Oinarrizko ingelesa-euskara dictionary 850

Oinarrizko ingeles hiztegia

Argazkiaren egilea: Tanakawho (CC by lizentziapean)

lizentzia: GFDL, 1.2 0.1 bertsioa, 2008ko otsailean. Egileak: Gorka J. Palazio, Ana Balmaseda, Maite Fresnillo, Garikoitz Oria, Jon Ezkurra, Coral Merino, Tomas Vivas, Mikel Lacalle, Roberto Ruesgas, Miren Blasco 0.2 bertsioa, 2008ko martxoan. Aldaketak eta gehiketak: Gorka J. Palazio 1

Oinarrizko ingeles hiztegiaz

Hizkuntza orok du oinarrizko hiztegia, 1000 hitz ingurukoa eta ikasleek erabili ohi dutena atzerriko hizkuntza bat ikasten hasten direnean. Ingeles metodo batzuek oinarrizko hiztegi horri erreparatzen diote ikasleek lehenbiziko esaldiak eta perpausak egin ahal izateko 850-1000 hitz horietan oinarrituz. Bistan da horrek zentzu osoa daukala, zeren erabat ilogikoa bailitzateke ikasleek gutxitan erabiltzen diren hitzak ikasten hastea beheko mailetan. Hortaz, ikasleak lortu edo eskuratu aditza esateko procure erabiltzea edo hizkuntzaren irakaste prozesuaren oinarrizko mailan get aditza zer den jakin gabe egotea ez dateke bat ere egokia. Hizkuntzalari eta hiztegigileek hizkuntzetako hitzen presentzia neurtu dute eta maiz erabiltzen diren hitzak zerrendatu. Ingeles hizkuntzan behin baino gehiagotan egin dute hori eta horrela jakin dute ingeles hizkuntzaren oinarrizko hiztegian zeintzuk hitz egon behar diren eta zein geratzen diren goiko mailetan irakasteko. Horrela egin zen, esaterako, Dolch Basic Words zerrendarekin, ikasleek jakin beharreko lehen hitzak finkatzeko.

Irakaste prozesuan, ikasleek irakurri ohi dituzten liburuak ere ezin dira ausaz hautatu. Ondo ikusi behar da oinarrizko ingeles mailan nolako hiztegia daukan liburuak.

Oso teknikoak edo terminologia lantzeko liburuak, esaterako, ez dira egokiak beheko mailetan oinarrizko hiztegitik at egon ohi direlako. Beraz, berdin gertatzen da hizkuntz ikasleek egin behar dituzten irakurketen arloan.

Hiztegian maiztasun handiko hitzak ageri dira, gehien erabiltzen direnak ingeles hizkuntzan. Oinarrizko 850 hitzen jatorria Charles Kay Ogden (1889-1957) britainiar hizkuntzalari eta idazleari esker sortu zen. 850 hitzez osoturiko hizkuntza erabil daiteke hainbat pentsamendu azaltzeko. Kontua oinarrizko ingelesa ikastea da kontzeptuak ondo azaltzeko eta gehien erabiltzen diren gauzak izendatzeko. Basic English ("British American Scientific International Commercial") deritzonak behar besteko zabaltzerik eduki ez duen arren, hainbat hizkuntz irakaslek aintzakotzat hartu dute hizkuntzen mailakatze egokiagoa egiteko.

Hala ere, orain dela asko egindako zerrenda hartan, badira hitz batzuk egun gutxiagotan erabiltzen direnak. Hortaz, plough bezalako hitzak garai batean oso erabiliak izan baziren, egun ez dira bistan denez horren arrakastatsuak; horregatik hitz horiek jartzeaz gain, beste batzuk ere sartu ditut 1000 hitz inguruko hiztegia osatu ahal izateko. Beraz, egun maiztasun handikoak direnak eta Basic English zerrenda hartan ageri ez zirenak; hala nola, police, empty, ohiko zenbakiak, asteko egunak eta abar jarri ditut zerrenda honetan.

Hizkuntzak ikasteko eta oinarrizko mailetan aintzat hartu behar dira oinarrizko hiztegiak, 850-1000 hitz ingurukoak, irakastearen oinarriak sendoak izan daitezen.

Hizkuntz irakaskuntzan hiztegi mailakatzeak egin behar dira, gaur egun erreminta informatikoen bidez askoz hobeto eta arinago jakin ahal dugulako eguneroko kazeta eta literatur corpusetatik zein diren maizen erabiltzen diren berbak. Hori dela-eta, interesgarria izan daiteke hiztegi hau ingelesa irakasten eta ikasten duten 2

herritarrentzat. Autoirakaskuntzan ari direnentzat ere lagungarria izan daiteke. Hori espero dugu, behintzat, ingelesa-euskara hiztegi hau egin dugun irakasleok.

Esku artean duzun hiztegia kopiatu eta zabaldu daiteke inolako problemarik gabe, GNU Dokumentazio Librearen lizentzia duelako. Librea da irakurleak banatzeko eta komertzializatzeko nahi badu, beti ere egile eta aldaketen berri emanez. Lizentzia ikusi nahi badu irakurleak, honako helbidean aurkitu ahal ditu zehaztasunak, GFDL (GNU Free Documentation License) 1.2 bertsioari datxekion lizentzia izanik: http://eu.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:GNU_Dokumentazio_Librearen_Lizentziaren_testua Hiztegiaren 0.1 bertsioa (lehenbizikoa) Google Docs formatuan ikus daiteke Interneteko helbide honetan: http://docs.google.com/Doc?docid=dgjb37cs_67q9fgrbn8&hl=es Egileak: Gorka J. Palazio, Ana Balmaseda, Maite Fresnillo, Garikoitz Oria, Jon Ezkurra, Coral Merino, Tomas Vivas, Mikel Lacalle, Roberto Ruesgas, Miren Blasco Hemen duzun 0.2. bertsioan Gorka J. Palazio irakasleak diseinu aldaketak egin ditu eta sarrerak osotu, baita hiztegia berrikusi ere.

Asko dira hiztegiak: orokorrak, elebidunak, terminologikoak, baina gutxi landu da oinarrizko hiztegien arloa. Irudiaren egilea: Dlisbona (CC by lizentziapean).

Sarrera testu honen egilea: Gorka J. Palazio, Euskal Herriko Unibertsitatea.

3

A ______________________________________________________________ a

nominatibo kasua egiteko artikulua singularrean; adibidez, there is a house there: etxea dago hor

able

gauza izan; adibidez, you are able to do it: hori egiteko gauza zara zu

about

-(a)ri buruz (singularrean), -ei buruz (pluralean)

account acid

kontu

azido / garratz

across

-(e)an zehar, -(e)an barrena / beste aldean; adibidez, the house is across the

lake: etxea lakuaren beste aldean dago act

dekretu, lege / ekintza / ekitaldi / antzeztu / portatu

addition

gehiketa, batuketa / gainera; adibidez, in addition to this: horrez gain

adjustment

egokitze, moldatze

advertisement

iragarki

after

gero

again

berriz, berriro; adibioez: again and again: behin eta berriz

against

aurka, kontra

agreement

hitzarmen, itun

air

aire

all

guzti(ak), den(ak)

almost among

ia, kasik -(r)en artean (bi baino gehiagoren artean); adibidez, I live among the lakes:

laku artean bizi naiz amount

kopuru

amusement and

olgatze, jolaste

eta

angle

angelu

angry

haserre; adibidez: your words have made me angry: zure hitzek haserretu egin

naute animal

animalia

answer

erantzun

ant

inurri, txingurri

any

edozein / edonor / edozer / (r)ik, ezer (galderetan)

apparatus apple

sagar

approval April arch

onespen, onarpen

apiril arku / gakotu, makotu, okertu / maltzur, maliziatsu

argument arm

aparatu, tresna

argumentu, argudio

beso 4

army

armada

art

arte; adibidez, I love that kind of art: arte mota hori atsegin dut / artelan

as

bezala, moduko, erako

at

-(e)an, -(a)ren ondoan

attack

eraso / erasotu

attempt

saialdi

attention

erne / arreta

attraction August

erakargarritasun

abuztu

authority

aginte / agintari / eragin / aditu

automatic

automatiko

awake

esna, iratzarrita / erne / esnatu, iratzarri / suspertu

B ______________________________________________________________ baby

ume, haur

back

atze / atzeko

bad txar bag boltsa balance oreka / balantza / orekatu ball baloi, pilota band talde base oinarri basin konketa, ontzi, gopor / arro (geografian); adibidez, in the river Nile basin: Nilo ibaiko arroan basket saski, otarre bath bainu be izan, egon beautiful because

polit, eder -(e)lako, -eta, bait- (zergatizko esaldiak); adibidez, don't take that,

because it's mine: ez hartu hori, nire da-eta bed

ohe

bee

erle

before

lehen

behaviour belief

portaera

sinismen

bell

kanpai

bent

joera / irrikitan egon; adibidez, I am bent on going home: irrikitan nago etxera

joateko berry

baia, ale

5

between bird

artean / tartean / bitartean / erdian

txori

birth bit

erditze, haurgintza zati; adibidez, a bit of information: informazio apur bat

bite

kozka egin / jan / heldu

bitter

garratz

black

beltz

blade

xafla (labana) / hosto, orri (belarra) / pala

blood

odol

blow

putz egin / eztanda egin / mukiak kendu

blue

urdin

board

ohol, taula / harbela / kontseilu / mantendu

boat

ontzi

body

gorputz

boiling

irakite; adibidez, boiling point: irakiteko puntua

bone

hezur; adibidez, Mike broke a bone: Mikelek hezurra hautsi zuen

book

liburu

boot

bota (oinetakoa)

bottle

botila

box

kutxa / kutxan sartu

boy

mutil

brain

burmuin, garun

brake

balazta, galga / galgatu, balaztatu

branch

adar / sukurtsal / adarkatu

brass

latoi (metala)

bread

ogi

breath

arnas; adibidez, I came out of breath: arnasestuka etorri nintzen

brick

adreilu

bridge

zubi

bright

argi / alaitsu

broken

hautsi; adibidez, broken leg: hanka apurtua / mordoiloan; adibidez, in broken

Basque: euskara mordoiloan brother

anaia, neba

brown

marroi / beltzaran

brush

eskuila, brotxa, orrazi / eskuilatu, orraztu / pintzela

bucket

kubo, pertz

building

etxe, eraikin / eraikuntza, eraikitze

bulb

erraboil / bonbila

burn

erre / su eman / grabatu (informatikan)

burst

lehertu, eztanda egin / leherketa

business

negozio / enpresa 6

but

baina

butter

gurin

button

atzeko parte / bukaera / ipurdi

by

-(e)k; adibidez, this book has been written by William Shakespeare: liburu hau William Shakespeare-k egina da.

C ______________________________________________________________ cake

pastel, tarta, opil

camera

kamera (bideo kamera, argazki kamera)

canvas

oihal / lientzo

card

txartel, fitxa / karta (jolasteko)

care

kezka, ardura

carriage cart

karro, zalgurdi, gurdi / bagoi

cat

gurdi, orga katu

cause

arrazoi, kausa, zio, zergati

certain chalk

batzuk, zenbait klera, klarion

chance

halabehar, zorte, mentura / aukera

change

aldaketa, aldaera / aldatu

cheap

merke

cheese

gazta

chemical

kimiko (adjektiboa) / gai kimiko

chest

bular, golko

chief

buruzagi, buru, nagusi

chin

kokots

church

eliza

circle

zirkulu, biribil / biribildu, inguratu

clean

garbitu, garbi

clear

argi / garden

clock

erloju, ordulari

cloth

oihal, zapi, trapu

cloud

laino / hodei

coal

ikatz

coat

beroki, jaka

cold

hotz; adibidez, it's very cold: hotz handia dago / katarro

collar

lepoko, idun

colour, color (AEB) comb

kolore, margo

orrazi / orraztu

7

come

etorri / heldu, iritsi, ailegatu

comfort

erosotasun

committee common

batzorde, komite

amankomun / guztien, denen / ohiko, arrunt

company

konpainia

comparison

konparaketa, parekatze

competition complete

lehiaketa, lehiatze

oso, erabateko / egin, osatu, bukatu

complex

konplexu, korapilotsu

condition

baldintza

connection

konexio / elkartze, lotze, konektatze

conscious

konziente izan, jakinaren gainean egon

control cook

kontrol / kontrolatu, zuzendu

sukaldatu, janaria prestatu / sukaldari

copper

kobre, burdingorri / kobre kolore

copy

kopiatu / kopia

cord

lokarri, kordoi / lotu lokarriz / korda; adibidez, vocal cords: ahots kordak

cork

kortxo

cotton cough

kotoi, algodoi eztul / eztul egin

country cover

herri, erresuma, estatu

cow

estalki, tapa behi

crack

pitzadura, arrakala

credit

sinesgarritasun / kreditu; adibidez, credit card: kreditu txartel

crime

krimen

cruel

krudel, anker

crush

xehatu, birrindu / estutu, prentsatu

cry

negar egin

cup

katilu / kopa

current

korronte / egungo, gaur egungo; adibidez, current rate of exchange: gaur

egungo trukea curtain curve

gortina

cushion

kurba, bihurgune kuxin; adibidez, there are four cushions on the sofa: lau kuxin daude sofa

gainean

D ______________________________________________________________

8

damage

kalte / kalte egin

danger

arrisku, peril / arrisku

dark

ilun, iluntasun

daughter day

alaba

egun

dead

hilda, hilik; adibidez, your daugther is dead: zure alaba hilik dago

dear

laztan, maite, bihotz

death

heriotza

debt

zor

December

abendu

decision

erabaki, deliberamendu

deep

sakon

degree

maila / gradu

delicate

hauskor

dependent

menpeko

design

diseinu

desire

desio, gurari, nahi / desiratu, irrikatu

destruction detail

txikizio, suntsiketa

detaile, xehetasun

development

garapen, bilakaera, aldakuntza, aurrerabide

different

desberdin, bestelako

digestion

digestio, lixeriketa

direction

norabide

dirty

zikin, narrats / lizun

discovery

aurkikuntza, aurkitze

discussion

eztabaida

disease

gaixotasun, eritasun, gaitz

disgust

nazka, higuin

distance

distantzia, tartea

distribution division do

banaketa, banatzea

banaketa, zatiketa

egin, burutu

dog

zakur, txakur

door

ate / sarrera

doubt down

zalantza, duda behean, behera, beherantz

drain

hustubide, isurbide

drawer

kaxoi

dress

soineko, jantzi / jantzi

drink

edan / edari

driving drop

gidatzen

tanta / erortze, erorketa / beheratze, beherapen 9

dry

lehor, idor / lehortu

dust

hauts / hautsa kendu

E ______________________________________________________________

ear

belarri / entzumen

early

goiz; adibidez, your son arrived early: goiz heldu zen zure semea.

earth

lur

east

ekialde, sortalde

edge

ertz, bazter / mutur

education

hezkuntza, heziketa, heztea

effect eragin, efektu egg

arraultza

eight

zortzi

eighteen

hamazortzi

elastic

elastiko, malgu

electric eleven

elektriko hamaika

empty end

hutsik amaiera, amai, bukaera

engine motor enough nahikoa, sobera equal

berdin, pareko, berbera

error akats, errakuntza, errore even

bakoitza, guztiak, denak (zenbagarriak diren objektuetan)

event ever

gertakari, gertaera, gertakizun inoiz, egundo

every

bakoitza, guztiak, denak, -ero, -oro (zenba daitezkeen gauzekin); adibidez,

every day: egunero example

adibide

exchange truke / trukatu existence

izate, existentzia, bizitza

expansion

hedapen, zabaltze, hedatze

experience eskarmentu, esperientzia expert aditu eye

begi

10

F ______________________________________________________________

face

aurpegi / aurrez aurre egon / begira egon

fact

egia / egitate

fall

eroriko, erorketa / jaitsiera, jaistea / udazken / erori / behera egin

false

faltsu, gezurrezko, oker, irruzurrezko

family far

familia, sendi

urruti, urrun; adibidez, the house is very far from here: etxea hemendik urrun

dago farm fat

etxalde, baserri, landetxe lodi, gizen

father fear

aita beldur

feather luma February feeble

otsail ahul, indargabe, indarge

feeling

sentimendu

female

eme, andrazko, emakumezko

fertile

emankor

fiction

fikzio

field

larre, zelai, soro / arlo, alor

fifteen fight

hamabost borroka, liskar / borrokatu, borroka egin

finger fire

hatz, atzamar (eskukoak) / behatz (oinetakoak) su

first lehen, lehenengo, lehenbiziko fish

arrain

five

bost, bortz

fixed

finkatu, finko

flag

bandera

flame sugar flat

lau, zelai (adjektiboa) / etxebizitza, apartamentu

flight

hegaldi, hegaztaldi

floor zolu, behe flower fly

lore

hegaz egin

fold

tolestu, tolestatu, doblatu / tolesdura

food

janari

foolish foot

tonto, ergel, inozo

oin, zango 11

for -entzat, -entzako / -rako (zenbait adberbiorekin) force

indar

fork

sardeska,tenedore

form

formulario / itxura / moldatu, eratu

fourteen

hamalau

forward

aurrera

four

lau

fowl

hegazti

frame free

marko / enmarkatu, markoa jarri aske / doan

frequent

ohiko, sarritan, maiz gertatzen dena

Friday

ostiral, bariku

friend

lagun, adiskide

from

-tik, -(en)gandik / -ko; adibidez: I am from the Basque Country: Euskal Herrikoa

naiz front

aurre, aurrealde

fruit

fruitu, fruta

full

oso, osorik / bete, beteta

future

etorkizun, gero

G ______________________________________________________________

garden

lorategi

general

orokor / jeneral (militar kargua)

get lortu / limurtu / bilakatu / heldu, iritsi / jaso girl

neska

give

eman

glass

beira, kristal / edalontzi, baso, kopa / basokada, kopakada / -es: betaurrekoak,

prismatikoak glove go

eskularru, guante

joan

goat

ahuntz, aker

gold

urre, urrezko

good

on / zintzo

government

gobernu

grain

ale (zerealak)

grass

belar / belardi, zelai

great

garrantzi handiko, garrantzitsu / handi, itzel

green

berde

12

grey

gris

grip

girten, helduleku / estutu / atxiki

group

talde

growth

hazkuntza, hazkunde, handitze

guide gun

gidari / gidaliburu / gidatu pistola, pipa, su-arma

H ______________________________________________________________

hair

ile

hammer hand

mailu / mailukatu esku

hanging happy

urkatze, urkamendu zoriontsu

harbour, harbor (AEB) hard

portu

gogor / zail

harmony hat

harmonia

kapela / txapel

hate

gorrotatu / gorroto

have

eduki, ukan

he

hura, bera (gizonezkoentzat)

head

buru

healthy hear

osasungarri / osasuntsu

entzun, aditu

hearing entzumen heart bihotz heat bero, berotasun / berotu help laguntza / lagundu high

altuera / handi / altu, goiko/ gora/ puntu goren/ antizikloi

history hole

historia

zulo, gordeleku / toki zikin

hollow

huts / isil / faltsu, gezurrezko / zulo, hutsune, sakonune

hook

amu / krisket / lotu / harrapatu, arrantzatu

hope

itxaropen / espero izan

horn

klaxon / adar

horse

zaldi

hospital hour house

ospitale / erietxe

ordu / lanordu etxe

13

how

nola, zelan / zer, zenbat / zein, zer

humour

umore / grazia

I ______________________________________________________________

I

ni, neu

ice

izotz

idea if

ideia ba-, baldin ba-, -z gero

ill

gaixo

important impulse

garrantzitsu, inportante

in

bultzada, bulkada, sustapen, bihozkada

-(e)n, -(e)an; adibidez, I live in Gasteiz: Gasteizen bizi naiz

increase

handitu, handiagotu, igo, areagotu / handiagotze, handipen, igoera, areagotze

industry

industria, -gintza

ink

tinta / tindatu

insect

intsektu

instrument

tresna, lanabes, aparatu; adibidez: music instrument: musika-instrumentua

insurance interest

aseguru interes, jakingura

invention iron

asmaketa

burdina / lisaburdina, lisakin, plantxa / lisatu, plantxatu

island

irla

J ______________________________________________________________

January

urtarril

jelly

jelatina / konfitura

jewel

bitxi, harribitxi

join

batu, elkartu

journey judge

bidaia epaile, juje / epaitu

jump

salto, jauzi / salto egin, jauzi egin

July

uztail

June

ekain

14

K ______________________________________________________________

keep

mantendu, gorde, kontserbatu

kettle key

teontzi, lapiko

giltza / klabe / gako

kick

ostiko / ostikatu

kind

mota, klase / atsegin

kiss

muxu / musu eman

knee

belaun

knife

labana, ganibet, aizto; adibidez, don't use those knives: ez itzazu labana

horiek erabili / sastatu knot

korapilo

knowledge

ezaguera, jakintza

L ______________________________________________________________

land

sail, alor, lur, landa / herrialde / lurreratu

language

hizkuntza

last

azken, azkenengo

late

berandu; adibidez, it's very late: oso berandu da

laugh law

barre / barre egin; adibidez, Martin is laughing: Martin barrezka ari da lege

lead

aurreko / zuzendu, gidatu, buru izan

leaf

hosto

learning leather left

ikasketa, ikaskuntza larru, larruzko (adjektiboa, izenen aurrean)

ezker

leg

hanka

let

utzi, lagatu, permititu

letter

gutun

level

maila

library lift light like limit line linen

biblioteka, liburutegi

igogailu / jaso / pizgarri argi gustatu, atsegin, laket izan muga lerro / soka / ilara / leinu / linea; adibidez, hold the line!: itxaron apur bat! arropa zuri / liho 15

lip

ezpain

liquid list

likido zerrenda

little

txiki

living

bizitza, bizitze; adibidez, living room: egongela

lock

itxi giltzaz, giltzapetu / sarrail

long

luze

look

begiratu, behatu, so egin

loose

galdu

loss

galera

loud

ozen, goraki

love

maitatu / gustatu, atsegin

low

beheko, behekaldeko

M ______________________________________________________________

machine

makina / mekanizatu

make

egin, adibidez, that watch is made in Switzerland: erloju hori Suitzan egina da

male

gizonezko

man

gizon

manager map

zuzendari, adminisrratzaile

mapa

March

martxo

mark

aztarna / kalifikazio / keinu, seinale

market

azoka, merkatu

married mass

ezkondua

pila, mordo / masa / pilatu

match

partidu

material

material, ekai

May

maiatz

may

ahal izan

meal

otordu

measure meat

neurri / neurtu

haragi, okela

medical

osasun (adjektiboa); adibidez, medical certificate: osasun agiria

meeting

elkarrateratze

memory metal middle

oroimen / oroitzapen, gomuta metal erdi, erdian / erdiko

16

military

militar

milk

esne

mind

adimen / gogoeta / buru / izpiritu

mine

nire, ene

minute mist

minutu lanbro, langar, itsas laino

mixed

nahastua / era askotakoa, mistoa

Monday

astelehen

money

diru

monkey

tximino, tximu

month

hil, hilabete

moon

ilargi

morning

goiz

mother

ama

motion

mugitze, mugimendu / proposamen, mozio

mountain mouth

mendi

aho

move

mugitu, aldatu

much

asko

muscle

gihar

music

musika

N ______________________________________________________________

nail

azkazal

name

izen

narrow

estu

nation

nazio

natural near

natural, naturako / ohiko, arrunt, normal

hurbil, hur

necessary neck

lepo

need

behar

beharrezko

needle nerve

orratz, jostorratz / zirikatu, izorratu nerbio, kirio / urduritasun / kemen

net

sare

new

berri

news night

informazio, albisteak; adibidez, a piece of news: albiste bat gau

17

nine

bederatzi

nineteen no

hemeretzi

ez, ezetz

noise

zarata / hots

normal

arrunt

north

ipar

nose

sudur

not

ez; adibidez, she was not only a teacher but also a writer: irakaslea izateaz

gain, idazlea ere bazen. note

ohar

November now

azaro

orain

number nut

zenbaki

intxaur

O ______________________________________________________________

observation October of

begiratze, behatze / ohar, iruzkin

urri (hilabetea)

-(e)ko (lekuzko genitiboa) / -(a)ren (genitibo posesiboa)

off

kanpo, landa; adibidez, off season: sasoitik landa

offer

eskaini

office

bulego

oil

olio

old

zahar

on

piztuta / segidan; adibidez, and so on: eta abar

one

bat

only

bakar, bakarrik, soil, soilik

open

ireki

operation opinion

iritzi, aburu

opposite or

ebaketa, operazio / jarduera, ekimen kontra/ zerbaiten aurrean

edo / ala

orange order

laranja ordena, txukuntasuna / eskaera / eskatu

organization ornament other out

erakunde

apaingarri

beste kanpo, kanpoan, -(e)tik at

18

oven

labe

over

gainetik / berriro; adibidez; over and over: behin eta berriz

owner

jabe

P ______________________________________________________________

page

orrialde

pain

min

paint

margotu, koloreztatu / margo, pintura

paper paper parallel parcel

paralelo pakete, fardel / lursail, lur zati

part

parte, zati

past

iraganaldi, iragan, lehenaldi

paste

itsatsi

payment peace

ordainketa

pen

bake; adibidez, people want peace: jendeak bakea nahi du boligrafo, bolaluma

pencil

lapitz, arkatz

person

pertsona

physical

fisiko

picture

irudi

pig

txerri

pin

orratz, buruorratz / pin, apaingarria

pipe

tutu, hodi / pipa (erretzekoa)

place

leku, toki, gune

plane

hegazkin

plant

landare

plate

plater; adibidez, my plate was empty: nire platera hutsik zegoen

play

jokatu

please

mesedez, arren, faborez, otoi

pleasure

plazer, gozamendu, atsegin

plough, plow (AEB) pocket point

golde (nekazaritza lanabesa)

poltsiko, sakela / sartu poltsikoan puntu, gune

poison

pozoi / pozoitu

police

polizia

polish

betun / diztira / diztira atera

political

politiko (adjektiboa); adibidez, political affairs: afera politikoak

19

poor

pobre, txiro (izena) / pobre (adjektiboa)

porter

atezain / garratzaile

position

leku, toki / egoera / maila, kargu

possible

posible, ahalgarri

pot

eltze, lapiko / lorontzia / potea

potato

patata

powder

hauts / hauts bihurtu, birrindu

power

indar

present

opari, erregalu / orainaldi / oraingo, gaurko, eguneko / aurkeztu, ezagutarazi

price

prezio

print

marka, aztarna / inprimatu

prison

gartzela, espetxe, presondegi

private

pribatu, partikular / norberaren / isilpeko, sekretu

probable

ustezko

process

prozesu, prozedura / prozesatu

produce

ekoiztu, produzitu

profit

irabazi, mozkin

property prose

jabetza, jabego

prosa

protest

protesta / protesta egin, protestatu

public

publiko

pull

tira egin, erakarri

pump

puztu

punishment purpose push

zigor

asmo, xede,helburu

put

bultza, bultzada / bultzatu / sakatu ipini, jarri

Q ______________________________________________________________

quality

kalitate / berezko ezaugarri, koalitate

question

galdera

quick

arin, azkar

quiet

ixil / pertsona ixil, hitz gutxiko

quite

nahiko, xamar, aski

20

R ______________________________________________________________

rail

trenbide, burdinbide / eskubanda, barandila

rain

euri / euri egin

range rat

irismen / bizieremu arratoi

rate ray

tarifa, prezio izpi, errainu

reaction read

erreakzio, erantzun

irakurri

reading

irakurketa

ready

prest, gerturik, gertu

reason

arrazoi, zio, zergati

receipt

diru-sarrera, irabazi (izena) / hartze, jasotze

record red

grabatu / errekor, marka

gorri

regret

damu, atsekabe, nahigabe / damu izan

regular

erregular, beti berdin

relation

erlazio / zerikusi, lotura / harreman

religion

erlijio

representative

ordezkari, ordezkatzen duena

request

eskaera, eskari

respect

errespetu, begirune

responsible rest

arduradun, erantzule

atseden hartu, deskantsatu

reward

dirusari, ordainketa / saritu

rhythm

erritmo

rice right

arroz, irris

ring

zuzen, on / eskuin, eskuma, eskubi

river

eraztun / txirrina / txirrina, kanpaia, telefonoa jo

road

ibai, erreka

rod

errepide

roll

kainabera, kaina (arrantzarako) erroilu / opil / eraman (biraka); adibidez, John rolled a wheel along the street:

Jonek biraka eraman zuen gurpila kalean zehar. roof

teilatu

room

gela

root

sustrai, erro

rough

zakar, baldar / landu gabeko; adibidez, this is the first rough draft: hauxe

duzu landu gabeko lehen zirriborroa.

21

round rub

biribil / itzuli, erronda igurtzi, ukitze (izena) / igurtzi

rule run

arau lasterkaldi / lasterka egin, korrika egin, korritu

S ______________________________________________________________

sad

triste, hits, zurbil

safe

gordeta

sail

bela / nabigatu, gidatu (itsasuntzia) / itsasoratu

salt

gatz

same

berbera / berdin

sand

area

Saturday say

larunbat, zapatu

esan, erran

scale

ezkata / ezkatak kendu / eskala, neurri / baskula (handia); scales: balantza

school

eskola

science

zientzia

scissors screw

artaziak, guraizeak

sea

torlojo / torlojotu itsaso

seat

eserleku, jesarleku, jarleku

second

bigarren / segundu

secret

sekretu

secretary

idazkari; adibidez, She is the new Secretary of State: Kanpo Arazoetarako

ministro berria da bera (AEB) see

ikusi

seed

ale, garau, bihi

seem

iruditu

selection

aukeratze, hautatze / bereizkuntza, hautespen

self

ni (izena); adibidez, the self: ni-a (psikologian eta filosofian)

send

bidali, igorri

sense

zentzu, zentzumen

separate September

bestelako, beste irail

serious

serio, serios / larri

servant

morroi, zerbitzari

seven

zazpi

seventeen

hamazazpi

22

sex

sexu

shade

itzalpe, gerizpe / ilunbe

shake

astindu

shame

lotsa, ahalke / pena, tamal; adibidez, it's a shame that you didn't go:

penagarria izan zen zu ez joatea. sharp

zorrotz / garratz, mikatz

sheep

ardi; adibidez, you are the black sheep of the family: familiaren ardi beltza

zara. shelf

apal; adibidez, I prefer those black shelves: apal beltz horiek nahiago nik

ship

itsasuntzi

shirt

alkandora, atorra

shock

shock / talka, danbateko

shoe

zapata, oinetako

short

labur, motz / fraka labur

shut

itxi; adibidez, I can't shut the window: ezin dut leihoa itxi

side

alde, albo, ondo

sign

zeinu, seinale, ikur / sinatu, izenpetu

silk

zeta / zetazko

silver

zilar

simple

sinple, xehe

sister

ahizpa (neska batena), arreba (mutil batena)

six

sei

sixteen

hamasei

size

tamaina, neurri / handiera

skin

larru

skirt

gona

sky

zeru

sleep slip

lo egin irristatu, irrist egin, laprast egin / irristada, labainkada, laprastada

slope

aldapa, malda

slow

geldo / geldiro

small

txiki, tipi, txiker

smash

birrindu, txikitu

smell

usain / usaindu; adibidez, that smells of soup: zopa usaina dago

smile

barre egin / irribarre

smoke

ke / erre

smooth snake

leun / atsegin / lau

sneeze

suge

snow

zurrunga egin

so

elur, edur

soap

horrela xaboi 23

society

gizarte

sock

galtzerdi

sofa

sofa

soft

bigun

solid

solido / sendo, gogor

some

zerbait, -en bat, batzuk

son

seme

song

kanta, kantu, abesti

sort

ordenatu, sailkatu

sound soup

soinu zopa

south

hego

space

espazio

spade

pala / ezpatak (karta jokuan)

special

berezi

sponge

belaki

spoon

goilara

spring

udaberri

square

karratu, kuadro / lauki / plaza, enparantza

stage

agertoki, eszena-toki / etapa

stamp

zigilu

star

izar

start

hasi

statement station

adierazpen, deklarazio geltoki, geraleku

steam

lurrun

steel

altzairu

stem

enbor / tutu / geldiarazi

step

urrats, pauso

stick

makila / itsatsi, erantsi

sticky

itsaskor, eranskor / sargori

stiff

gorpu / zurrun, gogor / zail / neurriz kanpoko (prezioa)

still

oraindik / oraindik ere

stitch jostura, joskura / josi stocking stomach

galtzerdi urdail

stone

harri

stop

gelditu

store

denda

story

istorio

straight strange

zuzen ezezagun, arrotz / bitxi, arraro 24

street

kale, karrika

stretch

luzatze, tiratze / luzatu, tiratu

strong

indartsu, kementsu

structure

egitura

substance

substantzia / mami, funts

such

horrelako; adibidez, such is our town: horrelakoa da gure hiria

sudden

bapatean / bapateko / ustegabeko

sugar

azukre

suggestion summer sun

iradokizun, iradokitze

uda, udara

eguzki, eki

Sunday

igande, domeka

support

laguntza

surprise sweet

ezusteko / ezustekoa eman

gozo, eztitsu / budin (Bretainia Handian)

swim

igeri egin

system

sistema

T ______________________________________________________________

table

mahai

tail

buztan

take

hartu

talk

hitz egin

tall

garai, altu

taste tax

zapore / dastatu zarga

teaching ten

irakaste

hamar

tendency

joera

test

test, proba, azterketa

than

baino; adibidez, they are smaller than us: gu baino txikiagoak dira haiek

that

hori / -(e)la, ezen

the

-a, -ak (kasu nominatiboa, singularrean edo pluralean)

then theory

orduan teoria

there

bertan

thick

lodi, mardul / trinko

thin

argal / argaldu

25

thing

gauza

thirteen this

hamairu

hau

thought

asmo, gogoeta / think aditzaren iraganaldiko forma eta partizipioa

thread

hari

three

hiru

throat

eztarri

through thumb

zehar, -(e)an barrena erpuru

thunder

trumoi / burrunda

Thursday

ostegun, eguen

ticket

tiket, txartel / sarrera / isun

tight

estu / teink / tinko, gogor

till

arte (denborazko esaldietan); adibidez, till tomorrow: bihar arte

time

denbora

tin

lata (AEBetan can erabiltzen da) / eztainu

tired to

nekatuta

-(e)ra; adibidez, I went to Paris: Parisera joan nintzen

toe

behatz

together

elkarrekin

tomorrow

bihar

tongue

mihi, mingain

tooth top

hortz tontor, gailur, gain

touch

ukitu, ikutu

town

hiri

trade

merkataritza / trukatu

train

tren

transport

garraio

tray

erretilu, azpil / kaxoi

tree

zuhaitz, arbola; adibidez, the tree of Gernika: Gernikako arbola

trick

amarru, tranpa, trikimailu

trouble

problema

trousers

prakak

true

egia

Tuesday turn

astearte, martitzen

txanda / bira / itzuli / bihurgune / biratu, jiratu

twelve

hamabi

twenty

hogei

twist okertze / zaintiratu, bihurdura / okertu, bihurritu two

bi

26

U ______________________________________________________________

umbrella under

euritako

azpian; adibidez, the book is under the table: mahai azpian dago liburua

unit up

banako, unitate goian, adibidez, up there: hor goian / gora; adibidez, he has gone up the street:

kalean gora joan da use

erabiltze, baliatze / erabili, baliatu / xede; adibidez, what use does that knife

have?: zertarako da labana hori?

V ______________________________________________________________

value

balio, balore

verse

bertso / berset (Biblia)

very

oso, arrunt, hagitz

vessel view

untzi / hodi ikusmen, bista / iritzi, aburu / paisaia

violent voice

bortitz, zakar, gogor ahots, boz

W ______________________________________________________________

waiting

itxaroten, itxoiten, -(a)ren zain

walk

ibili

wall

horma, pareta

war

gerra

warm

bero

wash

garbitu

waste

gastatu, xahutu / galdu (denbora)

watch

erloju / begiratu, behatu, so egin

water

ur

wave

uhin, olatu / eskuz agurtu

wax

ezko, argizari / ezkoztatu

way

modu

weather Wednesday

eguraldi, giro asteazken 27

week

aste

weight

pisu

well

ondo, ongi, ontsa; adibidez, well done!: ondo egina!

west

mendebalde, sartalde

wet

busti, bustita

what

zer?; adibidez, what's up?: zer gertatzen da?

wheel

gurpil

when

noiz?

where

non?

while

-(a)ren bitartean

whip

zigor / zigortu / lokarriz bildu (arropa)

whistle white

txistu / txilibitu / txistu egin / txilibitua jo zuri

who

nor?, nork?

why

zergaitik?

wide

zabal; adibidez, it's six metres wide: sei metroko zabalera du / zabal-zabalik;

adibidez, it's wide open: zabal-zabalik dago will

geroaldia adierazteko partikula); adibidez, they will come tomorrow: bihar

etorriko dira / borondate, nahi / testamentu wind

haize

window

leiho

wine

ardo, ardao, arno; adibidez, I like aged wine: ardo ondua maite dut nik

wing

hego

winter

negu

wire

kable

wise

jakintsu

with

-(a)rekin (singularrean), -ekin (pluralean), -rekin (mugagabean)

woman

emakume, andrazko

wood

baso, oihan / egur, zur; adibidez, that is made of wood: zuezkoa da hori

wool

artile

word

hitz, berba, ele

work

lan / lan egin

worm

har, zizare

wound writing

zauri / zauritu

wrong

idazki oker

Y ______________________________________________________________

28

year

urte; adibidez, a year is a period of twelve months: urtea hamabi hilabeteko

tartea da yellow yes

hori

bai

yesterday you

atzo

young

zu (esaldi intrantsitiboetan), zuk (esaldi trantsitiboetan) gazte (adjektiboa eta izena)

29