Mihaaru School Guide 2017

‫ސްކޫލް ގައިޑް‬

‫"މި ާހރު"ގެ އާ ފެށުން‬

‫‪06‬‬

‫ގްރޭޑް ހަތެއް ނިމިއްޖެ‪ ،‬ތައްޔާރު!‬

‫‪08‬‬

‫ގްރޭޑް ‪ ،8‬ހާސްނުވޭ‪ ،‬ޝައުގުވެރި އެތައް ކަމެއް‬

‫‪09‬‬

‫އޯ ލެވެލް އިމްތިހާނަކީ ތިން އަހަރުގެ މަސައްކަތް‬

‫‪11‬‬

‫ގްރޭޑް ‪ ،11‬ވަގުތު ބޭކާރުނުކޮށް ފަށާ!‬

‫‪12‬‬

‫އިސްލާމް މާއްދާ ދެކެ ފޫހިނުވާތި‬

‫‪14‬‬

‫ދިވެހި ބަހަށް ޮމޅުކުރެވިދާނެ‬

‫‪18‬‬

‫ޝެއާކުރަން ދަސްކޮށްދޭނީ ކިހިނެއް؟‬

‫‪20‬‬

‫ރަނގަޅު ނާސްތާއަކުން ފުރިހަމަ ދުވަހެއް‬

‫‪22‬‬

‫ބެލެނިވެރިންނާއި ސްކޫލްގެ ގުޅުން‬

‫‪24‬‬

‫ފިޒިކަލް އެޑިއުކޭޝަނަށް ބަދަލެއް ބޭނުން‬

‫‪28‬‬

‫ބެލެނިވެރިން ދުރުވާން ޖެހޭ ހަތް އާދަ‬

‫‪30‬‬

‫ހެޔޮ ގޮތުގައި ޗުއްޓީ ހޭދަކުރުން‬

‫‪32‬‬

‫އެންމެ މުހިންމީ ބަސް އެނގުން‬

‫‪34‬‬

‫ނާކާމިޔާބުވުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫން‪ ،‬ދެން ހަދާނެ ގޮތް ދަސްކޮށްދީ!‬

‫‪36‬‬

‫ބީއެޗްއެމް އެޑްވަޓޯރިއަލް‬

‫‪38‬‬

‫ޗުއްޓީ އަކީ ކުދިންނަށް ހޯދައިދޭ އުފަލެއް‬

‫‪40‬‬

‫އިރާއީގެ ވޮރެންޓީއާ އެކު ކަލްކިއުލޭޓަރު ހަލާކުވެދާނެތީ އުޅޭކަށް ނުޖެހޭނެ!‬

‫‪42‬‬

‫އިރާއީގެ ސްކޫލް ޕެކު‪:‬‬ ‫ފަސޭހަވެ‪ ،‬ވަގުތު ސަލާމަތްވުމާ އެކު ކޮލިޓީގެ ޔަގީންކަން‬

‫‪46‬‬

‫އިންޓަނެޓް‪ :‬ކުދިންނަށް ގިނަ ފައިދާތަކެއް ކުރޭ‪ ،‬ނަމަވެސް‬ ‫ރައްކާތެރިކަމާއިއެކު ބޭނުން ކުރަން ޖެހޭ‬

‫ބޑު ޗުއްޓީގެ ފުރަތަމަ ދުވަހާ އެކު‬ ‫ސްކޫލްގެ ޮ‬ ‫"މިހާރު" ން މި ފެށީ އާ މަސައްކަތެކެވެ‪ .‬ނޫސްވެރިކަމާއި‬ ‫ލިއުންތެރިކަމުގެ އެންމެ ތަޖުރިބާކާރު ޓީމުގައި ހިމެނޭ‬ ‫"މިހާރު"ގެ ލިއުންތެރިން "ސްކޫލް ގައިޑް ‪ "2017‬މި‬ ‫ގެނެސްދެނީ ތައުލީމީ އާ އަހަރަށް ތައްޔާރުވާ އިރު‪،‬‬ ‫ދަރިވަރުންނަށާއި ބެލެނިވެރިންނަށާއި ޓީޗަރުންނަށް ކޮންމެވެސް‬ ‫ވަރެއްގެ އެހީތެރިކަމެއް ލިއްބައިދެވޭނެ ކަމުގެ އުއްމީދުގަ އެވެ‪.‬‬ ‫ކުރިން ވެސް "ސްކޫލް ގައިޑް" ނެރެން މި ޓީމުން ވަނީ‬ ‫ހަރަކާތްތެރިވެފަ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު މިއީ މޭ ‪ 2016‬ގައި ރާއްޖޭގެ‬ ‫މީޑިއާ އަށް އަލަށް ވަން އެކަމަކު ކުރިން "ހަވީރު"ގައި‬ ‫މަސައްކަތްކުރި ލިއުންތެރިންނާއި މާކެޓިން އަދި އައިޓީ‬ ‫ޑިޕާޓްމަންޓް ގުޅިގެން ދަރިވަރުންނަށް އަމާޒުކޮށް ނެރޭ ފުރަތަމަ‬ ‫އަދަދެވެ‪.‬‬ ‫ކޮންމެ ތައުލީމީ އަހަރެއް ނިންމައި ބޮޑު ޗުއްޓީ އަށް‬ ‫ދާއިރު ދަރިވަރުންނަށާއި ބެލެނިވެރިން އަދި ތައުލީމީ ދާއިރާގެ‬ ‫ބޑު ހިތްހަމަޖެހުމެކެވެ‪ .‬ބުރަ‬ ‫ފަރާތްތަކަށް ލިބެނީ ވަރަށް ޮ‬ ‫އަހަރެއް ކާމިޔާބުކަމާ އެކު ނުވަތަ އިތުރަށް ކާމިޔާބު ހޯދޭނެ އާ‬ ‫މަގުތައް ތަނަވަސް ކުރުމަށް ފަހު ނިންމާލުމެވެ‪ .‬އާ އަހަރަކަށް‬ ‫ކުރިމަތިލުމުގެ ކުރިން ކަންކަން ރާވާލާނެ ވަގުތެވެ‪.‬‬ ‫މި ގައިޑްގައި ބައެއް ގްރޭޑްތަކުގެ ދަރިވަރުން ތައުލީމީ‬ ‫އާ އަހަރަށް ފަށާ އިރު ވިސްނަން ޖެހޭ ކަންކަމާއި އެހެން‬ ‫ދަރިވަރުން ދޭ ނަސޭހަތްތައް ވެސް ހިމަނާފައިވާނެ އެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫ތައުލީމީ ދާއިރާގެ ބައެއް ތަޖުރިބާކާރުންގެ ލިއުންތައް ވެސް‬ ‫ހިމެނޭނެ އެވެ‪.‬‬ ‫"މިހާރު"ގެ ޓީމުން އެދެނީ އުފާވެރި ޗުއްޓީއަކަށާއި ތައުލީމީ‬ ‫ކާމިޔާބު އާ އަހަރަކަށެވެ‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫އެކަ ‪201‬‬ ‫ޑަމިކް ކަ‬ ‫ލެންޑަރ‬ ‫ޕޭޖް‬

‫‪45‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫ގްރޭޑް ހަތެއް ނިމިއްޖެ‪ ،‬ތައްޔާރު!‬

‫ފާތުމަ‬ ‫ތު ޝާހާ ހުސެން‬

‫"އަޅުގަނޑު ކުރިއަ ް‬ ‫ށ‬ ‫ދާނެ ވަކި ދާއިރާއެއް‬ ‫އަދި ނޭނގެ‪ .‬އެކަމަކު‬ ‫އެންމެ ކުޑައިރުއްސުރެ‬ ‫ސައިންސް މާއްދާތައް‬ ‫ކިޔަވާހިތްވަނީ‪ .‬އެހެންވެ‪،‬‬ ‫ހިޔާރު ކުރާނީ‬ ‫ސައިންސް ސްޓްރީމް‪"،‬‬

‫އި‬ ‫މާދުއްދީން ސްކޫލް‬

‫ޝާހާ ވެސް ތަޖުރިބާކުރި އެވެ‪ .‬ކޮންމެ އަހަރަކު‬

‫ކުއްޖަކު އެންމެ ޝައުގުވެރިވާ މާއްދާތައް ހިމެނޭ‬

‫ގްރޭޑް ‪ 7-1‬އަށް ކިޔަވާ ނިމުމުން ހުރިހާ‬ ‫ކުދިންނަށް ވެސް އިހުސާސްކުރެވޭނީ "ތިމަންނަ‬

‫ވެސް ކުރަން ޖެހޭ މަސައްކަތް އޮންނަނީ ބުރަވެފަ‬

‫ސްޓްރީމެކެވެ‪ .‬އެހެން ނޫނީ ވަކި ހިސާބަކުން‬

‫ބޑުވެއްޖެ" ކަމަށެވެ‪ .‬އެހެން ވެދާނެ‬ ‫ތަންކޮޅެއް ޮ‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫ޝައުގުވެރިކަން ގެއްލި‪ ،‬ކިޔަވާ ހިތް ނުވުން ފަދަ‬ ‫މައްސަލަތައް ދިމާވެދާނެކަން އޭނާ އަށް މިހާރު‬

‫އެވެ‪ .‬ޕްރައިމަރީ ކިޔެވުން ނިންމާލެވުނީ އެވެ‪.‬‬ ‫ދެން ފަށަނީ ސެކަންޑަރީ ތައުލީމެވެ‪ .‬އިމާދުއްދީން‬

‫ޮކންމެ މަރުހަލާއެއް ވެސް ތަފާތު‬

‫ފާތުމަތު ޝާހާ ހުސެން ‪ 2017‬ގައި ކުރިމަތިލާނީ‬

‫ތައުލީމީ އާ މަރުހަލާއަކަށް ބަދަލުވާއިރު‪،‬‬

‫ސްކޫލުގެ ޖޫނިއަ ދިވެހި ކްލަބްގެ ރައީސް‪،‬‬ ‫ސެކަންޑްރީ ތައުލީމުގެ ފުރަތަމަ އަހަރާ އެވެ‪.‬‬ ‫މިދިއަ ހަތް އަހަރު ކޮންމެ ގްރޭޑަކުން‬ ‫ވެސް މަތީ ނަތީޖާއެއް ހޯދަން ޝާހާ ބުރަ‬ ‫ކންމެ ގްރޭޑަކަށް‬ ‫މަސައްކަތްތަކެއް ކުރި އެވެ‪ޮ .‬‬ ‫ބޑަށް ތައްޔާރުވެ‬ ‫ބަދަލުވާއިރު ވެސް ވަރަށް ޮ‬ ‫ކންމެ އަހަރެއްގެ ވެސް ކިޔެވުން ފެށުމުގެ‬ ‫އެވެ‪ޮ .‬‬

‫ގތަކުން ވެސް ތައްޔާރުވާން ޝާހާ ވަނީ‬ ‫ހުރިހާ ޮ‬ ‫ކށްފަ އެވެ‪ .‬ގްރޭޑް އަށެއްގައި އިތުރު‬ ‫ދަސް ޮ‬ ‫މާއްދާތަކެއް ކިޔަވަން ޖެހެ އެވެ‪ .‬ސްކޫލުގެ‬ ‫އެކި ހަރަކާތްތަކުގައި ބައިވެރިވާން ޖެހެ އެވެ‪.‬‬ ‫ކންމެ ކަމަކުން ވެސް ދަރިވަރަށް އާ‬ ‫އެއިން ޮ‬ ‫ކަންތައްތަކެއް ދަސްވާނެކަން އޭނާ ގަބޫލުކުރެ‬

‫ހދައި މުތާލިއާކުރެ‬ ‫ކުރިން‪ ،‬އެ ގްރޭޑެއްގެ ފޮތްތައް ޯ‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫ފަސޭހަވާނެ ކަމަށް އޭނާ ބުނެ އެވެ‪.‬‬

‫ސްޓްރީމެއް ހިޔާރުކުރަން ޖެހޭނެ އެވެ‪ .‬ކުރިއަށް‬

‫އެވެ‪ .‬ކިޔެވުން ފަށާއިރު ފިލާވަޅުތައް ދެނެގަންނަން‬ ‫ގްރޭޑްތައް މަތިވާއިރު ކިޔަވާ އެއްޗެހި ވެސް‬ ‫އުނދަގޫވާކަން‪ ،‬އެހެން ކުދިންނެކޭ އެއްގޮތަށް‪،‬‬

‫ގްރޭޑް އަށަކަށް ބަދަލުވާ ކުދިން ކިޔަވާނެ‬ ‫ދާނެ ވަކި ހާއްސަ ދާއިރާއެއް ކަނޑައަޅާފައި ނެތް‬ ‫ގތުގައި‪ ،‬ނަގަން ޖެހޭނީ އެ‬ ‫ނަމަވެސް‪ ،‬ޝާހާ ދެކޭ ޮ‬

‫ވެސް އެނގެ އެވެ‪.‬‬ ‫"އަޅުގަނޑު ކުރިއަށް ދާނެ ވަކި ދާއިރާއެއް‬ ‫އަދި ނޭނގެ‪ .‬އެކަމަކު އެންމެ ކުޑައިރުއްސުރެ‬ ‫ސައިންސް މާއްދާތައް ކިޔަވާހިތްވަނީ‪ .‬އެހެންވެ‪،‬‬ ‫ހިޔާރު ކުރާނީ ސައިންސް ސްޓްރީމް‪ "،‬ޝާހާ‬ ‫ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫ގްރޭޑް އަށަކަށް ބަދަލުވާ ކުދިން މިހާރު‬ ‫ވެސް ތިބޭނީ އުފަލުންނެވެ‪ .‬ޝާހާ ވިސްނާ‬ ‫ގތަށް‪ ،‬ހުރިހާ ކުދިން ވެސް ގަބޫލުކުރަން‬ ‫ޮ‬ ‫ޖެހޭނީ ޒިންމާތައް ވެސް ގިނަވާނެ ކަމެވެ‪ .‬ގިނަ‬ ‫މާއްދާތައް ކިޔަވަން ޖެހޭއިރު އޭގެ މާނައަކީ‬ ‫ފިލާވަޅުތައް ވެސް ގިނަވުމެވެ‪ .‬ޝާހާގެ ނަސޭހަތަކީ‬ ‫ހުރިހާ ކުދިން ވެސް ކިޔެވުމުގެ އާ މަރުހަލާއަކަށް‬ ‫ތައްޔާރުވެ‪ ،‬ކިޔަވަން ފެށުމެވެ‪.‬‬

‫‪06‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫ގްރޭ ޑް ‪ ،8‬ހާސްނު ވޭ‪،‬‬ ‫ޝައުގުވެރި އެތައް ކަމެއް‬

‫ޕްރައިމަރީ ގްރޭޑްތަކާ އަޅާބަލާއިރު އަށެއްގެ‬ ‫ބޑުކަމުން‪ ،‬ކިޔަވަން ފެށިއިރު‬ ‫ސިލަބަސް ޮ‬ ‫ކޅެއް އުނދަގޫވި އެވެ‪ .‬އެކަމަކު ކޮންމެ‬ ‫ތަން ޮ‬ ‫މާއްދާއަކުން ވަރަށް އާ ކަންތައްތަކެއް އެނގި‪،‬‬ ‫ލބި ކުރިއަށް‬ ‫ދަސްވާން ފެށީމަ ކިޔަވަން ޖެހުނު ޯ‬ ‫ވުރެ ބޮޑުވި އެވެ‪.‬‬ ‫ޝަފްރާހު ބުނީ އެހެން ގްރޭޑްތަކެކޭ އެއްގޮތަށް‬ ‫އަށެއްގައި ވެސް އެންމެ މުހިއްމީ ވަގުތު ދީގެން‬ ‫ފިލާވަޅު ދަސްކުރުން ކަމަށެވެ‪ .‬ފަހުން ދަސްކުރަން‬ ‫ބެހެއްޓުމުން މާ އުނދަގޫވާނެ ކަމަށް އޭނާ‬ ‫ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫ދޭތެރެ ދޭތެރެ އިން ޕާސްޓް ޕޭޕަރުތައް‬ ‫ގތުގައި‪ ،‬ގްރޭޑް އަށެއްގައި‬ ‫ހެދުމަކީ‪ ،‬އޭނާ ބުނި ޮ‬ ‫އެންމެ މުހިއްމު އެއް މަސައްކަތެވެ‪ .‬ކިޔަވާ ނިމޭ‬ ‫ޔުނިޓަކާ ގުޅުން ހުރި ޕޭޕަރުތައް އަބަދުވެސް‬ ‫ހަދަން ޖެހެ އެވެ‪ .‬ފިލާވަޅުގެ ތެރެއަށް ވަދެ‪،‬‬ ‫ޓެސްޓަށް ތައްޔާރުވެވޭނީ އޭރުންނެވެ‪.‬‬ ‫ގތުގައި އޭނާ އަށް އެންމެ‬ ‫ޝަފްރާހު ބުނި ޮ‬ ‫އުނދަގޫވީ ފިޒިކްސް އެވެ‪ .‬އެކަމަކު ވަގުތު ދީގެން‬ ‫ކިޔެވުމުން ނަތީޖާ ވަރަށް ރަނގަޅުވެ އެވެ‪.‬‬ ‫ކންޓެންޓް ތަފާތުވެފައި ތިން ޕޭޕަރު ހަދަން‬ ‫" ޮ‬ ‫ކށް އުނދަގޫވީ‪ .‬ދަސްކުރީމަ ޓެސްޓް‬ ‫ޖެހުނީމަ ކުޑަ ޮ‬ ‫ކައިރިވިއިރު ހާސްވާކަށް ނުޖެހުނު‪ "،‬ޝަފްރާހު‬ ‫ބުންޏެވެ‪.‬‬

‫މޫސާ ޝަފްރާހު‬

‫އޭނާ ކިޔަވާ ޝެޑިއުލް އެކުލަވާލީ ސްކޫލުގެ‬ ‫އިތުރު ހަރަކާތްތަކަށް ވެސް ވަގުތު ދެމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ބައިވަރު މާއްދާތައް ހުއްޓަސް ހުރިހާ ވަގުތެއް‬ ‫ގތެއް ކަމަކަށް‬ ‫ކިޔަވަް ހޭދަކުރުމަކީ ރަނގަޅު ޮ‬

‫އި‬ ‫ސްކަންދަރު ސްކޫލް‬

‫ޝަފްރާހު ނުދެކެ އެވެ‪ .‬އޭގެ ބަދަލުގައި‪ ،‬އޭނާ‬ ‫ކިޔަވަނީ ވަގުތު ބަހާލައިގެންނެވެ‪ .‬ސްކޫލް‬ ‫ގސް އަރާމުކޮށްލުމަށް‬ ‫ނިންމާފައި‪ ،‬މެންދުރު ގެއަށް ޮ‬

‫ގްރޭޑް އަށަކަށް ބަދަލުވާ އިރު ވަރަށް ގިނަ‬ ‫ކުދިން ތިބެނީ ހާސްވެފަ އެވެ؛ ސެކަންޑަރީ‬

‫ކން ނުވަތަ ޓީޓީ ކަހަލަ‬ ‫ވެސް ލިބޭނެ އި ޯ‬ ‫މާއްދާތައް ވެސް‪ "،‬އޭނާ ބުންޏެވެ‪.‬‬

‫ބޑުވާނެ ކަން އެނގޭތީ‬ ‫ގްރޭޑްތަކުގެ ސިލަބަސް ޮ‬ ‫އެވެ‪ .‬ފުރަތަމަ އަހަރު ވެސް ވަރަށް އުނދަގޫވާނެ‬ ‫ކަމަށް ގިނަ ކުދިން ހީކުރެ އެވެ‪.‬‬ ‫އެކަމަކު އިސްކަންދަރު ސްކޫލުގެ މޫސާ‬ ‫ގތުގައި ގްރޭޑް އަށަކީ ތައުލީމީ‬ ‫ޝަފްރާހު ދެކޭ ޮ‬ ‫ހަޔާތުގައި އެންމެ އުފާވެރި އަހަރަށް ވާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ސަބަބަކީ ޕްރައިމަރީ ގްރޭޑްތަކުގައި ވަރަށް އެއް‬ ‫ކަހަލަ މާއްދާތަކެއް ކިޔެވުމަށް ފަހު އަށެއްގައި‬ ‫ވަރަށް ތަފާތު މާއްދާތަކެއް މުޅިން އަލަށް ކިޔަވަން‬ ‫ޖެހުމެވެ‪.‬‬ ‫ލޖީ‪ ،‬ކެމިސްޓްރީ ފިޒިކްސް‪ ،‬ކޮމާސް‪،‬‬ ‫"ބައޮ ޮ‬ ‫ކަހަލަ މާއްދާތައް އަލަށް ފަށާއިރު ވަރަށް‬ ‫އިންޓަރެސްޓިން ވާނެ‪ .‬އެއީ ލިބޭ ވަރަށް ބޮޑު‬ ‫އޕްޝަނެއްގެ ގޮތުގައި‬ ‫ހިތްހަމަޖެހުމެއް‪ .‬ދެން ޮ‬

‫ފަހު‪ ،‬ކިޔަވަން ކަނޑައަޅާ ގަޑިތަކުގައި އެ‬ ‫މާއްދާއެއް އޭނާ ކިޔަވަ އެވެ‪ .‬ފަހުން ދަސްކުރާކަށް‬ ‫އެއްވެސް ފިލާވަޅެއް ނުބަހައްޓަ އެވެ‪.‬‬ ‫ގްރޭޑް އަށެއްގައި ކިޔަވާ ސިލަބަހުން އޯ‬

‫ވަރަށް ތަފާތު ތަޖުރިބާއެއް‬

‫ލެވެލް އިމްތިހާނުގައި ސުވާލު އަންނާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ބޑަށް ވިސްނުން ބަހައްޓަން‬ ‫އެކަމާ ދޭތެރޭ ވަރަށް ޮ‬

‫ހަތެއް ނިންމައި ސާނަވީ ތައުލީމް ފަށަނީ‬

‫ޖެހޭ ކަމަށް ޝަފްރާހު ދެކެ އެވެ‪.‬‬

‫ކމާސް އާއި‬ ‫އާންމުކޮށް ދެ ސްޓްރީމަކުންނެވެ؛ ޮ‬

‫"ޕްރައިމަރީ ގްރޭޑްތައް ފަސޭހަވިއަސް‬

‫ސައިންސެވެ‪ .‬ޝަފްރާހު ޝައުގުވެރިކަން ހުރީ‬

‫އަށެއްގައި ސިލަބަސް ވެސް‪ ،‬ކޮންޓެންޓް ވެސް‬

‫ސައިންސް ސްޓްރީމަށް ކަމަށް ވާތީ އޭނާ‬

‫ބޑު‪ .‬މި ސިލަބަހުން ގްރޭޑް ‪ 10‬ގައި‬ ‫ވަރަށް ޮ‬

‫ކިޔަވަމުން އަންނަނީ އެ ދާއިރާ އިންނެވެ‪.‬‬

‫ސުވާލު އަންނާނެ‪ ،‬އެހެންވީމަ ކިޔެވުމަށް ވަގުތު‬

‫"ވަރަށް ތަފާތު އެސްޕެރިމެންޓްސްތައް ވެސް‬ ‫ހަދަން ޖެހޭނެ‪ .‬މިސާލަކަށް ބައޯގެ ސްޓާޗް‬

‫ދިނުން ވަރަށް މުހިއްމު ވާނެ‪ "،‬ޝަފްރާހު‬ ‫ބުންޏެވެ‪.‬‬

‫އެކްސްޕެރިމެންޓް ހެދީ މުޅިން އަލަށް‪ .‬ފުރަތަމަ‬

‫"ގްރޭޑް އަށެއް މިއީ ވަރަށް އުފާވެރި‬

‫ދުވަހު ވެސް ހުރިހާ ކުދިންނަށް ވެސް އެކަން‬

‫ތަޖުރިބާއެއް‪ .‬އެހެން ކުދިންނަށް ވެސް ވަރަށް‬

‫ވަރަށް ޝައުގުވެރި‪ .‬ވަރަށް އާ ކަންކަން ދަސްވި‪"،‬‬

‫އުފާވެރި ވާނެ ކަމަށް އުއްމީދުކުރަން‪".‬‬

‫ޝަފްރާހު ބުންޏެވެ‪.‬‬

‫‪08‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫އޯ ލެވެލް އިމްތިހާނަކީ ތިން‬ ‫އަހަރުގެ މަސައްކަތް‬ ‫ށ ފޯކަ ް‬ ‫ސ‬ ‫އެންމެ ބޮޑަ ް‬ ‫ކުރަން ޖެ ޭހނީ އޯލެވެލް‬ ‫އިމްތިހާނަށް‬ ‫ނަތީޖާއަކަށް މުހިންމު އާދައެކެވެ‪ .‬އެއާ ހިލާފަށް‬ ‫ފަހުން ހަދަން ނުވަތަ ދަސްކުރަން ފިލާވަޅުތައް‬ ‫ބެހެއްޓުން ބުއްދިވެރިއެއް ނޫނެވެ‪ .‬އެހެންވެ‪ ،‬ކޮންމެ‬

‫ސުމާ އާދަމް‬ ‫އަހުމަދިއްޔާ‬ ‫ސްކޫލުގެ ކެޕްޓަން‬ ‫ގްރޭޑް ދިހައެއް ނިންމައި އޯ ލެވެލް‬

‫ފިލާވަޅު އަޑުއެހުން‪ .‬އެކަން ނުވެއްޖެ ނަމަ އެ‬

‫އިމްތިހާނަށް ކުރިމަތިލުމަކީ ދަރިވަރުންގެ ބޮޑު‬

‫ބޑު ބައެއް‪ "،‬ސުމާ‬ ‫ގެއްލުނީ ފިލާވަޅުން ވަރަށް ޮ‬

‫އުއްމީދެކެވެ‪ .‬ތައުލީމީ ދިހަ އަހަރުގެ ކިޔެވުން‬

‫ބުންޏެވެ‪.‬‬

‫ވަޒަންކުރަނީ މި އިމްތިހާނުންނެވެ‪ .‬އެހެންވެ‪،‬‬ ‫އޯލެވެލް އަކީ ދަރިވަރުގެ މުޅި ތައުލީމީ ހަޔާތުގައި‬ ‫ބޑު އިންތިހާނެވެ‪.‬‬ ‫ކުރިމަތިލާ އެންމެ ފުރަތަމަ ޮ‬ ‫އަހުމަދިއްޔާ ސްކޫލުން ‪ 2016‬ގައި އޯލެވެލް‬

‫ކްލާހަށް ހާޒިރު ނުވާ ދުވަހެއްގެ ފިލާވަޅު‪،‬‬ ‫ހދި ނަމަވެސް‪ ،‬ޓީޗަރުގެ‬ ‫އެހެން ކުއްޖެއްގެ އަތުން ޯ‬ ‫ލެކްޗާ ގެއްލުމުގެ ނުބައި އަސަރު ކިޔެވުމަށް‬ ‫ކށްފާނެ ކަމަށް އޭނާ ދެކެ އެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬

‫ހެދި ސުމާ އާދަމް ވަނީ އެ ތަޖުރިބާކޮށްފަ އެވެ‪.‬‬

‫"އެހެންވެ‪ ،‬ކްލާސްތައް ކަޓުވާނުލައި‬

‫އިމްތިހާނަށް ތައްޔާރުވާން ކުރި ކަންކަން އެހެން‬

‫އލެވެލްއަށް ތައްޔާރުވާ‬ ‫ގަވައިދުން ހާޒިރުވުމަކީ ޯ‬

‫ކށްލަން އޭނާ ބޭނުންވެ އެވެ‪.‬‬ ‫ކުދިންނަށް ހިއްސާ ޮ‬

‫ދަރިވަރަކަށް ވަރަށް މުހިއްމު ކަމެއް‪ "،‬އަހުމަދިއްޔާ‬ ‫ސްކޫލްގެ ކެޕްޓަންކަން ‪ 2016‬ގައި ކުރި ދަރިވަރު‬

‫ޮކންމެ ދުވަހަކު ވެސް ސްކޫލަށް‬ ‫ފ‪ .‬ފީއަލީގައި ހުންނަ ފ‪ .‬އަތޮޅު‬ ‫މަދަރުސާއިން ޕްރައިމަރީ ނިންމުމަށް ފަހު‪،‬‬ ‫އަހުމަދިއްޔާ ސްކޫލާ ގުޅުނު ސުމާ އެންމެ‬ ‫އިސްކަމެއް ދިނީ އެންމެ ދުވަހެއް ވެސް ވައްޓާ‬ ‫ނުލައި ސްކޫލަށް ހާޒިރުވާށެވެ‪.‬‬ ‫"އެންމެ މުހިއްމީ ޓީޗަރު ކިޔަވައިދޭ ގަޑީގައި‬

‫ބުންޏެވެ‪.‬‬

‫ދުވަހަކު ވެސް ދޭ ފިލާވަޅުތައް ކްލާހުގައި ނުވަތަ‬ ‫ތލިއާކުރަން އޭނާ ސަމާލުކަން ދިނެވެ‪.‬‬ ‫ގޭގައި މު ޯ‬ ‫"ފަހަށް ބަހައްޓައިފިއްޔާ ގިނަ ފަހަރަށް އެކަން‬ ‫އންނާނީ‪ .‬ކުރިއާލާ ދަސްކޮށްފިއްޔާ‬ ‫ނުވެފައި ޮ‬ ‫ފަހުން ފަސޭހަވާނެ‪ "،‬ސުމާ ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫ޕްރައިމަރީ ނިންމުމަށް ފަހު‪ ،‬ސާނަވީއަށް‬ ‫ބަދަލުވުމަކީ ތައުލީމީ ހަޔާތުގައި އަންނާނެ‬ ‫ބޑު ބަދަލެވެ‪ .‬ގްރޭޑް އަށަކަށް ބަދަލުވެ‪،‬‬ ‫އެންމެ ޮ‬ ‫ވިސްނުމުގައި އަބަދުވެސް ސުމާ ބޭއްވީ އޯލެވެލް‬ ‫އިމްތިހާނަށް ތައްޔާރުވުމުގެ ނިޔަތެވެ‪ .‬ގްރޭޑް‬ ‫އަށަކަށް ބަދަލުވާ ފުރަތަމަ ދުވަހުން ފެށިގެން‬ ‫އ ލެވެލް އިން ރަނގަޅު‬ ‫މަސައްކަތް ނުކޮށް ޯ‬ ‫ނަތީޖާއެއް ނުލިބޭނެ ކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫ބޑު އިމްތިހާނެއް‬ ‫"ޕްރައިމަރީގައި މާ ޮ‬ ‫ނންނާނެ‪ .‬އެންމެ ބޭސިކް އެއްޗެހި ކިޔަވާނީ‬ ‫ޯ‬ ‫ވެސް‪ .‬އެކަމަކު ގްރޭޑް އަށަކަށް ބަދަލުވާ‬ ‫އލެވެލް އިމްތިހާނަށް‬ ‫ދުވަހުން ފެށިގެން ޖެހޭނެ‪ޯ ،‬‬ ‫ގތަށް ތައްޔާރު‬ ‫ތައްޔާރުވުމަށް ސިކުނޑި އެ ޮ‬ ‫ކުރުވަން‪ "،‬ސުމާ ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫އ ލެވެލް އިމްތިހާނުގައި ‪ 2017‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫ޯ‬

‫ފިލާވަޅުތައް ޮކންމެ ދުވަހަކު ވެސް‬ ‫މުތާލިއާކުރުން‬ ‫ކްލާހުގައި ނަގައިދޭ ފިލާވަޅުތައް ދުވަހުން‬ ‫ދުވަހަށް މުތާލިއާ ކުރުމަކީ ވެސް ރަނގަޅު‬

‫އިށީންނަ ކުދިން ސުމާގެ އާދަ ނަމޫނާއަކަށް‬ ‫ނެގިދާނެ އެވެ‪ .‬ގަވާއިދުން ސްކޫލަށް ދިއުމެވެ‪.‬‬ ‫ކޮންމެ ދުވަހެއްގެ ވެސް ފިލާވަޅުތައް ނިންމުމެވެ‪.‬‬ ‫ކޮންމެ ދުވަހަކު ވެސް މުތާލިއާކުރުމެވެ‪ .‬އިތުރު‬ ‫ގަޑިތަކަށް ހާޒިރުވުމެވެ‪ .‬އަދި ޓިއުޝަން ބޭނުންވާ‬ ‫ކަމަށް ގަބޫލުކުރާ ނަމަ ޓިއުޝަން ވެސް ނެގުމެވެ‪.‬‬

‫‪09‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫ގްރޭޑް ‪ ،11‬ވަގު ުތ‬ ‫ބޭކާރުނުކޮށް ފަށާ!‬ ‫އިސްމާއިލް ލީވާން‬

‫ގްރޭޑް ‪ 10‬އެއް ނިންމި އެތައް ހާސް‬ ‫ކުދިންނެއް ‪ 2017‬ގައި ކިޔަވަން ފަށާނީ ގްރޭޑް‬ ‫‪ 11‬ގަ އެވެ‪ .‬އެއީ އަނެއްކާވެސް ދަރިވަރުންގެ‬ ‫ތައުލީމީ ހަޔާތުގައި ކުރިމަތިލާން ޖެހޭ އެހެން‬ ‫މަރުހަލާއެކެވެ‪.‬‬ ‫އ ލެވެލްއާ އަޅާބަލާއިރު އޭ ލެވެލް އަކީ‬ ‫ޯ‬

‫ވިލާ‬ ‫އިންޓަނޭޝަނަލް ހަ‬ ‫އ‬ ‫ި‬ ‫ސ‬ ‫ް‬ ‫ކ‬ ‫ޫ‬ ‫ލ‬ ‫ް‬ ‫‬‫ގްރޭޑް‪11‬‬

‫ވަރަށް ތަފާތު ތަޖުރިބާއެކެވެ‪ .‬އޯ ލެވެލް އިން‬ ‫ހދަން ބުރަ ދުވަސްތަކެއް‬ ‫ރަނގަޅު ނަތީޖާ ޯ‬ ‫ހޭދަކުރުމަށް ފަހު ބައެއް ދަރިވަރުން އޭ ލެވެލްގެ‬ ‫ބޑަށް ފަސޭހަކޮށްލަ އެވެ‪.‬‬ ‫ދެ އަހަރު މާ ޮ‬ ‫ވިލާ އިންޓަނޭޝަނަލް ހައި ސްކޫލުގެ ގްރޭޑް‬ ‫‪ 11‬ގައި‪ 2016 ،‬ވަނަ އަހަރު ކިޔަވަމުން އައި‪،‬‬ ‫އިސްމާއިލް ލީވާން ވެސް ފުރަތަމަ ހީކުރީ‬ ‫އޭލެވެލްގެ ފުރަތަމަ އަހަރު އެހާ އުނދަގޫ ނުވާނެ‬ ‫ކަމަށެވެ‪ .‬ނަމަވެސް އެ ދެ އަހަރެއްގެ ބުރަކަން‬

‫"ޓާގެޓްތަކެއް ކަނޑައަޅައި ޝެޑިއުލަށް ކުރިއަށް ގެންގޮސް ިފ ނަމަ‬ ‫އޭ ލެވެލް ވެސް ވަރަށް ފަސޭހަވާނެ‪ .‬އޯ ލެވެލް އިން ހޯދި‬ ‫ރަނގަޅު ނަތީޖާ ތަކުރާރުކުރަން ވިސްނުން ބަހައްޓައިގެން ކިޔެވީމަ‬ ‫އެއްވެސް މާއްދާއެއް އުނދަގުލެއް ނުވާނެ‪"،‬‬

‫އޭނާ އަށް އިހްސާސްކުރެވުނީ އޭލެވެލް އަށް‬ ‫ކިޔަވަން ފެށުމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ކޅެއް ލުއިކޮށް‬ ‫ފުރަތަމަ ހަފުތާގައި ތަން ޮ‬ ‫ދިޔައަސް ދެ ވަނަ ހަފުތާގައި ކިޔެވުމުގެ ތެރެއަށް‬ ‫ރަނގަޅަށް ވަދެވުމާ އެކު‪ ،‬ކިޔަވަން ޖެހޭ އެއްޗެހި‬ ‫ގިނަ ކަން އެނގޭނެ އެވެ‪ .‬އެއީ‪ ،‬އޭ ލެވެލްގައި‬ ‫ކިޔަވާ ބައިތަކާއި ޔުނިޓްތައް ގިނަކަމުންނެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ހަގީގަތް އެނގުމުން‪ ،‬އޯ ލެވެލްގެ ރަނގަޅު ނަތީޖާ‬ ‫އޭ ލެވެލް އިން ނުލިބިދާނެތީ ލީވާން ކުޑަކޮށް‬ ‫ހާސްވި އެވެ‪ .‬އެކަމަކު ‪ 11‬ގެ ޓެސްޓްތައް‬ ‫ނިމުނުއިރު އޭނާގެ ނަތީޖާ ރަނގަޅެވެ‪ .‬ކަނޑައެޅި‬ ‫އަމާޒަށް ވާސިލްވި އެވެ‪.‬‬

‫އޭ ލެވެލް އަށް ތައްޔާރުވުން ތަފާތު‬ ‫"ޓެސްޓް ކައިރިވީމަ ރޭގަނޑު ނުނިދާ‬ ‫ހޭލާ ހުރެފައި ކިޔަވާލައިގެން އޯ ލެވެލް އިން‬ ‫ހދުނަސް މިހާރު ވިސްނޭ‬ ‫ރަނގަޅު ނަތީޖާއެއް ޯ‬

‫މި ލެވެލްގައި އެހެން ނޫޅެވޭނެ ކަން‪ .‬ރަނގަޅު‬

‫ކިޔެވީމަ އެއްވެސް މާއްދާއެއް އުނދަގުލެއް‬

‫ނަތީޖާއެއް ވެސް ނުލިބޭނެކަން‪ .‬ވަގުތު ހޯދައިގެން‬

‫ނުވާނެ‪ "،‬ލީވާން ބުންޏެވެ‪.‬‬

‫ކިޔެވީމަ ނަތީޖާ ރަނގަޅު ވާނީ‪ "،‬ލީވާން ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫ކންމެ ދުވަހަކު ވެސް ލީވާން ވަކި‬ ‫ޮ‬ ‫ޓާގެޓެއް ކަނޑައަޅަ އެވެ‪ .‬އެއީ‪ ،‬އެ ދުވަހަކު ދޭ‬

‫ދެން އޮތީ އަލަށް ‪ 11‬ގައި ކިޔަވަން ފަށާ‬ ‫ކުދިންނަށް ލީވާންގެ މުހިއްމު ނަސޭހަތެވެ؛‬ ‫އޭނާ ބުނީ އޭ ލެވެލް އަށް ވަނުމުގެ ކުރިން‬

‫ފިލާވަޅުތައް ހެދުމަށް ފަހު ސިލަބަސްގެ ވަކި‬

‫އެ މީހަކު ކުރިއަށް ދާން ބޭނުންވަނީ ކޮން‬

‫ވަރެއް ކިޔެވުމެވެ‪ .‬ޝެޑިއުލަކަށް ކިޔެވުން ފައްތަން‬

‫ތ ނިންމަން ޖެހޭނެ ކަމަށެވެ‪ .‬ނަމަކަށް‬ ‫ދާއިރާއަކުން ޯ‬

‫ގތުގައި‪ ،‬ހުރިހާ ފިލާވަޅެއް‬ ‫ޖެހެނީ‪ ،‬ލީވާން ބުނި ޮ‬

‫ބޑަށް ސީރިއަސްވާން‬ ‫އޭ ލެވެލް ހެދުމަށް ވުރެ ޮ‬

‫އެއްފަހަރާ ދަސްކުރަން ޖެހުމުގެ ހާސްކަން‬

‫ވެސް ޖެހޭނެ އެވެ‪.‬‬

‫ކުރިމަތިވެ‪ ،‬ސިކުނޑި ސުމަކަށް ދިޔަ ނުދޭށެވެ‪.‬‬ ‫ގތުގައި އަސްލު މަސައްކަތް‬ ‫އޭނާ ބުނި ޮ‬

‫"އެ ކުއްޖަކު ކުރިއަށް ދާން ބޭނުންވާ‬ ‫ރޮނގެއް ކަނޑައަޅައިގެން އޭ ލެވެލް އަށް ދިޔައިމަ‬

‫ކށް ފަރުވާކުޑަކޮށްލައިފި‬ ‫ކުރަން ޖެހޭ ވަރަށް ނު ޮ‬

‫ޓާގެޓަށް މަސައްކަތް ކުރަން ފަސޭހަވާނެ‪ .‬ދެން‬

‫ނަމަ އޭ ލެވެލް ވަރަށް އުނދަގޫވާނެ އެވެ‪.‬‬

‫އތީ އޭލެވެލް އަށް ދޭން ޖެހޭ ވަގުތު‬ ‫ބުނެލަން ޮ‬

‫"ޓާގެޓްތަކެއް ކަނޑައަޅައި ޝެޑިއުލަށް‬

‫ފުރިހަމަ އަށް ދީގެން‪ ،‬ތާވަލެއް ކަނޑައަޅައިގެން‬

‫ގސްފި ނަމަ އޭ ލެވެލް ވެސް‬ ‫ކުރިއަށް ގެން ޮ‬

‫ކިޔަވައްޗޭ‪ .‬އޭރުން ރަނގަޅު ނަތީޖާއެއް ހޯދޭނެއޭ‪.‬‬

‫ވަރަށް ފަސޭހަވާނެ‪ .‬އޯ ލެވެލް އިން ހޯދި ރަނގަޅު‬

‫ކޮންމެ ކަމެއްގައި ވެސް މުހިއްމީ ގަދައަޅައި‬

‫ނަތީޖާ ތަކުރާރުކުރަން ވިސްނުން ބަހައްޓައިގެން‬

‫މަސައްކަތް ކުރުން‪ "،‬ލީވާން ބުންޏެވެ‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫އިސްލާމް މާއްދާ ދެކެ ފޫހިނުވާތި‬ ‫ދީނީ ގޮތުން ޮކންމެ މުސްލިމަކު‬ ‫އިލްމުވެރިވުމަކީ ކޮންމެ މީހެއްގެ ވާޖިބެއް‬ ‫ކަމަށް ވިޔަސް‪ ،‬އެކަން ގަބޫލު ކުރެވެނީ‬ ‫ވަރަށް މަދު ބަޔަކަށެވެ‪ .‬ޓީޗަރުންނާއި‬ ‫ދަރިވަރުންނަށް ވެސް އެކަން އެންމެ‬ ‫ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ވަޒަން ކުރެވިފައެއް‬ ‫ނެތެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމެންނީ މުސްލިމުން ކަމަށް‬ ‫ވިޔަސް‪ ،‬އިސްލާމް ކިޔަވައިދެއްވާ ޓީޗަރަކާ‬ ‫ނޫނީ އިސްލާމް ދީނުގެ އެންމެ އާދައިގެ‬ ‫ކަމަކާ ބެހޭ ގޮތުން ސުވާލެއް ކޮށްލިޔަސް‪،‬‬ ‫މަދު ޓީޗަރަކަށް ނޫނީ ޖަވާބު ނުދެވޭ ކަމީ‬ ‫ގަބޫލުކުރަން ޖެހޭ ހަގީގަތެވެ‪.‬‬ ‫‪12‬‬

‫ވިސްނަން ޖެހޭ ތިން ކަމެއް‬ ‫ދަރިވަރުން އިސްލާމް މާއްދާ އަށް ފަރުވާކުޑަކޮށް ނަތީޖާ‬ ‫ދަށްވަމުން ދާ އިރު‪ ،‬އެ ކުދިންގެ ނަތީޖާ ރަނގަޅު‬ ‫ކުރުމަށް މިހާރުން މިހާރަށް ވެސް ފިޔަވަޅު އަޅަން ޖެހެ‬ ‫އެވެ‪ .‬އެޅިދާނެ ފިޔަވަޅުތަކަކީ ކޮބައި ޯތ ސުވާލު ކޮށްލުމުން‬ ‫ޓީޗަރުންގެ ފަރާތުން ލިބުނު ޖަވާބުތަކުން މައިގަނޑު ތިން‬ ‫ކަމެއް ފާހަގަކުރެވުނެވެ‪.‬‬

‫ދަރިވަރުންގެ ޒިންމާ‬ ‫ރަނގަޅަށް އުފުލުން‬ ‫އިސްލާމް މާއްދާ އަކީ ކިޔަވަން ޖެހޭ މުހިންމު މާއްދާއެއް‬ ‫ކަމަށް ގަބޫލުކޮށް ފިލާވަޅުތައް ރަނގަޅަށް ދަސް ކުރަމުން‬ ‫ދާށެވެ‪.‬‬

‫ޓީޗަރުންގެ ތައްޔާރުވުން‬

‫އިސްލާމަށް ދަށީ ކީއްވެ؟‬

‫ފިލާވަޅެއް އުނގަންނައިދޭން ދަރިވަރުންގެ ކުރިމައްޗަށް ދާ‬ ‫އިރު‪ ،‬އެ ފިލާވަޅަކަށް ޓީޗަރު ރަނގަޅަށް ފަރިތަވެ‪ ،‬ތައްޔާރުވާން‬ ‫ޖެހޭނެ އެވެ‪ .‬ދަރިވަރުގެ ކުރިމަތީގައި "ނޭނގެޔޭ"‪" ،‬ފަހުން‬

‫އިސްލާމް ކިޔަވައިދެއްވާ ޓީޗަރުން ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި އިސްލާމަށް‬ ‫ދަރިވަރުން ދަށްވުމަށް މެދުވެރިވާ ވަރަށް ގިނަ ސަބަބުތައް އެބަ ހުއްޓެވެ‪ .‬އޭގެ‬ ‫ތެރެއިން އެއް ކަމަކީ ސްކޫލްތަކުގައި ކިޔަވައިދޭ ގޮތާއި‪ ،‬އިމްތިހާންގެ ސުވާލު‬ ‫ކަރުދާސް ތައްޔާރުކުރާ މީހުންނަކީ ދެ ބަޔަކަށް ވުމުން ނުކުންނަ މައްސަލަ‬ ‫އެވެ‪ .‬ސްކޫލްތަކުގައި ވަކި ގޮތަކަށް ކިޔަވައިދޭ އިރު‪ ،‬އިމްތިހާންގެ ސުވާލުތައް‬

‫ޖަވާބެއް ދޭނަމޭ" ބުނަން ނުޖެހޭ ވަރަށް ފިލާވަޅުގެ ތެރެއަށް‬ ‫ވަންނާށެވެ‪ .‬ޓީޗަރުގެ ސިކުނޑީގައި ހުރި މައުލޫމާތުތަކެއް‬ ‫ކށްލާ އުސޫލުގެ ބަދަލުގައި އެ‬ ‫ކުދިންގެ ކުރިމައްޗަށް ބަންޑުން ޮ‬ ‫ގތަށް ފިލާވަޅު އޮޅުންފިލުވައިދޭށެވެ‪.‬‬ ‫ކުދިންނާ ގުޅޭ ޮ‬

‫ތައްޔާރުކުރާ ފަރާތްތަކުން އެކަމަށް އެއްވެސް ވަރަކަށް ރިއާޔަތެއް ނުކުރާ ކަމަށް‬

‫ސްކޫލްތަކުގެ މެނޭޖްމަންޓާއި މިނިސްޓްރީގެ‬

‫އެއް ޓީޗަރަކު ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫މަސްއޫލިއްޔަތުތައް‬

‫އެހެން ޓީޗަރަކު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އިސްލާމް މާއްދާއާ މެދު ބައެއް‬ ‫ބެލެނިވެރިން ދެކޭ ގޮތުގެ ސަބަބުން ވެސް ނަތީޖާ ދަށްވެ އެވެ‪ .‬އިސްލާމަކީ‪،‬‬ ‫ދީނީ ގޮތުން ވެސް އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް އުނގެނުން ވާޖިބު މާއްދާއަކަށް‬ ‫ވިޔަސް‪ ،‬ބައެއް ބެލެނިވެރިންނަށް އެކަމުގެ މުހިންމުކަން އިހްސާސެއް ނުކުރެވެ‬ ‫އެވެ‪ .‬ގުރްއާނުން ވަކި މިންވަރެއް ނުވަތަ ރަސޫލާގެ ދެތިން ހަދީސެއް ދަސްކުރަން‬ ‫ދަރިވަރުންނާ ހަވާލު ކުރިޔަސް‪ ،‬ބެލެނިވެރިން ޓީޗަރާ ބައްދަލުކޮށްފައި އެކަމުގެ‬ ‫ބޑުވުން ފާޅުކުރެ އެވެ‪.‬‬ ‫ކަން ޮ‬ ‫"އެންމެ ފުރަތަމަ ބެލެނިވެރިންނަށާއި ދަރިވަރުންނަށް އެބަ ގަބޫލުކުރެވެން ޖެހޭ‪،‬‬ ‫އިސްލާމް ކިޔެވުމަކީ ދީނީ ގޮތުން ވެސް އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް ލާޒިމް ކަމެއް‬ ‫ކަން‪ .‬ގިނަ ބަޔަކަށް ބެލެވެނީ އިޚްތިޔާރީ މާއްދާއެއްގެ ގޮތުގައި‪ .‬ބެލެނިވެރިންގެ‬ ‫މިފަދަ އަމަލުތަކުގެ ސަބަބުން‪ ،‬ނުސީދާ ގޮތެއްގައި ދަރިވަރުންނަށް މި ހިތްވަރު‬ ‫ދެވެނީ‪ ،‬މި މާއްދާ އަށް ސަމާލުކަން ނުދިނުމަށް‪ "،‬މާލޭގެ ސްކޫލެއްގެ ޓީޗަރަކު‬ ‫ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ގތަށް އިސްލާމް މާއްދާ‬ ‫މި ޒަމާނާ އެކަށީގެންވާ ޮ‬ ‫ކިޔަވައިދެވޭ ގޮތަށް ވަސީލަތްތަކާއި ކަންތައްތައް ފަހިކޮށްދިނުން‬ ‫ވަރަށް މުހިންމެވެ‪ .‬އިސްލާމް މާއްދާ އަށް ކުދިންގެ ޝައުގު‬ ‫ބޑުކުރެވޭނީ އޭރުންނެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬ ‫އިސްލާމް ކިޔަވައިދޭ ބައެއް ޓީޗަރުން ދެކޭ ގޮތުގައި‬ ‫ކުދިންގެ ފެންވަރު ރަނގަޅުކުރެވޭނީ މި ތިން ފަރާތުން‬ ‫ވެސް އެ ބައެއްގެ ޒިންމާ އޭގެ އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި‬ ‫ކށްގެންނެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން އާ އަހަރުގެ ކިޔެވުމާ‬ ‫އަދާ ޮ‬ ‫އަޅުގަނޑުމެން ކުރިމަތިލާން ޖެހޭނީ އާ ބަދަލުތަކަކާ އެކު‪ ،‬އާ‬ ‫އަޒުމެއްގަ އެވެ‪ .‬އިސްލާމް މާއްދާގެ ޝައުގުވެރިކަން ބޮޑުވާނެ‬ ‫ގޮތަށް ކުރެވެން ހުރި ކަންކަން ދެނެގަނެގެންނެވެ‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫ދިވެހި ބަހަށް މޮޅުކުރެވިދާނެ‬ ‫ދިވެހި" މާއްދާއަކީ ދިވެހި ދަރިވަރުން އެންމެ ފޫހިވާ އެއް މާއްދާ އެވެ‪ .‬އަމިއްލަ ނަން ތާނަ‬ ‫އަކުރުން ކުށެއް ނުލައި ލިޔެލަން ނޭނގޭ ބައެއް ދަރިވަރުން ގްރޭޑް ‪ 10‬ނިންމާފައި ސްކޫލުން ނުކުމެޔޭ‬ ‫ބުނުމުން ގަބޫލު ކުރަން ދަތިވެދާނެ އެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ދިވެހި ޓީޗަރުން އެކަމަށް ހެކިވެ އެވެ‪ .‬އަދި އެކަން‬ ‫ރަނގަޅު ކުރުމަށް ކުރަންވީ ކަންތައް ވެސް ޓީޗަރުން ފާހަގަކުރެ އެވެ‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ވިސްނާލަން ޖެހޭ‬ ‫ތިން ކަމެއް‬ ‫"އެއް ކަމަކީ އެ ކުދިން ދިވެހި އެއްޗެހި‬

‫ގޮތަށް ދިވެހި ބަހުން ލިޔެފައި ހުންނަ އެއްޗެހި‬

‫އިމްތިހާން އުނދަގޫވެ‪ ،‬ނަތީޖާ ދަށްވާ ސަބަބަކަށް‬

‫ގިނައިން ކިޔުން‪ .‬ދިވެހި ބަހުން ލިޔެފައި ހުންނަ‬

‫ތާނަ އަކުރުން ގިނަގިނަ އިން ލިޔަންވީ‪ .‬އެކަން‬

‫ވެދާނެ ކަމަށް ބައެއް ޓީޗަރުން ގަބޫލުކުރެ އެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހި ބަހަށް ދަރިވަރުން ދަށްވާ ވާހަކަ‬

‫އެއްޗެހި ނުކިޔާތީ‪ ،‬ދިވެހި އެއްޗެހި ރަނގަޅަށް‬

‫ކުރަންވާ ވަރާ ގާތަށް ވެސް އެ ކަމެއް ނުކުރޭ‪.‬‬

‫ކިޔަން ވެސް ބައެއް ކުދިންނަކަށް ނޭނގޭ‪.‬‬

‫އެހެން މާއްދާތަކުން އޭ ސްޓާ ހޯދާ ކުދިން‬

‫ދައްކާތާ ކިތަންމެ އަހަރެއް ވެއްޖެ އެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‬

‫ދިވެހިން ލިޔަން ވެސް އެހާ ނުފަރިތަ‪ ،‬ކިޔަން‬

‫ދިވެހިން މި ދަނީ ފެއިލްވަމުން‪".‬‬

‫ކބައިކަން ބަލަން‬ ‫އެކަމުގެ ހަގީގީ ސަބަބަކީ ޮ‬

‫"ތިން ވަނަ ކަމަކަށް ފާހަގަކުރެވޭ ކަމަކީ‬

‫މިހާތަނަށް އެކަށީގެންވާ ދިރާސާއެއް ކުރެވިފައެއް‬

‫ކށި‪ "،‬ނައިފަރު މަދްރަސަތުލް‬ ‫ވެސް އެހާ ޮ‬ ‫އިފްތިތާހުގެ ސާނަވީ ދިވެހި ޓީޗަރެއް ކަމަށްވާ‬

‫ދިވެއްސަކީ މުހިންމު މާއްދާއެއް ކަމަށް ނުދެކި އެ‬

‫ނެތެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬އެކަން ބަދަލު ކުރެވޭނީ‪،‬‬

‫ހާމިދާ އަބްދުﷲ ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫މާއްދާ އަށް ޝައުގުވެރި ނުވުން‪".‬‬

‫އެކަން މެދުވެރިވާ ސަބަބުތައް ދެނެގަނެގެން ކަމަށް‬

‫"ދެ ވަނަ ކަމަކަށް‪ ،‬އެ ކުދިން އެހެން‬ ‫މާއްދާތަކުގެ އެއްޗެހި އިނގިރޭސި އަކުރުން ލިޔާ‬

‫ދިވެހި ބަހުގެ ޓެސްޓުގައި މާ ގިނައިން‬

‫ގިނަ ޓީޗަރުން ދެކެ އެވެ‪.‬‬

‫އތުމަކީ ވެސް ދަރިވަރުންނަށް‬ ‫ލިޔަން ޖެހޭ ގޮތަށް ޮ‬

‫މިހާރުން މިހާރަށް‬

‫ފޮތް ނެތްތަން ފޫބައްދާނެ‬

‫ކުރެވިދާނެ ބައެއް ކަންކަން‬

‫އެހެން ގޮތެއް‬ ‫ބައެއް ޓީޗަރުން ބުނާ ގޮތުގައި ބައެއް އުމުރުފުރާތަކުގެ ކުދިން‬

‫ފިލާވަޅުގައި ކުދިން ބައިވެރިކުރާ މިންވަރު މިހާރަށް‬ ‫ވުރެ އިތުރުކުރުމުން (މިސާލަކަށް ނަން އިތުރާއި ކަން‬

‫ޝައުގުވެރިވާ ކަހަލަ ދިވެހި ފޮތްތަކެއް ނުހުރެ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު އެ‬ ‫އުނިކަން ފޫބެއްދޭނެ އެހެން ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކުރެވެން އެބަ އޮތެވެ‪.‬‬ ‫މިސާލަކަށް ކޮންމެ އުމުރު ފުރައެއްގެ ކުއްޖަކު ވެސް ކިޔާހިތްވާ‬

‫އިތުރުގެ ފިލާވަޅެއް ބޯޑުގައި ލިޔުމުގެ ބަދަލުގައި ނޫހެއް‬

‫ކަހަލަ އެތައް ބައިވަރު ލިއުންތަކެއް ރާއްޖޭގެ މީޑިއާތަކުން ތައްޔާރުކުރެ‬

‫ނޫނީ މަޖައްލާއެއްގެ ލިޔުމަކުން ދެއްކުން)‬

‫އެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން އެފަދަ ލިއުންތައް ކްލާސް ތެރޭގައި ކިޔޭނެ ގޮތް‬

‫ދިވެހި ބަހުގެ ގަވާއިދު ދަސްކޮށްދޭން ދަރިވަރުން‬ ‫ގްރޫޕްތަކަށް ބަހާލައިގެން މަސައްކަތްކުރުވުން‬

‫ހަމަޖެއްސިދާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ރާއްޖޭގެ އިސް ލިއުންތެރިޔަކު ބުނީ ދިވެހި ބަހުން ލިއެފައި ހުންނަ‬ ‫ފެންވަރު ރަނގަޅު ރިޕޯޓްތަކާއި ފީޗާ މަޒުމޫންތައް އޮންލައިން ނޫސްތަކުން‬ ‫ލިބެން ހުންނަ ކަމަށެވެ‪.‬‬ ‫"މިސާލަކަށް ހިނގާ ޒާހިލްގެ ރިޕޯޓް ނަގަމާ‪ .‬އެއީ ގޮތް ނޭނގޭ‬

‫(މިސާލަކަށް އެއް ގްރޫޕަކުން ނަން އިތުރުތައް‬

‫ބައްޔެއް ތަހައްމަލް ކުރަމުން އަންނަ ކުއްޖެއް‪ .‬އެ ކުއްޖަޔާ ބެހޭ ގޮތުން‬

‫ވަކިކުރާނީ‪ .‬އަނެއް ގްރޫޕަކަށް ހަވާލުކުރާނީ ކަން އިތުރު‬

‫އެބަ ހުރި ރަނގަޅު ރިޕޯޓްތައް ލިއެފައި‪ .‬ކްލާހަށް އެ އެއްޗެހި ގެންގޮސް‪،‬‬

‫ވަކިކުރަން‪).‬‬

‫ދަރިވަރުން ލައްވާ ކިއުއްވިދާނެ‪ "،‬އެ ލިޔުންތެރިޔާ ބުންޏެވެ‪.‬‬ ‫ކްލާސް ތެރޭގައި ދިވެހި ބަހަށް ކުދިންގެ ލޯބި ޖައްސަން ކުރެވޭނެ‬ ‫އެންމެ މުހިންމު އެއް ކަމަކީ ކިޔަވައިދިނުމުގައި ޓީޗަރުން ގެންގުޅޭ‬

‫ދިވެހި ފޮތްތައް ކިޔުއްވަން އާދަކުރުވުން‪.‬‬ ‫(ބައެއް އުމުރުފުރާ އަށް ބޭނުންވާ ވަރަށް ދިވެހި‬ ‫ބަހުން ފޮތްތައް ނެތަސް‪ ،‬ލިބެން ހުރި ފޮތްތަކެއް‬ ‫ބޭނުންކުރެވިދާނެ‪).‬‬

‫އުސޫލުތަކަށް ބަދަލެއް ގެނައުމެވެ‪ .‬އެއީ‪ ،‬ލިޔުންތެރިޔާ ފާހަގަކުރި ގޮތަށް‪،‬‬ ‫މީޑިއާތަކުން ފެންނަ ރަނގަޅު އުފެއްދުންތައް ކުދިންނާ ހަމަޔަށް ގެނެސްދޭ‪،‬‬ ‫އެ އެއްޗެހި ކިޔަން ޝައުގުވެރިކަން އުފެއްދުމެވެ‪.‬‬ ‫ކިޔާނެ ފޮތްތައް މަދުވެދާނެ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު އެ ހުސްކަން ފޫބައްދާނެ‬ ‫އތެވެ‪ .‬އެއީ ދިވެހި ޓީޗަރުންނަށް ވަރަށް‬ ‫އެހެން ގޮތްތައް ހޯދެން އެބަ ޮ‬ ‫ފަސޭހައިން ކުރެވިދާނެ ކަމެކެވެ‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫ޝެއާކުރަން‬

‫ދަސްކޮށްދޭނީ ކިހިނެއް؟‬ ‫ބޭނުންވާ ކޮންމެ ކުޅޭ އެއްޗަކީ އަމިއްލަ އެއްޗެއް‬

‫މައިންބަފައިން އެ މީހުންގެ ވަގުތާ ިއ‬ ‫ތަކެތި އެހެން މީހުންނާ ޝެއާކޮށް އުޅޭ‬ ‫ތަން ފެންނަންޏާ ކުދިން ވެސް އެކަން‬ ‫ދަސްކުރާނެ އެވެ‪.‬‬

‫ނުވަތަ ތިމާ އަށް ލިބެން ޖެހޭ އެއްޗެކޭ ބައެއް‬ ‫ކުދިންނަށް ހީވާނެ އެވެ‪ .‬އެހެން ކުދިންނާ އެއްޗެހި‬ ‫ހިއްސާކޮށްގެން ކުޅެން ޖެހުނީމާ ހިތްހަމަނުޖެހި‪،‬‬ ‫ރުޅިގަދަވާ ތަން އާދެ އެވެ‪ .‬އެފަދަ ކުދިންނަށް‬ ‫ބޮޑެތި މީހުންގެ އެހީތެރިކަން ބޭނުންވާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ހާއްސަ ޮކށް ދަރިފުޅު ސްކޫލަށް ދާން ފަށާއިރު‪ ،‬އެހެން‬ ‫ކުދިންނާ އެކު ބާއްވާނީ ކޮން ކަހަލަ ގުޅުމެއް ކަމާ‬ ‫މެދު ބެލެނިވެރިންނަށް އަމިއްލަ އަށް ސުވާލުކުރެވެ‬ ‫އެވެ‪ .‬އަދި ބައެއް ބެލެނިވެރިން އެކަމާ ކަންބޮޑުވެ‬ ‫އެވެ‪ .‬ކޮންމެ ކުއްޖެއްގެ ވެސް މިޒާޖު ތަފާތުވާނެތީ‪،‬‬ ‫ގަބޫލުކުރަން ޖެހޭ ހަގީގަތަކީ އެ ކުދިންނަށް‬ ‫ދަސްކޮށްދޭން ޖެހޭ ކަންކަން ހުންނާނެ ކަމެވެ‪ .‬ބައެއް‬

‫‪2‬‬

‫ކުއް ާޖ އަ ް‬ ‫ށ‬ ‫ނަ ޫމނާ ދައްކާ‬

‫‪1‬‬

‫ޝެއާކުރުމު ެގ‬ ‫ގަވާއިދެއް ހެދިދާނެ‬

‫ތަސްވީރު ހިމެނޭ ގޮތަށް ޯޕސްޓަރެއް ހަދާށެވެ‪.‬‬ ‫ޝެއާކުރުމުގެ ތިން ގަވާއިދެއް ބުނެދެވިދާނެ އެވެ‪• .‬‬ ‫އެއްޗެއް ބޭނުންވެއްޖެއްޔާ އެ ވާހަކަ ބުނާށެވެ‪ • .‬ކުޅެން‬ ‫ހުރި ކުއްޖާ ބޭނުންކޮށް ނިމެންދެން މަޑު ޮކށްލާށެވެ‪• .‬‬ ‫އެކަކު އަނެކަކަށް އެހީތެރިވާށެވެ‪.‬‬

‫ކުދިންނަށް އެ ކަންކަން ދަސްވާން ދުވަސް ނަގާނެ‬ ‫އެވެ‪ .‬އުނދަގޫ ވެސް ވެދާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ސްކޫލަށް ދާން ފެށުމުން ގިނަ ބެލެނިވެރިންނަށް‬ ‫ކުރެވޭ އެއް ސުވާލަކީ އަތުގައި އޮންނަ އެއްޗެއް‬ ‫އެހެން ކުދިންނަށް ޝެއާކޮށްފާނެ ހެއްޔެވެ؟ އެއް‬ ‫ކުއްޖަކު އަނެއް ކުއްޖަކާ އެހީތެރިވުމަކީ ތައުލީމީ‬ ‫ހަޔާތުގެ ވަރަށް މުހިންމު ބައެކެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‬ ‫ދަރިންނަށް ޝެއާކުރާނެ ގޮތް ކިޔައިދިނުމުގެ އިތުރުން‪،‬‬ ‫ކުއްޖާ އެހެން ކުދިންނާ އެކު ކުޅޭ ވަގުތުތަކުގައި‪،‬‬ ‫ބެލެނިވެރިންނާއި ޓީޗަރުންނަށް އަމަލީ ގޮތުން ވެސް‬ ‫އެކަން ދަސްކޮށްދެވިދާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫‪18‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬

‫މަޖުބޫރު ނުކުރޭ‬

‫ޝެއާކުރަން އެއް ޮގތަކަށް ވެސް އެއްބަސްނުވާ ކުއްޖާ އަށް އެކަ ް‬ ‫ނ‬ ‫މަޖުބޫރު ނުކުރާށެވެ‪ .‬މުހިއްމީ ޝެއާކުރުމުގެ މުހިއްމުކަން ކުދިންނަށް‬ ‫ވިސްނައިދެވޭ ޯތ ބެލުމެވެ‪ .‬މައްސަލަ ޖެހި‪ ،‬ހައްލެއް ނުހޯދިއްޖެ‬ ‫ނަމަ ޮކންމެވެސް އެހެން ކުޅޭ އެއްޗަކަށް ކުއްޖާގެ ސަމާލުކަން‬ ‫އަނބުރާލުމަކީ ވެސް ކުރެވިދާނެ ކަމެކެވެ‪.‬‬

‫ކުދިން ާ‬ ‫ނ‬ ‫ބައިވެރިވޭ‬

‫ދެ ކުއްޖަކު އެކައްޗެއް ބޭނުންވެގެން އުޅޭ ހާލަތްތައް އާއްމުކޮ ް‬ ‫ށ‬ ‫ދިމާވެ އެވެ‪ .‬އެހެން ވެއްޖެ ނަމަ މައްސަލަ ހައްލުކުރާނެ މަގެއް‬ ‫ދައްކައިދިނުން މުހިއްމެވެ‪ .‬މިސާލަކަށް‪" ،‬ދަރިފުޅު ކުޅެ ނިމުނީމާ‬ ‫އައިޝާ ކުޅެލަން މީތި ދީފާނަން" ޯތ އެހިދާނެ އެވެ‪ .‬ނުވަތަ ކުއްޖާ‬ ‫އަށް އިޚްތިޔާރެއް ދޭށެވެ‪ .‬މިސާލަކަށް‪" ،‬ދަރިފުޅު ޝެއާކުރަން‬ ‫ބޭނުމީ ރަތް ކާރުތަ؟ ނުވަތަ ނޫ ކާރުތަ؟" މި ގޮތަށް‬ ‫ސުވާލުކުރެވިދާނެ އެވެ‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫ޝެއާކުރުމު ެގ ހަގީގީ‬ ‫މާނަ ކިޔައިދީ‬

‫ޝެއާކުރުމަކީ‪ ،‬ބޭނުންވާ އިރަށް އެހެން ކުއްޖެއްގެ އަތު ް‬ ‫ނ‬ ‫އެއްޗެހި އަތުލުން ނޫންކަން އަދި އަނެއް ކުއްޖާ ބޭނުންވާ އިރަށް‬ ‫އެއްޗެހި ދޭން މަޖުބޫރުވުން ނޫންކަން ދަރިފުޅަށް ރަނގަޅަށް‬ ‫ޮއޅުންފިލުވައިދޭށެވެ‪ .‬ބޭނުންވާ އެތި ލިބެންދެން ކެތްތެރިކަމާ އެކު‬ ‫މަޑު ޮކށްލަން އަދި ދެ ކުދިން ބަހާލައިގެން އެ އެއްޗެއް ބޭނުންކުރަން‬ ‫ދަސް ޮކށްދޭށެވެ‪ .‬އޭރުން ކުއްޖާ އަށް އެ އަޅައިދެވެނީ އެހެން‬ ‫މީހުންނަށް އިހުތިރާމްކުރުމުގެ ރަނގަޅު ބިންގަލެކެވެ‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫ރަނގަޅު ނާސްތާއަކުން ފުރިހަމަ ދުވަހެއް‬ ‫ބޑީ ކެއުމުގެ‬ ‫މި ހުރިހާ ކަމަކަށް ވުރެ ވެސް ޮ‬

‫ކުދިން ސްކޫލަށް ދާން ތައްޔާރުވާ ގަޑީގައި‬ ‫ބޑުވެ އެވެ‪ .‬ހެނދުނު‬ ‫ގޭތެރޭގެ ހަލަބޮލިކަން ޮ‬

‫ކަންތަކެވެ‪ .‬ގިނަ ކުދިން ހެނދުނު ގަޑީގައި‬

‫ނާސްތާއެއް ދިނުމަށް ފަހު ނޫނީ ސްކޫލަށް‬ ‫ފނުވުން ރަނގަޅެއް ނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬

‫ސްކޫލަށް ދާ ބައެއް ކުދިން ހޭލައްވަން ގިނަ‬

‫އެއްވެސް އެއްޗެއް ކާކަށް ބޭނުމެއްނުވެ އެވެ‪.‬‬

‫ނާސްތާއަކަށް ބޭނުންކުރަން ޖެހޭނީ‬

‫މައިންބަފައިންނަށް އުނދަގޫވެ އެވެ‪ .‬ދަތް‬

‫ބައެއް ކުދިންނަށް ކިރުތައްޓެއް ފަދަ އެއްޗެއް‬

‫ރޓީން އަދި ފެޓްސް‬ ‫ކާބޯހައިޑްރޭޓްސް އާއި ޕް ޮ‬

‫ތ އާއި ރަނގަޅަށް ފެންވަރާތޯ ވެސް‬ ‫އުނގުޅާ ޯ‬

‫ވެސް ދޭން ޖެހެނީ ގަދަކަމުންނެވެ‪ .‬ބައެއް ކުދިން‬

‫އެކުލެވޭ ކެއުމެކެވެ‪ .‬މެންދުރު ވަންދެން ބަނޑުހައި‬

‫ބަލަން ޖެހެ އެވެ‪ .‬ޓައިމް ޓޭބަލަށް އެއްޗެހި‬

‫ސްކޫލަށް ގެންދާ މަގުމަތީގައި މައިލޯ ޕެކެޓެއް‬

‫ނުވެ ތިބެވޭ ކަހަލަ އެއްޗެކެވެ‪.‬‬

‫ފމް ލުމާއި ބޫޓު ސާފުކުރުން‬ ‫ހަމަކުރުމާއި ޔުނި ޯ‬

‫ނުވަތަ ކޭކު ފަދަ އެއްޗެއް ދޭތަން ވެސް ފެނެ‬

‫ފަދަ ކަންތައް ވެސް ބައެއް ކުދިން ކުރަނީ ދާން‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫ނުކުންނަންވީމަ އެވެ‪" .‬އަވަސް ކުރޭ! އަވަސް‬

‫ފިލާވަޅުތަކަށް ރަނގަޅަށް ވިސްނުމާއި‬ ‫ކްލާހުގައި ދޭ މަސައްކަތްތައް ބަރާބަރަށް ކޮށްލެވޭ‬

‫ސައިންސްވެރިން ބުނާ ގޮތުގައި ރަނގަޅު‬

‫އންނަނީ ގަޑި ޖެހެން‬ ‫ކުރޭ!" ކިޔަކިޔާ ތިއްބާ ޮ‬

‫ސިއްހަތަކަށް ހެނދުނުގެ ނާސްތާ ވަރަށް‬

‫ކައިރި ވެފަ އެވެ‪.‬‬

‫މުހިއްމެވެ‪ .‬ޚާއްސަކޮށް ދަރިވަރުންނަށް ރަނގަޅު‬

‫ވަރަށް ސިކުނޑި ހޭލައްވާލައި‪ ،‬ކުއްޖާގެ ގައިގައި‬ ‫ހަކަތަ ހުންނަ ކަހަލަ ނާސްތާއެކެވެ‪.‬‬

‫‪20‬‬

‫އެވެ‪.‬‬ ‫މޭވާގައި ނޫނަސް ތަރުކާރީގައި ވެސް ސްމޫތީ‬ ‫ކލީ އަދި ކާލޭ ފަދަ‬ ‫ހެދެ އެވެ‪ .‬ސްޕިނެޗް‪ ،‬ބްރޯ ޮ‬ ‫ތަކެތިންނެވެ‪ .‬ސްމޫތީ ހަދާއިރު ސްޕިނެޗް ކަހަލަ‬ ‫ފަތްކޮޅެއް ވެސް ލެވިދާނެ އެވެ‪ .‬ތަރުކާރީ ސްމޫތީ‬

‫ތިރީގައި މިވަނީ ކުދިންނަށް‬ ‫ހެނދުނުގެ ނާސްތާގެ ގޮތުގައި‬ ‫ދެވިދާނެ ބައެއް ކެއުމެވެ‪.‬‬

‫ޑ ޗިސްކޮށްފައި‬ ‫ކުދިންނަށް މީރު އެއްޗެކެވެ‪ .‬އެވަކާ ޯ‬ ‫ޓޯސްޓްގައި އުނގުޅައިގެން އެ ތައްޔާރުކުރެވިދާނެ‬ ‫ޓ އާއި ޕީނަޓް ބަޓާ‬ ‫އެވެ‪ .‬އޭގެ އިތުރުން ޓޮމާ ޯ‬ ‫ދންކެޔޮވަކެއް‬ ‫ވެސް ޖެހިދާނެ އެވެ‪ .‬ނޫން ނަމަ ޮ‬ ‫ޗިސްކޮށްލާފައި ޖެހިޔަސް ކުދިން ވަރަށް ގަޔާވެގެން‬ ‫ޓސްޓްގެ ރަހަ ތަފާތުކޮށްގެން ބައެއް‬ ‫ކާނެ އެވެ‪ޯ .‬‬ ‫ދުވަސްދުވަހު ކްރީމް ޗީޒް އާއި ބެރީޒް އަދި‬

‫އޯޓްސް‬ ‫އޓްސް އަކީ ސީރިއަލްސްގެ‬ ‫އޯވަނައިޓް ޯ‬ ‫ބަދަލުގައި ދެވިދާނެ އެއްޗެކެވެ‪ .‬ސީރިއަލް ހާ‬ ‫ކށްލެވޭ މި ވައްތަރުގެ އޯޓްސް‬ ‫ފަސޭހައިން ތައްޔާރު ޮ‬ ‫ރޭގަނޑު ކައްކާލާފައި ބެހެއްޓުމުން ހެނދުނު އެ‬ ‫މަސައްކަތްކުރާކަށް ނުޖެހޭނެ އެވެ‪ .‬އޯޓްސްގެ‬ ‫ކޅެއް އަޅާލައި‪ ،‬ފޮނިކޮށްލަން‬ ‫ތެރެއަށް ތާޒާ ކިރު ޮ‬ ‫ޔވަކެއް ނުވަތަ ދަރިފުޅު ހިތްހަމަޖެހޭ‬ ‫ދޮންކެ ޮ‬ ‫ކންމެވެސް މޭވާއެއް ހިމެނިދާނެ އެވެ‪ .‬މާމުއިކޮޅެއް‬ ‫ޮ‬ ‫ނުވަތަ މޭޕްލް ސިރަޕް ކޮޅެއް ވެސް އެޅިދާނެ‬ ‫ކޅެއް‪ ،‬ވެނީލާ އެސެންސް‬ ‫އެވެ‪ .‬މުގުރި ފޮނިތޮށި ޮ‬ ‫އށް‪ ،‬ބެރީޒް‪ ،‬ނަޓްސް ފަދަ‬ ‫ތިއްކެއް‪ ،‬އެކި ފާޑުގެ ޮ‬ ‫އެ ކުއްޖަކު ކާހިތްވާ ޒާތުގެ ކޮންމެ އެއްޗެއް‬ ‫ހިމެނިދާނެ އެވެ‪.‬‬

‫ކުކުޅު ބިސް‬ ‫ފެނު ކައްކާފައި ހުންނަ ބިހަކީ ހެނދުނު‬ ‫ގަޑީގައި ދޭން ވަރަށް ރަނގަޅު އެއްޗެކެވެ‪ .‬ފެނު‬ ‫ނޅާ އައިސްއަލަމާރީގައި‬ ‫ކައްކާފައި ތޮށި ނު ޮ‬ ‫ބެހެއްޓިދާނެ އެވެ‪ .‬ކުދިންނަށް ދޭން ވަރަށް ގިނަ‬ ‫ކާއެއްޗެތި އެ ބިސްތައް ބޭނުންކޮށްގެން ފަހުން‬ ‫ވެސް ހެދިދާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ކޅަކާއި ޕާން ދިނުމުން އެ‬ ‫ބިހާ އެކު މޭވާ ޮ‬ ‫ފުރިހަމަކުރެވުނީ ރަނގަޅު ނާސްތާއެކެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ބޑު ބައެއް އޭރުން‬ ‫ދުވަހަށް ބޭނުންވާ ހަކަތައިގެ ޮ‬ ‫އންނާނީ ކުދިންގެ ހަށިގަނޑުގައި އުފެއްދިފަ އެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬

‫ޓޯސްޓް‬ ‫ކށްފައި ބަޓަރުކޮޅެއް‬ ‫ޕާން ޓޯސްޓް ޮ‬ ‫އުނގުޅާލުމުން ވެސް ބައެއް ކުދިން މީރުކޮށް‬ ‫ކައެވެ‪ .‬ހުސް ޖޭމު ޖަހައިގެން ކާ ކުދިން ވެސް‬ ‫ޓސްޓަކީ ވެސް ވަރަށް ގިނަ‬ ‫އުޅެ އެވެ‪ .‬އެވަކާޑޯ ޯ‬

‫އާފަލާއި ޗީޒް ވެސް ބޭނުންކުރެވިދާނެ އެވެ‪ .‬ބައެއް‬ ‫ކށް އަނެއް ބައި ދުވަސްދުވަހު‬ ‫ދުވަސްދުވަހު ފޮނި ޮ‬ ‫ޓސްޓް ތައްޔާރުކުރުމުން ކުދިން ފޫހިނުވެ‬ ‫ލނުކޮށް ޯ‬ ‫ޮ‬ ‫ކާނެ އެވެ‪.‬‬

‫އެގް މަފިންސް‬ ‫މިއީ ވަރަށް ފަސޭހައިން ފިހެލެވޭނެ އެހާމެ‬ ‫ސސެޖު ކުދިކޮށް‬ ‫ޮ‬ ‫މީރު އެއްޗެކެވެ‪ .‬ބިހާއި‬ ‫ކޮށާފައި ނުވަތަ މަސްދަޅު ވެސް އެޅިދާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ދަރިފުޅަށް މީރުވާނެ އެހެން އެއްޗެއް ވެސް‬ ‫ބޭނުންކުރެވިދާނެ އެވެ‪ .‬މިއަށް އެއްކުރެވިދާނެ‬ ‫ބައެއް ބާވަތްތަކުގެ ތެރޭގައި ޗީޒް‪ ،‬ބެލްޕެޕާ‪،‬‬ ‫ސސެޖު‪ ،‬މަޝްރޫމް‪ ،‬ޓޮމާޓޯ ހިމެނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ޮ‬ ‫ފިޔާ‪،‬‬ ‫ބޭނުންވާ އެއްޗެހި އެޅުމަށް ފަހު ރަނގަޅަށް‬ ‫އެއްކޮށްލައި‪ ،‬ކޭކު ނުވަތަ މަފިން ފިހާ ކަހަލަ ކުދި‬ ‫ތައްޓަށް އަޅައިގެން ފިހެލާށެވެ‪ .‬މިއީ ތަންކޮޅެއް‬ ‫ކުރިން ފިހެފައި އައިސްއަލަމާރީގައި ބެހެއްޓިދާނެ‬ ‫އެއްޗެކެވެ‪.‬‬

‫ބއިރު ތަރުކާރީ ރަހަގަނޑު ލާތީ ކުދިންނަށް‬ ‫ޯ‬ ‫ޔވަކެއްގެ ބައެއް ނަމަވެސް‬ ‫ކަމުނުދާ ނަމަ ދޮންކެ ޮ‬ ‫ލައިގެން ގިރާލާށެވެ‪ .‬އޭރުން ހުރިހާ ނުބައި‬ ‫ރަހަތައް ކެނޑި ވަރަށް ރަހަ މީރުކޮށްލާނެ އެވެ‪.‬‬

‫ޔޯގަޓް‬ ‫ޔގަޓަކީ ހެނދުނުގެ ނާސްތާއަށް ދޭން ވަރަށް‬ ‫ޯ‬ ‫ޔގަޓަށް އަޅަން ބޭނުންވާ‬ ‫ރަނގަޅު އެއްޗެކެވެ‪ޯ .‬‬ ‫އެއްޗެތި ޚިޔާރުކުރާނީ ކުދިންނެވެ‪.‬‬

‫ބްރެކްފަސްޓް ޓާކޯސް‬ ‫ކށް ފިހެފައި އޮޅާލާ‬ ‫މިއީ ތަންކޮޅެއް ބޯ ޮ‬ ‫ރއްޓެކެވެ‪ .‬ހޫނު ރޮއްޓެއްގެ‬ ‫ރެޕެކެވެ‪ .‬ނުވަތަ ޮ‬ ‫ތެރެއަށް ބިހާއި ޗީޒް ފަދަ ތަކެތި އަޅާށެވެ‪.‬‬ ‫ރޭގަނޑު ބާކީ ހުންނަ ރިހަ ކޮޅުކޮޅު ވެސް‪ ،‬ރަހަ‬ ‫މީރުކޮށްލުމަށްތަކައި‪ ،‬އެޅިދާނެ އެވެ‪ .‬ފެނުކައްކާފައި‬ ‫ހުރި އަލުތްވާއި ހަނާކުރި މަހާއި މަޑުކޮށްފައި‬ ‫ކޅެއް ވެސް ލެވިދާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ހުންނަ ތަރުކާރީ ޮ‬ ‫މީގެ އިތުރުން ޓޮމާޓޯ‪ ،‬އެވަކާޑޯ‪ ،‬ސަލްސާ ފަދަ‬ ‫އެއްޗެއް އަޅާލުމުން ހަށިގަނޑަށް ފައިދާ ހުރި‬ ‫ކެއުމަކަށް ހެދޭނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ކާނެ ވަގުތު ނުލިބޭ ދުވަހެއް ނަމަ ދަރިފުޅު‬ ‫އަތަށް ދީފައި‪ ،‬އިންޓަވަލް ގަޑިއަށް ވެސް މި‬ ‫ފޮނުވިދާނެ އެވެ‪.‬‬

‫އަބަދު ކިރުތައްޓެއް ނުވަތަ މައިލޯތައްޓެއް‬ ‫ބންވީމަ ބައެއް ކުދިން މައްސަލަ ޖައްސަ‬ ‫ޯ‬ ‫އެވެ‪ .‬އަދި އެ ހިތްހަމަނުޖެހުމުގައި ހެނދުނު‬ ‫ބއި‪ ،‬ނުކައި ސްކޫލަށް‬ ‫އެއްވެސް އެއްޗެއް ނު ޮ‬ ‫ދާން އުޅެފާނެ އެވެ‪ .‬ނަމަވެސް މީރު ސްމޫތީއެއް‬ ‫ކށްލައިފި ނަމަ ކިތަންމެ އަވަސް‬ ‫ތައްޔާރު ޮ‬ ‫އަރުވާލާފައި ހުއްޓަސް އެ ތަށި ހުސްކޮށްލުން‬ ‫ކައިރި އެވެ‪.‬‬ ‫ސްމޫތީ ހަދަން ކިރު ޕެކެޓާއި ޔޯގަޓް ހޯދާފައި‬ ‫ބަހައްޓާށެވެ‪ .‬ބޭނުންވާ ރަހައެއްގެ މޭވާ އާއި އެ‬ ‫އެއްޗެހި އެއްކުރާށެވެ‪ .‬ކުރީ ބައިގައި މޭވާ ކޮށާފައި‬ ‫ކށްފައި ވެސް‬ ‫ޖޫސްޕެޓީ ކޮތަޅަށް އަޅައި ގަނޑު ޮ‬ ‫ބެހެއްޓިދާނެ އެވެ‪ .‬އޭރުން ވަގުތު ސަލާމަތް‬ ‫ދންކެޔޮވަކެއް ލައިގެން‬ ‫ކުރެވޭނެ އެވެ‪ .‬ނޫން ނަމަ ޮ‬ ‫ބަނާނާ ސްމޫތީ ވެސް ހެދިދާނެ އެވެ‪ .‬ސްމޫތީ‬ ‫ކށްލަން ބޭނުން ނަމަ މާމުއިކޮޅެއް އެޅިދާނެ‬ ‫ފޮނި ޮ‬

‫‪21‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫ބެލެނިވެރިންނާއި ސްކޫލްގެ ގުޅުން‬ ‫ފައިދާތައް ކުރެއެވެ‪ .‬މިގޮތުން ދަރިވަރުންގެ‬

‫ބެލެނިވެރިންނެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން ދަރިވަރުންނަށް‬

‫ގތުން ކުރިއެރުންތައް ލިބެ‬ ‫ކިޔެވުމަށާއި ޢިޖުތިމާޢީ ޮ‬

‫ކިޔަވައިދޭ މުދައްރިސުންނަށް ހިއްސާ ކުރަން ޖެހޭ‬

‫އެވެ‪ .‬ބެލެނިވެރިންނާއި ސްކޫލާ ދެމެދު އޮންނަ‬

‫މަޢުލޫމާތުތައް ދެނެގަތުމަށް ދެ ފަރާތުގެ ގުޅުން‬

‫ގުޅުން ރަނގަޅު ނަމަ ދަރިވަރުން އުފާވެރިކަމާއި‬

‫ހަރުދަނާ ކުރަން ޖެހެ އެވެ‪ .‬މި ގުޅުން އެންމެ‬

‫ތަރުބިއްޔަތު ދިނުމަށް މުހިއްމު ދައުރެއް އަދާކުރާ‬

‫ޝައުގުވެރިކަމާ އެކު ޤަވައިދުން ސްކޫލަށް‬

‫ގތުގައި ބަދަހިވެގެން ނޫނީ ދަރިވަރަށް‬ ‫ފުރިހަމަ ޮ‬

‫ތަނަކަށް ވީ ހިނދު‪ ،‬މި ބުރަ މަސްއޫލިއްޔަތު‬

‫ހާޒިރުވާން މަގު ފަހިވެ އެވެ‪ .‬މީގެ އިތުރުން‬

‫ގތަކަށް ސްކޫލުގައި‬ ‫އެންމެ ފައިދާ ކުރަނިވި ޮ‬

‫އަދާކުރާ ޓީޗަރުންނާއި ސްކޫލްގެ އެހެނިހެން‬

‫ގތް ރަނގަޅުވެ‪ ،‬ސްކޫލުގެ‬ ‫ސްކޫލާ ދޭތެރޭ ދެކޭ ޮ‬

‫ނުވަތަ ކްލާސް ތެރޭގައި ކިޔަވައިދިނުމާއި‬

‫ފަރާތްތަކާ އެކު ގާތް ގުޅުމެއް އޮންނަން ޖެހޭ‬

‫ލަނޑުދަޑިތައް ހާސިލުކުރަން ބެލެނިވެރިންގެ‬

‫އެހެނިހެން ހަރަކާތްތައް ކުރިޔަށް ގެންދަން‬

‫އެންމެ ޚާއްސަ ބަޔަކީ ބެލެނިވެރިންނެވެ‪.‬‬

‫ފަރާތުން ލިބޭ އެއްބާރުލުމާ އެހީތެރިކަން‬

‫ހުރަސްތަކާ ދިމާވާނެ އެވެ‪.‬‬

‫ބެލެނިވެރިންނާއި ސްކޫލާ ދެމެދު އޮންނަ ގުޅުން‬

‫ބޑުވެގެން ދެ އެވެ‪ .‬ދަރިވަރުންނާ ބެހޭ ގޮތުން‬ ‫ޮ‬

‫ބަދަހި ވުމުން ދަރިވަރުންނަށް ނުހަނު ގިނަގުނަ‬

‫އެންމެ ފުރިހަމަ މަޢުލޫމާތު އެނގޭނެ ފަރާތަކީ‬

‫ނާޒްލީން ވާފިރު‬ ‫ސްކޫލްތަކަކީ ދަރިވަރުންނަށް ތަޢުލީމާއި‬

‫ދަރިވަރަކު ސްކޫލަށް އަންނަން ފެށުމާ އެކު‬ ‫އެއީ ކުރަން ޖެހޭ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ‪.‬‬

‫‪22‬‬

‫ދަރިވަރަށް އުފާވެރިކަން ގެނެސްދޭ ފަދަ‬

‫ޚިޔާލުތަކާއި މަޝްވަރާތަކުން ނިންމާ ނިންމުންތައް‬

‫ދަރިވަރުންނަކީ ކިޔެވުމުގައި ކާމިޔާބު‬ ‫ބަޔަކަށް ހަދަން ސްކޫލުގެ ތަފާތު ހަރަކާތްތަކުގައި‬

‫ފތްތަކުގައި މުދައްރިސުން ލިޔެ‪،‬‬ ‫ޢިބާރާތްތައް ޮ‬

‫ގތަކަށް ބައްޓަން‬ ‫ދަރިވަރުންނަށް ފައިދާކުރަނިވި ޮ‬

‫ބެލެނިވެރިން ޝާމިލުވެ‪ ،‬އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭން‬

‫ބެޖެއް ފަދަ އެއްޗެއް ޖަހާފައި ނަމަ އެ އުފަލުގައި‬

‫ކުރެވި‪ ،‬ދެ ފަރާތުގެ ދެމެދުގައި އޮންނަ އިތުބާރު‬

‫ސްކޫލުން މަރުޙަބާ ކިޔާނެ އެވެ‪.‬‬

‫ކށްދިނުމުމަކީ ދަރިވަރުން‬ ‫ބައިވެރިވާކަން ހާމަ ޮ‬

‫ބޑުވާނެ އެވެ‪ .‬ހިތްހަމަޖެހި‪ ،‬އުފާވެރިކަމާ އެކު‬ ‫ޮ‬

‫ރަނގަޅަށް މަސައްކަތް ކުރަން އެޅޭނެ ބާރެކެވެ‪.‬‬

‫ސްކޫލުގެ ކަންކަމުގައި ބައިވެރިވެވޭނެ އެވެ‪.‬‬

‫ކންމެ ދުވަހަކު ވެސް ދަރިވަރުންގެ‬ ‫ބެލެނިވެރިން ޮ‬

‫މުސްތަޤުބަލުގައި ގައުމުގެ އިސް‬

‫ފޮތްތައް ބަލަމުން ދާ ނަމަ ސްކޫލުގައި ނުނިމި‬

‫މަގާމުތަކުގައި ޚިދުމަތް ކުރަން ތިބޭނީ މިހާރުގެ‬

‫ހުރި މަސައްކަތްތައް ނިންމަން އެ ކުދިން ގަދައަޅާ‬

‫ދަރިވަރުންނެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން އެ ކުދިންނަށް ދޭ‬

‫މަސައްކަތް ކުރާނެ އެވެ‪ .‬އަދި މުދައްރިސުން‬

‫ތަޢުލީމާއި ތަރުބިއްޔަތު‪ ،‬ބެލެނިވެރިންނާއި ސްކޫލުން‬

‫ފތްތައް ބަލާ މިންވަރު ވެސް‬ ‫ދަރިވަރުންގެ ޮ‬

‫ހަމަހަމައަށް ބައިވެރިވެގެން ނޫނީ ނުދެވޭނެ އެވެ‪.‬‬

‫‪ -‬ދަރިވަރުންގެ ތަފާތު ޕްރޮޖެކްޓްތަކުގައި‬

‫އެނގޭނެ އެވެ‪ .‬ބެލެނިވެރިންނާއި ސްކޫލާ ދެމެދު‬

‫މުދައްރިސުންނާއި ސްކޫލުގެ ރަނގަޅު ވާހަކަ‬

‫އންނަ ގުޅުން ރަނގަޅު ނަމަ ބެލެނިވެރިންގެ‬ ‫ޮ‬

‫ދަރިވަރުންނަށް އަޑުއިވޭ ހިސާބުގައި ދައްކާ‬

‫އެހީތެރިވުން‬

‫ބައްދަލުވުންތަކަށް ބަރާބަރަށް ހާޒިރުވާ‬

‫ނަމަ ސްކޫލާއި މުދައްރިސުން ދެކެ ދަރިވަރުން‬

‫މަންޒަރު ފެންނާނެ އެވެ‪ .‬ވަކިވަކި ޓީޗަރުންނާ‬

‫ބޑުވާނެ އެވެ‪ .‬ހިތްހަމަނުޖެހުމެއް އުޅޭ‬ ‫ވާ ލޯބި ޮ‬

‫ބެލެނިވެރިންނަށް ކުރެވިދާނެ‬ ‫ބައެއް ކަންތައް‬

‫‪ -‬ގޭގައި ކުރަން ހަވާލުކުރާ‬

‫ކށްލަން ޖެހިއްޖެ ހާލަތެއްގައި އެކަން‬ ‫ބައްދަލު ޮ‬

‫ނަމަ‬

‫‪ -‬ސްކޫލް ނުވަތަ ކްލާސްރޫމް ތެރެ‬

‫ކުރަން ފަސްނުޖެހޭ ނަމަ ދަރިވަރުންގެ ކިޔެވުމާއި‬

‫ޖެހިއްޖެ ހާލަތެއްގައި ސީދާ ސްކޫލުގެ ކަމާ ބެހޭ‬

‫އަޚުލާޤުގެ ކަންކަމުގައި ސްކޫލާ މަޝްވަރާކޮށް‬

‫ކށް ހައްލެއް ހޯދުން‬ ‫ފަރާތްތަކާ އެކު މަޝްވަރާ ޮ‬

‫ކިޔަވައިދިނުމާ ގުޅުން ހުރި ނުވަތަ ކިޔަވަން‬

‫ގތަކަށް ކަންކަން ނިންމަން‬ ‫އެންމެ ފައިދާކުރަނިވި ޮ‬

‫ބުއްދިވެރި އެވެ‪ .‬މިއާ ޚިލާފަށް ހީވާ ހީވުންތަކަށް‬

‫ތައްޔާރަށް ތިބިކަން ސްކޫލަށް ކަށަވަރުވާނެ އެވެ‪.‬‬

‫ކށް‪ ،‬ކަމާ ނުބެހޭ މީހުންނާ އެކު އެފަދަ‬ ‫ރިޢާއަތް ޮ‬

‫މަސައްކަތްތަކުގައި އެހީތެރިވުން‬

‫ފަހި މާހައުލަކަށް ހަދަން އެހީތެރިކަން‬ ‫ފޯރުކޮށް ދިނުން‬

‫ގތެއްގައި ސެކަންޑަރީ ގްރޭޑްތަކުގެ‬ ‫އާންމު ޮ‬ ‫ބެލެނިވެރިންނަށް ވުރެ ޕްރައިމަރީ ގްރޭޑްތަކުގެ‬

‫ނުވަތަ އިތުރަށް މަޢުލޫމާތެއް ހޯދަން‬

‫ވާހަކަތައް ދައްކާ ނަމަ މައްސަލައަށް ހައްލެއް‬ ‫ހދި އިތުރަށް މައްސަލަތައް ވާނީ ބޮޑެވެ‪.‬‬ ‫ނު ޯ‬

‫ބެލެނިވެރިން ސްކޫލް ކަންކަމުގައި ބައިވެރިވެގެން‬ ‫ބޑުކަން ފާހަގަކުރެވެ އެވެ‪.‬‬ ‫އުޅޭ މިންވަރު ޮ‬ ‫ކންމެ ގްރޭޑެއްގައި އުޅުނަސް‬ ‫ނަމަވެސް ދަރިވަރު ޮ‬ ‫މީގެ އިތުރުން ސްކޫލުގައި ހިންގާ‬

‫ދަރިވަރުންގެ ކަންކަމުގައި ބެލެނިވެރިންނަށް‬

‫ހުރިހާ ބެލެނިވެރިންގެ އަމާޒަކަށް‬ ‫ވާން ޖެހޭނީ ސްކޫލާ ގުޅިގެން‬

‫އިތުރު ހަރަކާތްތައް ކުރިއަށް ގެންދަން ވެސް‬

‫ސްކޫލަށް އާދެވިދާނެ އެވެ‪ .‬ވަކިން ޚާއްސަކޮށް‬

‫ބެލެނިވެރިންގެ އެހީތެރިކަން މުހިންމެވެ‪ .‬ސްކޫލް‬

‫ޤަވައިދުން ދަރިވަރުން ސްކޫލަށް ގެނެސް‪ ،‬ނިމޭ‬

‫ނިމިގެން ދަރިފުޅު ގެއަށް ދިޔުމުން ސްކޫލްގެ‬

‫ގަޑީގައި ބެލެނިވެރިން ކުދިން ބަލާ ދާ ނަމަ‬

‫މަސައްކަތްކުރާ ބަޔަކަށް‬

‫އޅުންފިލުވަން ދަރިވަރުންނާ އެކު‬ ‫ކަންތައްތައް ޮ‬

‫އެކުދިން އެކަނި މަގުމަތީގައި އުޅުމުގެ ފުރުސަތު‬

‫ކށްލެވިދާނެ އެވެ‪ .‬ސްކޫލުގައި‬ ‫ވަގުތުކޮޅެއް ހޭދަ ޮ‬

‫ކުޑަވާނެ އެވެ‪.‬‬

‫ވުމެވެ‪ .‬ސްކޫލުގެ ޤަވައިދުތަކަށް‬

‫ކުރާ މަސައްކަތްތައް ޝައުގުވެރިކަމާ އެކު‬

‫ބެލެނިވެރިންނާ ސްކޫލާ ދެމެދު އޮންނަ ގުޅުން‬

‫ބެލެނިވެރިން ބަލަމުންދާ ނަމަ ސްކޫލްގެ‬

‫ރަނގަޅު ކުރަން ބެލެނިވެރިންނާއި މުދައްރިސުންގެ‬

‫ވާހަކަތައް ދަރިވަރުން ހިއްސާ ކުރާނީ ޖެހިލުމެއް‬

‫ޖަމިއްޔާއިން އިސް ދައުރެއް އަދާކުރެވިދާނެ‬

‫ނެތި އެވެ‪ .‬އަދި ދަރިވަރު ހިތްހަމަޖެހޭ ނުވަތަ‬

‫އެވެ‪ .‬ބެލެނިވެރިންނާއި މުދައްރިސުންގެ‬

‫ހުރުމަތްތެރި ޮކށްހިތާ‪ ،‬ދަރިވަރުންގެ‬ ‫ކިޔެވުމާއި އަޚުލާޤު ރަނގަޅުކުރަން‬ ‫ގަދައަޅާ މަސައްކަތް ކުރާ ބަޔަކަށް‬ ‫ވުމެވެ‪ .‬އޭރުން މުޖުތަމަޢުން‬ ‫ފެންނަ ނުރަގަނޅު ކަންތައްތަކުގައި‬ ‫ޝާމިލްވާ ކުދިންގެ އަދަދު‬ ‫މަދުވެގެން ދާނެކަން ޔަޤީނެވެ‪.‬‬ ‫އެޑިޓަރުގެ ނޯޓު‬ ‫ނާޒުލީން އަކީ ރާއްޖޭގެ އެންމެ ގިނަ ދުވަސް ވީ އެއް‬ ‫ސްކޫލް ކަމަށްވާ އަމީނިއްޔާ ސްކޫލްގެ ޕްރިންސިޕަލެވެ‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫ފިޒިކަލް އެޑިއުކޭޝަނަށް‬ ‫ބަދަލެއް ބޭނުން‬ ‫ފިޒިކަލް އެޑިއުކޭޝަން ނުވަތަ ހަށިގަނޑުގެ‬

‫ސެޝަނެވެ‪ .‬އެކަމަކު އެ ސެޝަންތައް ކުރިއަށް‬

‫ހުސެން ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ތަރުބިއްޔަތު‪ ،‬މާއްދާއެއްގެ ގޮތުގައި ރާއްޖޭގެ‬

‫ގެންދާނެ ރަނގަޅު މާހައުލެއް ނެތުމާއި ޕީއީގައި‬

‫ތައުލީމްގެ ތެރޭގައި‪ ،‬މާ ކުރިންސުރެ ވެސް ހިމެނެ‬

‫ހަރަކާތްތެރިވާ ގިނަ މީހުންގެ އެ ފެންވަރުގެ‬

‫ހޭދަކުރާ އިރު ހަށިގަނޑުގެ ތަރުބިއްޔަތާއި‬

‫އެވެ‪ .‬އެކަމަކު އެ ދާއިރާގައި މާ ބޮޑު ޕްލޭނެއް‬

‫ތައުލީމާއި ތަޖުރބާ ނެތުމުގެ އުނިކަން ވަރަސް‬

‫ކުޅިވަރުގެ މުހިންމުކަން ވިސްނައިދޭން ޖެހެނީ‪،‬‬

‫ނެތެވެ‪" .‬ޕީއީ"ގެ ނަމުން މަޝްހޫރު ވަގުތުކޮޅު‬

‫ބޮޑެވެ‪.‬‬

‫ގތުގައި‪ ،‬ސިއްހީ‬ ‫މިހާރުގެ ދިރާސާތަކުން އެނގޭ ޮ‬

‫ކޮންމެވެސް ކުޅިވަރެއް ކުޅެލީމާ އެ ނިމުނީ އެވެ‪.‬‬ ‫އެކަމަކު ތަޖުރިބާކާރުން ދެކޭ ގޮތުގައި‬

‫ހުސެންގެ ނަޒަރުގައި ފިޒިކަލް‬

‫ބޑު ބައެއް ސްކޫލްގައި‬ ‫ކުދިންގެ އުމުރުގެ ޮ‬

‫އެތައް މައްސަލަތަކެއް ކުރިމަތިވާތީ އެވެ‪.‬‬

‫އެޑިޔުކޭޝަންގައި ރަނގަޅު ޕްރޮގްރާމްތަކެއް‬

‫ދުނިޔޭގެ ތަރައްގީވެފައިވާ ގައުމުތަކުގައި ފިޒިކަލް‬

‫އެހެން މާއްދާތަކާ އެއްވަރަށް ޕީއީ އަށް ވެސް‬

‫ގތެއްގައި‪ ،‬އެ ދެ ސަބަބާ‬ ‫ނުހިންގެނީ‪ ،‬މައިގަނޑު ޮ‬

‫އެޑިޔުކޭޝަނާއި ކުޅިވަރުގެ ހަރަކާތްތައް ސްކޫލް‬

‫ސަމާލުކަން ދޭން ޖެހެ އެވެ‪ .‬މައްސަލަ އަކީ‬

‫ހެދި އެވެ‪.‬‬

‫ތެރޭގައި ގިނަކުރުމުގެ ބޭނުމަކީ‪ ،‬ޒުވާނުންނަށް‬

‫ގތަށް ކަންކަން ރޭވިފައި ނެތުމެވެ‪ .‬އެއީ‪،‬‬ ‫އެ ޮ‬

‫ތޫނުފިލިކަމާ އެއްވަރަށް އިންސާނާގެ‬

‫ކުޅިވަރާއި ފިޒިކަލް އެޑިޔުކޭޝަންގެ ދާއިރާއިން‬

‫ޖިސްމާނީ‪ ،‬ނަފްސާނީ އަދި އިޖްތިމާއީ ތަރައްގީ‬

‫މަތީ ތައުލީމު ހާސިލްކުރައްވާފައިވާ ކުރީގެ‬

‫ވެސް ބޭނުންވާ ކަމަށް ހުސެން ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬

‫ދުވުންތެރިޔާ ޑރ‪ .‬ހުސެއިން ހަލީމް (ކުޑަ‬

‫އޭގެ މާނަ އަކީ ހިސާބާއި އިނގިރޭސި ފަދަ‬

‫ހުސެން) ގެ ކަންބޮޑުވުމެކެވެ‪.‬‬

‫މާއްދާތަކަށް ކުއްޖާގެ ތޫނުފިލިކަން ބޮޑުވާ ގޮތަށް‬ ‫ޕޓްސް އެޑިއުކޭޝަނުގެ‬ ‫ފިޒިކަލް ނުވަތަ ސް ޯ‬

‫އަޅާނުލެވި ދޫ ޮކށްލެވިފައިވާ މާއްދާއެއް‬ ‫ރާއްޖޭގެ ގިނަ ސެކަންޑްރީ ސްކޫލްތަކުގައި‬

‫ހަރަކާތްތެރި ދިރިއުޅުމެއް ވެސް ދަސްކޮށްދިނުމުގެ‬ ‫މަގުސަދުގަ އެވެ‪.‬‬

‫ކުޅިވަރުގެ ތެރެއިން ޓީމު ރޫހު‬ ‫ފިޒިކަލް އެޑިޔުކޭޝަނާއި ކުޅިވަރުގެ ތެރެއިން‬

‫ތެރެއިން ކުއްޖާގެ ޖިސްމާނީ އަދި ނަފްސާނީ‬

‫ދަރިވަރުންނަށް ދަސްވާ ކަންކަމުގެ ފައިދާ‬

‫ޔކަން ވެސް މަތިވާން ޖެހުމެވެ‪.‬‬ ‫ދުޅަހެ ޮ‬

‫މުޅި އުމުރަށް ދެމިގެން ހިނގައިދާނެ އެވެ‪.‬‬

‫"އެކަންކަން ދިރާސާތަކުން ކަށަވަރުވޭ‪.‬‬

‫ހަރަކާތްތެރި ދިރިއުޅުމަކަށް ކުއްޖާ ވައްދައިދެ‬

‫ފިޒިކަލް އެޑިއުކޭޝަން މާއްދާ ކުރިއަކަށް‬

‫ނަމަވެސް ރާއްޖޭގައި ފެންނަ މަންޒަރަކީ ކިޔެވުމަށް‬

‫އެވެ‪ .‬ސިކުނޑިއަށް ތާޒާކަން ގެނެސްދެ‬

‫ނުގެންދެ އެވެ‪ .‬ޕްރައިމަރީ ގްރޭޑްތަކުގައި ބާއްވަނީ‬

‫އިސްކަންދޭލެއް ގިނަކަމުން ޕޭރެންޓުން ވެސް‬

‫އެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން ސްކޫލްގައި ހަމައެކަނި‬

‫ކުދިން ކުޅިވަރަށް‪ ،‬ކަސްރަތަށް ނުނެރޭތަން‪.‬‬

‫ކިޔެވުމުގެ ބަދަލުގައި‪ ،‬ފިޒިކަލް އެޑިޔުކޭޝަނާއި‬

‫ހަފުތާއަކު‬

‫އެންމެ ދެ‬

‫ސްކޫލުގައި ވެސް އެ ޕީރިއަޑަކީ ޓިއުޝަން‬

‫ކުޅިވަރުގެ ބައި ރާއްޖޭގައި މިހާރަށް ވުރެ ބޮޑަށް‬

‫ގތުގައި ބަލައިގެން‪،‬‬ ‫ނޫނީ އެކްސްޓްރާ ކްލާހެއްގެ ޮ‬

‫ތަރައްގީކުރަން ޖެހެ އެވެ‪.‬‬

‫ފިޒިކަލް އެޑިއުކޭޝަންގެ ބައި ކުރިއަށް ނުގެންދޭ‪"،‬‬

‫ބޑީގެ ބައްޓަން‪ ،‬ނަފްސާނީ ގޮތުން އެކަމެއް‬ ‫" ޮ‬

‫"ބައެއް އެސޯސިއޭޝަންތަކުން ހިލޭ ސާބަހަށް ގެންދާއިރު‬ ‫ރަނގަޅު ކޯޗަކު ނުހުރޭ‪ .‬ގަޑިއަކަށް ކޯޗުން ގިނަ ފަހަރު ނާދެވޭ‪.‬‬ ‫ކުދިންނަށް‪ ،‬ޕޭރެންޓުން ބޭނުންވާ ޕްރޮޑަކްޓެއް ނުދެވޭ‪".‬‬ ‫‪24‬‬

‫‪mihaaru.com‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫"ބޮޑީގެ ބައްޓަން‪ ،‬ނަފްސާނީ ގޮތުން އެކަމެއް ކުރުމުގެ‬ ‫ރޫހު‪ ،‬މިކަންކަން ޑިވެލޮޕްވާން ބޮޑަށް ފަސޭހަވާނީ‬ ‫ފިޒިކަލް އެޑިއުކޭޝަން ނުވަތަ ސްޕޯޓްސްގެ ތެރެއިން‪.‬‬ ‫ސްޕޯޓްސްގެ ތެރެއިން ދަސްވާ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ޓީމް‬ ‫ގުޅުން‪ ،‬މޮޅުވުމާއި ދެރަވުން ހިމެނޭ‪"،‬‬

‫ކުރުމުގެ ރޫހު‪ ،‬މިކަންކަން ޑިވެލޮޕްވާން‬

‫އެ މީހުންގެ ކުދިން ބައިވެރިކުރެ އެވެ‪.‬‬ ‫ހުސެން އަކީ އަމިއްލަ އެކަޑަމީއެއް‬

‫ބޮޑަށް ފަސޭހަވާނީ ފިޒިކަލް އެޑިއުކޭޝަން ނުވަތަ‬

‫ފެށިގެން ފަނަރަ ވަރަކަށް އަހަރު ވަންދެން‬ ‫އންނާނީ އެ ކުޅިވަރެއްގައި‬ ‫މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ޮ‬

‫ޕޓްސްގެ ތެރެއިން‪ .‬ސްޕޯޓްސްގެ ތެރެއިން‬ ‫ސް ޯ‬

‫ހައްދަވައިގެން ފިޒިކަލް އެޑިޔުކޭޝަނާއި ދުވުމުގެ‬

‫ހދުމެވެ‪ .‬ކުޅިވަރުގައި‬ ‫ބައިވެރިވެގެން އުފާވެރިކަން ޯ‬

‫ދަސްވާ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ޓީމް ގުޅުން‪،‬‬

‫ތަމްރީންތައް ކުރިއަށް ގެންދަވާ ތަޖުރިބާކާރެކެވެ‪.‬‬

‫ކުދިން ބައިވެރިކުރާ ޅަ އުމުރުތަކުގައި ހަމައެކަނި‬

‫މޮޅުވުމާއި ދެރަވުން ހިމެނޭ‪ "،‬ހުސެން ވިދާޅުވި‬

‫ގތުގައި ސްކޫލްތަކުގައި‬ ‫އޭނާ ގަބޫލުކުރައްވާ ޮ‬

‫ގތުގައި ކުރިއަށް ގެންދިއުމަކީ‬ ‫ވާދަވެރި ކަމެއްގެ ޮ‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫ގަވާއިދުން އަދި އެކަށީގެންވާ ފެންވަރަށް އެ ދެ‬

‫ގހެކެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން ކުޅިވަރުގައި ބައިވެރިވެ‪،‬‬ ‫ޯ‬

‫ބައި ކުރިއަށް ނުގެންދެވޭ ނަމަ އަމިއްލަ ފަރާތްތަކާ‬

‫އެހެން ކުދިންނާ އެކުވެގެން އުފާ ހޯދުމުގެ ބައި‬

‫ހަވާލުކުރެވިދާނެ އެވެ‪.‬‬

‫ގެއްލުނަދީގެން ނުވާނެ އެވެ‪ .‬ތަމްރީންތައް ބައްޓަން‬

‫ކުޅިވަރުން ދިރިއުޅުމަށް ރަނގަޅު މަގެއް‬ ‫ކށައިދޭކަން ހުސެންގެ ހަޔާތުން ފެންނަން އެބަ‬ ‫ޮ‬

‫"އެކަޑަމީސްތައް މަސައްކަތްކުރަނީ ފީއެއް‬

‫އސްޓްރޭލިޔާގެ ޔުނިވަސިޓީއަކުން އޭނާ‬ ‫އޮތެވެ‪ޮ .‬‬

‫ކުރަން ޖެހޭނީ އެކަމަށް ސަމާލުކަން ދީގެންނެވެ‪.‬‬

‫އލިމްޕްކްސްގައި ވާދަކުރުމުގެ‬ ‫ގަބޫލުކުރީ‪ ،‬ދެ ޮ‬

‫ނަގައިގެން‪ .‬ޓިއުޝަނަށް ހިސާބަށް ނޫނީ‬

‫އތުމާއި ދިގު ދުވުންތަކުގައި އެ‬ ‫ޝަރަފު ޮ‬

‫އިނގިރޭސި މާއްދާއަށް ގެންދާހެން ލާރި ދީގެން‬

‫އަހަރު ކުއްޖެއް ވަރަށް ގަވާއިދުން ގެނެސް ދުއްވާ‬

‫ޔުނިވަސިޓީ އަށް އޭނާ ބޭނުންކުރެވިދާނެތީ އެވެ‪.‬‬

‫ކުޅިވަރު ކުޅެން ގެންދަނީ‪ .‬އޭގެ ސަބަބުން‬

‫ބޅަ ކުޅުވާ ކަމަށް ވަންޏާ‬ ‫ނުވަތަ ފަތާ ނުވަތަ ޯ‬

‫އޭރު ހުސެން އަށް ހަޔާތުގައި ވަރަށް ގިނަ‬

‫ޕޭރެންޓުން ވެސް އެބަ ޒިންމާދާރުކަން ބޮޑުވޭ‬

‫ކަންކަން ހުރީ ދަސްވެފަ އެވެ‪ .‬ގޭގައި ތިބެ‬

‫ލާރި ދޭތީ ގަވާއިދުން ގެންދަން‪ "،‬ހުސެން ވިދާޅުވި‬

‫ހަމައެކަނި ކިޔެވި ކުދިންނަށް ވުރެ ހުސެންގެ‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫ތަޖުރިބާ‪ ،‬ހުރިހާ ކަމެއްގައި ހެން ބޮޑެވެ‪.‬‬ ‫"އަޅުގަނޑާ އެކު ކިޔަވަން ދިޔަ ބައެއް‬

‫"އެހެން ނޫނީ ފަސް އަހަރު‪ ،‬ހަ އަހަރު‪ ،‬ހަތް‬

‫ކުޅޭ ހިތްކެނޑޭ‪ "،‬ހުސެން ވިދާޅުވި އެވެ‪.‬‬ ‫"ދިރާސާ އިން ދައްކާ ގޮތުގައި ސްކޫލް‬ ‫ދައުރު ނިމެންދެން ‪ 80‬ޕަސެންޓް ކުދިން‬

‫ސސިއޭޝަންތަކުން ހިލޭ ސާބަހަށް‬ ‫"ބައެއް އެ ޯ‬

‫ކުޅިވަރަށް އަހަމިއްޔަތުކަން ދޭ‪[ .‬އެކަމަކު]‬

‫ކޗަކު ނުހުރޭ‪ .‬ގަޑިއަކަށް‬ ‫ގެންދާއިރު ރަނގަޅު ޯ‬

‫ސްކޫލް ދައުރު ނިންމާފައި ‪ 90‬ޕަސެންޓް‬

‫ކުދިން ހަތް އޭ ނުވަތަ ‪ 12‬އޭ ހޯދާފައި ތިބި‪.‬‬

‫ކޗުން ގިނަ ފަހަރު ނާދެވޭ‪ .‬ކުދިންނަށް‪،‬‬ ‫ޯ‬

‫ކުދިން ކުޅިވަރަށް އަހަމިއްޔަތުކަމެއް ނުދޭ‪.‬‬

‫ގސް އެކަނި މަގު‬ ‫އެ ކުދިން އޮސްޓްރޭލިޔާ އަށް ޮ‬

‫ޕޭރެންޓުން ބޭނުންވާ ޕްރޮޑަކްޓެއް ނުދެވޭ‪".‬‬

‫މައިގަނޑު ކަމަކީ ފަން އެންޑް އެންޖޯއީމަންޓް‬

‫ހުރަސްކުރަން ވެސް ޖެހިލުންވޭ‪ .‬އެކަނި ގޭގައި‬

‫އެ ސަބަބުތަކާ ހެދި އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތަކީ‬

‫ނިދަން ވެސް ޖެހިލުންވޭ‪ "،‬ހުސެން‪ ،‬އޭނާގެ މަތީ‬

‫ވަކި ކްލަބެއް‪ ،‬ޖަމިއްޔާއެއް ނުވަތަ އެކަޑަމީއަކާ‬

‫ތައުލީމީ ހަޔާތުގެ ވާހަކަ އިން މިސާލު ދެއްކެވި‬

‫ސްކޫލުން ގުޅިގެން ނުވަތަ ހަވާލުކޮށްގެން ކުރިއަށް‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫ގެންދިއުމެވެ‪.‬‬ ‫"އޭގެ ތެރެއިން ގިނަ ކުދިންނަކީ ބުކްވޯމްސް‬

‫ފތަށް ހުސްވެފައި ތިބޭ ކުދިން‪ .‬އޭގެ‬ ‫ނުވަތަ ޮ‬

‫ނޭނގޭ‪".‬‬

‫ޕްރެޝަރުކުރަނީ‪".‬‬ ‫ކިޔެވުމާ އެކު ކުދިންގެ ހަށިގަނޑުގެ‬ ‫ތަރުބިއްޔަތާއި ކުޅިވަރުގެ ތަމްރީންތައް މިހާރަށް‬ ‫ގތްތަކެއް އެޑިޔުކޭޝަން‬ ‫ވުރެ ރަނގަޅަށް ހޯދޭނެ ޮ‬

‫ކުދިންގެ ހިތްހަމަޖެހުން‪ ،‬އުފާވެރިކަން‬

‫ސަބަބުން އެހެން އެއްވެސް ކަމަކަށް ނަޒަރެއް‬ ‫ގސް އެ މާހައުލުގައި އުޅޭކަށް‬ ‫ނެތް‪ .‬ބޭރަށް ޮ‬

‫ކޗުން މާ ބުރަކުރަނީ‪ .‬ޕޭރެންޓުން މާ‬ ‫ގެއްލެނީ‪ޯ .‬‬

‫މިނިސްޓްރީ އާއި ސްކޫލްތަކުން ކަނޑައަޅަން‬ ‫ޖެހެ އެވެ‪ .‬ޕީއީ އެއީ ހަމައެކަނި ހަފުތާއަކު‬

‫ދިރާސާތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ކުދިން‬ ‫ކަސްރަތަށް ނުވަތަ ކުޅިވަރަށް ދިއުމުގެ އެއް‬

‫ދެ ގަޑި ފުރާލުން ކަމަށް ނުހަދާ އެއަށް ވުރެ‬ ‫ބޑު ތަރައްގީއެއް ދަރިވަރުންނަށް ލިބޭނެ މަގު‬ ‫ޮ‬

‫މަގުސަދަކީ ރަށްޓެހިންނާ އެކު މަޖާކޮށްލައި‪،‬‬

‫ކށްދޭން ޖެހެ އެވެ‪ .‬ކުޅިވަރުގެ ހުނަރު‬ ‫ފަހި ޮ‬

‫ކށްލުމެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން ކުދިން ތަމްރީން‬ ‫ހިތްއުފާ ޮ‬

‫ތަރައްގީކުރުމަކީ ތައުލީމާ ދުރު ކަމެއް ކަމަށް‬

‫ކުރަން ޖެހޭނީ ކުޅިވަރުން އެ ލިބޭ ހިތްހަމަޖެހުން‬

‫ނުދެކި‪ ،‬އެއީ ގައުމަށާއި ކުދިންގެ ހެދިބޮޑުވުމަށް‬

‫ގތަށެވެ‪ .‬ވާދަވެރި ކުޅިވަރާއި ސްޕޯޓްސް‬ ‫ނުގެއްލޭ ޮ‬

‫ވެސް އޮތް އެޑްވާންޓޭޖެއް ކަމަށް‪ ،‬ބެލެނިވެރިންނާއި‬

‫ސްކޫލްތަކުގައި ރަނގަޅަށް ކުރިއަށް ނުގެންދެވެނީ‬

‫އލް ތަފާތުކުރަން ޖެހެނީ އެހެންވެ އެވެ‪.‬‬ ‫ފޯ ޯ‬

‫ތައުލީމީ ދާއިރާ އިން ވެސް ގަބޫލުކުރަން ޖެހެ‬

‫ދަތިތަކެއް ހުރެގެންނެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރޭގައި‬

‫އެކަން ހުސެން ވެސް ގަބޫލުކުރައްވަ އެވެ‪.‬‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫ސްކޫލްތަކަށް ނުވަންޏާ އެހެން ގޮތެއް ހޯދން‬ ‫ފިޒިކަލް އެޑިޔުކޭޝަނާއި ކުޅިވަރުގެ ބައި‬

‫އެކަށީގެންވާ ތަމްރީން ލިބިފައި ތިބި މީހުން‬

‫އލްގައި ފަސް އަހަރުން‬ ‫ސްޕޯޓްސް ފޯ ޯ‬

‫ނުލިބުން ހިމެނެ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު އެ މައްސަލަ‬ ‫ގތަށް ސިޔާސަތު‬ ‫އަށް ހައްލެއް ގެނެވޭނެ ޮ‬ ‫އތެވެ‪ .‬މިސާލަކަށް‬ ‫ބަދަލުކުރެވެން އެބަ ޮ‬ ‫ކްލަބްތަކާއި އެކަޑަމީތަކުގެ ދައުރު‪ ،‬ކުދިންގެ‬ ‫ފިޒިކަލް އެޑިޔުކޭޝަނާއި ކުޅިވަރުގައި ހިމެނިދާނެ‬ ‫އެވެ‪.‬‬ ‫ސސިއޭޝަންތަކަށް‬ ‫ރާއްޖޭގެ ކުޅިވަރު އެ ޯ‬ ‫ވެސް ގަވާއިދުން ޕްރޮގްރާމް ހިންގަން ދަތިވެ‬ ‫އެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން މިސާލަކަށް ފުޓްބޯޅަ ނަގާ‬ ‫ނަމަ‪ ،‬އެފްއޭއެމުން ކުޑަކުދިންގެ ބައި ދޫކޮށްފައި‬ ‫ވަނީ އެކި ކްލަބްތަކަށެވެ‪ .‬މިހާރު ކުރިއަށް ގެންދާ‬ ‫ލޕްމަންޓް ޕްރޮގްރާމް‬ ‫ކްލަބްތަކުގެ ޔޫތު ޑިވެ ޮ‬ ‫(ވައިޑީޕީ) ގައި ވަކި ފީއެއް ދީގެން ބެލެނިވެރިން‬

‫‪26‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫ބެލެނިވެރިން ދުރުވާން‬ ‫ޖެ ހޭ ހަތް އާދަ‬ ‫ކުދިން ކުޑައިރު މައިންބަފައިން ރީތި ނަމޫނާ ދެއްކުން ވަރަށް‬

‫ބެލެނިވެރިންނަށް ގިނަ ފަހަރަށް ހީވަނީ ކަންތައް މި‬ ‫ކުރެވެނީ ދަރިންނަށް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތަށް ކަމަށެވެ‪ .‬އަދި‬

‫މުހިއްމެވެ‪.‬‬ ‫ނަމަވެސް ބައެއް މީހުން ނޭދެވޭ ކަންތައްތައް ކުރަނީ‬

‫ދަރިންގެ އިހްސާސްތަކަށް މާ ބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ނުދީ‬ ‫ބެލެނިވެރިން ބޭނުންވާ ގޮތްގޮތަށް ކަންތައް ކުރުވަން ކުދިން‬

‫ކުދިންނަށް ފެންނަ ހިސާބުގަ އެވެ‪ .‬އެ ކުދިންނަށް ކުރާނެ‬

‫ލައްވާ އާދަކުރަން މަސައްކަތް ކުރެވެ އެވެ‪.‬‬

‫ނުބައި އަސަރުތަކަށް ވިސްނާ ވެސް ނުލަ އެވެ‪ .‬ކުދިންނަށް‬

‫ބެލެނިވެރިންނަކީ ކުދިންނަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ފެންނަ އަދި‬

‫މަނާ ކަމެއް ނުވަތަ ގޯސް ކަމެއް އެކުދިންގެ ކުރިމަތީގައި‬

‫އެކުދިންގެ ހަޔާތުގެ އެންމެ މުހިއްމު ރޯލް މޮޑެލުންނެވެ‪ .‬ކުދިން‬

‫މައިންބަފައިން ކުރުމުން ދަރިންގެ މިޒާޖަށް ބަދަލުތައް އަންނާނެ‬

‫ކަންތައް ދަސްކުރަން ފަށާ އުމުރުގައި އެކުދިން ދަސްކުރާނީ‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫މައިންބަފައިން ކަންތައް ކުރާ ގޮތް ބަލައިގެންނެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‬

‫ކުދިންނަށް ދައްކަން ނުޖެހޭ‬ ‫ބައެއް އާދަތައް‬

‫އަމަލްތައް ކުރެވޭ ފަހަރު އާދެ އެވެ‪ .‬މިސާލަކަށް‬

‫ޯފނު ފަދަ ތަކެތި މާ ގިނައިން ބޭނުންކުރުން‬

‫ކަންތައްތައް ކަނޑައަޅަ އެވެ‪ .‬ކުޅިވަރުތަކުގައި‬ ‫މިޒަމާނުގައި ގިނަ ބެލެނިވެރިން އަބަދުހެން‬

‫އަމިއްލަ ނަފްސަށް ފާޑުކިއުން‬ ‫ތިމާގެ ސިފަ އާއި ކެރިއަރު އަދި އެނޫން‬ ‫ވެސް ކަންތައްތަކާ މެދު އަމިއްލައަށް ފާޑުކިޔާތަން‬ ‫ކުދިންނަށް ފެނުމުން ނުކުމެދާނެ ނަތީޖާ‬ ‫ގސްވެދާނެ އެވެ‪ .‬އެކަހަލަ ކުދިން އަމިއްލަ‬ ‫ޯ‬ ‫ސިފަޔަށާއި ހާސިލުކުރަން ބޭނުންވާ ކަންތައްތަކަށް‬ ‫ފާޑުކިޔުމުގެ ނަޒަރަކުން ބަލަން ފަށާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ބޑެތި ކަންތައްތައް‬ ‫އެކުދިންނަށް ނުކުރެވޭ ވަރުގެ ޮ‬ ‫ކުރަން ބޭނުންވާނެ އެވެ‪ .‬އަދި އެގޮތަށް‬ ‫ނުކުރެވިއްޖެ ނަމަ މާޔޫސްކަމާއި ނަފްސާނީ‬ ‫މައްސަލަތައް ދިމާވުން އެކަށީގެންވެ އެވެ‪ .‬އެފަދަ‬ ‫ކުދިންގެ ކެއުމުގެ އާދައަށް ބަދަލު އައުމަކީ ވެސް‬ ‫ވެދާނެ ކަމެކެވެ‪.‬‬

‫ވަކި ޖިންސެއްގެ ކުއްޖަކަށް ވުމުން ނުކުރެވޭނެ‬ ‫ބައިވެރިވެވޭނީ ހަމައެކަނި ފިރިހެން ކުދިންނަށް‬

‫ކމްޕިއުޓަރު ތެރެއަށް ވަދެ‬ ‫ތިބެނީ ފޯނު ނުވަތަ ޮ‬

‫ކަމަށް ނިންމަފާނެ އެވެ‪ .‬ނުވަތަ ގިނައިން ރޯނީ‬

‫އެވެ‪ .‬ކުދިން ކުރިމަތީގައި ތިބެގެން ވާހަކަ‬

‫އަންހެންކުދިން ކަމަށް ބަލާފާނެ އެވެ‪ .‬މިފަދަ‬

‫ދެއްކުމާއި މެސެޖްކުރުން‪ ،‬އީމެއިލް ކުރުން ފަދަ‬

‫އާދަތަކުން ކުދިންގެ އިޖްތިމާއީ ދިރިއުޅުމަށް‬

‫ކަންތައްތަކުގައި އެތައް ގަޑިއިރެއް ހޭދަކޮށްލަ އެވެ‪.‬‬

‫ނޭދެވޭ އަސަރު ކުރެ އެވެ‪ .‬ޚާއްސަކޮށް އެކުދިން‬

‫މި މަންޒަރު ދަރިންނަށް ފެންނަންޏާ މައިންބަފައިން‬

‫ކުރިއަރައިގެން ދާން ޖެހޭ އުމުރުގަ އެވެ‪.‬‬

‫ފނު ހިފައިގެން އުޅެން‬ ‫އުޅޭ ގޮތަށް އަބަދު ޯ‬ ‫ބޭނުންވާނެ އެވެ‪ .‬އަދި ވަރަށް ޅައިރުއްސުރެ‬

‫ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުން‬

‫ފނާއި ޓެބްލެޓް ފަދަ އެއްޗެހި ބޭނުންވެގެން‬ ‫ޯ‬ ‫އުޅެގަންނާނެ އެވެ‪ .‬އެފަދަ އާދަތަކުން ކުދިންގެ‬ ‫ކިޔެވުމަށް ނޭދެވޭ އަސަރުކުރުން ވަރަށް ގާތެވެ‪.‬‬

‫ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުމާއި ހަށިގަނޑަށް‬ ‫ގެއްލުން ހުރި ކާނާ ބޭނުންކުރުން ފަދަ އާދަތައް‬ ‫މައިންބަފައިންގެ ކިބާގައި ހުރި ނަމަ ކުދިންނަށް‬

‫ޖިންސުގެ ތަފާތުކުރުން‬

‫އެކަން ދަސްވެ އެވެ‪ .‬ބައެއް ކުދިން ވަރަށް‬ ‫ކުޑައިރު ވެސް ނުބައި އާދަތައް‪ ،‬މައިންބަފައިންގެ‬

‫ދެ ޖިންސްގެ ކުދިންނާ މެދު ތަފާތުކޮށް‬

‫ހދައިގަނެ އެވެ‪ .‬އަޖުމަ ބަލައިލުމުގެ‬ ‫ކައިރިން ޯ‬

‫‪28‬‬

‫ގތުން ނަމަވެސް ކުރަން ފަށަ އެވެ‪ .‬ޅަ‬ ‫ޮ‬

‫ކުރިމަތީގައި ތިމާގެ ދަރިއަށް މަލާމާތްކޮށް‬

‫އުމުރުގައި މިފަދަ އާދައެއް ކުދިންގެ ކިބާގައި‬

‫ގތަށް ވާހަކަ ދެއްކުމުން ކުއްޖާގެ‬ ‫ލަދުގަންނަ ޮ‬

‫ބޑުވާ އިރު ހުންނާނީ‬ ‫ހަރުލައިފި ނަމަ ކުއްޖާ ޮ‬

‫ހިތްވަރު އެލެ އެވެ‪ .‬އަދި ނަފްސާނީ ގޮތުން‬

‫ސިއްހީ މައްސަލަތަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިފަ އެވެ‪.‬‬

‫ނުރަނގަޅު އަސަރުތަކެއް ކުރެ އެވެ‪.‬‬

‫މާ ޮބޑަށް ވާދަވެރިކަމުގައި‬

‫ޒުވާބުކުރުން‬

‫އަނިޔާކުރުން‬ ‫ކުދިންނަށް އަނިޔާ ކުރުމަކީ ވެސް ބައެއް‬ ‫ބެލެނިވެރިންގެ އާދައެކެވެ‪ .‬ކުއްޖަކަށް ކިތަންމެ‬ ‫ގސް ކަމެއް ކުރެވުނަސް އެ ކުއްޖެއްގެ‬ ‫ކުޑަ ޯ‬ ‫ގައިގައި ޖަހާފާނެ އެވެ‪ .‬އަނިޔާ ލިބޭ ކުދިންނަށް‬ ‫ބޑެތި މައްސަލަތައް ދިމާވެ‬ ‫ނަފްސާނީ ވަރަށް ޮ‬

‫ހދާ ކާމިޔާބީތަކާ އަޅާބަލަން‬ ‫އެހެން ކުދިން ޯ‬

‫ކުއްޖާ ހުންނަ ތަންތަނުގައި އެހެން މީހުންނާ‬

‫މައިންބަފައިން ކުރާ މަސައްކަތް ވަރަށް ގޯހެވެ‪.‬‬

‫ކށް ހަދާ މައިންބަފައިން ވެސް އުޅެ އެވެ‪.‬‬ ‫ޒުވާބު ޮ‬

‫އެވެ‪ .‬ރުޅިގަދަވުމެވެ‪ .‬ހަރުކަށިވުމެވެ‪ .‬އެހެން‬

‫ބައެއް ކުދިންގެ ތައުލީމީ ނަތީޖާ ތަންކޮޅެއް‬

‫ފޯނުން ނަމަވެސް ނުވަތަ ގޭތެރޭގައި އާއިލާގެ‬

‫ލބި ނުއުފެދުމެވެ‪ .‬މިއީ‬ ‫ކުދިންނާ ދޭތެރޭ ހިތުގައި ޯ‬

‫ދަށްވެދާނެ އެވެ‪ .‬އެ ހާލަތުގައި އެ ވާހަކަ އެހެން‬

‫މީހުންނާ ނަމަވެސް ކުއްޖާއަށް އިވޭ ގޮތަށް‬

‫ބޑަށް ވިސްނަން ޖެހޭނެ‬ ‫މައިންބަފައިން އެންމެ ޮ‬

‫އެކުދިންގެ ކައިރީގައި ދައްކައިފި ނަމަ ދަރިފުޅަށް‬

‫ޒުވާބުކުރާ ނަމަ އެކަން ކުއްޖާ ދަސްކޮށްފާނެ‬

‫މައްސަލަ އެވެ‪ .‬މައިންބަފައިންގެ އަމަލްތައް ހުންނަ‬

‫މަލާމާތާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިދާނެ އެވެ‪ .‬އެފަދަ‬

‫އެވެ‪ .‬އެކުދިންގެ އެކުވެރިންނާ ޒުވާބުކުރަން‬

‫ގޮތުން ދަރިންގެ ހިތުގައި އެހެން މީހުންނާ ދޭތެރޭ‬

‫ގތަށް ވާހަކަ ދެއްކުމުން‬ ‫މައިންބަފައިން ހީކުރަނީ އެ ޮ‬

‫ފަށާނެ އެވެ‪ .‬އަބަދު މީހުންނާ ޒުވާބުކޮށް ހަދާ‬

‫އެއްވެސް އަސަރެއް ނުއުފެދުމަށް ވުރެ ދެރަ‬

‫ދެން އަންނަ އިމްތިހާނެއްގައި ދަރިފުޅުގެ ރިޕޯޓް‬

‫މައިންބަފައިންގެ ދަރިން ހަރުކަށި‪ ،‬ރުޅިގަދަ އަދި‬

‫ހާލަތެއް ނާންނާނެ އެވެ‪.‬‬

‫ރަނގަޅުވެދާނެ ކަމަށެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ހަގީގަތަކީ‬

‫މީހުންނާ ދިމާލަށް ހިތަށްއެރި އެއްޗެއް ބުނެލަން‬

‫އެއެއް ނޫނެވެ‪ .‬އެހެން މީހުން ނުވަތަ ކުދިންގެ‬

‫ފަހެއް ނުޖެހޭނެ އެވެ‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫ހެޔޮ ގޮތުގައި ޗުއްޓީ ހޭދަކުރުން‬ ‫ހުސެން ސައީދު‬

‫ޗުއްޓީ ހޭދަކުރަން އެކި މީހުން އެކި ގޮތް‬ ‫އިޚުތިޔާރު ކުރެއެވެ‪ .‬ބައެއް މީހުން ޗުއްޓީ‬

‫ރގްރާމް ކޮށްލަން ޖެހޭނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ޕު ޮ‬ ‫ކންމެ ތާކު ހުރެ ޗުއްޓީ ހޭދަކުރިކަމުގައި‬ ‫ޮ‬

‫ހޭދަކުރުމަށް ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދެ އެވެ‪ .‬އަނެއް‬

‫ގތުގައި ޗުއްޓީއެއް ހޭދަކުރާ ނަމަ‬ ‫ވިއަސް ހެޔޮ ޮ‬

‫ބައި މީހުން ރާއްޖޭގެ އެކި ރަށްރަށަށް ދެ އެވެ‪.‬‬

‫ކށް އެމީހަކު ކުރާ މަސައްކަތަކާ ދުރުހެލިވާން‬ ‫އާދަ ޮ‬

‫ދުރުގައި ހޭދަކުރާ ދުވަސްތަކަށް ޗުއްޓީއޭ ކިޔަ‬

‫އަދި ބައެއް މީހުން ރަށުގައި ޢާއިލާއާ އެކު‬

‫ޖެހޭނެ އެވެ‪ .‬އެއީ އަހަރުގެ ގިނަ ދުވަސްތަކުގައި‬

‫ކންމެ މަޚުލޫގަކަށް ވެސް‬ ‫އެވެ‪ .‬ޗުއްޓީ އަކީ ޮ‬

‫ގޭގައި ތިބެ ވެސް ޗުއްޓީ ހޭދަކުރެ އެވެ‪ .‬މިއިން‬

‫އެއް މަސައްކަތެއް ކުރުމުގެ ސަބަބުން ލިބިފައިވާ‬

‫މަސައްކަތުގައި އުޅުމަށް ފަހު އެމަސައްކަތާ‬

‫ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ‪ .‬އޭގެ ބޭނުމަކީ‬

‫ގތަކީ ކޮބައިކަން‬ ‫އެމީހަކަށް އެންމެ ރަނގަޅު ޮ‬

‫ވަރުބަލިކަން ފިލާނީ އޭރުން ކަމަށް ވާތީ‬

‫އެކުރާ ކަމެއްގެ ސަބަބުން ހަށިގަނޑަށް ލިބޭ‬

‫ކަނޑައަޅާނީ އެމީހަކު އަމިއްލައަށެވެ‪ .‬ޗުއްޓީ‬

‫އެވެ‪ .‬އެމަސައްކަތަކީ ހަށިގަނޑަށް ބުރަ ބަރު‬

‫ލޑުކަމާއި ނަފުސަށް ލިބޭ އުދާސްކަން ނުވަތަ‬ ‫ޮ‬

‫ހޭދަކުރުމަށް ވަކި ކަންތައްތަކެއް ރޭވުމުގައި‬

‫މަސައްކަތެއް ނަމަ ޗުއްޓީ ތެރޭ އަރާމުކުރުމުގައި‬

‫ސްޓްރެސް ފިލުވައިލުމެވެ‪ .‬ހެޔޮ ގޮތުގައި ޗުއްޓީ‬

‫ޗުއްޓީގެ މަގުސަދު ނުގެއްލޭ ގޮތަށް ރޭވުމަކީ‬

‫ގިނަ ވަގުތު ހޭދަކުރަން ވާނެ އެވެ‪ .‬މިސާލަކަށް‬

‫ހޭދަކުރުމަކީ މިދެންނެވި ބޭނުން ނުވަތަ މަޤުޞަދު‬

‫ވަރަށް ބުއްދިވެރި ކަމެކެވެ‪ .‬ކުރާނެ ކަމަކާއި ދާނެ‬

‫ގތުން ހަށްޓަށް ބުރަ މަސައްކަތް ކުރާ‬ ‫ޖިސްމާނީ ޮ‬

‫ޙާޞިލުވާނޭހެން ޗުއްޓީ ހޭދަކުރުމެވެ‪.‬‬

‫މަންޒިލެއްގެ ތަސައްވަރު ވަރަށް ފުރިހަމަޔަށް‬

‫މީހަކު ޗުއްޓީގައި މަހަށް ދިޔުމަކީ ޗުއްޓީއަކަށް‬

‫‪30‬‬

‫ބައެއް ތަޖުރިބާކާރުން‬ ‫ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި‬ ‫ދަރިވަރުންނަށް ދިގު‬ ‫ޗުއްޓީއެއް ލިބުމަކީ އެކުދިންގެ‬ ‫ސިކުނޑި އަރާމްކުރުމަށް‬ ‫ލިބޭ ރަނުގެ ފުރުސަތެކެވެ‪.‬‬ ‫ވަރަށް މުހިންމެވެ‪ .‬މި ހުރިހާ ކަމެއްގެ ތެރޭގައި‬ ‫ވެސް ވީ ވަރަކުން މައިން ބަފައިންނާއި‬ ‫ފރުކޮށްދިނުމާއި ދީނީ‬ ‫މުޖުތަމައަށް އެހީތެރިކަން ޯ‬ ‫ވާޖިބުތައް ބަރާބަރަށް އަދާކުރަން ސަމާލުކަން ދޭން‬ ‫ވާނެ އެވެ‪ .‬މި ކަންތައްތައް ކުރުމަށް ތާވަލެއް‬ ‫އެކުލަވާލުން ވަރަށް މުހިމެއްވެ‪.‬‬ ‫ގތުގައި ޗުއްޓީއެއް ހޭދަކުރެވިއްޖެ‬ ‫ހެޔޮ ޮ‬ ‫ނަމަ އެމީހަކަށް އަމިއްލައަށް ވެސް އެކަން‬ ‫އިޙުސާސްކުރެވޭނެ އެވެ‪ .‬މީހާގެ ހަށިގަނޑަށާއި‬ ‫ސިކުނޑިއަށް ހަމަޖެހުން ލިބިފައި ވާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ގތެއް އެކުލެވޭނެއެވެ‪.‬‬ ‫އުޅުމާއި މިޒާޖުގައި އުފާވެރި ޮ‬ ‫އެނބުރި މަސައްކަތުގެ މައިދާނަށް ނުކުތުމުގެ ރޫޙު‬ ‫ހުންނާނެއެވެ‪.‬‬ ‫ބޑު ޗުއްޓީ އަކީ ތައުލީމީ ދާއިރާގެ ގިނަ‬ ‫ޮ‬ ‫މުވައްޒަފުންތަކަކަށް ވެސް ހުސް ވަގުތު ހޭދަކުރަން‬

‫ރ ސްކޫލް ބެލެނިވެރިން ދަރިންނާ އެކު‪ :‬ބޮޑު‬ ‫ގަ ޮލޅު މަދަރުސާގެ ޕް ީ‬ ‫ނށް ހިތްހަމަޖެހުން ގެނެސްދޭން ޖެހޭނެ‬ ‫ޗުއްޓީގައި ދަރިވަރުން ަ‬

‫ލިބޭ ފުރުސަތެކެވެ‪ .‬ބައެއް ތަޖުރިބާކާރުން‬ ‫ގތުގައި މަސައްކަތުގެ މާހައުލުގައި‬ ‫ވިދާޅުވާ ޮ‬ ‫މުވައްޒަފުންނަށް ޗުއްޓީ ދިނުމުގެ ނަތީޖާއަކަށް‬ ‫ވެގެންދާނީ އެ މުވައްޒަފުންގެ މަސައްކަތުގެ‬

‫ވާނެ ހެއްޔެވެ؟ ނުވާނެ އެހެންނޫންތޯ އެވެ؟‬ ‫އފީސް މޭޒު ދޮށުގައި‬ ‫ގިނަ ވަގުތު ޮ‬

‫ކންމެ މީހަކީ ރަށުން ބޭރަށް ނުވަތަ‬ ‫ޮ‬ ‫ޤައުމުން ބޭރަށް ދެވޭނެ މީހެއް ނޫނެވެ‪ .‬އެކުވެރި‬

‫އިށީނދެގެން މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނާއި‬

‫ރަޙުމަތްތެރިންނާއި ޢާއިލީ މެންބަރުންނާ އެކު‬

‫ކިޔަވާކުދިންނަކީ ސިކުނޑީގެ ވަރަށް ބުރަ‬

‫ކުޅިވަރާއި މަޖަލުގައި ހޭދަކުރެވޭ ވަގުތު ގިނަ‬

‫މަސައްކަތްތަކެއް ކުރާ ބައެއްކަން ކަށަވަރެވެ‪.‬‬

‫ގތުން ކުރެވިދާނެ ވަރަށް ރަނގަޅު‬ ‫ކުރުމަކީ މި ޮ‬

‫މިފަދަ މީހުން ޗުއްޓީ ހޭދަކުރުމުގައި‬

‫ކަމެކެވެ‪ .‬ދަތުރު ދިއުމާއި އެކުވެރިންނާ އެކު‬

‫ސިކުނޑިއަށް އަރާމު ލިބޭ ފަދަ ކަންތައްކުރުން‬

‫ކުޅެން ދިއުމަކީ ވެސް ސިކުނޑީގެ ބުރަކަން‬

‫ވަރަށް މުހިންމެވެ‪ .‬ބައެއް ތަޖުރިބާކާރުން‬

‫ފިލުވާލާ ސިކުނޑިއަށް ވަރަށް ލުއިކަން ގެނެސްދޭ‬

‫ގތުގައި ތައުލީމީ ގޮތުން ބަލާ ނަމަ‬ ‫ވިދާޅުވާ ޮ‬

‫ކަންކަމެވެ‪.‬‬

‫ދަރިވަރުންނަށް އެންމެ ރަނގަޅު ޗުއްޓީއެއް‬

‫ބައެއް ތަޖުރިބާކާރުން ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި‬

‫ލިބިގެންދާނީ އެހެން ސަގާފަތެއް ތަޖުރިބާކޮށް‪،‬‬

‫ދަރިވަރުންނަށް ދިގު ޗުއްޓީއެއް ލިބުމަކީ‬

‫(ވެލިޔުއަބަލް ލެންގުއޭޖް‪ )،‬އެއް ހާސިލްވެ‪،‬‬

‫އެކުދިންގެ ސިކުނޑި އަރާމްކުރުމަށް ލިބޭ ރަނުގެ‬

‫ގތުން ކަންތައްތައް ދެނެގަނިވި‪ ،‬ސޯޝަލް‬ ‫ތާރީޚީ ޮ‬

‫ފުރުސަތެކެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން އެކުދިންނަށް ހެޔޮ‬

‫ސްކިލްސް އިތުރުވުމުން ކަމަށެވެ‪.‬‬

‫ގތެއް ހޯދައިދިނުން‬ ‫ގޮތުގައި ޗުއްޓީ ހޭދަކުރެވޭނެ ޮ‬

‫ރޭޓް އިތުރުވެ‪ ،‬ފެންވަރު ރަނގަޅުވުމެވެ‪.‬‬ ‫އެހެންކަމުން ތައުލީމީ އާ އަހަރަކަށް ކުރިމަތިލާ‬ ‫އިރު‪ ،‬ޓީޗަރުންނާއި ތައުލީމީ ދާއިރާގެ އެހެން‬ ‫ފަރާތްތަކުން ވެސް ހެޔޮ ގޮތުގައި ޗުއްޓީ‬ ‫ހޭދަކުރުން ވަރަށް މުހިންމެވެ‪.‬‬

‫އެޑިޓަރުގެ ނޯޓު‬ ‫ހުސެން ސައީދަކީ އިސްކަންދަރު ސްކޫލްގެ‬ ‫ޕްރިންސިޕަލެވެ‪ .‬އޭނާ ވަނީ ތައުލީމީ ދާއިރާގައި‬ ‫ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ހޭދަކުރައްވައި‪ ،‬އެހެން ބައެއް‬ ‫ސްކޫލްތައް ހިންގެވުމުގެ އެންމެ މަތީ ޒިންމާ‬ ‫ވެސް އުފުއްލަވައިފަ އެވެ‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫އެންމެ މުހިން ީމ‬ ‫ބަސް އެނގުން‬ ‫ނުރަސްމީ ގޮތުން އެއްކުރެވިފައިވާ ބައެއް‬ ‫މަޢުލޫމާތުތަކަށް ބަލާއިރު ރާއްޖޭގެ‬ ‫ބައެއް ސްކޫލުތަކުގައި ކިޔަވައިދޭ‬ ‫ޓީޗަރުންގެ ‪ 70‬ޕަސަންޓާ ގާތަށް ތިބީ‬ ‫އިނގިރޭސި މާއްދާއިން އެކަށީގެންވާ‬ ‫ފާހެއް ނެތް ޓީޗަރުންނެވެ‪.‬‬

‫ހަސަން މުހައްމަދު‬ ‫ބަހަކީ އިންސާނުން އެކެއްގެ ހިތުގައި‬

‫ބަހަކީ އެމީހެއްގެ މާދަރީ ބަހެވެ‪ .‬މިގޮތުން ދިވެހި‬

‫ބޑަށް ބަރޯސާވެފައިވާ‬ ‫ތަޢުލީމަށް ވަރަށް ޮ‬

‫ދެމަފިރިއަކަށް ލިބޭ ދަރިފުޅަށް ފުރަތަމަ ދަސްވާ‬

‫ގައުމަކަށް ވާހިނދު ބޭރު ބަހެއް އުނގެނި‬

‫ބަހަކީ ދިވެހި ބަސް ކަމަށް ވާ ނަމަ އެކުއްޖާގެ‬

‫ދަސްކުރުމަކީ މަޖްބޫރު ކަމަކަށް ވެއެވެ‪.‬‬

‫މާދަރީބަހަކަށް ވާނީ ދިވެހި ބަހެވެ‪ .‬މިއާ ޚިލާފަށް‬

‫ކށް ދިވެހި އިގްތިސާދުގެ މައި ތަނބަކީ‬ ‫ޚާއްސަ ޮ‬

‫އުފެދޭ ޝުޢޫރުތައް ލިޔުމުންނާއި އަނގަ ބަހުން‬

‫ދެވަނަ ބަހަކީ މާދަރީ ބަހުގެ ފަހުން ދަސްކުރާ‬

‫ފަތުރުވެރިކަމަށް ވުމާއި ގިނަ ދާއިރާތަކުން މަތީ‬

‫އަނެކާއާ ޙިއްސާ ކުރުމަށާއި ކަންކަމުގެ އިރުޝާދު‬

‫ބަހެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން ދެވަނަ ބަހަކީ އުނގެނުމުގެ‬

‫ތަޢުލީމު ޙާޞިލުކުރަން ރާއްޖޭން ބޭރަށް ދާން‬

‫ދިނުމަށާއި އިރުޝާދު ލިބިގަތުމަށާއި އިންސާނާ‬

‫ތެރެއިން ދަސްކުރާ ބަހެކެވެ‪.‬‬

‫މަޖްބޫރުވެފައިވާތީ މިތަފާތު މިގޮތަށް އޮނަނީ އެވެ‪.‬‬

‫ކށް‪ ،‬އެއް ޙާލަތުން އަނެއް ޙާލަތަށް‬ ‫ދުނިޔެ ދަސް ޮ‬

‫ފަހުގެ ދިރާސާތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި‬

‫ރާއްޖޭގެ ތަޢުލީމީ ނިޒާމަށް ބަލާއިރު‪،‬‬

‫ބަދަލުވުމަށް‪ ،‬އިޖުތިމާޢީ އުޞޫލުތައް ތަބާވާ‬

‫އުނގަންނައިދޭ އިރު އެބައެއްގެ މާދަރީ ބަހުން‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްމީ ތައުލީމީ ނިޒާމުގައި އެހެން‬

‫ގތެއްގެ މަތިން އިންސާނާގެ އަޑު އުފައްދާ‬ ‫ޮ‬

‫އުނގަންނައިދޭ ކަމުގައިވާ ނަމަ އެ އުނގަންނައިދޭ‬

‫ގައުމެއްގެ މުގައްރަރަކަށް ކިޔަވައިދެމުން އަންނަތާ‬

‫ނިޒާމުން ފާޅުކުރަން ގުދުރަތުން ދެއްވާފައިވާ ވަކި‬

‫ކށްދޭން ފަސޭހަވެއެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫އެއްޗެއް ދޭހަ ޮ‬

‫‪ 50‬ހަކަށް އަހަރަށް ވުރެ ވެސް ގިނަ ވެއްޖެއެވެ‪.‬‬

‫ކަހަލަ މާނަވީ އަޑުތަކެކެވެ‪ .‬އިންސާނާ ދުނިޔެއަށް‬

‫ދަރިވަރުންނަށް އެނގޭ މިންވަރު އިތުރެވެއެވެ‪.‬‬

‫އެހެންކަމުން ދިވެހިންގެ މާދަރީ ބަހާ އެއްވަރަށް‬

‫އައިއްސުރެ އޭނާ އާއި ބަހާ ވަނީ ގުޅިލާމެހިފަ‬

‫މި ސަބަބުތަކަށްޓަކައި‪ ،‬ދުނިޔޭގެ ކުރިއަރާފައިވާ‬

‫ބޑަށް އިނގިރޭސި ބަހަށް‬ ‫ނުވަތަ އެއަށް ވުރެ ޮ‬

‫އެވެ‪ .‬އިންސާނާގެ އެންމެ ޅަފަތުގައި ވެސް ބަސް‬

‫ގިނަ ގައުމުތަކުން ކިޔަވައިދިނުމުގައި ބޭނުންކުރަނީ‬

‫ސަމާލުކަންދޭން ޖެހޭ މިންވަރު ބޮޑެވެ‪ .‬މިއީ‬

‫އަށަގަތުމުގެ ގާބިލްކަން ހުންނަކަމަށް ބަހުގެ‬

‫އެ ގައުމުތަކުގެ މާދަރީ ބަހެވެ‪ .‬ނަމަވެސް‬

‫އެހެން ޤައުމުތަކާއި ރާއްޖޭގެ ތައުލީމީ ނިޒާމް‬

‫މާހިރުން ބުނެ އެވެ‪.‬‬

‫ދިވެހިރާއްޖެއަށް ބަލާއިރު އެކަން ވަރަށް ބޮޑަށް‬

‫ބޑު ސަބަބެކެވެ‪.‬‬ ‫ތަފާތުވާ ޮ‬

‫ކންމެ މީހަކަށް ވެސް ފުރަތަމަ ދަސްވާ‬ ‫ޮ‬

‫ތަފާތެވެ‪ .‬ރާއްޖެއަކީ ބޭރުގެ އުފެއްދުންތަކަށާއި‬

‫ރާއްޖޭގައި ދެތިން މާއްދާ ފިޔަވައި އެހެން‬

‫‪32‬‬

‫ޓީޗަރުންނަށް އެ ދެ ބަސް ރަނގަޅަށް އެނގެނީ‬

‫ފަރިތަކަމާ އެކު މުއާމަލާތުކުރަން އެނގިގެންނެވެ‪.‬‬

‫ބަހުންނެވެ‪ .‬ރާއްޖޭގެ ސްކޫލްތަކުގައި އިނިރޭސި‬

‫ތ ބަލަން މިހާތަނަށް ދިރާސާއެއް‬ ‫ކިހާ މިންވަރަކަށް ޯ‬

‫ހަމަ އެހެންމެ ދަރިވަރުންނަށް ވެސް އެއްޗެއް‬

‫ހުރިހާ މާއްދާއެއް ކިޔަވައިދެނީ އިނގިރޭސި‬ ‫ބަހާއި ދިވެހި ބަހަށް ސަމާލުކަން ދޭ މިންވަރާ‬

‫ހަދާފައެއް ނުވެ އެވެ‪ .‬ނުރަސްމީ ގޮތުން‬

‫ރަނގަޅަށް މޭރުންވާނީ އިނގިރޭސި ބަހަށާއި‬

‫މެދު ދިރާސާއެއް ހަދާފައި އަދި އެފަދަ‬

‫އެއްކުރެވިފައިވާ ބައެއް މަޢުލޫމާތުތަކަށް ބަލާއިރު‬

‫ދިވެހި ބަހަށް ފަރިތަވެފައިވާ މިންވަރަކުންނެވެ‪.‬‬

‫ރާއްޖޭގެ ބައެއް ސްކޫލުތަކުގައި ކިޔަވައިދޭ‬

‫ދަރިވަރުން ދެ ބަހަށް ދޫފަސޭހަވުމުން އެކަކު‬

‫ގތުގައި ރާއްޖޭގައި‬ ‫އަޅުގަނޑަށް ޤަބޫލުކުރެވޭ ޮ‬

‫ޓީޗަރުންގެ ‪ 70‬ޕަސަންޓާ ގާތަށް ތިބީ އިނގިރޭސި‬

‫އަނެކަކާ މުއާމަލާތް ކުރަން ވެސް ނުހަނު‬

‫ދިރާސާއެއްގެ މުހިންމުކަން ބޮޑެވެ‪.‬‬ ‫ކންމެ ޓީޗަރެއްގެ އަތުގައި ހަމައެކަނި‬ ‫ކިޔަވައިދޭ ޮ‬

‫މާއްދާއިން އެކަށީގެންވާ ފާހެއް ނެތް ޓީޗަރުންނެވެ‪.‬‬

‫ފަސޭހަވެ އެވެ‪ .‬ޓެސްޓު ޕޭޕަރަށް ޖަވާބުދޭން‬

‫އތުމަކުން ތަޢުލީމީ‬ ‫ޑިޕްލޮމާ‪ ،‬ނުވަތަ ޑިގްރީއެއް ޮ‬

‫ކށް ރާއްޖޭގައި ދެތިން މާއްދާއެއް‬ ‫ވަކިން ޚާއްސަ ޮ‬

‫ނަގާ ވަގުތު ސަލާމަތްވާނެ އެވެ‪ .‬ކަން މިހެން‬

‫ޔ ބަދަލެއް ނާންނާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ނިޒާމަށް ހެ ޮ‬

‫ފިޔަވައި އެހެން މާއްދާތައް ކިޔަވައިދެނީ‬

‫އތުމުން އިނގިރޭސި ބަހަށާއި ދިވެހި ބަހަށް ވެސް‬ ‫ޮ‬

‫ކިޔަވައިދިނުމަކީ ވެސް އަސާސީ މިންގަނޑެއް‬

‫އިނގިރޭސި ބަހުން ކަމަށް ވުމުން ދިވެހި‪،‬‬

‫ސަމާލުކަން ދީގެން ދެ ބަހަށް މޮޅުވުމަށްޓަކައި‬

‫އންނަން ޖެހޭނެ ކަމެކެވެ‪ .‬ޑިޕްލޮމާ‬ ‫ކަނޑައެޅިފައި ޮ‬

‫އިސްލާމް ނޫން މާއްދާތައް ކިޔަވައިދޭ ޓީޗަރުންނަށް‬

‫މަސައްކަތްކުރަން ޖެހެ އެވެ‪.‬‬

‫ހަދާފައިވާ ޓީޗަރަކަށް ޑިގްރީ ހަދަން ނުސީދާކޮށް‬

‫އިނގިރޭސި ބަސް ރަނގަޅަށް އެނގޭތޯ ބަލަން‬

‫ކލިފިކޭޝަނެއް‬ ‫ބާރުއެޅުމަށް ވުރެ ބަހުގެ އިތުރު ޮ‬

‫ދިރާސާއެއް ހެދުން މުހިންމެވެ‪.‬‬

‫ހދަން ޓީޗަރުންނަށް ހިތްވަރުދިނުމަކީ‬ ‫ޯ‬

‫އެޑިޓަރުގެ ނޯޓު‬

‫އިނގިރޭސި މާއްދާއެއް ނުވަތަ ދިވެހި‬

‫ހދޭނެ އިތުރު ކުރިއެރުމެއް ކަމަށް‬ ‫ކިޔަވަދިނުމުގައި ޯ‬

‫މާއްދާއެއް ނަމަވެސް ދަރިވަރުންނަށް އޮޅުންފިލާ‬

‫ހަސަން މުހައްމަދަކީ ޖަމާލުއްދީން ސްކޫލްގެ ޕްރިންސިޕަލެވެ‪.‬‬

‫ދެކެމެވެ‪.‬‬

‫ވަރަށް ފިލާވަޅު ބުނެދެވޭނީ ޓީޗަރުންނަށް ވެސް‬

‫އޭނާ އަކީ ރާއްޖޭގައި މިވަގުތު ހުންނެވި އެންމެ ތަޖުރިބާކާރު‬

‫ރަނގަޅަށް ބަސް އެނގިގެންނެވެ‪ .‬އަދި އެބަހަކުން‬

‫އެއް ޕްރިންސިޕަލް ވެސް މެ އެވެ‪.‬‬

‫އިނގިރޭސި ބަހާއި ދިވެހި ބަސް ކިޔަވައިދޭ‬

‫‪33‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫ނާކާމިޔާބުވުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫން‪،‬‬ ‫ދެން ހަދާނެ ގޮތް ދަސްކޮށްދީ!‬

‫‪34‬‬

‫ކަމެއްގައި ނާކާމިޔާބުވުން ނުވަތަ މަޔޫސްވާން ޖެހުމަކީ ކުދިންނަށް ލިބޭ‬ ‫ދެރައެއް ކަމަށް ދެކެންޏާ ތިޔައީ ކުށް ހީއެކެވެ‪ .‬އެފަދަ ކަންކަމަކީ ހަގީގަތުގައި‬ ‫ކުދިންނަށް ބޭނުންތެރި ތަޖުރިބާތަކެކެވެ‪ .‬ކާމިޔާބީ ހޯދަން ބޭނުންވާ ސިފަތައް‬ ‫ކުދިންގެ ކިބައިގައި އަށަގަންނާނީ ނާކާމިޔާބީއާ ކުރިމަތިލާން ދަސްކޮށްގެންނެވެ‪.‬‬

‫ކަމެއް ހާސިލްނުވާ‬ ‫ދަނޑިވަޅުތަކަށް‬

‫އޭގެ ތެރޭގައި‪ ،‬ކަމެއް ދިމާވީމާ ދެން ހަދާނެ ގޮތް އެނގުމާއި‪ ،‬ޖަޒުބާތުތަކުން‬

‫ކުއްޖާ ތައްޔާރުކުރަން‬

‫މަސައްކަތްކުރުމުގެ ގާބިލްކަން ފަދަ ސިފަތައް ހިމެނެ އެވެ‪.‬‬

‫އިސްކަން ދޭށެވެ‪.‬‬

‫އަރައިގަތުމާއި އުފެއްދުންތެރި ވިސްނުން އަދި އެހެން ކުދިންނާ ގުޅިގެން‬

‫‪ .1‬ކުއްޖާ އަށް މަގުދައްކައިދީ‬ ‫ދަރިފުޅަށް ކަމެއް ދިމާވާ ކޮންމެ ފަހަރަކު އޭނާ ގާތުގައި ނުހުރެވިދާނެ އެވެ‪ .‬އެހެންވީމާ އެފަދަ ކަންކަން އަމިއްލަ އަށް މެނޭޖުކުރާނެ ގޮތް‬ ‫ދަސްކޮށްދޭށެވެ‪ .‬ފުރަތަމަ ކަމަކީ އެކަމުން އޭނާ އަށް ކުރެވުނީ ކޮން ކަހަލަ އިހުސާސެއްތޯ އަހައި އޮޅުންފިލުވުމެވެ‪ .‬ދެވަނަ ކަމަކީ‪ ،‬ދެން ފަހަރަކުން އެކަމެއް‬ ‫ރަނގަޅުކުރަން ހަދާނީ ކިހިނެއްތޯ ކުއްޖާއާ ސުވާލުކުރުމެވެ‪ .‬ހޯދިދާނެ ހައްލުތައް ވީހާ ވެސް ގިނަކުރުވުން މުހިއްމެވެ‪ .‬މައިންބަފައިން ނުވަތަ ބެލެނިވެރިން‬ ‫އެކި ކަހަލަ ޚިޔާލުތައް ދިނުމުގެ ބަދަލުގައި‪ ،‬ކުއްޖާގެ އަމިއްލަ ސިކުނޑިން ވިސްނައިގެން ކަންތައްތަކެއް ހުށަހަޅަން ޖާގަ ދޭށެވެ‪.‬‬

‫‪ .2‬މާ ގިނައިން ތައުރީފް ނުކުރޭ‬ ‫ހައްދުފަހަނައަޅާދާ ވަރަށް ތައުރީފް ކުރަންޏާ ކުއްޖާ ކޮންމެ ކަމެއް ވެސް ކުރާނީ އެހެން މީހުން ރުއްސުމަށެވެ‪ .‬އޭރުން‪ ،‬އޭނާގެ އަގު ވަޒަންކުރާ‬ ‫ކަމުގެ އިހުސާސް ކުރެވޭނީ ތައުރީފްގެ ބަސްތައް އަޑުއިވޭ ނަމަ އެކަންޏެވެ‪ .‬އަމިއްލަ ނަފްސަށް އިތުބާރު ލިބެނީ ތާއަބަދު‪" ،‬ހާދަ މޮޅު ކުއްޖެކޭ" ބުނާ‬ ‫އަޑު އިވިގެނެއް ނޫނެވެ‪ .‬ގޮންޖެހުންތަކާ ކުރިމަތިލައިގެންނެވެ‪ .‬މޮޅަށް ކަމެއް ކޮށްފިއްޔާ "ހާދަ މޮޅޭ" ބުނުމުގެ ބަދަލުގައި ދަރިފުޅު "ހާދަ ރަނގަޅަށް‬ ‫ކށްފިއޭ" ބުނަން އާދަކުރާށެވެ‪.‬‬ ‫މަސައްކަތް ޮ‬ ‫ކަމެއް ހާސިލްކުރަން މަސައްކަތްކުރުމަކީ ކުއްޖާގެ އަތްމަތީގައި އޮންނަ ކަމެކެވެ‪ .‬އެހެންވީމާ ކުރިއަށް ވުރެ ރަނގަޅަށް މަސައްކަތްކޮށް‪ ،‬ނާކާމިޔާބީއާ‬ ‫ކުރިމަތިލުމުގެ ބާރު ކުއްޖާ އަށް އޮންނާނެ އެވެ‪ .‬އެއާޚިލާފަށް‪ ،‬ކާމިޔާބީ‪ ،‬ކުއްޖާގެ ވިސްނުން ތޫނުކަމާ ގުޅުވަންޏާ ނާކާމިޔާވުމަށް ފަހު ދެން އިތުރަށް‬ ‫މަސައްކަތްކުރާ ހިތެއް ނުވާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫މީގެ މާނައަކީ އެއްގޮތަކަށް ވެސް ތައުރީފް ނުކުރާށެކޭ ނޫނެވެ‪ .‬ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ތައުރީފްކުރުން ރަނގަޅެވެ‪ .‬އެކަމަކު ތައުރީފްކުރާ އިރު‪ ،‬ކުއްޖާ‬ ‫ތ ތަފްސީލްކޮށް ކިޔައިދޭށެވެ‪ .‬ހަމައެކަނި "ހާދަ މޮޅޭ"‪ ،‬ނުވަތަ "ހާދަ ގަދައޭ" ނުބުނާށެވެ‪.‬‬ ‫ރަނގަޅަށް ކުރީ ކޮން ކަމެއް ޯ‬

‫‪ .3‬ރަނގަޅު ނަމޫނާއަކަށް ވޭ‬ ‫މައިންބަފައިން އުޅޭ ގޮތް ދަރިން ވަރަށް ގާތުން ބަލާނެ އެވެ‪ .‬އެހެންވީމާ މައިންބަފައިން ވެސް މާޔޫސްވާ ދަނޑިވަޅުތަކުގައި އުޅެންވާނީ‬ ‫ވިސްނައިގެންނެވެ‪ .‬ދަރިފުޅަށް ވެސް ބޭނުން ހިފޭނެ ވިސްނުމަކުން ވާހަކަދައްކާށެވެ؛ މިސާލަކަށް‪" ،‬ދެން ފަހަރަކުން އަދި އިތުރަށް މަސައްކަތްކުރާނަން"‪،‬‬ ‫ނުވަތަ "އެއް ފަހަރު ކުރެވިއްޖެ‪ ،‬ދެން އަންނަ ފަހަރު ވެސް ކުރެވޭނެ" މިކަހަލަ ގޮތަކަށެވެ‪.‬‬

‫‪35‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫ޑަޗްލޭޑީއަކީ ދިވެހިންނަށް އާ ރަހައެއް‬

‫ތައްޔާރުކުރެވިފައިވާ ރަހަމީރު އުފެއްދުމެކެވެ‪.‬‬

‫ހުސްކުރަން ޖެހެއެވެ‪.‬‬

‫ނޫނެވެ‪ .‬މީގެ އަހަރުތަކެއް ކުރިން ރާއްޖެއަށް‬

‫އަދި ޑަޗްލޭޑީގެ ‪ 200‬މިލިލީޓަރުގެ ޕެކެޓަކީ‬

‫އަދި ނެދަލެންޑްގެ އުފެއްދުމެއް ކަމަށްވާ‬

‫ކށްފައިވާ ޑަޗްލޭޑީއަކީ ހުރިހާ‬ ‫ތައާރަފް ޮ‬

‫ސްކޫލްކުދިންގެ އިންޓަވަލްގަޑިއަށް މިހާރުވެސް‬

‫ޔގަޓަކީ ވެސް ތުއްތު ކުދިންގެ‬ ‫ޑަޗްލޭޑީ ކްރީމީ ޯ‬

‫އުމުރުފުރައެއްގެ މެދުގައި ވެސް މަގުބޫލް‬

‫ބޭނުންކުރަމުންދާ ވަރަށް ރަހަމީރު ބުއިމެކެވެ‪.‬‬

‫މެދުގައި ވަރަށް މަގުބޫލް ޑެޒާޓެކެވެ‪ .‬މިހާރު‬

‫އުފެއްދުމެކެވެ‪ .‬އަދި ޑަޗްލޭޑީގެ ބާވަތްތަކަކީ‬

‫ބޑެތި މީހުންގެ މެދުގައި‬ ‫އަދި މި އުފެއްދުމަކީ ޮ‬

‫ރާއްޖޭގެ މާކެޓުގައި ލިބެންހުރި ޔޯގަޓްތަކުގެ‬

‫މިވަގުތު ރާއްޖޭގެ ބާޒާރުން ލިބެންހުރި މިލްކް‬

‫ވެސް ވަރަށް މަޤުބޫލް މީރު ބުއިމެކެވެ‪.‬‬

‫ރޑަކްޓްތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ފެންވަރު‬ ‫ޕް ޮ‬

‫ޔ ފާމް ޔޫއެޗްޓީ މިލްކް‬ ‫ޑަޗްލޭޑީ ޕި ޯ‬

‫ކށްލެވޭ އެންމެ ފެންވަރު‬ ‫ތެރެއިން މިއީ ފާހަގަ ޮ‬ ‫ރަނގަޅު އެއް ޔޯގަޓެވެ‪.‬‬

‫ރަނގަޅު އަދި އެންމެ ގިނަ މީހުންނަށް ކަމުދާ‬

‫ޕެކްޓްގެ ތެރެއިން ‪ 1‬ލީޓަރު އަދި ‪ 200‬މިލި‬

‫ބތަކެތީގެ އެއް ބާވަތެވެ‪.‬‬ ‫ކާ ޯ‬

‫ލ ފެޓް ކެލްސިއަމް‪،‬‬ ‫ލީޓަރުގެ ފުލްކްރީމާއި ޯ‬

‫އުފައްދާ ޑަޗްލޭޑީގެ އުފެއްދުންތަކަކީ ރާއްޖޭގެ‬

‫ޗކްލެޓް‪ ،‬އަދި ބަނާނާ ފްލޭވާޑް‬ ‫ސްޓްރޯބެރީ‪ޮ ،‬‬

‫އިތުރުން މެލޭޝިއާ އަދި އޭޝިއާ ސަރަހައްދުގެ‬

‫ގތަށް ތައްޔާރުކުރެވިފައިވާ)‬ ‫ބޯލެވޭ ޮ‬

‫މިލްކް ހިމެނެއެވެ‪ .‬ފިނިކޮށްގެން ބޭނުންކުރާ‬

‫ވަރަށް ގިނަ ގައުމުތަކުގައި ލިބެންހުންނަ‬

‫ޕެކެޓްތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ޔޫއެޗްޓީ މިލްކް‬

‫ކންމެ ޕެކެޓެއް ވެސް މަތި‬ ‫މިއިން ޮ‬

‫މަޤުބޫލް އުފެއްދުންތަކެވެ‪.‬‬

‫ޕެކެޓާއި ފުޅިއަކީ ތާޒާކިރު ބޭނުންކޮށްގެން‬

‫ހުޅުވުމަށްފަހު ތިން ދުވަސް ތެރޭގައި ބޭނުންކޮށް‬

‫ޑަޗްލޭޑީގެ ރެޑީ ޓު ޑްރިންކް (ވަގުތުން‬

‫ނެދަލެންޑްގެ ފްރީސްލެންޑް ކެމްޕީނާއިން‬

‫‪36‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫ޗުއްޓީ އަކީ ކުދިންނަށް‬ ‫ހޯދައިދޭ އުފަލެއް‬

‫އިސްކަންދަރު ސްކޫލުގެ ދަރިވަރުންތަކެއް‬ ‫ސްކޫލްގައި‪ޮ :‬ބޑު ޗުއްޓީގައި ކުދިންނަށް‬ ‫މިނިވަންކަން ދޭން ޖެހޭ‬

‫ސްކޫލު ޗުއްޓީ ލިބުމަކީ ކުދިން އަބަދުވެސް‬ ‫އުފާކުރާ ކަމެކެވެ‪ .‬ވަކި ގަޑިއަކަށް‪ ،‬ވަކި ކަމެއް‬ ‫ކުރަން ނެތުމަކީ ޗުއްޓީގައި ލިބޭ އެންމެ ބޮޑު އެއް‬ ‫ހިތްހަމަޖެހުމެވެ‪ .‬ހަމަ އެހެންމެ އެކި ތަންތަނަށް‬ ‫ދުވަން ނުޖެހި އާއިލާ އާއި ރައްޓެހިންނާ އެކު‬ ‫ހޭދަކުރުމަކީ އުފަލެކެވެ‪ .‬ކަން މިހެން އޮތް‬ ‫ނަމަވެސް ސްކޫލު ޗުއްޓީއާ ކުރިމަތިލާއިރު ގިނަ‬ ‫ބެލެނިވެރިންގެ ވިސްނުން ހުންނަނީ ކުދިންގެ‬ ‫ކިޔެވުމުގެ ހުނަރުތައް އިތުރަށް ހަރުދަނާ‬ ‫ކުރެވިދާނެ ކަންކަން ރޭވުމުގަ އެވެ‪ .‬އެކަމަކު‬ ‫ކުދިންގެ ކިޔެވުމަށް ދޭ ޝައުގުވެރިކަމާއި ކިޔެވުން‬ ‫އިތުރަށް ހަރުދަނާކުރަން އެންމެ މުހިންމު ކަމަކީ‬ ‫ޗުއްޓީގައި އެކުދިންނަށް ވީހާވެސް ގިނައެއްކޮށް‬ ‫ހުސް ވަގުތު ދިނުމެވެ‪ .‬ކުދިންނަށް ލިބޭ ހުސް‬ ‫ކށް ކިޔެވުމުގެ ހުނަރު‬ ‫ވަގުތަކީ ވެސް ނުސީދާ ޮ‬ ‫ތަރައްޤީކުރަން އެޅޭ ބާރެކެވެ‪.‬‬ ‫ސްކޫލު ޗުއްޓީގައި އަމިއްލަ އަށް ކަންކަން‬ ‫ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ކުދިންނަށް ލިބެ އެވެ‪.‬‬ ‫އެހެންކަމުން އެ ކުދިން ޝައުގުވެރިވާ ކަންކަމުގައި‬ ‫ގިނަ ވަގުތު ހޭދަކުރަން ފުރުސަތު ލިބެ އެވެ‪.‬‬ ‫މިގޮތުން އާއިލާ އާއި ރައްޓެހިންނާ އެކު ވަގުތު‬ ‫ގތުގައި ކުރާ ކަންކަމަށް‬ ‫ހޭދަކުރުމާއި‪ ،‬ހޮބީގެ ޮ‬ ‫ވަގުތު ދެވުމާއި‪ ،‬އަރާމުކުރުމާއި އުފަލާއި މަޖަލުގައި‬ ‫ކށްލުން ހިމެނެ އެވެ‪ .‬ޗުއްޓީގައި‬ ‫ވަގުތުކޮޅެއް ހޭދަ ޮ‬ ‫ކން ކަމެއްކަން ނިންމުމުގެ ފުރުސަތު‬ ‫ކުރާނީ ޮ‬ ‫ވެސް ކުދިންނަށް އެބަ ލިބެ އެވެ‪ .‬ކުރާހިތްވާ‬ ‫އަދި ކުރަން ބޭނުންވާ ކަންކަން ތަރުތީބުކުރުމާއި‪،‬‬ ‫އެންމެ ބޭނުންވާ ކަންކަން އިސްފަސްކުރުން ފަދަ‬ ‫ކަންކަމުގެ ތެރެއިން ކުއްޖާގެ ނަފްސު އިތުރަށް‬ ‫ދަސްވެ އެވެ‪ .‬ކުރަން ޝައުޤުވެރިވާ ކަންތަކާއި‬ ‫ހުނަރުތައް ދެނެގަތުމުގެ ފުރުސަތު ވެސް ލިބެ‬ ‫އެވެ‪ .‬މިކަންކަމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން މި ލިބޭ‬ ‫ގތުގައި ބޭނުންކުރެވެ‬ ‫ހުސް ވަގުތު ފައިދާ ހުރި ޮ‬ ‫އެވެ‪.‬‬

‫ޗުއްޓީ އަންނަން ވާއިރަށް ޗުއްޓީ ރާވާލަން‬

‫ގޮތަކަށެވެ‪ .‬އަމިއްލަ ނަފްސަށް އިތުރުބާރުކުރަން‪،‬‬

‫އާއިލީ ބައްދަލުވުމެއް ބޭއްވުން މުހިންމެވެ‪.‬‬

‫އެފަދަ ކުޅިވަރު ހަރަކާތްތަކުން‪ ،‬ދަސްވާނެ‬

‫ޗުއްޓީގައި ކުރަން އެންމެ ޝައުގުވެރިވާ‬

‫ފތް ކިޔުމާއި އަތްތެރި ކޮންމެވެސް‬ ‫އެވެ‪ .‬އަދި ޮ‬

‫ކބާތޯ ބެލިދާނެ އެވެ‪ .‬ޗުއްޓީ‬ ‫ކަންތައްތަކަކީ ޮ‬

‫މަސައްކަތެއްގެ ތެރެއިން އެހެން ކުދިންނާ‬

‫ރާވާއިރު އޭގެ ތެރެއިން ކުރެވެން ހުރި ކަންކަން‬

‫އެކު ހިޔާލު ބަދަލުކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބޭނެ‬

‫ހިމަނާށެވެ‪ .‬ޗުއްޓީ ފަށުމާއި ނިންމުން ހޭދަކުރުން‬

‫އެވެ‪ .‬އެފަދަ ގުރޫޕު ހަރަކާތްތަކުގައި ކުދިން‬

‫ރަނގަޅީ ގޭގަ އެވެ‪.‬‬

‫ބައިވެރިކުރަން އެންމެ އެކަށީގެންވާނީ ސްކޫލް‬

‫ލިބޭ ހުސް ވަގުތު ކުޅިވަރާ މަޖަލުގައި‬

‫ޗުއްޓީ ދުވަސްވަރެވެ‪ .‬ވަކިން ޚާއްސަކޮށް ކަންކަމާ‬

‫ހޭދަކުރުމަކީ ވަގުތު ބޭކާރުކުރުން ކަމަށް‪،‬‬

‫ކުރިމަތިލާން ލަދުގަތުން ފަދަ ކަންކަމުން ކުދިން‬

‫ބައެއް މީހުން ދެކެ އެވެ‪ .‬އެއީ ކުރުން މާ‬

‫ދުރުވާން އެ ހަރަކާތްތަކުން އެހީތެރިވާނެ އެވެ‪.‬‬

‫މުހިންމު ކަމެއް ކަމަކަށް ވެސް ނުބަލަ އެވެ‪.‬‬

‫މީގެ ތެރޭގައި އިޖުތިމާއީ ހުނަރާއި‪ ،‬އަހުލާގަށް‬

‫ގތަށް ވަގުތު ހޭދަކުރުމަކީ ކުއްޖާގެ‬ ‫ނަމަވެސް އެ ޮ‬

‫އަންނަ ބަދަލުތަކާއި‪ ،‬މުއާމަލާތުކުރުން އަދި އެކަކު‬

‫ޖިސްމާނީ އަދި ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް‬

‫އަނެކަކާ ރަނގަޅު ގުޅުމެއް ޤާއިމުކުރަން ދަސްވުން‬

‫މުހިންމު ކަމެކެވެ‪ .‬އެއީ ކިޔުވުމުގައި‬

‫ހިމެނެ އެވެ‪.‬‬

‫އުފުލާފައިވާ ބުރަކަމަށް ހަމަޖެހުން ގެނެސްދޭނެ‬

‫ޗުއްޓީއަކީ މިނިވަންކަމާއި އުފަލާއި‬

‫ކޅުގެ ބޭނުން ހިފަން‬ ‫ވަގުތުކޮޅެކެވެ‪ .‬އެ ވަގުތު ޮ‬

‫ހިތްހަމަޖެހުމާ އެކު ވަގުތު ހޭދަކުރުމެވެ‪ .‬ކަނޑައަޅާ‬

‫ޖެހެނީ އަލުން ކިޔެވުން ފެށެންވާއިރަށް‬

‫މިންތަކުގެ ތެރޭގައި ކުދިންނަށް ހުސް ވަގުތު‬

‫ސިކުނޑި ތައްޔާރުކުރާށެވެ‪ .‬ހަރަކާތްތެރިވެ‬

‫ހޭދަކުރަން ދޭ ފުރުސަތަކީ އުނގެނުމަށް ވެސް‬

‫ކުޅޭ ކުޅިވަރުތަކުގައި ބައިވެރިވުމަކީ ހަށިގަނޑު‬

‫ދޭ ހިތްވަރެކެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން މި ޗުއްޓީގައި‬

‫ޔ އަސަރުކުރާނެ ކަމެކެވެ‪.‬‬ ‫ހެދިބޮޑުވުމަށް ހެ ޮ‬

‫ކުދިންނަށް އެ ފުރުސަތު ތަނަވަސްކޮށްދޭށެވެ‪.‬‬

‫ކުޅިވަރު ކުޅުމުގައި ވަގުތު ހޭދަކުރަން‬ ‫ޖެހޭނީ އެކަށީގެންވާ ފައިދާ ލިބޭނެ ފަދަ‬

‫ކުދިންގެ ސިކުނޑިއަށް ތާޒާކަން ގެނުވައިދޭ‬ ‫ޗުއްޓީއަކަށް ހަދައިދޭށެވެ‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫އިރާއީގެ ވޮރެންޓީއާ އެ ުކ‬ ‫ކަލްކިއުލޭޓަރު ހަލާކުވެދާނެތީ‬ ‫އު ޅޭކަށް ނުޖެ ހޭނެ!‬ ‫ފތް ލިސްޓުގައި ހިމެނޭ‬ ‫ކަލްކިއުލޭޓަރަކީ ޮ‬

‫އތެވެ‪ .‬ފޮތް ލިސްޓާ އެކު‬ ‫މިހާރު ހައްލެއް އެބަ ޮ‬

‫ބޑު އެއްޗެވެ‪ .‬ސްކޫލުތަކުގައި‬ ‫އެންމެ އަގު ޮ‬

‫ކންމެ ކަލްކިއުލޭޓަރަކަށް‬ ‫އިރާއީ ބުކްޝޮޕުން ގަންނަ ޮ‬

‫ކށް ބޭނުންކުރާ ކަލްކިއުލޭޓަރެއްގެ‬ ‫އާއްމު ޮ‬

‫ތިން އަހަރުދުވަހުގެ ވޮރެންޓީ ދެ އެވެ‪ .‬މި‬

‫އަގު ‪ 500‬ރުފިޔާ އިން މަތިން ފެށޭއިރު‪،‬‬

‫ވރެންޓީގެ ދަށުން ކަލްކިއުލޭޓަރަށް ޓެކްނިކަލް‬ ‫ޮ‬

‫ސަރުކާރުން ހިލޭ ދޭ ކަލްކިއުލޭޓަރު މިހާރު‬

‫މައްސަލައެއް ދިމާވެގެން ގެނައުމުން ކަލްކިއުލޭޓަރު‬

‫ލިބެނީ ހަމައެކަނި ގްރޭޑު އަށެއްގެ ފޮތް‬

‫ކށްދެވޭނެއެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރޭގައި ކަލްކިއުލޭޓަރު‬ ‫ބަދަލު ޮ‬

‫ލިސްޓަށެވެ‪ .‬އަށަކަށް ދާ ކުދިންނަށް ލިބޭ‬

‫މަސައްކަތް ކުރުން ހުއްޓުމާއި ސްކްރީނުން އެއްޗެއް‬

‫ކަލްކިއުލޭޓަރު ގްރޭޑު ‪ 10‬ނިމެންދެން‬

‫ނުފެނުން ފަދަ ހުރިހާ މައްސަލައެއް ހިމެނެ އެވެ‪.‬‬

‫ގެންގުޅެން ޖެހެ އެވެ‪.‬‬

‫ހަމަ އެހެންމެ‪ ،‬ވެއްޓިގެން ނުވަތަ އެފަދަ އެހެން‬

‫އެކަމަކު‪ ،‬އެހާ ގިނައިން ބޭނުން‬ ‫ކުރަންޖެހޭ އަދި ބޭނުންކުރާ މިންވަރު‬ ‫ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް އިތުރުވާ‬

‫ވެސް ކަމަކުން ކަލްކިއުލޭޓަރަށް ދިމާވާ ފިޒިކަލް‬ ‫މައްސަލަތައް ފިޔަވާ ހުރިހާ ކަމެއް މި ވޮރެންޓީގެ‬ ‫ދަށުން ކަވަރުކުރާނެ އެވެ‪.‬‬

‫ކަލްކިއުލޭޓަރަށް ފަސޭހަ އިން މައްސަލަ‬

‫އެހެންކަމުން‪ ،‬ސެކަންޑްރީ ގްރޭޑުތަކުގެ‬

‫ޖެހެ އެވެ‪ .‬އޭގެތެރޭގައި ކަލްކިއުލޭޓަރުގެ‬

‫ކުދިންނަށް ވެސް އިރާއީން ގަންނަ ކަލްކިއުލޭޓަރު‬

‫ބައެއް ފިތް މަސައްކަތް ނުކުރުމާއި‬

‫އެއްވެސް ހާސްކަމެއް ނެތި ބޭނުން ކުރެވޭނެ އެވެ‪.‬‬

‫ސްކްރީނުން އެއްޗެއް ނުފެނުމާއި‬

‫ހަމަ އެއާ އެކު‪ ،‬މިކަމުގެ ސަބަބުން ބެލެނިވެރިންގެ‬

‫އެ ނޫން ވެސް ގިނަ ޓެކްނިކަލް‬

‫އަތުން ކުދިންގެ ކިޔެވުމަށް ކުރަންޖެހޭ ހަރަދު‬

‫މައްސަލަތައް ހިމެނެއެވެ‪ .‬ފުރަތަމަ‬

‫ބޑުތަން ކުޑަވެގެން ދާނެ އެވެ‪ .‬އިރާއީ‬ ‫ވަރަށް ޮ‬

‫އަހަރު ތެރޭގައި ވެސް ވަރަށް މަދު‬

‫އރިޖިނަލް ކަލްކިއުލޭޓަރު‬ ‫ބުކްޝޮޕުން ލިބެން ހުރި ޮ‬

‫ކުއްޖަކަށް ނޫނީ މިކަމާ ކުރިމަތިލާން‬

‫ވރަންޓީއާ އެކު ހޯދުން އެއީ‬ ‫ތިން އަހަރުދުވަހުގެ ޮ‬

‫ޖެހެ އެވެ‪.‬‬

‫ހައްލުކަން ކަށަވަރެވެ‪.‬‬

‫އެކަމަކު‪ ،‬އެ މައްސަލަ އަށް‬

‫‪40‬‬

‫‪Mihaaru‬‬

‫‪SCHOOL‬‬ ‫‪GUIDE 2017‬‬

‫އިރާ ީއގެ ސްކޫލް ޕެކު‪:‬‬ ‫ފަސޭހަވެ‪ ،‬ވަގުތު‬ ‫ސަލާމަތްވުމާ އެކު ކޮލިޓީގެ ޔަގީންކަން‬ ‫ސްކޫލް ބަންދުވާ ދުވަސްވަރާ ދިމާކޮށް‬

‫ކތަޅު ފަޅައިގެން‬ ‫އެއްޗެހީގެ ކަން ޖެހިގެން ޮ‬

‫އިރާއީން ދޭ ޔަގީން ކަމަކީ ކޮންމެ‬

‫މާލޭން ފެންނަ އެއް މަންޒަރަކީ ބުކްޝޮޕްތައް‬

‫ގސް‪ ،‬މަގުމައްޗަށް ހުރިހާ އެއްޗެއް ވެރޭ‬ ‫ޮ‬

‫ސްކޫލު ޕެކެއްގައި ވެސް ހުންނާނީ‬

‫އންނަ ތަނެވެ‪ .‬ސްކޫލް‬ ‫ފުރި ބާރުވެފައި ޮ‬

‫ފަހަރު ވެސް ދެ އެވެ‪ .‬އެ ހިސާބުން‪ ،‬ސްކޫލް‬

‫އރިޖިނަލް އެއްޗެހި ކަމެވެ‪ .‬އަގުހެޔޮކޮށް‬ ‫ޮ‬

‫ފެށެން ވާއިރަށް‪ ،‬އާ ގްރޭޑަކަށް ބޭނުންވާނެ‬

‫ފެށުމުގެ ކުރިން‪ ،‬އާ އެއްޗެހި ބާވެގެން ދިޔައީ‬

‫ފެންވަރު ދަށް އެއްޗެހި ހަދައިގެން ގެނެސް‪،‬‬

‫ފޮތް ފަންސޫރާއި އެ ނޫން ވެސް އާލާތްތައް‬

‫އެވެ‪.‬‬

‫ބޑެތި މައްސަލަތަކާ‬ ‫ވިއްކުމުން ވަރަށް ޮ‬

‫ގވައިގެން ބެލެނިވެރިން‬ ‫ހޯދުމަށް ކުދިން ޮ‬

‫ޝޕުން މި އަހަރު ތައާރަފްކުރާ‬ ‫އިރާއީ ބުކް ޮ‬

‫ކުރިމަތިލާން ޖެހެ އެވެ‪ .‬ފޮތުގެ ގަނޑު‬

‫ބޑެތި‪ ،‬މަޝްހޫރު‬ ‫ގޮސް ތިބޭ ތަނެވެ‪ .‬ބައެއް ޮ‬

‫"ސްކޫލް ޕެކު" މިއީ އޭގެން އެތައް ކަމަކަށް‬

‫ފަސޭހަ އިން ނެއްޓުމާއި ފަންސޫރު‪ ،‬ގަލަން‬

‫އންނަ ވަރުން ކޮޅަކަށް‬ ‫ބުކްޝޮޕްތައް ފުރިފައި ޮ‬

‫ހަލެއް ގެނެސްދޭނެ އެއްޗެކެވެ‪ .‬ގާތްގަނޑަކަށް‬

‫އަދި ދަރިވަރުން ބޭނުންކުރާ އެހެން ވެސް‬

‫ގުޑި ވެސް ނުލެވެ އެވެ‪.‬‬

‫ފށްޓެއްގެ ސައިޒަށް އަދި އަތުން‬ ‫ލެޕްޓޮޕް ޮ‬

‫ސްޓޭޝަނަރީޒްގެ ވައްތަރުތައް އަވަހަށް‬

‫ފަސޭހަކަމާ އެކު ހިފާލެވޭނެ ފަދަ ގޮތަކަށް‬

‫ހަލާކުވުން ފަދަ އެތައް ކަމެއް ދިމާވެ‪،‬‬

‫ޝޕްތަކުން ނުކުންނަ މީހުންގެ އަތުގައި‬ ‫ބުކް ޮ‬

‫ކށްފައިވާ އިރާއީގެ‬ ‫އަތްގަނޑަކާ އެކު ތައްޔާރު ޮ‬

‫ބެލެނިވެރިންގެ އަތުން ދާ ހަރަދު ދެ‬

‫އެއާ އެކީ ފެންނަ އަނެއް މަންޒަރަކީ‬ ‫ކތަޅުތަކެވެ‪ .‬އެކި ވަރުވަރުގެ‬ ‫އޮންނަ ބޮޑެތި ޮ‬

‫"ސްކޫލް ޕެކު" ވަނީ އެކި ގްރޭޑުތަކަށް‬

‫ބޑުވެ އެވެ‪ .‬އިރާއީގެ ސްކޫލު ޕެކު‬ ‫ގުނަ ޮ‬

‫ކތަޅުތައް ހިފައިގެން ބެލެނިވެރިން‬ ‫ޮ‬

‫ކށްފަ އެވެ‪ .‬އެ ގޮތުން‪ ،‬އެކި‬ ‫ހާއްސަ ޮ‬

‫ގަންނަ ފަރާތްތަކަށް ލިބޭ ޔަގީން ކަމަކީ އެ‬

‫ނުކުންނައިރު‪ ،‬އެ އެއްޗެހި ނުއުފުލިގެން‬

‫ފތް ލިސްޓުގައިވާ ތަކެތި ސްކޫލް‬ ‫ގްރޭޑުތަކުގެ ޮ‬

‫މައްސަލަ ކުރިމަތި ނުވުމެވެ‪.‬‬

‫އުޅެންޖެހޭ ފަހަރު ވެސް ދެ އެވެ‪ .‬ކޮތަޅުތަކުގެ‬

‫ޕެކުގެ ތެރެ އަށް ކުރީ ބައިގައި އެޅުމަށް ފަހު‬

‫ސްކޫލު ޕެކު މި ފަހަރު‬

‫ތެރޭގައި އެކި ވަރުވަރުގެ އެއްޗެހި‪ ،‬އެކި‬

‫ކށްފަ އެވެ‪ .‬މީގެ ސަބަބުން‪،‬‬ ‫ހުންނަނީ ބަންދު ޮ‬

‫ކށްފައިވަނީ ވީހާ ވެސް ބޮޑަކަށް‬ ‫ފަރުމާ ޮ‬

‫ގތަށް އަޅާފައި ހުރުމުގެ ސަބަބުން‬ ‫ގޮތް ޮ‬

‫ޝޕުގައި މަޑުކުރަން ޖެހޭ‬ ‫ކަސްޓަމަރުން ބުކް ޮ‬

‫ގތަކަށެވެ‪ .‬އެ ގޮތުން‪،‬‬ ‫ތިމާވެށްޓާ ރަށްޓެހި ޮ‬

‫އުފުލަން އުނދަގޫ ވާއިރު‪ ،‬ބައެއް ފަހަރު ފޮތް‬

‫ބޑަށް މަދުވެގެން ދާނެ އެވެ‪.‬‬ ‫ވަގުތު ވަރަށް ޮ‬

‫ކށްފައި ވަނީ ތިމާވެށްޓާ‬ ‫މުޅި ފޮށި ތައްޔާރު ޮ‬ ‫ބކަރުދާހުންނެވެ‪ .‬ސްކޫލު‬ ‫ރަށްޓެހި ޯ‬ ‫ޕެކު މިދިޔަ އަހަރު ވެސް ކޮންމެވެސް‬ ‫ވަރަކަށް ބޭނުންކުރި ނަމަވެސް‪ ،‬އެ‬ ‫ކށްފައި ނެތުމުގެ‬ ‫ފށީގައި އަތްގަނޑެއް ހަރު ޮ‬ ‫ޮ‬ ‫ސަބަބުން‪ ،‬ކަސްޓަމަރާ ހަވާލުކުރަން ޖެހެނީ‬ ‫ކތަޅަކަށް ލައިފަ އެވެ‪ .‬މިފަހަރު‬ ‫ޕްލާސްޓިކު ޮ‬ ‫ކތަޅަކަށް ލާކަށް ނުޖެހެ އެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪،‬‬ ‫ޮ‬ ‫މުޅި ޕެކު މިފަހަރު ތިމާވެށްޓާ ރަށްޓެހިވާނެ‬ ‫އެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން‪ ،‬އިރާއީ ސްކޫލު ޕެކަކީ‬ ‫އރިޖިނަލް ތަކެތި ހިމެނޭ‬ ‫މުޅިން ވެސް ޮ‬ ‫ގތަކުން ވެސް އެންމެ ފުރިހަމަ‬ ‫ހުރިހާ ޮ‬ ‫ސްކޫލް ޕެކެވެ‪.‬‬

‫‪42‬‬

Mihaaru

SCHOOL GUIDE 2017

Mihaaru

SCHOOL GUIDE 2017

Mihaaru

SCHOOL GUIDE 2017

ACADEMIC

ު‫ދިރާސީ ކަލަންޑަރ‬

CALENDAR 2017

45

Mihaaru

SCHOOL GUIDE 2017

46