IN MEMoRIAM

LoEK ZoNNEVELD

op 3 augustus jl. overleed loek zonneveld. Hij was sinds 1973 theatercriticus van de groene amsterdammer. al die jaren schreef hij met grote vakkundigheid en zeer veel liefde over voorstellingen. Heel veel theaterbezoekers én -makers zullen het nu zonder zijn wekelijkse artikelen moeten doen. Dat is een groot gemis.

loek bezocht Mooi weer & zo voor het eerst afgelopen kerst, bij de voorstelling nora. sindsdien was hij een regelmatige en enthousiaste bezoeker. De recensie die hij in de groene over gif schreef, heeft voor ons veel betekend. als hij een voorstelling had bezocht, maar er niet over kon schrijven, vroegen we hem uiteraard wat hij ervan vond. Dan schreef hij ons een uitgebreid antwoord terug. ook dat was voor ons zeer waardevol.

loek droeg onze manier van werken een warm hart toe en was voornemens om in het huidige seizoen vaker over onze voorstellingen te schrijven. we hadden ons erop verheugd om hem de komende tijd vaker te zien. en we vragen ons natuurlijk af wat hij geschreven zou hebben.

als uiting van ons respect en onze waardering voor hem, willen we met jullie, ons publiek, een mail delen die loek aan ons gezelschap schreef. Hij gaat over nora. Het is een persoonlijk schrijven en geen weekblad artikel, maar toch, als je het leest, zie je de voorstelling door het oog van een vakman met een groot hart voor theater.

loek over nora

VAN: loek zonneveld oNDERWERP: nora, mijn eerste bezoek aan Mooi weer & zo DATuM: 19 januari 2018 AAN: eva lemaire

Ha eva,

met de deur in huis vallend: ik ben zeer aangenaam verrast door de voorstelling nora vrij naar ibsen. Bewerkingen en accentverschuivingen kunnen vaak op papier interessant zijn maar op de speelvloer tegenvallen. Hier versterkt de intelligente bewerking de gebeurtenissen op de vloer. ik bedoel: het is echt pure winst dat de schuldeiser/advocaat een vrouw is geworden en Mevrouw linde een meneer, het zet de verhoudingen op een ándere en intrigerende manier op scherp, en het verandert bovendien de onderlinge verhoudingen ook door de combinatie spel en regie. Dat nora en krogstad zo sterk bezet zijn, maakt het duel tussen de zogenaamd naïeve vrouw die in de wereld van het grote geld stapt en die keiharde zakenvrouw, uitermate sterk en boeiend en spannend, het is echt een theatrale meerwaarde. zoals de ingreep om van Mevrouw linde een jeugdvriend te maken nieuwe kansen schept voor mannen-een-tweetjes tussen de echtgenoot en die oude kennis.

Het slot van stuk & voorstelling heeft een enorme kracht gekregen, die ik op deze wijze nog niet zo vaak eerder heb gezien (eigenlijk alleen in de enscenering van Thibaud Delpeut). sterk is hier vooral (komt ook door de nabijheid van spelers & publiek in deze setting) het tergend langzame incasseren door nora van de houding van haar man – eigenlijk vond ik dat de triomf van de avond, zó enorm dichtbij heb ik het opgloeien van de verbijstering van nora. nog nooit gezien, over wat haar daar wordt aangedaan, over de intense belediging die haar wordt ingemasseerd, ingekleed als iets dat voor haar man de gewoonste zaak van de wereld is. Je bereikt daar iets wat ik ‘het historiseren van het belang’ noem, het stuk wordt als het ware in zijn historische betekenis getoond maar met de middelen van het hier en nu – je actualiseert niks, je laat met de eenvoudige middelen van het toneel zien waarom dit stuk toendertijd zo enorm ingrijpend moet zijn geweest, omdat je met de moderne middelen van het huidige toneelspelen iets aangrijpends neerzet. dat blijf ik de

magie van toneel vinden: speel wat er staat en doe dat goed, maar truuks hoef je niet uit de hoge hoed te toveren. de ingezette middelen in dit slot (een catfight van grote klasse, en dan die muziek er onder – wat was dat trouwens? – geweldig!). en wat ‘moderne middelen’ betreft: al dat moderne geblieb en oplichten van die eigentijdse telefoons wordt mooi geneutraliseerd door de bijna ouderwetse gezelligheid van het kerstfeest, allemaal bijzonder effectief.

sterke spelers ook, allemaal in hun individuele klasse, zonder neiging tot excelleren of virtuozo-acteren. ik zou de tekst van de bewerking overigens wel terug willen lezen. ik heb van de goeie sfeer, van de hele entourage ook zeer genoten, wat voor een belangrijk deel te danken is aan jullie buren, die aan tafel deze avond ook mijn buren waren, en aangename gesprekspartners, tijdens de dinergangen vertelden ze honderduit over hun affiniteit met jullie werk en het avontuur van De feeks in hun huis en tuin, en dat er een vervolg komt, weer een shakespeare, en ze hebben zich aan de afspraak gehouden niet te verklappen wélke. Bijzonder aardige mensen, die buren.

aan mijn voornemen om meteen naar Brand in de Jonge Jan te komen kijken heb ik geen gevolg kunnen geven – ik ben Mantelzorger voor enkele oude vrienden en vriendinnen hier, en dat werk wil mijn voornemens & plannen nog wel eens wild in het honderd trappen. voor jullie programma van de komende maanden is mijn oog begerig gevallen op De beul en De pelikaan in februari en maart, en als ik van de hernemingen er ook een paar uit pik (vluchtelingsgesprekken & pensioen ) zou dat een van de eerste goeie gelegenheden kunnen zijn om over jullie onderneming in de groene een aantal keren te schrijven.

ik ga jullie agenda eens naast de mijne leggen.

Hartelijke groet,

loekzonneveld

ps persoonlijke nieuwsgierigheid – mag ik jullie vertaling/bewerking van Brechts vluchtelingsgesprekken lezen?