުމުގެ‬ ‫މިނިވަންކަމަކީ އޭގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެންމެ އަސާސީ‬ ‫ކަންކަން‪ .‬އެއްވެސް މިންވަރަކަށް އެއިން ކަމެއް ނެތް‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑަށް ގަބޫލުކުރެވެނީ ފަރުދީ މިނިވަންކަން‬ ‫ހދަންޖެހެއޭ‪ "،‬ކެންދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު‬ ‫ދިވެހިން އަދި ޯ‬ ‫އަލީ ހުސެން ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫މިނިވަން ދުވަހު މިނިވަންކަމުގެ އިހުސާސް ހަމަ‬ ‫ތ ސުވާލު އުފައްދާ ފަރާތްތައް‬ ‫ހަގީގަތުގައި ވެސް ކުރެވޭ ޯ‬ ‫މަދެއް ނޫނެވެ‪ .‬ސިޔާސީ ފަރާތްތަކުން ފެށިގެން‬ ‫އެންމެ އާދައިގެ މީހާ ވެސް އެ ސުވާލު އުފައްދަ‬ ‫އެވެ‪ .‬ބޭރުގެ ފަރާތްތަކުން ވެސް އެއް ވާނަކަށް އެ‬ ‫ދައްކަނީ އެ ވާހަކަ އެވެ‪ .‬ޖަމީލް ޖައްސަވަނީ މި‬ ‫ފނި މީރުކަން އެންމެ‬ ‫މައްސަލަ އެވެ؛ މިނިވަންކަމުގެ ޮ‬ ‫ހދުމަށް "ހިނގަން އޮތް ބްރިޖު"‬ ‫ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ޯ‬ ‫ކށްފައިވުމެވެ‪ .‬އެހެންވެ‪ ،‬ހައްގު ގެއްލުމުން‬ ‫ބަންދު ޮ‬ ‫ހދަން ނުކުތުމުގެ މިނިވަންކަން ނެތް‬ ‫އެ ހައްގެއް ޯ‬ ‫ތަނެއްގައި ކުރެވޭނީ‪ ،‬މެމްބަރު އަލީ ހުސެން ވިދާޅުވި‬ ‫ފަދައިން‪" ،‬އަޅުވެތިކަމުގެ" އިހުސާސެވެ‪.‬‬

‫ކޮލަމް ކޯދު‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫‪8‬‬

‫ކީރިތި ޤުރުއާ ްނ‬ ‫ފަހުމްވުމަށް މަގެއް ‪2‬‬ ‫އަ ހު މަ ދު އަ ބު ދުﷲ ސަ އީ ދު‬

‫ޖުލައި ‪2016 ،16‬ގެ އަދަދާ ގުޅޭ‪:‬‬

‫އޭނާގެ އަމިއްލަ ޚިޔާލާއި ރައުޔު ފާޅުކޮށް ކަންކަމާ‬

‫ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި ވެސް ކީރިތި ޤުރްއާން ފަހުމްކޮށް‬

‫އިންޓަނެޓްގައި އޭނާގެ ތަރުޖަމާ އާއި ތަފްސީރު ޝާއިއު‬

‫ދޭތެރޭ ގޮތް ކިޔައިގެންނެވެ‪ .‬އޭނާގެ ތަފްސީރު ބިނާ‬

‫ދެނެގަތުމަށްޓަކައި މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވިފައިވާކަން‬

‫އތެވެ‪ .‬މިއީ ސާދާ ދިވެހި ބަހުން‬ ‫ކުރެވިފައި އެބަ ޮ‬

‫ކުރައްވާފައިވަނީ މި އުސޫލުގެ މައްޗަށެވެ‪ .‬އަދި‬

‫ކންމެވެސް އެއްޗެއް‬ ‫ފާހަގަކޮށް‪ ،‬އެކަމާ ބެހޭ ގޮތުން ޮ‬

‫އެންމެ އާންމު މީހާ އަށް ވެސް ދޭހަވާނޭ ފަދައިން‬

‫އެ ދުވަސްވަރުގެ ބައެއް އިލްމީ ވާހަކަތައް ވެސް‪،‬‬

‫ދަންނަވާލައިފަ އެވެ‪.‬‬

‫ކށްދިނުމުގައި އޭނާގެ‬ ‫އާޔަތްތަކުގެ މާނަ ބަޔާން ޮ‬ ‫އިހުގެ ތަފްސީރުތަކަށް ބަލާލާއިރު އައްތަބަރީ‬ ‫(އަވަހާރަވީ‪310‬ހ‪923/.‬މ‪ .‬ގައި)ގެ ޖާމިޢުލް ބަޔާން‪،‬‬

‫ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ކީރިތި ޤުރުއާން ފަހުމުކޮށް‬

‫ލިޔުއްވާފައިވާ ތަރުޖަމާއަކާއި ތަފްސީރެއް ކަމުގައި‬ ‫މުސައްނިފު އިޝާރަތް ކުރައްވާފައިވެ އެވެ‪.‬‬ ‫އާދެ‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރޭގައި ވެސް ރަސްމީ‬

‫ތަފްސީރުގައި ލިޔެވިފައިވެ އެވެ‪ .‬އޭނާގެ ތަފްސީރު ފޮތް‬

‫ދެނެގަތުމުގެ މަސައްކަތުގެ ވާހަކަ ދައްކާއިރު އެންމެ‬

‫ހިމެނިފައިވަނީ އަމިއްލަ އިޖުތިހާދާއި ރައުޔު ބޭނުން‬

‫ފުރަތަމަ ހިތަށް އަންނަނީ‪ ،‬ރަސްމީ ސިފައެއް ލިބިގެން‪،‬‬

‫ސިފައިގައްޔާއި ނުރަސްމީ ސިފައިގައި އަމިއްލަ‬

‫އާއި އައްސުޔޫތީ (އަވަހާރަވީ ‪910‬ހ‪1505/.‬މ‪.‬‬

‫ކުރައްވައިގެން ލިޔުއްވި ތަފްސީރު ފޮތްތަކުގެ ތެރެއިން‬

‫ދިވެހި ބަހުން ލިޔެވި ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި އާއްމުވި‪،‬‬

‫މީސްމީހުން ވެސް ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ މާނަ ފަހުމްކޮށް‬

‫ގައި)ގެ "އައްދުރް އަލް މަންޘޫރު" ފަދަ ކީރިތި‬

‫އެންމެ މަގުބޫލު އެއްފޮތް ކަމުގަ އެވެ‪.‬‬

‫ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ ތަރުޖަމާގެ ވާހަކަ އެވެ‪ .‬ނަވާރަ‬

‫ދެނެގަތުމަށްޓަކައި މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވިފައިވާ ކަމުގެ‬

‫ކޅު ތަރުޖަމާ ކުރެވިގެން‬ ‫ސަތޭކަ ހަތްދިހައިގެ ކުރީ ޮ‬

‫ހެކި‪ ،‬ދެންމެ މި ނަންގަތް ދެތިން ފޮތުން ވެސް‪،‬‬

‫‪1975‬ގައި ޝާއިއު ކުރަން ފެށުނު ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ‬

‫ލިބެ އެވެ‪ .‬މީގެ އިތުރުން ވެސް ރާއްޖޭގެ އެކިއެކި‬

‫ފތްތަކުން އެންމެ ކުރީގެ‬ ‫ޤުރްއާނުގެ ތަފްސީރު ޮ‬ ‫ޖީލުތަކުގެ މުސްލިމުން ކީރިތި ޤުރްއާން ފަހުމްކޮށް‬

‫ކީރިތި ޤުރްއާން ފަހުމްކޮށް ދެނެގަތުމުގެ‬ ‫މަސައްކަތް މި ޒަމާނުގައިވެސް މުސްލިމުންގެ‬

‫ދިވެހި ތަރުޖަމާގެ ވާހަކަ އެވެ‪.‬‬

‫ކންމެވެސް ވަރަކަށް‬ ‫ދެނެގަތުމަށް ކުރި މަސައްކަތް ޮ‬

‫މެދުގައްޔާއި (އަދި ޣައިރު މުސްލިމުންގެ މެދުގައި‬

‫ނަމަވެސް ފެންނާން އެބަ އޮތެވެ‪ .‬މި ދެންނެވި ފަދަ‬

‫ވެސް) ކުރެވެމުން ދިޔަ އެވެ‪ .‬މިމަގާމުގައި އަޅުގަނޑު‬

‫ތަފްސީރުތަކުގައި ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ އެކިއެކި އާޔަތްތަކާ‬

‫ކށްލަން ބޭނުންވަނީ މި ޒަމާނުގައި ލިޔެވުނު‪،‬‬ ‫ފާހަގަ ޮ‬

‫ސަރުކާރުން ކަނޑައަޅާލެވުނު އިލްމީ ފަސް ބޭފުޅެއްގެ‬

‫ގތުން‪ ،‬ފުރަތަމަ ދެތިން ޖީލުގެ މުސްލިމުންގެ‬ ‫ބެހޭ ޮ‬

‫އަދި މުސްލިމުންގެ މެދުގައި މަގްބޫލުކަން ލިބިފައިވާ‪،‬‬

‫ކމިޓީއަކުންނެވެ‪ .‬ފޮތެއްގެ‬ ‫މައްޗަށް އެކުލަވާލެވުނު ޮ‬

‫އެ ތަރުޖަމާ ކުރެވުނީ އެ ދުވަސްވަރުގެ‬

‫ކޅުގައި ކީރިތި ޤުރްއާން ފަހުމްކޮށް ދެނެގަތުމުގެ‬ ‫ކަން ޮ‬ ‫މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވިފައިވެ އެވެ‪ .‬ޚާއްސަގޮތެއްގައި‬ ‫އައްޑު އަތޮޅުގަ އެވެ‪.‬‬ ‫ސ‪ .‬ހިތަދޫ ޝައިޚު ހުސައިން ރަހާ އާއި‬

‫– އާދެ‪ ،‬އަސްހާބު ބޭކަލުންނާއި ތާބިއީ ބޭކަލުންނާއި‬

‫ތަފްސީރުތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ތަފްސީރެއްގެ ވާހަކަ‬

‫ސިފައިގައި ލިޔެވި ޝާއިއު ކުރެވުމުގެ އިތުރުން‪،‬‬

‫އޭނާގެ އިސް ދަރިވަރުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނުނު ޝައިޚު‬

‫އަދި ތަބައަ ތާބީއީ ބޭކަލުންގެ – ރައުޔުތައް ބަޔާން‬

‫އެވެ‪ .‬ސައްޔިދު ޤުޠްބުގެ (އަވަހާރަވީ ‪1385‬ހ‪1966/.‬މ‪.‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑުން މެދުކެނޑުމެއް ނެތި‪ ،‬ރާއްޖޭގެ‬

‫މޫސާ އަލް މުސްތަފާ އާއި ދެ އިލްމުވެރިން ކީރިތި‬

‫ކުރެވިފައިވެ އެވެ‪ .‬ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ އާޔަތްތައް‪،‬‬

‫ގައި) ޡިލާލުގެ ވާހަކަ އެވެ‪.‬‬

‫ކޅުތަކަށް މި ތަރުޖަމާ އިއްވެމުން ދިޔަ އެވެ‪.‬‬ ‫ކަން ޮ‬

‫ޤުރްއާނުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެއް ލިޔުއްވި ކަމަށްވެ އެވެ‪.‬‬

‫ގތުގައި މި ތަރުޖަމާ ހިމެނިގެން‬ ‫ޝައްކެއް ނެތް ޮ‬

‫އަދި މީގެ އިތުރުން ޖަލާލުއްދީން އަލްމަހައްލީ އާއި‬

‫އެބޭކަލުންނަށް ފަހުމްވެ ވަޑައިގަތް ގޮތާއި އަދި‬

‫މި ތަފްސީރުގެ ވާހަކަ ބުނެލަން ބޭނުންވަނީ‬

‫ކން ކަމެއްގެ މައްޗަށް‬ ‫އެފަހުމްވުން ބިނާވެފައި އޮތީ ޮ‬

‫އެތަފްސީރު ލިޔުން ބިނާކުރެވިފައިވާ މަންހަޖާ‬

‫ދިޔައީ‪ ،‬ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ މާނަ ފަހުމްކޮށް‬

‫(އަވަހާރަވީ ‪864‬ހ‪1459/‬މ‪.‬ގައި) އޭނާގެ ދަރިވަރު‬

‫އތެވެ‪ .‬މިއިން‪ ،‬އިހުގެ‬ ‫ކަން ވެސް ފެންނަން އެބަ ޮ‬

‫ލޖީއާ) ގުޅޭ މުހިއްމު ނުކުތާއެއް ފާހަގަ‬ ‫ތޑޮ ޮ‬ ‫(މެ ޮ‬

‫ބޑު އެހީތެރިކަމުގެ‬ ‫ދެނެގަތުމަށްޓަކައި‪ ،‬ދިވެހިންނަށް‪ޮ ،‬‬

‫ޖަލާލުއްދީން އައްސުޔޫޠީގެ (އަވަހާރަވީ ‪911‬ހ‪1505/.‬މ‪.‬‬

‫މުސްލިމުންގެ މެދުގައި‪ ،‬މިނިވަންކަމާއި އަދި ފޯރިއާ‬

‫ގތުންނެވެ‪ .‬އިހުގެ ތަފްސީރުތަކާއި އަދި‬ ‫ކށްލުމުގެ ޮ‬ ‫ޮ‬

‫ކށްދިން ތަރުޖަމާއަކަށެވެ‪.‬‬ ‫އަތެއް ފޯރު ޮ‬

‫ގައި) "ތަފްސީރު އަލް ޖަލާލައިން" ވެސް ހިތަދޫގައި‬

‫އެކު ކީރިތި ޤުރްއާން ފަހުމްކޮށް ދެނެގަތުމުގެ ގޮތުން‬

‫ފަހުގެ ތަފްސީރުތަކަށް ވެސް ބަލައިލާ އިރު‪ ،‬އާއްމު‬

‫މީގެ އިތުރުން ބައެއް އަމިއްލަ ބޭބޭފުޅުން‬

‫ދިވެހި ބަހަށް ތަރުޖަމާ ކުރެވުނު ކަމަށްވެ އެވެ‪ .‬މިއިން‬

‫ކުރެވުނު މަސައްކަތުގެ ތަސައްވުރެއް ހިތަށް ފެނިގެން‬

‫ގޮތެއްގައި ފެންނަނީ ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ ސޫރަތްތަކުގެ‬

‫ވެސް ދިވެހި ބަހުން ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ ތަރުޖަމާ‬

‫ފޮތެއް ބަލާލުމުގެ ނަސީބު އަޅުގަނޑަކަށް ލިބިފައެއް‬

‫ދެ އެވެ‪.‬‬

‫އާޔަތްތަކަށް ވަކިވަކީން ބަލާލެވިގެން އެ އާޔަތްތަކުގެ‬

‫އާއި ތަފްސީރު ލިޔުއްވާފައިވެ އެވެ‪ .‬މިގޮތުން ދެ‬

‫ނުވެ އެވެ‪ .‬އެހެން ކަމުގައިވިޔަސް‪ ،‬ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި‬

‫ކށްދެއްވާފައިވާ ތަނެވެ‪ .‬ސައްޔިދު‬ ‫މާނަ ބަޔާން ޮ‬

‫ތަފްސީރެއްގެ ވާހަކަ ނަންގަނެލާނަމެވެ‪ .‬އެންމެ ފުރަތަމަ‬

‫ވެސް‪ ،‬ކީރިތި ޤުރްއާން ފަހުމްކޮށް ދެނެގަތުމުގެ ގޮތުން‬

‫ޤުރްއާނުގެ އާޔަތްތައް ފަހުމްކޮށް ދެނެގަތުމުގެ‬

‫ޤުޠްބުގެ ޡިލާލަށް ބަލައިލާއިރު‪ ،‬ފެންނަނީ ސޫރަތްތަކުގެ‬

‫އައްޝައިޚު އަލް މަރްހޫމް މަލިންގޭ ހުސައިން ދީދީ‬

‫މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވިފައިވާކަން މި ކަމުން ވެސް‬

‫މަސައްކަތް ހުއްޓުމެއް ނެތި ކުރި އަށް ގެންދެވުނެވެ‪.‬‬

‫އާޔަތްތައް‪ ،‬އެއާޔަތްތަކުގެ މައިގަނޑު މައުޟޫއުގެ‬

‫(އަވަހާރަވީ ‪1399‬ހ‪1979/.‬މ‪.‬ގައި) ލިޔުއްވި "ކީރިތި‬

‫އަދި ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ އާޔަތްތަކާ މެދު ތަފާތު‬

‫މައްޗަށް ރިއާޔަތް ކުރައްވައި‪ ،‬ބަހާލެވިފައިވާ ތަނެވެ‪.‬‬

‫ޤުރްއާނުގެ ތަރުޖަމާ އާއި ތަފްސީރު" ގެ ވާހަކަ އެވެ‪.‬‬

‫ވިދިގެން އައި ގަރުނުތަކުގައި ވެސް‪ ،‬ކީރިތި‬

‫ރގުވަޅުތަކުން ބަލައި‪ ،‬ވަކި ކަންކަމަށް ތަރުކީޒު‬ ‫ޮ‬

‫އެއަށްފަހު‪ ،‬އާޔަތްތަކުގެ މާނަ އެއާޔަތް ތަކާ ބެހޭ‬

‫މި ތަފްސީރަކީ‪ ،‬އަޅުގަނޑަށް މައުލޫމާތު ލިބިފައިވާ‬

‫ކުރެވިގެން ބަހުސްތައް ކުރެވެމުން ދިޔަ އެވެ‪ .‬ބަހުގެ‬

‫މައުޟޫއާ ގުޅުވައިގެން ބަޔާން ކުރައްވާފައިވާ ތަނެވެ‪.‬‬

‫ގޮތުގައި‪ ،‬ދިވެހި ބަހުން ލިޔެވުނު ފުރަތަމަ ތަރުޖަމާ‬

‫އެނގެ އެވެ‪.‬‬ ‫ކީރިތި ޤުރްއާން ފަހުމްކޮށް ދެނެގަތުމުގެ‬ ‫މަސައްކަތް ކުރި އަށް ގެންދިޔުމަކީ މުހިއްމު ކަމެއްކަން‪،‬‬ ‫ކންމެ މީހަކު ވެސް ދެކޭނޭ ކަމީ‪،‬‬ ‫އެފޮތަށް ލޯބިކުރާ ޮ‬

‫ޤަވާއިދާ އަދި ބަހުގެ އަދަބިއްޔާތުގެ ރޮނގުވަޅުތަކުން‬

‫މި ހައިސިއްޔަތުން ބަލާއިރު‪ ،‬ސައްޔިދު ޤުޠްބުގެ‬

‫އާއި ތަފްސީރެވެ‪ .‬މި ތަރުޖަމާ އާއި ތަފްސީރު‬

‫އތް ކަމެއް ނޫނެވެ‪" .‬މިހާރު"‬ ‫އެއްވެސް ޝައްކެއް ޮ‬

‫ބަލައި އެކަމުގެ މައްޗަށް ތަރުކީޒު ކުރެވިގެންނެވެ‪.‬‬

‫"ޡިލާލު" އަކީ މައުޟޫޢީ ތަފްސީރެއްގެ ގޮތުގައި‬

‫ކށް ޝާއިއު ކުރެވުނީ އިންޑިޔާގައި‬ ‫ފުރަތަމަ ޗާޕު ޮ‬

‫މެދުވެރިކޮށް "ކީރިތ ޤުރްއާން ފަހުމްކޮށް ދެނެގަތުމަށް‬

‫އައްޒަމަޚްޝަރީގެ (އަވަހާރަވީ ‪538‬ހ‪1144/.‬މ‪.‬‬

‫ކަނޑައެޅިދާނެ އެވެ‪ .‬ކީރިތި ޤުރުއާން ފަހުމްކޮށް‬

‫‪1378‬ހ‪1958/.‬މ‪ .‬ވަނަ އަހަރު އެވެ‪ .‬މިއީ މިހާތަނަށް‬

‫މަގެއް"‪ ،‬މި ސިލްސިލާ ހުށަހަޅައިލަނީ ކީރިތި ޤުރްއާން‬

‫ގައި) އަލްކައްޝާފާއި އަބޫހައްޔާނު އަލްޣަރްނާޠީގެ‬

‫ދެނެގަތުމަށް‪ ،‬އެހެން ތަފްސީރުތައް ފަދައިން‪ ،‬މައުޟޫޢީ‬

‫ކށް ލިޔެވި ފެންނަން‬ ‫ދިވެހި ބަހުން އެންމެ ތަފްސީލު ޮ‬

‫ކށް ދެނެގަތުމުގެ މަސައްކަތުގެ އާ އޮށެއް‬ ‫ފަހުމް ޮ‬

‫(އަވަހާރަވީ‪744‬ހ‪1344/.‬މ‪.‬ގައި) އަލްބަހްރުލް މުޙީޠުއިން‬

‫ތަފްސީރުގެ އެހީތެރިކަން ވެސް ވަރަށް މުހިއްމެވެ‪.‬‬

‫އތް ތަރުޖަމާ އާއި ތަފްސީރެވެ‪ .‬މިތަފްސީރު ދެ‬ ‫ޮ‬

‫ކދުލައި އާނިރެއް‬ ‫އިންދުމުގެ ބޭނުމުގަ އެވެ‪ .‬އެއޮށުގައި ޯ‬

‫ބަޔަކަށް ބެހިނގެންވެ އެވެ‪ .‬ފުރަތަމަ ބައިގައި އަލް‬

‫ފަޅުވައި ލެވޭތޯ އެވެ‪ .‬އަދި ކީރިތި ޤުރްއާން ފަހުމްކޮށް‬

‫ތަފާތު އެތައް ވާހަކަތައް ހިމެނެ އެވެ‪ .‬އެކިއެކި‬

‫ފާތިހާ ސޫރަތުން ފެށިގެން އައްނަޙްލު ސޫރާތާއި (ސޯޅަ‬

‫ދެނެގަނެގަތުމުގެ މަސައްކަތުގެ ސިލްސިލާ އަށް ބޮޅެއް‬

‫ކަންކަމާ ބެހޭ ހުކުމްތަކެވެ‪ .‬އިއުތިގާދީ ވާހަކަތެކެވެ‪.‬‬

‫ވަނަ ސޫރަތާއި) ހަމަ އަށް ތަރުޖަމާ ލިޔެވިފައިވެ އެވެ‪.‬‬

‫ތ އެވެ‪ .‬އެކަމަށް އެހީތެރިވުމުގެ ގޮތުން‬ ‫އިތުރު ކޮށްލެވޭ ޯ‬

‫އައިސްފައިވާ ހުކުމްތައް ދެނެގަތުމުގެ މައްޗަށް ބުރަވެ‪،‬‬

‫ތާރީޚީ ވާހަކަތެކެވެ‪ .‬މި ތަފާތު ވާހަކަތައް‪،‬‬

‫ނޮވެލްޓީން ކުރެވުނު ޗާޕުގެ މި ބައިގައި‪ ،‬ހަތަރު ޖިލްދު‬

‫ކށްލަ ދިނުމުގެ މަގުސަދުގަ އެވެ‪.‬‬ ‫އަތެއް ފޯރު ޮ‬

‫އެ ރޮނގުވަޅުން ބަލައިލެވިގެން ވެސް ތަފްސީރުތައް‬

‫ބައެއް ފަހަރު‪ ،‬އެއް ސޫރަތެއްގައި ހިމެނިފައިވަނީ‬

‫އެކުލެވިގެންވެ އެވެ‪.‬‬

‫ލިޔެވުނެވެ‪ .‬އަލްޤުރްތުބީގެ (އަވަހާރަވީ ‪671‬ހ‪1273/.‬މ‪.‬‬

‫ކީއްވެގެންކަމާއި އެ ވާހަކަތަކާ ގުޅޭ މައިގަނޑު‬

‫ގތުން ލިޔެވިފައިވާ‬ ‫ގައި) އަލްޖާމިއު ހިމެނިފައިވަނީ މި ޮ‬

‫ކބައިކަން‪ ،‬މައުޟޫއީ ތަފްސީރުތަކުން‬ ‫މައުޟޫއަކީ ޮ‬

‫މިދެންނެވި ކަންކަމުގެ މައްޗަށް ތަރުކީޒު ކުރެވިގެން‬ ‫ލިޔެވުނު ދެތަފްސީރެވެ‪.‬‬ ‫ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި އެކި ކަންކަމާ ބެހޭ ގޮތުން‬

‫ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ ސޫރަތްތަކުގައި ގިނަ ފަހަރު‬

‫އަދި ދެ ވަނަ ބައިގައި އަލް އިސްރާއު ސޫރަތުން‬ ‫(ސަތާރަ ވަނަ ސޫރަތުން) ފެށިގެން އައްނާސު‬

‫މި މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދިޔުމުގެ ތައުފީގު‬ ‫ދެއްވުމަށް އެދި މާތްﷲގެ ހަޟްރަތަށް ދުއާ ކުރާ ހާލުގަ‬ ‫ކށްދެއްވި ކަމަށްޓަކައި "މިހާރު"ގެ‬ ‫އެވެ‪ .‬މި މަގު ފަހި ޮ‬

‫އެންމެ މަޝްހޫރު އެއް ތަފްސީރު ފޮތް ކަމުގަ އެވެ‪.‬‬

‫ސާފުވެގެންދެ އެވެ‪ .‬އަދި‪ ،‬ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ‬

‫ސޫރަތާއި (ސަތޭކަ ސާދަ ވަނަ ސޫރަތާ) ހަމަ އަށް‬

‫އިދާރާ އަށް ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ‪ .‬ކިޔުންތެރިންގެ‬

‫ރގުވަޅަކުން ބެލެވިގެން ވެސް‬ ‫އިލްމީ އަދި ފަލްސަފީ ޮ‬

‫ސޫރަތްތަކުގެ އާޔަތްތަކަކީ އެއް އާޔަތާ އަނެއް އާޔަތް‬

‫ތަރުޖަމާ އާއި ތަފްސީރު ލިޔެވިފައިވެ އެވެ‪ .‬ނޮވެލްޓީން‬

‫ކިބައިން އެދެނީ ފާޑުކިޔުމުގެ ނަޒަރަކުން ލިޔުން ކިޔައި‬

‫ގތުން ލިޔެވުނު އެންމެ‬ ‫ތަފްސީރުތައް ލިޔެވުނެވެ‪ .‬މި ޮ‬

‫ގުޅި ލާމެހިފައިވާ ވަހުދާއެއްކަން‪ ،‬ޔުނިޓެއްކަން ވެސް‪،‬‬

‫ޗާޕުކުރެވުނު މިބައިގައި ތޭރަ ޖިލްދު ހިމެނެ އެވެ‪ .‬އާދެ‪،‬‬

‫ކުށެއް ވާނަމަ އެކަން ފާހަގަ ކޮށްލަ ދިނުމެވެ‪ .‬އަދި‬

‫ފތެއްކަމުގައި ހިމެނިފައި އޮތީ‬ ‫މަޝްހޫރު ތަފްސީރު ޮ‬

‫މައުޟޫއީ ތަފްސީރުތަކުން ފެނިގެންދެ އެވެ‪.‬‬

‫މިފޮތް ކަރުދާހުގައި ލިޔެވި ޝާއިއު ކޮށް އާއްމުންނަށް‬

‫އުފެދޭ ސުއާލުތަކާއި ލިޔުމުގައި ސާފުކޮށް ބުނެނުދެވި‬

‫ފަޚްރުއްދީން އައްރާޒީގެ (އަވަހާރަވީ ‪605‬ހ‪1209/.‬މ‪.‬‬

‫ކީރިތ ޤުރްއާނުގެ މާނަ ފަހުމްކޮށް ދެނެގަތުމަށް‪،‬‬

‫އތެވެ‪ .‬އަދި ހަމަ އެހެންމެ‬ ‫ލިބެން މިހާރު އެބަ ޮ‬

‫ހުރި ކަންކަން ވެސް ފާހަގަ ކޮށްލަ ދިނުމެވެ‪ .‬އެ‬

‫ގައި) "މަފާތީހު އަލްޣައިބް" ނުވަތަ މަޝްހޫރު ނަމުން‬

‫އިހާއި އަދި މިހާރުގެ މަސައްކަތްތަކަށް ކުރު ގޮތަކަށް‬

‫ފތް ބަލައިލުމުގެ ފުރުސަތު‬ ‫އިންޓަނެޓުން ވެސް މި ޮ‬

‫ކށް‪ ،‬ސުވާލުތަކުގެ ޖަވާބު ހޯދައި އަދި‬ ‫ކުށްތައް އިސްލާހު ޮ‬

‫ނަމަ‪" ،‬އައްތަފްސީރު އަލް ކަބީރު" އެވެ‪.‬‬

‫ނަމަވެސް އަލިއަޅުވައިލުމުގެ ބޭނުމަކީ‪ ،‬އެފޮތަކީ‪،‬‬

‫އތެވެ‪ .‬މި ކަމަށްޓަކައި ނޮވެލްޓީގެ މަސްއޫލު‬ ‫އެބަ ޮ‬

‫ސާފުނުވެ ހުރި ކަންކަން ސާފު ކޮށްދެވޭތޯ މަސައްކަތް‬

‫ކުރިން ވެސް ދެންނެވި ފަދައިން‪ ،‬ވިސްނައި ފަހުމްކޮށް‬

‫ފަރާތްތަކަށް ޚާއްސަ ޝުކުރެއް އަދާ ކުރަން ޖެހެ އެވެ‪.‬‬

‫ކުރުމަށްޓަކަ އެވެ‪ .‬ދެ ވަނަ ބައިގައި އަލްފާތިޙާ‬

‫ގތުގައި‪ ،‬ހައްގާ ހަމަ‬ ‫އައްރާޒީ ދެކިވަޑައިގަންނަވާ ޮ‬

‫ދެ ވަނަ އަށް ފާހަގަ ކޮށްލަން ބޭނުންވަނީ‬

‫ސޫރަތުގެ‪ ،‬އާދެ‪ ،‬އަލްހަމްދު ސޫރަތުގެ މާނައިގެ މައްޗަށް‬

‫އަށް ވާސިލުވެވޭނީ މާތްﷲ އިންސާނާ އަށް ދެއްވާފައިވާ‬

‫ފތެއްކަން ފާހަގަ ކޮށްލުމަށްޓަކަ‬ ‫ދެނެގަތުމަށް އޮތް ޮ‬

‫ބުއްދި އާއި ސިކުނޑި ބޭނުން ކޮށްގެންނެވެ‪ .‬އޭނާގެ‬

‫ލބިކުރާ ކޮންމެ‬ ‫އެވެ‪ .‬އަދި‪ ،‬ކީރިތި ޤުރްއާނަށް ޯ‬

‫ޅ‪ .‬ހިންނަވަރު އައްޝައިޚު އަލްމަރްހޫމު އަބޫބަކުރު‬

‫ބަލައިލަން ގަސްދުކުރަމުން އަޅުގަނޑުގެ މުގައްދިމާ މި‬

‫ކިބައިގައިވާ އުނގެނުމާއި ވިސްނުމާއި އަދި ފިކުރު‬

‫މީހަކަށް ވެސް ކީރިތި ޤުރްއާން ފަހުމްކޮށް ދެނެގަތުމަށް‬

‫އިބްރާހިމް އަލީ ‪ 2006‬ވަނަ އަހަރު ލިއުއްވި ތަރުޖަމާ‬

‫ހިސާބުން ނިންމާލަމެވެ‪.‬‬

‫ކުރުމުގެ ބާރާއި ގާބިލިއްޔަތު ބޭނުން ކޮށްގެންނެވެ‪.‬‬

‫މަސައްކަތް ކުރުމަށް ހިތްވަރު ދިނުމަށްޓަކަ އެވެ‪.‬‬

‫އާއި ތަފްސީރުގެ ވާހަކަ އެވެ‪ .‬އަދި މިހާތަނަށް‬

‫އަދި‪ ،‬އެ އަށް ފަހު‪ ،‬އެއްޗެހި ފަހުމުކޮށް ދެނެގަނެ‪،‬‬

‫އަޅުގަނޑުގެ މިމުގައްދިމާ ނިންމާލަން ގަސްދުކުރަނީ‬

‫ކަރުދާހުގައި ލިޔެ ޝާއިއު ކުރެވިފައި ނެތަސް‪،‬‬

‫ރިޕޯޓް‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހެކޭ‬ ‫ކިޔާވަރެއް ނު ވޭ‬

‫‪9‬‬

‫"މިހާރު ސަރުކާރުން‬ ‫މެމްބަރުންގެ ކައިރީގައި‬ ‫ގުދަށް އޮންނާށޭ ބުނެފިއްޔާ‬ ‫އޮންނަ ޖެހޭނީ ގުދަށް‪.‬‬ ‫މެމްބަރުންގެ ނެތް އަމިއްލަ‬ ‫ހިޔާލެއް‪ ،‬ފިކުރެއް‪ "،‬ޒާހިރު‬ ‫ކމިޓީ ސްޓޭޖަށް ވެސް ނުގޮސް‪،‬‬ ‫ބައެއް ހާލަތުގައި ޮ‬ ‫އަވަސް އަރުވާލައިގެން ކަންކަން ނިންމާލާ ތަން‪ .‬ދެން‬ ‫[ސަރުކާރުން] ބޭނުން ނުވާ ގޮތަށް ވޯޓުދީ ނުވަތަ‬ ‫ވާހަކަ ދައްކާ ކަމަށް ވަންޏާ މި އަންނަނީ ކޮންމެވެސް‬ ‫ކަހަލަ ފިއްތުންތަކެއް‪ "،‬ޒާހިރު ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫ގތުގައި މަޖިލިހުގެ ކަންކަން‬ ‫އޭނާ ފާހަގަކުރެއްވި ޮ‬ ‫އތީ ސަރުކާރަށެވެ‪ .‬އެއީ‬ ‫އިސްލާހު ކުރެވެން ޮ‬ ‫ސަރުކާރުގެ ފުރިހަމަ ބާރު މަޖިލިހުގެ އަޣުލަބިއްޔަތު‬ ‫މެމްބަރުންނަށް އޮތުމުންނެވެ‪.‬‬ ‫"މިހާރު ސަރުކާރުން މެމްބަރުންގެ ކައިރީގައި‬ ‫އންނާށޭ ބުނެފިއްޔާ އޮންނަ ޖެހޭނީ ގުދަށް‪.‬‬ ‫ގުދަށް ޮ‬ ‫މެމްބަރުންނަށް ނެތް އަމިއްލަ ހިޔާލެއް‪ ،‬ފިކުރެއް‪"،‬‬ ‫ޒާހިރު ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫ކުރިން ވާހަކަ ދެއްކެވި މަޖިލިހުގެ ކުރީގެ‬ ‫މެމްބަރުގެ ނަޒަރުގައި މިހާރު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް‬ ‫ބޑު މައްސަލަ އަކީ‪ ،‬މަގާމުގެ‬ ‫ކުރިމަތިވެފައިވާ އެންމެ ޮ‬ ‫މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ބޭރުން ގިނަގުނަ ފައިދާތަކެއް ވުމެވެ‪.‬‬ ‫މެމްބަރަކަށް ވުމުން ލިބޭ މަންފާތައް މާ ބޮޑުވުމުގެ‬ ‫ކންމެ ކަމަކަށް‬ ‫ނަތީޖާ އަކީ ސަރުކާރުން ބޭނުންވާ ޮ‬ ‫އިޖާބަ ދިނުމެވެ‪.‬‬ ‫"ނުރަސްމީ ނާޖާއިޒް ފައިދާތަކެއް ލިބޭ ބައެއް‬ ‫މެމްބަރުން އެބަތިއްބެވި ކަމަށް މިވަނީ‪ .‬އެހެންވީމާ އެ‬ ‫ކަންކަން ހުރީމާ ދެން ރައްޔިތުންގެ ހައްގުގައި ކުރެވޭނެ‬

‫ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ޖަލްސާއެއް ކުރިއަށް ގެންދަނީ‪ޮ ---.‬ފޓޯ‪ :‬މަޖިލިސް‬

‫ޖރިޓީ މައްސަލަ އަށް‬ ‫މާ ބޮޑު ކަމެއް ނެތީ‪ .‬މި މެ ޯ‬ ‫ބޑީ މެމްބަރުންނަށް ލިބޭ ޒާތީ‬ ‫ވުރެ އަޅުގަނޑަށް ޮ‬

‫އަ ހު މަ ދު ހަ މް ދޫ ން‬

‫ކށްލާނަމެވެ‪ .‬އެކިއެކި‬ ‫ދެ މިސާލެއް ފާހަގަ ޮ‬

‫ނަމަވެސް‪ ،‬އެކިއެކި ޕްރެޝަރުތަކާ ހެދި އެ ވިސްނުން‬

‫އޭގެ މާނަ އަކީ ބިލްތަކާއި މައްސަލަތަކަށް ހުޅިވިފައިވާ‬

‫ބައެއް މެމްބަރުން ވަނީ ބަދަލުކޮށްފަ އެވެ‪.‬‬

‫މާހައުލެއްގައި ބަހުސް ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ހަނިކުރުމެއް‬

‫މި ބުނެވުނީ މިހާރުގެ ސަރުކާރަށް ފުރިހަމަ‬

‫ނޫނެވެ‪ .‬އެކަމަކު މިހާރު ޔަގީނުން ވެސް އެކަން‬

‫އތް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ބާރުގަދަ‬ ‫އަޣުލަބިއްޔަތު ޮ‬

‫އެބަފެނެ އެވެ‪ .‬ދައުލަތުގެ މާލިއްޔާއިން ކުރަންޖެހޭ‬

‫މިނިސްޓްރީތަކުގެ މިނިސްޓަރުންގެ ލަފައާއެކު ޕާމަނަންޓް‬

‫ކަމުގެ ވަރަށް ކުޑަކުޑަ ދެ މިސާލެވެ‪ .‬މިއަށް ވުރެ‬

‫ހޭދައާ ގުޅޭ އިސްލާހެއް ނުވަތަ ހުށަހެޅުމެއް ސަރުކާރު‬

‫ސެކްރެޓަރީން އައްޔަން ކުރުމަށް ސިވިލް ސާވިސް‬

‫ގންޖަހާފައި‬ ‫ބޮޑެތި ކަންތައްތައް ވެސް މުޅި ގައުމަށް ޮ‬

‫ފިޔަވައި އެހެން މެމްބަރުންނަކަށް ހުށަހެޅޭކަށް ނެތެވެ‪.‬‬

‫ގާނޫނަށް ސަރުކާރުގެ މެމްބަރަކު ހުށަހެޅުއްވި އިސްލާހު‬

‫މި މަޖިލިހުން ވަނީ ނިންމައިފަ އެވެ‪.‬‬

‫އެ ފުރުސަތު ވަނީ ބަންދުކޮށްފަ އެވެ‪.‬‬

‫މިހާރުގެ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ބާރުގަދަ ކަމުގެ‬

‫ކމިޓީއަށް ހުށަހެޅި އެވެ‪.‬‬ ‫ދިރާސާ ކުރުމަށް ކަމާ ގުޅޭ ޮ‬

‫"އެންމެ ކުޑަމިނުން އެ ފުރުސަތު ވެސް ދޭ‬

‫އެއީ ވަރަށް ކުޑަކުޑަ އިބާރާތެއް ހިމެނޭ އިސްލާހެއް‬

‫ކޅުންލާކަށް ނެތެވެ‪ .‬ސަރުކާރުން‬ ‫ވާހަކަ ދައްކައި ޮ‬

‫ކށް ގޮތްތަކެއް ހޯދޭނެ‪.‬‬ ‫ނަމަ‪ ،‬އެއަށް މަޝްވަރާ ޮ‬

‫ނަމަވެސް މުޅި ސިވިލް ސާވިސް އަށް އަސަރު‬

‫ގތަށް‪ ،‬އެއްވެސް ބަދަލެއް ނުގެނެސް ކަންކަން‬ ‫ހުށަހަޅާ ޮ‬

‫ފަހަރެއްގައި ދައުލަތުން އާންމު ފަރުދުންނަށް ކުރަންޖެހޭ‬

‫ކުރާނެ އިސްލާހެކެވެ‪ .‬އެކަމަކު ސިވިލް ސާވިސް‬

‫ފާސްކުރުމަކީ މިއަދު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގައި އާންމު‬

‫މުހިންމު ހޭދައަކާ ގުޅޭ އިސްލާހެއް ވެސް މެމްބަރަކު‬

‫ކޮމިޝަންގެ މެމްބަރުންނާއި ޕާމަނަންޓް ސެކްރެޓަރީން‬

‫ކަމެކެވެ‪ .‬މަޖިލިހުގައި ‪ 87‬މެމްބަރުން ތިއްބަވާއިރު‬

‫ހުށަހަޅުއްވަން ބޭނުންވެދާނެ‪ .‬މަޖިލިހުގެ ސުޕަ މެޖޯރިޓީ‬

‫ކށް‪ ،‬އެބޭފުޅުންގެ ވިސްނުން ހުރި‬ ‫ކމިޓީއަށް ހާޒިރު ޮ‬ ‫ޮ‬

‫ސަރުކާރަށް ނިސްބަތްވާ ‪ 56‬މެމްބަރުން ހިމެނުމަކީ‬

‫އތް އިރު‪ ،‬އެންމެ ކުޑަމިނުން އެފަދަ‬ ‫ސަރުކާރަށް ޮ‬

‫ކޅު އެމްޑީޕީގެ މެމްބަރަކު‬ ‫ގޮތް ހަމައެކަނި ބަލާލަން އިދި ޮ‬

‫ސަރުކާރުގެ ބާރުގަދަކަން ދައްކުވައިދޭ ރީތި މިސާލެކެވެ‪.‬‬

‫ކަންކަމާ ގުޅޭ މަޝްވަރާ އަށް ޖާގަ ނުދޭންޖެހޭ‬

‫ހުށަހެޅުއްވުމުން ވަގުތުން އެކަން ބޮލާލައި ޖެހި‬

‫ކޮންމެ ކަމެއްގައި ވެސް ސަރުކާރުން ބޭނުންވާ ގޮތަށް‬

‫ސަބަބެއް ނުވިސްނޭ‪ .‬ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތުން ކުރަންޖެހޭ‬

‫އެވެ‪ .‬މިއީ ހަގީގަތުގައި ކުޑަކުޑަ ކަމެކެވެ‪ .‬އެކަމަކު‬

‫"ރަބަ ސްޓޭމްޕް" ޖެހުން ނޫން ކަމެއް މިއަދަކު‬

‫ހޭދައަކަށް އަސަރުކުރާ ކަމަކާ ގުޅޭ އިސްލާހެއް‬

‫ގތަށް އެ އިސްލާހު ކޮމިޓީން‬ ‫ސަރުކާރުން ބޭނުންވި ޮ‬

‫ނެތެވެ‪ .‬މަޝްވަރާ އާއި ބަހުސް ކުރުމުގެ އެއްވެސް‬

‫ވެސް ހުށަހެޅެން ވާނެ‪ "،‬ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް އަދި‬

‫ފާސްކުރަން ނެގީ ގާތްގަނޑަކަށް ‪ 15‬މިނިޓެވެ‪ .‬މާ ބޮޑު‬

‫ބޭނުމެއް ނެތް ކަހަލަ އެވެ‪ .‬ވަޒީރުންނާ ސުވާލު‬

‫ގާނޫނުއަސާސީ އިސްލާހުކުރި ހާއްސަ މަޖިލިހުގައި‬

‫ބަހުސެއް ނެތެވެ‪ .‬ސަރުކާރުގެ މެމްބަރުންގެ ވިސްނުމަކީ‬

‫ކުރުމަކީ ގާނޫއަސާސީން މަޖިލިހުގެ މެމްބަރުންނަށް‬

‫ވެސް މަސައްކަތް ކުރެއްވި މެމްބަރަކު ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ބޑު ބަހުސަކަށް ނުގޮސް އަވަހަށް‬ ‫ކމިޓީގައި ޮ‬ ‫ޮ‬

‫ލިބޭ ހައްގަކަށް ވިޔަސް‪ ،‬އެ ހައްގު ނުލިބި ވެސް‬

‫ނިންމާލުމެވެ‪.‬‬

‫ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ކުރީގެ ރައީސް ސީނާ‬

‫އެތައް ދުވަހެއް ވަންދެން ބައެއް މެމްބަރުން ތިއްބަވަން‬

‫އަހުމަދު ޒާހިރު ވިދާޅުވީ މަޖިލިހުގައި މެޖޯރިޓީ އޮންނަ‬

‫ކޅު މެމްބަރުން ވަޒީރުންނާ ސުވާލު‬ ‫ޖެހުނެވެ‪ .‬އިދި ޮ‬

‫ގތަކަށް ކަންކަން ކުރައްވާނެ ކަމަށް‬ ‫ބަޔަކު ބޭނުން ޮ‬

‫ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމުގެ އެތައް ނޫސްވެރިންނަކާއި‬

‫ކުރުމަކީ ވެސް އެއީ ސަރުކާރުގެ ބައެއް މެމްބަރުންނަށް‬

‫އޭނާ ގަބޫލު ކުރައްވާ ކަމަށެވެ‪ .‬އަދި މެޖޯރިޓީ ބޭނުންވާ‬

‫މޯލްޑިވްސް މީޑިއާ ކައުންސިލް އަދި ގައުމުގެ އެތައް‬

‫ހަޖަމް ކުރެވޭ ކަމަކަށް ބައެއް ހާލަތްތަކުގައި ނުވެ‬

‫ގޮތަށް ކަންކަން ފާސްވުމަކީ ވެސް މި ހާލަތުގައި ވާނެ‬

‫އަނެއް ކަމެވެ؛ އަބުރު ރައްކާތެރި ކުރުމާއި ހިޔާލު‬

‫ބޑުވާއިރު ވެސް‪ ،‬ސަރުކާރުގެ މެމްބަރުން‬ ‫ބަޔަކު ކަން ޮ‬ ‫ގތަށް ފާސްކޮށް‬ ‫ފުރަތަމަ ބޭނުންވީ‪ ،‬އެ ބިލް ހުށަހެޅި ޮ‬

‫ގތް ކަމަށް އޭނާ ދެކެވަޑައިގަންނަވަ އެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬

‫އެވެ‪.‬‬ ‫ސަރުކާރަށް ގާނޫނު ހަދާ މަޖިލިހުގެ އަޣުލަބިއްޔަތު‬

‫"އެކަމަކު ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ބަހުސް ކުރެވެން‬

‫ބޑުވުން ފާޅުކުރާ ނޫސްވެރިންނާ‬ ‫ނިންމައިލުމަށެވެ‪ .‬ކަން ޮ‬

‫ގތަށް ހުރިހާ ކަމެއް ކުރުން ހެއްޔެވެ؟‬ ‫ލިބުމަކީ މި ޮ‬

‫ކންމެ ކަމެއްގައި ވެސް ދެ ގޮތަށް ބަހުސް‬ ‫ވާނެ‪ޮ .‬‬

‫ބައްދަލު ކުރަން ވެސް އެ ބިލް ހުށަހެޅުއްވި މެމްބަރު‬

‫ޖރިޓީ ލިބިފައި އޮތް ނަމަ‬ ‫ރަނގަޅު ވާހަކައެކެވެ‪ .‬މެ ޯ‬

‫ކުރެވޭނެ‪ .‬ކަމަކުން ރައްޔިތުންނަށް ވާނެ ގެއްލުމާއި‬

‫ބޭނުމެއް ނުވި އެވެ‪ .‬މަޝްވަރާކޮށް‪ ،‬ބިލްގައި ހުރި‬

‫ސަރުކާރުން ބޭނުން ކަމެއް ކުރެވޭނެ އެވެ‪ .‬ދުނިޔޭގެ‬

‫ފައިދާ އެނގޭނީ ދެ ފަރާތުގެ ހިޔާލު ވެސް އެނގިގެން‪.‬‬

‫ހދަން ފުރަތަމަ ދެކޮޅު ހެދި‬ ‫ބޑުވުންތަކަށް ހައްލެއް ޯ‬ ‫ކަން ޮ‬

‫އެހެން ގައުމުތަކުގައި ވެސް އެކަން ކުރެ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު‬

‫ކށްގެން‪ .‬އެކަމަކު މިހާރު މި ފެންނަނީ‬ ‫މަޝްވަރާ ޮ‬

‫މަންފާ‪ .‬އަމިއްލަ ޖީބަށް އެއްޗެހިތަކެއް ލިބޭތީ އޭގެ‬ ‫އަސަރު މި ފެންނަނީ‪ "،‬އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫ސީނާ ޒާހިރު ވިދާޅުވީ ސަރުކާރުން ބޭނުންވާ‬ ‫ވޓު ނުދީ‪ ،‬ނުވަތަ އެއާ ދެކޮޅު ހިޔާލެއް‬ ‫ގޮތަށް ޯ‬ ‫ފާޅުކޮށްފި ނަމަ‪ ،‬ސަރުކާރު ހިންގާ ޕާޓީން ކަނޑާލުމުގެ‬ ‫އތުމަކީ ވެސް މި ހިސާބަށް ދާން ޖެހުނު‬ ‫ބިރު ޮ‬ ‫ކަމެއް ކަމަށެވެ‪ .‬އޭގެ ބަދަލުގައި‪ ،‬ޕާލަމެންޓްރީ‬ ‫ގުރޫޕުގެ ތްރީލައިން ވިޕާ މެމްބަރަކު ހިލާފުވެއްޖެ ނަމަ‪،‬‬ ‫މަޖިލިހުގައި އެއިރަކު މެމްބަރަކު ހުންނެވި ކޮމިޓީ‬ ‫ބަދަލުކުރުން ފަދަ ކަންތައް ކުރެވޭނެ ކަމަށް އޭނާ‬ ‫ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫"ގާނޫނުއަސާސީގައި ވެސް މި އޮންނަނީ‬ ‫ޑިމޮކްރެޓިކް އުސޫލުން ކަންކަން ކުރާށޭ ބުނެފައި‪ .‬އެއާ‬ ‫ގތަށް އަމަލު ކުރާ ކަމަށް ބުނުމަށް ވުރެ ބޮޑަށް‬ ‫އެއް ޮ‬ ‫އަމަލީ ގޮތުން އެކަން ކުރާކަން ދައްކަންވީ‪ .‬މަޖިލީހުގައި‬ ‫އތީ ސަރުކާރަށް ކަމަށް ވާއިރު‪،‬‬ ‫ފުރިހަމަ ބާރު ޮ‬ ‫ކށް‪ ،‬ތަފާތު ހިޔާލަށް ވެސް‬ ‫ކަންކަމާ މެދު މަޝްވަރާ ޮ‬ ‫ގތުން ސަރުކާރުން ދައްކައި‬ ‫ޖާގަ އޮތްކަން އަމަލީ ޮ‬ ‫ދިނުމުން މިކަން ރަނގަޅު ކުރެވޭކަށް ނެތް‪ "،‬ޒާހިރު‬ ‫ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަކީ ރައްޔިތުންގެ އަޑު އިއްވާ‬ ‫ކށްފައި ވިޔަސް އެއީ‬ ‫ތަނެއްގެ ގޮތުގައި ލޭބަލް ޮ‬ ‫ނަމަކަށް އޮތް ތަނެކެވެ‪ .‬އެތަނުގައި އިއްވަނީ މެޖޯރިޓީ‬ ‫ނރިޓީގެ ފިކުރަށް ތާއީދު‬ ‫އތް ބައެއްގެ އަޑެވެ‪ .‬މައި ޯ‬ ‫ޮ‬ ‫ކުރުމާއި އެމީހުންގެ ހިޔާލު މަޖިލިހުގައި ފާޅުކުރުން‬ ‫ހަނިވާ ނަމަ‪ ،‬އެއީ މައްސަލައެކެވެ‪ .‬ގަބޫލު ކުރިޔަސް‬ ‫ނުކުރިޔަސް މަޖިލިހުން މިއަދު އެކަން އެބަ ފެނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ސަރުކާރުން ބޭނުންވާ ކަންކަން ކުރެވޭއިރު‪ ،‬ހުށަހަޅާ‬ ‫ކަމަކާ ގުޅިގެން ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި މަޝްވަރާ ކުރުމުގެ‬ ‫ވިސްނުން ފެންނަނީ މަދު ފަހަރެއްގަ އެވެ‪.‬‬

‫ކޮލަމް‬

‫މޫ ސާ ލަ ތީ ފު‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫‪11‬‬

‫"ކީއް ކުރާނީ‪ ،‬އަހަރެމެންނަށް‬ ‫މި ނޫން ގޮތެއް ނެތް"‬ ‫އެވެ‪ .‬ފަހު ފަސް އަހަރު ދިޔައީ އެ ކޮންޓްރޯލް ނެތި‬ ‫އެވެ‪ .‬އެކަމަކު މިހާރު ރާއްޖެ އިން ފެންނަ ފަދަ‬

‫ރާއްޖޭގެ މިނިވަން ރަން ޔޫބީލްގެ އަހަރު‬ ‫ބަނަވާނެކަމުގެ ކުޑަކުޑަ ނިޝާންތަކެއް ‪ 2014‬ގެ‬

‫އިލްމީ އަދި މައުލޫމާތު ހުރި ދިވެހިންނެއް‪ ،‬މައުމޫންގެ‬

‫ކޅު ފެންނަން ފެށި އެވެ‪ .‬އެކަމަކު ‪ 2015‬ގައި‬ ‫ފަހު ޮ‬

‫ބޑު ބައެއްގައި ނުއުފެދެ އެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫ވެރިކަމުގެ ޮ‬

‫ބޑެތި މައްސަލަތަކެއްގެ ތެރެއަށް‬ ‫މުޅި ގައުމު އެހާ ޮ‬

‫މިހާރުގެ ޒަމާނީ ވަސީލަތްތަކެއް ވެސް ނެތެވެ‪ .‬އެ ދެ‬

‫ވެއްޓި‪ ،‬އެ އުފާވެރި އަހަރުގެ ކިލަނބުކަން އެ‬

‫ބައި އެކުވުމުން‪ 1980 ،‬އާއި ‪1990‬ގެ އަހަރުތަކުގައި‬

‫މިންވަރަށް އުފެދިދާނެއޭ އެކަކު ވެސް ހިއެއްނުކުރާނެ‬

‫މައުމޫން ވެރިކަން ކުރެއްވި ގޮތަށް މިހާރު‬ ‫ރާއްޖޭގެ ވެރިންނަށް ވެރިކަމެއް ނުކުރެއްވޭނެ އެވެ‪.‬‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫ގާނޫނުއަސާސީއާ ކަނޑައެޅިގެން ފުށުއަރާ ގާނޫނުތަކުން‬

‫ރައްޔިތުންގެ ފަރާތުން ދިން މިނިވަން ޖާފަތުގެ‬ ‫ތެރެއަށް ހިޔާނާތް ވަދެ‪ ،‬ރަހަތަކުގެ މީރުކަން ވަގަށް‬

‫ރައްޔިތުން ބިރުގެންނެވިޔަސް‪ ،‬ފާޑުކިޔުން ކުރިއަށް‬

‫ގެންދިއުން އެކަންޏެއް ނޫނެވެ‪ .‬އެ ރަސްމީ ހަފުލާގައި‬

‫ގެންދާނެ ނިޒާމް އަދުގެ ޓެކްނޮލޮޖީން ވަނީ ފަހިކޮށްދީފަ‬

‫ބައިވެރިވެވަޑައިގެންނެވި ބޭރުގެ ހަމައެކަނި ވެރިޔާ‬

‫އެވެ‪.‬‬ ‫ވިސްނޭ މަދު ބަޔަކު‪ ،‬ނުވިސްނޭ ގިނަ ބަޔަކާ‬

‫ސްރީ ލަންކާގެ ރައީސް މައިތުރިޕާލާ ސިރިސޭނާ‬ ‫އަށް ފަރިއްކުޅުވާނެ އެއްޗެއް ލިބިވަޑައިގަތުން‬

‫ފރުކޮށްދޭނެ އެވެ‪ .‬އަދި އެ‬ ‫ހަމައަށް މައުލޫމާތު ޯ‬

‫ލަސްވެ‪ ،‬ދިވެހިންގެ މެހެމާންދާރީގެ އަގު ވެއްޓުން‬

‫ދންވެ ފައްކާވެ‪ ،‬އޭގެ ބޭނުން ހިފޭނެ‬ ‫މައުލޫމާތު ޮ‬

‫އެކަންޏެއް ވެސް ނޫނެވެ‪ .‬ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން‬

‫ދުވަސް ވެސް ނުފެންނާނެއޭ ހީކޮށްގެން ނުވާނެ އެވެ‪.‬‬

‫ކށްލަން ނައިބު ރައީސް އަހުމަދު އަދީބު‬ ‫އަވަހާރަ ޮ‬

‫އެކަމަށް މެދުވެރިވާނީ ނުބައި ވަގުތެއްގައި އެޅޭ ނުބައި‬

‫އަޑީގައި ހުންނަވައި ދެއްވި ހަމަލާ އާއި ރައްޔިތުންގެ‬

‫އެންމެ ފިޔަވަޅެކެވެ‪ .‬ޖަލުގައި ހިނގި ހަމަނުޖެހުމެއްގެ‬

‫ބޑު ވައްކަމުން‬ ‫މުދަލުން ކުރި ‪ 1.2‬ބިލިއަން ރުފިޔާގެ ޮ‬

‫ސަބަބުން‪ ،‬ބާރުގަދަ ރައީސް މައުމޫނަށް އިސްލާހީ‬

‫ވެސް ރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމުގެ ރަން ޔޫބީލް އަހަރު‬

‫އެޖެންޑާއެއް އިއުލާންކުރައްވަން ޖެހިވަޑައިގަންނަވާ‬

‫ނިވާކޮށްލީ‪ ،‬ހަގީގަތުގައި‪ ،‬އަނދިރިކަމުގެ ސާލަކުންނެވެ‪.‬‬

‫ހިސާބަށް ގައުމުގެ ހާލަތު ވެއްޓިދާނެ ކަމަށް ހީކުރީ‬ ‫ފަހެ ކާކު ހެއްޔެވެ؟ އެކަމަކު މައުމޫނާއި ރައީސް‬

‫ތެދެކެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންނަށް ކުލަބޮކިތައް‬ ‫ފެނުނެވެ‪ .‬ހަވާގެ ހިތްގައިމުކަމާއި ބޭރުގެ އެކި‬

‫ބޑު ތަފާތެއް އެބަ ހުއްޓެވެ‪ .‬މައުމޫން‬ ‫ޔާމީނާ ވަރަށް ޮ‬

‫ފަންނާނުންގެ މިޔުޒިކާއި ލަވަތަކުގެ ޖާދޫގައި ޖެހުނެވެ‪.‬‬

‫ދޫދެއްވަ އެވެ‪ .‬ރައީސް ޔާމީންގެ ވިސްނުންފުޅުގައި‪،‬‬

‫ރާއްޖޭގައި އޭގެ ކުރިން ނުބާއްވާ ވަރުގެ ފެންވަރުމަތީ‬

‫ދޫދެއްވުމަކީ ބަލިވުމެވެ‪.‬‬

‫ލޅު ދަނޑު އުޖާލާކޮށްލި އެވެ‪ .‬ގިނަ‬ ‫ކުޅިވަރުތަކުން ގަ ޮ‬ ‫ރައްޔިތުންނަށް މިނިވަން ‪ 50‬ނިމިގެން ދިޔައީ އުފާވެރި‬

‫މާޔޫސްކަމެއް ނުފިލާ‬

‫ހަނދާންތަކާ އެކުގަ އެވެ‪ .‬އެ ރައްޔިތުންގެ ކުށެއް‬ ‫ނެތެވެ‪.‬‬

‫މިނިވަން ‪ 50‬ފާހަގަކުރިތާ އެއް އަހަރު‬

‫އެކަމަކު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގައި ތިއްބެވި ބޭފުޅުންގެ‬ ‫"ކުށްތައް" ބައިވަރެވެ‪ .‬މިނިވަން ‪ 50‬ފާހަގަކުރިތާ‬

‫މިދިޔަ އަހަރު ބޭއްވި މިނިވަން ‪50‬ގެ ކުޅިވަރެއް ކުރިއަށް ދަނީ ‪ --‬ފޮޓޯ‪ :‬އިބްރާހިމް ފާއިދު‬

‫މި ހަފުތާ އަށް އަހަރެއް ވީ އިރު ވެސް ގައުމާ‬ ‫މެދު ވިސްނާ ދިވެހިންގެ ތެރެއަށް ފެތުރިފައި އޮތް‬ ‫މާޔޫސްކަމަށް ބަދަލެއް ނާދެ އެވެ‪.‬‬ ‫ގާތް ރައްޓެއްސަކު އަޅުގަނޑަށް މިނިވަން‬ ‫ދުވަހުގެ މަރުހަބާއާ އެކު ކާޑެއްގެ ފޮޓޯ‪ ،‬ވައިބާ އިން‬ ‫ފނުވި އެވެ‪ .‬އެކަމުން އަޅުގަނޑަށް އުފަލެއް ލިބުނު‬ ‫ޮ‬ ‫ދގެއް ހެދުމުގެ ބޭނުމެއް‬ ‫ހެއްޔެވެ؟ ކިއުންތެރިންނަށް ޮ‬ ‫ނެތެވެ‪ .‬ނުލިބެ އެވެ‪ .‬އެއީ ރާއްޖޭގެ މިނިވަން ދުވަސް‬ ‫ގަބޫލުނުކުރާތީއެއް ނޫނެވެ‪ .‬އެ ދުވަހަށް އަޅުގަނޑުގެ‬ ‫ހިތުގައި އިހުތިރާމެއް ނެތިގެންނެއް ވެސް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫އެކަމަކު ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ގާނޫނުއަސާސީން‬ ‫އތް އެތައް ހައްގުތަކެއް ރާއްޖޭގެ ވެރިންނާއި‬ ‫ލިބިދީފައި ޮ‬ ‫ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހާއި ޝަރުއީ ދާއިރާ އިން ނިގުޅައި‬ ‫ގަންނަމުން ދާ އިރު މިނިވަން ދުވަހޭ ކިޔައިގެން‬ ‫ދެއްކުންތެރިކަމުގެ އުފަލެއް ލިބިގަންނަން ބޭނުންނުވަނީ‬ ‫އެވެ‪.‬‬

‫ވިސްނޭނީ މަދު ބަޔަކަށް‪،‬‬ ‫ޝަކުވާކުރާނީ ވެސް އެމީހުން‬

‫ކުރާ ޕާޓީގެ މެމްބަރުން ފާސްކުރަން މިހާރު އެ އުޅޭ‬

‫ބޑުކުރިޔަސް‪ ،‬ރައްޔިތުންގެ އަސާސީ‬ ‫އެއާޕޯޓް ޮ‬

‫"އަބުރު ރައްކާތެރިކުރުމުގެ ގާނޫނު" ގެ ހަގީގަތެއް‬

‫ބައެއް ހައްގުތަކަށް އަރައިގަނެ‪ ،‬ދައުލަތުގެ މިނިވަން‬

‫ގިނަ ރައްޔިތުންނަކަށް ނޭނގެ އެވެ‪ .‬ގެއްލެން އެ‬

‫މުއައްސަސާތައް ބޭކާރު ތަންތަނަށް ހަދަމުން ދާ ކަމަށް‬

‫އުޅެނީ ހަމައެކަނި ރާއްޖޭގައި ނޫސްވެރިކަން ކުރާ ‪200‬‬

‫ވަންޏާ އެއީ ގައުމަށް ލިބޭ އަސްލު ތަރައްގީއެއް ކަމަށް‪،‬‬

‫ވަރަކަށް ނޫސްވެރިންގެ ހައްގެއް ނޫނޭ‪ ،‬ވިސްނާކަށް‬

‫މި ދެންނެވި މަދު މީހުން ގަބޫލެއް ނުކުރާނެ އެވެ؛ އެއީ‬

‫ވެސް ގިނަ ރައްޔިތުން ބޭނުމެއް ނުވެ އެވެ‪ .‬އެއަށް‬

‫ގައުމުގެ މޫނުގައި ހަވީރު ފުށް ޖެހުން ފަދަ ކަމެކެވެ‪.‬‬

‫ބޑަށް އެ މީހުންގެ ސަމާލުކަން‪ ،‬ހިންދީ‬ ‫ވުރެ ޮ‬

‫ކޅެއްގެ ތެރޭގައި އޮންނާނީ‬ ‫އެފުށުގެ ރީތިކަން‪ ،‬ކުޑައިރު ޮ‬

‫ސިލްސިލާއެއްގައި އުޅޭ އަންހެނަކަށް ވެސް ލިބޭކަން‪،‬‬

‫ގެއްލިފަ އެވެ‪.‬‬

‫އަންގާރަދުވަހު "ރަސްފަންނު" އަށް އެއްވި މީހުންގެ‬ ‫އަދަދުން އެ ސާބިތުވީ އެވެ‪.‬‬ ‫ބާރުގަދަ ވެރިން އަބަދުވެސް ނަގާނީ އެ ހާލަތުގެ‬

‫ވިސްނޭ އެ މަދު ދިވެހިންނަކީ‪ ،‬ގައުމުގެ ބާރު‬ ‫މޔައިންނެ"ވެ‪ .‬ހަމާގައި‬ ‫ހުރި ފަރާތްތަކުގެ ނަޒަރުގައި " ޮ‬ ‫ތިބީ‪ ،‬ނުވަތަ ގައުމު ދާންވާ މިސްރާބު އެނގޭނީ‪،‬‬

‫ނާޖާއިޒު ފައިދާ އެވެ‪ .‬މިނިވަން ‪ 50‬އާ ގުޅުވައިގެން‪،‬‬

‫ގތުގައި‪ ،‬ހަމައެކަނި އެމީހުންނަށެވެ‪.‬‬ ‫އެވެރިން ގަބޫލުކުރާ ޮ‬

‫ކުރީގެ ނައިބު ރައީސް އަދީބު އިސްކޮށް ހުންނަވައި‬

‫އެކަމަކު ބިރުދައްކައިގެން ބަޔަކު މައިތިރިކުރުމަކީ‬

‫ރާއްޖެ ގެނައި އެކި ވަރުވަރުގެ ތަރިންނަށް އެހާ ބޮޑު‬

‫ދާއިމީ ހައްލަކަށް ވާނެ ހެއްޔެވެ؟ ނުވާނެ އެވެ‪.‬‬

‫ހޭދައެއް އެކުރީ އެކަން އެނގިވަޑައިގެން ހުންނަވަ‬

‫އެކަން އެންމެ ރަނގަޅަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ‬

‫ބލަށް އެރުމަކީ އެހާ އުނދަގޫ‬ ‫އެވެ‪ .‬ގިނަ ރައްޔިތުންގެ ޮ‬

‫ވެރިޔަކަށް މިވަގުތު ދުނިޔޭގައި ހުންނެވީ ކުރީގެ‬

‫ކަމެއް ނޫނެވެ‪.‬‬

‫ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމެވެ‪ .‬އެމަނިކުފާނަށް‬

‫އެކަމަކު ވިސްނޭ މަދު ބަޔަކު އަބަދުވެސް އެ‬

‫ކުރިމަތިވެވަޑައިގެންނެވި އުނދަގޫ މަރުހަލާގެ‬

‫ގތަކަށް‪ ،‬އުފުލާނެ‬ ‫މީހުންގެ އަޑު‪ ،‬އެފަހަރަކު އުފުލުނު ޮ‬

‫ހުރިހާ ކަމެއް މިހާރުގެ ރައީސް ޔާމީން ވާނީ‬

‫އެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން މިދިއަ އަހަރެކޭ އެއްގޮތަށް އެ‬

‫ތަޖުރިބާކުރައްވައިފަ އެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން އުފެދޭ ސުވާލަކީ‬

‫މީހުންނަށް މި އަހަރުގެ މިނިވަންދުވަހުގެ އުފަލެއް ވެސް‬

‫ރައީސް ޔާމީން‪ ،‬ރާއްޖޭގައި ނާކާމިޔާބުވެފައި އޮތް‬

‫ނެތެވެ‪ .‬އެމީހުންގެ ޝަކުވާތައް ހުރީ ފުނިޖެހިފަ އެވެ‪.‬‬

‫ސިޔާސަތެއް އެ ގެންގުޅުއްވަނީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟‬

‫ގައުމެއްގައި‪ ،‬މުޒާހަރާގައި ބައިވެރިވާ ބައެއް ނޫނެވެ‪.‬‬

‫އެއީ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީނުގެ ސަރުކާރާ ނުވަތަ‬

‫ޖަވާބަކީ ހުރިހާ ބާރެއް އަތްޕުޅަށް އެރުމުން މާޒީ‬

‫މަގުމައްޗަށް ނުކުމެ އަޑުއުފުލާ ބައެއް ވެސް ނޫނެވެ‪.‬‬

‫ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ މެމްބަރުންނާ މެދު އޮތް ޒާތީ‬

‫ހަނދުމަފުޅު ނެތުމެވެ‪.‬‬

‫ޖރިޓީ އޮތް ވެރިކަން‬ ‫ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ މެ ޯ‬

‫ރުޅިވެރިކަމެއް ނޫނެވެ‪ .‬ގައުމުގައި ތަރައްގީގެ ކިތައްމެ‬

‫އާންމު ގިނަ ރައްޔިތުންނަކީ‪ ،‬ދުނިޔޭގެ އެއްވެސް‬

‫މަޝްރޫއުއެއް ހިންގިޔަސް‪ ،‬މާލޭ‪/‬ހުޅުލޭ ބްރިޖް އެޅިޔަސް‪،‬‬

‫ރައީސް މައުމޫން ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ކަމެއް‬ ‫ކޮންޓްރޯލްކުރައްވައިގެން ‪ 25‬އަހަރު ވެރިކަން ކުރެއްވި‬

‫ވެގެން ދިޔައީ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު ރީތި ކުލަތަކުން‬ ‫ގައުމު ޖަރީ ކުރިޔަސް ‪ ،‬ސިޔާސީ ގޮތުން ފެނުނު‬ ‫ބޑެތި ވައްކަންތަކާއި ނުހައްގުން‬ ‫ހަމަނުޖެހުންތަކާއި‪ޮ ،‬‬ ‫އެތައް ބަޔަކަށް ލިބެމުން އަންނަ އަނިޔާތަކުން‬ ‫ފެތުރުނު މާޔޫސްކަން މިހާރު ވެސް ހަމަ މި އޮތީ‬ ‫އެވެ‪ .‬ސަރުކާރަށް ނިސްބަތްވާ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ‬ ‫ބައެއް މެމްބަރުންގެ ތެރޭގައި ވެސް އެ މާޔޫސްކަން‬ ‫އެބަ އޮތެވެ‪ .‬ބައެއް މީހުން އަމިއްލަ ގޮތުން ދައްކާ‬ ‫ވާހަކަތަކުގައި "ކުރާނީ ކީއްހޭ‪ ،‬މި ނޫން ގޮތެއް‬ ‫މިވަގުތު އަހަރެމެންނަކަށް ނެތޭ" އެ ބުނަނީ ގައިމު‬ ‫ހިތުގެ އަޑިން ގަބޫލުނުކުރާ ކަންކަން ހިނގަމުން ދާތީތާ‬ ‫އެވެ‪.‬‬ ‫ބޑެތި މުސާރަވެރިން‪ ،‬ގައުމުގެ އެހެން‬ ‫ދައުލަތުގެ ޮ‬ ‫ހުރިހާ ކަމެއް ހަނދާން ނައްތާލައިފައި‪ ،‬ޓައި އަޅައިގެން‪،‬‬ ‫ނަލަހެދިގެން‪ ،‬މިނިވަން ދުވަސް ފާހަގަކުރިޔަސް‪،‬‬ ‫ހުޅުވިފައިވާ ސިކުނޑިއަކުން‪ ،‬ތެދުވެރިކަމާ އެކު‬ ‫ވިސްނާލައިފި ނަމަ‪ ،‬އަޅުގަނޑު މި ދަންނަވާ‬ ‫މާޔޫސްކަން އިހުސާސްނުކުރެވި ނުދާނެ އެވެ‪ .‬މިނިވަން‬ ‫ހޑަށް އަންނާކަށް ވެސް‬ ‫ދުވަހުގެ ޖާފަތުން ކޭ އެއްޗެއް ޮ‬ ‫މާ ގިނައިރެއް ނުނަގާނެ އެވެ‪.‬‬

‫އެޑިޓަރުގެ ނޯޓު‪:‬‬ ‫މޫސާ ލަތީފަކީ މިހާރު ހުއްޓާލައިފައިވާ "ހަވީރު"ގެ‬ ‫އެޑިޓަރެވެ‪ .‬މި އަހަރުގެ މިނިވަން ދުވަހުގެ އަދަދަށް‬ ‫މަޒުމޫނެއް ލިއެދެއްވަން ދިން ފުރުސަތުގައި މި މަޒުމޫން‬ ‫"މިހާރު"އާ ހިއްސާކުރެއްވީތީ އަޅުގަނޑުމެން ޝުކުރު‬ ‫ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬

‫ވާހަކަ‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫‪13‬‬

‫މިއީ އެތައް ވާހަކައެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ސީރީޒްއެކެވެ‪ .‬މައިގަނޑު ނަމަކީ "ދިހައެއް" ނަމަވެސް އެކި ވާހަކަތަކަށް ދީފައި ވާނީ އެކި ނަމެވެ‪ .‬އެއިން ކޮންމެ ބައެއްގެ ދިގުމިން ވެސް‬ ‫ތަފާތުވާނެ އެވެ‪ .‬ކިޔައިދޭނީ ލޯބި‪ ،‬އިޖުތިމާއީ މައްސަލަތައް‪ ،‬ސިޔާސީ ދާއިރާ‪ ،‬އަދި ކުށުގެ ވެއްޓެވެ‪ .‬ބޭނުންކުރާނީ ދިވެހި ބަހުގެ އެންމެ އާދައިގެ ދަރަޖަ އެވެ‪.‬‬ ‫ހއ‪ .‬ފިއްލަދު އަކީ ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު‬

‫ޖަހާފައި ހުރި ގެއެއްގައި ހަދާފައިވާ ބަނބުކެޔޮ ފިލާ‬

‫ގޮތުގަ އެވެ‪.‬‬

‫ރަށްރަށުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ މައި ރަށެކެވެ‪.‬‬

‫އެޅި އަށްޓެއްގަ އެވެ‪ .‬އެއަށީގައި ހުދު ފޮތިގަނޑަކާއި‬

‫ރަށުގައި މީހުން ދިރިއުޅޭ ބައި ފިއްލަދޫގެ ގޮތުގައި‬

‫ހުދު ހަތަރު ބާލީސް ނޫން އެއްޗެއް ނެތެވެ‪ .‬މައި‬

‫ހުރި ރަދުން‪ ،‬މަހާމުހައްމަދުގެ އެންމެ ދޮށީ ދަރި‬

‫ހަމަޖެއްސި އެވެ‪ .‬އަދި މާލެ އިން އޭނާ އަށް ފެނުނު‬

‫އންނަ އިރު ދައްޕަރަކީ‪ ،‬ކުރިންސުރެ‬ ‫މަޝްހޫރުވެފައި ޮ‬

‫ގޭގެ އިތުރުން ދެން ހުރީ ދަލޭކަދައިތަގެ ޒަވާޖީ‬

‫ގސް މިސްރުގައި‬ ‫އެވެ‪ .‬އެކަމަކު ވަގަށް ފިލައިގެން ޮ‬

‫އަޖައިބެއް ކަހަލަ އަޅުވެރި‪ ،‬އަދި ފަންޑިތަ އާއި‬

‫ބޑު ސަރަހައްދެކެވެ‪.‬‬ ‫ވަރުވާ އަށް ދޫކޮށްފައިވާ އެރަށުގެ ޮ‬

‫ހަޔާތުގައި ބޭނުންކުރި ކުޑަ ކޮޓަރި އެވެ‪ .‬އެތަނަށް‬

‫ބޑު އިލްމުވެރިޔަކަށް ވެގެން‬ ‫ދިހަ އަހަރު ކިޔަވައި‪ޮ ،‬‬

‫ސިހުރުގެ އުސްތާޒު އެދުރު ގާސިމަކީ އޭނާގެ އެންމެ‬

‫ވަންނާނެ މީހަކު އެ އާއިލާގައި ހުރީކީ ނޫނެވެ‪ .‬އެކަމަކު‬

‫ދންއިސްމާއިލް ރާއްޖެ އައިސް‪ ،‬ގަނޑުވަރަށް އެޅި‬ ‫ޮ‬

‫ބޑު އެހީތެރިޔާ އަށް ހެދި އެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬

‫ކުރިންސުރެ ވެސް އެރަށަށް އެހެން ރަށްރަށުގެ މީހުން‬

‫އެ ކޮޓަރީގައި‪ ،‬އޭނާ އާއި ފިރިމީހާ ނިދި އެނދުގެ‬

‫ފުރަތަމަ ފިޔަވަޅާ އެކު ވެސް ފެނުނީ ބައްޕަގެ‬

‫ގހެއް ނޫޅެ އެވެ‪ .‬އެހާމެ ބޮޑު ކެލަ އާއި‬ ‫އާންމުކޮށް ޮ‬

‫ކޅުގައި ހުރި ފެން ރުނބާގެ ބޭނުން އަބަދުވެސް‬ ‫ބޯލާ ޮ‬

‫އަނިޔާވެރިކަމެވެ‪.‬‬

‫ބާރަށަކީ ފިއްލަދޫގެ އަވަށްޓެރި ރަށްރަށެވެ‪ .‬ދަތުރުކުރުން‬

‫ދަލޭކަދައިތަ އާއި އޭނާ ބަލަހައްޓާ ފިރިހެނުން ކުރެ‬

‫ގތިތެރޭގައި ދެ އަތް ފަހަތަށް‬ ‫ގަނޑުވަރުގެ ޯ‬

‫އުނދަގޫވެފައި‪ ،‬މާލެއާ ދުރުކަމުން އިހުޒަމާނުގައި‪،‬‬

‫ކންމެ ފަހަރަކު ވެސް ފުރާފައި‬ ‫އެވެ‪ .‬އެ ރުނބާ ޮ‬

‫ބަނދެ‪ ،‬ކުޑަކަކޫ މައްޗަށް ތިރިވެ އިން މެދު އުމުރުގެ‬

‫ދުނިޔެ ދޫކުރި ކުށެއް ނެތް އެތައް ދިވެހިންގެ ސަބަބުން‬

‫ގތުން‪ ،‬ވަރަށް މަދު ފަހަރަކު ނަމަވެސް‬ ‫އަދަބެއްގެ ޮ‬

‫ކށް ވެހޭ ވާރޭގައި‪ ،‬ހަތް ފަހަރު‬ ‫ހުންނަނީ ބޯ ޮ‬

‫ފިރިހެންމީހާގެ މުންޑު ނޫން އެއްޗެއް ނެތެވެ‪ .‬އޭނާގެ‬

‫ދންއިސްމާއިލާއި އެދުރު‬ ‫މަރު ހައްގު ބައެއްކަން‪ޮ ،‬‬

‫ބައެއް ކުށްވެރިން މާލެ އިން ފިއްލަދުއަށް އަރުވާލި‬

‫ދރިއެއް ކަހަލަ‬ ‫މަތިންނެވެ‪ .‬މުށިން ހަދާފައި ހުރި ޯ‬

‫ކޅުން އަނެއް ކޮޅަށް‬ ‫ބުރަކަށީގައި ހުރަހަށް އެއް ޮ‬

‫ގާސިމަށް ވެސް އެއްބަސްވެވުނެވެ‪ .‬އެކަން ކުރަން އެ‬

‫އެވެ‪ .‬ފުވައްމުލައް މަޝްހޫރުވެފައި އޮންނަނީ ބައެއް‬

‫އެއްޗަކުން ހަތް ފަހަރެއްގެ މަތިން ނަގާ ފެނުން ރުނބާ‬

‫ރޮނގެއްހެން ދެމިގެން ގޮސްފައި ހުރި އެތައް ޒަހަމަކުން‬

‫މީހުން ނިންމީ ގަނޑުވަރުގައި ބާއްވާ ހާއްސަ ޖާފަތެއްގެ‬

‫ރަސްކަލުންނާއި އިސް ބައެއް މީހުން އަރުވާލި ރަށެއްގެ‬

‫ފުރާލެވެ އެވެ‪.‬‬

‫ލޭ ފައިބަމުން ދިޔަ އެވެ‪ .‬އެއީ ދުއްރައިން ގަދައަށް‬

‫ތެރެއަށް ޒަހަރު އަޅައިގެންނެވެ‪.‬‬

‫އެއީ ރާއްޖޭގެ އެންމެ އިރަށް އޮންނަ އެއް ރަށެވެ‪.‬‬

‫ގޮތުގަ އެވެ‪ .‬އެކަހަލަ ތާރީހެއް ފިއްލަދުއާ ގުޅުވައިގެން‬

‫ގތަށް ކުރަމުން އަންނަތާ ވެސް‬ ‫އެކަން ހަމަ އެ ޮ‬

‫ލިޔެފައި ނެތަސް މީގެ ދެ ގަރުނެއް ކުރިން އެރަށަށް‬

‫މިހާރު ދެ ގަރުނެއް ވެއްޖެ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު އެ ދެ‬

‫ވަރަށް ހާއްސަ އެކަކު އެރި އެވެ‪ .‬އެކަމަކު އެއީ އޭރުގެ‬

‫އާއިލާގެ އެކަހަލަ ސިއްރުތައް ރަށުގެ އެކަކަށް ވެސް‬

‫ދޮންއިސްމާއިލަކީ އޭރު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގައި‬

‫ދެނެގަނެ‪ ،‬އޭނާގެ ކުޑައިރުގެ އެންމެ ގާތް ރަހުމަތްތެރިޔާ‬

‫ދންއިސްމާއިލަށް‬ ‫ތެޅުމުން ލިބުނު އަނިޔާކަން‪ޮ ،‬‬ ‫އެނގުނެވެ‪.‬‬ ‫ގސް އެމީހާގެ ކައިރީގައި އިށީނެވެ‪" .‬ތިއީ‬ ‫އޭނާ ޮ‬

‫ވީރު މޫސަ އަކީ އޭނާގެ ހާއްސަ ހަށިފާރަވެރިޔާ އަށް‬

‫ތިން މީހުންނަށް ފެނުނީ ރަސްކަލުން‬ ‫ދންއިސްމާއިލްގެ ފިރިހެން ދެ ކޮއްކޮ‬ ‫މަހާމުހައްމަދާއި ޮ‬ ‫ވެސް މަރާލާށެވެ‪ .‬އެއީ އެމީހުންގެ އަނިޔާވެރިކަމުގައި‬

‫ދންއިސްމާއިލާ މެދު‬ ‫އެކަމަކު އޭގެ ކުރިން ޮ‬ ‫ޝައްކު އުފެދި‪ ،‬އޭނާ ހައްޔަރުކުރުމުގެ އަމުރު ނެރުނެވެ‪.‬‬ ‫ގަނޑުވަރުން ނުކުމެގެން ދިޔަ ސިފައިންގެ ދިހަ މީހުން‬

‫ރަސްކަލުން ސިއްރުކުރި ހާދިސާއެއް ކަމުން‪ ،‬ދިވެހި‬

‫ނޭނގެ އެވެ‪ .‬އެކަން ބެލުމުގެ ޝައުގެއް ވެސް އެހެން‬

‫ކާކުހޭ" ކުރި ސުވާލަށް ޖަވާބު ދޭން އިސްއުފުލައިލެވޭހާ‬

‫ދޮންއިސްމާއިލްގެ ގޭގެ ދޮރު ވައްޓާލައިފައި ވަނެވެ‪ .‬އޭރު‬

‫ތާރީހުގެ ސަފުހާތަކުން އެކަން ވަނީ ފޮހެވިފަ އެވެ‪.‬‬

‫ބައެއްގެ ނުހުރެ އެވެ‪.‬‬

‫ހިތްވަރު ވެސް އޭނާގެ ނެތެވެ‪ .‬އެކަމަކު‬

‫ދޮންއިސްމާއިލްމެންނަށް އެ ހަބަރު ލިބި ތައްޔާރުވަމުން‬

‫"މުދިންހަސަނޭ" ބުނި އަޑު އިވުނެވެ‪.‬‬

‫ދިޔައީ ފިލާށެވެ‪ .‬ސިފައިންގެ ކުއްލި އަރައިގަތުމާ އެކު‪،‬‬

‫ފިއްލަދޫގެ އެންމެ އުތުރުން‪ ،‬އެންމެ އިރަށް ހުރި‬

‫ރުނބައިން ފެން ހުސްވަން ކައިރިވާ އިރަށް ގުގުރި‬

‫ބޑު ބަދަލެއް އައިސްފައެއް ނުވެ އެވެ‪.‬‬ ‫ދެ ގެއަށް މާ ޮ‬

‫އާއި ވިދުމާ އެކު ރަށަށް ވާރޭ ވެހެން ފަށަ އެވެ‪ .‬އެއީ‬

‫ދންއިސްމާއިލް ފަހަތަށް ޖެހި‪ ،‬އޭނާގެ އަތް‬ ‫ޮ‬

‫ވީރު މޫސާ އެމީހުންނާ ކުރިމަތިލައި‪ ،‬އޭނާގެ ކަނޑީގެ‬

‫ރަށުގެ އެކި ދުވަސްވަރުގެ މުސްކުޅިންގެ ތުންތުންމަތިން‬

‫އިރުވައި މޫސުން ކަމަށް ވިޔަސް‪ ،‬ނުވަތަ ރާއްޖޭގެ‬

‫މހާލައި‪ ،‬އެތަނާ ދާދި ގާތުގައި ހުރި ފާރެއް‬ ‫ޮ‬

‫ތިން ހަމަލާއިން ތިން މީހުންގެ ބޯ ހަށިގަނޑުން‬

‫ދެކެވެމުން އައި ވާހަކަތަކުގައި ބުނަނީ އެ ދެ ގޭގައި‬

‫އެހެން ހިސާބުތައް އަވިން ފިހެމުން ދިޔަ ނަމަވެސް‬

‫ކައިރީގައި ބޭންދި އެވެ‪ .‬އެހާ ހިސާބުން އެތަނަށް އައީ‬

‫ވަކިކޮށްލި އެވެ‪ .‬އެކަމަކު އޭރު ސިފައިންގެ އެކެއްގެ‬

‫ގފި ކަމަށެވެ‪ .‬އެ ދެ‬ ‫އުޅެނީ އެއް އާއިލާއެއްގެ ދެ ޮ‬

‫ބކޮށް ވާރޭ ވެހިދާނެ‬ ‫ފިއްލަދު އަށް ހަމަ ކުއްލިއަކަށް ޯ‬

‫ރަސްގެފާނުގެ ހާއްސަ ސިފައިންގެ ތެރެއިން ހަތަރު‬

‫ކަނޑިން ދިން އެތިފަހަރެއްގައި ދޮންއިސްމާއިލްގެ‬

‫އާއިލާގެ މީހުން އެރަށުގައި ނޫޅޭ ހަނދާނެއް ފިއްލަދޫގެ‬

‫އެވެ‪ .‬ކެލަ އާއި ބާރަށު މީހުން އެ ވާހަކަ ބައެއް‬

‫މީހެކެވެ‪.‬‬

‫ބޑަށް ޒަހަމްވެފަ އެވެ‪ .‬ވީރު‬ ‫ކަނދުރާ ވަނީ ވަރަށް ޮ‬

‫ފަހުގެ ކާބަފައިންގެ ނެތެވެ‪.‬‬ ‫އެއް ގޭގައި މިހާރު އޮތީ އުމުރުން ‪ 90‬އަހަރުގެ‬

‫ފަހަރަށް ދައްކަ އެވެ‪" .‬ބަލަ މިއަދު ކޮން ވާރެއެއްހޭ‬

‫"ތިއީ ރަސްކަލުން އަދަބު ދީފައި އިން މީހެކޭ‪ ،‬އެ‬

‫މޫސާގެ ރުޅިވެރިކަމުގެ ހަމަލާތަކުގައި ސިފައިންގެ‬

‫އެ އޮއްސާލީ" މިއީ ބައެއް ފަހަރަށް ފިއްލަދޫ މީހުންނާ‬

‫އަދަބުން އޭނާ ސަލާމަތް ކުރެވޭނީ ވެސް ހަމައެކަނި‬

‫އިތުރު ދެ މީހެއްގެ މޭމަތީގައި އަޅާލި ރޮނގުން ލޭތައް‬

‫ދަލޭކަދައިތަ އެވެ‪ .‬އޭނަޔަށް އެއްވެސް ދަރިޔަކު‬

‫ކަނޑު މަތިން ދިމާވުމުން ކެލަ އާއި ބާރަށު މީހުން‬

‫ރަސްކަލުންނަށޭ" ކިޔައި‪ ،‬މުދިންހަސަނު ކުރިން ވެސް‬

‫ގސް‪ ،‬އެމީހުން ބިން މައްޗަށް ދެމުނެވެ‪.‬‬ ‫ބުރައިގެން ޮ‬

‫ލިބިފައެއް ނުވެ އެވެ‪ .‬ފިރިމީހާ މަރުވިތާ ބައި ގަރުނު‬

‫ކުރާ ސުވާލެވެ‪" .‬އެއީ ދެން އަހަރެމެން ރަށަށް އޮތް‬

‫ގސް‪ ،‬އަތް ބަނދެ‪ ،‬ބޭންދި އެވެ‪.‬‬ ‫އިން ތަނަށް ގެން ޮ‬

‫އެހާ ހިސާބުން އަނެއް ފަސް މީހުން ބިރުން އެގެއިން‬

‫ވެއްޖެ އެވެ‪ .‬އަނެއް ގޭގައި އުޅެނީ ދެމަފިރިޔަކާއި‬

‫ނިއުމަތެއް ނޫންހޭ" ބާރަށު މީހުން ވެސް ސަމާސާއަކަށް‬

‫އެމީހުންގެ ހަތަރު ފިރިހެން ދަރިންނެވެ‪ .‬އެ ހަތަރު‬

‫ހަދާފައި ބުނެ އެވެ‪.‬‬

‫ކންމެ މީހެއްގެ ފިރިހެން‬ ‫ފިރިހެނުންގެ ތެރެއިން ޮ‬

‫މި އަޖައިބެއް ކަހަލަ ދެ އާއިލާގެ ފުރަތަމަ ލޭ‬

‫ބައްޕަގެ އަނިޔާވެރި ރަސްކަމާއި ދީނީ އިލްމުވެރިން‬ ‫ދެކެ ބައްޕަ އަންނަ ރުޅި އެނގޭކަށް މާ ގިނަ ދުވަހެއް‬ ‫ނުވި އެވެ‪ .‬ބައްޕަގެ ދިރިއުޅުމުންނާއި ބައްޕަގެ‬

‫ފޮތިގަނޑަކުން ބަނދެ‪ ،‬އަތުޖެހުނު އެއްޗެއް ހިފައިގެން‪،‬‬

‫ގަނޑުވަރުގައި އޭނާ އަށް އެއްވެސް ޖާގައެއް ނެތް‬

‫ވީރު މޫސަ އާއި އެދުރު ގާސިމު އެގެއިން ނުކުމެ‪،‬‬ ‫އޑިއަށް އަރައި‪،‬‬ ‫ކުރިން ވެސް ތައްޔާރުކޮށްފައި އޮތް ޮ‬ ‫ނައްޓާލި އެވެ‪ .‬އެމީހުން މިސްރާބު ޖެހީ‪ ،‬މަލިކަށް‬ ‫ދާށެވެ‪.‬‬

‫ދަރިއަކު ދުނިޔޭގައި އެބަ ހުއްޓެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން އެ‬

‫ފިއްލަދޫގައި ދެމެން ފެށީ ވަރަށް ހާއްސަ މީހެއްގެ‬

‫ގޭގައި މިހާރު‪ ،‬ބައްޕައާ އެކު ނުވަ ފިރިހެނުންނާއި‬

‫ގތުގައި ދިޔަ ބައެއްގެ ފަރާތުންނެވެ‪.‬‬ ‫ހާދިމުންގެ ޮ‬

‫ދންއިސްމާއިލަށް އެނގި ކަށަވަރުވި އެވެ‪.‬‬ ‫ކަން ވެސް ޮ‬

‫ފަސް އަންހެނުން ދިރިއުޅެ އެވެ‪.‬‬

‫އެއީ ހަގީގަތުގައި‪ ،‬ދިވެހި ތާރީހުގައި ލިޔެފައި ނެތް‬

‫އެކަމަކު ފުރަތަމަ އޭނާ ބެލީ‪ ،‬ވާހަކަ ދައްކައިގެން‬

‫ނަމަވެސް‪ ،‬އޭރުގެ ވަލީއަހުދު ދޮންއިސްމާއިލްގެ‬

‫ބައްޕަ އާއި އޭނާގެ ފިރިހެން ދެ ކޮއްކޮ އަށް‬

‫ހާދިމުންނެވެ‪ .‬ދަލޭކަދައިތަ ގުޅިފައި ވަނީ ވަލީއަހުދުގެ‬

‫ދންއިސްމާއިލަށް‬ ‫ވިސްނައިދެވޭތޯ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު ޮ‬

‫ދަލޭކަދައިތަ ބަލަނީ އެ އާއިލާ އިންނެވެ‪ .‬ރަށުގެ‬ ‫އެހެން މީހުން އެދެ ގެއަށް ވަދައެއް ނޫޅެ އެވެ‪.‬‬

‫ނުކުމެ‪ ،‬ދުއްވައިގަތެވެ‪.‬‬ ‫ދންއިސްމާއިލްގެ ކަރު‪،‬‬ ‫ޒަހަމްވެފައި އޮތް ޮ‬

‫ދންއިސްމާއިލްގެ ހާލު ދެރަވެގެން އެންމެ‬ ‫އެކަމަކު ޮ‬

‫އަދި އޭނާ ބަލަހައްޓާ އާއިލާގެ ފިރިހެނުން މުޅިން‬

‫ހިމާޔަތުގައި ދަތުރުކުރި އަޅުވެރިޔާ‪ ،‬އެދުރު ގާސިމާ‬

‫ފެނުނީ‪ ،‬ދީންވެރިކަމެއް ނެތް އާއިލާއެކެވެ‪ .‬ހަމައެކަނި‬

‫ފަހުން ފައިބަން ޖެހުނީ ފިއްލަދުއަށެވެ‪ .‬އެއީ ކަނޑު‬

‫ވެސް ކައިވެނިކުރަނީ ރަށުން ބޭރު މީހުންނާ އެވެ‪.‬‬

‫އެވެ‪ .‬ދަލޭކަދައިތަ ބަލަހައްޓަމުން އެދަނީ ވަލީއަހުދުގެ‬

‫ރަސްކަމުގެ ޖާހަތާއި ދުނިޔޭގެ އުފަލަށް ގެއްލިފައި‬

‫ގަދަ‪ ،‬ވިއްސާރަ ރެއެއްގެ ދަންވަރެވެ‪.‬‬

‫އެހެންކަމުން އެއީ ރަށުގެ އެހެން މީހުންނާ މާ ބޮޑު‬

‫ހަށިފާރަވެރިޔާ‪ ،‬ވަރުގަދަ ވީރު މޫސަގެ ފަރާތުން‬

‫ތިބި ބައެކެވެ‪ .‬ރޭގަނޑުގެ ކުޅިވަރުތަކާއި ދެ ޖިންސުގެ‬

‫ގުޅުމެއް ނެތް‪ ،‬ވަކި ހަމަތަކަކާއި އުސޫލުތަކެއްގެ‬

‫ކޅުން ދިގު‪ ،‬ހަށިގަނޑު ވަރުގަދަ‬ ‫ދެމިގެން އައި‪ ،‬އިސް ޮ‬

‫މީހުންނާ އެކު އެކި ގަނޑުވަރުތަކުގައި ބާއްވަމުން ދިޔަ‬

‫ފިރިހެނުން ނިސްބަތްވާ އާއިލާ އެވެ‪ .‬ފިއްލަދޫގައި އެ‬

‫ނެށުންތަކާއި ލަވަކިއުންތަކެވެ‪.‬‬

‫މަތީގައި ދިރިއުޅެމުން އަންނަ ބައެކެވެ‪.‬‬ ‫ގތަކަށް ރާނާ އުވަ‬ ‫ދަލޭކަދައިތަ އޮތީ އާދައިގެ ޮ‬

‫މީހުން މަޝްހޫރުވެފައި ވަނީ ވެސް ވީރު ދަރިންގެ‬

‫ދންއިސްމާއިލްގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާވާނެކަން‬ ‫ޮ‬

‫(ދެ ވަނަ ބައި‪ ،‬އަންނަ ހޯމަދުވަހު)‬

‫ލައިފްސްޓައިލް‬ ‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫ހަކުރު ބަލިން ދިފާއުކޮށްދޭ ބައެއް ކާނާ‬ ‫އެކު އިންސިއުލިން ސެންސިޓިވިޓީ ރަނގަޅުވާ‬

‫ލިބޭ ފެޓްގެ ބާވަތްތައް މަދުކުރުމަކީ ހަކުރު‬

‫މި ދިރާސާކުރުމަށް ސައިންސްވެރިން ވަނީ‬

‫އށް އަދި ތަރުކާރީ ތެޔޮ‬ ‫ނަޓްސް އާއި ޮ‬

‫ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫ބައްޔަށް ފަރުވާކުރުމުގައި އެހީއަކަށްވާކަން‪"،‬‬

‫‪ 4660‬މީހަކު ބައިވެރިކޮށްގެން ހަދާފައިވާ ‪102‬‬

‫ބޮސްޓަންގެ ޓަފްޓްސް ޔުނިވަސިޓީގެ ސްކޫލް އޮފް‬

‫ކށްފަ އެވެ‪ .‬މިއީ‬ ‫ޓްރަޔަލްއެއްގެ މައުލޫމާތު އެއް ޮ‬

‫ބހައިޑްރޭޓްސް" މަދުކުރުމުން ޓައިޕް ‪2‬‬ ‫ކާ ޯ‬

‫ހަކުރުބަލީގެ ނުރައްކާ މުޅި ދުނިޔޭގައި ވެސް‬

‫ނިއުޓްރިޝަން ސައިންސް އެންޑް ޕޮލިސީގެ ޑީން‬

‫ޓައިޕް ‪ 2‬ޑައެބެޓީސް ޖެހުމަށް އެކި ބާވަތުގެ‬

‫ޑައިބެޓީސް އިން ސަލާމަތްވުމަށް އެހިއަކަށްވާ‬

‫ވަނީ އާންމުވެފައި‪ .‬ދިރާސާއިން ބާރު ލިބެނީ‬

‫އަދި ދިރާސާގައި ބައިވެރިވެ ވަޑައިގެންނެވި ޑރ‪.‬‬

‫ކާނާއިން މެދުވެރިކުރުވާ ސަބަބުތައް ދެނެގަތުމަށް‬

‫ކަމަށް އާ ދިރާސާއަކުން ދައްކައިފި އެވެ‪.‬‬

‫ވލްނަޓާއި ސަންޕްލާވާ އޮށާއި ސޯއީ‬ ‫ކާނާގައި ޮ‬

‫ޑެރިއުޝް މުޒައްފަރީން ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ކށްފައިވާ އެކި ދިރާސާތަކެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬

‫ބޭނުންކުރުމާ އެކު މަސް ކެވޭ ޖަނަވާރުން‬ ‫ލިއްބައިދޭ ފެޓްސް އަދި "ރިފައިންޑް‬

‫ވަރަށް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ކޮށްފައިވާ‬

‫"އިންސިއުލިން އަށް ރެސިސްޓެންސް‬

‫އޭނާ ވިދާޅުވީ ހެލްތީ ފެޓްސްއާ މެދު‬

‫ލސް މެޑިސިންގެ‪ ،‬މި‬ ‫މި ދިރާސާ ވަނީ ޕް ޮ‬

‫މި ދިރާސާއިން ދައްކަނީ ކެއުމަށް މި ބަދަލު‬

‫ކށްފައި ހުންނަ ގޮވާމުގެ‬ ‫އިތުރުކޮށް ރިފައިން ޮ‬

‫ބިރުގަންނަން ނުޖެހޭކަން ވެސް މި ދިރާސާއިން‬

‫މަހުގެ ‪ 19‬ވަނަ ދުވަހުގެ އަދަދުގައި ޝާއިއުކޮށްފަ‬

‫ބީންސް އާއި ފްލެކްސީޑާއި މަސް ބޭނުންކުރުން‬

‫ގެނައުމުން ލޭގައި ހަކުރުގެ މިންވަރު ދަށްކޮށްދިނުމާ‬

‫ބާވަތްތަކާއި ސްޓާޗާއި ހަކުރާއި ޖަނަވާރުން‬

‫ހާމަވެއްޖެ ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫ޓީވީ ބަލަން އޮތުމަކީ މަރުބައްޔަށް ދެ ވޭ ދައުވަތެއް‬ ‫އތުމަކީ ރަނގަޅު ކަމެއް‬ ‫ހަރަކާތްތެރިކަމެއް ނެތި ޮ‬ ‫ނޫންކަން އެނގެ އެވެ‪ .‬ޓީވީ ބަލަން ހޭދަކުރާ ވަގުތަކީ‬ ‫މި ޒަމާނުގައި އެންމެ ގިނަ ބަޔަކު މިގޮތަށް ތިބޭ‬

‫އެއް ގަޑިއިރަކީ ސިއްހީ މި ނުރައްކާ ‪ 40‬ޕަސެންޓަށް‬ ‫އިތުރުވާ ސަބަބެއް ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ކންމެ ދުވަހަކު ފަސް ގަޑިއިރު‬ ‫ޓީވީ ބެލުމަށް ޮ‬

‫ޖަޕާނުގައި މި ދިރާސާކޮށްފައި ވަނީ ‪86،000‬‬

‫ސަބަބުން ކުރިމަތިވާ ސިއްހީ ނުރައްކާތެރި‬

‫މީހުންގެ ޓީވީ ބެލުމުގެ އާދަ ހުންނަ ގޮތް‬

‫މައްސަލައެކެވެ‪ .‬މިއީ ހަށިގަނޑުގެ ކޮންމެވެސް‬

‫ބަލައިގެންނެވެ‪ .‬އެގޮތުން ‪ 1988‬އާއި ‪ 1990‬އާ‬

‫ކޅެއް ގަނޑުވެ‪ ،‬ފުއްޕާމެއާ ހިސާބަށް‬ ‫ހިސާބެއްގައި ލޭ ޮ‬

‫ވަގުތުގެ ގޮތުގައި ވަނީ ބެލެވިފަ އެވެ‪ .‬ދިރާސާއެއްގައި‬

‫ލއިޒަމް" ނުވަތަ‬ ‫ހޭދަކުރާ މީހުން "ޕުލްމޮނަރީ އެމްބް ޮ‬

‫ދެމެދު‪ ،‬އުމުރުން ‪ 40‬އަހަރާއި ‪ 79‬އަހަރާ ދެމެދުގެ‬

‫ކޅު ވާސިލްވެ ފުރާނަ އަށް ނުރައްކާވާ ސިއްހީ‬ ‫އެ ލޭ ޮ‬

‫އތުމަކީ ފުރާނައަށް ނުރައްކާވާ‬ ‫ބުނަނީ ޓީވީ ބަލަން ޮ‬

‫ކޅެއް އުފެދިގެން މަރުވުމުގެ‬ ‫ފުއްޕާމޭގައި ގަނޑު ލޭ ޮ‬

‫މި މީހުންގެ ޓީވީ ބެލުމުގެ އާދަ މޮނިޓަކުރި އެވެ‪ .‬އޭގެ‬

‫ހދައިފި ނަމަ‪ ،‬މި މައްސަލަ‬ ‫މައްސަލައެކެވެ‪ .‬ފަރުވާ ނު ޯ‬

‫ފަދަ ބަލިތަކަށް ދެވޭ ދައުވަތެއް ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫ފުރުސަތު ދުވާލަކު ‪ 2.5‬ގަޑިއިރު ޓީވީ ބެލުމަށް‬

‫ފަހުން ‪ 19‬އަހަރުގެ މުއްދަތަކަށް ވަނީ މި މީހުންގެ‬

‫ދިމާވާ މީހުންގެ ތެރެއިން ހަތަރުބައިޅަ އެއް ބައި‬

‫ހޭދަކުރާ މީހުންނަށް ވުރެ ‪ 40‬ޕަސެންޓް އިތުރެވެ‪.‬‬

‫ގތް ބަލައިފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ސިއްހީ މައްސަލަތައް ހުރި ޮ‬

‫މީހުން މަރުވެ އެވެ‪.‬‬

‫އާ ދިރާސާއެއްގައި ބުނަނީ ޓީވީ ސީރީޒް އެއް‬ ‫ބަލަން ހޭދަކުރާ ވަގުތަކީ ފުއްޕާމޭގައި ގަނޑު ލޭކޮޅެއް‬

‫ދިރާސާގައި ބުނެފައި ވަނީ ގިނައިރު ޓީވީ ބެލުން‪،‬‬

‫މި މީހުންގެ ތެރެއިން ‪ 59‬މީހަކު ވަނީ‬

‫އުފެދި މަރުވުމުގެ ނުރައްކާ އިތުރުވެގެންދާ ސަބަބެއް‬

‫އންނަ ވަރަށް ވުރެ ސިއްހީ ނުރައްކާތައް‬ ‫ހީކުރެވިފައި ޮ‬

‫ލއިޒަމްގެ ސަބަބުން‬ ‫ފުއްޕާމޭގައި ޕުލްމޮނަރީ އެމްބް ޮ‬

‫ގތުން‪ ،‬ޓީވީ ބެލުމުގައި ހޭދަކުރާ ކޮންމެ‬ ‫ކަމަށެވެ‪ .‬މި ޮ‬

‫ބޮޑު ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫މަރުވެފަ އެވެ‪ .‬މިއީ ހަރަކާތްތެރިކަން ކުޑަވުމުގެ‬

‫ކޭޓް އާއި ހެރީގެ އާދަޔާ ޚިލާފު އެކުވެރިކަމުގެ ގުޅުން‬ ‫އިނގިރޭސި ޝާހީ އާއިލާގެ ބޭފުޅުންގެ ތެރެއިން‬

‫ރަސްމިއްޔާތެއްގައި ކޭޓް އަރިހުގައި ހުންނަވައިގެން‬

‫ހެރީ އަކީ ކާފަ ފަދައިން މަޖާކޮށް އުޅުއްވާ‬

‫ހެރީ އެއްފަހަރަކު ވިދާޅުވެފައި ވަނީ "ކޭޓް އަކީ‬

‫މިނިވަންކަމުން އަދި ސަކަ މިޒާޖުގެ ސަބަބުން ކޭޓް‬

‫ދެ އެކުވެރިންނެވެ‪ .‬އަދި ކައިވެންޏަށް ފަހު މި ގުޅުން‬

‫ހިތްހަމަޖައްސާލަން ހެރީ ވަރެއް ނެތެވެ‪ .‬ކޭޓް އާއި‬

‫ބޑަށް ބަދަހިވެގެން ދިޔަ އެވެ‪.‬‬ ‫ކުރިއަށް ވުރެ ވެސް މާ ޮ‬ ‫ލބިވެރިންނާ ވެސް ކޭޓް ގުޅުން ބާއްވަ އެވެ‪.‬‬ ‫ހެރީގެ ޯ‬

‫ވިލިއަމްގެ ތުއްތު ދެބޭފުޅުންނާއެކު ހެރީ ކުޅުއްވައި ވަގުތު‬ ‫ހޭދަކުރައްވަ އެވެ‪ .‬މިއީ ވެސް ހެރީ ދެކެ ކޭޓް ލޯބިފުޅުވާ‬

‫އަދި ހަމައެއާ އެކު އެ ކުދިންނާ ބެހޭގޮތުން ކޭޓް އަށް‬

‫ސަބަބެކެވެ‪.‬‬

‫ފެނިވަޑައިގަންނަވާ އެއްޗެއް ވިދާޅުވެ އެވެ‪.‬‬ ‫ގަނޑުވަރުގައި މި ބޭފުޅުންގެ މަސައްކަތްތަކުގައި އުޅޭ‬

‫ކޭޓް އާއި ހެރީގެ ރަހުމަތްތެރިކަމުގެ ގުޅުމަކީ ޒަމާންވީ‬ ‫ގުޅުމެކެވެ‪ .‬ހެރީގެ ޒުވާން ހަޔާތްޕުޅުގައި ހިނގާފައިވާ‬

‫ގތުގައި ރާނީ ފަދައިން ކޭޓް ވެސް ހެރީ އަށް‬ ‫މީހަކު ބުނި ޮ‬

‫ކޮންމެ ހާދިސާއެއް އެނގޭނެ އެއް ބޭފުޅަކަށް ކޭޓް ވާނެ‬

‫ކައިވެނި ކުރާނެ އަންހެންކުއްޖަކާ ބެހޭ ގޮތުން ޚިޔާލެއް‬ ‫ނުދެ އެވެ‪ .‬ހަމައެކަނި އެއިރަކު ހެރީ ގޮވައިގެން އުޅޭ‬

‫އެވެ‪.‬‬ ‫ކޭޓް އާއި ވިލިއަމް ލޯބީގެ ގޮތުން ގުޅުނީ ‪2003‬‬

‫ގތުން ކުރަނީ ސުވާލެވެ‪.‬‬ ‫ކުއްޖަކާ ބެހޭ ޮ‬

‫އފް ކެމްބްރިޖް ކޭޓް މިޑްލްޓަން އެއްބަޔަކު‬ ‫ޑަޗަސް ޮ‬

‫ހެރީ މަޖާ ވާހަކަ ދައްކަވާތީ ހިނިފުޅުވެޑުވިފައި‬

‫ބޭފުޅެކެވެ‪ .‬ބައެއް އާންމު ހަފުލާތަކުގައި ވެސް ހެރީ‬

‫އަހަރެންގެ ނުއުފަންނަ ދައްތަ" ކަމަށެވެ‪ .‬މަންމަ ވެސް‬

‫ސިފަކުރަނީ ކޭޓްގެ މައިދައިތަ ލޭޑީ ޑަޔާނާ ފަދަ‬

‫އިންނެވި އިރު ކައިރީގައި ފިރިކަލުން ޕްރިންސް‬

‫ކށް ނޫސްވެރިންނަށް ވެސް‬ ‫ވަރަށް މަޖާކޮށް އުޅުއްވަނި ޮ‬

‫އަވަހާރަވެފައި ވާތީ ކޭޓްއަކީ މަންމައެއްގެ ގޮތުގައި‬

‫ވަނަ އަހަރު އެވެ‪ .‬އެއީ ޔުނިވަސިޓީ އޮފް ސެންޓް‬

‫ޔ މީހުންނާ ގުޅޭ ބޭފުޅެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ‪.‬‬ ‫ހިތްހެ ޮ‬

‫ވިލިއަމް ސީދާ ކުރިމައްޗަށް ބަލަހައްޓައިގެން އެއްވެސް‬

‫ފެނެ އެވެ‪ .‬ކޭޓަކީ ވަރަށް އަދަބުވެރި‪ ،‬ޒިންމާދާރު‬

‫ވެސް ހެރީ ދެކެ އެވެ‪.‬‬

‫އެންޑްރޫސްގައި ދެބޭފުޅުން ކިޔަވާ ވިދާޅުވާން އުޅުއްވި އިރު‬

‫ބނަސް ފަދަ އަންހެންކުދިންނަކީ‬ ‫ޑެވީ އާއި ކްރެސިޑާ ޯ‬

‫ޚާއްސަކޮށް ކޭޓް އާއި އެކަމަނާގެ ފިރިކަލުންގެ ކޮއްކޮ‬

‫ތަނެއް ފެނިވަޑައިނުގަންނަވާ ކަމަށް ހައްދަވައިގެން‬

‫ބޭފުޅެކެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ހެރީ ކުރާ ކަންތައްތަކުން ކޭޓަށް‬

‫އެވެ‪ .‬ކޭޓް އާއި ވިލިއަމް ރައްޓެހިވިތާ ގިނަ ދުވަސްތަކެއް‬

‫ޝާހީ އާއިލާއަށް ފިޓްވާ ބަޔެއް ނޫންކަން ކޭޓް އަށް‬

‫އންނަނީ ވަރަށް ޚާއްސަ އެހާމެ‬ ‫ޕްރިންސް ހެރީގެ ޮ‬

‫ހުންނެވި އެވެ‪.‬‬

‫ވެސް ހިނިފުޅުނުވަޑުވާ ނުހުންނެވެ އެވެ‪ .‬ކޭޓް އާއި‬

‫ޗާލްސް ކެމީލާއާ ކައިވެނި ބައްލަވައިގަތުމުން‪ ،‬ކެމީލާއާ‬

‫ނުވެ ކޭޓް އާއި ހެރީ ބައްދަލުވި އެވެ‪ .‬އޭރު ހެރީ އަކީ‬

‫މާކުރިއްސުރެ ވެސް އެނގެ އެވެ‪.‬‬

‫އންނަ ގާތްގުޅުމާއި އެބޭފުޅުންގެ ގާތްކަން‬ ‫ހެރީގެ ޮ‬

‫ވެސް މި ދެބެން ގާތް ގުޅުމެއް ބާއްވަ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު‬

‫ޓީންއޭޖް ކުއްޖެކެވެ‪.‬‬

‫އެއްވެސް މީހަކަށް ސިއްރެއް ނުވެ އެވެ‪.‬‬

‫ކށް އުޅުއްވާ ވަރަށް ގާތްކަން‬ ‫ވާހަކަތައް ހިއްސާ ޮ‬

‫ވަރުގަދަ ގުޅުމެކެވެ‪ .‬ޕްރިންސް ހެރީއަށް ކޭޓަކީ‬ ‫އެއްބަނޑު އެއްބަފާ ދައްތައެއް ފަދަ އެވެ‪.‬‬

‫ޑެއިލީ މެއިލްގައި ބުނެފައިވާ ގޮތުން ކޭޓް‬ ‫އންނަ ގާތް ގުޅުން އެ ދެ ބޭފުޅުން‬ ‫އާއި ހެރީގެ ޮ‬

‫ވިލިއަމް އާއި ހެރީގެ ބައްޕާފުޅު ޕްރިންސް‬

‫ކޭޓާ ކިޔަވަން އުޅުނު ބައެއް އެކުވެރިން ބުނާ‬

‫ލބިވެރިންގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ޗެލްސީ‬ ‫ހެރީގެ ކުރީގެ ޯ‬

‫ގތުގައި ކެމީލާ އާއި ކޭޓް ވެސް މިހާރު‬ ‫ބުނެވޭ ޮ‬ ‫ގެންދަވަނީ ހެރީ ކައިވެނިކުރާނެ ރަނގަޅު މީހަކު‬

‫ނންނަ ކަމަށްވެ އެވެ‪ .‬ކޭޓްގެ ފިރިކަލުން ޕްރިންސް‬ ‫ޯ‬

‫ގޮތުން ވިލިއަމް އާއި ކޭޓް ރައްޓެހިވުމަށް ފަހު ހެރީ އަށް‬

‫ހޯދުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ‪ .‬ހެރީގެ އަންބަކަށް‬

‫އެބަތިއްބެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރޭގައި ދެބެންގެ ދެދަރި ޒާރާ‪،‬‬

‫ވިލިއަމް އަކީ ވަރަށް ސީރިއަސް ބޭފުޅެކެވެ‪ .‬ކޭޓް‬

‫އަބަދުވެސް ކޭޓް ޚާއްސަ ސަމާލުކަމެއް ދެއްވި އެވެ‪ .‬ހެރީ‬

‫ހޮވޭ ކެންޑިޑޭޓެއްގެ ހުންނަން ޖެހޭ ސިފަތަކުގެ ތެރޭގައި‬

‫ބީޓްރީސް އަދި ޔޫޖީން ހިމެނެ އެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އެންމެ‬

‫ބޭނުންފުޅުވާ ތަންތަނަކަށް ވަޑައިގެން މަޖާކޮށް‬

‫ކންމެ އިރެއްގައި ކޭޓާ ވާހަކަ ދައްކާ ހެދުމުގެ‬ ‫ބޭނުންފުޅު ޮ‬

‫އެތުލީޓަކަށް ވުމާއި ޖަނަވާރަށް ލޯބިކުރުން‪ ،‬ވަރަށް‬

‫އެއްޗެކޭ ވިދާޅުވުމާއި އެހެން ރަސްމިއްޔާތެއްގައި‬

‫ކައިވެނީގެ ރަސްމިއްޔާތުތައް ކަމަށް ވިޔަސް‬

‫އންލައިން ބައެއް‬ ‫ގާތްގުޅުމެއް ބާއްވަނީ ކޭޓް އާއެވެ‪ޮ .‬‬

‫އުޅުއްވުމަކީ ވިލިއަމްގެ މިޒާޖުގައި ހުންނަ ކަމެއް‬

‫ފުރުސަތު ދެއްވަ އެވެ‪.‬‬

‫ހިތްވަރުގަދަ މީހަކަށް ވުން‪ ،‬މާ މަތީ ފާހެއް ނެތަސް‬

‫ކޭޓް އަރައިގެން ހުންނެވި ހީލްސް ބިންމަތީގައި‬

‫ނުވަތަ ބެލްޖިއަމްގައި ‪ 2014‬ގައި އޮތް ބޮޑު‬

‫ގތުން ވާހަކަ ދައްކާ‬ ‫ފޯރަމްތަކުގައި މި ކަންކަމާ ބެހޭ ޮ‬

‫ނޫނެވެ‪.‬‬

‫އިނގިރޭސި ރާނީގެ ‪ 90‬ވަނަ އުފަން‬ ‫ދުވަސް ފާހަގަކުރުމަށް ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތުގައި‬ ‫ދށުގައި ސިއްރުން ކޮންމެވެސް‬ ‫ކޭޓްގެ ކަންފަތް ޮ‬

‫ކންމެ މުނާސަބަތެއްގައި‬ ‫ބައިވެރިވެވަޑައިގަންނާ ޮ‬ ‫ނޫސްވެރިންނަށް ވެސް ވަނީ ފެނިފަ އެވެ‪.‬‬ ‫އލިމްޕިކް ކަމަށް ވިޔަސް‪،‬‬ ‫އެއީ ލަންޑަން ޮ‬

‫ހެރީގެ ވަރަށް ގިނަ އަންހެން އެކުވެރިން‬

‫ކޭޓްގެ މައުލޫމާތު އެނގޭ އެހެން މީހަކު ބުނެފައިވާ‬

‫ކށްފައިވުން‪ ،‬މާ އަނގަ‬ ‫ފުދޭވަރަކަށް ތައުލީމު ހާސިލު ޮ‬

‫ތަތްވެދާނެކަމަށް ވިދާޅުވެ ހެރީ ޖެހި ޖޯކަކީ މި ދެ‬

‫ހަނގުރާމައިގެ ހަނދާން އާކުރުމުގެ ރަސްމިއްޔާތު‬

‫މީހުން ކޭޓް އާއި ހެރީ އަޅުވާ ވެސް ކިޔަ އެވެ‪.‬‬

‫އތް ގުޅުން އިތުރަށް ބަދަހިކުރައްވަން‬ ‫ގޮތުގައި ވިލިއަމްއާ ޮ‬

‫ގަދަ މީހަކަށް ނުވުން އަދި މަޖާ މިޒާޖެއްގެ މީހަކަށް‬

‫ބޑަށް ހާމަވެގެން ދިޔަ‬ ‫މެދުގައި އޮތް ގުޅުން ވަރަށް ޮ‬

‫ފަދަ ހިތާމަވެރި އިވެންޓްތައް ކަމަށް ވިޔަސް ހެރީ‬

‫ނަމަވެސް ޝާހީ އާއިލާގެ ކަންކަން އެނގޭ މީހަކު‬

‫ގތުގައި ކޭޓް އާއި ވިލިއަމް އާ‬ ‫ކިޔައިދީފައިވާ ޮ‬

‫ގތުގައި ވެސް ކޭޓް އެދުވަސްވަރު ހެރީއާ‬ ‫އުކުޅެއްގެ ޮ‬

‫ލބިކުރާ ސިއްހީ‬ ‫ވުން މުހިންމެވެ‪ .‬އަދި ދަތުރު ކުރުމަށް ޯ‬

‫ކަމެކެވެ‪.‬‬

‫އާއި ކޭޓް އަބަދުވެސް ކައިރިކައިރީގައި ތިބޭތަން ދަނި‬

‫ގތުގައި ހެރީ އާއި ކޭޓްގެ އޮންނަނީ‬ ‫ބުނެފައިވާ ޮ‬

‫އންނަ ގުޅުމާއި ކޭޓް އާއި ހެރީ އާ އޮންނަ ގުޅުން‬ ‫ޮ‬

‫ގުޅުން ބަދަހިކުރެއްވި އެވެ‪.‬‬

‫އެއްވެސް މައްސަލައެއް ނެތުން ވެސް މުހިންމު ކަމަށް‪،‬‬

‫ފެންނަމުންނެވެ‪.‬‬

‫އެކަހަލަ ގުޅުމެއް ނޫނެވެ‪.‬‬

‫ވަރަށް ތަފާތެވެ‪ .‬ހެރީގެ މަޖާކަމުންނާއި އުޅުއްވާލެއް‬

‫އަދިވެސް ގަނޑުވަރުން ބޭއްވި އެހެން‬

‫ޝާހީ އާއިލާގެ ޚަބަރުތައް އެނގޭ މީހަކު‬

‫ވިލިއަމް އާއި ކޭޓް ކައިވެނި ބައްލަވައިގަތުމުގެ ކުރިން‬ ‫ވެސް ކޭޓް އާއި ހެރީ އަކީ އެކަކުގެ ސިއްރުތައް އެނގޭ‬

‫މިކަމާ ބެހޭ ވާހަކަތައް މީޑިއާ އަށް ތިލަކުރާ މީހުން ބުނެ‬ ‫އެވެ‪.‬‬

‫ޝާހީ އާއިލާއަށް މަސައްކަތްކޮށްދޭ މީހަކު‬ ‫ކޅަށް ބަލާއިރު ހެންރީ‬ ‫ބުނި ގޮތުގައި މި ދުވަސް ޮ‬

‫އެވެ‪.‬‬ ‫އތީ ގަނޑުވަރު ތެރޭގައި އޮންނަ‬ ‫ދެން ޮ‬

‫ހުސްހަށިބަޔަށް ހުރުން ކޭޓް އާއި ވިލިއަމް އަދި‬

‫މައްސަލަތެކެވެ‪ .‬މި ކަންތައްގަނޑުގައި ވެސް‬

‫ބލަށް ފަސޭހަވެފައި ހިތްހަމަޖެހެ‬ ‫ހެރީއަށް މާ ޮ‬

‫ކޭޓް އާއި ހެރީ އެއްބޭފުޅަކު އަނެއް ބޭފުޅަކަށް‬

‫އެވެ‪ .‬މިހާރު މި ތިން ބޭފުޅުންގެ ތެރެއިން އިސް‬

‫މަދަދުވެރިވެ އެވެ‪ .‬ކޭޓް އަކީ ހެރީގެ ފޭން‬

‫ބޭފުޅަކަށް ހުންނަނީ ކޭޓް އެވެ‪ .‬އަނެއް ދެބޭފުޅުން‬

‫އެކެވެ‪ .‬ކޭޓްގެ ނަޒަރުގައި ހެރީ އެއްވެސް ކަމެއް‬

‫ކަންތައް ކުރައްވަނީ ކޭޓް ވިދާޅުވާ ގޮތަކަށެވެ‪.‬‬

‫ކށެއް ނުކުރައްވާނެ އެވެ‪ .‬ބައެއް ފަހަރަށް‬ ‫ގޯސް ޮ‬

‫އެހެންކަމުން މި ތިން ބޭފުޅުންގެ ތެރެއަށް‬

‫މިގޮތަށް ހެރީ ހިމާޔަތްކުރަން ހަދައިގެން ކޭޓް ވެސް‬

‫"ނުދަންނަ މީހަކު" އައުމުން މިބޭފުޅުންގެ ބަދަހި‬

‫ހޫނުފެނަށް ވެއްޓެ އެވެ‪.‬‬

‫ގުޅުމަށް މައްސަލަތައް ކުރިމަތިވާނެކަމަށް ބެލެވެ‬

‫ކޮލަމް ކުލަބަރި‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫‪16‬‬

‫ހަނދަށް ގާ އުކަން ނޫ ޅޭ!‬

‫އަބުރުގެ ބިލާ ދެ ޮކޅަށް ނޫސްވެރިން މިދިޔަ ބުދަ ދުވަހުގެ ރޭ މުޒާހަރާ ކުރަނީ‪ --.‬ފޮޓޯ‪ :‬އިމޭޖަސް‪.‬އެމްވީ‬

‫އަ ލީ ނާ ފި ޒް‬

‫ޓެސްޓަށް ތައްޔާރުވާން ކުރާ މަސައްކަތްތަކަށް ހުރަސް‬

‫ސޝަލް މީޑިއާ އަށް މީގެ‬ ‫ޯ‬ ‫އަމިއްލަ ބްލޮގުތަކާއި‬

‫ސޝަލް މީޑިއާ ވެފައިވާ ކަމަށް‬ ‫ޯ‬ ‫އަޅާ އެއްޗަކަށް‬

‫ބޑު ބިރުވެރިކަމެއް އެބަ އޮތެވެ‪.‬‬ ‫ސަބަބުން ވަރަށް ޮ‬

‫ހިފައިގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ރާއްޖެ އަކީ އިންޓަނެޓަށް ފަރިތަ ގައުމެކެވެ‪ .‬މި‬

‫ބުނެ ފޭސްބުކާއި ޓުވިޓާ އާއި އިންސްޓަގްރާމްގެ‬

‫ބިލުގައި އަބުރާ ބެހެވޭ ފަދަ އެއްޗެއް ޝާއިއު‬

‫ސަރަހައްދުގައި އިންޓަނެޓު ބޭނުން ކުރާ މީހުންގެ‬

‫މިދިޔަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ސަކަރާތްގަނޑުގެ‬

‫އިތުރުން ވައިބާ ވެސް ވަނީ މަނާކޮށްފަ އެވެ‪ .‬އޭގެ‬

‫ގތަށް ބަލާއިރު‪ ،‬އޭގެ ތެރޭގައި‬ ‫ކުރުމުގެ މާނަކޮށްފައިވާ ޮ‬

‫އަދަދު އާބާދީގެ ނިސްބަތުން އެންމެ މަތީގައި އުޅެނީ‬

‫ތެރޭގައި އަހަރުމެން ތިބިއިރު‪ ،‬ތުރުކީ އަށް ވެސް އޮތީ‬

‫ކުރިން މަނާކުރީ ސްކައިޕާއި އެ ފަދަ ފޯނު ކުރެވޭ‬

‫އޮންލައިން ނޫސްތަކުގެ އިތުރަށް ވެބްސައިޓުތަކާއި‬

‫ފނާއި އެ ނޫން ވެސް‬ ‫ރާއްޖޭގަ އެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރޭގައި ޯ‬

‫ގތުން ބަހާރު މޫސުން އައިސްފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ސިޔާސީ ޮ‬

‫ހިދުމަތްތަކެވެ‪ .‬ހުއްދަ ނަގައިގެން ނޫނީ ސްކައިޕް‬

‫ސޝަލް މީޑިއާ ހިމަނާފައިވެ އެވެ‪.‬‬ ‫ޯ‬ ‫ލގުތަކާއި‬ ‫ބް ޮ‬

‫މޮބައިލްގެ ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން ނެޓަށް‬

‫އެތައް ހާސް މީހުން ތިބީ އިސްތަންބޫލުގެ މަގުތައް‬

‫ކލެއްހާ ހިސާބު ވެސް ނުކުރެވެ އެވެ‪.‬‬ ‫ޯ‬

‫ބޑުވަޒީރު ރަޖަބު ތައްޔިބު‬ ‫މަތީގަ އެވެ‪ .‬އޭރުގެ ޮ‬

‫ސޝަލް މީޑިއާ އާއި އެ ފަދަ ވަސީލަތްތައް‬ ‫ޯ‬

‫އުރުދުގާންގެ ހުދުމުހުތާރުކަން މުޅި ގައުމަށް ފެތުރި‪،‬‬

‫މަނާ ކުރުމުން ތުރުކީގެ ރައްޔިތުން މަޑަކުން ނުތިބެ‬

‫ހުރިހާ ދިމާލަކަށް އެ މަނިކުފާނު ބާރު ހިންގަވަން‬

‫އެވެ‪ .‬އެ މީހުންގެ އަޑެއް ވެސް ކަނޑުވައެއް‬

‫އެހެންވެ‪ ،‬މީހަކު އެ މީހެއްގެ އަމިއްލަ ފޭސްބުކް‬

‫ވަންނަ މީހުން ގިނަ އެވެ‪ .‬އެހެންވެ‪ ،‬ދިވެހިންގެ ގިނަ‬

‫ނުވަތަ ޓުވިޓާގައި ޖަހާ އެއްޗަކުން ކުށްވެރިވެ‪ ،‬ޖިނާއީ‬

‫ސޝަލް މީޑިއާ ވަނީ ވެފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ޯ‬ ‫ބައެއްގެ ދިރިއުޅުމަށް‬

‫ދައުވާއަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހުމުގެ ފުރުސަތު އެބައޮތެވެ‪.‬‬

‫ފޭސްބުކުގައި ނޫޅޭ މީހަކު ނެތެވެ‪ .‬އެކި ކަންކަމަށް‬

‫ލގުތައް ބަންދުކޮށްފައި‬ ‫މީގެ ކުރިން ވެސް ބް ޮ‬

‫ޝައުގުވެރިކަން ހުންނަ މީހުންގެ މުއްސަނދި ހިޔާލުތައް‬

‫ފެއްޓެވުމުން ރައްޔިތުންނަށް ކެތް ނުކުރެވުނީ އެވެ‪.‬‬

‫ނުލެވުނެވެ‪ .‬މުޒާހަރާ އަށް ނުކުތް މީހުންގެ އަދަދު‬

‫އެބަހުއްޓެވެ‪ .‬ސަރުކާރަށް ފާޑުކިޔައިގެން ބައެއް އަމިއްލަ‬

‫ޓުވިޓާގައި އުތުރި އަރަމުން ދެ އެވެ‪ .‬ދިވެހިން ލާ ފޮޓޯ‬

‫ކށް‪ ،‬އެއްވެފައި‬ ‫އެންމެ ފަހުން ޖެހުނީ ބާރުގެ ބޭނުން ޮ‬

‫ދިޔައީ މައްޗަށެވެ‪ .‬ސަރުކާރު ދެކެ އައިސްފައި ތިބި‬

‫މީހުންގެ ވެބްސައިޓުތަކަށް ނުވަދެވޭ ގޮތަށް ވެސް ހެދި‬

‫އ ވެސް އިންސްޓަގްރާމުގައި ވަކި މަދެއް‬ ‫އާއި ވީޑި ޯ‬

‫ސޝަލް މީޑިއާގެ‬ ‫ޯ‬ ‫ތިބި ރައްޔިތުން އިނދަޖައްސާލާށެވެ‪.‬‬

‫ބޑަށް ހުޅު ފަޅައިގެން‬ ‫ރުޅިގަނޑުގައި ކުރި އަށް ވުރެ ޮ‬

‫އެވެ‪ .‬ސޯޝަލް މީޑިއާގައި އެއްޗެއް ލިޔެގެން ތަހުގީގު‬

‫ނޫނެވެ‪ .‬ނުވިތާކަށް ރަށުގައި ހުންނަ މާމަ އަށް ފޯނު‬

‫އެހީގައި މީހުން މަގުތަކަށް ޖަމާކުރަން ފެށުމުން‬

‫ދިޔައީ އެވެ‪ .‬ޗައިނާ މީހުން ވެސް އެ ދަނީ އެ‬

‫ހިންގައި ޝަރީއަތް ކުރާ ހިސާބަށް ވެސް ގޮސްފައި‬

‫ކޮށްލަން ވެސް މިހާރު ބޭނުން ކުރަނީ ވައިބާ ނޫނީ‬

‫ފޭސްބުކާއި ޓުވިޓާގެ އިތުރުން ވެބްސައިޓުތަކާއި‬

‫މީހުންނަށް ކުރެވުނު ވަރެއް ކުރަމުންނެވެ‪ .‬ބޮޑު‬

‫އެބަހުއްޓެވެ‪ .‬ވަކި އުސޫލެއް ނެތި އޭރު ކުރި ކަންތައް‬

‫ކންމެވެސް އެޕެކެވެ‪.‬‬ ‫ވަޓްސްއެޕް ކަހަލަ ޮ‬

‫ބްލޮގުތައް ވެސް ބަންދުކުރަން ފެށީ އެވެ‪ .‬އުރުދުގާން‬

‫ތ އެ މީހަކަށް‬ ‫ދައުލަތެއްގެ ދަށުވެ‪ ،‬ނެތިގެން ނުދޭ ޯ‬

‫ގާނޫނެއްގެ ތެރެއަށް ފައްތަން ކުރަމުންދާ މަސައްކަތާ‬

‫ބޑު "އުދަނގުލެއް"ގެ ގޮތުގަ‬ ‫ޓުވިޓާ ސިފަކުރެއްވީ ޮ‬

‫ކުރެވުނު ކަމެއް އެ ދަނީ ކުރަމުންނެވެ‪ .‬އިތިއޮޕިއާ އާއި‬

‫ސޝަލް މީޑިއާ އަށް ސަރުކާރުން ފާރަވެރިވުން‬ ‫ޯ‬ ‫އެކު‪،‬‬

‫މުޅި އިންޓަނެޓުގެ އަސާސަކީ އެއީ އެވެ‪ .‬ހިޔާލު‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫އަލްޖީރިއާ އާއި އެ ނޫން ވެސް ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ‬

‫އިތުރު ވާ ތަން ދަނީ ފެންނަމުންނެވެ‪ .‬މަޖިލިސް‬

‫މކްރެޓައިޒްކޮށް"‪ ،‬އެންމެންގެ‬ ‫ފާޅުކުރުމުގެ ހައްގު "ޑި ޮ‬

‫މިނިވަންކަމަށް ހުރަސް އަޅާފައިވާ ގައުމުތަކުގެ‬

‫މެމްބަރު އަލީ ހުސެން ކުރެއްވި ޓުވީޓެއްގެ މައްސަލަ‬

‫ފރާ ފަށަށް ގެނެސް ދިނުމެވެ‪.‬‬ ‫އަތް ޯ‬

‫ރައްޔިތުން އެ ދަނީ ހިތްވަރު ދައްކަމުންނެވެ‪.‬‬

‫ފުލުހުން ވަނީ ބަލަން ފަށާފަ އެވެ‪ .‬އަބުރާ ބެހުމުގެ‬

‫ރާއްޖޭގެ އެންމެ އެކުވެރި ޗައިނާގެ ހާލަތު އަދި‬ ‫ކމިއުނިސްޓް ވެރިކަމެއް‬ ‫އެ އަށް ވުރެ ވެސް ގޯހެވެ‪ޮ .‬‬ ‫އންނަ ޗައިނާގެ މިހާރުގެ ސަރުކާރުން ގެންދަނީ‬ ‫ޮ‬ ‫ކޅު ހުރިހާ ހިޔާލެއް ނައްތާލަމުންނެވެ‪ .‬އާއްމު‬ ‫އިދި ޮ‬

‫ރާއްޖޭގައި ވެސް މިހާރު މިދަނީ އެ ހިތްވަރު‬ ‫ދައްކަމުންނެވެ‪ .‬ވަކިވަކި ނޫސްވެރިންނާއި މީޑިއާތަކާ‬

‫ސޝަލް މީޑިއާ އާއި‬ ‫ޯ‬ ‫އާއްމު މީޑިއާއާ ހިލާފަށް‪،‬‬

‫މީޑިއާތައް ބަންދުކުރެވި ދާނެ އެވެ‪ .‬ނޫސްތައް‬

‫ބިލު ފާސްވެ‪ ،‬ގާނޫނަކަށް ވުމުން ދެން އެކަން ކުރަން‬

‫ހުއްޓުވި ދާނެ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު‪ ،‬ވައްކަން ކުރަންޏާ‬

‫އެއްވެސް ހުރަހެއް ނޯންނާނެ އެވެ‪.‬‬

‫އެންމެން ވެސް އެ ވާހަކަ ދައްކާނެ އެވެ‪ .‬ހައްގުތަކަށް‬

‫ވކުތަކެއްހެން މަނާކޮށްފައި‬ ‫ހުރިހާ ސޯޝަލް ނެޓު ޯ‬

‫ކޅަށް ދިން އިންޒާރުތަކަށް ފަހު މިހާރު މި‬ ‫ދެ ޮ‬

‫ވާއިރު‪ ،‬އެ މީހުން ގެންގުޅޭ އަމިއްލަ ނެޓުވޯކުތައް‬

‫ކޅު ހަނގުރާމައިގައި މުޅިން އާ‬ ‫އޮތީ މީޑިއާއާ ދެ ޮ‬

‫އަސާސީ އެއް ހައްގެވެ‪ .‬ދިރިހުރުމުގެ ހައްގު ދުނިޔޭގެ‬

‫އުފުލާނެ ބަޔަކު ވެސް ތިބޭނެ އެވެ‪ .‬ނޫސްތަކާ ދެކޮޅަށް‬

‫ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމަކީ އެންމެ‬

‫ކޅަށް ކެރިގެން އަޑު‬ ‫އަރައިގަންނަންޏާ އެކަމާ ދެ ޮ‬

‫ވެސް އޮންނަނީ ސަރުކާރުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގަ އެވެ‪.‬‬

‫ގތްގޮތުން އިންޒާރު ދީ‪،‬‬ ‫ކުރިއެއް ފަޅާފަ އެވެ‪ .‬އެކި ޮ‬

‫ހުރިހާ ތަނެއްގައި ވެސް އެއްވެސް ސުވާލެއް ނެތި‬

‫އަޅާ ފިޔަވަޅުތަކަށް ނުކުޅަދާނެ ވެގެން ނޫސްވެރިންގެ‬

‫އިންޓަނެޓުގެ ހިދުމަތް ދޭ ފަރާތްތަކުން ގެނެސް ދެމުން‬

‫ބިރުދައްކައިގެން ނޫސްތައް ބަންދުކުރުމުން ފެށިގެން‬

‫ލިބި ދޭއިރު‪ ،‬އެހެން މީހުންނަށް ގެއްލުމެއް ނުލިބޭނެ‬

‫މަސައްކަތް ހުއްޓާލިޔަސް‪ ،‬އާއްމުން އެ ވާހަކަ ދައްކާނެ‬

‫ދިޔަ ޚަބަރުތައް ހުއްޓާލަން މިދިޔަ ހަފުތާގައި ވަނީ‬

‫ކށް މީޑިއާތައް ހުއްޓުވުމާއި‬ ‫ޝަރުއީ ދާއިރާ މެދުވެރި ޮ‬

‫ގޮތަށް އެ މީހަކު ބޭނުން އެއްޗެއް ބުނުމުގެ ހައްގު‬

‫ގތް ނެތިއްޔާ ކުރެވެން އޮތް ގޮތަކުން އެ‬ ‫އެވެ‪ .‬އެއް ޮ‬

‫އންލައިން ނޫސްތައް ހިންގާ‬ ‫މަޖުބޫރުކޮށްފަ އެވެ‪ޮ .‬‬

‫ގާނޫނުތައް ހަދައިގެން ނޫސްވެރިންގެ ގަލަން ހުއްޓުވަން‬

‫އންނަންޖެހެ އެވެ‪ .‬ރައްޔިތުންނަށް ބެލުމުގެ ޒިންމާ‬ ‫ޮ‬

‫ޝުއޫރުތައް ބަންޑުން ކުރާނެ އެވެ‪ .‬އިންޓަނެޓު އޮތީ‬

‫ކުންފުނިތަކުގެ ވަކި ބައެއް ސަރުކާރަށް ނެގޭނެ ގޮތް‬

‫މިހާރު މި ވަނީ ފަށާފަ އެވެ‪.‬‬

‫މަތިކޮށްފައިވާ ވެރިން ކުރާ ކަންކަމަށް ފާރަވެރިވެ‪،‬‬

‫އެ މީހުންގެ އަތުގަ އެވެ‪ .‬އެއީ ގާނޫނަކުން‪ ،‬ގޮށްމުށުގެ‬

‫އެ މީހުން ކުރާ ކަންތައްތަކަށް ފާޑުކިއުމުގެ ހައްގު‬

‫ކށްގެން މި ޒަމާނުގައި ހުއްޓުވޭނެ ކަމެއް‬ ‫ބާރު ބޭނުން ޮ‬

‫އޕިއާގައި މި ފަހުން ވީ އަދި މާ ހެއްވާ‬ ‫އިތި ޮ‬

‫ނޫސްވެރިކަމަކަށް ނޫނެވެ‪ .‬މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅާފައިވާ‬

‫ހަމަ ކޮންމެ މީހަކަށް ވެސް ލިބިގެންވެ އެވެ‪ .‬ހައްގެއް‬

‫ނޫނެވެ‪.‬‬

‫ކަމެކެވެ‪ .‬ސަރުކާރު ޔުނިވަސިޓީތަކަށް ވަންނަން ހަދާ‬

‫ކށް ހިޔާލު ފާޅުކުރުމަށް ވަރަށް ބޮޑެތި‬ ‫ބިލުން އާއްމު ޮ‬

‫ގެއްލުމުން އެ ވާހަކަ ވެސް ދެއްކެން ޖެހެ އެވެ‪ .‬އެ‬

‫ޓެސްޓުގެ ސުވާލު ކަރުދާސްތައް ލީކުކޮށްލުމުން އެކަމުގެ‬

‫ހުރަސްތަކެއް ކުރިމަތި ވާނެ އެވެ‪ .‬އެ ގޮތުން‪،‬‬

‫ހދަން މަސައްކަތް ކުރުމުގެ މިނިވަންކަން‬ ‫ހައްގެއް ޯ‬

‫ގާގަނޑު އައިސް ޖެހޭނީ ހަމަ އެއްލާ މީހެއްގެ ބޮލުގަ‬

‫ހުރިހާ ކަމެއް ފިލުވާލީ ދަރިވަރުންގެ މައްޗަށެވެ‪.‬‬

‫މިނިވަންކަމާ އެކު އާއްމުންނަށް ހިޔާލު ފާޅުކުރެވޭ‬

‫އންނަންޖެހެ އެވެ‪ .‬ދުލާއި ގަލަމުގެ ބޭނުން‬ ‫ޮ‬

‫އެވެ!‬

‫ހަދަން އަންނަނީ ތައްޔާރުވަމުންނެވެ‪.‬‬

‫އތީ ހަމައެކަނި‬ ‫އެކަމަކު‪ ،‬މިކަމުގެ ބިރު ޮ‬

‫އެހެންވެ‪ ،‬ހަނދަށް ގާ އުކަން ނޫޅޭށެވެ‪ .‬އެ‬

‫ދުނިޔެ‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫‪18‬‬

‫ބަލްފޯ ޑިކްލަރޭޝަނާ ގުޅިގެން އިނގިރޭސިންނާ‬ ‫ދެކޮޅަށް ފަލަސްތީނުން ދައުވާ ކުރަނީ‬ ‫ގުދުސް (ޖުލައި ‪ - )27‬ފަލަސްތީނުގެ ބިމުގައި‬ ‫ޔަހޫދީން ވަޒަންވެރިވުމުގެ ހުވަފެނަކަށްވި ބަލްފޯ‬ ‫ޑިކްލަރޭޝަނުގެ މައްސަލާގައި އިނގިރޭސި ވިލާތާ‬ ‫ކޅަށް ދައުވާ ކުރަން ވިސްނާ ކަމަށް ފަލަސްތީނުގެ‬ ‫ދެ ޮ‬ ‫އފިޝަލަކު ވިދާޅުވެއްޖެ އެވެ‪.‬‬ ‫އިސް ޮ‬ ‫ފ ޑިކްލަރޭޝަނަކީ ނޮވެމްބަރު ‪ 1917 ،2‬ގައި‬ ‫ބަލް ޯ‬ ‫އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ޚާރިޖީ ވަޒީރު އާތާ ޖޭމްސް ބަލްފޯ‬

‫ފަލަސްތީނުގެ ޚާރި ީޖ ވަޒީރު‬ ‫ރިއާދު އަލް މާލިކީ‪:‬‬ ‫އިނގިރޭސިންނާ ދެ ޮކޅަށް ދައުވާ‬ ‫ކުރަން ގަސްދު ކުރައްވާ ކަމަށް‬ ‫ވިދާޅުވި‪ޮ -- .‬ފޓޯ‪:‬އޭއެފްޕީ‬

‫ކމިއުނިޓީގެ ލީޑަރު ލިއޮނެލް‬ ‫އިނގިރޭސިންގެ ޔަހޫދީ ޮ‬ ‫ވޯލްޓާ އަށް ލިޔުއްވި ސިޓީއެކެވެ‪ .‬މި ސިޓީގައި ވަނީ‬ ‫ހދުމަށް ކުރާ މަސައްކަތުގެ‬ ‫ޔަހޫދީންނަށް ދާއިމީ ބިމެއް ޯ‬ ‫ދަށުން އިނގިރޭސިވިލާތާއި އަޔަލޭންޑް އަދި އެނޫން‬ ‫ވެސް ގައުމުތަކުގެ ޔަހޫދީން ފަލަސްތީނަށް ހިޖުރަ‬ ‫ކުރުމަށް ބާރު އަޅައިފަ އެވެ‪.‬‬ ‫މޮރިޓޭނިއާގައި ބޭއްވި އަރަބި ސަމިޓުގެ ތެރޭގައި‬ ‫ފަލަސްތީނުގެ ޚާރިޖީ ވަޒީރު ރިއާދު މާލިކީ ވިދާޅުވީ‬ ‫ޔަހޫދީން ފަލަސްތީނަށް ޖަމާކުރުވީ ބްރިޓިޝް މޭންޑޭޓް‬ ‫ފަލަސްތީނުގެ ދަށުން ކަމަށެވެ‪ .‬އަދި ފަލަސްތީނުގެ‬ ‫ބިމަށް އިނގިރޭސިން މެދުވެރިވެގެން ޔަހޫދީން ޖަމާކޮށް‬ ‫އެންމެ ފަހުން ގަދަބާރުން އެ ބިމަށް ވެރިވެގަތް‬ ‫މައްސަލަ ހުށަހަޅަން ގަސްދު ކުރަނީ ބައިނަލްއަގުވާމީ‬ ‫ކޯޓަކަށް ކަމަށެވެ‪ .‬އިތުރު ތަފްސީލެއް ނުދެއްވަ އެވެ‪.‬‬ ‫ފ ޑިކްލަރޭޝަނާ ގުޅިގެން ބްރިޓިޝް މޭންޑޭޓް‬ ‫ބަލް ޯ‬ ‫ފޯ ފަލަސްތީން އުފަންވި އެވެ‪ .‬މި މޭންޑޭޓް ފަހުން‬ ‫އފް ނޭޝަންސް އިން‬ ‫ވަނީ ‪ 1922‬ވަނަ އަހަރު ލީގު ޮ‬ ‫ފާސްކޮށްފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ބްރިޓިޝް ފަލަސްތީން މޭންޑޭޓުގެ މުއްދަތު މެއި‬

‫‪ 1948 ،14‬ގައި ހަމަވުމާ އެކު އިޒްރޭލުން ވަނީ‬

‫އަހަރެއް ވަންދެން އުޅުނު ބިމަށް ޔޫރަޕާއި އެކި‬

‫ފަލަސްތީނުގެ ބިމުގައި އެއީ މިނިވަން ދައުލަތެއްކަން‬

‫ފ ޑިކްލަރޭޝަނުގެ‬ ‫ތަންތަނުން ޔަހޫދީން ޖަމާކުރީ ބަލް ޯ‬

‫އިއުލާންކޮށްފަ އެވެ‪.‬‬

‫ސަބަބުން ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫މާލިކީ ވިދާޅުވީ އިޒްރޭލުން ހިންގަމުންދާ‬

‫ނިއު ދިއްލީ (ޖުލައި ‪ - )27‬އިންޑިއާގެ‬

‫އިނގިރޭސިވިލާތް ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫އާ ދެމެދުގެ އަހަރުތަކުގަ އެވެ‪ .‬ޔަހޫދީންގެ އާބާދީ‬

‫އިޒްރޭލަކީ ގާނޫނާ ޚިލާފު ދައުލަތަކަށް ހެދުން ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫މާލިކީއާ ހަވާލާދީ ފަލަސްތީނުގެ ވަފާ ނިއުސް‬ ‫އެޖެންސީން ބުނީ ފަލަސްތީނު މީހުން އެތައް ހާސް‬

‫ސްޓޭޓް މަނިޕޫރާއި ކަޝްމީރު ހިމެނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ޗާނޫ ހައިހޫނުކަމުގެ ހަޅުތާލު ކުރަމުން ދިޔަ‬

‫ގތަށް ނިންމައިފި އެވެ‪.‬‬ ‫ނިންމާލާ ޮ‬

‫ކާންދޭތާ އެތައް އަހަރެއް ވެއްޖެ އެވެ‪ .‬ހައިހޫނުކަމުގެ‬ ‫ހަޅުތާލު ކުރި ނަމަވެސް މަނިޕޫރުގެ ޑިސްޓްރިކްޓް‬

‫ބަނޑުހައިހޫނުކަމުގެ ހަޅުތާލު ނިންމާލުމަށް ފަހު‬

‫ކޯޓަށް ކޮންމެ ‪ 15‬ދުވަހަކުން އޭނާ ހާޒިރުވާން ޖެހެ‬

‫ލކަލް ކައުންސިލް‬ ‫މިނިވަން ކެންޑިޑޭޓެއްގެ ގޮތުގައި ޯ‬

‫އެވެ‪ .‬ކޯޓުގައި އޭނާ ވަނީ ހަޅުތާލު ނިންމާލުމަށް ފަހު‬

‫އިންތިޚާބުގައި ވާދަކުރާނެ ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫އިންތިޚާބުގައި ވާދަކުރަން ބޭނުންވާ ކަމަށް ބުނެފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ހައިހޫނުކަމުގެ ހަޅުތާލުގައި ޗާނޫ ހޭދަކުރި ‪16‬‬

‫ޗާނޫ ކުރަން ފެށީ ސިފައިންނަށް އާދަޔާޚިލާފު ބާރުތައް‬

‫ބޑު ބައެއް ހޭދަކުރީ ޝަރުއީ‬ ‫އަހަރުގެ ތެރޭން ޮ‬

‫ފސަސް ސްޕެޝަލް ޕަވާސް‬ ‫ދިނުމަށް ފާސްކުރި އާމްޑް ޯ‬

‫ބަންދެއްގެ ދަށުން މަނިޕޫރުގެ ވެރިރަށް އިމްޕާލްގެ‬

‫ކޅު ހެދުމުގެ ގޮތުންނެވެ‪.‬‬ ‫އެކްޓް (އޭއެފްއެސްޕީއޭ) އާ ދެ ޮ‬

‫ހޮސްޕިޓަލުގަ އެވެ‪ .‬ޗާނޫގެ ހަޅުތާލަށް މުޅި ދުނިޔޭގެ‬

‫ކޓު އަމުރެއް ނެތި ވެސް މީހުން‬ ‫މި ގާނޫނުގެ ދަށުން ޯ‬

‫ސަމާލުކަން ވަނީ ލިބިފަ އެވެ‪ .‬އެމްނެސްޓީ‬

‫ހައްޔަރު ކުރުމާއި ބައެއް ހާލަތްތަކުގައި ބަޑި ވެސް ޖެހެ‬

‫އިންޓަނޭޝަނަލުން ވަނީ އޭނާ އަކީ ޒަމީރު ގައިދީއެއް‬

‫އެވެ‪ .‬އޭއެފްއެސްޕީއޭ އަށް ވަރަށް ގިނަ ސްޓޭޓުތަކުގައި‬

‫ކަމަށް ކަނޑައަޅައިފަ އެވެ‪.‬‬

‫އަމަލު ކުރެ އެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރޭގައި ޗާނޫގެ އަމިއްލަ‬

‫އެރްދާން ވިދާޅުވީ ފަލަސްތީނުގެ ލީޑަރުން ސުލްހަ‬

‫ހުރިހާ ޖަރީމާއެއްގެ ޒިންމާ އުފުލަން ޖެހޭ ގައުމަކީ‬

‫ބަނޑުހައިހޫނުކަމުގެ ހަޅުތާލު ‪ 16‬އަހަރަށް ފަހު‬

‫ބަނޑުހައިހޫނުކަމުގެ ހަޅުތާލު ‪ 2000‬ވަނަ އަހަރު‬

‫އިޒްރޭލުގެ ޕަބްލިކް ސެކިއުރިޓީ މިނިސްޓަރު ގިލާދު‬

‫އެންމެ ބާރަށް ގެންދިޔައީ ‪ 1920‬އާއި ‪1940‬‬

‫ހޅިއަކުން ނޭފަތަށް ކާއެއްޗެހި އަޅައިގެން‬ ‫ނަމަވެސް ޮ‬

‫ޗާނޫ ބުނީ އަންނަ މަހު ‪ 9‬ވަނަ ދުވަހު އޭނާގެ‬

‫ފަލަސްތީނުގެ ޚާރިޖީ ވަޒީރުގެ ކޮމެންޓާ ގުޅިގެން‬

‫ބޭނުން ނުވާ ކަމަށާއި މި ހުރިހާ ކަމެއްގެ ބޭނުމަކީ‬

‫‪ 16‬އަހަރަށް ފަހު އިންޑިއާ ެގ‬ ‫އެކްޓިވިސްޓުގެ ބަނޑުހައިހޫނުކަމުގެ‬ ‫ހަޅު ާތލު ނިންމާލަނީ‬ ‫ޔމް ޝަރުމީލާ ޗާނޫ ކުރަމުން ދިޔަ‬ ‫އެކްޓިވިސްޓް އަ ޯ‬

‫ފަލަސްތީނަށް ޔަހޫދީން ޖަމާކުރުމުގެ މަސައްކަތް‬

‫ކުރަމުންނެވެ‪.‬‬

‫ފަލަސްތީނުގައި އިތުރު ކުރާ މައްސަލާގައި ފަލަސްތީނުގެ‬ ‫ކމިއުނިޓީން ދިޔައީ ހިތްހަމަ ނުޖެހުން ފާޅު‬ ‫އަރަބި ޮ‬

‫ދުނިޔެ‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫ބިން ލާދިން ދިރިއުޅުނު ގެ‬ ‫ގަބުރުސްތާނަކަށް؟ ނޫނީ‬ ‫ކު ޅޭ ބިމަކަށް؟‬

‫‪20‬‬

‫އެ މެ ރި ކާ ގެ ނޭ ވީ ސީ ލު ން ހަ މަ ލާ ދީ ބި ން ލާ ދި ން މަ ރާ ލި އި ރު އޭ ނާ‬ ‫އު ޅު ނު ގޭ ކަ އި ރި އަ ށް މީ ހު ން އެ އް ވެ ފަ އި‪.‬‬

‫އިސްލާމްއާބާދު (ޖުލައި ‪ - )28‬އަލްގައިދާ‬

‫ލކަލް ސަރުކާރުން ބޭނުން ވަނީ އެ ތަން‬ ‫އެވެ‪ޯ .‬‬

‫"ޕްރޮވިންސް ސަރުކާރުން ބޭނުން ވަނީ އެ ތަން‬

‫ގސް ކަނޑު ފައްތައިފަ‬ ‫ލާދިންގެ ހަށިގަނޑު ގެން ޮ‬

‫ޖަމާއަތުގެ ކުރީގެ ލީޑަރު އުސާމާ ބިން ލާދިން ‪2011‬‬

‫ކުޅޭ ބިމެއްގެ ގޮތުގައި ތަރައްގީ ކުރުމަށެވެ‪ .‬އެކަމަކު‬

‫ކުޅޭ ބިމަކަށް ބަދަލު ކުރަން‪ .‬ފައިސާ ލިބިއްޖެ ނަމަ‬

‫އެވެ‪ .‬ޕާކިސްތާން ސަރުކާރުން ފަހުން ވަނީ ބިން‬

‫ވަނަ އަހަރު މަރާލުމާ ހަމައަށް އޭނާ ދިރިއުޅުނު ގެ‬

‫ބޓްއާބާދުގެ ކެންޓޯންމެންޓް‬ ‫ސިފައިން ހިންގާ އަ ޮ‬

‫މި އަހަރު އެ ތަނުގައި ކުޅޭ ބިމެއް ހަދާނަން‪ "،‬ޣަނީ‬

‫ލާދިން ދިރިއުޅު ގެ ތަޅާލައިފަ އެވެ‪ .‬ބިން ލާދިން‬

‫ގތަކާ މެދު ކަމާ ބެހޭ‬ ‫ހުރި ސަރަހައްދަށް ހަދާނެ ޮ‬

‫ބޑު (ސީބީއޭ) އިން ބޭނުން ވަނީ އެ ތަނުގައި‬ ‫ޯ‬

‫ވިދާޅުވި އެވެ‪" .‬މީހުން ދިރިއުޅޭ ގޭތަކުގެ މެދުގައި‬

‫އބާމާގެ ސަރުކާރަށް ލިބުނު‬ ‫މަރާލުމަކީ ރައީސް ބަރަކް ޮ‬

‫ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ސުވާލު އުފެދިއްޖެ އެވެ‪.‬‬

‫ގަބުރުސްތާނެއް ހެދުމަށެވެ‪.‬‬

‫ބތުއާބާދުގައި އެ ގެ‬ ‫އެއް ބަޔަކު ބޭނުން ވަނީ އަ ޮ‬

‫ސަހަރާއެއް ނުހެދޭނެ‪".‬‬

‫ސީބީއޭގެ ނައިބް ރައީސް ޒިލްފިގާރު އަލީ ބުއްޓޫ‬

‫ބޑު ކާމިޔާބެކެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ބިން ލާދިންގެ މަރަށް‬ ‫ޮ‬

‫ބުއްޓޫ ވިދާޅުވީ މި މައްސަލައާ މެދު ވާހަކަ‬

‫ފަހު އެމެރިކާ އާއި ޕާކިސްތާނާ ދެމެދު ޝައްކުތަކެއް‬

‫ހުރި ‪ 3،800‬އަކަ ފޫޓުގެ ސަރަހައްދު ގަބުރުސްތާނަކަށް‬

‫ވިދާޅުވީ އެ ސަރަހައްދުގައި ގަބުރުސްތާން މަދުވުމުން‬

‫އފިޝަލުންނާ އެކު‬ ‫ދެއްކުމަށް ޕްރޮވިންސް ސަރުކާރުގެ ޮ‬

‫އުފެދުނެވެ‪ .‬އެމެރިކާ އިން ތުހުމަތުކޮށްފައި ވަނީ‬

‫ހެދުމަކަށެވެ‪ .‬އަނެއް ބަޔަކު ބޭނުން ވަނީ އެ ތަން‬

‫އެ ތަނުގައި ގަބުރުސްތާނެއް ހެދުމަށްޓަކައި މިހާރު‬

‫އަންނަ ހަފުތާގައި މަޝްވަރާ ކުރާނެ ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫ހދަން ބޭނުންވި މީހާ‬ ‫އެ ގައުމުން އެންމެ ބޮޑަށް ޯ‬

‫ގތުގައި ތަރައްގީ ކުރުމަށެވެ‪ .‬އެމެރިކާ‬ ‫ކުޅޭ ބިމެއްގެ ޮ‬

‫ވަށާ ފާރެއް ވެސް ރާނާފައިވާ ކަމަށެވެ‪ .‬ޚައިބަރު‬

‫ސިފައިން ބަޑި ޖަހާ ބިން ލާދިން މަރާލުމަށް ފަހު އެ‬

‫ރވިންސްގެ މުސްތާގު ޣަނީ ވިދާޅުވީ އެ‬ ‫ޕަޚުތުންކުވާ ޕް ޮ‬

‫ލާދިންގެ ގެ އަށް ފޭބުމަށް ފަހު އޭނާ މަރާލީ މެއި‬

‫ރވިންސް ސަރުކާރާ ހަވާލުކޮށްފަ‬ ‫ބިން ވަނީ ލޯކަލް ޕް ޮ‬

‫ތަނުގައި ގަބުރުސްތާނެއް ހެދުމަށް ދެކޮޅު ހަދާ ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫‪ 2011 ،2‬ގަ އެވެ‪ .‬އެމެރިކާ ސިފައިން ވަނީ ބިން‬

‫ލަންކާ އިން ގެއްލު ުނ‬ ‫‪ 16،000‬މީހުން ހޯދަން‬ ‫ާބރު އަޅަނީ‬ ‫ކލަމްބޯ (ޖުލައި ‪ - )27‬ސްރީ ލަންކާގެ ދާޚިލީ ހަނގުރާމަ‬ ‫ޮ‬

‫އެމެރިކާގެ ނޭވީ ސީލުން ހެލިކޮޕްޓަރުގައި ބިން‬

‫ލަ ން ކާ ހަނ ގު ރާ މަ އި ގަ އި ގެ އް ލި ފަ އި ވާ‬ ‫ތަ މަ ޅަ އި ން ގެ އާ އި ލާ ތަ ކު ން ގެ އް ލި ފަ އި ވާ‬ ‫މީ ހު ން ގެ ފޮ ޓޯ ތަ އް ިހ ފަ އި ގެ ން‪ :‬ހަނ ގު ރާ މަ އި ގަ އި‬ ‫‪ 16،000‬މީ ހު ން ގެ އް ލި ފަ އި ވާ ކަ މަ ށް ރެ ޑް‬ ‫ނ ބު ނޭ‪.‬‬ ‫ްކ ރޮ ސް އި ް‬

‫ކުރަމުންދިޔަ ތަމަޅަ ޓައިގަރުން ބަލިކޮށް ސަރުކާރު ސިފައިން ކާމިޔާބު‬

‫ނިމުނުތާ ހަތް އަހަރުވީ އިރު ވެސް ހަނގުރާމައިގެ ދުވަސްވަރު‬ ‫ގެއްލުނު ކަމަށްވާ ބުނާ ‪ 16،000‬މީހުންނަށް ވީގޮތަކާ ބެހޭ މައުލޫމާތު‬

‫މީހުން މަރާފައިވާނެ ކަމަށް ވަނީ ލަފާކޮށްފަ އެވެ‪ .‬ހަނގުރާމަ ކުރިއަށް‬

‫އާއްމު ކުރުމަށް އިންޓަނޭޝަނަލް ރެޑް ކްރޮސް އިން ބާރު އަޅަން‬

‫ދިޔަ ‪ 37‬އަހަރު ދުވަހު ތެރޭ ސަރުކާރު ސިފައިންގެ ބެލުމުގެ‬

‫ފަށައިފި އެވެ‪.‬‬

‫ދަށަށް ދިޔަ ތަމަޅައިންނަށް ވީނުވީއެއް ނޭނގޭ ކަމަށް ބައެއް މީހުން‬ ‫ތުހުމަތުކޮށްފައިވެ އެވެ‪ .‬އަދި މާކްސިސްޓުން ‪ 1987‬އިން ‪ 1990‬އަށް‬

‫ސާވޭ ލަންކާގައި ކޮށްފަ އެވެ‪ .‬އަދި ސާވޭގައި ވަނީ ހަނގުރާމައިގައި‬

‫ކުރި ބަޣާވާތް މައިތިރި ކުރުމަށް ސިފައިން ހިންގި އޮޕަރޭޝަނުގައި‬

‫ގެއްލުނު ތަމަޅަ އިން އެ މީހުންގެ އާއިލާތަކުން އަދިވެސް ހޯދަމުންދާ‬

‫ވެސް ވަނީ ގިނަ ބަޔަކު ގެއްލިފަ އެވެ‪.‬‬

‫ކަމަށް ބުނެފަ އެވެ‪ .‬އަދި ‪ 34‬ސަފުހާގެ ސާވޭ ރިޕޯޓުގައި‬

‫ރެޑް ކްރޮސް އިން ބުނީ އެ ޖަމާއަތުން އެއްކުރި މައުލޫމާތުން‬

‫ވަނީ ގެއްލިފައިވާ މީހުން ވީތަނަކާ ބެހޭ މައުލޫމާތު ސަރުކާރުން‬

‫‪ 16،000‬މީހުން ގެއްލިފައިވާކަން އެނގޭ ކަމަށެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރޭގައި‬

‫ކށްދިނުމަށް އެދިފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ހާމަ ޮ‬

‫ސިފައިންގެ ތެރޭން ގެއްލިފައިވާ ‪ 5،100‬މީހުން ހިމެނޭ ކަމަށް ވެސް‬

‫ސާވޭގައި ސުވާލުކުރި ‪ 395‬އާއިލާގެ ތެރޭން ތިންބައިކުޅަ‬ ‫އެއްބައި މީހުން ގަބޫލް ކުރަނީ އެ މީހުންގެ އާއިލާ އިން ގެއްލިފައިވާ‬

‫ބުނެފައިވެ އެވެ‪.‬‬ ‫ރައީސް މައިތުރިޕާލާ ސިރިސޭނާ ވަނީ ތަމަޅައިންނާއި‬

‫މީހުން މަރުވެފައިވާނެ ކަމަށެވެ‪ .‬އަނެއް ބައި މީހުން ގަބޫލް ކުރަނީ‬

‫ސިންހަޅައިން ސުލްހަ ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފައްޓަވާނެ ކަމަށް‬

‫އެ މީހުން އަދިވެސް ދިރިތިބޭނެ ކަމަށެވެ‪ .‬ބާކީ ތިބި މީހުން ބުނަނީ‬

‫ވިދާޅުވެފަ އެވެ‪ .‬އަދި ގެއްލިފައިވާ މީހުން ހޯދުމަށް އެހީތެރިވުމަށް‬

‫ގެއްލިފައިވާ މީހުންނަށް ވީގޮތަކާ މެދު ސުވާލު އުފެދޭ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ލަންކާގެ އުތުރުގައި ވަކި ދައުލަތެއް ގާއިމް ކުރުމަށް މަސައްކަތް‬

‫ބަރަހަނާ ސެލްފީ ފޮނުވި‬ ‫މައްސަލާގައި ސިޔާސީ‬ ‫މީހަކު ހޫނު ފެނަށް‬ ‫ބެލްފާސްޓް (ޖުލައި ‪ - )28‬ނޯދަން އަޔަލެންޑުގެ ޔުނިއަނިސްޓް ޕާޓީގެ‬ ‫އޅިގެން ނޫސްވެރިއަކަށް‬ ‫ސިޔާސީ އިސް ބޭފުޅެއް ކަމަށްވާ ރޮސް ހުސޭ އަށް ޮ‬ ‫ފޮނުވި ބަރަހަނާ ސެލްފީއަކާ އެކު އޭނާ ހޫނު ފެނަށް ވެއްޓިއްޖެ އެވެ‪.‬‬ ‫ގހެއް ހެދިއްޖެ ކަމަށް‬ ‫އުމުރުން ‪ 57‬އަހަރުގެ ހުސޭ ވަނީ އޭނާ އަށް ބޮޑު ޯ‬ ‫އެއްބަސްވެފަ އެވެ‪ .‬އޭނާ ގެންދިޔައީ ވެބްސައިޓްތައް މެދުވެރިކޮށް ޖިންސީ‬

‫ހޯދީ މެއި‪ 2009 ،‬ގަ އެވެ‪ .‬ހަނގުރާމައިގެ ފަހު ދުވަސްވަރު ‪40،000‬‬

‫ޖެނީވާގައި ހިންގާ ރެޑް ކްރޮސް އިން ވަނީ ‪ 14‬މަސް ދުވަހުގެ‬

‫ފރުވައިގެން ގެންގުޅެފައިވާ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ޕާކިސްތާނުން ޮ‬

‫އޮފީހެއް އުފައްދަވާނެ ކަމަށް ވެސް ވަނީ ވިދާޅުވެފަ އެވެ‪-- .‬އޭއެފްޕީ‬

‫އަމަލުތައް ހިންގުމަށް މީހުން ހޯދަމުންނެވެ‪ .‬މި މަސައްކަތުގައި އުޅެނިކޮށް‬ ‫ފނުވުނީ ސަންޑޭ ލައިފްގެ އަންޑަކަވާ ރިޕޯޓަރަކަށެވެ‪.‬‬ ‫ބަރަހަނާ ސެލްފީއެއް ޮ‬ ‫ކައިވެނި ނުކޮށް ހުރި ހުސޭ ބުނީ އޭނާ ހީކުރީ އެ ރިޕޯޓަރު އުޅުނީ އޭނާ ދެކެ‬ ‫ލޯބިވެގެން ކަމަށެވެ‪ .‬އެކަމަކު ނޫހުން މަސައްކަތް ކުރީ ހުސޭ ބޭޒާރުކޮށްލުމަށެވެ‪.‬‬ ‫މި ގޮތުން ހުސޭގެ ނަމުގައި އެހެން މީހަކު ފޮޓޯ ފޮނުވަނީ ކަމަށް ހީކޮށް އެއީ‬ ‫ހުސޭތޯ ޔަގީން ކުރުމަށް އޭނާ ހޮޓަލަކަށް ގެންގޮސް ވަނީ އެ ރިޕޯޓަރާ ބައްދަލު‬ ‫ވެސް ކުރުވައިފަ އެވެ‪.‬‬ ‫"އަހަރެންގެ އާއިލާ އާއި ރަހުމަތްތެރިންގެ ކިބައިން މި ކުރެވުނު ކަންތަކަށް‬ ‫މައާފަށް އެދެން‪ .‬އަހަރެން އެ ފޮޓޯ ފޮނުވީ ފަހުން ވެދާނެ ކަމަކާ މެދު ވިސްނާ‬ ‫ނުލައި‪ "،‬ހުސޭ ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫ޔޫނިއަނިސްޓް ޕާޓީގެ ތަރުޖަމާނަކު ބުނީ ގާނޫނާ ޚިލާފު ކަމެއް ހުސޭ‬ ‫ކޮށްފައި ނުވާ ކަމަށާއި އޭނާ އަކީ މީހަކާ ވެސް އިނގެދެން އުޅޭ މީހަކަށް ނުވާތީ‬ ‫ހުސޭ އެ ކުރި ކަންތަކަކީ އޭނާގެ ޒާތީ ކަމެއް ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ހުސޭ އަކީ ބެލްފާސްޓުގެ ޕޮލީސިން ބޯޑު މެންބަރެއް ވެސް މެ އެވެ‪.‬‬ ‫މި ބޯޓުގެ ގަވާއިދު ބުނާ ގޮތުން ބޯޑުގެ އަގު ވެއްޓޭ ފަދަ ކަމެއް އެއްވެސް‬ ‫މެންބަރަކު ކުރުމަކީ މަނާ ކަމެކެވެ‪.‬‬

‫ކުޅިވަރު‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫‪21‬‬

‫ސަލްސާ އާމިރު ވޮލީއަށް ބޮޑު އެހީއެއް‪ :‬ނަ މޫނާއެއް!‬ ‫ބޅަ އަދި ބާސްކެޓްބޯޅަ ފަދަ‬ ‫ފުޓްބޯޅަ‪ ،‬ވޮލީ ޯ‬ ‫ކުޅިވަރުތަކުގެ ގައުމީ ފެންވަރުގެ މުބާރާތްތަކުގެ‬ ‫ޕންސާކަން މިހާތަނަށް ވެސް ނަގަމުން‬ ‫މެއިން ސް ޮ‬ ‫ބޑެތި ކުންފުނިތަކުންނެވެ‪ .‬އެކަމަކު‬ ‫އައީ ރާއްޖޭގެ ޮ‬ ‫ސސިއޭޝަން ކަޕުގައި އެ‬ ‫ނިމިގެން ދިޔަ ވޮލީބޯލް އެ ޯ‬

‫ސަލްސާ ވީއޭއެމް ކަޕުގެ އަންހެން‬

‫މަންޒަރު ތަފާތެވެ‪ .‬މުބާރާތުގެ ޓައިޓްލް ސްޕޮންސަރަކީ‪،‬‬

‫ޑިވިޝަނުގެ ‪ 21‬އަހަރުން ދަށުގެ‬

‫މެދުފަންތީގެ ވިޔަފާރި ކުންފުންޏެއް ކަމަށްވާ ސަލްސާ‬

‫ޮމޅު ކުޅުންތެރިޔާ އަރީޝާ (ވ) އަށް‬

‫އިންވެސްޓްމަންޓެވެ‪ .‬އެ ކުންފުނީގެ މެނޭޖިން ޑިރެކްޓަރު‬

‫ސް ޯޕޓްސް މިނިސްޓަރުގެ ނައިބް ނާއިފް‬

‫ސަލްސާ އިބްރާހިމް އާމިރު އެކަން ކުރީ ދެ ބޭނުމެއްގަ‬

‫ޝައުކަތު (މ) އިނާމް ދެއްވާއިރު‬

‫އެވެ‪ .‬ކުޅިވަރަށް އޭނާގެ ހިތުގައި އޮތް ލޯބީގެ‬

‫ސަލްސާ އާމިރު ކައިރީގައި‪-- .‬ފޮޓޯ‪:‬‬

‫ސަބަބުންނާއި މެދުފަންތީގެ ވިޔަފާރިތައް ކުޅިވަރުގެ‬

‫މުހައްމަދު ޝަރުހާން‪ /‬މިހާރު‬

‫ތެރެއަށް ވަނުމަށް ހިތްވަރު ދިނުމުގެ ގޮތުންނެވެ‪.‬‬ ‫"އަޅުގަނޑު ބޭނުންވަނީ މެދުފަންތީގެ ވިޔަފާރިތަކަށް‬ ‫ހިތްވަރެއް ދޭން‪ .‬އެބަޖެހޭ ރާއްޖޭގެ ކުޅިވަރުގެ‬ ‫ތެރެއަށް އެފަދަ ފަރާތްތައް ވަންނަން‪ .‬ރާއްޖޭގެ ޒުވާން‬ ‫ކށްދޭން ޖެހޭ‪ .‬އަޅުގަނޑަށް‬ ‫ޖީލަށް އެހީތެރިކަން ފޯރު ޮ‬ ‫ބޑެތި ކުންފުނިތަކުން ވެސް އަޅާލުން‬ ‫އެބަފެނޭ ބައެއް ޮ‬ ‫ނުދޭތަން‪ "،‬މުބާރާތުގެ ފިރިހެން އަދި އަންހެން‬ ‫ޕންސާކުރެއްވި އާމިރު ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫ޑިވިޝަން ސް ޮ‬ ‫"އަޅުގަނޑުމެން މިކަން ކުރުމުން އޭގެ ސަބަބުން‬ ‫ޕޮޒިޓިވް މެސެޖެއް ދެވޭ ކަމަށް ގަބޫލުކުރަނީ‪".‬‬ ‫މީގެ އިތުރުން އެހެން ބްރޭންޑްތައް ކުޅިވަރުގެ‬ ‫ސސިއޭޝަންތަކަށް ވެސް‬ ‫ތެރެއަށް ވައްދަން ކުޅިވަރު އެ ޯ‬ ‫މީގެ ސަބަބުން ފަސޭހަތަކެއް ވާނެ ކަމަށް އާމިރު‬ ‫ގަބޫލުކުރައްވަ އެވެ‪.‬‬ ‫ޓރެންޓް ހިންގުމާއި ކޭޓަރިންގެ ވިޔަފާރީގައި‬ ‫ރެސް ޯ‬

‫އަވަދެނި އުޅުނު ނަމަވެސް އާމިރަކީ އަބަދުވެސް‬

‫ބޅަ އަކީ މިހާރު އެންމެ ބާރަށް ކުރިއަރަމުން‬ ‫ހޭންޑް ޯ‬

‫އންނަ ތުލުސްދޫގައި ފަށާ‬ ‫ސާފިން ޕޮއިންޓެއް ޮ‬

‫ބޅަ އެސޯސިއޭޝަނުގެ‬ ‫ކުޅިވަރުގެ ބޭފުޅެކެވެ‪ .‬ފުޓް ޯ‬

‫އަންނަ އެއް ކުޅިވަރު‪ .‬އޭގެ ސިއްރަކީ އެސޯސިއޭޝަން‬

‫ވިޔަފާރިއާ އެކު‪ ،‬ސާފިން އަށް އެހީތެރިވާން އޭނާ‬

‫ކމިޓީގައި ހަރަކާތްތެރިވިއިރު‪ ،‬ގައުމީ‬ ‫އިންޓަރިމް ޮ‬

‫ރަނގަޅަށް ހިންގުން‪ .‬އެފަދަ ފަރާތްތަކަށް އެހީތެރިކަން‬

‫ހުންނެވީ ތައްޔާރަށެވެ‪.‬‬

‫ފުޓްބޯޅަ ޓީމުގެ މެނޭޖަރުކަން ކުރެއްވި އެވެ‪ .‬ކުޅިވަރުގެ‬

‫އަބަދުވެސް ދޭން ބޭނުންވޭ" އާމިރު ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫ބޅައިގެ ތަޖުރިބާ ވަރަށް‬ ‫އޭނާ ވިދާޅުވީ ވޮލީ ޯ‬

‫ކންމެ ކަމެއްގައި ވެސް އާމިރުގެ ދާއިރާގެ ތެރެއިން‬ ‫ޮ‬ ‫ބޑު އެހީތެރިކަމެއް އަބަދުވެސް‬ ‫އަދި އަމިއްލަ ގޮތުން ޮ‬

‫ޕންސާޝިޕުގެ ސަބަބުން ދެ‬ ‫ރަނގަޅު ކަމަށާއި ސް ޮ‬

‫ވެދެއްވަ އެވެ‪.‬‬

‫ފަރާތަށް ވެސް ފައިދާވި ކަމަށެވެ‪ .‬ހާއްސަކޮށް ކުޅިވަރު‬

‫ގތުން އަޅުގަނޑު އެހީވާނަން‪ "،‬އާމިރު‬ ‫ވެސް ގޮތް ޮ‬

‫އާއިލާގެ ތެރޭގައި ސަލްސާ ބްރޭންޑް މަގުބޫލުވެ އަދި‬

‫ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫"އަޅުގަނޑު ކުރިމަގުގައި ވެސް ސްޕޮންސަރެއްގެ‬ ‫ގޮތުން އެހީތެރިކަން ދޭނަން‪ .‬އެކަމަކު ބަލާނަން އެ‬

‫ގތުން ސަލްސާ އަށް އިތުރު ކުރިއެރުމެއް‬ ‫ވިޔަފާރީގެ ޮ‬

‫ސސިއޭޝަނުން ކުރާ‬ ‫ކުޅިވަރެއް ކުރިއަރުވަން އެ ޯ‬

‫ލިބުނުކަން އޭނާ ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ‪.‬‬

‫މަސައްކަތް ވެސް‪ .‬ރަނގަޅަށް މަސައްކަތްކުރާ‬ ‫ފަރާތްތަކަށް ހިތްވަރު ދޭން ބޭނުންވޭ‪ .‬މިސާލަކަށް‬

‫ބޅަ ކުރިއަރައިގެން ދިޔަ އެންމެ ބޮޑު އެއް‬ ‫ދިވެހި ފުޓް ޯ‬

‫އާމިރު މިހާރު މަސައްކަތްކުރައްވަނީ ކ‪.‬‬ ‫ޓރެންޓެއް ހުޅުވާށެވެ‪ .‬މަޝްހޫރު‬ ‫ތުލުސްދޫގައި ރެސް ޯ‬

‫އަދީލް ބުނީ‪ ،‬ދިވެހި ކުޅުންތެރިންނަކީ ވަރަށް‬

‫މޅު ބިދޭސީ ކުޅުންތެރިން ގެނައުމެވެ‪ .‬އޭގެ‬ ‫ސަބަބަކީ ޮ‬

‫ވިސްނުންތޫނު ބައެއް ކަމަށާއި‪ ،‬އެ ދެ މެޗަށް ފަހު ފައިނަލާ‬

‫ބޅައިގެ ފެންވަރު މަތިވި އެވެ‪ .‬ވޮލީބޯޅައިގައި‬ ‫ސަބަބުން ފުޓް ޯ‬

‫މލްޑިވިއަންގެ ކުޅުންތެރިން ތިބީ ނަސީރުގެ‬ ‫ކުރިމަތިލިއިރު ޯ‬

‫މިއަދު ފެނިގެން ދަނީ އެ މަންޒަރެވެ‪ .‬މަތީ ފަންތީގެ ބިދޭސީ‬ ‫ކުޅުންތެރިން ރާއްޖޭގައި ކޯޓުތަކުގައި މި ވަނީ ކުޅެން ފަށައިފަ‬ ‫އެވެ‪ .‬މި ފަހަރުގެ ސަލްސާ އެސޯސިއޭޝަން ކަޕުން ފެނުނު‬ ‫ތަފާތު އެއް ކުޅުންތެރިޔަކީ ދިވެހި ސިފައިންގެ ކްލަބަށް‬

‫ކށްފައި ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ކުޅުން ދަސް ޮ‬ ‫"އޭނާގެ ޝޮޓްތައް ވަރަށް ބާރު‪ ،‬ވަރަށް ތަފާތު‪ .‬އެކަމަކު‬ ‫ލކްކުރި‪ "،‬އަދީލް ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫މޯލްޑިވިއަންގެ އައްޔަ މެން ބް ޮ‬ ‫ކުރީގެ ކުޅުންތެރިޔާ އަދީލް ބުނީ މޮޅު ބިދޭސީ‬

‫ކުޅުނު ޕާކިސްތާނުގެ ކެޕްޓަން ނަސީރު އަހުމަދެވެ‪ .‬ފައިނަލުން‬

‫ކުޅުންތެރިން ގެނައުމުގެ ފައިދާ އަކީ އެއީ ކަމަށާއި އޭގެ‬

‫މޯލްޑިވިއަން އަތުން ސިފައިން ބަލިވި ނަމަވެސް އޭނާ‬

‫ސަބަބުން ސަރަހައްދީ މުބާރާތްތަކަށް ދާއިރު ދިވެހި‬

‫ފެނިގެންދިޔައީ ތަފާތު ކުޅުންތެރިއެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ‪.‬‬

‫ކުޅުންތެރިންނަށް ބޭރުގެ ކުޅުންތެރިންނާ ދެކޮޅަށް ކުޅެން‬

‫ގތަކުން ވެސް ތަފާތު‪ "،‬ސިފައިންގެ ޓީމުގެ‬ ‫"ހުރިހާ ޮ‬ ‫ކޯޗު އަހުމަދު އަދީލް (ބޭބެ) ބުންޏެވެ‪" .‬ޑިސިޕްލިން ވެސް‬

‫ތިބޭނީ ހޭނިފައި ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫"އިންޑިއާގެ ކެޕްޓަން ޕްރަބާ އަކީ މިހާރު ރާއްޖޭގައި‬

‫އެހާމެ ރަނގަޅު‪ .‬ހުނަރުގެ ގޮތުން ވެސް ތަފާތު ކުޅުންތެރިއެއް‬

‫ކުޅޭއިރު އެހާ ތަފާތު ކުޅުންތެރިއެއްހެން ބަލާ ބެލުމެއް‬

‫އެއީ‪".‬‬

‫ކށްފި‪ .‬ތަފާތު މޮޅު‬ ‫ހީނުވޭ‪ .‬އޭނާގެ ކުޅުން ދިވެހިން ދަސް ޮ‬

‫މޅުވުމުގެ ރޫހު ކަމަށާއި ލީގު ބުރުގައި‬ ‫ފެންނަނީ ޮ‬ ‫ކޅަށް ކުޅުނު ދެ މެޗުން ވެސް އޭނާ‬ ‫މޯލްޑިވިއަންއާ ދެ ޮ‬ ‫ބޭނުންވީ މޮޅުވާން ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫"ހަގީގަތުގައި އަހަރެމެންގެ ފެންވަރު ހުރި ގޮތުން‬

‫ކުޅުންތެރިން އަންނަން ފެށުމުން ދިވެހި ކުޅުންތެރިންނަށް‬ ‫ގތުން ފައިދާވޭ‪ "،‬އަދީލް ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫އެ ޮ‬ ‫ބޅައިގެ ފެންވަރު ރަނގަޅު ކަމަށް ނަސީރު‬ ‫ދިވެހި ވޮލީ ޯ‬ ‫ވެސް ފާހަގަކޮށްފައިވާ ކަމަށް އަދީލް ބުންޏެވެ‪ .‬މުބާރާތުގެ‬ ‫ފެންވަރާ މެދު ވެސް އޭނާ ހުރީ ހިތްހަމަޖެހިފަ އެވެ‪.‬‬

‫އެނގޭ މޯލްޑިވިއަން ފަދަ ޓީމެއް ބަލިކުރެވޭނީ ސެމީ‬

‫ހަމައެކަނި މައްސަލައަކީ ގާތްގާތުގައި މެޗުތައް ކުޅެން‬

‫ފައިނަލެއް ނުވަތަ ފައިނަލެއްގައިކަން‪ .‬އެހެންވެ ލީގު ބުރުގައި‬

‫ޖެހުމުން ކުޅުންތެރިންގެ މެކްސިމް ދޭން އުދަނގޫވުމެވެ‪".‬‬

‫ކޅަށް ކުޅުނު މެޗުތަކުގައި‪ ،‬އަހަރެމެން‬ ‫މޯލްޑިވިއަންއާ ދެ ޮ‬ ‫ބޭނުންވީ ފެންވަރު ބަލާލަން‪ .‬ހަގީގަތުގައި ނަސީރުގެ މޮޅު‬

‫އޭނާ ހުރީ އަދިވެސް އަންނަ ހިތުން‪ .‬އޭނާ އަކީ‬ ‫މެދުއިރުމަތީގައި ކުޅޭ ކުޅުންތެރިއެއް‪ .‬ކުރިއަށް އޮތް މުބާރާތަށް‬

‫އުކުޅުތައް ވެސް‪ ،‬ފަހު މެޗަށް ދައްކަން ބޭނުންވީ‪ .‬އެކަމަކު‬

‫ހުސްކޮށް ހުރެއްޖެ ނަމަ އަނެއްކާ ވެސް އަންނާނެ‪ "،‬އަދީލް‬

‫އޭނާގެ ހުރީ މޮޅުވުމުގެ ރޫހު‪ .‬އެ ދެ މެޗުން ވެސް އެއްވެސް‬

‫ބުންޏެވެ‪.‬‬

‫ދުލެއް ދޭން ބޭނުމެއް ނުވި‪".‬‬

‫ދަށުން ރާޅާއަޅާ ފަރާތްތަކަށް އެހީތެރިކަން‬ ‫ފޯރުކޮށްދޭނަން‪ .‬ކުދިކުދި މުބާރާތްތައް ރޭވުމާއި އެނޫން‬

‫ޕާކިސްތާން ކެޕްޓަން ނަސީރު‪:‬‬ ‫ދިވެހި ވޮލީ ކޯޓުގައި ތަފާތު ދައްކައިދީފި‬

‫އަދީލް ބުނީ އަހުމަދު ނަސީރުގެ ފަރާތުން އަބަދުވެސް‬

‫ޕންސާޝިޕުގެ‬ ‫"ސީއެސްއާރުގެ ދަށުންނާއި ސް ޮ‬

‫ރާއްޖޭގައި ކުޅިވަރު ކުރިއެރުވުމަށް އެޅިފައިވާ‬ ‫ބޑު އެއް ހުރަހަކީ މާލީ ދަތިކަމެކެވެ‪ .‬އާމިރު‬ ‫އެންމެ ޮ‬ ‫މެން ފަދަ ފަރާތްތަކުގެ އެހީތެރިކަމަށް‪ ،‬ދިވެހި ކުޅިވަރު‬ ‫އަބަދުވެސް މަރުހަބާ ކިޔާނެ އެވެ‪.‬‬

‫ކުޅިވަރު‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫‪22‬‬

‫ބައްކާ ބޭނުންވަ ީނ‬ ‫ޕީއެސްޖީ އަށް ބަދަލުވާން‬ ‫ފްރާންސްގެ ޗެމްޕިއަން ޕީއެސްޖީގައި ހުރީ ބައްކާ‬

‫މިލާން (ޖުލައި ‪ - )27‬އޭސީ މިލާނުން ވިއްކާލަން‬ ‫ލސް ބައްކާ ބޭނުންވަނީ‬ ‫ނިންމާފައިވާ ކޮލަމްބިއާ ފޯވާޑް ކާ ޯ‬

‫ކށްދިން އުނައި އެމެރީ‬ ‫އަށް ކުރިން ސެވިއްޔާގައި ކޯޗު ޮ‬

‫ޕޓްތައް ބުނެފި އެވެ‪.‬‬ ‫ޕީއެސްޖީ އަށް ބަދަލުވާން ކަމަށް ރި ޯ‬

‫މޅު ކުޅުމާ އެކު އެމެރީ ވަނީ ‪ 2015‬ވަނަ‬ ‫އެވެ‪ .‬ބައްކާގެ ޮ‬

‫ހދަން މީގެ ކުރިން އިންގްލެންޑުގެ ވެސްޓް‬ ‫ބައްކާ ޯ‬

‫އަހަރުގެ ޔުރޮޕާ ލީގު ސެވިއްޔާ އަށް ކާމިޔާބުކޮށްދީފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ޕީއެސްޖީން ބައްކާ ގެންދަން ބޭނުންވި ނަމަވެސް‬

‫ކ މެޑްރިޑުން‬ ‫ހޭމް ޔުނައިޓެޑާއި ސްޕެއިނުގެ އެތުލެޓި ޯ‬ ‫މަސައްކަތްކުރި އެވެ‪ .‬މީގެ ތެރެއިން ވެސްޓް ހޭމަށް‬

‫ނން‪-‬ޔޫރަޕިއަން ޖާގަތައް‬ ‫އެޅިފައިވާ ހުރަހަކީ އެ ޓީމުގެ ޮ‬

‫އޭނާ ނުދިޔައީ ޔޫރަޕުގެ މުބާރާތެއްގައި ކުޅުމުގެ ފުރުސަތު‬

‫ފުރިފައިވުމެވެ‪ .‬އެކަމަކު ބްރެޒިލްގެ ލޫކަސް މޯރާ ގެންދަން‬ ‫ޕްރިމިއާ ލީގުގެ ކްލަބްތަކުން މަސައްކަތްކުރާތީ އެ ޖާގަ‬

‫ނޯންނާނެތީ އެވެ‪.‬‬ ‫އޭނާ ހޯދަން އެންމެ ފަހުން މަސައްކަތް ފަށާފައިވަނީ‬

‫ހުސްވުމުގެ ފުރުސަތު އެބައޮތެވެ‪.‬‬

‫ޕީއެސްޖީގެ އިތުރުން ސްޕެއިނުގެ ބާސެލޯނާ އިންނެވެ‪.‬‬

‫މިލާނަށް މިދިޔަ ސީޒަނުގައި ބަދަލުވި ބައްކާ އެ‬

‫ފވާޑުން ކަމަށްވާ‬ ‫ބާސެލޯނާ އިން ގެންނަން ބޭނުންވި ޯ‬

‫ޓީމުގައި ރަނގަޅު ކުޅުމެއް ދެއްކި ނަމަވެސް އެ ޓީމުގެ އާ‬

‫ނ ވިއެޓޯ ނުލިބުމުން އެ‬ ‫ކެވިން ގަމެއިރޯ އާއި ލޫސިއާ ޯ‬

‫މންޓެލާގެ ޕްލޭނުގައި އޭނާ ނުހިމެނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ކޯޗު ވިންޗެންޒޯ ޮ‬

‫ޓީމުން ވަނީ ބައްކާ އަށް ޝައުގުވެރިކަން ފާޅުކޮށްފަ އެވެ‪.‬‬

‫އެހެންވެ މިލާނުން ވަނީ ‪ 30‬މިލިއަން ޔޫރޯ އަށް އޭނާ‬

‫ލނާ އަށް ވުރެ ބޮޑަށް‬ ‫އެކަމަކު ބައްކާ ބޭނުންވަނީ ބާސެ ޯ‬

‫ވިއްކާލަން ނިންމައިފަ އެވެ‪.‬‬

‫ޕީއެސްޖީ އެވެ‪.‬‬

‫ނަޕޯލީގެ އަމާޒު މިލިޗަށް‬ ‫ނޭޕްލްސް‪ ،‬އިޓަލީ (ޖުލައި ‪ - )27‬ނަޕޯލީގެ ފޯވާޑް‬

‫ޕލީން އަންނަނީ މިލިޗް ގަތުމަށް އެ ކްލަބާ‬ ‫ވިދާޅުވީ ނަ ޯ‬

‫ލ ހިގުއައިން ޔުވެންޓަސް އަށް ބަދަލުވެފައިވާތީ‪،‬‬ ‫ގޮންޒާ ޯ‬

‫މަޝްވަރާކުރަމުން ކަމަށެވެ‪ .‬އެކަމަކު އަދި އެއްބަސްވުމަކަށް‬

‫ފވާޑް އަރްކަޑިއުޒް މިލިޗް ގެންނަން‬ ‫ބަދަލުގައި އަޔަކްސްގެ ޯ‬

‫ނާދެވޭ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ޕލީން މަސައްކަތް ފަށައިފި އެވެ‪.‬‬ ‫ނަ ޯ‬

‫އަޔަކްސް އިން މީގެ ކުރިން ބުނަމުން އައީ މިލިޗް‬

‫ނަޕޯލީން ހިގުއައިން ހިފަހައްޓަން ބޭނުންވި ނަމަވެސް‬

‫ނުވިއްކާނެ ކަމަށެވެ‪ .‬އެކަމަކު ނަޕޯލީން އުމުރުން ‪ 22‬އަހަރުގެ‬

‫ޔުވެންޓަސް އިން ވަނީ އޭނާގެ ކޮންޓްރެކްޓް އުވާލަން ދައްކަން‬

‫ކުޅުންތެރިޔާ އަށް ‪ 35‬މިލިއަން ޔޫރޯ ހުށަހެޅުމުން އެ ކްލަބުގެ‬

‫ޖެހޭ އަދަދު ދެއްކުމަށް އޭނާގެ ސޮއި ހޯދައިފަ އެވެ‪ .‬ނަޕޯލީން‬

‫ހިޔާލު ބަދަލުވީ އެވެ‪.‬‬

‫މީގެ ކުރިން މަސައްކަތްކުރަމުން އައީ އޭސީ މިލާނުގެ‬

‫ފވާޑް މިލިޗް ވަނީ މި ފަހަރުގެ‬ ‫ޕޮލެންޑް ގައުމީ ޓީމުގެ ޯ‬

‫ލސް ބަކާ ނުވަތަ އިންޓަ މިލާނުގެ‬ ‫ކޮލަމްބިއާ ފޯވާޑް ކާ ޯ‬

‫މޅު ކުޅުމެއް ދައްކައިފަ އެވެ‪ .‬އޭނާ ވަނީ‬ ‫ރގައި ވެސް ޮ‬ ‫ޔޫ ޯ‬

‫ރ އިކާޑީ ގެންނާށެވެ‪.‬‬ ‫އާޖެންޓީނާ ފޯވާޑް މައު ޯ‬

‫މިދިޔަ ސީޒަނުގައި ނެދަލެންޑްސް ލީގުގައި ‪ 31‬މެޗުން ‪21‬‬

‫ޕޓިން ޑިރެކްޓަރު މާކް އޯވަމާސް‬ ‫އަޔަކްސްގެ ސް ޯ‬

‫ގލް ޖަހައިފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ޯ‬

‫މާޓަސެކާ ެގ‬ ‫ބަދަލުގައި ވެންގާ‬ ‫ޑިފެންޑަރެއް ހޯދަނީ‬ ‫ލަންޑަން (ޖުލައި ‪ - )27‬އާސެނަލްގެ ޑިފެންޑަރު ޕާ މާޓަސެކާ އަށް‬ ‫އަނިޔާވެފައިވާތީ އޭނާގެ ބަދަލުގައި އާ ޑިފެންޑަރެއް ގަންނާނެ ކަމަށް އެ‬ ‫ކޗު އާސެން ވެންގާ ބުނެފި އެވެ‪.‬‬ ‫ޓީމުގެ ޯ‬ ‫މާޓަސެކާގެ ކަކުލަށް އަނިޔާވެފައިވާއިރު އޭނާ ކުޅުމާ ދުރުގައި‬ ‫ހުންނަން ޖެހޭނެ ސީދާ ދުވަހެއް ނޭގެ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު ޔަގީނުން ވެސް‬ ‫ސީޒަނުގެ ކުރީކޮޅު ކުޅުމާ ދުރުގައި ހުންނަން ޖެހޭނެ އެވެ‪ .‬އެކުވެރިކަމުގެ‬ ‫މެޗެއްގައި މިދިޔަ ހުކުރު ދުވަހު ފްރާންސްގެ ލެންސާ ‪ 1-1‬އިން އެއްވަރުވި‬ ‫މެޗުގައި ލިބުނު އަނިޔާއަށް ފަރުވާ ހޯދުމަށް މާޓަސެކާ ވަނީ ކަކުލުގެ‬ ‫އޕަރޭޝަނެއްކޮށްފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬ ‫"އޭނާ މެޗު ފުރިހަމަކުރި‪ .‬އެކަމަކު މެޗަށް ފަހު ފަޔަށް ތަދުވެގެން‬ ‫ބެލިއިރު ސީރިއަސް އަނިޔާއެއް ވަނީ ވެފައި‪ .‬އޭނާ މިހާރު ވަނީ އޮޕަރޭޝަނެއް‬ ‫ކށްފައި‪ "،‬ވެންގާ ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬ ‫ޓީމުގައި ޒުވާން ޑިފެންޑަރުން ތިބި ނަމަވެސް ވެންގާ ބޭނުންވަނީ‬ ‫ތަޖުރިބާކާރު ޑިފެންޑަރެކެވެ‪ .‬ހާއްސަކޮށް މާޓަސެކާ ފަދަ ތަޖުރިބާކާރު‬ ‫ކުޅުންތެރިއަކު ނެތްތަން އާދައިގެ ޑިފެންޑަރަކަށް ފޫނުބެއްދޭނެ ކަމަށް ވެންގާ‬ ‫ގަބޫލުކުރެ އެވެ‪.‬‬

‫"އަހަރެން ޓްރާންސްފާ ބާޒާރަށް ވަންނާން‬ ‫ތަޖުރިބާކާރު ޑިފެންޑަރެއް ޯހދަން‪ .‬ޒުވާން ޑިފެންޑަރުންނަށް‬ ‫ފުރުސަތު ދޭނަން‪ .‬އެކަމަކު މާޓަސެކާ ނެތުމުން ތަޖުރިބާގެ‬ ‫މައްސަލަ ދިމާވާނެ‪ "،‬ވެންގާ ބުންޏެވެ‪.‬‬

‫ކުޅިވަރު‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫ސްކޮޑާ މެދު‬ ‫ހިތްހަމަޖެ ހޭ‪ :‬އަންޗެލޮޓީ‬

‫‪24‬‬

‫އިބްރަހިމޮވިޗްގެ މަގާމް‬ ‫ފުރުމަކީ ޕްރެޝަރެއް‬ ‫ނޫން‪ :‬ކަވާނީ‬

‫އަހަންނަށް ފެންނަ ގޮތުގައި ހުރިހާ‬ ‫ދިމާލެއް މިއޮތީ ކަވަރުކުރެވިފައި‪ .‬އިތުރު‬ ‫ކުޅުންތެރިޔަކު ބޭނުމެއް ނޫން‪ .‬މި ސްކޮޑާ‬ ‫މެދު ވަރަށް ބޮޑަށް ހިތްހަމަޖެހޭ‪"،‬‬ ‫ޕެރިސް (ޖުލައި ‪ - )27‬ޒަލަޓާން‬

‫ކުރިއަށް އޮތް ސީޒަނުގައި އަހަރެމެން‬ ‫ވާދަކުރާ ހުރިހާ މުބާރާތެއްގައި ރަނގަޅު‬ ‫ފައިޓެއް ދެވޭނެ މިހާރު އޮތް ސްކޮޑާ އެކު‪".‬‬ ‫މިއުނިކް (ޖުލައި ‪ - )27‬ބަޔާން މިއުނިކް ދޫކޮށް‬

‫ރބަޓް ލެވޮންޑޮސްކީ‬ ‫އަންނަނީ ބަޔާނުގެ ފޯވާޑް ޮ‬

‫ޑޓްމަންޑަށް ބަދަލުވި މާރިއޯ ގޮޓްޒާގެ‬ ‫ބޮރޫޝިއާ ޯ‬

‫ގަތުމަށް މަސައްކަތްކުރަމުންނެވެ‪ .‬އެކަމަކު އަންޗެލޮޓީ‬

‫ހދާނެ ކަމަށާއި‬ ‫ބަދަލުގައި އެހެން ކުޅުންތެރިއެއް ނު ޯ‬

‫ވަނީ އޭނާ ނުވިއްކާނެ ކަމަށް ބުނެފަ އެވެ‪.‬‬

‫ކޑާ މެދު ހިތްހަމަޖެހޭ ކަމަށް ބަޔާނުގެ‬ ‫މިހާރު އޮތް ސް ޮ‬ ‫ލ އަންޗެލޮޓީ ބުނެފި އެވެ‪.‬‬ ‫އާ ކޯޗު ކާ ޯ‬ ‫ޑޓްމަންޑް ދޫކޮށް ‪ 2013‬ވަނަ އަހަރު ބަޔާނާ‬ ‫ޯ‬ ‫ޑޓްމަންޑަށް ދިޔައީ ‪26‬‬ ‫ގުޅުނު ގޮޓްޒާ އެނބުރި ޯ‬

‫"އޭނާ މިދިޔަ ސީޒަނުގައި ގިނަ ލަނޑުތަކެއް ޖެހި‪.‬‬ ‫ފވާޑެއް‪ .‬އޭނާ އަކީ މި ޓީމަށް ވަރަށް‬ ‫އޭނާ އަކީ މޮޅު ޯ‬ ‫މުހިއްމު ކުޅުންތެރިއެއް‪ "،‬އަންޗެލޮޓީ ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫ކުރިން އޭސީ މިލާނާއި ޔުވެންޓަސް އާއި ޗެލްސީ‬

‫ރއަށެވެ‪ .‬ބަޔާނުން އަލަށް ގެނައީ ޕޯޗުގަލްގެ‬ ‫މިލިއަން ޔޫ ޯ‬

‫ކށްދީފައިވާ އަންޗެލޮޓީ‬ ‫އަދި ރެއާލް މެޑްރިޑަށް ކޯޗު ޮ‬

‫ޓ ސަންޗޭޒާއި ޑޯޓްމަންޑުގެ‬ ‫އުއްމީދީ މިޑްފީލްޑަރު ރެނާ ޯ‬

‫ބަޔާނާ އެކު ޖަރުމަން ލީގު ކާމިޔާބުކޮށްފި ނަމަ‬

‫ޑިފެންޑަރު މެޓްސް ހަމެލްސް އެވެ‪ .‬މީގެ ތެރެއިން‬

‫ބޑު ހަތަރު ލީގު އޭނާ އަށް ކާމިޔާބުކުރެވުނީ‬ ‫ޔޫރަޕުގެ ޮ‬

‫ރގެ އެންމެ މޮޅު ޒުވާން‬ ‫ރެނާޓޯ ވަނީ މި ފަހަރުގެ ޔޫ ޯ‬

‫އެވެ‪ .‬އޭނާ ވަނީ މިލާން އަދި ރެއާލާ އެކު ޔޫރަޕުގެ‬

‫ވޑް ހޯދައިފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ކުޅުންތެރިޔާގެ އެ ޯ‬

‫ޗެމްޕިއަންކަން ވެސް ހޯދައިފަ އެވެ‪.‬‬

‫ގތުގައި ހުރިހާ ދިމާލެއް‬ ‫"އަހަންނަށް ފެންނަ ޮ‬

‫ލޓީ ބަޔާނާ ހަވާލުވީ މިދިޔަ ސީޒަނަށް‬ ‫އަންޗެ ޮ‬

‫މިއޮތީ ކަވަރުކުރެވިފައި‪ .‬އިތުރު ކުޅުންތެރިޔަކު ބޭނުމެއް‬

‫އލާ މަގާމުން އިސްތިއުފާ‬ ‫ފަހު ސްޕެއިނުގެ ޕެޕް ގާޑި ޯ‬

‫ބޑަށް ހިތްހަމަޖެހޭ‪"،‬‬ ‫ނޫން‪ .‬މި ސްކޮޑާ މެދު ވަރަށް ޮ‬

‫ދިނުމުންނެވެ‪ .‬ބަޔާނުން ވަނީ ގާޑިއޯލާ މިހާރު‬

‫ލޓީ ބުންޏެވެ‪" .‬ކުރިއަށް އޮތް ސީޒަނުގައި‬ ‫އަންޗެ ޮ‬

‫ކޯޗުކޮށްދޭ މެންޗެސްޓާ ސިޓީ އަތުން އިންޓަނޭޝަނަލް‬

‫އަހަރެމެން ވާދަކުރާ ހުރިހާ މުބާރާތެއްގައި ރަނގަޅު‬

‫ޗެމްޕިއަންސް ކަޕުގައި މި ހަފުތާގައި ‪ 0-1‬އިން‬

‫އތް ސްކޮޑާ އެކު‪".‬‬ ‫ފައިޓެއް ދެވޭނެ މިހާރު ޮ‬ ‫ގތުގައި ރެއާލް މެޑްރިޑުން‬ ‫ރިޕޯޓްތައް ބުނާ ޮ‬

‫މޮޅުވެފަ އެވެ‪.‬‬

‫މވިޗް ނެތްތަން ފޫބެއްދުމަށް‪ ،‬ސެންޓަ‬ ‫އިބްރަހި ޮ‬

‫ކށްފައި‪ "،‬ކަވާނީ ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫ވަނީ ޮ‬ ‫ކޗު ސްޕެއިނުގެ އެމެރީ‬ ‫ޕީއެސްޖީގެ އާ ޯ‬

‫ފވާޑަކަށް ކުޅެން ޖެހުމަކީ ޕްރެޝަރެއް ނޫން‬ ‫ޯ‬

‫ކޗެކެވެ‪ .‬އޭނާ ވަނީ ސެވިއްޔާ‬ ‫އަކީ ކާމިޔާބު ޯ‬

‫ފވާޑް އެޑިންސަން‬ ‫ކަމަށް ޕީއެސްޖީގެ އުރުގުއޭ ޯ‬

‫ރޕާ ލީގު ތިން ފަހަރު‬ ‫އަށް ފަސް އަހަރުތެރޭ ޔު ޮ‬

‫ކަވާނީ ބުނެފި އެވެ‪.‬‬

‫ކށްދީފަ އެވެ‪ .‬އެމެރީއާ އެކު ޕީއެސްޖީގެ‬ ‫ކާމިޔާބު ޮ‬

‫ކަވާނީ މިދިޔަ ދުވަސްތަކުގައި‬ ‫ފވާޑެއްގެ މަގާމަށެވެ‪ .‬އެކަމަކު‬ ‫ކުޅުނީ ވިންގް ޯ‬

‫އަމާޒަކީ ޗެމްޕިއަންސް ލީގު ކާމިޔާބުކުރުމެވެ‪.‬‬ ‫ކޗާ ބަލާއިރު އެމެރީގެ‬ ‫"ކުރީގެ ޯ‬

‫މވިޗް ނެތުމާ އެކު އާ ކޯޗު‪ ،‬އުނައި‬ ‫އިބްރަހި ޮ‬

‫ސިސްޓަމް ތަފާތު‪ .‬އަހަންނަށް ފެނިފައިވާ‬

‫އެމެރީ އޭނާ ބޭނުންކުރާނީ ސެންޓަ ފޯވާޑެއްގެ‬

‫ކށްދޭ ކްލަބްތައް ކުޅެނީ‬ ‫ގޮތުގައި އެމެރީގެ ކޯޗު ޮ‬

‫ގޮތުގަ އެވެ‪ .‬މިދިޔަ ސީޒަނުގައި ‪ 51‬މެޗުން ‪50‬‬

‫ބޅައެއް‪ .‬ވަރަށް ޑިރެކްޓް‬ ‫ވަރަށް އެޓޭކިން ފުޓް ޯ‬

‫މވިޗް ޖަހާފައިވާއިރު‪ ،‬އޭނާ ނެތްތަން‬ ‫ގޯލް އިބްރަހި ޮ‬

‫ބޅައެއް ކުޅެނީ‪ .‬އެއީ އަހަންނަށް ވަރަށް‬ ‫ފުޓް ޯ‬

‫ފޫބެއްދުމަކީ ކަވަނީ އަށް ކުރިމަތިވާނެ ބޮޑު‬

‫ޕޒިޓިވް ކަމެއް‪ "،‬ކަވާނީ ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬

‫ޕްރެޝަރެއް ކަމަށް މީޑިއާތަކުން ބުނެ އެވެ‪.‬‬ ‫"ޕްރެޝަރު؟ ނޫން އަހަންނަކަށް ނެތް‬

‫އިޓަލީގެ ނަޕޯލީން ‪ 2013‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫ރ އަށް ޕީއެސްޖީ އަށް ބަދަލުވި‬ ‫‪ 64‬މިލިއަން ޔޫ ޯ‬

‫އެއްވެސް ޕްރެޝަރެއް‪ .‬މިއީ އަހަންނަށް‬

‫ފވާޑް ބުނީ އެ ކްލަބުގައި މަޑުކުރަން ބޭނުންވާ‬ ‫ޯ‬

‫އތް ޗެލެންޖެއް‪ .‬ކުރެވުނު އެންމެ ރަނގަޅަށް‬ ‫ޮ‬

‫ކންޓްރެކްޓް އާކުރަން ތައްޔާރު ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ކަމަށާއި ޮ‬

‫ގލް ޖަހައި ތަށި ހޯދަން‬ ‫މަސައްކަތްކޮށް‪ޯ ،‬‬

‫ކންޓްރެކްޓުގައި އަދިވެސް ބާކީ ދެ‬ ‫" ޮ‬

‫މަސައްކަތްކުރާނަން‪ .‬ޕީއެސްޖީގެ ފޯވާޑަކަށް‬

‫އތް‪ .‬އަހަރެން ބޭނުންވޭ މި ކްލަބުގައި‬ ‫އަހަރު އެބަ ޮ‬

‫ކުޅުމަކީ އަހަންނަށް ލިބޭ ޝަރަފެއް‪ "،‬ކަވާނީ‬

‫މަޑުކުރަން‪ .‬އަހަރެން ބޭނުން މި ކްލަބުގެ‬

‫ބުންޏެވެ‪.‬‬

‫ޕްރޮޖެކްޓުގައި ބައިވެރިވާން‪ .‬އެކަމަކު އަހަރެންގެ‬ ‫ކަވާނީ ބުނީ ސެންޓްރަލް މަގާމަކަށް‬

‫ކުޅުމަކީ އޭނާ އަށް ޗެލެންޖަކަށް ވެދާނެ ކަމަށާއި‬ ‫ގތަށް މި ފަހަރު ވެސް‬ ‫ކުރީ އަހަރުތަކޭ އެއް ޮ‬

‫ގތެއް ނިންމާނީ ޕީއެސްޖީން‪"،‬‬ ‫ކޮންޓްރެކްޓާ މެދު ޮ‬ ‫ކަވާނީ ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫މ އިން ވިދާލި ފޯވާޑް‬ ‫އިޓަލީގެ ޕަލާ ޯ‬

‫ޕޓަރުންގެ އުއްމީދުތަކާ އެއްވަރަށް ކުޅެން‬ ‫ސަ ޯ‬

‫ވަނީ އުރުގުއޭ ގައުމީ ޓީމަށް ‪ 81‬މެޗުން ‪32‬‬

‫ބޑަށް މަސައްކަތްކުރާނެ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ވަރަށް ޮ‬

‫ގލް ޖަހައިދީފަ އެވެ‪ .‬އުމުރުން ‪ 32‬އަހަރުގެ‬ ‫ޯ‬

‫ކޗުގެ އިތުބާރާ އެކު‬ ‫"ކްލަބާއި ޯ‬

‫ފޯވާޑް ގެންދަން ޕްރިމިއާ ލީގުގެ މެންޗެސްޓާ‬

‫އުއްމީދުކުރަނީ ހުރިހާ ކަމެއް ރަނގަޅުވާނެ ކަމަށް‪.‬‬

‫ޔުނައިޓެޑުން ވެސް މީގެ ކުރިން މަސައްކަތްކުރި‬

‫އަހަންނަކީ ކްލަބުގެ އެއް ވަނަ ފޯވާޑެއް ނޫން‪.‬‬

‫މވިޗާ އެކު ޔުނައިޓެޑުގެ‬ ‫އެވެ‪ .‬އެކަމަކު އިބްރަހި ޮ‬

‫ބޑު އިންވެސްޓެއް‬ ‫އެކަމަކު ކްލަބުން އަހަންނަށް ޮ‬

‫އެޓޭކް ވަނީ ފުރިހަމަވެފަ އެވެ‪.‬‬

‫ހަބަރު‬

‫‪ 28‬ޖުލައި ‪( 2016‬ބުރާސްފަތި)‬

‫‪26‬‬

‫ލ‬ ‫ަ‬ ‫ސ‬ ‫ަ‬ ‫އ‬ ‫ް‬ ‫މ‬ ‫ަ‬ ‫ގ‬ ‫ެ‬ ‫އ‬ ‫ް‬ ‫ރ‬ ‫ެ‬ ‫ބ‬ ‫ަ‬ ‫މ‬ ‫ް‬ ‫މ‬ ‫ެ‬ ‫ސ‬ ‫ް‬ ‫ފ‬ ‫ަ‬ ‫"އެއް އިރެއްގައި ވެސް ހުރިހާ‬ ‫ބަލާތޯ އަންގައިދޭން އެދެފި ގައުމަކު ްނ ބައިވެރިއެއްނު ވޭ"‬ ‫ރާއްޖޭގެ މިނިވަން ދުވަހުގެ މުނާސަބަތު ފާހަގަކުރަން އިސްލާމީ މަރުކަޒު ސަރަހައްދުގައި‬ ‫ރޭ ބޭއްވި ރަސްމީ ހަފުލާ އަށް‪ ،‬ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން ދެއްވި ދައުވަތު ގަބޫލުކުރައްވައި‬ ‫ގައުމުތަކުން ބައިވެރިވި ކަމަށާއި ދައުވަތު ދޭ ހުރިހާ ގައުމުތަކަކުން އެއް އިރެއްގައި ވެސް‬ ‫ބައިވެރި ނުވާ ކަމަށް ރައީސް އޮފީހުން އިއްޔެ ބުނެފި އެވެ‪.‬‬ ‫ރަސްމީ ހަފުލާގައި އިނގިރޭސިވިލާތް (ޔޫކޭ) އާއި ޔޫރަޕިއަން ޔޫނިއަން (އީޔޫ)ގެ އެއްވެސް‬ ‫ގައުމަކުން ބައިވެރި ނުވާ ކަމަށް‪ ،‬އިތުބާރު ހުރި ގޮތަކަށް ލިބިފައިވާ މައުލޫމާތުތަކަށް ބިނާކޮށް‬ ‫"މިހާރު"ގައި އިއްޔެ ޝާއިއުކުރި ހަބަރުގައި ހުރި ވާހަކަތައް ދޮގުކުރައްވައި ރައީސް އޮފީހުގެ‬ ‫ތަރުޖަމާން އިބްރާހިމް މުއާޒް އަލީ ވިދާޅުވީ ހުޅަނގުގެ ގައުމުތަކުން ވެސް އެ ހަފުލާގައި‬ ‫ބައިވެރިވިކަން ރޭގެ ހަފުލާގެ ފޮޓޯތަކާއި ވީޑިއޯތަކުން ފެންނާނެ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫"ހުޅަނގުގެ ވެސް ބައެއް ގައުމުތަކުން ބައިވެރިވި‪ ،‬ލައިވްކުރަމުން ދިޔައީ‪ .‬ފޮޓޯތަކާއި‬ ‫ވީޑިއޯތައް ފޮރުވައިގެނެއް ނޫން އަޅުގަނޑުމެން މި އުޅެނީ‪ "،‬މުއާޒް ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫މިހާތަނަށް ބޭއްވި މިނިވަން ދުވަހުގެ ރަސްމީ ހަފުލާތަކަށް ގައުމުތަކުން ގިނައިން ފޮނުވަނީ‬ ‫އެމްބެސެޑަރުންނެވެ‪ .‬އެކަމަކު އެމެރިކާ އިން ވެސް މިފަހަރު ފޮނުވީ ސްރީ ލަންކާގައި ހުންނަ‬ ‫ޕލިޓިކަލް އެފެއާޒްގެ ކައުންސެލަރެވެ‪.‬‬ ‫އެމްބަސީގެ ޮ‬

‫‪.‬ޕީޕީއެމްގެ ކައުންސިލް މެމްބަރުންތަކެއް ނޫސްވެރިންނާ ވާހަކަ ދައްކަވަނީ‪-- .‬ފޮޓޯ‪ :‬މުހައްމަދު ޝަރުހާން‪/‬މިހާރު‬

‫ހުޅަނގުގެ ބައެއް ގައުމުތަކުން ހަފުލާގައި ބައިވެރިވި ކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނި ނަމަވެސް‬ ‫އިނގިރޭސިވިލާތާއި އީޔޫގެ ބޮޑެތި ބައެއް ގައުމުތަކުން މަންދޫބުން ނުފޮނުވަ އެވެ‪ .‬ބައެއް‬ ‫އެމްބަސީތަކުން "މިހާރަ"ށް އެކަން ކަށަވަރުކޮށްދެ އެވެ‪.‬‬

‫ފަ ޒީ ނާ އަ ހު މަ ދު‬

‫ކމެޓީ އަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތަކާ‬ ‫ވިދާޅުވީ "ސުލޫކީ ޮ‬ ‫މެދު އެ މައްސަލައެއް ހުށަހެޅޭތާ ގިނަވެގެން އެއް ހަފުތާ‬ ‫ގތެއް ނިންމަންވާނެ ކަމަށް" ސުލޫކީ‬ ‫ތެރޭގައި ކޮމެޓީން ޮ‬

‫ކމެޓީ އަށް ހުށަހަޅާފައިވާ‬ ‫ޕީޕީއެމްގެ ސުލޫކީ ޮ‬ ‫ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ފަސް މެމްބަރެއްގެ މައްސަލަ‬

‫ފިޔަވަޅު އެޅުމުގެ ގަވާއިދުގައިވާ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫އެ މެމްބަރުންނާ މެދު ފިޔަވަޅު އަޅަން ކޮމެޓީ އަށް‬

‫ކށްދޭން އެ ޕާޓީގެ ސެކްރެޓަރީ‬ ‫ގޮސްފައިވާ ހިސާބު ސާފު ޮ‬

‫ފޮނުވީ ޖުލައި ‪ 12‬ގަ އެވެ‪ .‬އޭގެ ފަހުން މިހާރު ވަނީ ދެ‬

‫ޖެނެރަލްގެ ނައިބު އަބްދުލްއަލީމް ސުލޫކީ ކޮމެޓީގައި‬

‫ހަފުތާ ވެފަ އެވެ‪.‬‬

‫އެދިވަޑައިގެންފި އެވެ‪.‬‬ ‫ފނުއްވި ސިޓީއެއްގައި‬ ‫ސުލޫކީ ކޮމެޓީ އަށް އަލީމް ޮ‬

‫ކމެޓީ އަށް ހުށަހެޅި މައްސަލައެއް ބަލައި‬ ‫ސުލޫކީ ޮ‬ ‫އެ ކޮމެޓީން ވަރަށް ފަހުން ވަނީ‪ ،‬ދިއްގަރު ދާއިރާގެ‬

‫ވިދާޅުވީ ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕުން ނެރުނު ވިޕްލައިންތަކާއި‬

‫ކށްފަ އެވެ‪ .‬އެކަން‬ ‫މެމްބަރު އަހްމަދު ފާރިސް ޕާޓީން ވަކި ޮ‬

‫ޕީޖީ ގްރޫޕްގެ ގަވާއިދާ ހިލާފުވެގެން ފަސް މެމްބަރެއްގެ‬

‫އފީހުގައި ވަނީ އެދިފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ތަންފީޒުކޮށްދޭން ޕާޓީ ޮ‬

‫މައްސަލަ ބަލައިދޭން ޕާޓީގެ މެމްބަރުންތަކެއް ސުލޫކީ‬

‫އެކަމަކު ޕީޕީއެމުން ބުނެފައި ވަނީ ފާރިސްއާ މެދު‬

‫ކޮމެޓީ އަށް މައްސަލަ ހުށަހަޅާފައިވާ ކަމަށެވެ‪ .‬އެ‬

‫ފިޔަވަޅު އެޅީ އިންސާފުން ބޭރުން ކަމަށެވެ‪ .‬ބިޑަށް ނުލައި‬

‫ކމެޓީން މިހާތަނަށް ކޮށްފައިވާ‬ ‫މައްސަލަތައް ބަލަން ޮ‬

‫ރަށްތައް ދޫކުރަން ހުށަހެޅި އިސްލާހާ ދެކޮޅަށް އޭނާ ވޯޓު‬

‫މަސައްކަތް އަންނަ އާދީއްތަ ދުވަހުގެ ކުރިން ލިއުމަކުން‬

‫ދެއްވީ ޕާޓީގެ ރައީސް އަންގަވައިގެން ކަމަށާއި އެހެންވެ‬

‫ޕާޓީ އޮފީހަށް އަންގައިދޭން އޭނާ ވަނީ އެދިވަޑައިގެންފަ‬

‫އޭނާއާ ދޭތެރޭގައި އެޅޭނެ ފިޔަވަޅެއް ނޯންނާނެ ކަމަށް ޕާޓީ‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫އފީހުން ވަނީ ބުނެފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬ ‫ކމެޓީ އަށް ހުށަހަޅާފައި ވަނީ ޕާލަމެންޓްރީ‬ ‫ސުލޫކީ ޮ‬

‫ގްރޫޕްގެ ލީޑަރު އަހްމަދު ނިހާނާއި ފޮނަދޫ ދާއިރާގެ‬

‫ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީނާއި ކުރީގެ ރައީސް އަދި‬ ‫ޕީޕީއެމްގެ ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމާ ދެމެދު‬

‫މެމްބަރު އަބްދުއްރަހީމާއި ކެލާ ދާއިރާގެ މެމްބަރު އަލީ‬

‫އުފެދުނު ހިޔާލު ތަފާތުވުންތަކުގައި ޕީޕީއެމްގައި ވަނީ‬

‫އާރިފާއި ނައިފަރު ދާއިރާގެ މެމްބަރު އަހްމަދު ޝިޔާމްގެ‬

‫ދެ ފެކްޝަން އުފެދިފަ އެވެ‪ .‬މައްސަލަ ހައްލުކުރަން‬

‫އިތުރުން ހުޅުދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު މުހައްމަދު ޝާހިދުގެ‬

‫ބޭއްވި ކައުންސިލް ބައްދަލުވުން ވެސް ހުއްޓާލަން‬

‫މައްސަލަ ބަލައިދިނުމަށެވެ‪.‬‬

‫ޖެހުނީ އެ ހިޔާލު ތަފާތުވުންތަކަށް ހައްލު ހޯދޭނެ މަގެއް‬

‫ފނުވި ސިޓީގައި އަލީމް‬ ‫ސުލޫކީ ކޮމެޓީ އަށް ޮ‬

‫އެއީ‪ ،‬އެނގިފައިވާ ގޮތުގައި‪" ،‬މިނިވަންކަމާއި ހައްގުތައް ސަރުކާރުން ހިފަހައްޓާތީ"‬ ‫ހިތްހަމަނުޖެހުންފާޅުކުރުމުގެ ގޮތުންނެވެ‪.‬‬ ‫އެކަމަކު މުއާޒް ވިދާޅުވީ މިނިވަން ދުވަހުގެ ހަފުލާ އަށް ގައުމުތަކުން ހާޒިރުވުމާއި ނުވުމަކީ‬ ‫"ރާއްޖޭގައި އޮންނަ މިނިވަންކަމާ ހައްގުތަކާއި ގުޅުވައިގެން ކުރާ ކަމެއް" ނޫން ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ގައުމުތަކުން ބައިވެރިނުވާ ކަމަށް ދައްކާ ވާހަކަ ދޮގުކުރައްވައި ސާބިތު ހެއްކެއްގެ ގޮތުގައި މުއާޒް‬ ‫ވިދާޅުވީ‪ ،‬މިނިވަން ދުވަހުގެ ތަހުނިޔާ ގިނަ ގައުމުތަކުން ފޮނުވާފައިވާއިރު ލިސްޓުގެ ކުރީގައި‬ ‫އިނގިރޭސި ރާނީ ކުއީން އެލިޒަބަތުގެ ނަންފުޅު ހިމެނޭ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫ދގެއް‪ .‬އެއް އިރެއްގައި‬ ‫"ރާއްޖޭގެ މިހާރުގެ ހާލަތު ދެއްކުމަށް 'މިހާރު'ން ލިއެފައި ވަނީ ޮ‬ ‫ވެސް އީޔޫގެ ހުރިހާ ގައުމަކުން އެއްފަހަރާ އާ ކިޔާފައި ހަފުލާގައި ބައިވެރިވެފައެއް ނޯންނާނެ‪"،‬‬ ‫މުއާޒް ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫މިނިވަން ދުވަހުގެ ހަފުލާގައި ބައިވެރިވި ގައުމުތަކުގެ ނަންތަކެއް ރައީސް އޮފީހުން ހާމައެއް‬ ‫ނުކުރެ އެވެ‪ .‬މުއާޒް ވިދާޅުވީ ބައިވެރިވި ގައުމުތަކުގެ ނަންތައް ހޯދަން ވަގުތުކޮޅެއް ނަގާނެ‬ ‫ކަމަށާއި އެ ގައުމުތައް ބެލޭނެ ކަމަށެވެ‪ .‬މިނިވަން ދުވަހުގެ ހަފުލާގައި ހުޅަނގުގެ ބައެއް‬ ‫ގައުމުތަކުން ބައިވެރިވިކަމުގެ "ޔަގީންކަން ރައީސް އޮފީހުން ދެއްވާ" ކަމަށް މުއާޒް ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫މިނިވަން ދުވަހުގެ ހަފުލާގައި ބައިވެރި ނުވި ނަމަވެސް ޖުމްލަ ‪ 28‬ގައުމު ހިމެނޭ އީޔޫ އިން‬ ‫ވަނީ ރާއްޖޭގެ ‪ 51‬ވަނަ މިނިވަން ދުވަހުގެ ތަހުނިޔާ ކިޔައިފަ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު އެ ތަހުނިޔާގައި‬ ‫ވެސް އީޔޫ އިން ސަރުކާރަށް ބާރު އަޅާފައި ވަނީ‪ ،‬މިނިވަންކަމާއި ހައްގުތަކަށް ޖާގަ ކަށަވަރުކޮށް‬ ‫ދިނުމަށެވެ‪ .‬އީޔޫ އާއި އިނގިރޭސިވިލާތުގެ އިތުރުން ދުނިޔޭގެ އެހެން ވެސް ގިނަ ގައުމުތަކާއި‬ ‫ބޑަށް ފާޑު ކިއަމުންނެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރޭގައި ޝަރުއީ‬ ‫ޖަމާއަތްތަކުން އަންނަނީ ރާއްޖެ އަށް ވަރަށް ޮ‬ ‫ދާއިރާގެ މިނިވަންކަން ގެއްލިފައިވުމާއި އަސާސީ ހައްގުތައް ގެއްލެމުން ދާ މައްސަލަ އެ‬ ‫ފަރާތްތަކުން ހާއްސަކޮށް ފާހަގަކުރެ އެވެ‪ .‬މިހާރު އެންމެ ބޮޑަށް ފާޑުކިއުން އަމާޒުވެފައި ވަނީ‬ ‫މަރުގެ ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރަން އުޅޭތީ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު‪ ،‬ސަރުކާރުން ތުހުމަތު ކުރާ ގޮތުގައި ބޭރުގެ‬ ‫ފަރާތްތަކުން އުޅެނީ ރާއްޖޭގެ ދާހިލީ ކަންކަމާ ބެހޭށެވެ‪.‬‬

‫ނުފެނުމުންނެވެ‪.‬‬

‫ރަން ވޭ ހިއްކުމުގެ ސަބް ކޮންޓްރެކްޓަރަކަށް ގަލްފް ކޮބްލާ‬ ‫އިބްރާހިމް ނާސިރު އިންޓަނޭޝަނަލް އެއާޕޯޓް‬ ‫(އައިއެންއައިއޭ)ގެ ދެވަނަ ރަންވޭގެ ބިން ހިއްކުމުގެ‬

‫ނިންމި ސަރަހައްދުގެ ބިން ވެސް އެ ކުންފުނިން‬ ‫ހިއްކާފައިވެ އެވެ‪.‬‬

‫ޕޓުގެ ބިން ހިއްކުމުގެ‬ ‫ވަނަ އަހަރު ވެސް‪ ،‬އެއާ ޯ‬ ‫މަޝްރޫއުއަށް ދެ މިލިއަން ކޮޑި މީޓަރުގެ ވެލި‬

‫ކންޓްރެކްޓަރަކަށް ޔޫއޭއީގެ ގަލްފް‬ ‫މަސައްކަތުގެ ސަބް ޮ‬

‫ޕޓުގެ ދެވަނަ ރަންވޭ ތަރައްގީކުރުމުގެ‬ ‫އެއާ ޯ‬

‫ކޮބްލާ ހަމަޖައްސައި‪ ،‬އެ މަސައްކަތް އެ ކުންފުނިން‬

‫ކމްޕެނީ ލިމިޓެޑް‬ ‫މލްޑިވްސް އެއާޕޯޓްސް ޮ‬ ‫މަޝްރޫއު ޯ‬

‫ފަށައިފި އެވެ‪.‬‬

‫ކށްފައިވަނީ ޗައިނާގެ‬ ‫(އެމްއޭސީއެލް) އިން ހަވާލު ޮ‬

‫ހިއްކުމުގެ މަސައްކަތުގައި ބޭނުންކުރަނީ އެ ކުންފުނީގެ‬

‫އައިއެންއައިއޭގެ ދެވަނަ ރަންވޭގެ ބިން ހިއްކުމުގެ‬

‫ވެސް އެ ކުންފުނިން ކުރަން ނިންމާފައިވާ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫އެމްއޭސީއެލް އިން ބުނީ ގާތްގަނޑަކަށް ފަސް‬

‫ނަގާފައިވާ ކަމަށް އެ ކުންފުނިން ބުނެފައިވެ އެވެ‪.‬‬

‫މަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެތަނުގެ ބިން ހިއްކާ ނިމޭއިރު‬

‫ކބްލާ އިން ބުނެފައި ވަނީ އެއާޕޯޓުގެ‬ ‫ގަލްފް ޮ‬

‫އެއާޕޯޓުގެ ބިމަށް ގާތްގަނޑަކަށް ‪ 30‬ޕަސެންޓް ނުވަތަ‬ ‫‪ 62‬ހެކްޓަރު އިތުރުވެގެންދާނެ ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫ކންސްޓްރަކްޝަން ގްރޫޕް (ބީޔޫސީޖީ)‬ ‫ބެއިޖިން އާބަން ޮ‬

‫ކަޓާ ސަކްޝަން ޑްރެޖަރެއް ކަމަށެވެ‪ .‬އަދި އެ‬

‫މަސައްކަތް ކުރުމަށް ހަވާލުކުރީ ގަލްފް ކޮބްލާގެ‬

‫އާ އެވެ‪ .‬އެ ކުންފުނިން ބިން ހިއްކުމުގެ މަސައްކަތް‬

‫މަސައްކަތް އަވަސްކުރަން ކުރިޔަށް އޮތް ދެ މަހެއްހާ‬

‫‪ 373‬މިލިއަން ޑޮލަރު (‪ 5.7‬ބިލިއަން ރުފިޔާ) ގެ‬

‫ރާއްޖޭގެ ސަބްސިޑިއަރީ ކުންފުންޏެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އެ‬

‫ފެށީ މިދިޔަ ހޯމަ ދުވަހު އެވެ‪.‬‬

‫ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އިތުރު ޑްރެޖަރެއް ޔުނައިޓެޑް އެރެބް‬

‫މަޝްރޫއުގެ ދަށުން ހަދަނީ ‪ 3،400‬މީޓަރު ދިގު ‪60‬‬

‫އެމިރޭޓްސް އިން ގެންނަން ނިންމާފައިވާ ކަމަށް ވެސް‬

‫މީޓަރު ފުޅާ ރަންވޭއެކެވެ‪ .‬އަދި ‪ 120،000‬ޓަނުގެ ކާގޯ‬

‫ކށްފައެއްނުވެ އެވެ‪.‬‬ ‫މަސައްކަތް ހަވާލުކުރި އަގެއް ހާމަ ޮ‬ ‫ކބްލާއިން ރާއްޖޭގެ ބައެއް ރަށްރަށުގެ‬ ‫ގަލްފް ޮ‬

‫ކބްލާއާ ހަވާލާދީ ޑްރެޖިން ޓުޑޭ‬ ‫ގަލްފް ޮ‬ ‫ވެބްސައިޓްގައި ބުނެފައި ވަނީ ރަންވޭ އަޅަން ބިން‬

‫އެ ކުންފުނިން ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫ޑްރެޖިން ވެބްސައިޓްގައި ބުނެފައި ވަނީ ރަންވޭ‬

‫ކށްފައިވެ އެވެ‪ .‬އެގޮތުން‬ ‫ބިން ހިއްކުމުގެ މަސައްކަތް ޮ‬

‫ހިއްކަން ހަމަޖައްސާފައިވާ ސަރަހައްދަށް ހަތަރު‬

‫ޕޓް އަޅާ ސަރަހައްދުގެ ބިމާއި‬ ‫ތިމަރަފުށީ އެއާ ޯ‬

‫ކޑި މީޓަރުގެ ވެލި އަޅަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫މިލިއަން ޮ‬

‫އަޅާ ސަރަހައްދުގެ ބިން ހިއްކުމުގެ އިތުރުން އެ‬

‫އައިއެންއައިއޭގައި ޖީއެމްއާރުން ދެވަނަ ޓާމިނަލް އަޅަން‬

‫އަދި ރަންވޭ ހިއްކަން ވެލި ނަގާ ސަރައްދުން ‪2012‬‬

‫ސަރަހައްދުގެ ތޮށިލުމާއި ޝީޓްޕައިލްކުރުމުގެ މަސައްކަތް‬

‫ޕޓްގެ ދެވަނަ ރަންވޭ ތަރައްގީކުރުމުގެ‬ ‫އެއާ ޯ‬

‫ޓާމިނަލަކާއި ‪ 45‬މިލިއަން ލީޓަރުގެ ތެޔޮ ރައްކާކުރެވޭނެ‬ ‫ފިއުލްފާމެއް ހެދުން ވެސް ހިމެނެ އެވެ‪.‬‬

‫‪27‬‬

‫މިނިސްޓަރުންގެ ލަފައާ އެކު ޕާމެނަންޓް ސެކްރެޓަރީ (ޕީއެސް)‬ ‫ގތަށް ސިވިލް ސާވިސް ގާނޫނަށް ގެނައި‬ ‫އިން އައްޔަން ކުރާ ޮ‬ ‫އިސްލާހު ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން ތަސްދީގު ކުރައްވައިފި އެވެ‪.‬‬ ‫ސިވިލް ސާވިސް ގާނޫނުގައި ކުރިން އޮންނަނީ ޕާމަނަންޓް‬ ‫ސެކްރެޓަރީ އައްޔަން ކުރުމުގެ ބާރު ހަމައެކަނި ސިވިލް ސާވިސް‬ ‫ކޮމިޝަނަށް ކަމުގައި ވިޔަސް ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ދިއްދޫ ދާއިރާގެ‬ ‫މެމްބަރު އަބްދުއްލަތީފް މުހައްމަދު ހުށަހަޅުއްވައި‪ ،‬ރައްޔިތުންގެ‬ ‫މަޖިލީހުން މި ހަފުތާގައި ފާސްކުރި ބިލުގައިވާ ގޮތުން މިނިސްޓްރީތަކަށް‬ ‫ޕާމެނަންޓް ސެކްރެޓަރީން އައްޔަން ކުރަންޖެހޭނީ އެ މިނިސްޓްރީއެއް‬ ‫ހިންގަވާ މިނިސްޓަރުގެ ލަފާގެ މަތިންނެވެ‪.‬‬ ‫އެއީ ސިވިލް ސާވިސްގެ ތެރެއަށް ސިޔާސީ ނުފޫޒު ފޯރާނެ ކަމެއް‬ ‫ކޅު މެމްބަރުންމި އިސްލާހުގެ ބިލަށް ދެކޮޅު ހެދިޔަސް‬ ‫ކަމަށް ބުނެ އިދި ޮ‬ ‫ބިލް ފާސްކުރީ ސަރުކާރަށް ނިސްބަތްވާ މެމްބަރުންގެ ވޯޓުންނެވެ‪.‬‬ ‫ޕާމަނަންޓް ސެކްރެޓަރީންނަކީ އެ މިނިސްޓްރީއެއްގައި ތިބޭ ސިވިލް‬ ‫ސާވިސް މުވައްޒަފުންގެ އެންމެ އިސް ފަރާތެވެ‪.‬‬

‫ކުޅިވަރު‬

‫ޕާކިސް ާތން ކެޕްޓަން‬ ‫ނަސީރު‪ :‬ދިވެހި‬ ‫ވޮލީ ކޯޓުގައި ތަފާތު‬ ‫ދައްކައިދީފި‬ ‫ސްކޮޑާ މެދު‬ ‫ހިތްހަމަޖެހޭ‪ :‬އަންޗެލޮޓީ‬

‫ސަލްސާ އާމިރު ވޮލީ އަ ްށ‬ ‫ބޮޑު އެހީއެއް‪ :‬ނަ މޫނާއެއް!‬