Mindanao
Balita
cagayan de oro Vol. I No. 117 Cagayan de Oro City Biyernes, Septiyembre 30, 2011
P8.00
katrina halili malipayon
P8
Gikan sa bomboradyo.com
Floyd ginganlan ug ‘Victoria’ si Ortiz balitang special
Texas Parks and Wildlife Department
5-anyos nga bata nakabingwit og piranha HERBAL TIPS
Banaba
Misamis Oriental Provincial Library receives eight new and advanced set of computers from the National Library of the Philippines and get oriented with the latest technology called the KOHA Integrated Library System. Vice Gov. Norris C. Babiera received the computers in a formal turn-over ceremony yesterday at the Capitol lobby
2 Balita
Mindanao
Biyernes, Septiyembre 30, 2011
Kidnapping sa CDO, gikaguol sa mga piskal
C
Gikan sa BOMBORADYO.COM
AGAYAN de Oro City–– Nabalaka si Chief City Prosecutor Fidel Macauyag nga masundan pa ang nahitabong pagdagit sa negosyanteng si Manny Boniao dinhi sa dakbayan. Kini bisan pa kon hugtan sa mga otoridad ang pagbantay sa seguridad sa siyudad kontra sa pundok sa mga sindikato nga mosabwag kagubot. Matud ni Macauyag nga kon dili ligong kasong ipasaka sa kapolisan sa mga
kidnapper ni Boniao siya nabalaka nga dili gihapon kini molahutay sa korte. Una niini, migawas ang report nga duha sa unom ka mga kidnapper ni Boniao ang gikasuhan na sa kapolisan. Samtang gitahod sa
CAGAYAN DE ORO
grupo sa Oro Chamber of Commerce ang pabiling pagpagkahilom sa ilang kaubang negosyanteng si Boniao. Kini nunot nga hangtod karon wala pa gihapo’y gipakitang interes si Boniao nga kasuhan ang mga tawong midagit kaniya. Matud ni Uy nga maoy tuyo nilang hugtan pa sa kapolisan ang ilang intelligence
gathering aron mapugngan ang sunod simbako nga kaso sa kidnapping dakbayan. Dakong uyon ang hugpong sa mga negosyante sa dakbayan nga adunay himoong security summit. Kini sa tuyo nga mahisgutan ug mapatuman ang mga lakang nga pangontra sa mga grupo sa sindikato nga mohimo sa kagubot dinhi sa dakbayan. Matud ni Uy nga dako kini’g ikatabang hinungdang sila magpaluyo niini.
Mayor gibunyagan isip ‘datu’
Sinulat ni ROSEMARY ALLO-GENON
USA ka pagbunyag pag- 25,2011 nga gitambon- sa Kitaotao,Bukidnon. kadatu ang gipahigayon gan sa mga dinapit nga Si Mayor Rodito B. kaniadtong Septembre bisita didto sa lungsod Rafisura sa nahisgotang lungsod ang gibunyagan isip Datu Manimbangan We buy and sell all kinds of vegetables uban ang iyang asawa like tomatoe, cabbage, umbok, kalabasa, Mrs. Carmelita E. Rafiatsal, talong ug uban pa. sura isip Bae Inlit-an. contact: Ang pagkabunyag gipahigayon atol sa usa ka Tribal Festibal SaFARM PRODUCTS DEALER mayaan Bulangan 2011 GUSA EAST BOUND PUBLIC MARKET didto sa maong lungsod. GUSA, CAGAYAN DE ORO CITY Una sa maong proCELL. #: 0908-1067819 grama mao ang parada 0917-3047221 nga gisundan sa HIYAHIYA TIGOY dayon ang usa ka rituwal pinaagi ni Datu Jhanny Cuyan ug datu Francisco Ligsian.
B-B SANCHEZ
NONOY LECHON SERVICES OFFERED OUT OF TOWN ORDER
Wedding • Anniversary Birthday • Party Located at 31-22 Brgy. Nazareth, CDO & Westfield Subdivision, Brgy. Iponan, Entrance Brgy. Balulang, Cagayan de Oro City For more details, contact Tel. No.: 309-5276 Manager: Hermilino Villalon
“ORDER NA OG LECHON”
Sila giabi-abi ni Datu Renato Mambatad Datu Rogelio Bagna, Datu Terio Mambo nga gihalaran sa linumad nga sayaw. Ang ULAGING PANUBAD gipahiagayon ni Waliyan Entibog,ang mensahe ni Atty. Florencio Narido gihulipan ni Datu Sandigan nga gisundan sa mensahe ni Datu Manimbangan (Mayor Rafisura). Ang maong okasyon gitapos sa usa ka simpling salo-salo uban sa mga natibo nga mihalad sa ilang mga awit ug sayaw.
NOTICE OF PUBLICATION NOTICE is hereby given that the ESTATE of the late CATALINO A. MADRONO, who died in Balingasag, Misamis Oriental on October 5, 1985, consisting of a parcel of agricultural land covered by TCT T-4579 situated in Blanco, Balingasag, Misamis Oriental and a parcel of residential land situated in Poblacion, Balingasag, Misamis Oriental covered by T.D 0810001102910 had been the subject of an Affidavit of Adjudication of SOLE heir, the former parcel with a Deed of Absolute Sale in favor of FLORA A. ADALIA per doc. No. 136, Paage 28, Book VIII, Series of 2011, under Notary Public ALVIN G. SUAZO. MDB: Sept. 22, 30, & Oct. 6, 2011
Sports Karon Balita
Mga minugbong POLICE REPORT Sinulat ni HARRY DEL PUERTO
Driver nagmaneho nga walay lisensya?
GUMIKAN sa kadanghag sa driver sa motorcycle, wala niya masayre nga nag drive siya nga wala nay lisensya, kini human ang iyang pitaka ang nahulog nga may sulod nga salaping cash nga mokabat sa P3,800 dala ang iyang driver’s license, ATM ug uban pang mahinungdanong dokumento sulod sa iyang wallet, color itom nga nahitabo alas 9 sa buntag niadtong milabay’ng adlaw diha sa Corrales Street, Cagayan de Oro. Ang biktima mao si Marwen Yeke y Bukad, 28 anyos, mulupyo sa Chavez compound, Barangay Carmen.
15 anyos na hit and run
SAMAD, ug bun-og ang naangkon sa menor de edad nga babayeng biktima human mabundoli sa multicab nga Balulang liner nga nagtangag sa plaka nga KVR-719 nga nahitabo alas 5:30 sa hapon niadtong milabay’ng adlaw diha atubangan sa Maternity hospital, Cagayan de Oro. Ang 15 anyos nga babayeng biktima nga tawgon ta lang sa “Inday,” mulupyo sa Block 4, Lot 6, Villamar, Iponan.
Pension house gitablahan
NAGPATABANG sa kapolisan sa Macasandig ang tag-iya sa Macasandig Pension House human wala na mobayad ang customer sulod sa lima ka bulan niyang pag stay sa nasangpit nga lodge diha sa Barangay Macasandig, Cagayan de Oro. Ang biktima mao si Adela Tumampok, hingkod ang panuigon, mulupyo sa Clementeno Chavez samtang ang gitumbok nga suspetsado mao si Ronnie Dominggo, hingkod ang panuigon ug lumad nga taga Davao City.
Motorela na napingsan
NA-OTSO ang ligid sa usa ka motorela human kini mapingsan sa armor car, nga nagtangag sa plaka nga GLD-734, sa Maayong Security Agency nga nahitabo sa alas 11 sa buntag diha sa dalang Justo Ramonal, Cagayan de Oro. Ang biktima mao si Edmer Baterna y Matagarias, hingkod ang panuigon ug mulupyo sa Manuel Vega, Cagayan de Oro.
Bisikleta gikawat
NAGBAKLAY na lang ang tag-iya sa bisikleta human gikawat sa wala mailhing kawatan ang iyang BMX bike nga mobalor sa P2,500 ka pesos samtang nakaparada sulod sa ilang balay nga nahitabo alas 5:30 sa buntag niadtong milabay,ng adlaw diha sa Zone-2, Lower Bulua, Cagayan de Oro. Ang biktima mao si Ma.Carla Tolido y Naknak, hingkod ang panuigon, minyo, mulupyo sa nasangpit nga dapit. Ang kaso sa pagkakaron gipaubos na sa imbestigasyon sa Bulua police station samtang ang suspect pabiling gawasnon. ---PA SUERTE KARONG ADLAWA…..128-967
Kasikas 3
Mindanao
Balita Biyernes, Septiyembre 30, 2011
5 ka mga bata gisulayan og kidnap; kapolisan naka-alerto
B
Sinulat ni ARJAY S. FELICILDA uban sa bomboradyo.com
UTUAN City--Alerto karon ang tanang kapolisan sa Butuan City Police Office (BCPO) human ma-report ang pagsulay og dagit sa 5 ka mga bata sa mga wala mailhing mga suspetsado niadtong milabay nga adlaw sa Barangay Kinamlutan ning dakbayan. Diha diha, giman- mga adjacent units CARAGA doan ni Col. Jose Car- aron ma identify ang REGION illo, ang hepe sa BCPO, mga misulay sa pagang tanang kapolisan sa paglusad og usa ka checkpoint human iyang nasayran nga adunay mga tawong gusto modagit og mga bata sa dakbayan. Sumala sa tigpamaba sa Philippine National Police (PNP) sa Caraga Region nga gimandoan ni Col. Carillo ang mga ginsakupan niini nga makig coordinate sa
pangdagit sa mga bata. Gipakusgan na usab sa kapulisan ang pagpahigayon og checkpoints sa mga dalan padulong Surigao area, Davao ug Misamis Oriental nga maoy posibleng direksyon sa mga kidnappers. Samtang matod usab ni Association of Barangay Captains President Nestor
Amora nga andam ang iyang kadumalahan sa pagmando sa tanang barangay kapitan nga gamiton ang ilang mga barangay tanod aron maoy mamahimong personahe sa pagpahigayon og checkpoints sa mga kabaranggayan aron masiguro ang seguridad sa katawhan. Nasayran nga naluwas sa usa ka third
3 anyos bata gi-hostage Sinulat ni ARJAY S. FECILDA
SURIGAO City––Nakaagbat og dakong hagit sa ilahang kahanas ang kapulisan ning dakbayan sa dihang gi-hostage sa tawong jobless ang usa ka tres anyos nga babaye kaniadtong usang adlaw. Ang biktima nga si Ashley Barrozo Cabalan, taga-Purok 5, San Juan ning dakbayan, gilabnot , gitutokan sa suspect og kutsilyo sa li-og ug gipugngan sulod sa igong gidugayon sa panahon itaas sa Betty Bakery sa maong dapit. Ang suspect nga si Mr. Leomil Maramba Ybañez, 25 anyos nga taga-Brgy. San Juan, gi-negotiate dayon nila ni P/
Supt. Alfonso Pagkaliwagan Jr., hepe sa kapulisan ning dakbayan, ug ni P/Sr. Insp. Ruben Daraman. Samtang nagpadayon ang negosasyon, mipahigayon og lina-in nga operasyon ang intelligence officer nga si P/ Insp. Joel Cabanes hangtud nga naluwas ang biktima ug nasignit ang suspect. Wala ikaasoy sa report ang hinungdan sa pagpang-hostate, apan giandam na karon ang kaso batok sa kang Mr. Ybañez. Walay tatsa ang bata, sumala sa gimatuod sa mga doctor nga mihuling kaniya human siya na-rescue sa kapulisan. (uban sa report ni SPO1 Arturo S Campania, PRP-13 Info Office)
year high school student ang 5 ka mga bata nga gisulayan pagdagit sa mga wala mailang suspek sa Barangay Kinamlutan ning dakbayan. Sumala sa nakaluwas sa mga biktima nga si AJ Mahilom, g i kan p a siya s a Kinamlutan High School human sa ilang National Career Assessment Examination kon NCAE sa dihang namatikdan niya ang lima ka bata nga anaa sa pangedar-
ong 5 ngadto 8-anyos nga nagapangayo og tabang ug naglumba’g panagan nga daw adunay naggukod. Sa iyang pagsaysay, usa ka kolor maroon van nga walay plate number ang misulay sa pagkidnap sa mga biktima kundiin nakita pa niya ang nakabonnet nga driver, usa ka babaye ug mga nagahilak nga bata sulod sa naasuy nga sakyanan. Tungod niini, mas gipahugtan pa sa local
officials ang paglusad og checkpoints sa maong dapit ingon man ang pagpanubay kon si kinsa og asa naggikan ang mga wala pa nailang mga suspetsado. Ang pagpangdagit sa mga bata ang gikagubtan usab didto sa probinsiya sa Bukidnon diin matod pa adunay mga tawo nga mangdagit og mga bata aron kini kuhaan sa mata, kidney, ug ubang mga internal organs.
PRYCE GROUP OF COMPANIES FOR IMMEDIATE HIRING MANAGEMENT TRAINEES
Qualifications:
- preferably an HONORS graduate, of any four-year course in a reputable college or university; or a consistent dean’s lister. - at least 22 years old. - Willing to travel. - Willing to be assigned anywhere in the Philippines. - Of good moral character
Qualified applicants may submit their resumes with 2x2 I.D. picture to: The Senior Vice President - MCD Pryce Corporation 1st Lower Level, Pryce Plaza Carmen, Cagayan de Oro City
4
Mindanao
Biyernes, Septiyembre 30, 2011
Mindanao
Balita
The Mindanao Daily Balita (MDB) is published daily at Door 3 Geleng Bldg., Lapasan Highway, Cagayan de Oro City. It is registered with the Department of Trade and Industry (DTI), Region 10 with Certififcate No. 01349532, and with Business Permit No. 2011-1516, TIN No. 946-396-807-001
Presyo sa tubig sa Iligan dili angay tas-an: Dalisay
I
Sinulat nila BOY DECENA ug MELVIN ANGGOT
LIGAN City––Kusganong gibarugan ni City Councilor Moises Dalisay Telefax Nos: (088) 856-3344, (08822) 72-33-44, (088) 857-1390, 74-53-80, cell no.: 0923-432-0687 Jr. nga kinahanglang magbaton Website: www//businessweekmindanao.com og kaugalingong taripa sa bayronon E-mail: mindanaodailynews@gmail.com sa tubig ug dili lamang mosunod sa DANTE M. SUDARIA gipatumang presyo sa ubang dapit. P ublisher
ROSE MARY D. SUDARIA Manager RUEL V. PELONE Editor-in-Chief Joe pantoja sonny david News Editors
melanie rivera Advertising
rolando sudaria GERRY L. GORIT Photo Journalists JOE DEL PUERTO FELICILDA NELSON V. CONSTANTINO Uriel C. Quilinguing Editorial Consultants
guillermo ade, Jr. Production
FELIX SANTILLAN Layout Artist
Marlon Domingo Circulation RIZA O. ARES LIEZL A. DELOSO JOE PALABAO Rene Michael BaÑos
ATTY. MARIO T. JUNI atty. roberto a. cantago jr. Legal Counsels Marketing Consultants
MDB CAGAYAN DE ORO JOE DEL PUERTO FELICILDA-0999-7990008 sonny david - 0935-9727899 JHO PANTOJA- 0906-7469233 JOE PALABAO - 0905-1569709 ROLANDO SUDARIA- 0906-7035614 GERRY GORIT- 0917-3304183 HARY DEL PURTO-0910-3688981 RIZA O. ARES-0920-9600223 LIEZL A. DELOSO-0905-52123718 Rene Michael BaÑos-0917-7148484
MDB BUKIDNON PROVINCE alpha arias - 0906-346-2695 DAHLIA S. BENEMERITO - 0905-611-0376 sammy te - 0926-561-9848 MILDRED TORREJAS - 0917-408-6905 SEAN SILUGAN
MDB CARAGA REGION ARJAY FELICILDA - 0949-328-4099 OBET SAMONTE-0948-4183501 manuel egay - 0925-213-1640
MDB WESTMIN REGIONS
Iligan City - JEFFREY OPONDA - 0935-2796817 OROQUIETA CITY-PJ TREMEDAL-09193452375 OZAMIZ- ATTY. ROBERTO CANTAGO - 0918-807-0707 ARMM - Sony Sudaria - 0917-3247258 Pagadian City - romy francisco - 0906-7258021 ILIGAN CITY- MAR ZABATE ILIGAN CITY- MARIZ REVALES
BusinessWeek MINDANAO
Your local online business paper
Call us now! Tel Nos:856-33-44, 74-53-80
Geleng Bldg., Lapasan Hi-way Cagayan de Oro City
Advertising BusinessWeek makes your advertisements read worldwide!!! www.businessweekmindanao.com
Balita
Hinoon giklaro sa Chairman sa Committee on Water sa konseho nga angayan usab nga adunay usbaw sa balayronon sa supply sa tubig sa higayon nga magsugod na ang pagserbisyo sa bag-ong sistema. Buot mapatuman ni Konsehal Dalisay ang usa ka water tariff nga makatubag sa mga gikinahanglan sa operasyon sa Iligan City Waterworks
WESTMIN REGIONS Systems Office ug dili sa bili nga mag-antos ang katawhang konsumante. Sa kasamtangang panahon, mokabat lamang sa dos pesos ug singkwenta centimos ang bili sa tubig sa Iligan sa matag metro cubico ug dili susama sa ubang siyudad nga dise ocho pe-
sos matag metro cubico. Sa susamang hisgutanan, una nang mipasabot si ICWS Manager Engr. Christine Milagros Orbe nga gikinahanglang ipatuman sa dakbayan ang usa ka rationalized water tariff kon makatarunganon nga singil sa tubig aron kalikayan nga i-subsidize sa siyudad ang operasyon sa ICWS. Kini usa ka pamaagi nga gipaboran ni Mayor Lawrence Lluch Cruz. Sa laing bahin, gihikay karon sa tulo ka lokal nga magbabalaod ang usa ka draft ordinance nga mosumpo sa illegal water connections sa bisan asang dapit dinhi sa Dakbayan sa Iligan. Kini mao sila si City Councilor Ruderic Marzo
sa Ways and Means, City Councilor Chonilo Ruiz sa Committee on Finance, ug Konsehal Dalisay. Matud ni Konsehal Dalisay, matawag nga ilegal ang koneksiyon sa tubig kung direkta ang pagkutay sa usa ka electric water pump ngadto sa mainline nga wala’y pressure tank o kaha pagbutang og water reservior ibabaw sa atop sa balay ginamit ang electric water pump direkta ngadto sa mainline ug pagkutay sa linya sa tubig nga wala moagi sa metro. Gitun-an sa tulo ka konsehal ang labing tukma nga silot ngadto sa mga masapon unya nga makalapas sa mapanday na unya nga ordinansa.
Aduna bay kalinaw ang Cagayan de Oro? A N I NAWA n i nyo kung aduna bay matuod nga kalinaw ang dakbayan sa Cagayan de Oro. Suhira ninyo kung wala bay krimen nga mga panghitabo sa atung palibot. Lantawa ang atung kapolisan kung nakapakgang ba sila sa posibling kriminalidad nga panghitabo. Nagtrabaho ba ang kapolisan para sa kahusay ug kalinaw sa atung dakbayan? Wala ba nagpabusdik lamang sa ilang mga tiyan diha sa pagtubag sa gikinahanglan sa katawhan? Wala ba maghulat sa pagdawat sa ilang suholan gikan sa buhis sa katawhan diin diha gikan ang ilang paninguhaan alang sa pamilya niini sa matag adlawng tanan. Kini maoy gipangutana sa mabagang
nga mga sakop sa ka- number ug matang sa Isyo Dokyumentado polisan ang nagtarong behikulo niini. Wala Ni SONNY DAVID
duot sa katawhan kinsa kanunay mongawngaw para sa seguridad sa ilang kinabuhi ug kabtangan. It is mandated under the Philippine Constitution as stipulated therein that the prime role of the police is to protect the lives and properties of our nation. Is there a genuine peace and order in our locality? Dugang pangutana kini sa magbubuhis. Dili ikatago nga adunay daghan kaayo
usab sa ilang trabaho apan madamay lamang sila gikan sa ilang mga kadagkuan niini nga maoy nagplano sa pag-ugmad alang sa kahapsay unta sa syudad. Maapil na lang hinuon ang uban’g tarong nga mga pulis gumikan sa walay nada nga pagpatuman sa peace and order tungod sa ka haguka diha sa pagtutok sa kasulbaran sa atung kalinaw. Maoy tima-i, kadtong pagkidnap ni Manny Boniao sulod mismo sa iyang tindahan sa Barangay Gusa ning dakbayan sa Cagayan niadtong Septiyembre 19 dili pa lamang dugay, naharangan ba ang gisakyan sa mga suspitsado despite nga aduna nay pag-ila sa plate
gayud. Gumikan kay haguka ang pamaagi sa kapolisan atol sa ilang pagcheckpoint niadto. Nasulbad ba sa kapolisan ang maong hitabo? Wala! Tungod kay naka-uli nalang si Boniao ngadto sa iyang pamilya bugti sa gitawag nga Board ang Lodging Fee apan por dios por santo, ang nakasulbad ra usab niini mao ra gihapon ang biktima nga makalingkawas siya gikan sa mga kamot sa iyang abductors. Pwe! Ops ayaw kasuko niini k ay ku n g m a l ai n ka, buot sabton nga wala ka ma-belong sa tarong nga mga pulis. Matarong man kaha ka? So, pasalamat nga atung kining gigiringgiringan aron masulbad na kini.
Kalamboan 5
Mindanao
Balita Biyernes, Septiyembre 30, 2011
Dateline Caraga
Hinipos ni Arjay S. Felicilda, Caraga Bureau Chief
PNPA cadetship admission test karong adlawa
BUTUAN City – Karong adlawa ang cadetship admission test sa Philippine National Police Academy (PNPA). Matud ni P/Supt. Martin Gamba, info officer sa Police Regional Office 13, ang test diha ipahigayon sa Father Urius University ug sa ubang bahin sa nasod. Ang makakuha sa test kadto lamang nakakompleto sa requirements nga 17 - to 21 anyos nga mga lalaki o babaye nga gustong mosulod sa PNPA. Ang PNPA usa ka institusyon ubos sa Philippine National Police alang sa umaabot nga mga pangulo sa kapulisan sa Pilipinas, nagkanayon si P/Supt. Gamba.
SMS PIA CARAGA
Punto-de-Foto ni Fil Deo
Regional Director Abner M. Caga, PIA 13
BUTUAN City – Mga opisyal sa electric cooperatives mitapos sa upat ka adlaw’ng Barangay Line Enhancement and Sitio Energization Program Workshop, petsa-21 ngadto sa 24 ning bulana sa Toledo City. Mokabat sa 263 ka electric coop managers, institutional, finance ug technical department managers uban sa ilahang staff gikan sa Caraga Region ug ARMM ang misalmot sa workshop nga gidumala sa DOE, DBM ug NEA. Gituki ang bag-ong critical nga mga hisgotanan, mga estratehiya ug ubang mga butang tumong sa hapsay nga pagpatuman sa programa. (gikan ni Daniel dela Cena, ANECO PIO/asf)
Alang sa mga marino
Laing unang ‘heart center’ sa Mindanao
MAO kana ang titulo niini nga edition sa Punto. Murag intriga, di ba? Sa tinuod lang… ang ‘heart center’ nga
PROBLEMA SA KOMUNIDAD? Ipa-MDB Bai!
Text : MDB <space> MENSAHE <space>NGALAN UG ADDRESS Send to 0949-549-6676, 0927-609-3982
Nasayod ka ba?
ipahimutang sa Capitol University Medical City, dakbayan Cagayan de Oro, mao gayod unya ang labing una sa Mindanao. Sa milabay’ng pipila ka tuig, gikareport nga may ‘heart center’ na ang Northern Mindanao Medical Center (NMMC)? Apan gikareport nga ang maong mga
ekipong donasyon gikan sa gawas alang sa NMMC heart center, “gi-agup-op na sulod sa kahon ug ang kaniadtong modernong mga ekipo, naligsan na sa panahon. Obsolete na!.” Unsay gihimo sa DOH? Ay ambot lang! (kuha ni MDB/BWM Photojournalist Rolando Sudaria)
Lantaw MindaNOW
Nasayod ka ba nga didto sa AthKodigo sa disyenting ens, Greece, ang driver’s license trabaho gilagdaan kansilahon sa balaod, kung ang DAVAO City- Aron matabangan ang Academic driver mamatud-ang pangit ang Industry Tripartite Council (AITC) pagpasenina ug walay ligo? tunhay sa kalinaw diha sa mga industriya, LAINLAING mga pundok sa Cagayan de Oro naghi-usa pagdalit og mga bulak ngadto sa mitaliwan nga mga marino. Kini atol sa selebrasyon sa National Maritime Week dinhi sa dakbayan. (kuha ni Mr. Rodolfo D. Mendoza PIA/10/ jdelpf ) Date/Time
Balaanong Pulong
Gawas sa atong kaugalingon, i-ampo sab nato ang uban. Palihog basaha ang Collosas 4:1-12. PARA MDB CALENDAR PUBLICATIONS Text : CALENDAR <space> MENSAHE <space>NGALAN UG ADDRESS Send to 0949-549-6676, 0927-609-3982
MDB CALENDAR 2011
Activity
Sept. 30
Regional level on-the-spot poster making contest
Oct 1 Oct 3-9 Oct 7
Broadcasting Training Linggo ng Katandaang Pilipino (Senior Citizens Week) Broadcasting Training
Sponsor
UN Food and Agri Org DepEd OSCA PNP Normin
Venue
DA-10 Conf Rm, CDO Bugo Central Sch Butuan City Camp Alagar, CDO
ang academe sector milagda og Voluntary Code of Good Practices on Decent Work+ Common Agenda. Kini nga voluntary code nagalangkob sa maayong mga buhat ug mga kasabotan. (PIA 11/jdelpf)
P120M budget sa dalan sa Dapa aprobado na
SURIGAO Norte - Surigao Norte 1st district Rep. Francisco Matugas mibutyag nga dungan sa kombersiyon sa Dapa-Union-General Luna provincial road ngadto sa pagka-secondary road, giaprobahan ang P120 milyones nga budget alang sa pagtul-id sa maong dalan. Si Gov. Matugas nagtoo nga ang proyektong sugdan sa 2012, makahatag og kasayon sa katawhan ngadto sa dagkong tourist spots sa isla, makapalambo sa socio-economic condition sa dapit ug makadugang sa kahigayonan sa trabaho sa katawhan.
6
Mindanao
Biyernes, Septiyembre 30, 2011
Balita
Alang sa Love Story, Txt2x, Giyahi, Tambag Suliran, Love Letters, Kahulugan sa Damgo, Wanted Textmate ug Tilimad-on
SONNY G. DAVID FRC Counseling Director
TEXT (DEAR KUYA SONNY <space>message) ug i-send sa GLOBE: 0927-609-3982 • smart: 0949-549-6676 E-mail: sonnydavid2011@gmail.com Personal Cell #: 0935-972-7899 alang sa importanting tawag
Alang sa sulat-tampo, pwede ipadala sa post office ug e-address sa Mindana0 Daily Balita, Geleng Bldg., Lapasan, Cagayan de Oro City
Tindera naminyo sa balo’ng Intsek nag-uros-uros ang gugma “Ikalimang Yugto” Usa ka gabii niana, lahi man diay kining mga adunahan ilabi na sa ilang kaliwat nga Chinese ang mahilig mokarenyo sa ilang asawa ngadto sa mabugnaw nga dapit bisan naminyo na. Mao ako siyang gipangutana nganong moadto pa man kami mag ULBO2X sa hotel nga aduna may among maanindot nga panimalay diin mas labaw pa hinuon ka mabugnaw’ng dapit. Iya dayon akong gidala niini ug akong namatikdan nga grabi pa gihapon ka urosuros ang gugma niya nako. Morag bag-ong manag-uyab kami nga kaluoy sa Diyos nakaanak naman unta kami. Didto, gipaulbohan dayon ko niya ug samtang ako mibalos usab sa pagpaulbo ngadto kaniya gigamitan pa nako og pagakpak daw sama gayud sa usa ka shiner. Da lagi, tuali lagi siyang intseka... ako dayon siyang giingnan nga “unsa man love dugangan pa nako”? Ingon dayon siya “Ah dili nako love oi, ikaw grabi ba mo todo kayud ba mora man helikopter ba”. Ako dayon siyang gitubag “mao na sa imong uros-uros nga gibati, da flat tire lagi kang inseka ka”. Dangtan og lima ka bulan gikan niadto, natingala ko sa akong bana nga tagdugay naman makauli sa amo. Maabtan naman siya og tungang gabii nga moabot. Ang iyang pasumangil nga nag-attend daw siya sa business meeting. Mao ako lang siyang gipasagdan apan permi naman niya buhaton. Ang akong gibuhat, ako siyang gipaniiran og
akong nakita nga didto kini misulod sa usa ka night club. Gipasagdan lang gihapon nako siya aron makatiempo ako. Makapangutana ko sa akong kaugalingon nganong gibuhat pa niya kini kanako nga unta maayo man ako mopaulbo diha kaniya. Tungod kay ang tag-iya sa night club, ako man siyang classmate sa high school pa kami. Mitug-an ako ngadto kaniya nga kanang usa ka customer nga Intsek ako siyang bana. Mihangyo dayon ko niya nga magtakuban ako para ingnon nga usa ako ka GRO. Mao, ang akong gibuhat, nagmake up ko’g baga kaayo tapos nagsul-ob dayon kog mubo ug sexy nga sinina aron akong siyang lipaton. (Paabota ang katapusang yugto ugma kay nagkanindot na ang punto sa sugilanon).
DEAR Kuya Sonny, adunay kalainan kining nasinati nako nga kaagi sa TEXT2X kung itandi ngadto sa uban. Sa dili pa ako mopadayugdog sa unahan, tugoti ako sa pagpaila sa akong kaugalingon nga usa ka Peter, 28 years old, ulitawo ug taga Butuan City. Ang akong chick mao si Rea, 22 years old daw siya ug taga dinhi
bayhana ka igat kuya oi, maka-absent gud ko sa akong trabaho kay manghanggat na sab. Usahay ingnon pa ko niya nga mosulod daw ko sa CR sa among office aron didto mi magphonesex. Kadugayan, gihilasan nako nianang buhata. Mao nakigkita ko niya ngadto sa usa ka mabugnaw nga dapit. Tungod kay si Rea man
TEXT2x, eyeball2x gihapon sa among dapit. Walay daghan kuskos balungos kuya, dali ra kaayo kami nagka-uyab. Kining bayhana, gusto nako nga mag EYEBALL mi apan dili mosugot kay gusto lang niya nga mag-phonesex mi. Wala man sab koy laing lingaw sa kinabuhi mao kanunay kami mag ULBO2X pinaagi sa cellphone. Grabi ra ba kaayo ning
ang nagbayad sa room, mao siya ang miuna sa paghulat didto. Pag-abot nako, mituktok dayon ko sa room. Pag-abri niya, dako ang akong kahikurat kay tigulang naman diay siya kaayo. Mikaritil kog dagan pagawas sa maong hotel. (Peter)
Love Letters First Love Never Die
“Ikaduhang Yugto” Usa ka adlaw niana, nanuroy kami ngadto sa usa ka plaza ug among giplano alang sa umalabot namong kapalaran sa panahon nga magkadayon kami sa usag usa. Akong gipasabot kang Gina nga magtiwas gayud kami sa among pagtuon aron adunay among hayag nga kaugmaon kung itugot ang among kasingkasing nga mahiusa ngadto sa salag sa kaminyuon. Nangligid pa ang dugang panahon, anaa na kami sa ikatulong ang-ang sa kolihiyo. Misamot ka close ang among relasyon diin matod pa ni Gina nga dili gayud daw ako angay nga mabalaka sa among relasyon tungod kay nagbilin siya nga faithful sa among gugma. Midason usab ako nga siya dili usab angay mahadlok sa bug-os namong pagbati kay dili gayud nako siya talikdan bisan pa man unsay dangatan tali kanamong duha. Nagginaksanay kami niadtong tungora ug among gisaad nga bisan hampason pa kami sa makusog nga balod, magpabilin gayud kami sa among mga saad ug panumpa. Miabot ang tulo ka bulan gikan niadto, adunay tawo nga mikaritil sa pagtaho ngadto kanako kay adlaw Dominggo man kadto diin wala kami klasi...nagpangurog ang maong tawo sa pagsaysay kanako nga matod pa si Gina ang nabanggaan kini sa naghaguros nga sakyanan samtang mitabok siya sa dalan niini. Dali akong misutoy padulong ngadto sa tambalan nga maoy gidad-an ni Gina ug paghidangat nako, akong nakita na lang siya nga gi-oxygene kini. Ang mga ginikanan ni Gina uban sa iyang mga igsuon ingon man kanako ang nangaliya sa kahitas-an nga malugwayan pa unta ang iyang kinabuhi. Igo na lamang kami sa pagpatulo sa among mga luha sa gidangatan niya. Dihadiha nangurog ako sa tumang kahadlok ug wala ako makasabot sa akong gibati niadto kung unsa ang angay kung buhaton. Mao nahuhunaan nako sa pagduol ang manambal ug ako siyang gisultihan nga iyang luwason si Gina kutob sa iyang mahimo. Mitulo ang dugang mga luha nako ug misugilon ngadto sa kahitas-an nga dili unta mawala kanako ang akong gimahal sa tibuok kung kinabuhi. (Atangi ang ikatulo ug katapusang yugto niini).
Mindanao
bisan unsang problema Ang akong suliran mao ang kabahin sa akong anak lalaki nga gibun-og sa tulo ka pulis dinhi sa among dapit. Gidakop siya kay naalaan nga mao siya ang suspitsado sa usa ka salaod nga wala siyay kalabutan. Gibuhian ra sab ang akong anak tungod kay nakita nga dili siya ang matuod nga gipangita sa balaod. Palihug tambagi ako niini Kuya. Frm: Mrs. Ucang (120) TAMBAG: Police brutality kanang ilang gibuhat sa imong anak. Manubag ang tulo ka police niana. Illegal arrest pa ang ilang gihimo tungod kay aduna na may suspect ang ilang gipangita apan nganong ang imong anak maoy ilang gidakop. Itaho ug pasaka-i ug kaso kana sila diha sa Peopleâ&#x20AC;&#x2122;s Law Enforcement Board (PLEB) nga anaa mahimutang sa inyong city council sa Ozamis.
GIYA SA KUSINA Piniritong Talong (P20.00 ang magasto good for 5 persons) 1)Mag-andam balor og P15.00 nga talong, tungaon pagputol ug pikason kini. 2) Hugasan ug buliburan og asin, ug vetsin. 3)Mag-init og oil balor P5.00 dayon pritohon ang talong hangtod mogolden brown. Kung kulangon ang mantika niini dugangi og dyutay tungod kay ang talong kusog mosuyop sa oil. Aron makadaginot og mantika, pwede magpalit sa Used Oil nga gibaligya diha sa mga merkado diin tag P10.00 lamang ang matag lapad niini.
7
Biyernes, Septiyembre 30, 2011
Balita
KAHULOGAN SA DAMGO
WANTED TEXTMATE
PAHIBALO: Ayaw i-abreviate ug taasa pagtext inyong l â&#x20AC;&#x153;Hi kuya lix how damgo...muboa ug ayaw i-detalye.
DAMGO: kuya Son, nagdamgo ko nga nakighilawas ko sa akong bf kanunay magbalikbalik. Unsay meaning niana. Frm: Lea (678) KAHULOGAN: Moabotay ang imong surpresa ug kalampusan. 000 DAMGO: Ang akong damgo bahin sa usa ka bayabas nga hinog ug akong gikaon. Unsay buot ipasabot niana Kuya. Frm: Rodel (204) KAHULOGAN: Ang imong giplano, magmabungahon kini ug maoy makapa-asenso kanimo. 000 DAMGO: kUYA Son, nagdamgo ko og tinaw kaayo nga tubig ug dayon naligo ko. Unsay meaning niana. Frm: Rick (003) KAHULOGAN: Sa negosyo, daghan ang moabot kanimo nga transaction. Moabot usab kanimo ang surpresa sa imong kinabuhi.
are u,goodmorning hanap u poh ako ng txtm8 pls... Boy lng any ages bsta bootan,,,,fabs i r. . . . . T H A n K s (09059777000) l GUD M0RNING KUYA PDE PUBLISH AQ #. 09066657183 ngita q txtm8 gurl mbait, im vj frm iligan 7 l hi kuya .!i need txtmate 18 to 20 y/o .im a college student .plx kuya. thank u. (09161701164) l Halo qya son. Nagdmgo q nga naligo q ug swmingpol nga pwedi pud suba kauvan sa dghng baye nahubas ang swemngpl namonit q ug mga coins. .Unsa buot ipasbtana qya son.?Tnx (09465106201) l hello0o...poh.hanap nyo po ako ng katxm8.30 to 40 age,im frands (09264320483) l DEAR KUYA SONNY kuya ngau cuh txtm8 veh ,knang b0y 16-18 ang age .kanang bu0tan, GOd fEaring ug undErsxtanding . Tnx kuya by da way r0sxE aq nyM.kini lng nga # 09267737046
TILIMAD-ON
ang baki nga live kon tinuod o kanang revoltong baki. Thanks Kuya Sonny. Frm: Nimfa (209)
TILIMAD-ON: Miingon ka Kuya nga ang buot ipasabot sa baki kon frog nga mosulod sa atung balay dayon magpuyo sa taastaas nga panahon usa kana ka money luck o grasya sa panalapi. Unsay mas maayo
KATIN-AWAN: Kung live o tinuod gayud nga baki mas ang adunay kamatuoran sa tilimad-on niana. Ang revoltong baki nga maoy gi-decoration sa mga Chinese sa ilang panimalay, anaay kamatinud-anon gihapon.
Uban sa 3rd eye ni kuya
Banaba ANG banaba atong makita nga motubo bisan asa daghan og kaayuhan nga ikahatag sa atong panglawas. Ang ugat sa banaba maayo nga itambal sa sakit sa tiyan samtang ang ugat niini tambal usab sa diabetes o ginagamit usab nga pang purga. Ang buhaton sa dahon mao nga kinahanglan nga palayaon (dried) kini sulod sa usa ngadto sa 2 ka semana ug pabukalan kini sa tubig ug mo-inom 4 ngadto sa 6 ka baso matag adlaw alang niadtong mga diabetic. Ang ugat, bulak ug dahon sa banaba maayo nga itambal niadtong nagkalibanga o diarrhea.
NI JHO PANTOJA
8
Mindanao
Biyernes, Septiyembre 30, 2011
Balita
Floyd ginganlan og ‘Victoria’ si Ortiz PANGLAWAS MAS nagka-init karon panag engkwentro tali nila ni WBC welterweight champion Floyd Mayweather Jr. ug kanhi six division champion Oscar De La Hoya. Kini human nga gihagit ni De la Hoya si Mayweather kabahin sa gipangayo nga makig-rematch kang kanhi champion Victor Ortiz, gitubag gilayon ni Floyd Jr. nga andam siya nga makig away og balik kang kanhi champion Ortiz kon iyang mapildi si Andre Berto. Gitawag pa gayud ug “Victoria” ni Mayweather si Ortiz. “I’ll give Ortiz a rematch but first he got to get past Andre Berto. The only man who can beat me is
Para sa kalalakin-an : Itlog ug High-Fiber Cereal (Ika-10 nga bahin)
myboxingfans.com
the man in the mirror. Victoria Ortiz’s new nickname is ‘take two of these and call me in the morning.’ Victoria Ortiz thought it was a head-butting contest. But that
Unsay kala-inan? Tabloid ug Broadsheets (ikaduhang bahin) Gi-research ni Janjan S. Felicilda
TUNGOD kay ang tabloids panglokal man ang katuyo-an, ang ikarga niini mga lokal usab nga estorya ug pictures. Kasagaran sa maong mga estorya o pictures ang mahitungod sa krimin, corruption, sex scandals ug ubang mga lokal nga panghitabo nga kagustohan kaayo sa local nga mga mambabasa. Ang broadsheets dili kaayo mokarga og mga estorya mahitungod sa scandal ug tsismis. Dili pud kaayo mopatik og sensational headlines. Ang katawhan nagadepende sa broadsheets alang sa gitawag og ‘serious news’. Dili kaayo klaro ang utlanan tali sa lainlaing matang sa newspapers. Pananglitan, ang Mirror (Tabloid) sa United Kingdom naga-atras-abante tali sa ‘serious journalism’ ug ‘comic type nonsense’ sa kapid-an ka katuigan. Hinoon, usa sa pinakamaayong gihimo sa Mirror mao ang pagtangtang sa semi-naked nga kababayen-an gikan sa mga pahina. Naglisod pag-awat ang ubang tabloids nga nagsalig sa mga hukashukas nga larawan sa kababayen-an aron mahalinan. Ugmang adlawa, atong hisgotan ang kala-inan sa front page sa broadsheet ug tabloid. (Gi-research ni Janjan S. Felicilda gikan sa web)
two-piece gave him some [incentive to] act right,” matud pa ni Mayweather. Sumala pa nga sa dihang una nga pamahayag ni “Golden Boy,” nga kung du-
nay integridad ang maong boksingero nga si kanhi pound for pound king Mayweather mosugot siya sa pagahimuon nga Mayweather-Ortiz Part II.
KUKANG
(Kinsa Unsa Kanus-a Asa Ngano Gi-unsa)
DOJ Advisory 03, unsa ni, Bai? (Ika-12 nga bahin) Ni Joe del Puerto Felicilda
SAMTANG magpadayon kita’g hisgot sa DOJ Advisory 03, atong lakbitan nga karong panahona adunay LGUs nga nag-design og kaugalingon nilang tiket alang sa traffic violators. Ang Cagayan de Oro City adunay Traffic Citation Ticket (TCT) nga gigamit sa RTA Enforcers. Ubos sa lagda sa TCT, ang enforcer dili maka-embargo sa lisensiya sa driver. Igo lamang siyang malatiket ug i-uli sa sab dayon ang lisensiya. Dunay multa ang matag violation. Ang TCT maoy basihan sa pag-file og sumbong batok sa traffic violators mao nga dili kini angay ibali-wala sa driver aron dili siya mapusasan pag-abot sa panahon. Sa laing bahin, ang ‘drunk driving’, adunay multang P2,000 ngadto sa P5,000, o pagkapriso nga tulo ngadto sa unom ka bulan. Usahay, momando ang korte nga gawas sa multa, prisohon usab ang natungdang driver. Ugmang adlawa, atong hisgotan ang dugang driving offeses ug multa.
ANG itlog sa manok mohatag og lutein, protina ug iron, apan kinahanglang kan-on gayod ang tibook itlog. “Bisan nga ang yolk maoy tinubdan sa cholesterol, kini nga parte sa itlog maoy nagdala sa katunga sa protina ug kalami, matud ni Bonci. Siya mirekomendar nga minusan nato ang high-cholesterol sweets aron mahatagan og luna ang itlog diha sa atoang diet. Kung taas ang imohang cholesterol, pangutana sa doctor kung angay bang limitahan ang gidaghanon sa itlog nga imong kan-on matag semana. Maayo sab sa kalalakin-an ang high-fiber cereal. Dili kaayo kini panglalake paminawon, apan ang high-fiber cereal usa ka performance enhancer, dugang ni Bonci. Executive o atleta ka man, dili ka makaconcentrate sa trabaho, kung maatake ang gut. Ang fiber makapahapsay sa lihok sa digestive system ug makabenepisyo sa heart. Dili buot ipasabot nga undangan nimo og kaon ang imohang paboritong cereal. Sulayi lang pagsagol ang high-fiber cereal nganha sa trigo. Tambag ni Bonci, “Ayaw hikawi ang imohang kaugalingon. Dugangi hinoon kini.”
Katawatsi Ni Khristha Riva Arfene
Duyk duyk Horoscope (part 2) CANCER Ayaw pagdool sa tawo nga nagsigi’g pangalungat kay lood. Delikado pud nga malagputan ka! Swerteng butang: Panyo nga imong magamit kung malagputan ka sa kalungat. Swerteng numero : 351, apan sunod tuig na kini pustahi aron makatigom ka pa og kwarta. LEO Palig-uni og maayo ang imohang bra kay makasugat ka’g gwapo. Posibleng mabugto kini. Kung lalaki ka, siguradohang lig-on ang zipper sa imong pantalon kay daghan ka’g masugatan nga mga tentasyon sa mata. Lugar debwenas : Sementeryo. Swerteng numero : 67 plus gidaghanon sa imohang bag-ang.
Mindanao
Balita Biyernes, Septiyembre 30, 2011
Editor: JHO PANTOJA
Katrina Halili malipayon
SA iyang paglihok-lihok karon ang mga butang nga naghatag og kalipay morag na nabuntog na kaniya ug dili lamang tungod kay nani Katrina Halili ang langkatan sa iyang medical license si grabe nga pagsulay sa Hayden. iyang kinabuhi tungod “Wala masaya lang po ako sa sa iskandalong nahitabo buhay ko. Siguro isa yung sa kanila ni Hayden Kho Jr. natutunan ko na hindi natin Matod pa sa report ni kailangang ma-inspire para FRJimenez sa GMA News magkaroon ng boyfriend. Online nga malipayon kaayo Ma-inspire lang tayo sa si Katrina nga miatubang sa buhay natin kasi mashowbiz press atol sa usa ka sarap mabuhay,” pahayag press conference nga gipahni Katrina. igayon dili pa lamang dugay Career daw muna para sa iyang gina-indorso nga at hindi pag-ibig ang brand sa motorsiklo. priority ni Katrina. Ka“Sobrang happy ako despite tunayan, happy daw siya ng nangyari sa akin… taladahil may bago siyang gang hindi sila nawalan ng proyektong gagawin. loob na kunin pa rin ako At dahil nalilinya na angdami namang pwede siya sa mga role na konpero ako pa rin ang kinuha trabida, tinanong si nila,” pahayag ni Katrina Katrina mayroon ba s a In The L imelig ht n g siyang dream role? GMA News TV 11 nitong Miyerkules. “Pwedeng kambal, isang mabait isang Dugang sa sexy Kapuso star nga daghan ano… maldita,” natatawang tugon niya.
Anne Curtis dili mobiya sa ABS-CBN GIPANGHIMAKAK sa actres-host nga si Anne Curtis ang mga hungihong nga siya adunay plano nga mobalhin sa laing network sunod tuig. “Not true. Basta masaya naman ako sa ginagawa ko sa ABS-CBN, hindi ako
aalis,” matud pa ni Anne kinsa maoy usa sa mga host sa “Showtime” sa pakighinabi sa push.com.ph. Iyang giklaro nga: ““Viva knows na as long as I’m happy sa binibigay na work ng ABS-CBN, hindi ako aalis. Happy ako.
Sobrang happy. Wala namang usapan na nangyayari.” Si Anne ubos sa Viva, usa ka talent agency. Usa sa mga talent sa Viva nga si Cristine Reyes nanghimakak nga adunay pud siyay plano nga
mobalhin. Dugang pa sa dalaga nga malipayon siya karon sa ABSC BN ug nga s iy a mapasalamaton siya sa daghang projects nga gisalig kaniya sa maong television network. Uban sa report sa ABS-CBN Online
BALITANG SPECIAL! NI JHO PANTOJA
5-anyos nga bata nakabingwit og piranha
WALA damha sa usa ka 5-anyos nga batang babaye human nga iyang nabingwit ang usa ka pula’g tiyan nga piranha sa usa ka lake sa Texas. Ang 5-anyos nga si Lindsay Schutte nakurat pag ayo human siya giingnan nga ang iyang nakuha sa pinaka una unta niyang higayon sa pagpamingwit mao ang pula’g tiyan nga piranha. Matud sa bata nga iyang gigamit isip paon ang hotdog apan naunsa na man hinoon nga piranha man ang mikubit sa iyang taga. Matod sa otoridad
Showbiz 9
DAILY
HOROSCOPE
AQUARIUS(Enero 20-Pebrero 18)Usahay makahukom ka nga dili nalang maningkamot tungod kay gahi ang imong grasya apan gikinahanglan kanimo ang igong pag-antus sa mga pagsulay pinaagi sa kaisog diha sa pagpadayon alang sa kalampusan. PISCES (Pebrero 19-Marso 20)Naglibog ka sa imong anak kung unsay tumong sa iyang kinabuhi tungod kay dali ra kaayo siya moundang gikan sa iyang gitrabahoan ug mangaplay na sab siya ngadto sa laing kompanya. Kini gikinahanglan sa imong tambag para kaniya. ARIES (Marso 21-Abril 19)Ayaw una pagdesisyon sa usa ka butang nga dili nimo kabisado aron maayo ang imong tumong niana. Hatagi og igong paminsar ayha ipadayon. TAURUS(Abril 20-Mayo 20) Medyo apeke ang dagan sa imong pamahonpahon tungod kay duna kay gihambin nga problema sa panalapi. Apan karon lamang kini. GEMINI(Mayo 21-Hunyo 20)Dugangi pa ang imong paningkamot aron mabulahan ka nianang imong gisideline nga panginabuhian. Maayo kanimo ang pag-atiman sa imong mga kahayopan karon. CANCER(Hunyo 21-Hulyo 22)Moabotay ang imong paryente sa sunod adlaw ug karon ikaw mahibalo niini. Modala siya para sa imong kalipay ug surpresa. LEO(Hulyo 23-Agosto 22)Dugang pag-atus na lang nimo nga makab-ot na ang imong giplano sa kinabuhi. Hatagi kini ug dakong bili aron matuman. VIRGO(Agosto 23-Septiyembre 22)Usa ka tawo ang buot mangita kanimo kay siya ang motudlo nimo para sa imong kalampusan. Paabota siya. LIBRA(Septiyembre 23-Oktobre 22)Ayaw kakurat kung moabot ang imong hinigugma nga mohatag kanimo sa kalipay ug surpresa kay dugay na kini niya gitagana para kanimo. SCORPIO(Oktobre 23-Nobiyembre 21)Malipayaon ka atol sa pag-abot sa imong igsuon nga gikan sa layo. Magdala siya sa maanindot nga butang para e-regalo.
Texas Parks and Wildlife Department
sa Houston nga gidili ang pagbuhi sa piranha sanglit kuyaw kini nga matang sa isda. Ang piranha gipatay ug gi frozen aron tun-an.
SAGITTARIUS(Nobiyembre 22-Disyembre 21)Dugangi pa ang imong paningkamot kay nagkaduol na ang imong tukmang panahon. Ganado ka karon sa imong gimbuhaton. CAPRICORN(Disyembre 22-Enero 19)Ayaw una paghukom sa butang nga imong paliton kay kini maoy makatukmod kanimo sa kaparutan. Hunahunaa og maayo ayha nimo kini ipadayon.
10 Kalingawan SUDOKU How to play the game? Fill in completely every rows, columns and diagonals of each puzzle without repitition of the same digit.
Mindanao
Biyernes, Septiyembre 30, 2011
CIRCLE A WORD space shuttles and missions
Ang miagi
apollo atlantis atlas challenger columbia discovery gemini
mariner mercury pioneer ranger red stone salyut
saturn skylab soyuz surveyor titan viking voshod
Balita
Videoke I’ve Been Away Too Long How can I say to you. I love somebody new. You were so good to me always. And when I see your eyes. I can’t go on with lie. It breaks your heart, but I just can’t hide it.
CROSSWORD puzzle PAHALANG 1. Marahil 4. Paghapdi ng tiyan 9. Kita ng kasera 10. Sisidlang gawa sa luad 12. Sales Invoice 13. Lilisan 14. Notang musikal 15. Puri 17. Peter_ 19. GuaniongTV 20. Sawata 22. Pananong ng bilang 24. Leksyon 25. Baryo 27. Hindi akin 28. Roces ng pelikula 29. Lilibot 32. Tartiefa 33. Tanggal ang buhol 34. Titik Griyego 36. Kapain 38. AbundangTV
CHESS PUZZLE Chess puzzle No. 83
White to move black mate in 5 Solution to yesterday Puzzle No. 82 1. Ba4+ Kc4 2. b3+ Kd3 3. Bb5+ Ke4 4. Rg4+ Kf5 5. Ne3#
39. Artistang Herrero 40. Linlang pababa 1. Malaking sasakyan 2. Pangangalunya 3. Kris Aquino 4. Pagong 5. Mosyon sa hukuman 6. _PinasCity 7. Sambit ng nadupilas 8. Malubha 10. Unday ng gulok 11. Nagwagi 13. Sombra 16. Amag sa tinapay 17. Taliwas ng talim 18. Ginusto 21. Sang-ayon 23. Tahak 26. Nguya 27. Tawagkay Arnold Clavio 30. Lisan 31. Ningas 33. Sasakyang de metro 35. Villania ng TV 37. La Union 38. Business Administration
Ang tubag sa miagi
Oh, no... I, I’ve been away too long. Now I just can’t go on. I’ve been away too long. I, I’ve been away too long. No, I can’t be so strong. I’ve been away too long. Don’t look that way to me. It hurts you, so I see. But I just can’t go on with lie. I gave you all I had. So there is nothing left. I may be wrong, but I better go now. Oh, no... I, I’ve been away too long. Now I just can’t go on. I’ve been away too... I, I’ve been away too long. No, I can’t be so strong. I’ve been away too... La, La, La, La, La, La, La. La, La, La, La, La, La. I’ve been away too long. Alang sa inyong mga paborito’ng kanta text lang sa 0906-346-2695
Supertres 11
Mindanao
Balita Biyernes, Septiyembre 30, 2011
WIN & HELP: SUPPORT GOVERNMENT’S PCSO DRAW RESULTS (SEPT 29, 2011) SUERTRES RESULTS CHARITY PROJECTS, SUPPORT PCSO DATE 11 am 4 pm 9 pm PASAKAY ANGLE GUIDE 11a.m. - 08-04 4p.m. - 06-15 9p.m. - 08-01
1 2 5 3 7 8
PA SA KAY
3 9 9
Sept. 21 283 27-12-07-28-08-21 Sept. 22 857 Jackpot Prize: Sept. 23 099 Php72,537,879.60 Sept. 24 736 Sept. 25 380 14-33-37-34-27-07 Sept. 26 923 Jackpot Prize: Php67,117,323.60 Sept. 27 442
4 6 0
684 732 928 455 519 427 458
676 059 578 387 262 255 096
DRAW DATE: SEPT 29, 2011
26-29-36-41-37-11 Jackpot Prize: Php12,860,541.80
SUPERHOT
08-32-28-42-20-03 Jackpot Prize: Php3,000,000.00
TARGET- 729 289 983
11 a.m. 0-4-5 4 p.m. 4-8-1 9 p.m. 3-8-4 4-D : 5-0-9-3
4 5 3 9 6 2
YESTERDAY’S RESULT
YESTERDAY’S RESULT
YESTERDAY’S RESULT
PASAKAY ANGLE GUIDE
PASAKAY ANGLE GUIDE
PASAKAY ANGLE GUIDE
11 a.m. - 0-4-5
1 2 5 0 7 8
PA SA KAY
3 1 9
4 6 0
KUSOG ang 9 ug 3 karon ug maayo nga ipares sa atong CONTROL NUMBERS nga 4-5-7-8 busa ang hottest pairs mao ang 49, 59, 79, 89, 34, 35, 37, ug 38. Maayo nga pairing ang odd digits nga 1-3-5-7-9 ug weakest ang 5 busa 1-3-7-9 ang maayo nga winning pairs unya take-1 sa even digits nga 0-24-6-8. Congrats! yesterday 11AM
yesterday 4pM
4p.m - 4-8-1
1 2 5 0 7 8 today
5 7 8 9 3 1 2 yesterday 9p M
0 1 0 1 0 1 4 5 4 5 4 5 2 8 9 2 8 9 2 8 9
PA SA KAY
3 1 9
4 6 0
9p.m - 3-8-4#
1 2 5 0 7 8
PA SA KAY
3 1 9
4 6 0
BANTAYANAN PARA KARON
563•593•367•863•529•267•268•379 MAAYO kaayo ang 9 ug 3 kay giatubang man gyud ni Jerry abi niya nga walay tupad nga 6 ug 7, Pero okay kaayo ang 4 ug 5 busa paresan ug 3.
12 Energy News
Biyernes, Septiyembre 30, 2011
Mindanao
Balita
Solar power fastest option to address Mindanao power shortage By Mike Baños
C
AGAYAN de Oro City––Solar power plants can provide the fastest and cheapest source of electricity in Mindanao if plans push through for its distributed generation among the island’s larger distribution utilities. In a media presentation made Sept. 14 at a local restaurant, Engr. Cecilio U. Sumaoy, senior manager of the Cagayan Electric Power & Light Co. (CEPALCO) system operations department, cited the inherent advantages of solar PV plants over thermal and other plants of the same capacity. “The demand for power in Mindanao is constantly increasing, however, no significant additional power generating capacities are expected within the next two to three years to address this problem,” Mr. Sumaoy said in a position paper released during the presentation. Mr. Sumaoy presented figures which showed that while Luzon and the Visayas still enjoy gross energy reserves, Mindanao only has small reserves during weekends when many of its factories are not operating. Latest figures from the National Grid Corporation of the Philippines (NGCP) show there is a power capacity shortage in Mindanao and generating reserves are down to critical levels despite the extended rainy season which has keep the level of Lake Lanao at safe levels. Considering that 50% of Mindanao’s present power needs are filled by hydro power plants, solar power can immediately address the current capacity shortage and ideally complement the hydro power plants, especially during El
Niño episodes or the dry season. Despite having an availability factor of only 30 percent, Mr. Sumaoy said solar power plants are best in addressing daytime peak loads. This would enable hydro plants to store water for release during the night time peak hours with oilfired thermal plants as the last to be dispatched, resulting in much lower power costs to the consumer and other end users. Two of the island’s private power utilities are now looking to join forces with the larger rural electric cooperatives to embed solar power plants within their franchise areas and leapfrog the national transmission system. “Instead of CEPALCO doing the bulk of the planned solar PV generation projects, we will bring together around 20 distribution utility companies (the larger electric coops, with CEPALCO and Iligan Light) to embed 100 five megawatt PV plants in their respective distribution systems,” said Engr. David A.Tauli, CEPALCO Senior Vice President for Engineering and spokesperson of the Mindanao Coalition of Power Consumers in a personal interview. “Solar PV power plants are the fastest to deploy among the types of renewable resources identified under the RE Law, and megawatt-sized solar PV plants could become operational within seven (7) months from a decision to go ahead with solar PV projects,” Mr. Tauli noted. “Solar PV plants are the only type of plants that can be brought into operation in less than a year after a decision to go ahead with construction has been made.” Solar PV plants can be constructed within one year from approval by ERC of
the FIT for electricity from RE plants implemented under the RE law. The only other type of power plant that could be made operational within one year are second-hand operational diesel-fueled power plants imported to Mindanao from Luzon or from outside the country. “We are not saying that Solar PV alone will solve the problem of power capacity shortage in Mindanao,” Mr.Tauli noted. “We are saying that Solar PV is the fastest way for bringing in substantial capacity (100 MW or more) to Mindanao, and it will do so with minimal impact on the rates paid by Mindanao power customers compared with diesel power plants.” Citing figures from the National Renewable Energy Board (NREB), Mr. Sumaoy said in his position paper that adding 760MW of RE plants for the proposed Feed-in Tariff (FIT) will result to a rate impact of only P0.1050 per kWh, with solar contributing only P0.0114/kWh. This is much lower than the P0.50/kWh Mindanao consumers had to pay when the grid was forced to tap thermal power plants from power barges for baseload power at the peak of the 2010 Mindanao power crisis. Besides the inherently more expensive fuel, diesel or bunker fuel prices also have the additional risk of energy security with prices and availability rising in opposite directions as a result of continued unrest in the Middle East. Coupled with the hydrocarbons and carbon dioxide emissions inherent in diesel and bunker fuel, the comparative advantage clearly lies in the side of solar energy or Mindanao, Mr. Tauli said. However, since the present grid code mandates PV power plants of 20 MW or larger be con-
nected to the transmission system, the 5MW of smaller size of “embedded” solar plants under the “distributed generation” scheme are not. Typical ‘distributed power sources’ under a FIT scheme have low maintenance, low pollution and high efficiencies. Instead of big, base load power plants with all their inherent financial, social, environmental and other problems, ‘distributed generation’ envisions many small, independent power plants serving the immediate community, which could be a barangay, municipality or a province. In this way, total cost is reduced, social and environmental impact is mitigated mostly due to its smaller scale and the fact that the persons who operate it and benefit from it are both within sight of each other promotes environmental stewardship among residents. Mr. Tauli said the scheme will bypass the transmission system (that is, the PV plant will be connected directly to the distribution system rather than to the transmission system) and thereby avoid the transmission rates (currently around P1.00 per kWh) that would otherwise be paid for using the transmission system now operated by the National Grid Corporation of the Philippines (NGCP). “The NGCP is wary of constructing RE plants as embedded generation and is proposing to put a cap on the capacity of embedded generation of distribution utilities,” Mr. Tauli said. “But the NGCP does not have the power to limit the capacity of embedded generation. They will have to submit a petition to the ERC to do that, and we will of course oppose the limitation of embedded generation because only the NGCP will benefit from such limitation while customers will pay
higher rates for generation from RE plants.” The construction of 100 mega-watts (MW) of solar photo-voltaic (PV) power plants in Mindanao will significantly mitigate the shortage of power generation capacity that is now afflicting this part of the country, and is growing more serious with each passing year. The PV plants will displace, or make unnecessary, the equivalent capacity of oilfueled power plants, he added. The price of RE sources of energy becomes irrelevant, (because of the FIT mechanism in the RE Law) in using them to respond to capacity shortage in Mindanao. This is the beauty of the FIT mechanism under the RE Law,” Mr. Tauli noted. “It will enable Mindanao to respond to the short term (within 5 years) power problem with the costs shared among all power customers in the Philippines rather than being shouldered by Mindanao customers alone, as would be the case for any conventional power plant constructed in Mindanao.” The DUs will ask Malacañang to allocate at least 100MW capacity for Mindanao and compel the Energy Regulatory Commission (ERC) to immediately approve and release the guidelines for Feed-In Tariff (FIT) for electricity generated from renewable
energy resources. Cagayan de Oro Councilor President Elipe, chairman of the city council’s energy committee, has sponsored a resolution passed by the council last Monday asking the national government to increase to 200MW the allocation for solar energy under the RE law, with 150MW allocated for Mindanao. Mr. Elipe noted that the Renewable Energy Act of 2008 exempts renewable energy sources from Value Added Tax (VAT), grants a seven-year income tax holiday to RE power plants and prioritizes the purchase, grid connection and transmission of electricity generated by RE companies. Not the least, Mr. Tauli further noted that while Luzon and the Visayas have the large potential for wind farms, Mindanao has no economically viable site for MW-sized wind farms, and could depend only on solar and biomass as RE resources. At present, there are thirteen large-scale solar projects planned for Mindanao with a total capacity of 260MW. They are to be located in Cagayan de Oro; Davao; Zamboanga; Laguindingan and Villanueva in Misamis Oriental; San Jose, Dinagat, Surigao; Tawi-Tawi, Sulu; Siakol, Zamboanga del Sur; Kalamansig, Sultan Kudarat; and Darong, Hagonoy, and Digos City in Davao del Sur.