Oinarrizko ingeles hiztegia
Argazkiaren egilea: Tanakawho (CC by lizentziapean)
lizentzia: GFDL, 1.2 0.1 bertsioa, 2008ko otsailean. Egileak: Gorka J. Palazio, Ana Balmaseda, Maite Fresnillo, Garikoitz Oria, Jon Ezkurra, Coral Merino, Tomas Vivas, Mikel Lacalle, Roberto Ruesgas, Miren Blasco 0.2 bertsioa, 2008ko martxoan. Aldaketak eta gehiketak: Gorka J. Palazio 1
Oinarrizko ingeles hiztegiaz
Hizkuntza orok du oinarrizko hiztegia, 1000 hitz ingurukoa eta ikasleek erabili ohi dutena atzerriko hizkuntza bat ikasten hasten direnean. Ingeles metodo batzuek oinarrizko hiztegi horri erreparatzen diote ikasleek lehenbiziko esaldiak eta perpausak egin ahal izateko 850-1000 hitz horietan oinarrituz. Bistan da horrek zentzu osoa daukala, zeren erabat ilogikoa bailitzateke ikasleek gutxitan erabiltzen diren hitzak ikasten hastea beheko mailetan. Hortaz, ikasleak lortu edo eskuratu aditza esateko procure erabiltzea edo hizkuntzaren irakaste prozesuaren oinarrizko mailan get aditza zer den jakin gabe egotea ez dateke bat ere egokia. Hizkuntzalari eta hiztegigileek hizkuntzetako hitzen presentzia neurtu dute eta maiz erabiltzen diren hitzak zerrendatu. Ingeles hizkuntzan behin baino gehiagotan egin dute hori eta horrela jakin dute ingeles hizkuntzaren oinarrizko hiztegian zeintzuk hitz egon behar diren eta zein geratzen diren goiko mailetan irakasteko. Horrela egin zen, esaterako, Dolch Basic Words zerrendarekin, ikasleek jakin beharreko lehen hitzak finkatzeko. Irakaste prozesuan, ikasleek irakurri ohi dituzten liburuak ere ezin dira ausaz hautatu. Ondo ikusi behar da oinarrizko ingeles mailan nolako hiztegia daukan liburuak. Oso teknikoak edo terminologia lantzeko liburuak, esaterako, ez dira egokiak beheko mailetan oinarrizko hiztegitik at egon ohi direlako. Beraz, berdin gertatzen da hizkuntz ikasleek egin behar dituzten irakurketen arloan. Hiztegian maiztasun handiko hitzak ageri dira, gehien erabiltzen direnak ingeles hizkuntzan. Oinarrizko 850 hitzen jatorria Charles Kay Ogden (1889-1957) britainiar hizkuntzalari eta idazleari esker sortu zen. 850 hitzez osoturiko hizkuntza erabil daiteke hainbat pentsamendu azaltzeko. Kontua oinarrizko ingelesa ikastea da kontzeptuak ondo azaltzeko eta gehien erabiltzen diren gauzak izendatzeko. Basic English ("British American Scientific International Commercial") deritzonak behar besteko zabaltzerik eduki ez duen arren, hainbat hizkuntz irakaslek aintzakotzat hartu dute hizkuntzen mailakatze egokiagoa egiteko. Hala ere, orain dela asko egindako zerrenda hartan, badira hitz batzuk egun gutxiagotan erabiltzen direnak. Hortaz, plough bezalako hitzak garai batean oso erabiliak izan baziren, egun ez dira bistan denez horren arrakastatsuak; horregatik hitz horiek jartzeaz gain, beste batzuk ere sartu ditut 1000 hitz inguruko hiztegia osatu ahal izateko. Beraz, egun maiztasun handikoak direnak eta Basic English zerrenda hartan ageri ez zirenak; hala nola, police, empty, ohiko zenbakiak, asteko egunak eta abar jarri ditut zerrenda honetan. Hizkuntzak ikasteko eta oinarrizko mailetan aintzat hartu behar dira oinarrizko hiztegiak, 850-1000 hitz ingurukoak, irakastearen oinarriak sendoak izan daitezen. Hizkuntz irakaskuntzan hiztegi mailakatzeak egin behar dira, gaur egun erreminta informatikoen bidez askoz hobeto eta arinago jakin ahal dugulako eguneroko kazeta eta literatur corpusetatik zein diren maizen erabiltzen diren berbak. Hori dela-eta, interesgarria izan daiteke hiztegi hau ingelesa irakasten eta ikasten duten 2
herritarrentzat. Autoirakaskuntzan ari direnentzat ere lagungarria izan daiteke. Hori espero dugu, behintzat, ingelesa-euskara hiztegi hau egin dugun irakasleok. Esku artean duzun hiztegia kopiatu eta zabaldu daiteke inolako problemarik gabe, GNU Dokumentazio Librearen lizentzia duelako. Librea da irakurleak banatzeko eta komertzializatzeko nahi badu, beti ere egile eta aldaketen berri emanez. Lizentzia ikusi nahi badu irakurleak, honako helbidean aurkitu ahal ditu zehaztasunak, GFDL (GNU Free Documentation License) 1.2 bertsioari datxekion lizentzia izanik: http://eu.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:GNU_Dokumentazio_Librearen_Lizentziaren_testua Hiztegiaren 0.1 bertsioa (lehenbizikoa) Google Docs formatuan ikus daiteke Interneteko helbide honetan: http://docs.google.com/Doc?docid=dgjb37cs_67q9fgrbn8&hl=es Egileak: Gorka J. Palazio, Ana Balmaseda, Maite Fresnillo, Garikoitz Oria, Jon Ezkurra, Coral Merino, Tomas Vivas, Mikel Lacalle, Roberto Ruesgas, Miren Blasco Hemen duzun 0.2. bertsioan Gorka J. Palazio irakasleak diseinu aldaketak egin ditu eta sarrerak osotu, baita hiztegia berrikusi ere.
Asko dira hiztegiak: orokorrak, elebidunak, terminologikoak, baina gutxi landu da oinarrizko hiztegien arloa. Irudiaren egilea: Dlisbona (CC by lizentziapean).
Sarrera testu honen egilea: Gorka J. Palazio, Euskal Herriko Unibertsitatea.
3
A ______________________________________________________________ a
nominatibo kasua egiteko artikulua singularrean; adibidez, there is a house there: etxea dago hor
able
gauza izan; adibidez, you are able to do it: hori egiteko gauza zara zu
about
-(a)ri buruz (singularrean), -ei buruz (pluralean)
account acid
kontu
azido / garratz
across
-(e)an zehar, -(e)an barrena / beste aldean; adibidez, the house is across the
lake: etxea lakuaren beste aldean dago act
dekretu, lege / ekintza / ekitaldi / antzeztu / portatu
addition
gehiketa, batuketa / gainera; adibidez, in addition to this: horrez gain
adjustment
egokitze, moldatze
advertisement
iragarki
after
gero
again
berriz, berriro; adibioez: again and again: behin eta berriz
against
aurka, kontra
agreement
hitzarmen, itun
air
aire
all
guzti(ak), den(ak)
almost among
ia, kasik -(r)en artean (bi baino gehiagoren artean); adibidez, I live among the lakes:
laku artean bizi naiz amount
kopuru
amusement and
olgatze, jolaste
eta
angle
angelu
angry
haserre; adibidez: your words have made me angry: zure hitzek haserretu egin
naute animal
animalia
answer
erantzun
ant
inurri, txingurri
any
edozein / edonor / edozer / (r)ik, ezer (galderetan)
apparatus apple
sagar
approval April arch
onespen, onarpen
apiril arku / gakotu, makotu, okertu / maltzur, maliziatsu
argument arm
aparatu, tresna
argumentu, argudio
beso 4
army
armada
art
arte; adibidez, I love that kind of art: arte mota hori atsegin dut / artelan
as
bezala, moduko, erako
at
-(e)an, -(a)ren ondoan
attack
eraso / erasotu
attempt
saialdi
attention
erne / arreta
attraction August
erakargarritasun
abuztu
authority
aginte / agintari / eragin / aditu
automatic
automatiko
awake
esna, iratzarrita / erne / esnatu, iratzarri / suspertu
B ______________________________________________________________ baby
ume, haur
back
atze / atzeko
bad txar bag boltsa balance oreka / balantza / orekatu ball baloi, pilota band talde base oinarri basin konketa, ontzi, gopor / arro (geografian); adibidez, in the river Nile basin: Nilo ibaiko arroan basket saski, otarre bath bainu be izan, egon beautiful because
polit, eder -(e)lako, -eta, bait- (zergatizko esaldiak); adibidez, don't take that,
because it's mine: ez hartu hori, nire da-eta bed
ohe
bee
erle
before
lehen
behaviour belief
portaera
sinismen
bell
kanpai
bent
joera / irrikitan egon; adibidez, I am bent on going home: irrikitan nago etxera
joateko berry
baia, ale
5
between bird
artean / tartean / bitartean / erdian
txori
birth bit
erditze, haurgintza zati; adibidez, a bit of information: informazio apur bat
bite
kozka egin / jan / heldu
bitter
garratz
black
beltz
blade
xafla (labana) / hosto, orri (belarra) / pala
blood
odol
blow
putz egin / eztanda egin / mukiak kendu
blue
urdin
board
ohol, taula / harbela / kontseilu / mantendu
boat
ontzi
body
gorputz
boiling
irakite; adibidez, boiling point: irakiteko puntua
bone
hezur; adibidez, Mike broke a bone: Mikelek hezurra hautsi zuen
book
liburu
boot
bota (oinetakoa)
bottle
botila
box
kutxa / kutxan sartu
boy
mutil
brain
burmuin, garun
brake
balazta, galga / galgatu, balaztatu
branch
adar / sukurtsal / adarkatu
brass
latoi (metala)
bread
ogi
breath
arnas; adibidez, I came out of breath: arnasestuka etorri nintzen
brick
adreilu
bridge
zubi
bright
argi / alaitsu
broken
hautsi; adibidez, broken leg: hanka apurtua / mordoiloan; adibidez, in broken
Basque: euskara mordoiloan brother
anaia, neba
brown
marroi / beltzaran
brush
eskuila, brotxa, orrazi / eskuilatu, orraztu / pintzela
bucket
kubo, pertz
building
etxe, eraikin / eraikuntza, eraikitze
bulb
erraboil / bonbila
burn
erre / su eman / grabatu (informatikan)
burst
lehertu, eztanda egin / leherketa
business
negozio / enpresa 6
but
baina
butter
gurin
button
atzeko parte / bukaera / ipurdi
by
-(e)k; adibidez, this book has been written by William Shakespeare: liburu hau William Shakespeare-k egina da.
C ______________________________________________________________ cake
pastel, tarta, opil
camera
kamera (bideo kamera, argazki kamera)
canvas
oihal / lientzo
card
txartel, fitxa / karta (jolasteko)
care
kezka, ardura
carriage cart
karro, zalgurdi, gurdi / bagoi
cat
gurdi, orga katu
cause
arrazoi, kausa, zio, zergati
certain chalk
batzuk, zenbait klera, klarion
chance
halabehar, zorte, mentura / aukera
change
aldaketa, aldaera / aldatu
cheap
merke
cheese
gazta
chemical
kimiko (adjektiboa) / gai kimiko
chest
bular, golko
chief
buruzagi, buru, nagusi
chin
kokots
church
eliza
circle
zirkulu, biribil / biribildu, inguratu
clean
garbitu, garbi
clear
argi / garden
clock
erloju, ordulari
cloth
oihal, zapi, trapu
cloud
laino / hodei
coal
ikatz
coat
beroki, jaka
cold
hotz; adibidez, it's very cold: hotz handia dago / katarro
collar
lepoko, idun
colour, color (AEB) comb
kolore, margo
orrazi / orraztu
7
come
etorri / heldu, iritsi, ailegatu
comfort
erosotasun
committee common
batzorde, komite
amankomun / guztien, denen / ohiko, arrunt
company
konpainia
comparison
konparaketa, parekatze
competition complete
lehiaketa, lehiatze
oso, erabateko / egin, osatu, bukatu
complex
konplexu, korapilotsu
condition
baldintza
connection
konexio / elkartze, lotze, konektatze
conscious
konziente izan, jakinaren gainean egon
control cook
kontrol / kontrolatu, zuzendu
sukaldatu, janaria prestatu / sukaldari
copper
kobre, burdingorri / kobre kolore
copy
kopiatu / kopia
cord
lokarri, kordoi / lotu lokarriz / korda; adibidez, vocal cords: ahots kordak
cork
kortxo
cotton cough
kotoi, algodoi eztul / eztul egin
country cover
herri, erresuma, estatu
cow
estalki, tapa behi
crack
pitzadura, arrakala
credit
sinesgarritasun / kreditu; adibidez, credit card: kreditu txartel
crime
krimen
cruel
krudel, anker
crush
xehatu, birrindu / estutu, prentsatu
cry
negar egin
cup
katilu / kopa
current
korronte / egungo, gaur egungo; adibidez, current rate of exchange: gaur
egungo trukea curtain curve
gortina
cushion
kurba, bihurgune kuxin; adibidez, there are four cushions on the sofa: lau kuxin daude sofa
gainean
D ______________________________________________________________
8
damage
kalte / kalte egin
danger
arrisku, peril / arrisku
dark
ilun, iluntasun
daughter day
alaba
egun
dead
hilda, hilik; adibidez, your daugther is dead: zure alaba hilik dago
dear
laztan, maite, bihotz
death
heriotza
debt
zor
December
abendu
decision
erabaki, deliberamendu
deep
sakon
degree
maila / gradu
delicate
hauskor
dependent
menpeko
design
diseinu
desire
desio, gurari, nahi / desiratu, irrikatu
destruction detail
txikizio, suntsiketa
detaile, xehetasun
development
garapen, bilakaera, aldakuntza, aurrerabide
different
desberdin, bestelako
digestion
digestio, lixeriketa
direction
norabide
dirty
zikin, narrats / lizun
discovery
aurkikuntza, aurkitze
discussion
eztabaida
disease
gaixotasun, eritasun, gaitz
disgust
nazka, higuin
distance
distantzia, tartea
distribution division do
banaketa, banatzea
banaketa, zatiketa
egin, burutu
dog
zakur, txakur
door
ate / sarrera
doubt down
zalantza, duda behean, behera, beherantz
drain
hustubide, isurbide
drawer
kaxoi
dress
soineko, jantzi / jantzi
drink
edan / edari
driving drop
gidatzen
tanta / erortze, erorketa / beheratze, beherapen 9
dry
lehor, idor / lehortu
dust
hauts / hautsa kendu
E ______________________________________________________________
ear
belarri / entzumen
early
goiz; adibidez, your son arrived early: goiz heldu zen zure semea.
earth
lur
east
ekialde, sortalde
edge
ertz, bazter / mutur
education
hezkuntza, heziketa, heztea
effect eragin, efektu egg
arraultza
eight
zortzi
eighteen
hamazortzi
elastic
elastiko, malgu
electric eleven
elektriko hamaika
empty end
hutsik amaiera, amai, bukaera
engine motor enough nahikoa, sobera equal
berdin, pareko, berbera
error akats, errakuntza, errore even
bakoitza, guztiak, denak (zenbagarriak diren objektuetan)
event ever
gertakari, gertaera, gertakizun inoiz, egundo
every
bakoitza, guztiak, denak, -ero, -oro (zenba daitezkeen gauzekin); adibidez,
every day: egunero example
adibide
exchange truke / trukatu existence
izate, existentzia, bizitza
expansion
hedapen, zabaltze, hedatze
experience eskarmentu, esperientzia expert aditu eye
begi
10
F ______________________________________________________________
face
aurpegi / aurrez aurre egon / begira egon
fact
egia / egitate
fall
eroriko, erorketa / jaitsiera, jaistea / udazken / erori / behera egin
false
faltsu, gezurrezko, oker, irruzurrezko
family far
familia, sendi
urruti, urrun; adibidez, the house is very far from here: etxea hemendik urrun
dago farm fat
etxalde, baserri, landetxe lodi, gizen
father fear
aita beldur
feather luma February feeble
otsail ahul, indargabe, indarge
feeling
sentimendu
female
eme, andrazko, emakumezko
fertile
emankor
fiction
fikzio
field
larre, zelai, soro / arlo, alor
fifteen fight
hamabost borroka, liskar / borrokatu, borroka egin
finger fire
hatz, atzamar (eskukoak) / behatz (oinetakoak) su
first lehen, lehenengo, lehenbiziko fish
arrain
five
bost, bortz
fixed
finkatu, finko
flag
bandera
flame sugar flat
lau, zelai (adjektiboa) / etxebizitza, apartamentu
flight
hegaldi, hegaztaldi
floor zolu, behe flower fly
lore
hegaz egin
fold
tolestu, tolestatu, doblatu / tolesdura
food
janari
foolish foot
tonto, ergel, inozo
oin, zango 11
for -entzat, -entzako / -rako (zenbait adberbiorekin) force
indar
fork
sardeska,tenedore
form
formulario / itxura / moldatu, eratu
fourteen
hamalau
forward
aurrera
four
lau
fowl
hegazti
frame free
marko / enmarkatu, markoa jarri aske / doan
frequent
ohiko, sarritan, maiz gertatzen dena
Friday
ostiral, bariku
friend
lagun, adiskide
from
-tik, -(en)gandik / -ko; adibidez: I am from the Basque Country: Euskal Herrikoa
naiz front
aurre, aurrealde
fruit
fruitu, fruta
full
oso, osorik / bete, beteta
future
etorkizun, gero
G ______________________________________________________________
garden
lorategi
general
orokor / jeneral (militar kargua)
get lortu / limurtu / bilakatu / heldu, iritsi / jaso girl
neska
give
eman
glass
beira, kristal / edalontzi, baso, kopa / basokada, kopakada / -es: betaurrekoak,
prismatikoak glove go
eskularru, guante
joan
goat
ahuntz, aker
gold
urre, urrezko
good
on / zintzo
government
gobernu
grain
ale (zerealak)
grass
belar / belardi, zelai
great
garrantzi handiko, garrantzitsu / handi, itzel
green
berde
12
grey
gris
grip
girten, helduleku / estutu / atxiki
group
talde
growth
hazkuntza, hazkunde, handitze
guide gun
gidari / gidaliburu / gidatu pistola, pipa, su-arma
H ______________________________________________________________
hair
ile
hammer hand
mailu / mailukatu esku
hanging happy
urkatze, urkamendu zoriontsu
harbour, harbor (AEB) hard
portu
gogor / zail
harmony hat
harmonia
kapela / txapel
hate
gorrotatu / gorroto
have
eduki, ukan
he
hura, bera (gizonezkoentzat)
head
buru
healthy hear
osasungarri / osasuntsu
entzun, aditu
hearing entzumen heart bihotz heat bero, berotasun / berotu help laguntza / lagundu high
altuera / handi / altu, goiko/ gora/ puntu goren/ antizikloi
history hole
historia
zulo, gordeleku / toki zikin
hollow
huts / isil / faltsu, gezurrezko / zulo, hutsune, sakonune
hook
amu / krisket / lotu / harrapatu, arrantzatu
hope
itxaropen / espero izan
horn
klaxon / adar
horse
zaldi
hospital hour house
ospitale / erietxe
ordu / lanordu etxe
13
how
nola, zelan / zer, zenbat / zein, zer
humour
umore / grazia
I ______________________________________________________________
I
ni, neu
ice
izotz
idea if
ideia ba-, baldin ba-, -z gero
ill
gaixo
important impulse
garrantzitsu, inportante
in
bultzada, bulkada, sustapen, bihozkada
-(e)n, -(e)an; adibidez, I live in Gasteiz: Gasteizen bizi naiz
increase
handitu, handiagotu, igo, areagotu / handiagotze, handipen, igoera, areagotze
industry
industria, -gintza
ink
tinta / tindatu
insect
intsektu
instrument
tresna, lanabes, aparatu; adibidez: music instrument: musika-instrumentua
insurance interest
aseguru interes, jakingura
invention iron
asmaketa
burdina / lisaburdina, lisakin, plantxa / lisatu, plantxatu
island
irla
J ______________________________________________________________
January
urtarril
jelly
jelatina / konfitura
jewel
bitxi, harribitxi
join
batu, elkartu
journey judge
bidaia epaile, juje / epaitu
jump
salto, jauzi / salto egin, jauzi egin
July
uztail
June
ekain
14
K ______________________________________________________________
keep
mantendu, gorde, kontserbatu
kettle key
teontzi, lapiko
giltza / klabe / gako
kick
ostiko / ostikatu
kind
mota, klase / atsegin
kiss
muxu / musu eman
knee
belaun
knife
labana, ganibet, aizto; adibidez, don't use those knives: ez itzazu labana
horiek erabili / sastatu knot
korapilo
knowledge
ezaguera, jakintza
L ______________________________________________________________
land
sail, alor, lur, landa / herrialde / lurreratu
language
hizkuntza
last
azken, azkenengo
late
berandu; adibidez, it's very late: oso berandu da
laugh law
barre / barre egin; adibidez, Martin is laughing: Martin barrezka ari da lege
lead
aurreko / zuzendu, gidatu, buru izan
leaf
hosto
learning leather left
ikasketa, ikaskuntza larru, larruzko (adjektiboa, izenen aurrean)
ezker
leg
hanka
let
utzi, lagatu, permititu
letter
gutun
level
maila
library lift light like limit line linen
biblioteka, liburutegi
igogailu / jaso / pizgarri argi gustatu, atsegin, laket izan muga lerro / soka / ilara / leinu / linea; adibidez, hold the line!: itxaron apur bat! arropa zuri / liho 15
lip
ezpain
liquid list
likido zerrenda
little
txiki
living
bizitza, bizitze; adibidez, living room: egongela
lock
itxi giltzaz, giltzapetu / sarrail
long
luze
look
begiratu, behatu, so egin
loose
galdu
loss
galera
loud
ozen, goraki
love
maitatu / gustatu, atsegin
low
beheko, behekaldeko
M ______________________________________________________________
machine
makina / mekanizatu
make
egin, adibidez, that watch is made in Switzerland: erloju hori Suitzan egina da
male
gizonezko
man
gizon
manager map
zuzendari, adminisrratzaile
mapa
March
martxo
mark
aztarna / kalifikazio / keinu, seinale
market
azoka, merkatu
married mass
ezkondua
pila, mordo / masa / pilatu
match
partidu
material
material, ekai
May
maiatz
may
ahal izan
meal
otordu
measure meat
neurri / neurtu
haragi, okela
medical
osasun (adjektiboa); adibidez, medical certificate: osasun agiria
meeting
elkarrateratze
memory metal middle
oroimen / oroitzapen, gomuta metal erdi, erdian / erdiko
16
military
militar
milk
esne
mind
adimen / gogoeta / buru / izpiritu
mine
nire, ene
minute mist
minutu lanbro, langar, itsas laino
mixed
nahastua / era askotakoa, mistoa
Monday
astelehen
money
diru
monkey
tximino, tximu
month
hil, hilabete
moon
ilargi
morning
goiz
mother
ama
motion
mugitze, mugimendu / proposamen, mozio
mountain mouth
mendi
aho
move
mugitu, aldatu
much
asko
muscle
gihar
music
musika
N ______________________________________________________________
nail
azkazal
name
izen
narrow
estu
nation
nazio
natural near
natural, naturako / ohiko, arrunt, normal
hurbil, hur
necessary neck
lepo
need
behar
beharrezko
needle nerve
orratz, jostorratz / zirikatu, izorratu nerbio, kirio / urduritasun / kemen
net
sare
new
berri
news night
informazio, albisteak; adibidez, a piece of news: albiste bat gau
17
nine
bederatzi
nineteen no
hemeretzi
ez, ezetz
noise
zarata / hots
normal
arrunt
north
ipar
nose
sudur
not
ez; adibidez, she was not only a teacher but also a writer: irakaslea izateaz
gain, idazlea ere bazen. note
ohar
November now
azaro
orain
number nut
zenbaki
intxaur
O ______________________________________________________________
observation October of
begiratze, behatze / ohar, iruzkin
urri (hilabetea)
-(e)ko (lekuzko genitiboa) / -(a)ren (genitibo posesiboa)
off
kanpo, landa; adibidez, off season: sasoitik landa
offer
eskaini
office
bulego
oil
olio
old
zahar
on
piztuta / segidan; adibidez, and so on: eta abar
one
bat
only
bakar, bakarrik, soil, soilik
open
ireki
operation opinion
iritzi, aburu
opposite or
ebaketa, operazio / jarduera, ekimen kontra/ zerbaiten aurrean
edo / ala
orange order
laranja ordena, txukuntasuna / eskaera / eskatu
organization ornament other out
erakunde
apaingarri
beste kanpo, kanpoan, -(e)tik at
18
oven
labe
over
gainetik / berriro; adibidez; over and over: behin eta berriz
owner
jabe
P ______________________________________________________________
page
orrialde
pain
min
paint
margotu, koloreztatu / margo, pintura
paper paper parallel parcel
paralelo pakete, fardel / lursail, lur zati
part
parte, zati
past
iraganaldi, iragan, lehenaldi
paste
itsatsi
payment peace
ordainketa
pen
bake; adibidez, people want peace: jendeak bakea nahi du boligrafo, bolaluma
pencil
lapitz, arkatz
person
pertsona
physical
fisiko
picture
irudi
pig
txerri
pin
orratz, buruorratz / pin, apaingarria
pipe
tutu, hodi / pipa (erretzekoa)
place
leku, toki, gune
plane
hegazkin
plant
landare
plate
plater; adibidez, my plate was empty: nire platera hutsik zegoen
play
jokatu
please
mesedez, arren, faborez, otoi
pleasure
plazer, gozamendu, atsegin
plough, plow (AEB) pocket point
golde (nekazaritza lanabesa)
poltsiko, sakela / sartu poltsikoan puntu, gune
poison
pozoi / pozoitu
police
polizia
polish
betun / diztira / diztira atera
political
politiko (adjektiboa); adibidez, political affairs: afera politikoak
19
poor
pobre, txiro (izena) / pobre (adjektiboa)
porter
atezain / garratzaile
position
leku, toki / egoera / maila, kargu
possible
posible, ahalgarri
pot
eltze, lapiko / lorontzia / potea
potato
patata
powder
hauts / hauts bihurtu, birrindu
power
indar
present
opari, erregalu / orainaldi / oraingo, gaurko, eguneko / aurkeztu, ezagutarazi
price
prezio
marka, aztarna / inprimatu
prison
gartzela, espetxe, presondegi
private
pribatu, partikular / norberaren / isilpeko, sekretu
probable
ustezko
process
prozesu, prozedura / prozesatu
produce
ekoiztu, produzitu
profit
irabazi, mozkin
property prose
jabetza, jabego
prosa
protest
protesta / protesta egin, protestatu
public
publiko
pull
tira egin, erakarri
pump
puztu
punishment purpose push
zigor
asmo, xede,helburu
put
bultza, bultzada / bultzatu / sakatu ipini, jarri
Q ______________________________________________________________
quality
kalitate / berezko ezaugarri, koalitate
question
galdera
quick
arin, azkar
quiet
ixil / pertsona ixil, hitz gutxiko
quite
nahiko, xamar, aski
20
R ______________________________________________________________
rail
trenbide, burdinbide / eskubanda, barandila
rain
euri / euri egin
range rat
irismen / bizieremu arratoi
rate ray
tarifa, prezio izpi, errainu
reaction read
erreakzio, erantzun
irakurri
reading
irakurketa
ready
prest, gerturik, gertu
reason
arrazoi, zio, zergati
receipt
diru-sarrera, irabazi (izena) / hartze, jasotze
record red
grabatu / errekor, marka
gorri
regret
damu, atsekabe, nahigabe / damu izan
regular
erregular, beti berdin
relation
erlazio / zerikusi, lotura / harreman
religion
erlijio
representative
ordezkari, ordezkatzen duena
request
eskaera, eskari
respect
errespetu, begirune
responsible rest
arduradun, erantzule
atseden hartu, deskantsatu
reward
dirusari, ordainketa / saritu
rhythm
erritmo
rice right
arroz, irris
ring
zuzen, on / eskuin, eskuma, eskubi
river
eraztun / txirrina / txirrina, kanpaia, telefonoa jo
road
ibai, erreka
rod
errepide
roll
kainabera, kaina (arrantzarako) erroilu / opil / eraman (biraka); adibidez, John rolled a wheel along the street:
Jonek biraka eraman zuen gurpila kalean zehar. roof
teilatu
room
gela
root
sustrai, erro
rough
zakar, baldar / landu gabeko; adibidez, this is the first rough draft: hauxe
duzu landu gabeko lehen zirriborroa. 21
round rub
biribil / itzuli, erronda igurtzi, ukitze (izena) / igurtzi
rule run
arau lasterkaldi / lasterka egin, korrika egin, korritu
S ______________________________________________________________
sad
triste, hits, zurbil
safe
gordeta
sail
bela / nabigatu, gidatu (itsasuntzia) / itsasoratu
salt
gatz
same
berbera / berdin
sand
area
Saturday say
larunbat, zapatu
esan, erran
scale
ezkata / ezkatak kendu / eskala, neurri / baskula (handia); scales: balantza
school
eskola
science
zientzia
scissors screw
artaziak, guraizeak
sea
torlojo / torlojotu itsaso
seat
eserleku, jesarleku, jarleku
second
bigarren / segundu
secret
sekretu
secretary
idazkari; adibidez, She is the new Secretary of State: Kanpo Arazoetarako
ministro berria da bera (AEB) see
ikusi
seed
ale, garau, bihi
seem
iruditu
selection
aukeratze, hautatze / bereizkuntza, hautespen
self
ni (izena); adibidez, the self: ni-a (psikologian eta filosofian)
send
bidali, igorri
sense
zentzu, zentzumen
separate September
bestelako, beste irail
serious
serio, serios / larri
servant
morroi, zerbitzari
seven
zazpi
seventeen
hamazazpi
22
sex
sexu
shade
itzalpe, gerizpe / ilunbe
shake
astindu
shame
lotsa, ahalke / pena, tamal; adibidez, it's a shame that you didn't go:
penagarria izan zen zu ez joatea. sharp
zorrotz / garratz, mikatz
sheep
ardi; adibidez, you are the black sheep of the family: familiaren ardi beltza
zara. shelf
apal; adibidez, I prefer those black shelves: apal beltz horiek nahiago nik
ship
itsasuntzi
shirt
alkandora, atorra
shock
shock / talka, danbateko
shoe
zapata, oinetako
short
labur, motz / fraka labur
shut
itxi; adibidez, I can't shut the window: ezin dut leihoa itxi
side
alde, albo, ondo
sign
zeinu, seinale, ikur / sinatu, izenpetu
silk
zeta / zetazko
silver
zilar
simple
sinple, xehe
sister
ahizpa (neska batena), arreba (mutil batena)
six
sei
sixteen
hamasei
size
tamaina, neurri / handiera
skin
larru
skirt
gona
sky
zeru
sleep slip
lo egin irristatu, irrist egin, laprast egin / irristada, labainkada, laprastada
slope
aldapa, malda
slow
geldo / geldiro
small
txiki, tipi, txiker
smash
birrindu, txikitu
smell
usain / usaindu; adibidez, that smells of soup: zopa usaina dago
smile
barre egin / irribarre
smoke
ke / erre
smooth snake
leun / atsegin / lau
sneeze
suge
snow
zurrunga egin
so
elur, edur
soap
horrela xaboi 23
society
gizarte
sock
galtzerdi
sofa
sofa
soft
bigun
solid
solido / sendo, gogor
some
zerbait, -en bat, batzuk
son
seme
song
kanta, kantu, abesti
sort
ordenatu, sailkatu
sound soup
soinu zopa
south
hego
space
espazio
spade
pala / ezpatak (karta jokuan)
special
berezi
sponge
belaki
spoon
goilara
spring
udaberri
square
karratu, kuadro / lauki / plaza, enparantza
stage
agertoki, eszena-toki / etapa
stamp
zigilu
star
izar
start
hasi
statement station
adierazpen, deklarazio geltoki, geraleku
steam
lurrun
steel
altzairu
stem
enbor / tutu / geldiarazi
step
urrats, pauso
stick
makila / itsatsi, erantsi
sticky
itsaskor, eranskor / sargori
stiff
gorpu / zurrun, gogor / zail / neurriz kanpoko (prezioa)
still
oraindik / oraindik ere
stitch jostura, joskura / josi stocking stomach
galtzerdi urdail
stone
harri
stop
gelditu
store
denda
story
istorio
straight strange
zuzen ezezagun, arrotz / bitxi, arraro 24
street
kale, karrika
stretch
luzatze, tiratze / luzatu, tiratu
strong
indartsu, kementsu
structure
egitura
substance
substantzia / mami, funts
such
horrelako; adibidez, such is our town: horrelakoa da gure hiria
sudden
bapatean / bapateko / ustegabeko
sugar
azukre
suggestion summer sun
iradokizun, iradokitze
uda, udara
eguzki, eki
Sunday
igande, domeka
support
laguntza
surprise sweet
ezusteko / ezustekoa eman
gozo, eztitsu / budin (Bretainia Handian)
swim
igeri egin
system
sistema
T ______________________________________________________________
table
mahai
tail
buztan
take
hartu
talk
hitz egin
tall
garai, altu
taste tax
zapore / dastatu zarga
teaching ten
irakaste
hamar
tendency
joera
test
test, proba, azterketa
than
baino; adibidez, they are smaller than us: gu baino txikiagoak dira haiek
that
hori / -(e)la, ezen
the
-a, -ak (kasu nominatiboa, singularrean edo pluralean)
then theory
orduan teoria
there
bertan
thick
lodi, mardul / trinko
thin
argal / argaldu
25
thing
gauza
thirteen this
hamairu
hau
thought
asmo, gogoeta / think aditzaren iraganaldiko forma eta partizipioa
thread
hari
three
hiru
throat
eztarri
through thumb
zehar, -(e)an barrena erpuru
thunder
trumoi / burrunda
Thursday
ostegun, eguen
ticket
tiket, txartel / sarrera / isun
tight
estu / teink / tinko, gogor
till
arte (denborazko esaldietan); adibidez, till tomorrow: bihar arte
time
denbora
tin
lata (AEBetan can erabiltzen da) / eztainu
tired to
nekatuta
-(e)ra; adibidez, I went to Paris: Parisera joan nintzen
toe
behatz
together
elkarrekin
tomorrow
bihar
tongue
mihi, mingain
tooth top
hortz tontor, gailur, gain
touch
ukitu, ikutu
town
hiri
trade
merkataritza / trukatu
train
tren
transport
garraio
tray
erretilu, azpil / kaxoi
tree
zuhaitz, arbola; adibidez, the tree of Gernika: Gernikako arbola
trick
amarru, tranpa, trikimailu
trouble
problema
trousers
prakak
true
egia
Tuesday turn
astearte, martitzen
txanda / bira / itzuli / bihurgune / biratu, jiratu
twelve
hamabi
twenty
hogei
twist okertze / zaintiratu, bihurdura / okertu, bihurritu two
bi
26
U ______________________________________________________________
umbrella under
euritako
azpian; adibidez, the book is under the table: mahai azpian dago liburua
unit up
banako, unitate goian, adibidez, up there: hor goian / gora; adibidez, he has gone up the street:
kalean gora joan da use
erabiltze, baliatze / erabili, baliatu / xede; adibidez, what use does that knife
have?: zertarako da labana hori?
V ______________________________________________________________
value
balio, balore
verse
bertso / berset (Biblia)
very
oso, arrunt, hagitz
vessel view
untzi / hodi ikusmen, bista / iritzi, aburu / paisaia
violent voice
bortitz, zakar, gogor ahots, boz
W ______________________________________________________________
waiting
itxaroten, itxoiten, -(a)ren zain
walk
ibili
wall
horma, pareta
war
gerra
warm
bero
wash
garbitu
waste
gastatu, xahutu / galdu (denbora)
watch
erloju / begiratu, behatu, so egin
water
ur
wave
uhin, olatu / eskuz agurtu
wax
ezko, argizari / ezkoztatu
way
modu
weather Wednesday
eguraldi, giro asteazken 27
week
aste
weight
pisu
well
ondo, ongi, ontsa; adibidez, well done!: ondo egina!
west
mendebalde, sartalde
wet
busti, bustita
what
zer?; adibidez, what's up?: zer gertatzen da?
wheel
gurpil
when
noiz?
where
non?
while
-(a)ren bitartean
whip
zigor / zigortu / lokarriz bildu (arropa)
whistle white
txistu / txilibitu / txistu egin / txilibitua jo zuri
who
nor?, nork?
why
zergaitik?
wide
zabal; adibidez, it's six metres wide: sei metroko zabalera du / zabal-zabalik;
adibidez, it's wide open: zabal-zabalik dago will
geroaldia adierazteko partikula); adibidez, they will come tomorrow: bihar
etorriko dira / borondate, nahi / testamentu wind
haize
window
leiho
wine
ardo, ardao, arno; adibidez, I like aged wine: ardo ondua maite dut nik
wing
hego
winter
negu
wire
kable
wise
jakintsu
with
-(a)rekin (singularrean), -ekin (pluralean), -rekin (mugagabean)
woman
emakume, andrazko
wood
baso, oihan / egur, zur; adibidez, that is made of wood: zuezkoa da hori
wool
artile
word
hitz, berba, ele
work
lan / lan egin
worm
har, zizare
wound writing
zauri / zauritu
wrong
idazki oker
Y ______________________________________________________________
28
year
urte; adibidez, a year is a period of twelve months: urtea hamabi hilabeteko
tartea da yellow yes
hori
bai
yesterday you
atzo
young
zu (esaldi intrantsitiboetan), zuk (esaldi trantsitiboetan) gazte (adjektiboa eta izena)
29