ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΤΕΣΤ ΠΟΥ ΠΑΡΕΧΟΝΤΑΙ ∆ΩΡΕΑΝ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ HORIZON – Τεστ Επαγγελµατικών Ενδιαφερόντων ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Το Τεστ Επαγγελµατικών Ενδιαφερόντων HORIZON είναι ένα ψυχοµετρικό εργαλείο που κατασκευάστηκε ευθύς εξαρχής στην ελληνική γλώσσα, λαµβάνοντας υπόψη το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστηµα, για τη µέτρηση των επαγγελµατικών ενδιαφερόντων των Ελλήνων µαθητών και φοιτητών. Οι κατασκευαστές, αφού µελέτησαν προσεκτικά τη σύγχρονη διεθνή και ελληνική ψυχοµετρική πραγµατικότητα στο επίπεδο των επαγγελµατικών ενδιαφερόντων, σχεδίασαν µία εξολοκλήρου νέα µέτρηση, η οποία είχε ως στόχο, αφενός να καλύψει κάποιες ελλείψεις που εµφάνιζαν τα υπάρχοντα εργαλεία µέτρησης ενδιαφερόντων (µη συµβατότητα µε το εκπαιδευτικό σύστηµα, ψυχοµετρικές αδυναµίες, απουσία θεωρητικού πλαισίου κ.λπ.) και αφετέρου να ικανοποιήσει στο µέγιστο δυνατό βαθµό την πάγια συµβουλευτική ανάγκη για λεπτοµερειακή αποτύπωση των επαγγελµατικών ενδιαφερόντων του ατόµου. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΤΕΣΤ Το τεστ HORIZON αποτελείται από 190 ερωτήσεις που περιγράφουν διάφορες επαγγελµατικές δραστηριότητες από 38 επαγγελµατικές κατηγορίες. Το άτοµο καλείται να δηλώσει σε µια 6βάθµια κλίµακα το βαθµό, στον οποίο θα το ενδιέφερε να ασχοληθεί επαγγελµατικά στο µέλλον µε καθεµία από αυτές τις δραστηριότητες. Η τελική µορφή του τεστ προήλθε από τον εµπειρικό έλεγχο 694 ερωτήσεων, οι οποίες χορηγήθηκαν σε 1100 περίπου µαθητές λυκείου (η αρχική δεξαµενή περιελάµβανε περίπου 2000 ερωτήσεις). Η αξιολόγηση και τελική επιλογή των ερωτήσεων για την πειραµατική εκδοχή πραγµατοποιήθηκε από µία οµάδα συµβούλων επαγγελµατικού προσανατολισµού, της οποίας επικεφαλής ήταν ο ∆ρ. Τσαούσης Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής Ψυχοµετρίας στο Τµήµα Ψυχολογίας του Πανεπιστηµίου Κρήτης. Από τις αρχικές ερωτήσεις επελέγησαν οι 190 πιο ισχυρές στατιστικά, οι οποίες αντιπροσωπεύουν επαρκέστερα τις 38 Επαγγελµατικές Κατηγορίες που µετρά το ερωτηµατολόγιο και τους 6 Επαγγελµατικούς Τύπους, στους οποίους εντάσσονται οι κατηγορίες αυτές. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Το HORIZON στηρίζεται στο πλέον καθιερωµένο θεωρητικό µοντέλο επαγγελµατικών ενδιαφερόντων και προσωπικότητας, την τυπολογική θεωρία του John Holland (1959, 1997) και µετρά 6 σύνθετους επαγγελµατικούς τύπους (τον Πρακτικό, τον Ερευνητικό, τον Καλλιτεχνικό, τον Κοινωνικό, τον Επιχειρηµατικό και το Συµβατικό) και 38 επιµέρους επαγγελµατικές κατηγορίες. Σύµφωνα µε την τυπολογική θεωρία του Holland, όλοι οι άνθρωποι ανήκουν σε έξι (6) τύπους προσωπικότητας, µε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ο κάθε τύπος. Επίσης, όλα τα επαγγέλµατα ταξινοµούνται σε έξι (6) «επαγγελµατικά περιβάλλοντα», αντίστοιχα µε τους τύπους προσωπικότητας. Στόχος είναι ο κάθε τύπος ανθρώπου να εργάζεται στο αντίστοιχο επαγγελµατικό περιβάλλον. Τότε το άτοµο θα ικανοποιεί απόλυτα τα ενδιαφέροντα του, στο εργασιακό περιβάλλον που θα βρίσκεται. Η θεωρία του Holland είναι ευρέως γνωστή ως θεωρία RIASEC, από τα αρχικά γράµµατα των έξι τύπων (Realistic, Investigative, Artistic, Social, Enterprising, Conventional). Ο τύπος του κάθε ατόµου καθορίζεται από τους 3 επικρατέστερους τύπους του (π.χ. ESC, RIS κτλ). ΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ HORIZON Το HORIZON αποτελεί ένα πολύ χρηστικό εργαλείο για όσους ασχολούνται µε το αντικείµενο του επαγγελµατικού προσανατολισµού και της συµβουλευτικής σταδιοδροµίας. Παράλληλα, αποτελεί ένα πολύ σηµαντικό βοήθηµα σε όλους όσοι εµπλέκονται µε την επιλογή σπουδών ή επαγγέλµατος ενός ατόµου (κυρίως µαθητών στη δική µας περίπτωση), είτε άµεσα (οι ίδιοι οι µαθητές) είτε έµµεσα (γονείς, καθηγητές, σύµβουλοι κτλ). Το ερωτηµατολόγιο αυτό µπορεί να βοηθήσει τους ενδιαφερόµενους να αποσαφηνίσουν τα επαγγελµατικά τους ενδιαφέροντα, να δουν τα επαγγέλµατα που σχετίζονται µε αυτά και να κάνουν την
καλύτερη δυνατή επιλογή σπουδών για να πετύχουν τη δραστηριοποίησή τους στον τοµέα που πραγµατικά ικανοποιεί τα ενδιαφέροντά τους. ∆ΟΜΗ ΤΕΣΤ Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται η δοµή του τεστ και η διάταξη των επαγγελµατικών τύπων και των επαγγελµατικών κατηγοριών. Το τεστ περιλαµβάνει 6 Επαγγελµατικούς Τύπους και 38 Επαγγελµατικές Κατηγορίες. Η δοµή αυτή προέρχεται από τη γνωστή τυπολογική θεωρία του John Holland. Οι όροι είναι προσαρµοσµένοι στα εθνικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά του ελληνικού πληθυσµού. ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ Realistic
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΣ Artistic
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ Social
Έρευνα
Τέχνες Έκφρασης & Ψυχαγωγίας
Κατασκευές
Φυσικές Επιστήµες Χηµεία & Επιστήµες Ζωής
Συγγραφή & ΜΜΕ Αισθητική & ∆ηµιουργία
Συµβουλευτική & Ψυχολογία Θεολογία & Ποιµαντική Φιλανθρωπία & Εθελοντισµός
Τεχνικές Εργασίες
Επιστήµες Υγείας
Μαγειρική
Μαθηµατικά & Στατιστική
Ξένες Γλώσσες
Μηχανολογία Τεχνολογία Η/Υ & Ηλεκτρολογία
Ένοπλες ∆υνάµεις Υπηρεσίες Ασφαλείας Φύση & Γεωργία Αθλητισµός Περιπέτεια Ναυτιλία
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΣ Investigative
Εικαστικές Τέχνες
Εκπαίδευση Υγειονοµική Φροντίδα & Πρόνοια Κοινωνικές Επιστήµες Νοµική
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΣ Enterprising
Επιχειρηµατικότητα ∆ιοίκηση Πωλήσεις Μάρκετινγκ & ∆ιαφήµιση Πολιτική & ∆ηµόσιος Λόγος
ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ Conventional
Οργάνωση Γραφείου Λογιστική Χρηµατοοικονοµι κά Τουρισµός & Φιλοξενία Logistics (Εφοδιαστική Αλυσίδα)
ΤΡΟΠΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ Το HORIZON συµπληρώνεται ηλεκτρονικά. Καθώς το τεστ διατίθεται on-line, το µόνο που χρειάζεται ο ενδιαφερόµενος για να το συµπληρώσει είναι ένας κωδικός που λαµβάνει από την εταιρεία µας και ένας υπολογιστής µε σύνδεση στο internet. Σε περίπτωση που κάποιος δεν διαθέτει υπολογιστή, υπάρχει η δυνατότητα συµπλήρωσης σε έντυπη µορφή. Η συµπλήρωση του τεστ διαρκεί 20 – 30 λεπτά. Οι ερωτήσεις είναι πολύ απλές και δεν χρειάζεται ειδική εκπαίδευση για τη συµπλήρωσή τους. Οι οδηγίες συµπλήρωσης καθώς και όλες οι απαραίτητες διευκρινήσεις εµφανίζονται στην οθόνη πριν την έναρξη συµπλήρωσης του τεστ. Υπάρχει η δυνατότητα διακοπής της συµπλήρωσης του τεστ και επανέναρξης µετά από κάποιο χρονικό διάστηµα, αν και αυτό δεν συνιστάται. Κυρίως, η τεχνική αυτή δυνατότητα προσφέρεται για περιπτώσεις προσωρινής διακοπής της σύνδεσης στο internet, ώστε να µην χάνονται τα δεδοµένα που έχει ήδη συµπληρώσει ο χρήστης. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΕΣΤ Η αναφορά των αποτελεσµάτων αποτελείται από περίπου 30 σελίδες (ο ακριβής αριθµός εξαρτάται από το πλήθος των σχετιζόµενων σχολών που ανταποκρίνονται σε κάθε ενδιαφερόµενο) και είναι έγχρωµη. Στην αναφορά των αποτελεσµάτων παρουσιάζονται αναλυτικά τα εξής στοιχεία: 1. ο βαθµός ενδιαφέροντος του µαθητή σε κάθε επαγγελµατικό τύπο. Η κλίµακα µέτρησης και παρουσίασης του βαθµού ενδιαφέροντος είναι από το 1 έως το 10. Για κάθε επαγγελµατικό τύπο υπάρχει και σχετικό κείµενο που αναλύει τα χαρακτηριστικά του αντίστοιχου τύπου. Η εµφάνιση των αποτελεσµάτων γίνεται µε ένα ειδικό διάγραµµα (chart) για τους 5 τύπους, αλλά και ξεχωριστά διαγράµµατα για τον κάθε τύπο. 2. ο βαθµός ενδιαφέροντος του µαθητή για καθεµία από τις 38 επαγγελµατικές κατηγορίες. Η κλίµακα µέτρησης και παρουσίασης του βαθµού ενδιαφέροντος είναι από το 1 έως το 10. Για κάθε επαγγελµατική κατηγορία υπάρχει και σχετικό κείµενο που αναλύει τα χαρακτηριστικά της αντίστοιχης κατηγορίας, καθώς και µερικά σχετιζόµενα επαγγέλµατα µε κάθε κατηγορία, για την
καλύτερη κατανόηση της έννοιας της κατηγορίας. Τα αποτελέσµατα για τις 38 επαγγελµατικές κατηγορίες παρουσιάζονται µε τρεις διαφορετικούς τρόπους: α) συνολικά διαγράµµατα των κατηγοριών, ταξινοµηµένες ανά τύπο (1 σελίδα), β) συνολικό διάγραµµα όλων των κατηγοριών, ταξινοµηµένες σε φθίνουσα σειρά, από τον υψηλότερο βαθµό ενδιαφέροντος προς τον χαµηλότερο (1 σελίδα) και γ) αναλυτικά διαγράµµατα και κείµενα περιγραφής για κάθε επαγγελµατική κατηγορία ξεχωριστά (14 σελίδες). 3. το ποσοστό σχετικότητας των επαγγελµατικών ενδιαφερόντων του µαθητή µε κάθε επιστηµονικό πεδίο. Στην ενότητα αυτή εµφανίζεται διάγραµµα που παρουσιάζει ποιο είναι το ποσοστό σχετικότητας των σχολών κάθε επιστηµονικού πεδίου, ανάλογα µε το βαθµό ενδιαφέροντος του µαθητή στις 38 επαγγελµατικές κατηγορίες. Η ενότητα αυτή είναι πολύ βοηθητική προς τους µαθητές, γιατί τους δίνει τη δυνατότητα να δουν ποιά επιστηµονικά πεδία περιλαµβάνουν περισσότερες σχολές, οι οποίες ικανοποιούν περισσότερο τα επαγγελµατικά τους ενδιαφέροντα. 4. το ποσοστό σχετικότητας των επαγγελµατικών ενδιαφερόντων του µαθητή µε κάθε σχολή του µηχανογραφικού δελτίου. Στην ενότητα αυτή εµφανίζεται αναλυτικός πίνακας όπου αναφέρεται το ποσοστό σχετικότητας της κάθε σχολής, ανάλογα µε το βαθµό ενδιαφέροντος του µαθητή στις 38 επαγγελµατικές κατηγορίες. Οι σχολές εµφανίζονται σε φθίνουσα σειρά, ανάλογα µε το ποσοστό σχετικότητας, και µόνο όσες το ποσοστό σχετικότητας είναι πάνω από 50%. Ο πίνακας των σχολών που εµφανίζεται είναι χωρισµένος σε Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. Το PROFILER (Τεστ Χαρακτηριστικών Προσωπικότητας) είναι το πρώτο τεστ προσωπικότητας που δηµιουργήθηκε εξ’ ολοκλήρου στην ελληνική γλώσσα, και σχεδιάστηκε για να µετρά τις πέντε βασικές διαστάσεις της προσωπικότητας (Εξωστρέφεια, Νευρωτισµός, ∆εκτικότητα στην Εµπειρία, Προσήνεια και Ευσυνειδησία) όπως αυτές διατυπώθηκαν από τους Costa & McCrae (1985), σύµφωνα µε τη θεωρία των πέντε παραγόντων (Big - Five). Αξιολογώντας τις πέντε αυτές διαστάσεις µπορούµε να περιγράψουµε αλλά και να αναλύσουµε την ανθρώπινη προσωπικότητα όπως αυτή εκφράζεται στην καθηµερινή αλληλεπίδραση του ατόµου µε τους γύρω του (εργασιακό χώρο, κοινωνικές δραστηριότητες κλπ.). Το PROFILER αποτελείται από 204 ερωτήσεις. Περιλαµβάνει 180 προτάσεις που µετρούν τους πέντε βασικούς παράγοντες της προσωπικότητας, καθώς και 24 προτάσεις εγκυρότητας, που µετρούν κατά πόσο το άτοµο απάντησε ειλικρινά ή έδωσε κοινωνικά επιθυµητές απαντήσεις (lying and social desirability responses). Μετράει συνολικά 30 χαρακτηριστικά προσωπικότητας (Κοινωνικότητα, Αυτοπεποίθηση, Ενεργητικότητα, Αναζήτηση Συγκινήσεων, Θετικά Συναισθήµατα, Άγχος, Φαντασία, Αισθητική, Φιλοδοξίες, Αυτοπειθαρχία κ.α.) Επιστηµονική εγκυρότητα: Το τεστ παρουσιάζει απόλυτα ικανοποιητικούς ψυχοµετρικούς δείκτες τόσο ως προς την εγκυρότητά του όσο και ως προς την αξιοπιστία του. Ψυχοµετρικές µελέτες εγκυρότητας µε γνωστά τεστ προσωπικότητας (π.χ. MMPI, EPQ), αλλά και µε άλλες ψυχολογικές και στατιστικές µετρήσεις, έδειξαν ότι το τεστ παρουσιάζει εγκυρότητα περιεχοµένου και εγκυρότητα εννοιολογικής κατασκευής (convergent και discriminant). Χαρακτηριστικά: • Περιλαµβάνει 204 ερωτήσεις • Μετράει 30 χαρακτηριστικά προσωπικότητας • Βοηθάει στην αξιολόγηση και κατανόηση των παραγόντων που καθορίζουν τη συµπεριφορά ενός ατόµου • Εφαρµόζεται στην επιλογή προσωπικού, στη διαχείριση σταδιοδροµίας, στην εκπαίδευση κ.ά. Τα βασικά πλεονεκτήµατα του Τεστ Profiler είναι τα ακόλουθα: • Είναι on-line κάτι που επιτρέπει σε οποιονδήποτε να το συµπληρώσει οποιαδήποτε στιγµή και σε οποιονδήποτε υπολογιστή έχει σύνδεση στο Internet. • Τα αποτελέσµατα εµφανίζονται αµέσως µετά την ολοκλήρωση του τεστ σε αρχείο PDF.
•
Μετρά συνολικά 30 χαρακτηριστικά προσωπικότητας, τα οποία περιγράφονται αναλυτικά σε σύντοµες παραγράφους έτσι ώστε να µπορούν να κατανοηθούν εύκολα, τόσο από τους µαθητές όσο και από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς.