OFTHE FLAVOUR
VIETNAMESE
RAP #PART1
2
Sơ lược về Rap ..................................................................................... 4
“Vietnamese Gang”- Sự khởi đầu của Rap Việt .......................... 6
Hương vị của Rap Việt ....................................................................... 10
MỤC LỤC
DSK - Gã điên tình đi tìm cho mình sự bình yên ......................... 12
ĐEN - Gã mơ của rap Việt: “Vì đam mê nên cần phải tử tế” ...... 14
Hai hương vị của một quả CAM ....................................................... 18
Lời kết ......................................................................................... 22
3
SƠ LƯỢC VỀ
RAP
Rap trong tiếng Anh được định nghĩa là một động từ chỉ : “hát nói” , là một hình thức nghệ thuật trong ăn hóa Hip hop xuất phát từ Âu Mỹ và được đặc trưng bằng việc trình diễn thông qua việc nói hoặc hô vang lời bài hát, ca từ một cách có vần điệu, kết hợp với động tác nhảy nhót, tạo hình. Rap thường không có cao độ và trường độ mà người rap có thể đọc nhanh hay chậm tùy ý. Nhạc rap nói riêng là thể loại âm nhạc xuất thân và phát triển ở những khu ghetto ở Hoa Kỳ, là những nơi ở tập trung của những người nghèo, người da màu, nơi thường gắn liền với nhiều tệ nạn xã hội và băng đảng. Có thể coi nhạc rap là thứ âm nhạc giúp những người sống dưới đáy tố cáo thực trạng bất công, phân biệt chủng tộc, v.v. của xã hội Mỹ thời bấy giờ, cũng là cách mà các băng đảng tôn vinh họ lên (những người trong băng đảng thường gọi nhau là homie) 4
Khác với những dòng nhạc khác, nhạc rap mang trong mình những đặc trưng rất riêng, ở đó những rappers thể hiện kỹ thuật sử dụng câu từ [skill lyric] một cách nhuần nhuyễn (sử dụng compare [so sánh], wordplay [chơi chữ], metaphor [ẩn dụ], multi-rhymes/multi play [vần kép], internal rhymes [vần giữa câu], punchline [câu rap mang ý nghĩa và tính chất dứt điểm], scheme [trường từ vựng], rhyme scheme [ý đồ gieo vần], angle [góc tiếp cận để tấn công đối phương trong battle/dissing], dark humor [chửi tục ác ý], fact [thông tin khai thác], rebuttal [bẻ gãy ca từ trong battle/ dissing],...) hay thể hiện những cách flow (hiểu nôm na là tiết tấu của 1 bài nhạc rap. Với việc kết hợp câu từ, cách gieo vần có những quãng ngắt nghỉ, điểm nhấn trên nền nhạc [beat] hợp lý và sáng tạo) rất riêng của họ. Ngoài ra còn những yếu tố quan trọng khác như concept [nội dung/chủ đề], delivery [sức
truyền tải bằng chất giọng qua cách sử dụng flow], quality [chất lượng bài nhạc rap], freestyle [khả năng ứng biến tức thời qua cách rap với nền beat cho sẵn.
Ngôn từ trong nhạc rap vô cùng phóng khoáng và không bị gò bó trong một giới hạn nào nên những câu chửi thề xuất hiện trong nhạc rap là chuyện rất bình thường. Bởi những nét đặc trưng trong phong cách của từng rapper, nên đó cũng là cơ sở để họ so bì trình độ rap với nhau, cũng như họ dùng rap để giải quyết những mâu thuẫn với nhau. Từ đó battle rap/dissing (từ lóng tiếng Anh là beef) ra đời và trở thành một đặc điểm thú vị ở nhạc rap mà không có dòng nhạc nào có được. (Nguồn Gangs World)
5
"VIETNA gang Văn hóa Rap Việt Nam được bắt nguồn từ năm 1997 tại Portland, Oregon, Hoa Kỳ bởi hai rapper với tên “Khanh Nho” và “Thai Viet G”. Với bài hát “Vietnamese Gang”, anh đã chính thức trở thành người dẫn đầu trong văn hóa Rap Việt Nam. Bài hát của anh ấy chứa nhiều ngôn ngữ bạo lực nhưng nó bao hàm ý nghĩa thực sự của một người Việt Nam. Thật thú vị, bài hát của anh đã được viết và ghi lại trên đất Mỹ vì mục đích giải trí của riêng mình và không đối phó với bất kỳ quốc gia nào nói riêng. Bài hát của anh đã được đánh giá bởi các phương tiện truyền thông của cả người Việt Nam và ở Hoa Kỳ. Mặc dù vậy, anh vẫn tiếp tục xuất bản tác phẩm của mình và mở ra một con đường mới cho văn hóa Rap và Hip-Hop Việt cho người Việt Nam ở khắp mọi nơi. Từ thời điểm đó đến năm 2004, rap Việt chỉ xuất hiện bên ngoài Việt Nam và phần lớn là người Việt tị nạn từ cuộc chiến Việt Nam trên đất Mỹ. Khanh Nhỏ (Ảnh) 6
AMESE g" Sự khởi đầu của Rap Việt...
Thái Việt G (Ảnh) Nó không phổ biến vì các nghệ sĩ chỉ tự mình thu âm bài hát của mình và không sử dụng bất kỳ công ty thu âm nào, phương tiện truyền thông hay bất kỳ hình thức nào để quảng bá tác phẩm của họ cho đến cuối năm 2014 khi một buổi nhạc rap nhỏ được tổ chức tại Hà Nội, Việt Nam. Từ đó, rap đã nở rộ và có một tương lai tươi sáng phía trước. Tuy nhiên, văn hóa Hip-Hop đã được trộn lẫn với văn hóa Pop và con người ở Việt Nam đã không thực sự hiểu rap hay văn hóa thực sự. Các nghệ sĩ pop sẽ có một phần rap nhỏ trong các bài hát của họ và gọi nó là hip-hop nhưng chỉ có một vài nghệ sĩ “Undergound”, là những người miêu tả ý nghĩa thực sự của rap. Bài hát của họ thường đối mặt với các vấn đề chính trị, sự tàn bạo của cảnh sát và “diss” lẫn nhau. Các rapper thường xuyên có chiến tranh giữa nhau và họ chiến đấu thông qua các bài hát của chính họ ( được gọi là những trận “beef”) và bạo lực. Tuy nhiên, đôi khi cuộc chiến thực sự giữa các băng nhóm đã xảy ra.
Cuối năm 2007, một số nhóm và các rapper đã ký một hiệp ước hòa bình và chấm dứt tất cả các cuộc chiến tranh vô nghĩa bằng cách sản xuất một mix-tape cùng với nhau. Nhưng vào năm 2012, hầu hết các nhóm nhạc rap hùng mạnh đã bị tan rã vì hầu hết các nghệ sĩ đều muốn theo đuổi con đường sự nghiệp của mình, tạo nên một kỷ nguyên mới cho Việt Rap. (https://vietnameserapculture.wordpress.com/)
7
HƯƠNG vị của
VIỆT RAP
9
DSK, tên thật là Nguyễn Đức Minh, sinh ngày 23/11/1987. DSK có nghĩa là Da Sun Kid (The Sun Kid) hay Die Sonnen Kinder (tiếng Đức), được hiểu là: đứa con của mặt trời. DSK sinh ra và lớn lên tại Hà Nội, sau đó sống ở Sài Gòn, năm 13 tuổi theo gia đình sang sinh sống và định cư tại Cộng Hoà Liên Bang Đức. DSK có một niềm đam mê bất tận với nhạc rap - anh cũng tự nhận mình là 1 rap fan, ngoài ra DSK còn những sở thích khác như trượt ván, vẽ vời/graffiti, làm beat…
“Gã điên tình đi tìm cho mình sự bình yên...”
DSK DSK bắt đầu rap từ cuối năm 2004 đầu 2005. Tính tới thời điểm hiện tại 2017, DSK đã sống với rap nói chung và rap Việt Nam nói riêng ngót ngét đã 13 năm rồi. Cái tên DSK xuất hiện lần đầu tiên trên diễn đàn Rap Club năm 2004-2005 - một cộng đồng khá nổi tiếng (tuy ra đời sau Viet Rapper nhưng Rap Club vẫn là diễn đàn hoạt động âm nhạc Rap/Hip-Hop rất mạnh và tiêu biểu thời bấy giờ) và là nơi đã từng hội tụ các bậc lão làng của Việt Rap, có thể kể đến những cái tên như Lil’ Knight, NamCt, Cá Chép, Eddy Việt, Lil BK, Chíp Nhỏ, Young Uno ... và nhiều nghệ sĩ khác của GVR trước khi tách ra thành lập GVR/H2A cũng từng sinh hoạt tại đây, điển hình như Lee7, Phương CD, Andree, Linh Lam, Khánh HP, It’s Lee , BDT. DSK đã từng và đang là thành viên của các tổ chức, đội nhóm như GVR, 21blacjac, Viger, S.D Records.
Chẳng bao giờ xuất hiện trên TV hay trên mặt báo, không theo số đông hay phong trào, không hào nhoáng bóng bẩy, DSK vẫn cứ độc bước và an yên trên con đường của đam mê, của âm nhạc và của những tâm tư cuộc sống được anh gửi gắm trong những ca khúc, những bản demo. Âm nhạc của DSK cũng vậy, đó là những ca khúc với những giãi bày về cuộc sống, về vạn vật xung quanh, đó có thể là sự ngông nghênh bất cần, rồi là những cảm xúc về cuộc sống của bản thân, cũng đôi khi hóa thân thành những đồ vật bình thường để rồi nhờ cách hoán
10
DSK có một chất giọng trầm và khàn. Âm nhạc của anh là sự phóng khoáng, độc lập, tự do và buông lơi. Nhạc của DSK kén người nghe, nhưng một khi đã nghe, đã hiểu và thấy thấm thì nó giống như một chất gây nghiện vậy, có bạn đã từng chia sẻ rằng:
“DSK có cách nhả chữ, nhả vần, flow siêu độc đáo, ma mị, mượt mà, uyển chuyển, lúc nhanh, lúc chậm, đôi lúc mềm mại, đôi lúc lại cứng rắn sắt đá, đôi khi lại lè nhà lè nhè khàn khàn khô khan nghe không thể nhầm lẫn với bất cứ rapper nào khác. Cách tạo vần, tạo câu, chơi chữ thâm thuý, độc đáo, sáng tạo mà lại mộc mạc giản dị đời thường mang đậm chất đường phố”. hay là không, những bản demo, những video ghi lại của DSK vẫn luôn thu hút và tò mò người hâm mộ hay những rapper khác. Có thể nói không ngoa rằng, DSK thừa nhận rằng mình chẳng cần fan, không có fan nhưng sự thực có lẽ là DSK đang là rapper có nhiều fan nhất của Việt Rap. Hơn nữa, anh là một rapper mà có được sự nể phục, kính trọng từ rất nhiều rapper Việt Nam khác.
dụ đó nói lên quan điểm về lẽ đời. Âm nhạc của DSK cũng vậy, đó là những ca khúc với những giãi bày về cuộc sống, về vạn vật xung quanh, đó có thể là sự ngông nghênh bất cần, rồi là những cảm xúc về cuộc sống của bản thân, cũng đôi khi hóa thân thành những đồ vật bình thường để rồi nhờ cách hoán dụ đó nói lên quan điểm về lẽ đời. Âm nhạc của DSK là những trải nghiệm, những xúc cảm chân thành. Cái hay của âm nhạc chính là khi nghe được một bài hát hay một vài câu hát, chúng ta thấy được chính bản thân mình đang nằm trong ca khúc đó; càng nghe càng thấm, càng nghe càng nghiện - đó chính là lời nhận xét của nhiều rap fan yêu mến nhạc của anh Minh “nghiện”. Có lẽ chính sự bình dị, vô tư và mộc mạc như vậy, những người yêu mến và nghe nhạc của DSK vẫn luôn dõi theo anh, vẫn luôn ủng hộ anh kể cả anh có làm nhạc, phát hành nhạc
Không có thứ hạng nào xứng đáng để xếp hạng vị trí của DSK trên bảng xếp hạng Việt Rap, cùng với những bài rap, những gì anh ta đã cống hiến suốt bao năm qua. Không có những video cả triệu lượt xem, không có những ca khúc hợp với thời thượng, nhưng DSK đã đóng góp những ca khúc bất tử, sống mãi cùng Việt Rap. Không phải ngẫu nhiên mà những ai đã đang - từng - sống cùng Rap/Hip-Hop Việt từ thuở đầu đến giờ lại gọi DSK bằng 3 chữ : “King Of Rap”. Mặc dù vẫn biết cuộc sống luôn thay màu, thế hệ sau sẽ luôn vượt qua thế hệ trước - đó là vòng tròn bất tận của cuộc sống, nhưng không biết bao giờ Việt Rap mới lại sản sinh ra một nhân tài, một quái kiệt như DSK? ... Sẽ là rất lâu hay là không bao giờ ? “Vẫn ngồi đây giữa sương mù và đồi mây Có một gã điên tình tìm được yên bình” Một câu trong ca khúc “vẫn chưa được đặt tên” của DSK được ghi lại tại một homestay ở Đà Lạt trong những tháng ngày anh ở Việt Nam. (Nguồn Cổ Động, Hoàng Ngọc Sơn, Phạm Ngọc Long) 11
“Một khi nó đã là đam mê thì là cả đời, không phải là 1 giai đoạn hay sự là thích thú nhất thời. Mình đơn giản rất là yêu nó như là cách để mình kể những câu chuyện riêng của mình. Mình cảm thấy quan trọng nhất là cái sự thật trong từng câu hát” - DSK chia sẻ trong “Independent Artist”
12
DSK ở Kong. (Nguồn Cổ Động).
13
“Tay trái ôm mơ, phải ôm rác, tay đâu mà nắm lấy tay người” (Ta và Nàng - JGKiD & Đen)
Khá nhiều người khi biết đến tên Đen (hay còn gọi là Đen Vâu) là Nguyễn Đức Cường cũng phải mất 2s để nghĩ về nhạc sĩ sáng tác ca khúc “Nồng Nàn Hà Nội” - nhưng sự thực là cùng tên mà không phải đâu nhé. Tôi vẫn nhớ hồi ca khúc “Cây Bàng” dự thi Bài Hát Việt với hạng mục “Bài hát được khán giả yêu thích nhất”, hồi đó trông Đen và Thơm chưa “bụi” lắm, nhớ nhất là nụ cười khi Thơm phát biểu trước khán giả: “Bọn em vui lắm” - và đó là câu chuyện của 6 năm về trước. Ở thời điểm hiện tại có thể nói rằng Đen đang có sự thu hút và tầm ảnh 14
hưởng khá lớn trong giới Underground nói riêng cũng như khán thính giả mê nhạc Rap (Việt Nam) nói chung. “Đưa Nhau Đi Trốn” trở thành một hiện tượng - gần giống như một bước ngoặt đem âm nhạc của Đen tới nhiều người hơn và ca khúc cũng đón nhận không ít quan điểm trái chiều. “Mình không cổ suý cho lối sống vô trách nhiệm, những gì mình muốn nói ở đây là khi gặp quá nhiều thứ xảy đến và cảm thấy mình không còn đủ sức lực để có thể giải quyết tất cả, hãy tạm quên nó
đi và tìm cách khiến cho đầu óc trở nên nhẹ nhàng. Và sau đó, mình tin rằng chúng ta sẽ giải quyết những khó khăn một cách dễ dàng hơn.” - Đen chia sẻ trong 1 buổi phỏng vấn với Yeah1 về ca khúc “Đưa nhau đi trốn”. Người ngoài nhìn vào cứ tưởng đó là cột mốc đánh dấu nghề nghiệp của anh. Nhưng với cá nhân Đen Vâu, “Ngày lang thang” mới đúng là một cột mốc đánh dấu sự thay đổi trong nghề nghiệp. Ra đời vào năm 2014 sau khi “phượt” từ Hạ long đến Hà Giang, cảnh núi non hùng vĩ,
cuộc sống của người bà con dân tộc nơi anh đi qua đã khiến anh thay đổi suy nghĩ rất nhiều. Và anh bắt đầu viết những bản nhạc vui tươi hơn. “Anh công nhân vệ sinh biển” này không phải chỉ có những “Mơ”, “Ngày Lang Thang” hay “Đưa Nhau Đi Trốn” mà còn rất nhiều ca khúc khác nặng trĩu những tâm tư, xúc cảm, những lời tự sự chân thành, mộc mạc và giản dị, là những “Ngõ Nhớ Nhà”, “Trời Ơi Con Chưa Muốn Chết”, “Lộn Xộn”, “Nhiều Năm Nữa”, “Hát”….
'' VÌ ĐAM MÊ NÊN CẦN PHẢI
" TỬTế Đến với âm nhạc trước hết là vì đam mê, Đen Vâu chia sẻ anh không nghĩ đến lợi nhuận hay thu nhập từ âm nhạc bởi hiện tại anh đã có một công việc ổn định. Âm nhạc là niềm đam mê và công việc của bản thân thì vẫn cứ làm. Anh cũng chia sẻ, hiện tại anh đã có thể kiếm sống bằng rap nhưng vấn đề tài chính không phải là điều anh đặt lên hàng đầu.
“Tất nhiên, nếu vừa phục vụ đam mê vừa kiếm được tiền thì là tốt nhất rồi” - Anh nói thêm. Đến với rap từ năm 2005, 12 năm có thể nói là một quãng thời gian dài đủ để Đen Vâu chứng kiến những thay đổi rõ rệt trong âm nhạc nói chung và vị thế của Rap trong âm nhạc Việt nói riêng. Tính đến hiện tại, cộng đồng người yêu thích và hiểu được rap vẫn còn ít và. Số đông công chúng vẫn nghĩ rằng rap chỉ là một ít gia vị thêm vào cho bản nhạc pop sinh động hơn. Theo suy nghĩ của anh thì ở Việt Nam, rap vẫn chưa thực sự được coi trọng và các bài rap trên sân khấu vẫn chưa lột tả được hết tinh thần tự do, phóng khoáng đặc trưng của dòng nhạc này. Nội dung các ca khúc chỉ quẩn quanh ở chủ đề tình yêu và không có sự đào sâu. Nói về nội dung các bài rap, Đen Vâu bảo rằng anh không cố tình khiến âm nhạc của mình trở nên dị, chẳng giống ai. Những sáng tác của anh luôn được khai thác từ cuộc sống dưới những cái nhìn mới mẻ. Anh viết nhạc bằng “hứng”, chỉ chọn beat bắt tai, bởi beat có bắt tai thì bài rap mới hay được. Tùy vào nội dung mà anh lựa chọn ca từ sao cho phù hợp và anh không ngại khi người khác soi mói lời bài hát của mình. Chưa từng theo một khóa đào tạo âm nhạc nào cả, theo suy nghĩ của anh, con đường mà anh chọn vừa khó lại vừa dễ. Dễ là vì nó không đòi hỏi người chơi phải hiểu biết về nhạc lý. Nhưng cái khó chính là cách xử lý nhịp điệu, vận dụng câu chữ làm sao để vừa hợp lý mà vẫn truyền tải được cảm xúc đến người nghe. ( Biên tập từ Cổ Động và Baomoi.com).
Suy nghĩ về âm nhạc, Đen Vâu không đặt vấn đề tài chính lên hàng đầu. 15
“Anh không mơ một ngày nào đó nổi lên chốc lát nửa vời Anh chỉ muốn khi tim còn đập là còn được hát giữa đời Vì có là một con đom đóm hay trở nên sáng như sao Thì ta cũng có một thanh xuân đẹp trước khi ngày tháng hư hao” (Mơ - Đen ft Hạ Vi)
16
Mixtape đầu tay #kobukovu (Không buồn khôngvui) của Đen.
17
2CAM1
quả
HƯƠNG VỊ
18
CỦA
Đó là một thằng Cam cầm đàn và thu âm Và cũng là thằng Cam đó, ''đã cất đàn và thâu dây'' (Nguồn: Cổ Động) Đó là thằng Cam - thằng Lê Tăng Bá Toàn (aka Tòn Lê) sinh năm 1995 nhưng mang khuôn mặt già cỗi, với những ca khúc mang nhiều tầng ý nghĩa, ẩn ý sâu xa nằm trong đó, hay những câu chuyện ly kì, hấp dẫn, cảm động… những câu chuyện đó đã dẫn dắt những người yêu thích nhạc của Cam vào một thế giới khác. Thế giới đó được thằng Cam kể lại bằng chiếc đàn và những lời hát, lời rap - đó là câu chuyện về chiếc xe cứu thương đang chở cô dâu trong giờ phút hấp hối với những cảm xúc đau đớn tột cùng của chú rể (Trong Veo); hay là câu chuyện về một chàng trai cứ mỗi ngày viết 1 bức thư để gửi cho cô bé nhân viên bưu điện cho đến lúc đủ 100 bức thư (100 Ngày Hạ); đôi lúc cũng là những phút ngẫu hứng với “Sút Vào Mặt Sếp”, “nhìn hay hay”… mỗi ca khúc của Cam như một thước phim ngắn mà người nghe sẽ bị ám ảnh và nhớ mãi, thậm chí khi bắt gặp một hình ảnh tương tự như thế ngoài đời thực, bản thân họ lại tự liên tưởng tới nhạc của Cam. “Chuyến xe như vòng đời, hành trình chỉ một lần Giá trị sự lựa chọn dc đem lên bàn cân Chuyến xe như vòng đời, cũng một thứ mà thôi Chuyến xe chỉ duy nhất, nhưng ta chọn đi nhiều lối Chuyến xe như vòng đời, cứ đi, không cần đợi Cứ tới không ai mời, ai chống cự thì cho rơi “ (Chuyến xe - CAM)
Đó là thằng Cam - thằng rapper của Hazard Clique Vietnam (cùng hai homies Pain & Black Murder) với những line ma mị ảo diệu, những đoạn hook catchy, những artwork cực chất cực dị, luôn cháy và nhiệt cùng với đội nhóm trong show hay trong những màn cypher. Với những “4321”, “Đồ Ngon”, “Người Của Tao”… Cam cùng với những thằng homie của mình đã thổi một làn gió khác tới âm nhạc Rap/ Hip-Hop của Việt Nam. Hazard Clique được thành lập vào năm 2013, tính đến nay đã được 4 năm, Hazard Clique hiện nay là một cái tên không thể thiếu trong những sự kiện Rap/HipHop lớn của Việt Nam. Bất kể show lớn hay nhỏ, mỗi lần biểu diễn live thì khán giả, người hâm mộ luôn được thưởng thức những phần biểu diễn cực đã, cực sung, những sự kết hợp nhuần nhuyễn hay tương tác với khán giả của Hazard Clique. Dù ở hương vị nào, Cam vẫn giữ được cho mình chất riêng, và Cam đều làm rất tốt ở cả hai bản thể đó. 19
Hình ảnh Cam trong Lộn Xộn Minishow: “Về Lại Mái Trường Xưa” tại Hanoi Rock City.
Cam cùng đồng bọn Hazard Clique. (Hình bên phải)
20
21
LỜI KẾT Chào các bạn đã theo dõi hết “The flavour of Vietnamese Rap Part 1”! Đây là cuốn sách không phải do chính bản thân mình tự biên soạn và viết ra mà đó chính là những điều mình góp nhặt được từ những trang viết về rap, về những nghệ sĩ Underground. Lí do mình tổng hợp và làm nên quyển sách này một phần là do mình là môt người thích nghe rap Việt, thứ hai là mình cũng mong muốn đưa dòng âm nhạc này được mọi người biết đến theo một hướng tích cực hơn, đem đến cho người đọc có nhiều góc nhìn hơn qua những hương vị, màu sắc từ những người nghệ sĩ . Với cuốn sách đầu tay này, DSK, Đen và Cam, ba chàng rapper ,mỗi người một màu sắc, mỗi cái thú riêng biệt, họ thực sự đã mang đến những dòng suy nghĩ, những chiêm nghiệm khác nhau lồng vào những câu từ đậm chất mộc mạc, chân thật khiến người nghe cảm thấy thật gần gũi với chính bản thân mình. Xin gửi lời cám ơn chân thành đến trang Cổ Động, Gangs Worlds, Baomoi.com, vietnameserapculture.wordpress.com về những thông tin hữu ích và hình ảnh. Bên cạnh đó, xin gửi lời cảm ơn đến bạn đọc đã theo dõi hết part 1. Part 2 sẽ hứa hẹn mang đến cho người đọc những hương vị những sự tổ hợp độc đáo hơn. Mọi người hãy đón đọc nhé!
22
#THEFLAVOUROFVIETNAMESERAP #PART1