دفاع دپلوم

1

‫فهرست عناوین‬

‫پیشگفتار‬ ‫فصل اول‬

‫‪3‬‬

‫تحلیل و تجزیه معاصر داخلی و خارجی در عرصه طرحریزی تعمیرات و ساختمانهای صنعتی‬

‫فصل دوم‬

‫‪21‬‬

‫حل حجمی‪ -‬فضایی تعمیرات صنعتی‬

‫فصل سوم‬

‫‪13‬‬

‫حل وظیفوی‪ -‬پالنگذاری تعمیرات صنعتی‬

‫فصل چهارم‬

‫‪32‬‬

‫حل ساختمانی تعمیر صنعتی و تجهیزات انجنیری و تخنیکی آن‬

‫فصل پنجم‬

‫‪55‬‬

‫وسایل تزئین مهندسی – هنری تعمیر صنعتی‬

‫فصل ششم‬

‫‪12‬‬

‫تدابیر حفاظت محیط ماحول از تعمیرات صنعتی‬

‫فصل هفتم‬

‫‪16‬‬

‫ارگانیزیشن ساختمان صنعتی و میکانیزه ساختن کارها‬

‫فصل هشتم‬

‫‪66‬‬

‫مشخصات تخنیکی و اقتصادی وریانت ها و موثریت اقتصادی تعمیرات صنعتی‬

‫‪2‬‬

‫‪681‬‬

‫پیشگفتار‬ ‫ساختمان های صنعتی اساس انکشاف اقتصادی تمام ممالک جهان و حتی ممالک زراعتی مانند‬ ‫افغانستان را تشکیل میدهد‪.‬زیرا تولیدات زراعتی وابسته به میکانیزه امور زراعتی‪ ،‬تولید کود و تهیه‬ ‫محصوالت زراعتی بوده و مستقیما ً باالی انکشاف اقتصاد ملی تاثیر دارد‪.‬ساختمان های صنعتی نه تنها‬ ‫اهمیت اقتصادی دارند بلکه دارای مفهوم و اهمیت اجتماعی نیز میباشد‪ ،‬مشکالت بیکاری را حل نموده و‬ ‫زمینه ارتقای سطح زندگی مردم را مساعد می نمایند‪.‬تجربه نشان میدهد که رشد سریع و موثر ساختمان‬ ‫های صنعتی وابسته به صنعتی کردن آنها میباشد‪.‬صنعتی کردن ساختمان های صنعتی در شرایط‬ ‫افغانستان بنوبه خود با اشکار شدن دور نما ترین رشته صنایع ملی که از مدرک منابع خام تامین گردد‬ ‫ارتباط دارد‪ .‬به این اساس الزم است تا عمومی ترین نوع تعمیرات صنعتی و مناسب ترین انواع عناصر‬ ‫ساختمانی تثببت و یا طرح و بررسی شوند‪ .‬همچنان باید چندین طریقه های انتظام ساختمان دریافت‬ ‫گردد‪.‬که حل پرابلم صنعتی شدن ساختمان را با پرابلم مصروفت توام سازند‪.‬‬ ‫سوال مهم ساختمان صنعتی مواظبت از انسان‪ ،‬صحت ‪ ،‬قابلیت پشت کار آن بشمار میرود‪.‬این سوال‬ ‫باید از طریق تامین شرایط محیط مرفۀ در اماکن تولیدی در موقع ساختمان حل گردد‪ ،‬ایجاد رژیم خوش‬ ‫آیند و خوشگوار حرارتی‪ ،‬تهویه روشنی و اکوستیک خوب از جمله شرایط مذکور بشمار میروند‪.‬‬ ‫هدف از تهیه این چنین پروژه بر طرف نمودم سیستم کهنه و دور نمودن مشکالت فعلی کارگران میباشد‪.‬‬ ‫به طور مثال در فابریکه خانه سازی در صورت آرودن سیستم جدید تکنالوژی‪ ،‬بدون در نظر داشت‬ ‫توسعه فابریکه آن را در جا های مختلف نصب و آماده خدمت می نمودند‪ .‬که این به مرور زمان و نظر‬ ‫به پشرفت تکنالوژی امروزی به زودترین فرصت تبدیل و از جمله داغمه جات حساب میشد‪.‬‬ ‫برای ساختمان صنعتی ایکه با مصرف زیاد پولی ارتباط دارد در پرابلم اقتصادی یعنی کاهش مصرف‬ ‫مذکور خیلی با اهمیت محسوب میگردد‪ .‬سوال اقتصادی بودن تعمیر در مرحله طرح ریزی حل می‬ ‫شود‪ ،‬اقتصاد تعمیر بواسطه انتخاب مناسب مواد و عناصر‪ ،‬تمرکزیت (تراکمیت) حل حجمی و‬ ‫پالنگذاری که بهترین استفاده مساحات و احجام تعمیر را تامین می سازد بدست میاید‪ .‬حل اقتصادی نه‬ ‫تنها مربوط به مصرف همزمان در ساختمان می باشد‪ ،‬بلکه با مصرف استهالکی (حفظ و مراقبت) تعمیر‬ ‫نیز ارتباط دارد‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫به صورت عموم تولید مواد و خدمات عمومی در اقتصاد ( خصوصی یا دولتی) صنعت می‬ ‫باشد‪ .‬که در بخش های مختلف مانند صنعت تولید نوشابه ها‪ ،‬صنعت طال‪.‬‬ ‫تعمیرات صنعتی چون چوب‪ ،‬فلز‪ ،‬نساجی و بعضی از آنها طیاره خطوط آهن وغیره تولید‬ ‫مینمایند‪ .‬صنعت عرضه نمودن خدمات عامه مانند بانکداری‪ ،‬رستورانت‪،‬وغیره که در زمینه دادن‬ ‫قرض و غذا فعالیت دارند‪.‬‬ ‫کلمه ‪ Industry‬از کلمه التین ‪ Industria‬به معنی (پشت و کار‪ ،‬سعی و کوشش) که نظم و اداری‬ ‫عالی انسان‪ ،‬مواد طبیعی و تکنالوژی با هم یکجا شده ‪ ،‬تولید مواد و خدمات را در اقتصاد معاصر به‬ ‫وجود میاورد‪.‬‬ ‫تعمیرات صنعتی تعمیرات را گویند که به منظور تولید محصوالت صنعتی مختلف النوع طرح ریزی و‬ ‫اعمار می گردند‪ .‬تولیدات صنعتی نشان دهنده اجزای عمده تولیدات سکتور صنعت از لحاظ مقداری(‬ ‫تن‪،‬لیترو مترمکعب)میباشد‪ .‬هر یک از تعمیرات صنعتی باید طوری طرح ریزی گردد که به خاسته های‬ ‫ذیل جواب مثبت دهد‪.‬‬ ‫‪ .2‬تامین شرایط مناسب جهت انجام پروسه های تولیدی‪.‬‬ ‫‪ .1‬تامین شرایط مناسب جهت حفظ الصحه کارگران و دیگر پرسونل های تخنیکی‪.‬‬ ‫‪ .3‬تامین شرایط مناسب اقتصادی ساختمان و اعمار تعمیر ‪.‬‬ ‫‪ .4‬انتخاب اشکال ساده و بسیط برای تعمیرات صنعتی‪.‬‬ ‫‪ .5‬تعمیرات صنعتی باید طوری طرح ریزی گردد که در ساختمان آنها به حد اعظمی از عناصر‬ ‫ساختمانی نوع فابریکه استفاده شود‪.‬‬ ‫‪ .1‬تعمیرات صنعتی طوری طرح ریزی گردد که در وقت ضرورت ماشین های کهنه به سهولت و‬ ‫آسانی به ماشین های جدید و پیش رفته تعویض گردد‪.‬و همچنان امکانات توسعه شاپ های‬ ‫فابریکه صنعتی موجود باشد‪.‬‬ ‫‪ .6‬تعمیرات صنعتی باید طوری طرح ریزی گردد که جواب گوی زیبائی مهندسی نیز باشد‪.‬‬ ‫در طول تاریخ‪ ،‬جوامع بشری همیشه تولیدات خود را داشتند‪ ،‬و تا قبل از انقالب صنتعتی مقدار کافی از‬ ‫مواد تولید نمیگردید‪ .‬دوره ماشینری که در قرن ‪ 28‬در انگلستان رخ داد‪ ،‬راه های جدید را برای استفاده‬ ‫از تکنالوژی جدید را مهیا ساخت و یک تحول بزرگ در جهان رونما شد‪ ،‬تا نیمه قرن ‪ 21‬در امریکا‬ ‫کدام تحول صنعتی رخ نداده است ‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫تعمیر صنعتی که من باالی آن کار نمودم به اساس تعمیر صنعتی خانه سازی واقع شمال شرق کابل‬ ‫میباشد ‪ ،‬فابریکه خانه سازی منحیث یک کمپلکس تولیدی و ساختمانی به منظور اعمار بالک های‬ ‫رهایشی بلند منزل‪ ،‬یگانه مرجعه معلوماتی و تحقیقاتی در زمینه پروژه من بود‪.‬‬

‫فصل اول‬ ‫تحلیل و تجزیه معاصر داخلی و خارجی در عرصه طرحریزی تعمیرات و ساختمانهای صنعتی‬

‫‪ :1-1‬معلومات مختصر تاریخی‬ ‫از ارزیابیهای پژوهشگران استنباط میگردد که افکار بورژوازی (طبقه متوسط جامعه) ملی در‬ ‫سالهای(‪ )2868-2813‬در زمان امیر شیر علیخان به جوانه زدن آغاز نمود‪ .‬ایجاد جریده " شمس النهار"‬ ‫که در ‪ 21‬صفحه به نشر میرسید‪ ،‬چاپ تکت پستی‪ ،‬تأسیس اداره های پست و مخابرات‪ ،‬ایجاد مطبعۀ‬ ‫لیتوگرافی( حکاکی به روی سنگ)‪ ،‬ایجاد دستگاه مونوفکتور تولید وسایل حربی( کارخانه های توپ‬ ‫ریزی‪ ،‬کارخانه تفنگ و باروت سازی)‪ ،‬انکشاف امور اقتصادی‪-‬فرهنگی‪ ،‬پیشه وری‪ ،‬امور ساختمانی‬ ‫و راه سازی ‪ ،‬به وجود آوردن تسهیالت تجارتی‪ ،‬ریفورم مالیاتی وغیره متبارز گردید‪.‬‬ ‫در سالهای (‪ ،)2112-2281‬در دوران حاکمیت عبدالرحمن خان در بخش تولیدات وسایل حربی توجۀ‬ ‫بیشتر صورت گرفت‪ ،‬دستگاه های اسلحه سازی‪ ،‬تولید بوت‪ ،‬عسکری‪ ،‬وضرب سکه بنا گذاری شد‪ .‬در‬ ‫سال ‪ 2881‬دولت توسط یک مستخدم ِ فرانسه یی ( به نام شورم کریتسگر)‪ ،‬از اروپا نخستین فابریکۀ‬ ‫حربی افغانستان را که با قوۀ بخار به کار می افتاد خریداری نمود و (دستگاهی) به نام "ماشینخانه" را‬ ‫در کابل تأسیس نمود‪.‬در این فابریکه ‪ 4111‬کارگر(دایمی) مصروف گردیده بودند‪.‬تولید ساالنۀ آن ‪214‬‬ ‫توپ‪ 5111 ،‬تفنگ‪ ،‬وغیره لوازم نظامی بود‪ .‬فابریکه دارای شعب صنعتی ذیل بود ‪ :‬آهنگری‪ ،‬نجاری‪،‬‬ ‫سراجی‪ ،‬حلبی سازی‪ ،‬فلزکاری‪ ،‬زرگری‪ ،‬مسگری‪ ،‬گداز‪ ،‬مسکوک سازی‪ ،‬گلیت کاری‪ ،‬سیمدوزی‪،‬‬ ‫صندوقسازی‪ ،‬گلسازی‪ ،‬حکاکی‪ ،‬ارابه سازی‪ ،‬چاپخانۀ‪ ،‬لیتوگرافی ‪ ،‬جراب بافی‪ ،‬دندانسازی‪ ،‬سترنجی‬ ‫بافی‪ ،‬قالین بافی ‪ ،‬کاشی سازی‪ ،‬حجاری‪ ،‬نقشه کشی ‪ ،‬چودن ریزی ‪ ،‬شیشه سازی‪ ،‬چرمگری‪ ،‬اسپریت‬ ‫کشی ‪ ،‬سوهان سازی وغیره ‪.‬‬ ‫طی سالهای (‪ ) 2121-2112‬که شامل دوره سلطنت امیر حبیب هللا خان است ‪ ،‬در توسعه و گسترش‬ ‫تولیدات صنعتی و رشد صنایع توجۀ خاصی مبذول نگردید‪ .‬در این دوران فقط یک دستگاه تولید برق در‬ ‫جبل السراج (‪ 81‬کیلومتری شهر کابل) به ظرفیت ‪ 2511‬کیلووات احداث گردید‪ .‬در سال ‪ 2111‬برای‬ ‫‪5‬‬

‫بار اول موتر ها از کمپنی (دملر) بمبه یی خریداری و در کابل به کار انداخته شد‪ .‬همچنین ‪ 56‬نفر‬ ‫کارگر از کابل به بمبه یی اعزام گردید که کارهای تخنیکی موتر‪ ،‬ساختن بادی‪ ،‬سیت‪ ،‬رنگمالی‪ ،‬آهنگری‬ ‫و دریوری را فرا گرفتند و دوباره بر گشتند و شاگرد تربیه نمودند‪.‬‬ ‫مقارن جنبش آزادیبخش و استقالل طلبانۀ ‪ ،2121‬تعداد کارگران عرصۀ صنعت به تناسب نیروی مساعد‬ ‫به کار یعنی نفوس فعال اقتصادی کشور خیلی اندک بود‪.‬‬

‫در سال ‪ 2131‬بانک ملی تأسیس گردید‪ ،‬این بانک که در بخش سکتور خصوصی فعالیت مینمود‪ ،‬اولین‬ ‫دستاورد آن تأسیس شرکت نساجی افغان بود‪ .‬در سال ‪ 2131‬اولین فابریکۀ بزرگ نساجی در جبل‬ ‫السراج از طرف دولت ساخته شد‪ ،‬که ظرفیت تولیدی ‪ 1.5‬ملیون متر تکه را در سال داشت‪ ،‬و در‬ ‫مجموعه ‪ %25‬تقاضای داخلی را کفایت مینمود‪ .‬در سال ‪ 2142‬فابریکۀ نساجی پلخمری با ظرفیت ‪21‬‬ ‫میلیون متر تکه در سال تأسیس و به فعالیت آغاز نمود‪ .‬به به میان آمدن فابریکه های نساجی زمینه های‬ ‫عینی برای رشد کمی و کیفی کارگران صنعتی افغانستان به میان آمد‪.‬‬ ‫دوران سلطنت محمد ظاهر شاه را میتوان به دو قسمت تقسیم کرد‪:‬‬ ‫دوران قبل از جنگ جهانی دوم فابریکه های مانند‪ :‬فابریکۀ قند بغالن‪ ،‬فابریکۀ روغن نباتی و صابون‬ ‫سازی قندوز‪ ،‬شرکت پشمینه بافی قندهار‪ ،‬فابریکه برق پلخمری‪ ،‬برق حرارتی بغالن‪ ،‬فابریکۀ برق آبی‬ ‫چک وردک به مساعدت و همکاری کشورهای پیشرفته سرمایه داری ایجاد و فعالیت مینمودند‪.‬‬ ‫دوران بعد از جنگ جهانی دوم‪ ،‬فابریکه های مانند‪ :‬فابریکۀ سمنت جبل السراج‪ ،‬فابریکۀ‪ ،‬فابریکۀ برق‬ ‫سروبی‪ ،‬فابریکه نساجی گلبهار‪ ،‬فابریکه سمنت دهنه غوری‪ ،‬فابریکۀ پشمینه بافی کابل‪ ،‬شرکت میوه‬ ‫قندهار‪ ،‬فابریکه برق نغلو‪ ،‬فابریکۀ های کود و برق مزار و‪ ...‬فعالیت مینمودند‪ .‬احداث پروژه آبیاری‬ ‫وادی ننگرهار‪ ،‬پروژه آبیاری بند سرده غزنه‪ ،‬ساختمان دستگاه تولید برق نغلو‪ ،‬سربند و کارخانۀ تولید‬ ‫برق ننگرهار‪ ،‬ساختمان تولید برق خان آباد از گامهای سازنده در راه ریفورم زراعتی و تولید انرژی‬ ‫برق در این مرحله برداشته شد‪ .‬احداث فابریکه نساجی پلخمری‪ ،‬نساجی گلبهار‪ ،‬ساختمان سیلوی مرکزی‬ ‫(کابل) و پلخمری‪ ،‬تأسیسات شرکت سپین زرکندز‪ ،‬فابریکه سمنت غوری و جبل السراج‪ ،‬فابریکه‬ ‫افزارسازی جنگلک‪ ،‬فابریکه میوه قندهار‪ ،‬ورکشاپ های بزرگ ترمیم موتر در هرات‪ ،‬مزار‪ ،‬کابل‪،‬‬ ‫قندهار‪ ،‬فابریکه خانه سازی و فابریکه برکتسازی بیانگر رشد نسبی صنایع ماشینی در این مرحله بود‪.‬‬ ‫فابریکه خانه سازی در سال ‪ 2343‬هجری شمسی مطابق ‪ 2114‬میالدی منحیث یک کمپلکس تولیدی و‬ ‫ساختمانی به منظور اعمار بالک های رهایشی بلند منزل در ساحه ‪ 48.5‬هکتار زمین به سرمایه ابتدائی‬ ‫‪ 111‬ملیون افغانی در چوکات وزارت فوائد عامه وقت عرض اندام نمود‪ .‬در سال ‪ 2113‬در پروژه های‬ ‫عمدۀ ساختمانی ‪ 51111‬تن کارگران دارای تخصص‪ ،‬مشمول کار تولیدی بودند‪ ،‬در همین سال کارگران‬ ‫‪6‬‬

‫صنعتی‪ ،‬ساختمانی و ترانسپورتی به رقم ‪ 281‬هزار نفر رسیده بود‪ .‬در آغاز رویداد هفت ثور ‪2356‬‬ ‫تعداد کارگران شامل کار در فابریکه ها‪ ،‬دستگاه ها و موسسات تولیدی کشور به ‪ 111‬هزار میرسید‪ .‬بر‬ ‫اساس گزارش مورخ ‪ 1‬قوس ‪ 2314‬روزنامۀ "حقیقت انقالب ثور" تعداد کارگران شامل کار در‬ ‫موسسات تولیدی (سکتور دولتی و خصوصی) در سال ‪ 2181‬بیشتر از ‪ 411‬هزار نفر و تعداد زارعان‬ ‫شامل در پروسۀ تولید زراعتی به ‪ 3.5‬ملیون تن بالغ گردیده بود‪.‬‬

‫در هشت ثور ‪ 2362‬از پی فروپاشی دولت جمهوری افغانستان تغییر مناسبات عقبمانده اقتصادی‪-‬‬ ‫اجتماعی‪ ،‬انکشافی و ترقی جامعه و رشد کمی و کیفی کارگران به میان آمد و برای مدت طوالنی از بین‬ ‫رفت‪.‬‬ ‫‪ :2-1‬تجربه طرحریزی و ساختمان تعمیرات صنعتی در افغانستان و کشورهای خارجی‬ ‫در هنگام شروع طرح و پالنگذاری تعمیر صنعتی‪ ،‬مهندس و انجنیر قبل از همه باید شیما‬ ‫تکنالوژیکی تولید را مطالعه نمایند‪ ،‬زیرا شیمای مذکور اساس حل حجمی و پالنگذاری هرموسسه‬ ‫صنعتی بشمار رفته و تولیدات مختلف از ذوب فوالد و ساختن طیاره های بزرگ الی بسته کاری‬ ‫ترانزیستورها و ساعات الکترونیکی دارای پروسه های تکنالوژی کامالً متنوع میباشد‪.‬‬ ‫برای طرح ساختمانهای صنعتی آگاهی و آشنائی دقیق از تکنالوژی تولیدی از شروط اساسی تعمیرات‬ ‫صنعتی میباشد‪ .‬سطوح مورد نیاز و فضاهای یک ساختمان صنعتی بر اساس فضای مورد نیاز ماشین‬ ‫آالت‪ ،‬تولید ساالنه‪ ،‬تعداد گارگران و کارمندان‪ ،‬گدام های مورد نیاز‪ ،‬رستورانت‪ ،‬آشپزخانه‪ ،‬تأسیسات‬ ‫الحاقی کا رخانه‪ ،‬خدمات صحی‪ ،‬تجهیزات اماکن اساسی معیشتی‪ ،‬احتیاجات ویژه ای که در رابطه با‬ ‫ساختمان های صنعتی از نظر صحی و سالمتی‪ ،‬رفا کارگران و کارمندان آن مطرح می گردد‪.‬عبارتند از‬ ‫حد اکثر رطوبت مصنوعی ‪ ،‬سطوح روشنائی مورد نیاز‪ ،‬تهویه مناسب‪ ،‬تشنابها‪ ،‬لباسشوی‪ ،‬جداسازی‬ ‫بخش ماشین آالت‪ ،‬دروازه ها فرار در مواقع آتش سوزی‪ ،‬در نظر گرفتن حد اقل فضای مورد نیاز‬ ‫افراد‪ ،‬حفاظت از تصادمات‪ ،‬تأسیسات اطفائیه‪ ،‬کمکهای اولیه‪ .‬ارتفاع بخشهای مختلف‪.‬‬ ‫قسمیکه درپیشگفتار ذکر گردید‪ ،‬تمام فابریکه های صنعتی افغانستان‪ ،‬توسط کشورهای خارجی اعمار‬ ‫میگردید‪ .‬تمام تکنالوژی وارده از کشور های خارج عموما ً از اتحاد جماهر شوروی سابق میباشد‪ ،‬که‬ ‫تمام تکنالوژی به اساس طرح ریزی همان کشور بود‪ ،‬پایه های ‪ 41×41 ، 41× 11‬سانتی متر پلیت‬ ‫های ساختمانی ‪ 211‬و ‪ 111 × 281‬سانتی متر وغیره که به اساس سیستم مودولی تهیه و ترتیب‬ ‫میگردید‪.‬‬ ‫سیستم واحد مودولی عبارت از مجموعه تعین درست و موزون نمودن اندازه های پالنی‪،‬حجمی‬ ‫و عناصر ساختمانی‪ ،‬اجزای تعمیر و سایر تولیدات ساختمان به اساس ضریب مودول که به ‪ M‬نشان داده‬ ‫‪7‬‬

‫میشود‪.‬مفکوره اصلی سیستم واحد مودولی باعث انتخاب درست و متحد الشکل ساختن پارامترها یا‬ ‫مشخصات طرح پالنی حجمی تعمیر(قدم‪ ،‬وایه‪ ،‬ارتفاع) در پروژه های تپیک و ساختمان ها میگردد‪.‬‬ ‫هم شکل نمودن پارامتر های پالنی – ساختمانی و عناصر تعمیرات و ساختمان ها در طرح ریزی‬ ‫مهندسی به اساس هم شکلی بعضی اندازه های بعدی( طول‪ ،‬عرض‪ ،‬ارتفاع‪ ،‬ضخامت ) تعمیرات و‬ ‫ساختمان ها و قسمت های آن ها و هم چنان به اساس اندازه تپیک اجزا و عناصر ساختمان استوار می‬ ‫باشد‪.‬باید یاد آور شویم که هم شکلی به اساس سیستم واحد مودلی‪ ،‬ستندردهای تولیدی‪ ،‬عناصر و اجزای‬ ‫تعمیرات صورت میگیرد‪.‬شکل عالی تپیزیشن و اساس هم شکلی عبارت از ستندردیزیشن میباشد‪ .‬به‬ ‫عباره دیگر گفته می توانیم ستندردیزیشن به اساس استفاده از سیستم مودولی استقرار می یابد‪ ،‬برعالوه‬ ‫بعضی از اندازه های ستندردیزیشن در سیستم اندازه گذاری مودولی موجود نمی باشد‪ .‬مانند ‪، 51،15‬‬ ‫‪ mm 65‬وغیره‪ ...‬در مهندسی و ساختمان از دو نوع مدل ها و اندازه ها استفاده به عمل می آید‪:‬‬ ‫‪ ‬مودل و اندازه های ساختمانی‬ ‫‪ ‬مودل و اندازه های پروژه وی‬ ‫مدل ساختمان عبارت از اندازۀ پایه ها‪ ،‬تخته ها و دیگر اجزا می باشد‪.‬‬ ‫مدل و اندازه پروژه وی که به اساس واحدات طولی استوار بوده و بطور خاص به اجزا و عناصر‬ ‫ساختمانی مربوط نمی باشد‪ .‬تعمیرات معاصر به اساس شبکه های مدلی طرح ریزی میگردد‪.‬که واحد‬ ‫ابتدائی آن ها ‪ M=100mm‬میباشد‪ .‬این در سیستم مدلی بسیاری از ممالک جهان قبول گردیده است‪.‬‬ ‫از مودل های اساسی دو نوع مودل اخذ گردیده است‪:‬‬ ‫‪ ‬مودول های بزرگ‬ ‫‪ ‬مودول های کوچک (مودول کسری)‬ ‫مودل های بزرگ عبارت اند از ‪ ،2M, 3M ,6M ,12M ,15M , 30M , 60M‬این مودول برای تعین‬ ‫اندازه های اساسی تعمیرات و بناها مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬یعنی برای تعین اندازه های طولی‪،‬‬ ‫عرضی‪ ،‬ارتفاع و ابعاد طرح پالن حجمی تعمیر مانند وایه‪ ،‬قدم ‪ ،‬ارتفاع منازل و برای اندازه های‬ ‫عناصر بزرگ‪.‬‬ ‫مودل های کسری یا کوچک عبارت اند از ‪،1/2 M, 1/5M, 1/10M, 1/20M, 1/50M, 1/100M,‬‬ ‫این مودول برای تعین ضخامت پنیل ها‪ ،‬اندازه یا ضخامت مواد ورقی رولی‪ ،‬اندازه ها و یا فواصل بین‬ ‫درز های عناصر ساختمان‪ ،‬قطع پایه ها‪ ،‬گادر ها‪ ،‬سرطاقها و دیگر اندازه های مواد تولیداتی تعمیر‬ ‫مورد استفاده قرار میگیرد‪ .‬جدول شماره (‪ )2‬در سیستم مودلی معاصر‪ ،‬مودل های بزرگ و کوچک‬ ‫شونده تحت یک جدول واحد مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬ ‫‪8‬‬

‫قرار معلوم متحد الشکل ساختن حل حجمی – پالنگذاری و ساختمانی تنها در صورت هم آهنگی و توافق‬ ‫اندازه های عناصر و اندازه های تعمیر به اساس سیستم واحد مودولی با استفاده از مودول های بزرگ‬ ‫شده امکان پذیر می باشد‪ .‬بنا ًء در جدول شماره (‪ )1‬اندازه های اساسی و مودول های تعمیرات صنعتی‬ ‫یک منزل درج گردیده است‪.‬‬

‫جدول شماره (‪)1‬‬

‫‪2‬‬

‫وایه‬

‫‪L‬‬

‫‪6‬‬

‫‪ 31 ،14 ،28 ،21 ،1‬و اضافه تر‬

‫‪1‬‬

‫قدم ستون ها‬

‫‪a‬‬

‫‪6‬‬

‫‪ 28 ،21 ،1‬و اضافه تر‬

‫‪3‬‬

‫ارتفاع(از فرش الی سطح تحتانی‬ ‫عنصر بردارنده در قسم اتکاء)‬

‫‪H‬‬

‫شماره‬

‫ابعاد (پارامترها)‬

‫عالمت‬ ‫گذاری‬

‫مودول(‪)M‬‬

‫اندازه های قبول شده به متر‬

‫‪ ،5.4 ،4.8 ،4.1 ،3.1 ،3‬و ‪ 1‬برای‬ ‫تعمیرات فاقد کرن‪.‬‬ ‫‪1.1‬‬

‫‪،24.4 ،21.1 ،21.8 ،1.1 ،8.4‬‬ ‫‪ 21.1‬و‪ 28‬برای تعمیرات کرن‬ ‫دار‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫ارتباط محورات گادرهای تحت‬ ‫کرن با محورات ستون ها‬

‫‪b1‬‬

‫‪0.25‬‬

‫‪0.25‬‬

‫‪5‬‬

‫ارتباط دیوارها با محورات‬ ‫تقسیماتی‬

‫‪b2‬‬

‫‪1.15‬‬

‫‪1.51 ،1.15‬‬

‫قسمت بندی اجزای ساختمان هم چنان تابع سیستم واحد مودولی میباشد‪.‬به منظور اختصار حل ساختمانی‪،‬‬ ‫تعمیرات صنعتی یک منزله را معموالً طوری طرح ریزی می نمایند که وایه های آن ها بیک سمت قرار‬ ‫داشته و دارای وسعت (عرض ها ) و ارتفاعات مساوی باشند‪ .‬در صورتیکه به اساس تقاضا های‬ ‫‪9‬‬

‫تکنالوژی‪ ،‬تفاوت ارتفاعات یا بالکبندی سکشن ها به وایه های دارای سمت های مختلف الزم باشد‪،‬‬ ‫تفاوت های مذکور را با درز های حرارتی منطبق می سازند‪.‬‬ ‫جدول شماره (‪ )3‬ارتفاعات مختلفه یک ستون کنسول دار را نشان میدهد‪.‬‬

‫جدول شماره (‪)3‬‬ ‫‪18.0‬‬

‫‪14.4‬‬

‫‪16.2‬‬

‫‪9.6 10.8 12.6‬‬

‫‪H‬‬

‫‪8.4‬‬

‫‪6.15 6.95 8.15 9.65 11.45 12.65 14.45‬‬

‫‪hk‬‬

‫‪13.3‬‬

‫‪11.5‬‬

‫‪21.3‬‬

‫‪8.5‬‬

‫‪7.0‬‬

‫‪5.8‬‬

‫‪5.2‬‬

‫باقدم‬ ‫‪1‬‬

‫‪12.0‬‬

‫‪11.1‬‬

‫‪1.1‬‬

‫‪8.2‬‬

‫‪6.6‬‬

‫‪5.4‬‬

‫‪4.6‬‬

‫باقدم‬ ‫‪21‬‬

‫‪4.7‬‬

‫‪4.7‬‬

‫‪4.1‬‬

‫‪4.2‬‬

‫‪3.8‬‬

‫‪3.8‬‬

‫‪3.2‬‬

‫باقدم‬ ‫‪1‬‬

‫‪5.1‬‬

‫‪5.1‬‬

‫‪4.5‬‬

‫‪4.5‬‬

‫‪4.2‬‬

‫‪4.2‬‬

‫‪3.8‬‬

‫باقدم‬ ‫‪21‬‬

‫‪h‬‬

‫‪h₀‬‬

‫اندازه های قسمت های تحتانی ستونها (‪ )a‬که پائینتر از سطح صفری قرار می گیرند مربوط به نوعیت و‬ ‫ارتفاع ستونها و قدرت برداشت کرین مربوطه می باشد‪.‬‬ ‫ستونهای تعمیرات بدون کرین و مجهز به تجهیزات کرین های اویزان به اندازه ‪ 1.1‬متر‪ ،‬و ستونهای‬ ‫تعمیرات مجهز به کرین های پلی به اندازه ‪ 2‬متر‪ ،‬و ستونهای دو شاخه ای دارای ارتفاعات ‪ 21.8‬متر‬ ‫به اندازه ‪ 2.15‬متر و ستونهای دارای ارتفاعات ‪ 21.1‬و ‪ 28‬متر به اندازه ‪ 2.35‬متر تحت سطح صفری‬ ‫قرار می گیرند‪.‬‬ ‫فاصله بین دو ساختمان باید به اندازه دوبرابر ارتفاعشان باشد‪ ،‬تا نفوذ نور آفتاب به داخل ساختمان را‬ ‫امکان پذیر سازد‪.‬‬ ‫بنظور حصول روشنی و تهویه الزم‪ ،‬کلکین های تعمیرات صنعتی به اندازه های به مراتب بزرگتر از‬ ‫کلکین های تعمیرات مدنی ساخته میشوند‪ .‬بقصد متحد الشکل ساختن عرض چوکات های مساوی به‬ ‫‪10‬‬

‫مضرب (‪ 1.5‬سیستم مودولی) و ارتفاع مساوی به مضرب (‪ 1.1‬سیستم مودولی) ساخته میشود‪ ،‬پله های‬ ‫باز شونده معموالً بدور محور افقی می چرخند‪.‬ابعاد شیشه های کلکین ها در صنایع سنگین ‪ %11‬متر‬ ‫مربع و در تعمیرات صنعتی ساکت و کم سرو صدا ‪ %11‬الی ‪ %81‬متر مربع در نظر گرفته می شوند‪.‬‬ ‫باید کوشش شود تا ‪ 2/3‬حصه سطح کلکین ها برای تهویه باز باشند‪.‬‬ ‫در صورتیکه طرح یک ساختمان صنعتی به طور صحیح و دقیق انجام شود‪.‬باعث ایجاد شرایط کاری‬ ‫مناسب و در نتیجه کارآئی بهتر و افزایش تولیدات کارخانه خواهد بود‪.‬‬ ‫سیستم فاضالب تعمیرات صنعتی با توجه به عملیات تولیدی و میزان مواد مضر دفع شده از آن را باید‬ ‫دقیقا ً مورد مطالعه قرار داد‪.‬‬ ‫کانالیزاسیون آب تعمیرات صنعتی برای قسمتهای مختلف باید به صورت جداگانه طرح شود‪ .‬و حد اقل‬ ‫سه مورد زیر را در نظر گرفت‪.‬‬ ‫‪ .2‬آب نوشیدنی و شستشو برای کارمندان‬ ‫‪ .1‬آب برای عملیات پروسوی در تعمیرات صنعتی‬ ‫‪ .3‬آب برای سرد سازی و آتش نشانی‬ ‫به طور معمول برای استفاده بهتر از نور آفتاب سیستم طراحی ساختمانهای صنعتی باید به صورت باشد‬ ‫که طول آنها (جهت نورگیرها) به سمت شمال و جنوب قرار داده شود و در حقیقت بتواند از نور شمال و‬ ‫جنوب مناسب تر بهره گیرد‪ .‬قسمیکه در پیشگفتار نیز تذکر گردید‪ ،‬جهت توسعه در ساختمانهای صنعتی‬ ‫را نیز در نظر گرفت‪.‬‬ ‫با توجه به نوع عملکرد تعمیرات صنعتی ونیازهای آن موقعیت زمین تعیین میگردد‪ .‬برای اکثر تعمیرات‬ ‫صنعتی دسترسی و نزدیکی به جاده های اصلی و یا را آهن و از طرفی دیگر نیروی انسانی مورد نیاز و‬ ‫همچنین امکانات استفاده از مواد خام ضروری آن تعمیر صنعتی از اصولی است که باید مد نظر قرار‬ ‫داد‪ .‬جنس زمین و مقاومت خاک آن با توجه به میزان بارگذاری‪ ،‬دسترسی به آب مورد نیازکارخانه و‬ ‫داشتن تسهیالت زهکشی از دیگر موارد ضروری در تعیین موقعیت زمین می باشد‪.‬‬ ‫ابعاد زمین با توجه به ماهیت تعمیرات صنعتی مشخص می گردد‪ .‬ولی در هر حال باید دارای مانور‬ ‫کافی برای حمل و نقل تولیدات و محل مناسب برای بار گیری باشد‪.‬‬ ‫با در نظر داشت هفت فکتور ذیل تا اندازه به روند کار طرح ما روشنی و وضاحت میاندازد‪.‬‬ ‫‪ -2‬موقعیت محل‬ ‫‪ -1‬ارتباط محل ( دوری و نزدیکی ساحه ترانسپورتی)‬ ‫‪11‬‬

‫‪ -3‬جدول مقتضیات محیط ( ابعاد اطاق‪ ،‬تعداد کارگران‪ ،‬سنیتاری‪ ،‬پالن ماشین آالت‪ ،‬راه فرار‪.‬‬ ‫‪ -4‬اداره‬ ‫‪ -5‬تولید‬ ‫‪ -1‬دیزاین تعمیر‬ ‫‪ -6‬جریان کار(رفت و برگشت کارگران)‬ ‫‪ :3-1‬استدالل در باره مطالب نظری تعمیرات صنعتی‬ ‫طوریکه به همگان معلوم است اساس اقتصاد هر کشور را صنعت آن تشکیل میدهد‪ .‬و صنعت‬ ‫نشان دهنده پیشرفت همان کشور میباشد‪ .‬بعد از انقالب صنعتی بشر متوجه به یک تحول شد‪ ،‬تحول که به‬ ‫دست خود بشر قرار داشت‪ ،‬اما توانائی کاربرد آنرا نداشتند‪ ،‬متوجه به یک نیروی نامرئی که بشر آنرا‬ ‫احساس میکرد اما بیان نمی توانست شدند‪ .‬تا اینکه به مرور زمان نظر به تحقیقات و پژوهش های اعظیم‬ ‫یک دسته از انسان های واقع بین و پر مسئولیت‪ ،‬توانست به یک تحول که بشر امروز از سهولت های‬ ‫آن مستفید و بهره مند میشود استفاده نماید‪ ،‬و نام های ایشان در سطر تاریخ جاویدانه باقی بماند‪.‬‬ ‫بعضی اوقات فجایع تلخ تاریخ تحوالت را در زمینه به پیشرفت به بار میآورد‪ .‬به طور مثال تعمیرات‬ ‫صعنتی تولید عناصر ساختمانی مودولی پیش از جنگ دوم جهانی ندرتا ً استفاده به عمل می آمد‪ ،‬اما بعد‬ ‫از جنگ دوم جهانی به طور غیر قابل تصور تولیدات آن بیشتر و برعالوه تغییرات جدید نیز در‬ ‫تعمیرات صنعتی از نگاه تکنالوژی تولید به وجود آمد‪ .‬چون آن همه ویرانی های ممالک اروپائی که در‬ ‫جریان چند سال وارد گردیده بود بشر نمیتوانست خشت باالی خشت گذاشته و همه آن ویرانی های که‬ ‫مساحت آن به میلیون ها هتکار زمین میرسید اعمار و مردم آواره را در آن جاه و سرپنا دهد‪ .‬پس یگانه‬ ‫وسیله که میتوانست همه آن مردم بی سرپنا را در مدت کم صاحب یک سرپنا مطمئن‪ ،‬آسوده و زیبا‬ ‫سازد‪ ،‬صنعتی ساختن تعمیرات بود‪ .‬تمام آن ویرانی ها در مدت کمتر از یک دهه اعمار و اثار ویرانی‬ ‫کامالً محوه گردید‪.‬‬ ‫در افغانستان امروزی قسمیکه برای همه هموطنان هویدا و معلوم است یک مشکل بزرگ بی سرپنائی‬ ‫میباشد‪ .‬چون در جریان چند دهه جنگ همه سرمایه مادی و معنوی افغانستان کما فی سابق به باد فنا‬ ‫برده شد‪.‬‬ ‫صنعتی شدن ساختمان در عصر فعلی افغانستان یک امر ضروری و حتمی میباشد‪ .‬زیرا معضله کم بود‬ ‫جای در شهر کابل از یک طرف و ضرورت به یک سرپنا برای بی جا شده گان از سوی دیگر گلوی‬ ‫دولت را میفشارد‪ .‬شخصی شدن تعمیرات تولیدی با پول ناچیز چند تاجر نمی تواند احتیاجات مبرم و اشد‬ ‫مردم را به این زودی حل نماید‪.‬‬ ‫‪12‬‬

‫فابریکه خانه سازی یگانه مرجع سودمند و موثر برای حل مشکالت بی سرپنائی بود‪.‬‬ ‫صنعتی شدن در عصر حاضر در افغانستان خاصتا ً در کابل ویرانه ما از چند لحاظ سودمند میباشد‪.‬‬ ‫‪ ‬اعمار تعمیرات بیشتر در مدت کم‬ ‫‪ ‬رفه مشکالت بی سرپناهی‬ ‫‪ ‬تقسیمات نفوس کابل به صورت متناسب‬ ‫اما مشکالت نیز در بر دارد‬ ‫‪ ‬هم شکل شدن سیما شهر‬ ‫‪ ‬محدود شدن طرح برای مهندسین‬ ‫‪‬‬

‫اعمار چندین منزل باالی هم دیگر(بلند منزل)‬

‫نظر به تجربه معلوم میشود که در تعمیرات رهایشی چندید منزله ایجاد صداها‪ ،‬عدم معلومات و نزاکت‬ ‫های اجتماعی‪ ،‬و‪ ...‬خانه های حویلی دار بیشتر مورد توجه قرار گرفته است‪ .‬اما صنعتی شدن تعمیر به‬ ‫معنی اعمار چند بالک رهایشی محدود شده نمی تواند‪ .‬در عصر حاضر هر آن عنصر ساختمانی که یک‬ ‫مهندس طرح نماید اعمار و قابل بهره برداری قرار گرفته میتواند‪.‬‬ ‫تحقیقات و مطالعات ساختمانی که در یک دهه در ممالک پیشرفته اخیراً صورت گرفته تمام آن در‬ ‫فابریکه های خانه سازی انجام شده است‪ .‬و نظر به به این تحقیقات روز به روز تکنالوژی عناصر‬ ‫ساختمانی پیشرفته میشود‪.‬‬ ‫در صورت که در یک فابریکه قبالً به ‪ 4111‬کارگر ضرورت داشت ‪ ،‬اما نظر به تکنالوژی فعلی به‬ ‫‪ 1111‬نفر و در آینده ها امکان تقلیل آن به ‪ 11‬نفر امکان پذیر است‪ .‬چون بشر همچنان منتظر یک تحول‬ ‫خارق العاده مانند انقالب صنعتی که در قرن ‪ 28‬و جهانی شدن کمپیوتر و انترنت در قرن ‪)2115( 11‬‬ ‫شد هستند‪.‬‬ ‫وظیفه یک مهندس و انجنیر ساختمان در قبال تعمیرات صنعتی مهم و ارزشمند میباشد‪ .‬یک‬ ‫انجنیرساختمان و انجنیر بخش تولیدی امکان دارد که یک تعمیر صنعتی را به درستی طرح نماید‪ ،‬اما‬ ‫کارهای جزئی که بعداً مشکالت بزرگ را ایجاد می نماید متوجه نخواهد شد‪ ،‬و برعکس‪.‬‬ ‫به طور مثال انتخاب رنگ یک جز واقعا ً مهم برای یک مهندس میباشد‪ ،‬در عصر حاضر استفاده از‬ ‫رنگ برای معالجه امراض یک امر ضروری پنداشته شده است‪ .‬و بلخصوص رفع خستگی کارگران از‬ ‫طریق استعمال رنگ های مناسب نتایج بسیار مهم و ارزشمند را به ارمغان آورده است‪ .‬امروز ثابت شده‬ ‫‪13‬‬

‫است که ماشین فابریکات اگر با رنگهای بخصوص عالمت گذاری و رنگ شوند از بسیاری از خطرات‬ ‫احتمالی جلوگیری می نماید‪ ،‬چون توجه و دقت شخص بیشتر گشته و از خود بهتر دفاع می کند‪ .‬رنگ‬ ‫های مانند زرد برای خطرات میخانیکی‪ ،‬لیموئی برای خطرات حرارتی‪ ،‬آبی برای توجه و دقت‪ ،‬رنگ‬ ‫سبز برای امنیت‪ ،‬رنگ سرخ برای آتش سوزی و خطرات شدید از جمله رنگهای مروجه بین الملی‬ ‫میباشد‪.‬‬ ‫فصل دوم‬ ‫حل حجمی‪ -‬فضایی تعمیرات صنعتی‬ ‫‪ :1-2‬موقعیت کامپلکس صنعتی و معلومات اولیه راجع به آن‬

‫در کامپلکس صنعتی فابریکه تولید عناصر ساختمانی‪ ،‬بخش نجاری و البراتوار شامل پروژه من‬ ‫است‪ . .‬در کامپلکس صعنتی خانه سازی بخش های ذیل شامل میباشد‪:‬‬ ‫معاونیت فنی و معاونیت اداری‪.‬‬ ‫معاونیت اداری قسمیکه از نامش پیداست امور اداره را به عهده دارد و به آمریت های مختلف تعیین شده‬ ‫است‪ .‬اما قابل ذکر است که در هر بخش معاونیت فنی نیز اداره کوچک موجود میباشد‪.‬‬ ‫در معاونیت فنی آمریت های مانند‪ ،‬دیپوها‪ ،‬ساختمانی‪ ،‬وسایط‪ ،‬تولید و تخنیک‪،‬آمریت انجنیری‪ ،‬آمریت‬ ‫پالن‪ ،‬آمریت میخانیکی تقسیم شده است‪ .‬هر کدام از آمریت مربوطه وظایف خاص خود را در قسمت‬ ‫تولید عناصر و اجزأ ساختمانی را اجرا می نماید‪.‬‬ ‫موقعیت کامپلکس صنعتی خانه سازی نظر به ماستر پالن طرح شده (‪ 11‬دلو) در پهلوی فابریکه خانه‬ ‫سازی سابق موقعیت دارد‪ ،‬فابریکه خانه سازی در قسمت شمال شرقی شهر کابل موقعیت دارد‪.‬‬ ‫بسیاری از کوه های افغانستان تابع قطب شمال است (‪ ،)Subarctic‬که دارای زمستان خشک و‬ ‫سرد میباشد به استثنائی زمین های خشک و نیمه خشک که در ارتفاع پائین تر موقعیت دارد‪ .‬باد های‬ ‫موسمی از قسمت جنوب شرقی افغانستان از ابحار هند میوزد و باحث گرمی هوا میگردد‪ .‬از ویژه گی‬ ‫های اقلیم افغانستان عبارت از چهار فصل مشخص آن میباشد ‪ ،‬تابستان گرم و زمستان سرد نظر به ارقام‬ ‫داده شده (در فصل تابستان به ‪ 41‬درجه سانتی گراد و زمستان آن ‪ -1‬درجه سانتی گراد) تعیین گردیده‬ ‫است‪ .‬اقلیم افغانستان در مناطق مرتفع متغییر می باشد‪ .‬وزش باد از قسمت غرب به وقوع می پیوندد‪.‬‬ ‫در افغانستان که تابستان گرم و خشک دارد تعمیرات تحت تاثیر گرمی شدید و دوامدار قرار گرفته و‬ ‫باالی میکرواقلیم اماکن تاثیر منفی مینماید‪ .‬در شرایط اقلیمی افغانستان یعنی شرایط اقلیمی گرم و خشک‬ ‫مانند کابل و گرم مرطوب مانند جالل آباد‪ ،‬تعمیرات را باید طوری جهت یابی کرد که محور طوالنی آن‬ ‫‪14‬‬

‫شرقا ً و غربا ً قرار بگیرد‪ .‬عالوتا ً در نواحی گرم و مرطوب به منظور تهویه سرتاسری طبیعی اماکن‬ ‫الزم است تا سمت حاکم باد مد نظر گرفته شود‪ .‬زیرا با جهت یابی کلکین های اماکن در مسیر وزش‬ ‫سمت حاکم باد نه تنها زمینه خوب و سریح تهویه انها میسر میشود‪ ،‬بلکه جریان باد در موسم گرما باعث‬ ‫سرد شدن اماکن و ایجاد هوای خوشگوار در انها نیز میگردد‪.‬‬ ‫طرح ریزی و سنجش عناصر ساختمانی برای کابل در برابر ‪ 8‬بال (‪ )Richter‬زلزله که حد اعظمی‬ ‫شدت ممکنه زلزله در این ناحیه محسوب میشود صورت میگیرد‪ ،‬تا ارتفاع ‪ 5‬متر عرض درز زلزله باید‬ ‫کمتر از ‪ 3‬سانتی متر نباشد‪ ،‬در ارتفاع بیشتر از ‪ 5‬متر در ‪5‬متر بعدی آن باندازه ‪ 1‬سانتی متر درز‬ ‫زلزله اضافه می گردد‪ ،‬در تهداب ضرور نیست صرف اگر بخاطر نشست و حرارتی ضرور باشد در‬ ‫تهداب نیز درز مانده شود‪ .‬به طور خالصه زون بندی های مختلف کوه در افغانستان شامل ‪ 1‬بالک‬ ‫ساختمانی (‪ )Structural Block‬میباشد که عبارت اند از بالک فراه رود‪ ،‬سیستان باسین ( ‪Sistan‬‬ ‫‪ ،)Basin‬بالک هلمند‪ ،‬بالک تاجک‪ ،‬بالک هند و بالک پامیر( به رنگ نصواری نشان داده شده است)‬ ‫کمر بندهای آتشفشانی شامل سفید خرس‪ ،‬واخان‪ ،‬بدخشان غربی‪ ،‬هندوکش غربی‪ ،‬نورستان غربی‪،‬‬ ‫رایان‪ ،‬فیروز کوه‪ ،‬باندی‪ ،‬فراه رود‪ ،‬خاش رود‪ ،‬هلمند‪ ،‬ارغنداب‪ ،‬سپین بولدک‪ ،‬چگئی و سفید کوه( به‬ ‫رنگ آبی نشان داده شده است)‪ .‬شکست زمین (که به رنگ سیاه نشان داده شده است) عبارت از شکست‬ ‫هرات‪ ،‬شکست بدخشان‪،‬چمن‪ ،‬خاش رود و هلمند و بالخره صخره های پلوتونیک که به رنگ های‬ ‫سرخ‪ )beige(،‬و زرد نشان داده شده است‪.‬‬ ‫نورستان شرقی‪ ،‬سفید کوه‬

‫‪15‬‬

‫معلومات فوق نشان میدهد که کابل بین شکست ها محاط شده و در زون زلزله ئی موقعیت دارد‪ .‬در‬ ‫مورد آب های تحت االرضی کابل تذکر داد اینکه آبگیرهای کابل از قسمت های مختلف شکست زمین‬ ‫تشکیل گردیده است ومحاط به کوه های اطراف آن میباشد‪ .‬مقدار اعظیم آب گیرهای کابل از کوه ها‬ ‫سرچشمه میگیرد‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫آب گیر های کابل متشکل از ‪ 5‬قسمت میباشد‪ ،‬مرکز کابل‪ ،‬پغمان‪ ،‬ده سبز‪ ،‬شمالی و لوگر‬

‫‪17‬‬

‫ناحیه قصبه که فابریکه خانه سازی در آن موقعیت دارد قسمیکه قبالً ذکر گردید در قسمت شمال شرقی‬ ‫کابل موقعیت دارد‪ .‬موقعیت ساحه نزدیک کوه طره خیل جای که معدن سنگ مربوطه قرار دارد موجود‬ ‫میباشد‪ .‬بدین لحاظ ریلف ساحه دارای میالن میباشد‪ .‬این میالن از شمال به طرف جنوب میباشد‪ .‬جزئیات‬ ‫بیشتر در جنرال پالن نشان داده شده است‪ .‬مسایل موقعیت دهی کامپلکس صنعتی در محل مسکونی‪،‬‬ ‫تعمیر در محل ساختمان و ارتباط متقابل آن با محیط ماحول و تعمیرات نزدیک و ساختمان های نزدیک‬ ‫آن در جنرال پالن به وضاحت نشان داده شده است‪ .‬اما به طور فشرده مساحتهای به کار رفته در پروژه‬ ‫‪ 11‬دلو قرار ذیل میباشد‪:‬‬ ‫‪ ‬بلند منزل به مساحت ‪ 234324‬متر مربع‬ ‫‪ ‬به تعداد ‪ 1851‬باب اپارتمان‬ ‫‪ ‬به تعداد ‪ 2111‬خانه رهایشی‬ ‫‪ ‬مجموعه خانه ها ‪ 6851‬خانه‬ ‫‪ ‬نفوس مجموعه این شهرک ‪ 54114‬نفر‬ ‫‪ ‬مجموعه بالک های بلند منزل ‪ 215‬بالک‬ ‫‪ ‬خانه های که معموالً خارج از حومه شهر اعمار میگردد (‪ )Cottage‬به تعداد ‪ 158‬خانه‬ ‫‪ ‬خانه های رهایشی ‪ 151‬متر مربعی(دو نیم بسوه) ‪ 261‬خانه‬ ‫‪ ‬خانه های رهایشی ‪ 481‬متر مربعی (‪ 5‬بسوه) ‪ 561‬خانه‬ ‫‪ ‬تعمیرات صنعتی شامل فابریکه خانه سازی قبلی و ساحه تحت ساختمان توسط یک شرکت عربی‬

‫‪ :2-2‬حل پالن عمومی کامپلکس صنعتی‬

‫عوارض اراضی در ساحه قصبه قسمیکه قبالً تذکر به عمل آمد از طرف شمال به جنوب میل‬ ‫دارد‪ ،‬که این میل از دامنه های کوه طره خیل به طرف جنوب سیر بطی یا میالن کمتر را به خود گرفته‬ ‫است‪ .‬نظر به طرح پالن که از طرف ‪ 11‬دلو اجرأ گردیده است ساحات سبز عموما ً در ساحات رهایشی‬ ‫مد نظر گرفته شده است‪ .‬یک کمربند در اطراف فابریکه خانه سازی و ساحه که پروژه من در آن‬ ‫موقعیت دارد در نظر گرفته شده است‪ .‬پروژه من در ساحه قسمی جابجا گردیده است که به استقامت‬ ‫‪18‬‬

‫شمال آن خانه های رهایشی نوع بالک ها‪ ،‬به استقامت شمال شرق آن ‪ 25‬بالک موجوده قصبه‪ ،‬به‬ ‫استقامت شرق آن خانه های رهایشی حویلی دار‪ ،‬به جانب جنوب آن ساحه داغمه جات و دیپوهای‬ ‫فابریکه خانه سازی می باشد و به جانب غرب آن موقعیت ساحه تولیدی فابریکه خانه سازی موجود می‬ ‫باشد‪ .‬قابل ذکر است اینکه ساحه که فعالً من باالی آن کار می نمایم توسط یک شرکت عربی به قرار داد‬ ‫گرفته شده است و در آن فابریکه خانه سازی جدید را اعمار می نماید‪.‬‬ ‫ساحه سنگ شکن باعث الودگی هوا گردیده لذا الزم دانسته میشود تا قسمت کمربند سبز وسیع تر و فراخ‬ ‫تر گردد‪ ،‬تا گرد و خاک که از اثر شکستن سنگها به وجود میآید باعث آلودگی در آن قسمت نگردد‪ .‬با‬ ‫در نظر داشت موقعیت ساحه صنعتی در ساحه رهایشی کدام تاثیر منفی باالی باشندگان این منطقه نمی‬ ‫گذارد‪ ،‬زیرا اوالً باعث تولید صدا نمی گردد‪ ،‬دوما ً آب و هوا را الوده از گازات مضره نمی سازد‪.‬‬ ‫‪ :3-2‬پالنگذاری اعمار ساحه تعمیرات صنعتی‪:‬‬ ‫در مرحله پالن گذاری مناطق صنعتی باید تعداد مسائل انکشاف منطقوی از قبیل مسائل اجتماعی‬ ‫اقتصادی ‪ ،‬انجیری ‪ ،‬تخنیکی‪ ،‬مهندسی‪ ،‬ساختمانی‪ ،‬سنیتاری(حفظ تنظیف) و حفظ الصحوی و‪ ...‬به‬ ‫صورت دقیق و همه جانبه حل شود تا شرایط مناسب زیست و فعالیت ثمر بخش برای تمام نفوس منطقه‬ ‫تامین گردد‪ .‬انکشاف آینده عرصه های مختلف دارای عامه در یکه منطقه صنعتی امکان میدهد که‬ ‫ساحات موسسات صنعتی تعداد و تقسیم مناسب نفوس و ساحات تعمیرات مسکونی و عام المنفعه شبکه‬ ‫های ترانسپورتی و‪ ...‬مطابق اساسات علمی تعیین گردد‪ ،‬تذکر باید داد این که تراکم موسسات صنعتی در‬ ‫یک منطقه باعث الودگی هوا‪ ،‬آب های دریا ها‪ ،‬محو جنگالت وغیره منابع طبیعی منطقه میشود‪ .‬بنابر آن‬ ‫الزم است که در مرحله پالن گذاری منطقه تدابیر مشخص و موثر جهت رفع نواقص فوق الذکر اتخاذ‬ ‫شود‪ ،‬تا موجودیت موسسات صنعتی باالی محیط زیست و صحت انسان اثرات منفی و غیر مطلوب‬ ‫نگذارد‪ .‬مطالعه تاریخ شهر سازی نشان میدهد که قبل از انقالب صنعتی ساحات شهر ها و دیگر محالت‬ ‫زیست از نقطه نظر انجام وظایف قسمت بندی نمی گردید‪ ،‬اما وقتیکه در قرن ‪ 28‬انقالب صنعتی‬ ‫صورت گرفت یک تعداد فابریکه های مختلف النوع در شهر ها رونما گردید و به سرعت انکشاف می‬ ‫نمود که در نتیجه چنین پروسه ها تعمیرات صنعتی و مدنی با هم یکجا شد که در نواحی مسکونی شهر‬ ‫مشکالت زیاد را از نقطه نظر حفظ الصحه زیست بوجود آورد‪ .‬بنا ً مهندسین در فکر آن شدند که به چه‬ ‫شدند که به چه صورت می توانند این مسئله جدید شهر سازی را به شکل مناسب حل نمایند‪.‬‬ ‫موقعیت موسسات صنعتی جدید العمار باید طوری تعیین گردد‪ ،‬که از یک طرف نزدیک منابع‬ ‫مواد خام و منابع انرژی مورد ضرورت فابریکه ها باشد‪ ،‬و از طرف دیگر با محالت زیست کارگران با‬ ‫در نظر داشت نورم های حفظ الصحه ارتباط مناسب داشته باشد‪.‬‬ ‫برای اینکه پروسه تولیدی محصوالت صنعتی باالی محیط ساحه مسکونی و ساحه صنعتی یکه کمر بند‬ ‫سبز مد نظر گرفته شود‪ ،‬طول و عرض کمربند سبز دفاعی مطابق دستور العمل های معیاری و‬ ‫نورماتیفی تعیین می گردد‪ .‬موسسات صنعتی که در جریان تولید محصوالت از آنها گازات و دیگر مواد‬ ‫‪19‬‬

‫مظره که برای صحت انسان ضررمیرساند تولید نمی شود مانند فابریکه های ساعت سازی‪ ،‬رادیو‬ ‫سازی‪...‬میتواند در ساحه مسکونی مد نظر گرفته شود‪ .‬این نوع طرح ریزی امکان میدهد که کارگران‬ ‫بین محل کار و محل زیست خویش به صورت پیاده رفت و آمد نماید‪ ،‬وبه وسایل ترانسپورتی ضرورت‬ ‫نداشته باشد‪.‬‬ ‫فابریکه های ساعت سازی‪ ،‬رادیو سازی وغیره موسسات صنعتی که باالی محیط زیست انسانها اثرات‬ ‫منفی نمی گذارد باید برای انکشاف آینده آنها یک ساحه وسیعی در نظر گرفته شود‪ .‬به این اساس فاصله‬ ‫بین تعمیرات مسکونی و ساحه صنعتی مذکور باید کمتر از ‪ 2.5‬الی ‪ 1‬کیلومتر نباشد‪.‬‬ ‫شرایط نامطلوب اراضی منطقه باالی قسمت بندی ساحه از نقطه نظر انجام وظایف تاثیر بزرگ‬ ‫دارد‪ .‬به این معنی که شرایط ناهموار ساحه امکان نمی دهد که ساحات بزرگ برای زیست و موسسات‬ ‫صنعتی انتخاب شود‪ .‬وضع نامطلوب اراضی منطقه مهندسین را مجبور می سازد که ساحات کوچک‬ ‫برای تعمیرات مدنی و موسسات صنعتی انتخاب نماید‪ ،‬و تعمیرات مسکونی و تعمیرات صنعتی را به‬ ‫شکل پراکنده طرح ریزی نماید‪ ،‬که این مسئله قسمت بندی ساحه را از نقطه نظر انجام وظایف مخلق تر‬ ‫و پیچیده تر می سازد‪ .‬در اینجا به چند موضوع بسیار مهم مواجه می شویم که حل مناسب آن دقت زیاد‬ ‫میخواهد‪ ،‬وحتی در بعضی موارد حل مناسب آنها مشکل حتی ناممکن می باشد‪ .‬مسائل که حل مناسب‬ ‫آنها وقت زیاد را در بر میگیرد قرار ذیل میباشند‪:‬‬ ‫‪ .2‬تقسیم مناسب قوه مولده در موسسات صنعتی‬ ‫‪ .1‬جلوگیری از آلودگی آب و هوا در محالت زیست‬ ‫‪ .3‬تنظیم مناسب شبکه های ترانسپورتی و خدمات اجتماعی‬ ‫اگر موسسات صنعتی و نواحی مسکونی شکل مختلط را داشته باشد در اینصورت هنگام تقسیم قوه مولده‬ ‫به ‪ 1‬مسئله ذیل مواجه میشویم ‪:‬‬ ‫‪ .2‬آیا بهتر است که قوه مؤلده یک و یا چند ناحیه مسکونی درهمان موسسه صنعتی شامل کار شوند‬ ‫که در نزدیکی آنها قرار دارند؟‬ ‫‪ .1‬شمول افراد در موسسات صنعتی به شکل آزاد باشد ؟‬ ‫در انتخاب ساحه موسسات صنعتی باید شرایط ذیل مد نظر گرفته شود‪:‬‬ ‫‪ .2‬موسسات صنعتی بزرگ و خاصتا ً موسسات صنعتی صنایع ثقیله باید در پهلوی شاهراه ها و‬ ‫خطوط آهم موقعیت داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ .1‬موسسات صنعتی باید نزدیک منابع انرژی برق‪ ،‬شبکه های آب رسانی‪ ،‬سیستم کانالیزاسیون‪،‬‬ ‫تصفیه خانه های آب های کثیف وغیره باشد‪.‬‬ ‫‪20‬‬

‫‪ .3‬ساحه موسسات صنعتی باید هموار با کمی میالن طبیعی باشد با آب های برف و باران به‬ ‫صورت طبیعی از ساحه موسسات خارج شده بتواند‪.‬‬ ‫‪ .4‬در پهلوی موسسات صنعتی‪ ،‬باید جنگالت طبیعی و یا جنگالت مصنوعی موجود باشد‪ .‬تا آلودگی‬ ‫هوا ساحه صنعتی جلوگیری به عمل آید‪.‬‬ ‫‪ .5‬ساحه صنعتی نسبت به نواحی مسکونی باید طوری موقعیت داشته باشد که سمت وزش باد و‬ ‫سمت جریان آب از طرف نواحی مسکونی به طرف نواحی صنعتی باشد‪ ،‬تا از الودگی هوا و آب‬ ‫نواحی مسکونی جلوگیری به عمل آید‪.‬‬ ‫قابل ذکر اینکه در نواحی مسکونی و صنعتی سطح آب های تحت االرضی باید اقالً یک متر پائین تر از‬ ‫سطح زمین باشد‪ .‬تا در وقت اعمار تعمیرات و دیگر ساختمان های انجیری مشکالت را ایجاد نه نماید‪ .‬و‬ ‫از مصارف اضافی ساختمان ها جلوگیری به عمل آید‪ .‬قسمیکه قبالً ذکر نمودم ساحه آبگیر کابل از ‪5‬‬ ‫قسمت تشکیل شده است (مرکز کابل‪ ،‬پغمان‪ ،‬ده سبز‪ ،‬شمالی و لوگر) و ساحه فابریکه خانه سازی در‬ ‫ساحه ده سبز موقعیت دارد‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫مساحت آب های زیر زمینی ده سبز که فعالً به نام قصبه یاد میشود در حدود ‪ 414‬کیلومترمربع میباشد‪.‬‬ ‫عمق چاه ها در این ساحه از ‪ 4‬متر الی ‪ 41‬متر میباشد‪ .‬نوسانات فصلی تغیرات آب تحت االرض را‬ ‫از‪ 1‬متر به ‪ 51‬سانتی متر متغیر میسازد‪ ،‬اما نظر به ‪ 1‬چاه نظارتی ده سبز اندازه ها کامالً متفاوت درج‬ ‫گردیده است‪ .‬به طور نمونه گراف نوسانات چاه شماره (شماره نام یکی از چاه ها در ده سبز)‪1.1‬‬ ‫مشاهده شود ‪:‬‬ ‫اسم‬

‫‪:‬‬

‫چاه انجیر رفیع هللا در قریه " شهرک سبز"‬

‫موقعیت‪:‬‬

‫عرض البد ‪ 34.13111‬طول البد ‪11.31181‬‬

‫عمق ‪:‬‬

‫‪ 211‬متر‬

‫تمرکز موسسات صنعتی در نواحی امکانات اقتصادی ذیل را مهیا می سازد ‪:‬‬ ‫‪ .2‬در ساحه ساختمان ها صرفه جوئی به عمل میاید‬ ‫‪22‬‬

‫‪ .1‬شرایط حفظ الصحوی شهربهبود می یابد‬ ‫‪ .3‬می تواند یک موسسه کمکی در خدمت چند موسسه صنعتی باشد‪.‬‬ ‫‪ .4‬می تواند چند موسسه صنعتی از سرک ها‪ ،‬شبکه های انرژی برق‪ ،‬سیستم های ابرسانی‪،‬‬ ‫کانالیزاسیون وغیره موسسات خدمات تخنیکی و اجتماعی مشترکا ً استفاده نمایند که در نتیجه تمام‬ ‫آن ها باالی مصارف مالی و بودیجوی کشور تاثیر مثبت دارد‪.‬‬ ‫در نواحی صنعتی شهرها در پهلوی موسسات صنعتی تعلیمی جهت تهیه کتله های ماهر‪ ،‬انستیتوت‬ ‫های تحقیقاتی علمی‪ ،‬موسسات طرح ریزی‪ ....‬به منظور سهولت و بهبود در انجام امور مد نظر‬ ‫گرفته میشود‪.‬‬ ‫موقعیت نواحی صنعتی نسبت به نواحی مسکونی به اساس مشخصات سنیتاری‪ ،‬موسسات قرار ذیل‬ ‫تعیین میگردد ‪:‬‬ ‫‪ ‬موسسات صنعتی که در جریان تولید محصوالت صنعتی ازآن ها مقدار زیاد مواد مضره به هوا‬ ‫و محیط زیست بخش میگردد و اثرات منفی و غیرمطلوب را باالی صحت انسان میگذارد‪ ،‬و یا‬ ‫در جریان تولید محصوالت صنعتی سر وصدا های بلند و اضافه تر از حد مجاز بوجود میاید‪،‬‬ ‫همه به مضریت موسسه صنعتی ارتباط دارد ومعیین ساختن فاصله بین ناحیه صنعتی و ناحیه‬ ‫مسکونی مطابق نورم های حفظ الصحه تعیین میگردد‪.‬‬ ‫‪ ‬موسسات صنعتی که در جریان تولید محصوالت صنعتی از آنها سر و صدا های اضافی تر از‬ ‫حد مجاز بوجود نمی آید‪ ،‬گازات مضره از آن ها به هوا بخش نمی شود‪ ،‬خطر انفجار و حریق‬ ‫در آن موجود نباشد‪ ،‬این نوع موسسات صنعتی را درداخل نواحی مسکونی در نظر میگیرند‪.‬‬ ‫‪ ‬موسسات صنعتی که در داخل نواحی مسکونی موقعیت دهی می گردند‪ ،‬مساحت آن ها عموما ً به‬ ‫اندازه ‪ 11-31‬هکتار زمین میباشد‪.‬‬ ‫‪ ‬موسسات صنعتی که در نزدیک سرحدات نواحی مسکونی موقعیت دارند عموما ً به اندازه‬ ‫‪ 2111-2111‬هکتار زمین را احتوا مینمایند‪.‬‬ ‫‪ ‬موسسات صنعتی که دور تر از نواحی مسکونی موقعیت دارند ساحه آن محدود نمی گردد‪.‬‬ ‫برای اینکه شکل کمبود تعمیرات مختلف النوع خاصتا ً تعمیراتیکه جامعه به پیمانه وسیع به آن ها‬ ‫ضرورت دارد‪ ،‬بزود ترین فرصت رفع گردد‪ ،‬الزم است که امور ساختمان صنعتی میکانیزه می شود‪،‬‬ ‫یعنی در ساختمان تعمیرات صنعتی از عناصر ساختمانی فابریکه به پیمانه وسیع استفاده به عمل آید‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫صنعتی کردن امور ساختمان تعمیرات امکان میدهد که یکطرف تمام عناصر ساختمانی یک تعمیر در‬ ‫فابریکه خانه سازی توسط ماشین های با کیفیت عالی تهیه و در ساحه ساختمان تعمیر منتاژکاری گردد و‬ ‫به یک تعمیر بزرگ در یک وقت بسیار کم تکمیل و به بهره برداری قرار گیرد‪ ،‬از طرف دیگر کارهای‬ ‫مشقت بار و ثقیل توسط ماشین ها اجرا میشود‪ .‬و انسان از کار های سنگین فزیکی رهای می یابد‪ ،‬و‬ ‫همچنان سردی هوا مانع کار جریان ساختمان نمی شود‪ .‬این مسئله وقتی به صورت مناسب حل شده می‬ ‫تواند که نقشه های تعمیرات مطابق خاسته های فزیکی خانه سازی طرح ریزی گردد‪.‬‬ ‫صنایع خانه سازی ایجاب میکند که در طرح ریزی نقشه های مهندسی تعمیرات شرایط ذیل در نظر‬ ‫گرفته شود‪:‬‬ ‫‪ ‬نقشه ها باید بشکل تپیک طرح ریزی شوند‪ ،‬به این معنی که طرح ریزی نقشه ها از سیستم واحد‬ ‫مودلی استفاده گردد‪.‬‬ ‫‪ ‬اندازه عناصر تعمیر در نقشه باید با محصوالت ستندرد فابریکه مطابقت تام داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬تعداد عناصر مختلف باید محدود باشد‪.‬‬ ‫‪ ‬عناصر تعمیر باید طوری طرح ریزی گردند که قابل تعویض باشد‪.‬‬ ‫یکی از نواقص مهم ساختمان های نوع فابریکه این است که تعمیرات به شکل تپیک اعمار میشوند‪ .‬اگر‬ ‫به کمپوزیشن هر تعمیر و یا گروپ تعمیرات توجه خاص شود نمای خاص عمومی مکرویان جذابیت و‬ ‫زیبائی مهندسی خویش را می دهد‪ ،‬بنابر آن الزم است که در مرحله طرح ریزی به مسئله کمپوزیشن‬ ‫تعمیرات در ساحه مکرویان توجه دقیق و همه جانبه مبذول گردد‪ .‬تا از ترکیب احجام تپیک اشکال‬ ‫مختلف و متنوع تعمیرات تشکیل گردد‪.‬‬ ‫تعمیرات در ساحه مکرویان نسبت به یک دیگر باید طوری موقعیت داشته باشد که یک رنگی تعمیرات‬ ‫تپیک احساس نگردد‪ ،‬و یک فضأ زیبأ مهندسی به وجود آید‪ ،‬همچنان عناصر ستندرد فابریکه در بدنه‬ ‫تعمیر باید طوری موقعیت داشته باشد که از یک طرف یک تعمیر با تعمیر دیگر مشابعت مطلق نداشته و‬ ‫از طرف دیگر به زیبائی و جذابیت کامپلکس ساختمان های مکرویان افزود گردد‪.‬‬ ‫فاصله تعمیرات از هم دیگر به چندین طریقه مد نظر گرفته میشود به طور مثال ‪:‬‬

‫و یا دو چند ارتفاع تعمیر مقابل عبارت از فاصله بین دو تعمیر میباشد‪ .‬فاصله تعمیر از خط سرخ در‬ ‫حدود ‪ 02‬الی ‪ 02‬متر میباشد‪.‬‬

‫‪24‬‬

‫فصل سوم‬ ‫حل وظیفوی‪ -‬پالنگذاری تعمیرات صنعتی‬ ‫‪ :1-3‬استفاده‪ ،‬محتوای اجتماعی و خواسته های وظیفوی از تعیمرات صنعتی ‪:‬‬ ‫فابریکه خانه سازی مطروحه‪ ،‬شامل ساحه تولیدی دیواری های خارجی و داخلی‪ ،‬وساحه منتاژی‬ ‫دیوار های داخلی و خارجی می باشد‪ .‬نظربه ضرورت این فابریکه ساحات کمکی مانند نجارخانه‪،‬‬ ‫بخارخانه‪ ،‬البراتوار‪ ،‬ساحه تولیدی در پلیگون(ساحه آزاد) شعبات اداری‪...‬میباشد‪ .‬ضرورت فعلی کشور‬ ‫ما به این گونه فابریکه بسیار زیاد میباشد‪ ،‬چون در جریان چندین دهه جنگ‪ ،‬خرابی و ویرانی های که‬ ‫از خود به جا مانده است به مشکل میشود همه آنها را اعمار کرد‪.‬‬ ‫دیوار های فابریکه قابلیت منتاژ و نصب را در زمستان و تابستان دارا میباشد‪ ،‬بدین لحاظ از وقت به‬ ‫بسیار خوبی استفاده می گردد‪ .‬استفاده از آهن کانکریت نوع فابریکه ئی به مقایسه آهنکانریت یک ریخت‬ ‫تقریبأ ً ‪ 3‬الی ‪ 4‬مرتبه ظرفیت و راحت طلبی کار را در محل اعمار ساختمان کمتر میسازد‪ ،‬مصارف‬ ‫فعالیت قالب ها و تجهیزات نگهداری آن اکثرأ ً تقلیل یافته و بعداً به کلی از بین میرود‪ .‬از مواد تکمیلی‬ ‫ساختمانها به اندازه قابل مالحظه کاسته میشود‪ .‬کارهای ساختمانی این بنا ها یا ساختمان میتواند در تمام‬ ‫طول سال جریان داشته باشد‪.‬‬ ‫ازدیاد نفوس در مرکز شهر مسئله مهم در شهر سازی به وجود آورده‪،‬پس با پیشرفت تمدن‪ ،‬نفوس کره‬ ‫زمین نیز به طور قابل مالحظه ازدیاد یافته که این حادثه را علما انفجار دیموگرافیکی‬ ‫(‪ )Demographic explosion‬یاد کردن‪ ،‬ازدیاد نفوس کره زمین به اساس منحنی تابع‬ ‫صورت میگیرد‪ .‬برای اینکه احتیاجات تمام انسانهایکه فعالً روی زمین فعالیت می نماید و یا‬ ‫تا ختم ‪ 1111‬تولد خواهد شد از لحاظ داشتن مسکن‪ ،‬محیط کار وغیره رفع گردد‪ .‬الزم است تا تعداد‬ ‫شهرهای فعلی دوچند گردد‪ .‬که بیشتر از نصف این شهر ها از جمله شهر های خواهد بود که هر کدام‬ ‫آنها دارای نفوس بیشتر از ‪ 211‬هزار نفر خواهد بود‪ .‬برای اینکه به طور واضح به اهمیت این مسئله پی‬ ‫ببریم‪ ،‬سرعت انکشاف شهر سازی کره زمین را در گراف)‪(1‬نشان داده شده است‪ .‬از گراف فوق دیده‬ ‫میشود طریقه های کهنه و سابقه ساختمان شهرها (اعمار تعمیرات‪ ،‬تأسیسات‪ ،‬راه های موصالتی‪،‬‬ ‫ترانسپورتی وغیره) به کلی غیر مناسب بوده و باید به دها مراتب سرعت و حجم امور ساختمانی ازدیاد‬ ‫یابد‪ ،‬پس به کدام نوع و شکل بیرون آمده می توانیم‪ .‬این پرابلم برای همه ممالک جهان یک پرابلم عمده‬ ‫محسوب می گردد‪.‬‬ ‫‪25‬‬

‫طریقه های اساسی حل این پرابلم قرار ذیل است ‪:‬‬ ‫‪ .2‬تخصص دادن ذخایر بزرگ مواد برای ساختمان های مدنی‬ ‫‪ .1‬استفاده عمومی از میتود های صنعتی تولید عناصر و انتقال به اعمار تعمیرات صنعتی‬ ‫‪ .3‬تپیک ساختن عناصر و تعمیرات مربوط به ساختمان کتلوی‬ ‫‪ .4‬هم شکل نمودن پارامتر های پالنی‪-‬ساختمانی و عناصر تعمیرات و ساختمان ها‬ ‫‪ .5‬استفاده از میتود های موثر اورگنایزیشن کارهای مونتاژی در ساحه ساختمان‬

‫‪26‬‬

‫گراف (‪)2‬‬

‫انفجار دیموگرافیکی از‬ ‫منحنی به وضاحت تغییر نفوس‬ ‫را در کره زمین نشان میدهد‪.‬‬

‫‪X= -0.755‬‬ ‫‪Y=0.173‬‬

‫به هر اندازه که ساحه‬ ‫تکنالوژی(‪ )X‬وسعت پیدا کند به‬ ‫همان اندازه نفوس(‪ )Y‬دو چند ازدیاد‬ ‫میابد‪.‬‬ ‫‪X= 2‬‬ ‫‪Y=7.398‬‬

‫‪27‬‬

‫محاسبه معادله فوق توسط ‪ Microsoft Graphing Calculator‬صورت‬ ‫گرفته است‪.‬‬

‫‪ .2‬شهر سازی خاصتا ً اعمار تعمیرات مدنی در اقتصاد می هر کشور دارای اهمیت خاص می باشد‪،‬‬ ‫که در بهبود و ضع زندگی مردم تاثیر به سزائی دارد‪ .‬صحت مردم و اهمیت کار‪ ،‬بلند رفتن‬ ‫سطح کلتوری‪ ،‬تحصیلی و در اخرین تحلیل امرار حیات انسانها مربوط به سطح رفاهیت مسطرح‬ ‫بودن تعمیرات مدنی و تأسیسات کلتوری‪-‬معیشتی می باشد‪ .‬به عباره دیگر گفته میتوانیم‬ ‫خوشبختی و زندگی سعادتمند وابسطه به سطح حل پرابلم های مهندسی و شهر سازی می باشد‪،‬‬ ‫تخصیص دادن ذخایر و وسایل الزمی به منظور اعمار تعمیرات‪ ،‬کامپلکس های مسکونی و عام‬ ‫در حل پرابلم ساختمان کتلوی تاثیر به سزای دارد‪.‬‬ ‫‪ .1‬استفاده عمومی از میتود صنعتی تولید عناصر و انتقال به اعمار تعمیرات به شکل فابریکه ئی‪،‬‬ ‫تخصیص دادن ذخایر مادی و نیروکار برای شهرسازی و مهندسی حتمی بوده ولی کافی نیست‪.‬‬ ‫با استفاده از میتود های کهنه و عنعنوی ( اکثراً میتود های دستی) ممکن نیست در وقت کم به‬ ‫تعداد الزمی تعمیرات مدنی‪ ،‬شهر های کوچک و بزرگ اعمار گردد‪ .‬برای انجام این کار الزم‬ ‫است تا صنعتی ساختن از قبیل فابریکه های خانه سازی مجهز با خطوط عصر تکنالوژی جهت‬ ‫تولید عناصر و اجزا تعمیرات ایجاد گردد‪ .‬میتود جدید اورگنایزشن تولید ساختمان( منتاژ) به دها‬ ‫مراتب سرعت اعمار تعمیرات‪ ،‬ساختمان نواحی مسکونی مجهز با تمامی وسایل انجیری و‬ ‫تخنیکی و با در نظر داشت رفاهیت آنها از قبیل سرسبزی وغیره را ازدیاد می بخشد‪.‬‬ ‫‪ .3‬استفاده موثر از میتودهای صنعتی ساختمان بدون تپیک کردن غیر ممکن بوده یعنی بدون ایجاد‬ ‫تغییرات و قسمت های متشکله آنها (سکشنها‪ ،‬بالکها و سایرعناصر پالنی و حجمی) به شکل‬ ‫تپیک و همچنان بدون تولید عناصر و اجزا ساختمان بسیار تکرار شونده‪ ،‬استفاده موثر از‬ ‫میتودهای فابریکه ساختمان صورت گرفته نمی تواند‪ .‬از نقطه نظر ساختمان مهندسی‪ ،‬تکنالوژی‬ ‫و اقتصاد‪ ،‬پروسه تپیک سازی عبارت از مد نظر گرفتن انواع تیپ های عناصر‪ ،‬تعمیرات‪،‬‬ ‫ساختمان ها و پروسه های تکنالوژیکی می باشد‪ .‬بعضا ً شکل ‪ Typique‬در حالت متضاد با‬ ‫خاصته حقیقی مهندسی و شهر سازی قرار میگیرد‪ ،‬یعنی با خاصته های مهندسی‪ ،‬هنری با‬ ‫مخالفت قرار میگیرد که دراین صورت تعمیرات و کامپلکس ها باید به صورت غیر تپیک طرح‬ ‫ریزی و اعمار گردد‪ ،‬ویا هم شکلی زیاد عناصر را محدود ساخت‪.‬‬ ‫‪ .4‬هم شکل نمودن پارامتر های پالنی‪ ،‬ساختمانی و عناصرتعمیرات و ساختمانها در فصل اول‬ ‫بخش ‪ 1-2‬تشریح گردیده است‪.‬‬ ‫‪ .5‬برای اعمار تعمیرات و ساختمان ها در وقت کم با موثریت عالی ضروری میباشد‪ ،‬زیرا طریقه‬ ‫های کهنه اعمار تعمیرات‪ ،‬ساختمان ها و شهرها در حال حاضر به کلی غیر مناسب بوده که باید‬ ‫با استفاده از میتودهای موثر اورگنایزیشن کارهای ساختمانی به دها مراتب سرعت یافته و حجم‬ ‫امور ساختمانی با استفاده از تخنیک ساختمان ازدیاد یابد‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫‪ :2-3‬ترکیب اجزای وظیفوی تعمیرات صنعتی و ارتباط متقابل آنها‬

‫فابریکه خانه سازی طرح شده از لحاظ انجام وظایف آن به بخش های ذیل تقسیم گردیده است ‪:‬‬ ‫‪ .2‬تعمیرات اساسی فابریکه ‪:‬‬ ‫‪ .a‬فابریکه تولیدی دیوار های خارجی و داخلی‬ ‫‪ .b‬فابریکه تولیدی پایه‪ ،‬تهداب‪ ،‬پوشش و گادر‬ ‫‪ .1‬تعمیرات کمکی موسسه صنعتی ‪:‬‬ ‫‪ .a‬البراتوار‬ ‫‪ .b‬مرکز صحی‬ ‫‪ .c‬نجارخانه‬ ‫‪ .d‬بخارخانه‬ ‫‪ .e‬اداره عمومی‬ ‫‪ .f‬لیسه مسلکی‬ ‫‪ .g‬حجاری‬ ‫‪ .h‬طعام خانه عمومی‬ ‫‪ .i‬سرمیخانکیت‬ ‫‪ .j‬سنگ شکن‬ ‫‪ .k‬ساحه مخلوط کانکریک‬ ‫‪ .l‬تولید هوا و اکسیجن‬ ‫‪ .3‬تعمیرات تأمین انرژی جهت فعالیت فابریکه ‪:‬‬ ‫‪ .a‬شبکه شهری ( برج های برق)‬ ‫‪ .b‬جنراتورهای تولید برق ( پطرولی‪ ،‬دیزلی و ذغال سنگ)‬ ‫‪29‬‬

‫‪ .c‬بادپکه های بادی برای تولید برق‬ ‫‪ .4‬تعمیرات خدمات ترانسپورتی ‪:‬‬ ‫‪ .a‬تعمیروسایط همرا با شاپ های ترمیماتی آن‬ ‫‪ .5‬گدام های (‪ )dépôts‬مورد ضرورت‬ ‫شیما تنکالوژیکی قسمت های اجرای عملیات مختلف مربوط به پروسه تولید دیوارهای خارجی و داخلی‬

‫نشان داده شده است‪.‬‬ ‫شیما تکنالوژیکی که تسلسلیت عملیات را در پروسه های تکنالوژیکی تثبیت می نماید‪،‬بنأ ً تسلسل نصب‬ ‫تجهیزات و ترکیب اماکن را نیز تثبیت و ترتیب میکند‪ .‬ازاین جهت در این قسمت پروژه در اولین مرحله‬ ‫شیمای تکنالوژیکی ترتیب میشود‪.‬‬ ‫‪30‬‬

‫قسمت تکنالوژیکی پروژه توسط انجنیران تکنالوجیست رشته مربوطه تولید‪ ،‬تهیه و ترتیب میگردد‪.‬‬ ‫مهندس و انجنیران ساختمان مشترکأ ً با انجنیر تکنالوجیست تجهیزات را طبق تسلسلیت شیمای‬ ‫تکنالوژیکی داده شده‪ ،‬قرار داده و موقعیت شعبات تولیدی یا وایه های جداگانه را ترتیب و تنظیم می‬ ‫نمایند‪.‬‬ ‫در این مرحله مواد و عناصر شعبات تولیدی که جوابده شرایط پروسۀ تکنالوژیکی باشد تعیین میشود‪ .‬به‬ ‫این ترتیب پروسه تکنالوژیکی درساختمان های صنعتی عامل عمده تعیین کننده حل تعمیر بشمار میرود‪.‬‬ ‫یعنی تعیین اندازه ها‪ ،‬شکل ساختمان‪ ،‬عناصر ساختمانی‪ ،‬حفظ الصحوی (سنیتاری) تخنیکی‪ ،‬تجهیزات‬ ‫انجنیری‪ ،‬قیافه و دید خارجی آن‪.‬‬ ‫‪ :3-3‬خصوصیات وظیفوی‪ ،‬پالنگذاری تعمیر صنعتی‬ ‫این فابریکه شکل ‪ U‬مانند را دارد‪ ،‬اماکن معیشتی در مقابل تعمیر موقعیت دارد‪ .‬ارتفاع اماکن‬ ‫معیشتی کمتر از ‪ 4‬متر است‪ ،‬در حالیکه ارتفاع تعمیر صنعتی ‪ 21‬متر و ‪ 11‬سانتی میباشد‪ .‬شبکه بندی‬ ‫ستون های تعمیر صنعتی ‪ 1‬در ‪ 14‬متر طرح ریزی گردیده است‪ .‬شعبه تولیدی شامل ‪ 3‬بخش میباشد‪،‬‬ ‫ساحه تولیدی جالی های داخلی و خارجی‪ ،‬ساحه بخار دیوار های خارجی و ساحه بخار دیوار های‬ ‫داخلی‪ .‬مواد برای تهیه اجزأ از گدام موقت که در جوانب کناری تعمیر موقعیت دارد موجود میباشد‪.‬‬ ‫شعبه تولید دارای ‪ 3‬وایه ‪ 14‬متره میباشد‪ ،‬قسمیکه دو وایه عمود بر وایه دیگر موقعیت دارد‪ .‬کرن ها‬ ‫قدرت برداشت الی ‪ 21‬تن را دارد‪ .‬ارتفاع تعمیر و مقطع های ستون نظر به وایه و قدرت برداشت کرن‬ ‫تعیین می شوند‪.‬‬ ‫در شعبات تولیدی دیوارهای خارجی و داخلی سیخ های طوالنی و عرضانی( که قوه های کششی‬ ‫و قوه های فشاری و یا قوه های عرضانی را متحمل میشوند بنام سیخ های فعال یاد میشود‪ ،‬مساحت سیخ‬ ‫های مذکور از روی محاسبه تعیین میگردد) منتاژکاری میگردد‪.‬‬ ‫در عناصر آهنکانکریت بر عالوه سیخ های فعال‪ ،‬سیخ های تقسیم کننده بارها و منتاژی(ساختمانی و‬ ‫تکنالوژیکی) میباشد‪.‬‬ ‫انواع سیخ ها از نگاه شکل به دایروی متناوب (رخ دار که به دو نوع میباشد‪ ،‬رخ دار مارپیچ و رخ دار‬ ‫قبرغه ئی) و دایروی غیر متناوب تقسیم میگردد‪ .‬در ساختمان های آهنکانکریتی از سیخ ها معموال ً از‬ ‫دو نوع سیخ استفاده میشود‪ .‬یکی سیخ های که به طریقه گرم بدست می آید(فوالد های نرم ) و دیگر آن‬ ‫سیخ های که به طریقه سرد حاصل میگردد‪ .‬درساختمانهای آهنکانکریتی باید که از سیخ های متناوب‬ ‫نسبت به سیخ های غیر متناوب استفاده بیشتر بعمل آید‪ .‬زیرا چسپش سیخ های متناوب با کانکریت بیشتر‬ ‫و قویتر بوده و در نتیجه باعث تقلیل باز شدن درز ها در عناصر آهن کانکریتی میگردد‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫بنا برآن از سیخ های بدون رخ (غیر متناوب) عمومأ ً به صنف های سیخ های منتاژی‪ ،‬گژدمک ها یا‬ ‫بست ها‪ ،‬چنگک های منتاژی ‪ ،‬سیخ های تقسیم کننده بار ها وغیره استفاده شده میتواند‪.‬‬ ‫فوالد های پرکات شده مانند انگالرنها ‪ ،‬ناوه ئی‪ ،‬آهن پتی وغیره توسط سیخ های منتاژی قوه های را‬ ‫متحمل میشود که در محاسبات در نظر گرفته نمی شود‪ .‬مثال ً قوه های تقبضی‪ ،‬قوه های تاثیر حرارت‬ ‫وغیره‪ .‬برعالوه از سیخ های منتاژی به منظور حفظ موقعیت سنجشی سیخ های فعال نیز استفاده بعمل‬ ‫می آید‪ .‬سیخ های تقسیم کننده بارها معموال ً جهت تقسیم قوه ها بین سیخ های فعال بکار میبرند‪.‬‬ ‫در سیخ بندی عناصر مختلف آهنکانکریتی نه تنها از سیخ ها استفاده شده بلکه اکثرأ ً به عوض آنها از‬ ‫جالی های مسطح و رولی هم چنان کرکاس های مسطح و فضائی ولدنگ شده نیز استفاده بعمل می آید‪.‬‬ ‫جالی را که هم به صورت بندل و هم به صورت مسطح یافت میشوند میتواند به سه گروپ ذیل تقسیم‬ ‫بندی نمود‪.‬‬ ‫‪ )a‬جالی های که سیخ های فعال آن طوأل ً قرار دارند‬ ‫‪ )b‬جالی های که سیخ های فعال آن عرضأ ً قرار دارند‬ ‫‪ )c‬جالی های که سیخ های فعال آن عرضأ ً و طوأل ً قرار دارند‬ ‫تمام جالی های ذکر شده فوق توسط مارک جالی مشخص میشود‪ .‬مارک های جالی ها را نظر به قطر‬ ‫سیخ های فعال طوالنی و عرضانی ارائه می نمایند‪.‬‬ ‫به طورعموم در این فابریکه قطر سیخ ها از ‪ 3‬ملی متر الی ‪ 41‬ملی متر مورد استفاده قرار‬ ‫میگیرد‪.‬‬ ‫درفابریکه تولید دیوار های خارجی و داخلی تمام پروسه های کاری برای تولید دیوارها در آن اجرا‬ ‫میگردد‪ ،‬یعنی به استثنأ خریداری سیخ و سمنت دیگر تمام مواد مورد ضرورت در داخل شاپ تولید‬ ‫میگردد‪.‬‬

‫‪32‬‬

‫فصل چهارم‬ ‫حل ساختمانی تعمیر صنعتی و تجهیزات انجنیری و تخنیکی آن‬

‫‪ :1-4‬استدالل حل ساختمانی و مشخصات اساسی تخنیکی عناصرو خصوصیات تعمیرصنعتی‬

‫عناصر تعمیرات یک منزله صنعتی را اکثرأ ً به صورت شیمای کرکاسی (سکلیتی) میگیرند‪.‬‬ ‫شیما های کرکاسی برای بارهای بزرگ ستاتیکی و دینامیکی و پوشش نمودن فضائی دارای اندازه های‬ ‫بزرگ‪ ،‬اضافه تر مناسب میباشد‪ .‬در صورت وایه های نسبتأ ً کوچک ‪ 21‬متر و عدم موجودیت منکانیزم‬ ‫ثقیل بلند کننده ترانسپورتی‪ ،‬از ساختمان دارای دیوار های بردارنده می توان استفاده کرد‪ .‬کرکاس‬ ‫بردارنده تعمیر یک منزله صنعتی را چوکات عرضانی و رابطه های که اجزای طوالنی را با هم مرتبت‬ ‫می سازند تشکیل میدهد‪.‬‬ ‫چوکات عرضانی کرکاس تعمیر از ستونهایکه در تهداب ها بصورت سخت محکم میشوند‪ .‬گادر‬ ‫ها‪ ،‬فرم ها یا گادر های اساسی (شاتیر) تشکیل میگردد‪ .‬اجزای طوالنی کرکاس استواری تعمیر را‬ ‫بسمت طوالنی تعمیر تأمین نموده و بار های را که از اثر برک زدن کرن بروز می نماید و هم چنان بار‬ ‫های باد را که باالی دیوار جانبی تاثیر میکند متحمل می شوند‪ .‬این اجزأ عبارت اند از ‪ :‬تهداب ها‪ ،‬گادر‬ ‫های دورئی( کمربندی) و گادر های تحت کرن‪ ،‬تخته ها با پانیل های پوشش و رابطه های مخصوص‬ ‫(بین ستونها و بین عناصر بردارنده پوشش) دیوار های خارجی تعمیرات کرکاسی بحیث عناصر‬ ‫احاطوی به کار میروند‪ ،‬بنأ ً بصورت خود بردارنده یا اویزان ساخته می شوند‪.‬‬ ‫شیما های ساختمان پوشش های نهائی می توانند بدون شاتیر و یا دارای شاتیر باشند‪ .‬در حالت‬ ‫اول باالی عناصر بردارند( گادر ها یا فرمها ) پنیل تخته های بزرگ اندازه پوشش‪ ،‬قرار گرفته‪ .‬در‬ ‫حالت دوم شاتیر ها بطول تعمیر گذاشته شده و باالی آنها تخته های پوشش دارای طول نسبتأ ً کوچک‬ ‫بسمت عرضانی تعمیر گذاشته میشوند‪.‬‬ ‫در صورت ستونهای کرکاس دارای قدم ‪ 21‬متر و اضافه تر باشند از عناصر تحت ستراپیلی استفاده‬ ‫میگردد‪ .‬باالی عناصر ستراپیلی مذکور بعد از ‪ 1‬یا ‪ 21‬متر گادر ها یا فرمها قرار داده میشوند‪.‬‬ ‫پوشش های از نوع عناصر فضائی نازک قشری مانند انواع مختلف گنبد ها برای پوشش تعمیرات‬ ‫صنعتی نیز مودر استفاده قرار گرفته و اینده خوب دارد‪.‬‬ ‫‪33‬‬

‫کتله خاکی که تهداب تعمیر باالی آن قرار داشته و تمام وزن تعمیر به شمول بارهای مختلف‬ ‫النوع از قبیل وزن برف‪ ،‬قوه های زلزله فشار باد وغیره از طریق تهداب به آن انتقال می یابد به نام‬ ‫اساس تعمیر یاد میشود‪ .‬اساس های تعمیرات از زرات تشکیل شده اند که بین آنها خالی گاه وجود داشته‬ ‫که تحت عمل بارهای وارده متراکم می گردد‪ ،‬و در نتیجه نشست تعمیر به وجود میآید‪ .‬اگر این نشست‬ ‫در حدود مجازی قرار نداشته باشد و یا غیر منظم باشد باعث تخریب عناصر تعمیر و خود تعمیر می‬ ‫گردد‪ .‬بنأ ً اساس تعمیر باید طوری باشد که در مقابل قوه های وارده مقاومت کافی داشته باشد‪ .‬و در اثر‬ ‫عمل قوه های مذکور نشست غیر مجازی و نامنظم یه نماید‪ .‬پس تعمیر مطروحه صنعتی در قسمت‬ ‫قصبه کاری موقعیت داشته که نزدیک به کوه طره خیل میباشد‪ ،‬بدین لحاظ اساس آن صخره ئی و جغله‬ ‫ئی میباشد‪ .‬پس گفته میتوانیم که اطمینان ترین اساس برای تعمیر بوده که باالی آن میتواند تعمیرات را با‬ ‫منازل زیاد اعمار نمود‪ .‬اساس جغله ئی بعد از اساس صخره ئی اطمینانی بوده و به سختی متراکم‬ ‫میگردد‪.‬‬ ‫در تعمیرات صنعتی در صورت موجودیت زیر زمینی عمق غرقه تهداب به اندازه ‪ 51‬سانتی‬ ‫پائین تر از سطح فرش زیر زمینی گرفته میشود‪ .‬برای اتکأ عناصر دیواری ‪ ،‬دیوار های داخلی و‬ ‫خارجی‪ ،‬از گادر های تهداب استفاده میگردد‪ .‬گادر های مذکور باالی تهداب هایکه بصورت جداگانه‬ ‫قرار دارند گذاشته می شوند‪ .‬استعمال گادر های تهداب برای اتکائی دیوار های خود بردار خشتی‪،‬‬ ‫بزرگ بالکی و پانیلی حتمی می باشد‪.‬‬ ‫گادر های تهداب دیوار های خارجی متصل با اضالع یا سطوح خارجی ستونها و از داخلی بین ستونها‬ ‫قرار میگیرند‪ .‬برای اتکائی گادرهای تهداب از پایه های کوچک کانکریتی استفاده می گردد‪ .‬پایه های‬ ‫مذکور توسط مصالح سمنتی باالی پته های افقی سپل ها یا تخته های قاعده تهداب نصب میشوند‪.‬‬ ‫در تمیراتیکه قدم ستونهای آنها مساوی به ‪ 1‬متر باشد از گادر های دارای ارتفاع ‪ 45‬سانتی و عرض‬ ‫‪ ،41 ،31 ،11 ،11‬و ‪ 51‬سانتی که مطابق به ضخامت دیوار های خارجی تعمیر صنعتی می باشد‬ ‫استفاده میگردد‪ .‬سطح فوقانی گادر تهداب به اندازه ‪ 3‬سانتی پائین تر از سطح فرش خالص قرار داده‬ ‫میشود‪ .‬در باره رژیم آب های زیر زمینی در فصل دوم صفحه ‪ 21‬مفصال ً تشریح گردیده است‪.‬‬ ‫تعمیر باالی یکی از اقشار فوقانی زمین( خاک یا صخره) اتکأ می نماید‪ .‬جزء ساختمانی تعمیر که‬ ‫بوسطه آن بارهای تعمیر به زمین یا خاک انتقال می یابد تهداب نامیده شده و زمین یا خاکیکه تحت تهداب‬ ‫قرار میگیرد بنام اساس یاد میگردد‪.‬‬ ‫ابعاد و ساختمان تهداب وابسطه به اساس بوده بنأ ً اساس باید دارای قابلیت برداشت خوب( صخره ئی)‬ ‫قابلیت فشرده شدن کم و نشست منظم تعمیر را تأمین نماید باشد‪.‬‬ ‫سطح آبهای تحت االرضی که باالی تشکل‪-‬حالت فزیکی و خواص میخانیکی خاکها تاثیر زیاد داشته و‬ ‫اکثراً قدرت برداشت اساس را کاهش می دهند باالی ساختمان تهداب نیز تاثیر مینماید‪.‬‬ ‫‪34‬‬

‫عامل دومیکه اندازه ها و ساختمان تهداب ها به آن مربوط می گردد بار است‪ .‬بار از وزن خود تعمیر و‬ ‫تجهیزات داخل آن و همچنان از وزن انسانها وغیره جمع آوری و تشکیل می شود‪ ،‬و نیز درجه‬ ‫سایسمیکی ناحیه ساختمان از جمله عوامل می باشد که باالی انتخاب نوع تهداب تاثیر دارد‪.‬‬ ‫تهداب ها از نقطه نظر شیما ساختمانی به نوع فیته ئی‪ ،‬پایه ئی(ستونی)‪ ،‬یک ریخت(فرشی) و میخی‬ ‫تقسیم شده اند‪ .‬در تعمیر صنعتی چون شیما ساختمانی از نوع کرکاسی اند پس از تهداب نوع پایه ئی‬ ‫استفاده به عمل آمده است‪ .‬این نوع تهداب ها بصورت اتکأ های جداگانه تحت ستونها و یا دیوار ها بکار‬ ‫می روند‪.‬‬ ‫تهداب های ستونی تهداب راگویند که به شکل ستونها (با مقطع های مستطیلی‪ ،‬ذوذنقه ئی‪ ،‬و پته ئی )‬ ‫تحت پایه ها‪ ،‬همچنان تحت دیوارهای بردارنده و خود بردارنده در تعمیرات کم منزل مد نظر گرفته‬ ‫میشود‪ .‬تهداب های ستونی تحت دیوارهای بردارنده و خود بردارنده در صورت که عمق تهداب گذاری‬ ‫اضافه تر از ‪ 1‬متر باشد در محل تقاطع دیوارهای مذکور قرار می داشته باشد‪ .‬طوریکه در ابتدأ گادر‬ ‫های آهنکانکریتی تهداب باالی تهداب ستونی گذاشته شده و بعدأ ً باالی گادر مذکور دیوار ها اعمار می‬ ‫گردد‪ .‬اعمار چنین تهداب ها حجم کار های زمینی را کمتر میسازد‪.‬‬ ‫تهداب های پایه ئی ( ستونی) از لحاظ تکنالوژی ساختمان به ‪ 1‬گروپ تقسیم می گردد‪.‬‬ ‫‪ .2‬تهداب های پایه ئی نوع فابریکه ئی (پارچه ئی)‬ ‫‪ .1‬تهداب های پایه ئی یک ریخت‬ ‫ طوریکه تجارب ساختمان نشان میدهد تهداب های ستونی نوع فابریکه ئی نسبت به تهداب های‬‫ستونهای یک ریخت ارزان تر است‪ .‬بنا بر آن در تعمیرات صنعتی یک منزله معموال ً از تهداب ستونی‬ ‫نوع فابریکۀ استفاده می گردد‪.‬‬ ‫فتکور های اساسی که باالی انتخاب تهداب های ستونی تاثیر می نماید قرار ذیل اند‪:‬‬ ‫‪ ‬نوعیت خاک اساس تهداب از لحاظ مقاومت‬ ‫‪ ‬مقدار بار وارده باالی تهداب‬ ‫‪ ‬اندازه فشار غیر مرکزی باالی تهداب‬ ‫فشار غیر مرکزی فشار را می گویند که قوه های وارده باالی تهداب خارج از مرکز تهداب عمل می‬ ‫کند‪ .‬اگر مقاومت خاک اساس تهداب ‪ 2‬الی ‪2.5‬‬ ‫باشد و فشار غیر مرکزی نیز کوچک باشد و‬ ‫همچنان مقدار قوه های وارده باالی تهداب ‪ 211‬الی ‪ ton 215‬باشد در اینصورت در تعمیرات صنعتی‬ ‫معموال ً از تهداب های آهن کانکریتی نوع فابریکه ئی استفاده به عمل می آید‪ ،‬و اگر قوه های وارده‬ ‫‪35‬‬

‫باالی تهداب اضافه تر از ‪ ton 215‬باشد و همچنان فشار غیر مرکزی نیز زیاد باشد در اینصورت بهتر‬ ‫است که تهداب های ستونی یک ریخت استفاده به عمل آید‪ .‬در بالک های تهداب آهن کانکریتی باید از‬ ‫کانکریت استفاده شود که مارک آن از ‪ 251‬کم نباشد‪.‬‬ ‫تهداب های ستونی نوع فابریکه ئی میتواند بشکل یک بالک مکمل در فابریکه تهیه شود‪ .‬و یا اینکه‬ ‫بالک تهداب به شکل پارچه های جداگانه تهیه گردد‪ ،‬که در ساحه ساختمان پارچه های مذکور باالی‬ ‫یکدیگر گذاشته تا یک بالک مکمل تهداب ستونی را تشکیل دهد‪ .‬قابل یاد آوریست که اگر قوه های وارده‬ ‫باالی تهداب از ‪ 81‬الی ‪ ton 211‬باشد‪ ،‬در اینصورت تهداب ستونی بشکل یک بالک کانکریتی و یا‬ ‫آهنکانکریتی تهیه میگردد‪ .‬و اگر قوه های وارده باالی تهداب اضافه تر از ‪ ton 211‬باشد در‬ ‫اینصورت تهداب ستونی بشکل پارچه های جداگانه تهیه گردیده و در ساحه ساختمان پارچه های مذکور‬ ‫باالی هم دیگر قرار داده میشود‪ .‬تهداب های ستونی که بشکل پارچه های جداگانه تهیه میگردد باالی‬ ‫اساس گذاشته شده و باالی آن مصالح سمنتی به ضخامت ‪ 1‬الی ‪ 3‬سانتی گذاشته میشود که بعدأ ً باالی آن‬ ‫پارچه دیگر تهداب گذاشته میشود‪ ،‬مارک مصالح باید کمتر از ‪ 211‬نباشد‪.‬‬ ‫ تهداب های یکریخت تهداب های را میگویند که سیخ بندی و کانکریت ریزی آن در ساحه ساختمان‬‫صورت میگیرد‪ ،‬تهداب های ستون یکریخت معموأل ً به شکل بالک های پته ئی ساخته میشود‪ .‬ارتفاع‬ ‫پته های بالک تهداب نظر به فشار وارده تعیین میگردد‪ .‬طوریکه تجارب ساختمان نشان میدهد‪ ،‬ارتفاع‬ ‫پته های بالک های چنین تهدابها معموأل ً از ‪ 31‬الی ‪ 11‬سانتی متر در نظر گرفته میشود‪ .‬عمق گیالس‬ ‫بالک تهداب به اساس ابعاد و مقطع پایه انتخاب میشود به این معنی که عمق گیالس تهداب به هیچ‬ ‫صورت باید کمتر از طول ضلع مقطع پایه نباشد‪ .‬بطور مثال اگر مقطع پایه ‪ 31‬در ‪ 41‬باشد‪ ،‬در‬ ‫اینصورت عمق گیالس تهداب کمتر از ‪ 41‬سانتی نباشد‪ ،‬وضخامت جدارهای گیالس در قسمت فوقانی آن‬ ‫کمتر از ‪ 15‬سانتی نباشد‪.‬‬ ‫حل ساختمانی تهداب های پایه ئی فابریکه ئی که در عمل ( ‪ )Practical‬مورد استفاده قرار میگیرند‪:‬‬ ‫‪ ‬یک بالکه‬ ‫‪ ‬دو بالکه‬ ‫‪ ‬چندین بالکه‬ ‫تهداب های یک توسط کرن باالی قشرریگی یا سنگچل دارای ضخامت ‪ 21‬سانتی گذاشته می شوند‪.‬‬ ‫گیالس های تهداب ها شکل هرم قطع شده را داشته و ستون ها در آنها نصب می گردند‪ .‬تهداب های یک‬ ‫بالکه از نقطه نظر مصرف مواد بسیار مناسب بوده و به اسانی مونتاژ می گردند‪ .‬ولی استعمال تهداب‬ ‫های مذکور نسبت قدرت برداشت کرن و ترانسپورت محدود می باشد‪ .‬در حالتیکه نظر به سنجش ابعاد‬ ‫‪36‬‬

‫و وزن تهداب بزرگ باشد از تهداب های فابریکه ای دو بالکه استفاده می شود‪ .‬سپل با گیالس ( بالک‬ ‫گیالس) و تخته‪.‬‬ ‫بالک ها یا اجزا بصورت جداگانه مونتاژ می گردند‪ ،‬طوریکه هر جز باالی مصالح گذاشته شده و‬ ‫ولدنگ می شود‪.‬‬ ‫در صورتیکه وزن بالکها اضافه تر از قدرت برداشت کرین مونتاژی و وسایل ترانسپورتی باشد از‬ ‫تهداب های ترکیبی چندین بالکه استفاده می گردد‪ .‬تهداب های مذکور از تخته های که بصورت متقاطع‬ ‫گذاشته شده و باالی آنها بالک های سپل(بالک گیالس) قرار می گیرند تشکیل می شوند‪.‬‬ ‫یکی از خاصیت های بخصوص تعمیرات تولیدی تفاوت عمق عرقه تهداب(عمق گذاشت تهداب) بشمار‬ ‫می رود‪ ،‬که در قسمت های مختلف یک تعمیر متفاوت بوده و به ساختمان تهداب های تحت تجهیزات‪،‬‬ ‫تونلها‪ ،‬زیر زمینی ها وغیره ارتباط دارد‪ .‬درین صورت برای حل ساختمان تهداب ها و ستونهائیکه‬ ‫باالی آنها اتکأ می نمایند وریانتهای ذیل استفاده میگردد‪.‬‬ ‫‪ ‬ارتفاع تهداب ها با در نظر داشت عمق گذاشت ارتفاعات( عرقه ها) مختلف انتخاب گردیده و‬ ‫ستونها با ارتفاع مساوی گرفته می شوند‪.‬‬ ‫‪ ‬تهداب ها به ارتفاع یا عمق مساوی گذاشته شده و ارتفاع ستونها نظربه تفاوت ارتفاعات تهداب ها‬ ‫مختلف انتخاب می گردند‪.‬‬ ‫‪ ‬تفاوت ارتفاعات تهداب ها بواسطه گذاشتن کنده ها و زیر ستونی های مخصوص رفع گردیده و‬ ‫ستونها با ارتفاعات مساوی نصب میگردند‪.‬‬ ‫سطح فوقانی گیالس بدون در نظر داشت عمق گذاشت (غرقه) تهداب باید بصورت ثابت به ارتفاع ‪25‬‬ ‫سانتی متر پاینتر از سطح فرش( به اندازه ضخامت امادگی کانکریتی آن) قرار بگیرد‪.‬‬ ‫دیوار های تعمیرات صنعتی از خشت‪ ،‬بالک های بزرگ‪ ،‬پانیل ها و مواد ورقه ئی اعمار میگردند‪.‬‬ ‫دیوار های تعمیرات نسبتأ ً کوچک و آن قسمت های دیوار ها که دارای تعداد زیاد سورخهای تکنالوژیکی‬ ‫و دهانه های دروازه ها وغیره باشند از خشت ها و بالک های کوچک ساخته می شوند‪ .‬دیوار های‬ ‫خشتی بصورت وزن بردار‪ ،‬خود بردارنده و بعضأ ً اویزان ساخته شده میتوانند‪.‬‬ ‫تعمیر صنعتی مطروحه از دیوار پانیل های بزرگ مد نظر گرفته شده است‪ .‬دیوار های پانیلی در‬ ‫تعمیرات صنعتی بیشتر مروج بوده و استفاده از آنها باعث کاهش حجم کار ساختمان و وزن‬ ‫تعمیرمیگردد‪ .‬دیوار های که از پانیل های مذکور ساخته می شود‪ ،‬دارای سیستم اویزان و خود بردارنده‬ ‫میباشند‪.‬‬

‫‪37‬‬

‫پانیل های دیواری بصورت یک قشره و چندین قشره ساخته می شوند‪ .‬پانیل های یک قشره که دارای‬ ‫مقطع های یک لخت می باشند از کانکریت های سبک یا حجمی سیخبندی شده تهیه می گردند‪.‬‬ ‫پانیل های چندین قشره که مورد استعمال کمتر دارند از کانکریت سنگین با قشر وسطی از عایق حرارت‬ ‫سبک ساخته می شوند‪.‬‬ ‫برای تعمیرات غیر گرم شونده‪ ،‬پانیل های قبرغه دار بدون عایق حرارت مورد استفاده قرار میگیرند‪.‬‬ ‫به منظور متحد الشکل ساختن اجزای دیوارها و پرزجات تحکیمی‪ ،‬اندازه های پانیل ها نظر به ارتفاع‬ ‫‪ 2.8 ،2.5 ،2.1 ،1.1‬متر مطابق به مضرب ‪ M 1.3‬و عرض مساوی به قدم ستونها ‪ 1‬و ‪ 21‬متر گرفته‬ ‫می شوند‪ .‬پانیل ها نظر به موقعیت آنها در دیواریا تعمیر به پانیل های قطاری‪ ،‬کنجی‪ ،‬سرطاقی‪ ،‬جوت‬ ‫ها (دیوارهای بین کلکین ها)قرنیز و یا پانیل های احاطۀ بام تقسیم میگردد‪.‬‬ ‫طرز اساسی تحکیمات پانیل های دیواری‪ ،‬عبارت از محکم کردن آنها بکمک چنگک های انحنائی‬ ‫میباشد‪ .‬پانیل های سرطاقی به سطح افقی و فوقانی دهانه های کلکین ها بر میز های فوالدی اتکائی‬ ‫کنسول دار نصب می گردند‪ .‬این میزها بار های پانیل های فوقانی را متحمل گردیده و مقطع آنها به‬ ‫اساس سنجش تعیین می شود‪ .‬میزهای اتکائی مذکور بواسطه ولدنگ با اجزا فوالدی ایکه در ستونها و‬ ‫پانیل ها نصب میباشد محکم میشوند‪ .‬کناره های آنها در داخل درز بین پنیل ها قرار میگیرند‪ .‬در دیوار‬ ‫های خود بردارنده پانیل های سرکلکین باالی پانیل های جوت ها اتکأ می نمایند‪.‬‬ ‫مواد ورقه ای از اسبست یا سلیکات سمنت فلز و پالستیک برای اعمار دیوار های تعمیرات صنعتی غیر‬ ‫گرم شونده و شعباتیکه تولید در آنها توأم با جدا شدن زیاد حرارت میباشد مواد مناسب بشمار میرود‪.‬‬ ‫ورقه ها با ستونهای کمکی فوالدی یا آهنکانکریتی توسط بولت ها محکم میگردند‪ .‬قسمت های تحتانی‬ ‫دیوارها که تحت تاثیرات میخانیکی و رطوبت زیاد واقع میگردند از سطح زمین الی ‪ 2.8‬الی ‪ 3.1‬متر‬ ‫از پانیل های آهنکانکریتی یا خشتی ساخته میشود‪.‬‬ ‫در قسمت ستون های تعمیر مطروحه باید گفته که از ستون های آهنکانکریتی ‪ 11‬در ‪ 41‬و دوشاخه ئی‬ ‫استفاده به عمل آمده است‪ .‬چون ساختمان ستونهای آهنکانکریتی فابریکه ئی مربوط به حل حجمی و‬ ‫پالن گذاری تعمیرات صنعتی و موجودیت تجهیزات بلند کننده‪ ،‬ترانسپورتی دارای قدرت برداشت معیین‬ ‫در داخل آنها می باشد‪ .‬بنابرین ستونها بدوگروپ ذیل تقسیم میگردند‪:‬‬ ‫ ستونهای شعبات تولیدی بدون کرن و مجهز به تجهیزات کرین های اویزان‬‫ ستونهای شعبات تولیدی مجهز به کرین های پلی‬‫ستونها نظر به حل ساختمانی به ستونهای یک شاخه ای( یک لخت) و دوشاخه ای تقسیم میگردند‪.‬‬ ‫ستون های تعمیرات صنعتی از لحاظ نوعیت ساختمان به ‪ 1‬گروپ تقسیم میشود‪:‬‬ ‫‪38‬‬

‫ پایه های آهنکانکریتی‬‫ پایه های فلزی‬‫پایه های آهنکانکریتی تعمیرات صنعتی از لحاظ تکنالوژی تولید ساختمان به پایه های ساخت فابریکه ئی‬ ‫یا نوع فابریکه ئی و یکریخت تقسیم میگردد‪ .‬طوریکه تجارب ساختمان تعمیرات صنعتی نشان میدهد در‬ ‫اعمار تعمیرات بصورت عموم از پایه های آهنکانکریتی نوع فابریکه ئی استفاده می شود‪ .‬نوع و شکل‬ ‫پایه های آهنکانکریتی و همچنان ابعاد مقطع پایه های مذکور نظر به ارتفاع شاپ ها در موجودیت یا عدم‬ ‫موجودیت کرن پلی داخل شاپ ها به اساس شرایط نورماتیفی تعیین میگردد‪.‬‬ ‫روابط عمودی که به مسیر ستونهای تعمیر قرار میگیرند‪ ،‬سختی و تغییر ناپذیری هندسی ستونها کرکاس‬ ‫را بسمت طوالنی تأمین می نمایند‪ .‬روابط مذکور در هر قطار طوالنی ستونها در وسط بالک حرارتی‬ ‫گذاشته می شوند‪ .‬در تعمیرات کم ارتفاع (‪ 6-8‬متر) ار روابط بین ستونها می توان منصرف گردید‪ ،‬در‬ ‫تعمیرات دارای ارتفاع زیاد رابطه های سر دری به کار میروند‪ .‬روابط سر دری در قدم ‪ 21،1‬و ‪28‬‬ ‫متره مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬ ‫گادر های تحت کرین بحیث اتکأ خط آهن جهت حرکت کرین پلی به کار رفته و نیز سختی فضائی‬ ‫طوالنی کرکاس را تأمین می نمایند‪.‬‬ ‫برای حل ساختمانی تعمیرات مقاوم زلزله از شیما های ساختمانی ذیل استفاده میگردد‪:‬‬ ‫‪ .2‬بشکل شیما ساختمانی سخت که از اجزای بردارنده شاقولی(غشا های ارتفاعی) تشکلی گردیده و‬ ‫دارای تغییر شکل نهایت کم میباشد‪.‬‬ ‫‪ .1‬بشکل شیما ساختمانی ارتجاعی (االستیکی) که از چندین جز بردارنده شاقولی تشکیل گردیده و‬ ‫تحت تأثیر بارهای زلزله در انحنأ کار مینماید‪.‬‬ ‫در صورت استفاده از شیمای ارتجاعی تشنج در گره های تعمیر کاهش مییابد‪ ،‬و در صورت شیمای‬ ‫ساختمانی سخت‪ ،‬نوساناتیکه در تعمیر بعد از تکان زلزله بوجود می آید بطور موثرتر خاموش میگردد‪.‬‬ ‫در صورت تقسیمات غیر متناظر سختی ها و کتله ها مثال ً دیوارهای عرضانی در تعمیر‪ ،‬تجمع و‬ ‫تمرکز قوه های زلزله در گره ها و عناصر جداگانه تعمیر بوجود آمده و در پالن تعمیر مومنت دورانی‬ ‫ایجاد میگردد‪.‬‬ ‫پالن تعمیر باید ساده بوده و شکستگی ها در دیوار ها مجاز نمی باشد‪ .‬زیرا در صورت تکان های افقی‬ ‫دیواریکه موازی با جهت تکان زلزله قرار داشته بر دیواریکه عمود به آن قرار دارد ضربه منجنیق مانند‬ ‫وارد نموده و باعث شکست و تخریبات آن میگردد‪ .‬برای از بین بردن شکستگی های دیوار ها در پالن‬ ‫الزم است که پالن تعمیر به درزهای ضد زلزله تقسیم گردد‪ .‬این درزها تعمیر را در پالن بقسمتهای‬ ‫‪39‬‬

‫جداگانه محاط ‪ ،‬ساده و مستقل از همدیگر تقسیم مینماید‪ .‬مساعد ترین شکل پالن‪ ،‬شکل مربع یا مستطیل‬ ‫که دارای کنج های پیش برآمده نباشد بشمار میرود‪ .‬درزهای مذکور در تعمیرات دارای دیوارهای جوره‬ ‫ای و در تعمیرات کرکاسی توسط ستون ها یا چوکات های جوره ای تشکیل میگردد‪ .‬پوشش های بینی و‬ ‫پوشش ها نهائی که در تعمیرات بحیث غشأ های سختی کار مینماید‪ .‬همچنان مقاومت تعمیرات را در‬ ‫مقابل تکان های زلزله بلند می برد‪ ،‬از اینرو باید فوق العاده محکم و قابل اطمینان باشند تا بار های‬ ‫زلزله را بین دیوار ها یا چوکات ها بخوبی تقسیم نمایند‪ .‬به نسبت اینکه کمیت قوه های زلزله متناسب به‬ ‫کتله عناصر ساختمان میباشد‪ .‬لذا باید حتی االمکان مرکز ثقل کتله کاهش یابد‪ .‬باین منظور باید منازل‬ ‫فوقانی تعمیر نظر به منازل تحتانی آن سبک اعمار گردند‪.‬‬ ‫این شرایط چنین تأمین میگردد‪:‬‬ ‫ بواسطه سبک ساختن عناصر منازل فوقانی‬‫ انتقال عملیات تکنالوژیکی مربوط به تجهیزات ثقیل و هم چنان تحویلخانه ها به منازل تحتانی‬‫ در تعمیرات یک منزله تعویض کرین های پلی به کرین های فرشی‬‫تهداب ها ‪:‬‬ ‫در تحت دیوار های بردارنده سنگی و خشتی اکثراً تهداب های فیته ئی ساخته میشود‪ .‬در صورت اعمار‬ ‫تهداب ها پایه ئی الزم است با بواسطه گادرهای مسلسل تهداب با همدیگر وصل گردند‪.‬‬

‫دیوارها و پایه ها‪:‬‬ ‫در تعمیرات دارای کرکاس آهن کانکریتی و یا فلزی برای پرکاری کرکاس یا دیوار های خود بردار از‬ ‫پانیل های دیواری استفاده میگردد‪.‬‬ ‫ارتفاع دیوار های خود بردار از نظر به کمیت شدت سنجش زلزله تعیین میشود‪ .‬مثال ً برای شدت سنجش‬ ‫‪ 6‬بال ارتفاع دیوار ها مذکور الی ‪ 28‬متر‪ ،‬برای ‪ 8‬بال ‪ 21‬متر و در صورت ‪ 1‬بال الی ‪ 1‬متر ساخته‬ ‫شده و بلند تر از حدود فوق الذکر مجاز نمی باشد‪ .‬پوشش های بینی و پوشش های نهائی تعمیر باید حتی‬ ‫االمکان در سطح افقی درای سختی بیشتر بوده و از چار طرف(محیط) با دیوار ها محکم شوند‪ .‬بنأ ً‬ ‫پوشش های بینی و نهائی آهن کانکریتی فابریکه ئی ( پارچه ای) باید توسط مصالح کانکریتی بشکل یک‬ ‫ریخت با هم وصل شده و به امتداد تمام محیط در دیوار ها درز بندی و محکم گردند‪.‬‬ ‫اجزا احاطوی (محافظوی) پوشش نهایی وابسطه به انتخاب تعمیر و رژیم حرارتی‪ -‬رطوبتی‬ ‫داخل تعمیر میباشد‪ .‬به این ملحوظ پوشش ها می تواند گرم یا سرد باشند‪ .‬در صورتیکه پوشش نهائی‬ ‫بصورت گرم ساخته شود قسمت محافظوی یا احاطوی آن از قشر های ذیل تشکیل میگردد‪:‬‬ ‫‪40‬‬

‫عناصر بردارنده‪ ،‬عایق بخار‪ ،‬عایق حرارت‪ ،‬قشر هموار کننده سمنتی و بام ( قشر فوقانی از‬ ‫عایق رطوبت ) در پوشش نهایی سرد قسمت محافظوی آن تنها از عناصر بردارنده قشر هموار کننده‬ ‫سمنتی و بام ( قشر عایق رطوبت) تشکیل می شود‪.‬‬ ‫برای حفاظت بام ( فرش رولی) از تخریبات میخانیکی‪ ،‬تاثیرات شعاع آفتاب و خشک شدن‪ ،‬روی آن‬ ‫توسط ی یا دو قشر سنگریزه سفید به جسامت ‪ 1.5‬الی ‪ 21‬ملی متر پوشانیده می شود‪ .‬در پوشش گرم‬ ‫بعد از آنکه درزهای بین تخته های پوشش توسط مصالح پرکاری گردید‪ ،‬باالی آن قشر عایق حرارت‬ ‫گذاشته می شود‪ .‬به این منظور از کانکریت های سبک ‪ ،‬تخته های سخت پنبۀ مصوعی استفاده میگردد‪.‬‬ ‫بعضی اوقات مواد عایق حرارت به قسم ریزان به کار میرود‪ ،‬مثال ً کرامزیت‪ ،‬یا سنگ های منفذ دار‬ ‫آهکی‪ .‬باالی عایق حرارت قشر سمنتی یا سفالتی قرار میگیرد‪ .‬قشر مذکور سختی اساس بام رولی را‬ ‫تأمین مینماید‪ .‬بام رولی از ‪ 4-3‬قشر روبیروید ( کاغذ مشبوع به قیر) تشکیل گردیده و سرش می گردد‪.‬‬ ‫برای اینکه بخارات و رطوبت از داخل اماکن به عایق حرارت نفوذ ننماید ‪ ،‬در پوشش های گرم شونده‬ ‫بحیث عایق بخار از یک یا دو قشر مواد رولی ویا قیر‪ ،‬که به سطح فوقانی تخته های پوشش فرش مالیده‬ ‫میشود استفاده میگردد‪.‬‬

‫‪41‬‬

‫در طرح ریزی و ساختمان بام ها سیستم ابرو آن اهمیت زیاد دارد‪ ،‬که نظر به نوعیت پوشش بام‪ ،‬ابرو‬ ‫بام می تواند داخلی و یا خارجی باشد‪ .‬در تعمیر صنعتی مطروحه از آبرهای داخلی استفاده گردیده است‪.‬‬ ‫برای تأمین مجرای آب در شبکه ناودان بام باید میالن الزم داشته باشد‪ .‬در تعمیر مذکور میالن بام ‪2.5‬‬ ‫‪ %‬تعیین گردیده است‪ .‬میل بام مسطح به سمت ناودان بواسطه گذاشتن قشر کانکریت سبک که دارای‬ ‫ضخامت متفاوت می باشد ایجاد می گردد‪.‬‬ ‫ناودان آب از قسمت دهانه پنجره دارحلقه محکم گیرنده‪ ،‬سرپوش و نل عمودی تشکیل می گردد‪ .‬آب از‬ ‫طریق نل عمودی به شبکه زیر زمینی مجرای آب ‪ ،‬ویا به جوی ها انتقال میابد‪.‬‬ ‫شبکه مذکور از نل های کانکریتی‪ ،‬اسبست سمنتی‪ ،‬چدنی ‪،‬سفالی و پالستیکی تشکیل میگردد‪.‬‬ ‫دروازه ها نظر به طریق باز شدن ذیال ً تقسیم میگردند‪ :‬باز شونده بسمت عبور و مرور‪ ،‬باز شونده‬ ‫موازی با دیوار(متحرک)‪ ،‬چندین پله ای (قات شونده) باالرو(بلند شونده)‪ ،‬پرده ای چندین پله ای غلطان‪.‬‬ ‫پله های دروازه ها را از چوب با کرکاس فوالدی و از فوالد میسازند‪ .‬دروازه ها به صورت گرم شونده‬ ‫و سرد ساخته میشوند‪ .‬بعضأ ً در دروازه ها عمومی به منظور عبورو مرور مردم دروازه کوچک (پله‬ ‫کوچک) گذاشته می شود‪ .‬از دروازه های باز شونده بسمت عبور و مرور زیاد تر استفاده میگردد‪ .‬اگر‬ ‫اندازه های پله ها بزرگ نباشد آنها را از چوب می سازند‪ .‬در صورتیکه ارتفاع عرض دروازه زیاد تر‬ ‫از ‪ 3‬متر باشد پله های آن در کرکاس فوالدی محکم میگردد‪ .‬پله های دروازه را توسط دو جوره چپراس‬ ‫در چوکات عمومی( قبأل ً نصب شده در دهانه ) اویزان مینمایند‪.‬‬

‫‪42‬‬

‫‪ :2-4‬مسایل مربوط به فزیک ساختمان تعمیرات صنعتی‬ ‫در این بخش بعضی از عوامل مهم که در تعمیرات صنعتی بکار و مورد بحث زیاد قرار میگیرد توضیح‬ ‫گردیده است‪.‬‬ ‫تخنیک حرارتی ساختمان مسایل اساسی ذیل را مورد مطالعه قرار میدهد‪:‬‬ ‫‪ ‬عملیه انتقال حرارت در عناصر احاطوی‬ ‫‪ ‬قابلیت نفوس هوا در عناصر احاطوی‬ ‫‪ ‬وضع رطوبتی عناصر احاطوی‬

‫‪43‬‬

‫‪ 3‬نوع تبادله حرارت را از هم میتوان تفریق نمود‪:‬‬ ‫‪ .1‬قابلیت هدایت (‪) Conduction‬‬ ‫‪ .0‬بخش یا انتشار حرارت (‪)Convection‬‬ ‫‪ .3‬تشعشع حرارت (‪)Radiation‬‬ ‫واحد قیاسی ضریب انتقال حرارتی ‪ K‬مساوی به ‪ Kcal‬بر‬ ‫ذیل بدست میاید‪.‬‬

‫میباشد‪ .‬این واحد طبق معادله‬

‫دریافت انتقال حرارت برای عناصر احاطوی یکقشره و یا چندین قشره متشکل از ‪ 3‬مرحله تسلسلی ذیل‬ ‫می باشد‪.‬‬ ‫‪ .1‬اخذ حرارت‬ ‫‪ .0‬نفوذ حرارت‬ ‫‪ .3‬دفع حرارت‬

‫کمیت معکوس ضریب انتقال حرارت ‪ 1/k‬را به نام مقاومت انتقال حرارت یاد نموده و به حرف ‪ R‬صفر‬ ‫نشان می دهند‪.‬‬ ‫جریان حرارتی در هر یک از مراحل فوق با مقاومت حرارتی معیین مواجه می گردد‪.‬‬

‫‪44‬‬

‫اولین مقاومت حرارتی که جریان حرارت را در صورت انتقال آن از هوا خارجی به سطح داخلی مانع‬ ‫می شود به نام مقاومت اخذ حرارت یاد شده و به حرف ‪ Rβ‬نشان داده می شود‪ .‬کمیت معکوس مقاومت‬ ‫اخذ حرارت (‪ )Rβ‬را به نام ضریب حرارت یاد شده و به ‪ αβ‬نشان داده میشود‪.‬‬ ‫دومین مقاومت حرارتی نفوذ حرارتی را در ضخامت دیوار نظر به قشر های مد نظر گرفته شده نشان‬ ‫میدهد‪.‬‬ ‫=‪R‬‬

‫‪ λ‬ضریب قابلیت هدایت حرارت ماده ساختمانی عنصر‬ ‫‪ δ‬ضخامت عنصر احاطوی به ‪m‬‬ ‫در مرحله اخیر دفع حرارت از سطح داخلی به هوا خارجی به آن مواجه می شود به نام مقاومت دفع‬ ‫حرارت یاد می شود‪RH .‬‬ ‫کمیت معکوس مقاومت دفع حرارت ‪ RH‬را به نام ضریب دفع حرارت یاد می نمایند و به ‪ αH‬نشان‬ ‫داده می شود‪.‬‬ ‫ضرایب نظر به جداول مربوطه اخذ میگردد‪.‬‬ ‫به منظور تنزیل وزن تعمیرات بهتر است برای عناصر احاطوی مواد ساختمانی استعمال گردند که‬ ‫ضریب قابلیت هدایت حرارت آنها کوچک باشد‪ ،‬معموال ً مواد مذکور از نگاه وزن حجمی سبک می‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫به طور نمونه یک دیوار و سقف تعمیر صنعتی محاسبه گردیده است‪.‬‬ ‫دیوار تعمیر صنعتی ‪:‬‬ ‫ضریب هدایت حرارتی آهنکانکریت ‪λ= 1.45 Kcal/ m.h.c‬‬ ‫ضریب هدایت حرارتی مصالح چونه و ریگ ‪λ= 0.4 Kcal/ m.h.c‬‬ ‫ضریب دفع حرارتی‬

‫‪αH=20‬‬

‫ضریب اخذ حرارتی‬

‫‪αβ=7.5‬‬

‫درجه حرارت هوا داخل ‪tβ=18 C‬‬ ‫درجه حرارت هوا خارجی ‪tH= -18 C‬‬ ‫‪45‬‬

‫‪Rβ= 0.133‬‬ ‫‪RH= 0.05‬‬ ‫‪ Rk‬دارای دو قشر میباشد‪.‬‬ ‫‪R0= 0.133 + 0.18m/1.45 + 0.02m/0.4 + 0.05 = 0.357‬‬ ‫‪Tβ= 18-36/0.357×0.133= 4C‬‬ ‫‪T2=18-100.84×(0.133+0.124)= -7.9 C‬‬ ‫‪TH=18-100.84× (0.133+0.124+0.05) = -12.7C‬‬ ‫پس قیمت های تقسیمات حرارت به روی اقشار جداگانه دارای درجات متفاوت میباشد‪ .‬یعنی درجه‬ ‫حرارت داخل شاپ تولیدی ‪ 11‬سانتی گراد‪ ،‬روی سطح دیوار داخلی شاپ تولیدی به ‪ 4‬سانتی گراد‬ ‫تنزیل نموده‪ ،‬در آهنکانکریت به ‪ -9.7‬سانتی گراد تنزیل نموده است و بالخره در مصالح چونه و ریگ‬ ‫به ‪ -10.9‬تنزیل نموده است‪.‬‬ ‫پس ضایعات حرارتی ‪ 2.3‬سانتی گراد میباشد‪.‬‬

‫‪46‬‬

‫در صورت سنجش تقسیمات حرارت در عنصر احاطوی زیاد قشره این مسئله به طریقه گرافیکی ساده‬ ‫تر حل میگردد‪.‬‬ ‫سقف تعمیرصنعتی ‪:‬‬

‫قسمیکه در تصویر مشاهده میشود عایق حرارت نامعلوم میباشد‪ .‬برای دریافت آن مراحل ذیل را طی‬ ‫مینمایم ‪:‬‬ ‫‪λ=1.33 Kcal/ m.h.c‬‬

‫ضریب تخته آهن کانکریتی‬

‫‪λ=0.1 Kcal/ m.h.c‬‬

‫قشر هموار کننده سمنتی‬

‫‪λ=0.12 Kcal/ m.h.c‬‬

‫عایق بخار‬

‫‪λ=0.32 Kcal/ m.h.c‬‬

‫عایق حرارت‬

‫‪λ=2.1 Kcal/ m.h.c‬‬

‫قشر هموار کننده سمنتی‬

‫‪λ=2.12 Kcal/ m.h.c‬‬

‫قشر عایق رطوبت‬

‫‪λ=1.9 Kcal/ m.h.c‬‬

‫قشر دفاعی‬

‫‪R0= Rβ+Rk+RH‬‬ ‫‪47‬‬

‫‪Rβ= 0.133‬‬ ‫‪RH= 0.05‬‬ ‫‪R0=1.1‬‬ ‫=‪RK= R1+R2+R3+R4+R5+R6+R7‬‬ ‫=‪0.1/1.33+0.01/0.8+0.01/0.15+δ4/0.35+0.02/0.8+0.01/0.15+0.02/1.7‬‬ ‫=‪1.1 =0.075+0.0125+0.066+δ4/0.35+0.025+0.066+0.0117‬‬ ‫‪1.1=0.133+0.256+δ4/0.35+0.05‬‬ ‫‪1.1=0.439+δ4/0.35‬‬ ‫‪1.1-0.439= δ4/0.35‬‬ ‫‪δ4=0.661×0.35=0.23 m‬‬

‫قسمیکه معلوم میشود ضخامت عایق حرارت ‪ 03‬سانتی متر دریافت گردیده است‪.‬‬

‫‪48‬‬

‫در صورت پروژه گذاری عناصر احاطوی خارجی تعمیرات که در ممالک دارای اقلیم گرم اعمار می‬ ‫گردند باید سنجش تخنیک حرارتی عناصر مذکور به منظور محافظه محوطه از گرم شدن صورت گیرد‪.‬‬ ‫علت گرم شدن زیاد از حد تعمیرات صنعتی عبارت از عملیات بلند هوا خارجی‪ ،‬شعاع افتاب و عملیات‬ ‫تولید داخل ساحه تولیدی فابریکه میباشد‪.‬‬ ‫انرژی اشعه افتاب که توسط سطح تحت شعاع متحمل می گردد به نام تشعشع یاد میگردد‪ .‬در تخنیک‬ ‫حرارتی ساختمانی شدد تشعشع افتاب توسط مقدار حرارت که به ‪ Kcal‬اندازه می شود‪ .‬این مقدار در‬ ‫یک متر مربع در مدت یک ساعت وارد میشود‪ ،‬محاسبه میگردد‪.‬‬ ‫اکوستیک تعمیرات صنعتی‬ ‫تأمین و ایجاد شرایط نورمال کار‪ ،‬زندگی و استراحت برای انسانها عبارت از وظیفه مهم‬ ‫اجتماعی است که در برابر علم و تخنیک هر جامعه متمدن قرار دارد‪ .‬عملی نمودن این وظایف مربوط‬ ‫به حل بسیاری مسایل علمی در رشته های روانشناسی و حفظ الصحوی‪ ،‬تنظیم کارهای علمی و‬ ‫تکنالوژیکی وظیفوی‪ ،‬مهندسی و ساختمانی میباشد‪.‬‬ ‫رژیم اکوستیکی محیط توسط حس صوتی و یا سطح سروصداهای مزاحمت کننده ایکه در اماکن و خارج‬ ‫از آن بوجود می آید مشخص میگردد‪.‬‬ ‫دوکتوران طب وقایوی سروصدا را یک عامل مضر حفظ الصحوی محسوب مینمایند‪ .‬طوریکه سروصدا‬ ‫باالی ارگانیزم های بدن انسان و روان انسان تاثیر فلج کننده را بار آورده‪ ،‬امراض قلبی و شریانی را‬ ‫بوجود میاورد‪ .‬سیستم عصبی را تخریب مینماید‪ ،‬همچنان قابلیت کار را در انسانها به اندازه ‪% 21-25‬‬ ‫پائین میآورد‪.‬‬ ‫انتشار صوت در تعمیرات صنعتی به ‪ 3‬دسته تقسیم میشود ‪:‬‬ ‫‪ .2‬صوت مستقیم‬ ‫‪ .1‬صوت انعکاس یافته‬ ‫‪ .3‬صوت عبور کننده‬ ‫ضریب جذب صوت تابع مواد ساختمانی‪ ،‬فریکوینسی امواج صوتی و زاویه وارده امواج در باالی سطح‬ ‫میباشد‪ .‬تمام مواد ساختمانی مطابق یک درجه معیین کم و بیش صوت را جذب مینماید‪ .‬در صورت وارد‬ ‫شدن امواج صوتی در سطح مواد‪ ،‬هوا در داخل منفذ های مواد به اهتزاز آمده و انرژی صوتی به انرژی‬ ‫حرارتی تبدیل میشود‪ .‬یعنی ضایع شدن انرژی صوتی بعمل می آید‪ .‬لذا جذب صوت عبارت از تبدیل‬ ‫شدن انرژی میخانیکی صوتی به انرژی حرارتی میباشد‪.‬‬ ‫‪49‬‬

‫مواد ساختمانی معمولی دارای کمیت کوچک ضریب جذب صوت می باشند‪.‬‬ ‫بطور مثال در فریکونسی ‪ f=500 Hz‬کمیت ‪ α‬برای کانکریت ‪ 1.12‬میباشد‪ .‬یعنی تنها ‪ 2%‬انرژی‬ ‫صوتی جذب شده و ‪ 11%‬آن انعکاس می یابد‪.‬‬ ‫برای دیوار های پالستر کاری شده در فریکونسی ‪ f=500 Hz‬کمیت ‪ 1.11 α‬و برای فرش پارکیتی‬ ‫‪ α= 1.16‬است‪ .‬مواد مخصوص جذب نمودن صوت دارای ضریب جذب صوتی به اندازه ‪ 21-25‬مرتبه‬ ‫بیشتر از ضریب ضریب جذب صوتی برای مواد معمولی ساختمانی میباشد‪ ،‬اما قیمت مصارف آن بیشتر‬ ‫میگردد‪.‬‬

‫انعکاس صوت مشابه قانون انعکاس نور از سطح آئینه صورت میگیرد ‪:‬‬ ‫‪ ‬زاویه وارده اشعه صوتی مساوی به زاویه منعکسه میباشد‪.‬‬ ‫‪ ‬اشعه وارده و منعکسه در یک مستوی قرار داشته و عمود بر سطح انعکاس میباشد‪.‬‬ ‫تعمیرات صنعتی را به کمک تدابیر مهندسی ‪ ،‬پالنگذاری ‪ ،‬ساختمانی و تکنالوژیکی از سروصدا‬ ‫حفاظت نموده میتوانیم‪.‬‬ ‫‪50‬‬

‫مربع‬ ‫معموال ً شدت صوت را برحسب واحد فشار صوتی و یا برحسب واب بر سانتی متر‬ ‫تعیین می نمایند‪ .‬از آنجایکه استفاده ازین واحدها مشکل بوده بنأ ً برای سهولت کار در عمل از واحد‬ ‫دیسی بل (‪ )Decibel‬استفاده می نمایند‪.‬‬ ‫بر اساس مطالعات انجام شده‪ ،‬اصواتیکه شدت آنها بین ‪ dB 55-35‬است تقریبا ً صداهای طبیعی بوده و‬ ‫انسان از شنیدن آنها ناراحت نشده و به نظر صدای عادی و معمولی می آید‪ .‬حد قابل تحمل سروصدا در‬ ‫کار های فکری ‪ 65‬دیسی بل و در کار های غیر فکری ‪ 85‬دیسی بل است‪.‬‬ ‫شهر ها از لحاظ درجه به وجود آمدن سروصدا به چهار زون تقسیم میگردد‪.‬‬ ‫‪ .2‬زون های صنعتی ‪ :‬بسیار پرسرو صدا میباشد که دارای مقدار فشار صوتی تا )‪80 dB (decibel‬‬ ‫استند‪ .‬در این زونها موسسات تولیدی و جاده های دارای ترافیک بسیار زیاد شامل میگردد‪.‬‬ ‫‪ .1‬مراکز اجتماعی و تجارتی شهر ‪ :‬این زون ها دارای مقدار فشار صوتی تا ‪ 70 dB‬استند‪.‬‬ ‫‪ .3‬زون تعمیرات مسکونی‪ :‬دارای مقدار فشار صوتی تا ‪ 60 dB‬میباشد‬ ‫‪ .4‬زون های آرام ‪ :‬عبارت از تعمیرات مانند شفاخانه ها‪ ،‬کتابخانه ها و کودکستانها میباشد‪ .‬در این‬ ‫زون ها فشار صوتی با ‪ 50 dB‬میرسد‪.‬‬

‫‪51‬‬

‫مراحل سنجش فشار صوتی‪:‬‬ ‫‪ ‬نظر به گراف و جداول‬ ‫‪ ‬با در نظر داشت مدت تکرار صوت توصیه شده‬ ‫‪ ‬دریافت ظریب متوسط جذب صوت‬ ‫‪ ‬مساحت های معادل جذب صوتی عمومی نهائی برای فریکونسی های مختلف‬ ‫اثرات منفی سروصدا روی کارگران‬ ‫‪ ‬اثرات فیزیولوژیکی‬ ‫‪ ‬عوارض روانی – عصبی صدا‬ ‫‪ ‬داخل در ارتباطات‬ ‫برای حفاظت کارگران در محالت پر سروصدا الزم است قبل از شروع به کار از کارگران آزمایش های‬ ‫قدرت شنوائی بعمل آید‪ .‬و این آزمایش ها وقتا ً فوقتا ً صورت گیرد‪.‬‬ ‫برای کاهش و کنترول صدا در موسسات تولیدی طرح ها و طریقه های از قدیم بکار رفته است که انها‬ ‫عبارت اند از‪:‬‬ ‫‪ .2‬تعویض وسایل کار‬ ‫‪ .1‬استفاده از ماشین های بدون سرو صدا‬ ‫‪ .3‬روغن کار ماشین ها‬ ‫‪ .4‬تعویض وسایل کار‪ ،‬استفاده از ماشین های بدون سروصدا‬ ‫‪ .5‬روغن کار ماشین ها و تعویض قطعات کهنه و فرسوده آن‬ ‫‪ .1‬استفاده از قطعات رابری و پالستیکی بجای قطعات فلزی در صورت امکان‬ ‫بطور عموم کنترول صداهای مزاحم بدون در نظر داشت محاسبه آن بر دو طریقه ذیل صورت می گیرد‬ ‫‪ ‬جذب صدا‬ ‫‪ ‬عایق کردن صدا‬ ‫‪52‬‬

‫‪ :3-4‬مسایل تأمین حرارت‪ ،‬تهویه‪ ،‬تأمین آب و کانالیزیشن تعمیرات صنعتی‪:‬‬ ‫انتقال حرارت بطور کلی دو شکل دارد ‪:‬‬ ‫‪ ‬جریان حرارت یکنواخت‬ ‫‪ ‬جریان حرارت غیر یکنواخت‬ ‫چون سیستم فابریکه مطروحه به سیستم بخار ارتباط دارد پس الزم دیده میشود تا یک اندازه در باره‬ ‫سیستم مرکز گرمی معلومات داده شود‪.‬‬ ‫اساس کار سیستم مرکز گرمی بر این است که حرارت از یک منبع انرژی به قسمت های مختلف‬ ‫ساختمان انتقال می یابد‪ .‬برای انتقال حرارت وجود سیال رابط یا واسطۀ چون آب‪ ،‬بخار‪ ،‬هوا و روغنیات‬ ‫الزم است که ناقل حرارت بین منبع انژری و دستگاه های گرم کننده باشد‪.‬‬ ‫سیال با دریافت حرارت از منبع انرژی حرارتش باال میرود‪ ،‬و در تبادل کننده ها (‪ )Radiator‬گرمای‬ ‫خود را بمحل تولیدی ساحه فابریکه داده و سرد میشود‪ .‬و مجددا ً برای کسب حرارت به منبع بر میگردد‪.‬‬ ‫قابل ذکر است که حرارت که در منبع تولید میشود دارای حرارت ‪ 11‬درجه سانتی گراد میباشد و باید تا‬ ‫محل کست های بخار و حوض بخار به ‪ 61‬درجه سانتی گراد برسد نه کمتر از آن‪ .‬سیستم متداول برای‬ ‫بخار عبارت از سیستم رفت و برگشت میباشد‪.‬‬ ‫سیستم های مختلف مرکز گرمی ها عبارت اند از ‪:‬‬ ‫مرکز گرمی با آب گرم و آب داغ ‪ ،‬مرکز گرمی با بخار ‪ ،‬تهویه گرم و مرکز گرمی تشعشعی‪.‬‬ ‫تهویه تعمیر صنعتی‬ ‫کلمه تهویه یا( ‪ ) ventilation‬از کلمه التین ‪ Ventus‬که به معنی جریان هوا میباشد گرفته شده است‪.‬‬ ‫جریان هوا از گرمی خط استوا و سردی قطبین به وجود میاید‪.‬‬

‫‪53‬‬

‫برای تهویه تعمیرصنعتی جریان های بادی مد نظر گرفته شده است‪ .‬قسمیکه شکل تعمیر شکل ‪ U‬مانند‬ ‫میباشد‪ .‬و تعمیر اداری در انتهای تعمیر صنعتی موقعیت دارد‪ ،‬وزش آن در شکل نشان داده شده است‪.‬‬

‫قسمیکه در شکل معلوم میشود در تعمیراداری در موقعیت غربی تعمیر تمام کلکین ها به شکل انسان قد‬ ‫مد نظر گرفته شده تا وزش کم به سرعت زیاد تر در اماکن داخل گردد‪.‬‬

‫‪54‬‬

‫سیستم فاضالب تعمیر صنعتی با توجه به عملیات آن و میزان مواد مضر دفع شده از آن مورد مطالعه‬ ‫قرار میگیرد‪.‬‬ ‫در قسمت آب های قابل استفاده قسمیکه قبال ً تذکر به عمل آمده در سه مورد مورد استفاده قرار میگیرد‪:‬‬ ‫‪ .2‬آب های نوشیدنی و شستشو برای کارمندان‬ ‫‪ .1‬آب برای عملیات کارخانه ای‬ ‫‪ .3‬آب برای سرد سازی و آتش نشانی‬ ‫قابل ذکر است اینکه آب های استفاده شده درحدود ‪ 31111-25111‬لیتر دریک سال برای هر انسان‬ ‫تخمین گردیده است‪.‬‬ ‫‪ :4-4‬تأمین انرژی تنویر خارجی و داخلی ساختمان‬ ‫بدون شک مهمترین حس ما بینایی است‪ ،‬و به ایی دلیل مهندسی روشنایی اهمیت حیاتی دارد‪.‬‬ ‫روشنایی رضایت بخش و مناسب در تعمیر صنعتی دارای خصوصیات ذیل میباشد ‪:‬‬ ‫‪ ‬منظم بودن و معادل بودن تنویر بصورت مساویانه‬ ‫‪ ‬تامین روشنی الزمه در سطوح کاری‬ ‫‪ ‬از بین بردن اشعه مستقیم یا انعکاس یافته نور ایکه چشم کارگران را خیره میسازد‪.‬‬ ‫‪ ‬تأمین شدت روشنی الزمه در فضای محیط نظر به سویه کافی روشنایی وتابش‬ ‫برای تعیین کمیت روشنایی طبیعی در بین اطاقها از کمیت نسبتی بنام ضریب روشنایی طبیعی استفاده‬ ‫می شود‪ .‬که این ضریب را به ‪ K.E.0‬نشان میدهند‪.‬‬ ‫در مرحله طرحریزی مهندسی باید بصورت تقریبی مساحت الزمه دهانه های نوری تعمیرات مورد نظر‬ ‫را باید تعیین نمود‪ .‬زیرا در نتیجه محاسبه دقیق ضریب روشنایی طبیعی سیمای ظاهری تعمیر میتواند‬ ‫بسیار زیاد تغییر نماید‪.‬‬ ‫روشنایی طبیعی تعمیرات صنعتی و مدنی در هر وقت معیین با در نظر داشت خصوصیات پروسه‬ ‫وظیفوی که در تعمیرات اجرا میگردد‪ ،‬ناحیه ساختمانی و خصوصیات حجمی پالنی تعمیرات بوده که‬ ‫میتواند به تربیب ذیل طرحریزی گردد‪:‬‬ ‫‪ ‬سیستم های روشنایی جانبی‬ ‫‪55‬‬

‫‪ ‬سیستم روشنایی فوقانی‬ ‫‪ ‬سیستم های روشنای یکجایی‬ ‫‪ ‬سیستم های مختلط‬ ‫در تعمیر صنعتی مطروحه از سیستم روشنای یکجایی استفاده به عمل آمده است‪ ،‬زیرا وایه های این‬ ‫تعمیر ‪ 14‬متر میباشد و در ساحه وسطی شاپ تولیدی نور طبیعی کافی از سیستم های روشنایی جانبی‬ ‫نمی رسد‪.‬‬ ‫خصوصیات دهانه های نوری از لحاظ شکل آنها قرار ذیل توضیح میگردد‪:‬‬ ‫‪ .2‬هرگاه اماکن توسط کلکین های کم عرض و مرتفع باشد‪ ،‬تقسیمات روشنایی مناسب در آنها تأمین‬ ‫نمی گردد‪.‬‬ ‫‪ .1‬کلکین های مربعی روشنایی اماکن را بصورت نامساوی متوسط تأمین مینماید‪.‬‬ ‫‪ .3‬کلکین های مستطیلی و فیته یی روشنایی را بصورت نورمال و مساویانه در اماکن تقسیم مینماید‪.‬‬ ‫نظر به نورم های روشنایی طبیعی تعمیرات صنعتی و تولیدی‪ ،‬شعبات فابریکات صنایع ساختمانی کمیت‬ ‫ضریب روشنایی طبیعی به فیصد برای سیستم روشنایی جانبی ‪ %2‬و برای سیستم روشنایی فوقانی و‬ ‫مختلط ‪ %3‬که کوچکترین اندازه اشیای مختلف از ‪ 2‬الی ‪ 5‬ملی متر و در کتگوری ‪ 4‬و دارای دقت‬ ‫متوسط میباشد‪.‬‬

‫زاویه تابش آفتاب در اوسط بهار‪ ،‬تابستان و زمستان نشان داده شده است‪.‬‬

‫‪56‬‬

‫فصل پنجم‬ ‫وسایل تزئین مهندسی – هنری تعمیر صنعتی‬

‫طرح ریزی بنا های صنعتی نشان میدهد‪ ،‬که تعمیرات صنعتی دارای یک سلسله خصوصیات مخصوص‬ ‫به خود بوده و از دیگر ساحات هنر مهندسی تفکیک میشوند‪ ،‬انکشاف بیشتر انواع صنعت انرژی برق‪،‬‬ ‫صنعت کیمیا‪ ،‬صنایع حفیفه و مواد غذای‪ ،‬صنعت الکترونیکی ساختمان ماشین وغیره پروسه های‬ ‫تکنالوژیکی موجودیت سروصدا و محافظه از مواد مضره‪ ،‬موجودیت ترانسپورت مخصوص در‬ ‫کارخانه ( کرن سقفی ) ارتباط وسایل انجنیری‪ ،‬موجودیت تعمیرات مختلفه صنعتی از نگاه مساحت و‬ ‫ساختمان‪ ،‬همچنان حجم فضا داخلی آن باعث تنوع گردیده‪ ،‬که مسئله عمده و اساسی قسمت طرحریزی‬ ‫تعمیرات صنعتی‪ ،‬به وجود آوردن شرایط خوب کار برای کارگران است‪ .‬راه این مسایل عبارت اند از‬ ‫محاسبه تولید وسایل صنعتی توسط انسانها در محل کار‪ ،‬و به وجود آوردن شرایط مناسب فضأ داخلی‬ ‫یعنی داخل اماکن تولیدی میباشد‪ .‬خصوصیات فضأ داخلی اماکن تولیدی عبارت از آن فکتور های مهم‬ ‫متشکله که در موقع طرح ریزی اهمیت وظیفوی اماکن و ضروریات یا متقضیات تکنالوژیکی تولید در‬ ‫نظر گرفته میشود‪ .‬عوامل که باالی شکل تعمیرات‪ ،‬سازماندهی فضأ آن تأثیر دارد قرار ذیل است‪:‬‬ ‫‪ ‬خصوصیات وسایل تکنالوژیکی و اندازه های آن‬ ‫‪ ‬ساختمان‬ ‫‪ ‬خصوصیات وظیفوی‬ ‫‪ ‬ارتباط در پروسه های تکنالوژیکی‬ ‫‪ ‬موجودیت و نوع فضأ داخلی‬ ‫‪ ‬مقتضیات تکنالوژیکی در محیط تولیدی میباشد‬ ‫ما در این جا بصورت مشرح رول این فکتور ها را باالی شکل تعمیر و ماشین های آن مثال ً فابریکه‬ ‫خانه سازی را از نظر میگذرانیم ‪ :‬ماشین های تولیدی قسمت های اساسی تولید جالی های دیوار های‬ ‫داخلی و خارجی را تشکیل داده است‪ .‬نظر به مقتضیات تکنالوژیکی تمام ماشین های فوق باید در‬ ‫قطارقرار داشته باشد‪ .‬که نظر به این ضروریات تناسب اماکن‪ ،‬طوالنی شدن صالون‪ ،‬و وسعت ابعاد به‬ ‫تعداد ماشین ها و ارتفاع آن تعیین میگردد‪ .‬ارتفاع صالون همچنان نظر به بزرگی کرن متحرک در امتداد‬ ‫صالون و گادر تحت کرن تعیین میشود‪ .‬موجودیت کرن برای باال کردن دیوار های سنگین و ماشین آالت‬ ‫در موقع ترمیم ضرور است‪ .‬موجودیت کرن باالی شیما ساختمان تعمیر و خصوصیات فضأ داخلی آن‬ ‫که فاقد برامدگی ها باشد تأثیر دارد‪ .‬تعداد گارگران در شاپ آنقدر زیاد نبوده و موجودیت تعداد محدود‬ ‫‪57‬‬

‫برای نظارت ماشین ها ضرور است‪ .‬ماشین باعث به وجود آوردن سروصدا مواد مضره و حرارت‬ ‫میگردد‪ .‬که بدین ترتیب به خاطر ایجاد فضأ مستریح و تأمین آن برای کار اعمار تعمیرات مغلق باالی‬ ‫حل فضای داخلی آن تاثیر دارد‪.‬‬ ‫برای تنویر این تعمیرات معموال ً از روشنی طبیعی روشندانها و در موقع شب از چراغها نصب شده در‬ ‫سقف استفاده به عمل میاید‪ .‬برای تسخین این نوع تعمیرات در موقع کار وسایل گرم کننده فرعی‬ ‫ضرورت نبوده زیرا کار ماشین ها باعث بروز مقدار حرارت میگردد‪ .‬حجم زیاد تر فضا تولیدی تأمین‬ ‫کننده هوا مناسب بدون در نظر گرفتن وسایل مخصوص تهویه هوا در داخل فضا تولیدی میباشد‪.‬‬ ‫بدین ترتیب ما میبنیم که مقتضیات تکنالوژیکی و متقضیات برای سازماندهی شرایط مسترح محیط به‬ ‫صورت مشترک باعث تشکل فضا داخلی تولیدی‪ ،‬ماشین و اندازه های دقیق ساحه تولیدی و اندازه های‬ ‫وسایل اساسی و کمکی و حتی حل ساختمانی میگردد‪.‬‬ ‫بخاطر تشکل فکتور های وظیفوی و خصوصیات آن در تعمیرات صنعتی باید معلومات بصری وجود‬ ‫داشته باشد‪ .‬در تعمیرات صنعتی فضای وسیع شاپ ها و تکنالوژیکی مختلف آن فعالیت انواع مختلف‬ ‫ماشین ها حرکت وسایل ترانسپورتی با توقف آن خطرات را باالی انسان بار خواهد آورد‪ .‬به همین خاطر‬ ‫الزم است تا جهت حرکت انسان در داخل شاپ تولیدی تعیین گردیده و در باره خصوصیات و تکنالوژی‬ ‫پروسه ها و خطرات آن برایش توضیحات داده شود‪ .‬این مسایل در تعمیرات صنعتی بکمک معلومات‬ ‫توسط سیستم بصری حل گردیده و به اساس زگنال با زنگ خطر و چراغ رنگه تأمین میگردد‪.‬انتخاب‬ ‫رنگ مناسب باعث ازدیاد قدرت کارگران و افزایش حجم تولید می گردد‪ .‬در تعمیرات صنعتی عالیم‬ ‫هشدار دهنده اضطرارا ً باید در معرض دید قرار گیرد و واضح باشد‪ ،‬این عالمت ها از لحاظ دید و‬ ‫رنگ باید کامأل ً شاخص از محیط اطرافش باشد و قرار گیرد‪ ،‬و نیز حد اکثر درخشندگی را هم داشته‬ ‫باشند‪ .‬عمأل ً برای سطوح عمودی مانند بام ‪ ،‬چت‪ ،‬دیوارها‪ ،‬ستونهای ساختمانی و فرم ها از رنگهای‬ ‫مانند خاکستری یا سیاه و یا سفید استفاده می شود‪ ،‬تا رنگهای جلب توجه کننده بخوبی از آنها متمایز‬ ‫باشد‪ .‬چت ویا سقف ساحه تولید تعمیر صنعتی معموأل ً بزرگترین سطحی است که از کف ساحه تولیدی‬ ‫دیده می شود‪ ،‬و با رنگ زرد می توان یک محیط آفتابی و گرم ایجاد نمود‪ ،‬و نقاشی کرد‪ .‬پنجره های‬ ‫فرم را با سفید می توان نقاشی نمود‪ .‬در سطوح سقف و دیوار ها گاهی از قرمز استفاده می شود تا نوعی‬ ‫احساس گرمی و شعف و مسرت نمایند‪ .‬همچنان رنگ قرمز برای قسمت های توزیع مواد و سایل‬ ‫بارگیری قابل قبول می باشد‪ .‬قرمز موثرترین رنگی است که برای ضروری ترین عالیم خطر مانند‬ ‫برق‪ ،‬ترانسفارفر‪ ،‬پایه ها وغیره مورد استفاده می باشد‪ .‬اگر تمام دیوار ها یک رنگ و یکنواخت باشد‬ ‫تولید افسردگی و خستگی می نماید‪.‬‬ ‫استعمال و مفهوم رنگ باالی ماشین ها ضروری بوده و قرار ذیل است ‪:‬‬ ‫رنگ سرخ‪:‬‬ ‫عالمه خطر با توقف بوده بدین معنی که توقف ماشین ضروری بوده و باالی انسان خطرات جانی دارد‬ ‫‪58‬‬

‫رنگ زرد‪:‬‬ ‫به معنی توجه بوده و باالی وسایط که امکانات خطر را بار آورد‪ ،‬گذاشته میشود‪ .‬اما چون در نما تعمیر‬ ‫صنعتی رنگ زرد استفاده شده و یک رختی به وجود نیاید‪ .‬به عوض آن یک رنگ روشن دیگر استفاده‬ ‫میگردد‪.‬‬ ‫رنگ سبز‪:‬‬ ‫عالمه باز بودن راه و اجازه دادن است‪.‬‬ ‫رنگ آبی ‪:‬‬ ‫عالمه معلومات است‪ ،‬در کارخانجات صنعتی نشان دهنده ظرفیت و گنجایش مواد نفتی‪ ،‬مایع در صنعت‬ ‫استخراج نفت میباشد‪ .‬مثال ً نفت با رنگ سرخ‪ ،‬آب با رنگ سبز‪ ،‬هوا با رنگ آبی‪ ،‬مایعات جوشان با‬ ‫رنگ نصواری وغیره‪ ،‬همچنان شکل‪ ،‬اندازه و رنگ عالمات شرطی ستندرد در سمبول ها میباشد‪ .‬مثال ً‬ ‫عالمه دایروی به معنی منع است‪ ،‬مثلث زرد با نشانه سیاه عالمه اخطاریه یا توجه است‪ .‬عالمات شرطی‬ ‫در همه جا و در همه انواع کارخانه جات یک نوع بوده و قابل فهم میباشد‪ .‬به همین خاطر همه جا‬ ‫عالمات شرطی به شکل ستندرد بین المللی‪ ،‬خصوصا ً عالمات روی سرک قبول گردیده است‪.‬‬ ‫فراموش نباید کرد‪ ،‬آن وسایل را که بکمک آن مهندسین مسایل کمپوزیشن طرحریزی انتریر را حل‬ ‫مینماید عبارت اند از ‪:‬‬ ‫‪ ‬فضأ داخلی تعمیرات‪ ،‬اماکن و مساحت‪ ،‬شکل و تناسبات آن‬ ‫‪ ‬موبل و فرش کردن اماکن‬ ‫‪ ‬تنویر و حل روشنی‬ ‫‪ ‬مواد و عناصر مختلف‬ ‫‪ ‬عناصر دیکوریشنی هنر کندنکاری‪ ،‬حکاکی‪ ،‬سرسبزی‬ ‫انواع کمپوزیشن و نمایان ساختن حجم فضائی اجسام (شکل تعمیر صنعتی در فضا) ‪:‬‬ ‫نظر به عالیم و موقعیت اجسام در فضا ‪ 3‬نوع کمپوزیشن از هم متمایز اند ‪:‬‬ ‫‪ .2‬کمپوزیشن فرانتال یا دید مقابل‬ ‫‪ .1‬کمپوزیشن حجمی‬ ‫‪ .3‬کمپوزیشن عمق فضائی یا محوری‬ ‫‪59‬‬

‫سه شکل اساسی کمپوزیشن فوق الذکر نظر به دید و موقعیت بیننده به ‪ 3‬شکل ذیل تقسیم بندی شده می‬ ‫توانند‪:‬‬ ‫‪ )a‬کمپوزیشن نظر به موقعیت استاتیکی یا ساکن بیننده‬ ‫‪ )b‬کمپوزیشن نظر به حرکت بیننده به اطراف یا ماحول ابجکت‬ ‫‪ )c‬کمپوزیشن نظر به حرکت بیننده در جهت عمق فضا‬ ‫تمام اشکال کمپوزیشن فوق الذکر دارای مشخصات و عالیم مشترک بوده و بر عالوه هر کدام آنها از‬ ‫خود خصوصیات مشخص و معیین را نیز دارا می باشد‪ ،‬که نظر به حالت و موقعیت یکی از دیگری‬ ‫تغییر می نماید‪.‬‬ ‫‪ -2‬کمپوزیشن فرنتال یا دید مقابل ‪ :‬کمپوزیشن را گویند که در مقابل یا در مستوی مقابل دید قرار‬ ‫داشته دو بعد اجسام متشکله این کمپوزیشن کوچکتر از بعد سومی باشد‪ .‬در تعمیر صنعتی (که دو‬ ‫قسمت عقب برامدگی دارد) یک بعد آن با دو بعد دیگر تفاوت زیاد دارد‪ ،‬بنأ ً مشخصات خطی‬ ‫به وجود آمده است‪ ،‬یعنی طول جسم در یک جهت مفهوم تابعیت را حاصل نموده است‪ ،‬ولی با‬ ‫آن هم خصوصیات کمپوزیشن فرانتال در آن حفظ گردیده است‪ .‬اما تعمیر اصلی در جهت افقی به‬ ‫ارتفاع جسم در جهت عمودی برتری دارد‪ ،‬یعنی عرض و ارتفاع دارای یک تناسب متبائن اند‪،‬‬ ‫ولی با آن هم مشخصات دید فرانتال در آن موجود است‪.‬‬

‫یک بعد از دو‬ ‫بعد دیگر تفاوت‬ ‫دارد‪.‬‬

‫جهت افقی نظر به ارتفاع‬ ‫جسم در جهت عمودی‬ ‫برتری دارد‪.‬‬

‫‪60‬‬

‫اشکال مستطیل‪ ،‬شبه مستطیل برای کمپوزیشن دید فرانتال زیاد تر مساعد میباشد‪.‬‬ ‫شرایط دید فرانتال نظر به مشخصات تقسیم بندی سطح جسم ‪:‬‬ ‫تقسیم بندی عمودی و افقی برای سطح فرانتال تپیک می باشد(تعمیرصنعتی به شکل تقسیم بندی افقی‬ ‫تعیین گردیده است)‪ ،‬ولی تقسیم بندی سطح به صورت مایل امکان دارد که نظر به دید بیننده تغییر شکل‬ ‫به وجود آورد‪ .‬همچنان تقسیم بندی سطح به صورت ریتمیک نیز میتواند تغییر شکل برای بیننده به وجود‬ ‫بیاورد‪.‬‬ ‫شرایط دید فرانتال نظر به موقعیت عناصر جسم ‪:‬‬ ‫اشکال عناصر که در یک سطح هموار و یا با پستی و بلندی بسیار جزئی قرار گرفته است‪ .‬قسمیکه نما‬ ‫مقابل یک پیش برامدگی دارد‪.‬‬ ‫شرایط دید فرانتال مربوط به خاصیت جسم توازن‪ ،‬تناسب و جسم سطح نیز شرایط دید فرنتال را نمایان‬ ‫می سازد‪ .‬برای به وجود آوردن کمپوزیشن مهندسی فرانتال به صورت موثر مراعات نمودن تمام شرایط‬ ‫فوق الذکر تنها کافی نبوده بلکی تعیین موقعیت متقابل و متناسب عناصر کمپوزیشن نظر به مقصد‬ ‫وظیفوی آن نیز مطرح بحث است‪ .‬همچنان در کمپوزیشن مهندسی دید فرانتال تقسیم بندی فضأ با تفکیک‬ ‫نمودن عناصر عمده از عناصر غیر عمده یا تابع نیز امکان پذیر است‪ .‬که عناصر عمده از مقصد‬ ‫وظیفوی و ترکیب عناصر ساختمانی نمایندگی می نماید‪ .‬در اثر تقسیم بندی مساوی سطح اجزا هم تابع به‬ ‫وجود آمده نمی تواند‪ ،‬ولی در صورت تقسیم بندی غیر مساوی عناصر تابع و عناصر عمده به وجود می‬ ‫آیند‪ ،‬که در اینصورت از هم تفکیک شده می توانند‪.‬‬ ‫دید تعمیر صنعتی از نگاه فنکشانالیزم (‪: )Functionalism‬‬ ‫قسمیکه در تعمیر صنعتی مالحظ میگردد‪ ،‬تمام خصوصیات این تعمیر وابسطه به سیستم مودولی میباشد‪.‬‬ ‫سیستم مودولی بعد از جنگ دوم جهانی در جریان مهندسی فنکشنالیزم مورد استفاده زیاد قرار گرفت‪.‬‬ ‫فنکشنالیزم به منظور سازماندهی بهتر و مناسب فضأ داخلی و خارجی تعمیر آغاز یافت‪ .‬مد نظرگرفتن‬ ‫ساخته های وظیفوی در طرح ریزی تعمیرات از خصوصیات کارهای لیکاربوزی (‪ )le Corbusier‬و‬ ‫مهندسین مشهور دیگرمانند والتر گروپیوس (‪ ،) Walter Gropius‬میس واندیروی ( ‪Mies van der‬‬ ‫‪)Rohe‬که فنکشنالیزم را به مشابه جریان مهم مهندسی معاصر مبدل ساخت‪.‬‬ ‫ساده بودن شکل‪ ،‬جستجو متناسب عالقه به مواد و عناصر جدید در کارهای هنری فنکشنالیزم به مالحظه‬ ‫میرسد‪ .‬جریان فونکشنالیزم در انکشاف مهندسی جای خاص دارد‪ .‬طرفداران جریان مذکور سازماندهی‬ ‫وظیفوی را اساس ایجاد یک اثر مهندسی می دانند‪ .‬قبل از جنگ دوم جهانی طرفداران فنکشنالیزم‬ ‫زیبائی تعمیر را رد نمی نماید‪ ،‬ولی بدین باور اند که زیبائی در نتیجه سازماندهی درست وظیفوی استفاده‬ ‫از انواع جدید عناصر به وجود آمده می تواند‪ .‬حتی برخی از طرفداران فنکشنالیزم به این نظر اند که‬ ‫‪61‬‬

‫سازمان دهی مناسب پروسه های وظیفوی خود به خود زیبائی مهندسی را به وجود می آورد‪ .‬ساده بودن‬ ‫و هندسی بودن اشکال‪ ،‬مد نظر گرفتن کلکین های افقی جهت تنویر بهتر و بام های هموار مشخصات‬ ‫فنکشنالیزم را تشکیل می دهد‪.‬‬ ‫فنکشنالیزم در تمام عصر های مهندسی یکسان نبود چنانچه در عرصه مهندسی تعمیرات صنعتی زودتر‬ ‫انکشاف یافت‪ .‬زیرا مد نظر گرفتن خصوصیات پروسه های تولیدی و اقتصادیت در طرح ریزی‬ ‫تعمیرات مذکور در نظر گرفته می شد‪ ،‬که با پرنسیب های جریان مذکور مطابقت داشت‪.‬‬ ‫میس واندیروی)‪ (Mise Van der Rohe‬توجه جدی خود را به استندرد ایزشن و فابریکه ئی نمودن‬ ‫عناصر مهندسی مبذول داشت‪ .‬این موضوع گیری جریان فنکشنالیزم سال های ‪ 2131-2111‬که (وظیفه‬ ‫تعیین کننده شکل است) در سال های بعد از جنگ جهانی دوم تغییر می یابد‪ .‬چنانچه تأثیر بلمقابل شکل‬ ‫باالی وظیفه مطرح می گردد‪ ( ،‬شکل تعیین کننده وظیفه میباشد)‪ .‬به نظر میس واندیروی ممکن نیست با‬ ‫هر تغییر وظیفه‪ ،‬تعمیر دوباره اعمار گردد‪ .‬از همین جاست که مفکوره اعمار ساختمان های عمومی و‬ ‫متحد الشکل با داشتن قابلیت تغییر پذیری بوجود آمد‪.‬‬

‫‪62‬‬

‫فصل ششم‬ ‫تدابیر حفاظت محیط ماحول از تعمیرات صنعتی‬

‫‪ :1-6‬خصوصیات تعمیرصنعتی از نقطه نظر تاثیرش باالی محیط ماحول ‪:‬‬ ‫این موضوع در فصل دوم بخش ‪ 1-1‬بیشتر توضیح گردیده است‪ .‬برای اینکه از تاثیرات تعمیرات‬ ‫صنعتی باالی محیط ماحول آگاه شویم الزم دانسته میشود تا صنف بندی تعمیرات صنعتی را مورد‬ ‫مطالعه قرار بدهیم‪.‬‬ ‫تعمیرات صنعتی نظر به رشته های تولیدی صنفبندی می گردند که مجموعا ً ‪ 25‬رشته بزرگ حساب می‬ ‫شوند‪ .‬رشته های بزرگ تر صنایع به رشته های کوچکتر که اضافه از ‪ 211‬رشته می باشند تقسیم‬ ‫میگردند‪ .‬تعمیرات صنعتی نظر به انتخاب شان به ‪ 4‬گروپ ذیل تقسیم میگردند ‪:‬‬ ‫‪ ‬تعمیرات تولیدی‬ ‫‪ ‬تعمیرات تولیدی نیروئی ( انرژتیک)‬ ‫‪ ‬تعمیرات ترانسپورتی و تحویلخانه ای‬ ‫‪ ‬تعمیرات کمکی (فرعی)‬ ‫تعمیرات صنعتی از لحاظ نوعیت تولید محصوالت انواع و اقسام بسیار زیاد دارد‪ .‬وبا در نظر داشت‬ ‫پیشرفت سریعی علم و تخنیک همه ساله صنایع جدید و جدید تری به وجود می آید‪ .‬این مسئله از‬ ‫انجینران و مهندسین می طلبد که برای هر یک از صنایع مطابق خصوصیات پروسه های تولیدی‬ ‫تعمیرات صنعتی‪ ،‬آنها را طوری طرح ریزی و اعمار نماید که با خواسته های پروسه های تولیدی‬ ‫مطابقت داشته باشد‪ .‬توضیح و تشریح مسائل مربوط تمام تعمیرات صنعتی وقت زیاد را در بر می گیرد‪.‬‬ ‫والزم هم نیست که هریک از تعمیرات صنعتی به صورت جداگانه تشریح گردد‪ .‬قابل یاد آوری است که‬ ‫بین پروسه تولیدی صنایع مختلف النوع یک سلسله شباهت های نزدیک وجود دارد‪ ،‬که میتوان به اساس‬ ‫این شباهت ها تعمیرات صنعتی را به گروپ های ذیل تصنیف نمود‪.‬‬ ‫‪ .2‬موسسات صنعتی استخراج معادن و غنی ساختن مواد استخراج شده‬ ‫‪ .1‬موسسات صنعتی تولید محصوالت فلزی مختلف النوع‬ ‫‪ .3‬موسسات تصنیف نفت و تولید محصوالت کیمیاوی‬ ‫‪ .4‬موسسات ماشین سازی‬ ‫‪63‬‬

‫‪ .5‬موسسات تولید سامان و تجهیزات برقی و الکترونیکی‬ ‫‪ .1‬موسسات کاغذ سازی‪ ،‬احجاری و نجاری وغیره‬ ‫‪ .6‬موسسات صنعتی تولید مواد و عناصر ساختمانی‬ ‫‪ .8‬موسسات صنعتی صنایعی سبک مختلف النوع‬ ‫‪ .1‬موسسات صنایعی سبک مختلف النوع‬ ‫‪.21‬‬

‫تعمیرات تولید انرژی های مختلف النوع‬

‫نظر به تقسیمات )‪ (International Building Code‬تعیمرات صنعتی به دو کتگوری بزرگ تقسیم‬ ‫میشوند ‪:‬‬ ‫‪ .2‬فابریکات گروپ ‪F‬‬ ‫این دسته فابریکات در بخش های تولید‪ ،‬کارهای تکمیلی‪ ،‬ساختن‪ ،‬بسته بندی کردن‪ ،‬ترمیم و پروسس که‬ ‫شامل گروپ ‪ H‬و گروپ ‪ S‬نمی باشند و تولید خطر نمی کند‪.‬‬ ‫‪Moderate-Hazard Occupancy :F-1 .a‬‬ ‫طیاره سازی‪ ،‬موترسازی‪ ،‬بایسکل سازی‪ ،‬کشتی سازی‪ ،‬کمره سازی‪ ،‬فرش‪ ،‬لباس‪ ،‬کارخانه‬ ‫تولید وسایل برقی‪ ،‬پروسس غذائی‪ ،‬فرنیچر وغیره شامل اند‪.‬‬ ‫‪Low-Hazard Occupancy F-2 .b‬‬ ‫تولید فلز‪ ،‬گچ سازی‪ ،PVC (Polyvinyl Chloride) ،‬سرامیک سازی‪ ،‬شیشه سازی‪ ،‬خشت‬ ‫سازی و بنائی‪.‬‬ ‫‪ .1‬گروپ ‪( H‬خطرات بزرگ)‬ ‫این گروپ شامل تولیدات عناصر و مواد که احتمال خطر آن بیشتر میباشد شامل میگردد‪ .‬مانند مانع‬ ‫سازی )‪ (Barricade‬برای محالت که امکان انفجار و تولید انرژی بیشتر را میکند‪ .‬محالت که درجه‬ ‫غلیان آن مساوی به فشار هوا یعنی ‪ 01 kpa‬میباشد‪ .‬همچنان محالت بسته‪ ،‬پروسه های قابل‬ ‫احتراق‪ ،‬سیستم آلوده به خاک‪ ،‬مایعات قابل احتراق‪ ،‬گازهای قابل احتراق‪ ،‬کارهای آتشی‪،‬‬ ‫اوکسیدایز‪.‬‬

‫‪64‬‬

‫‪ :2-6‬تدابیر از بین بردن تاثیرات منفی ابجکت طرحریزی شده باالی محیط ماحول ‪:‬‬ ‫برای از بین بردن تاثیرات منفی ابجک طرح ریزی از اساسات شهر سازی استفاده به عمل میآوریم‬ ‫موقعیت نواحی صنعتی نسبت به نواحی مسکونی به اساس مشخصات سنیتاری‪ ،‬موسسات قرار‬ ‫ذیل تعیین میگردد ‪:‬‬ ‫‪ ‬موسسات صنعتی که در جریان تولید محصوالت صنعتی ازآن ها مقدار زیاد مواد مضره به هوا‬ ‫و محیط زیست بخش میگردد و اثرات منفی و غیرمطلوب را باالی صحت انسان میگذارد‪ ،‬و یا‬ ‫در جریان تولید محصوالت صنعتی سر وصدا های بلند و اضافه تر از حد مجاز بوجود میاید‪،‬‬ ‫همه به مضریت موسسه صنعتی ارتباط دارد ومعیین ساختن فاصله بین ناحیه صنعتی و ناحیه‬ ‫مسکونی مطابق نورم های حفظ الصحه تعیین میگردد‪.‬‬ ‫‪ ‬موسسات صنعتی که در جریان تولید محصوالت صنعتی از آنها سر و صدا های اضافی تر از‬ ‫حد مجاز بوجود نمی آید‪ ،‬گازات مضره از آن ها به هوا بخش نمی شود‪ ،‬خطر انفجار و حریق‬ ‫در آن موجود نباشد‪ ،‬این نوع موسسات صنعتی را درداخل نواحی مسکونی در نظر میگیرند‪.‬‬ ‫‪ ‬موسسات صنعتی که در داخل نواحی مسکونی موقعیت دهی می گردند‪ ،‬مساحت آن ها عموما ً به‬ ‫اندازه ‪ 11-31‬هکتار زمین میباشد‪.‬‬ ‫‪ ‬موسسات صنعتی که در نزدیک سرحدات نواحی مسکونی موقعیت دارند عموما ً به اندازه‬ ‫‪ 2111-2111‬هکتار زمین را احتوا مینمایند‪.‬‬ ‫موسسات صنعتی که دور تر از نواحی مسکونی موقعیت دارند ساحه آن محدود نمی گردد‪.‬‬

‫آلودگی هوا‪:‬‬ ‫بدون شک هر موجود زنده برای ادامه حیات به آب‪ ،‬غذا و هوا ضرورت دارد‪ .‬که در این میان‬ ‫نقش هوا از اهمیت خاص برخورداراست‪ .‬طوری که یک انسان معمولی در حالت استراحت به ‪21‬‬ ‫کیلوگرام‪ ،‬کار سبک ‪ 45‬کیلوگرام و کارسنگین ‪ 11‬کیلوگرام هوا نیاز دارد‪ .‬در حالیکه مقدار غذای را که‬ ‫یک انسان در روز بمصرف می رساند در حدود ‪ 2.5‬کیلوگرام و مقدار آب مصرفی اش را ‪1.5‬‬ ‫کیلوگرام تشکلیل می دهد‪ .‬از جانب دیگر انسان می تواند بدون غذا تقریبا ً ‪ 5‬هفته و بدون آب حدود ‪5‬‬ ‫روز زنده بماند‪ .‬اما بدون هوا نمی تواند بیش از چند دقیقه زنده بماند‪ .‬لذا پاکیزگی و بهداشت هوا از نظر‬ ‫کیفی و کمی ارتباط مستقیم با سالمتی موجودات زنده ( انسان‪ ،‬حیوان و نبات ) دارد‪.‬‬ ‫منابع آلودگی هوا به دو صنف تقسیم می شود‪:‬‬ ‫‪65‬‬

‫‪ ‬منابع طبیعی‬ ‫‪ ‬منابع مصنوعی‬ ‫منابع طبیعی شامل‪:‬‬ ‫‪ )2‬طوفان ها و گردوغبار‬ ‫‪ )1‬دود و خاکستر ناشی از آتش سوزیهای جنگلها‬ ‫‪ )3‬فعالیتهای آتشفشانی‬ ‫‪ )4‬امالح نمک ها موجود درجو‬ ‫‪ )5‬شهابهای آسمانی‬ ‫‪ )1‬منابع نباتی و حیوانی‬ ‫منابع مصنوعی شامل‪:‬‬ ‫‪ )2‬کاربن مونواکساید )‪(CO‬‬ ‫‪ )1‬اکساید های نایتروجن )‪(NOx‬‬ ‫‪ )3‬سلفردای اکساید )‪(SO2‬‬ ‫‪ )4‬هایدروجن سلفاید )‪(SH2‬‬ ‫‪ )5‬هایدروکاربن ها )‪(HC‬‬ ‫‪ )1‬اکساید های فوتو کیمیاوی‬ ‫‪ )6‬ذرات معلق در هوا‬ ‫برای کاهش و کنترول آلودگی هوا اقدامات ذیل ضروری دانسته میشود‪:‬‬ ‫‪ .2‬کنترول وسایط نقلیه‬ ‫‪ .1‬کنترول صنایع‬ ‫‪ .a‬تغییر در مراحل تولیدی موسسات صنعتی و مواد سوخت آن‬

‫‪66‬‬

‫‪ .b‬نصب دستگاهای کنترول کننده ای مواد آلوده در تمام قسمت های مورد نیاز موسسات‬ ‫صنعتی‬ ‫‪ .c‬انتقال تمام موسسات صنعتی در خارج از شهرها‬ ‫‪ .3‬کنترول در سایر بخش ها‬ ‫‪ .a‬کسترش سیستم شبکه گاز رسانی برای استفاده از مواد سوخت گازی در محالت‬ ‫مسکونی‬ ‫‪ .b‬آموزش همگانی وجلب همکاری ساکنین شهرها در استفاده از مواد سوخت مناسب‬ ‫‪ .c‬مجبور کردن مسوولین ساختمانهای بزرگ مانند هوتل ها‪ ،‬ادارات و شفاخانه ها در‬ ‫ترمیمی نواقص تخنیکی دستگاههای مرکز گرمی و استفاده از مواد سوخت مناسب در‬ ‫آنها‬ ‫‪ .d‬وادار کردن سازندگان وسایل سوخت خانگی از استندردهای یکسان و تشویق آنها برای‬ ‫تولید وسایل گاز سوزجدید‪.‬‬ ‫اهمیت جمع آوری مواد زائد در تعمیرات صنعتی از دو نگاه سودمند واقع میشوند‪.‬‬ ‫‪.I‬‬

‫از نگاه جنبه بهداشتی عوامل ذیل را از بین میبرد‪:‬‬ ‫‪ .a‬آلودگی هوا‬ ‫‪ .b‬آلودگی آب‬ ‫‪ .c‬آلودگی خاک‬ ‫‪ .d‬جلب و پرورش حشرات‬ ‫‪ .e‬جلب و پرورش جوندگان‬ ‫‪ .f‬جلب حیوانات‬

‫‪.II‬‬

‫جنبه اقتصادی‬

‫‪.III‬‬

‫جنبه زیبا شناسی محیط‬

‫منابع آلودگی آب‪:‬‬ ‫‪ .2‬فاضالب شهری‬ ‫‪67‬‬

‫‪ .1‬فاضالب صنایع‬ ‫‪ .3‬فاضالب زراعتی‬

‫‪68‬‬

‫فصل هفتم‬ ‫ارگانیزیشن ساختمان صنعتی و میکانیزه ساختن کارها‬

‫تا شروع کار در ساحه ساختمان باید کارهای مقدماتی انجام یابد‪ .‬کارهای مقدماتی عبارتند از‪:‬‬ ‫آماده نمودن ساحه ‪ ،‬اجرای کارهای مربوط به حفر زابر بمنظور انتقال اب های سطحی‪ ،‬تحکیم کاری‬ ‫خاکها و کارهای جیودیزیکی مربوط به تقسیمات‪ ،‬اماده نمودن ساحه شامل پاک کاری ساحه ساختمانی از‬ ‫علف های ارزه و کنده های درخت ‪ ،‬کندن قشر خاک زراعتی ‪ ،‬دور کردن ساختمانهای قبلی از ساحات‬ ‫تحت ساختمان‪ ،‬ساختمان شبکه ها و کانالها‪ ،‬نصب زابر ها وغیره میباشد‪ .‬ریشه کن نمودن کنده های‬ ‫درخت به کمک ماشین آالت( تراکتور‪-‬بلدوزر‪-‬چرخ) صورت میگیرد‪ .‬قشر خاک زراعتی را معموال ً‬ ‫توسط بلدوزر یا توسط سکریپر دور می کنند‪.‬‬ ‫انتقال‪ ،‬تخلیه و گدام نمودن عناصر‪:‬‬ ‫عناصر و محصوالت ساختمانی در اکثر حاالت در فابریکه تهیه شده انواع مختلف وسایل ترانسپورتی به‬ ‫ساحه ساختمان انتقال داده میشود‪ .‬عناصر آهن کانکریتی و کانکریتی عمدتأ توسط موتر های باربری و‬ ‫یا ریل ها انتقال داده میشوند‪ .‬ریل های موتری در حمل و نقل عناصر به اندازه بزرگ موارد استفاده‬ ‫وسیع پیدا نموده اند که مرکب از موتر های باربر و تریلر ها با قدرت برداشت ‪24‬تن‪ ،‬تریلر ها با قدرت‬ ‫برداشت ‪ 41-21‬تن همچنین از تریلر و یا موتر ها مخصوص انتقال دهنده پنیل ها و بالک ها با قدرت‬ ‫برداشت ‪ 31‬تن میباشد‪.‬‬ ‫عناصر آهن کانکریتی فابریکه ای را باید در موقعیتی انتقال داد که نزدیک به موقعیت پروژوی آن ها‬ ‫باشد‪ .‬پلیت ها و پنیل های پوشش ‪،‬گادر ها‪ ،‬گادر های تهداب‪ ،‬تهداب ها‪ ،‬چوک ها و مارش های زینه به‬ ‫حالت افقی انتقال داده میشود‪ .‬پنیل های دیواری‪ ،‬پنیل های پوشش‪ ،‬سنج های پنیل بزرگ‪ ،‬به حالت‬ ‫عمودی ویا اندکی مایل انتقال داده میشود‪ .‬پایه ها در موتر های باربر تریلر به حالت افقی طوری انتقال‬ ‫داده میشوند که در یک قطار باالی کنده های چارتراش قرار داده میشوند‪ .‬در صورت قرار دادن قطاره‬ ‫در بین قطار ها کنده های چوبی گذاشته شده و قطار ها بین همدیگر توسط پیچ ها محکم میگردد‪.‬‬ ‫اجزای فابریکه ای اندازه کوچک توسط موتر های باربر انتقال داده میشوند‪ .‬وسایل ترانسپورتی نظر به‬ ‫وزن و ابعاد دیتال ها‪ ،‬فاصله‪ ،‬انتقال دادن‪ ،‬قیمت تولیدی و قیمت تمام شد انتقال انتخاب میگردد‪.‬‬ ‫در سالهای اخیر طیارات ملکی در انتقال بارهای ساختمانی منجلمه عناصر فابریکه ای سهم فعال دارند‪.‬‬ ‫برای رساندن عناصر ساختمانی در مناطق صعب العبور از الیکپترها موفقانه استفاده میگردد‪ .‬در حال‬ ‫حاضر قادر به انتقال اجزای عناصر به وزن چندین تن میباشد‪ .‬عناصر را به فوصل زیاد توسط طیارات‬ ‫میتوان انتقال داد‪ .‬طیارات عصری قادر به انتقال همزمان فرم آهن کانکریتی با طول ‪ 14‬متر میباشد‪.‬‬ ‫‪69‬‬

‫اجزای دارای اندازه های کوچک بهتر است بشکل چندین عدد در کانتینر ها انتقال داده شوند‪ .‬در این‬ ‫صورت مصارف توقف ترانسپورتی در بار اندازی و تخلیه تنزیل نموده ‪ ،‬استفاده و قدرت برداشت کرین‬ ‫ها بهتر گردیده‪ ،‬مصارف کار در بار اندازی و تخلیه کم و سالم بودن بیشتر اجزای حمل و نقل شونده‬ ‫تأمین میگردد‪.‬‬ ‫آماده کردن اجزای عناصر برای مونتاژ ‪:‬‬ ‫مقصد از اماده کردن اجزای عناصر فابریکه ای برای مونتاژ عبارت از اجزای بعضی پروسه‬ ‫ها و عملیه ها در گدام ها ویا محل نصب نمودن عناصر میباشد که قبل از بلند نمودن و نصب کردن اجزا‬ ‫به موقعیت پروژوی آنها باید عملی گردند‪.‬‬ ‫پروسه ها و عملیه هایکه به منظور اماده کردن عناصر برای منتاژ اجزا میشوند عبارت اند از‪:‬‬ ‫بزرگ ساختن عناصر‪ ،‬تقویه موقتی اجزا وعناصر به منظور تأمین استواری آنها در پروسه مونتاژ‪ ،‬رفع‬ ‫نمودن نواقص‪ ،‬ساختمان های الزمۀ حه برای مونتاژ اجزا ضرور اند از قبیل خوازه ها‪ ،‬زینه ها‪ ،‬احاطه‬ ‫ها و دیگر ابزار‪ ،‬محکم نمودن کیبل ها و کش های احتیاطی وغیره به عناصر‪ ،‬تازه کردن و انتقال‬ ‫دوباره نشانه های محوارت‪ ،‬پاک نمودن اجزا و قسمت های آنها از کثافات‪ ،‬برف‪ ،‬یخ بندی ‪ ،‬زنگ‬ ‫وغیره‪ ...‬اماده کردن اتصاالت و گره های منتاژی‪ ،‬ولدنگ نمودن دیتایل ها به عناصریکه برای محکم‬ ‫نمودن اجزا ضروراند وغیره‪...‬‬ ‫بزرگ ساختن عناصر اکثرأ ً در حاالتی استعمال میگردد که اجزای عناصر به خاطر اندازه ها و یا وزن‬ ‫آنها بصورت کل و واحد از فابریکه به ساحه ساختمان انتقال داده نمیشود‪ .‬از جمله عناصر آهن کانکریتی‬ ‫فابریکه ای‪ ،‬فرم های دارای وایه ‪ 14‬متر و بیشتر و همچنین پایه های بسیار مرتفع را بزرگ میسازند‪.‬‬ ‫از جمله عناصر فلزی فابریکه ای نیز اکثرأ ً فرم های دارای وایه ‪ 14‬و بیشتر و پایه های بسیار بلند را‬ ‫بزرگ میسازند‪ .‬عالوه بر آن گادر های فلزی تحت کرن و همچنین گادر های تحت کرن را در پایه های‬ ‫قطار کناری که در دارای ساختمانهای برکی ( توقفی) از قبیل فرم ها و یا گادر های افقی اند نیز بزرگ‬ ‫میسازند‪ .‬قبل از مونتاژ‪ ،‬فرم های پوشش فرقانی را با فرم های روشندان ها نیز بزرگ مینمایند‪ .‬پایه های‬ ‫آهن کانکریتی را به حالت افقی بزرگ میسازند‪ ،‬طوریکه در تحت اتصال پایه ها و همچنان در تحت‬ ‫انجام های ازاد انها قفسه های انبار عمودی قرار میدهند‪ .‬بزرگ کردن عناصر فلزی را اکثرأ ً در گدام‬ ‫ها و ساحه هی مخصوص نزدیک تعمیر تحت اعمار اجرا مینمنایند‪ .‬فرم های فلزی و گادر های تحت‬ ‫کرین را بیشتر در حالت افقی بزرگ میسازند‪.‬‬ ‫نظر به تسلسل نصب کردن اجزای تعمیرات صنعتی آهن کانکریت تعمیرات یک منزله دو متود مونتاژ‬ ‫از هم فرق مینمایند‪:‬‬ ‫‪ ‬متود جداگانه (تفصیلی)‬ ‫‪ ‬متود کمپلکس‬ ‫‪70‬‬

‫در متود جداگانه اجزای یگانه به ترتیب در یک سلسله به تمام طول بخش نصب میشوند‪ .‬ابتدا تهداب‬ ‫ها‪ ،‬سپس پایه های یک قطار و بعدأ ً قطار دیگررا نصب میکنند ‪ .‬بعد از آن به عین ترتیب گادرهای‬ ‫تحت کرن نصب میشوند‪ .‬پایه های مرتفع را با گادر های تحت کرین که استواری پایه ها را تأمین‬ ‫مینمایند یکجا مونتاژ میکنند‪ .‬ترتیب مونتاژ از لحظه نصب گادر با فرم های پوشش تغییر میکند‪ ،‬طوریکه‬ ‫ابتدا یک جوره گادرها (فرم ها) نصب شده باالی آنها پلیت های پوشش قرار داده میشود‪ .‬سپس یک یک‬ ‫گادر نصب گردیده و انرا توسط پلیت ها میپوشانند‪ .‬در این متود کار به طور منظم پیش میرود‪ .‬نقص‬ ‫متود مذکور عبارت از بعید بودن شروع کارهای روی کاری و مونتاژ تجهیزات قبل از ختم مونتاژ شبکه‬ ‫میباشد‪ .‬در مونتاژ تعمیرات یک منزله که تنها به طریقه جداگانه ( تفصیلی ) اجرا میگردد‪ .‬مونتاژ اجزای‬ ‫بعدی را بعد از پرکاری اتصاالت پایه و تهداب و رسیدن محکمیت کانکریت اتصاالت تا ‪61 %‬‬ ‫محکمیت پروژوی صورت میگیرد‪.‬‬ ‫در متود کمپلکس‪ ،‬مونتاژ عناصر در حدود یک شبکه با یک عبور کرین اجرا میگردد‪ .‬برتری های‬ ‫اساسی این متود اینست که به تعقیب مونتاژ کرکاس تعمیر کارهای اویزان کردن دیوارهای احاطوی‪،‬‬ ‫ساختمان بام و تجهیزات تکنالوژیکی را اجرا نمود‪ .‬متود کمپلکس به دقت خاص در نصب کردن اجزا‬ ‫ضرورت دارد‪ .‬زیرا اصالح کردن اشتباهات خیلی مغلق میباشد‪.‬‬ ‫آمیزش متود جداگانه و کمپلکس مونتاژ عبارت از متود مرکب میباشد‪ .‬برتری متود مرکب در آن است‬ ‫که در ناحیه شبکه مونتاژ شده میتوان کارهای جداگانه دیگر و مونتاژ تجهیزات را اجرا نمود‪.‬‬ ‫از نقطه نظر جهت مونتاژ دو متود از هم فرق میشود‪ :‬میتود منتاژ طوالنی که مونتاژ بصورت تسلسلی‬ ‫در هر وایه اجرا میگردد‪ ،‬و متود مونتاژ عرضانی یا سکشنی که کرین به عرض وایه ها حرکت مینماید‪.‬‬ ‫تعمیرات صنعتی که دارای وایه های از ‪ 28‬الی ‪ 31‬متر‪ ،‬ارتفاع ‪ 8‬الی ‪ 51‬متر اند شامل تعمیرات پنیل‬ ‫بزرگ میباشد‪ .‬چنین تعمیرات تقریبأ ً همیشه دارای کرین های پلی پلی با قدرت برداشت مختلف از ‪ 5‬تا‬ ‫‪ 11‬تن میباشد‪ .‬تعمیرات پنیل بزرگ از عناصر آهن کانکریتی یا فوالدی به تیپ مختلط یعنی با کرکاس‬ ‫آهن کانکریتی فابریکه ای و پوشش فوالدی طرح ریزی میشوند‪ .‬اجزا ساختمان چنین تعمیرات به ‪ 51‬تن‬ ‫در صورت کرکاس های آهن کانکریتی‪ ،‬و ‪ 211‬تن در صورت کرکاس فوالدی میرسد‪.‬‬ ‫نصب تهداب های فابریکه ای ‪:‬‬ ‫قبل از نصب تهداب ها توسط وسایل اندازه گیر زاویه صحت موقعیت محوارت ذریعه تیودولیت و یا‬ ‫توتل استیشن نشانه عمودی سپل تهداب را امتحان میکنند که تهداب های مذکور باالی قشر کانکریتی‬ ‫بشکل افقی قرار داده میشوند‪.‬‬ ‫بالک های تهداب باید مستقیمأ ً قبل از نصب آنها به حفره انتقال داده شوند‪ ،‬که توسط کرین تخلیه شده و یا‬ ‫راسأ ً در محل شان در حفره نصب میگردند‪ .‬در این حالت حمل و نقل تهداب ها و نصب آنها باید طبق‬ ‫گراف ساعت وار اجرا گردد‪ .‬در صورت امادگی ناکافی و در صورت عرض کافی راه ها در کنار حفره‬ ‫‪71‬‬

‫بالک های تهداب ها را قبأل ً به ساحه آورده و در نزدیکی محل نصب شان قرار میدهند‪ .‬قبل از نصب‬ ‫کردن بالک تهداب‪ ،‬اندازه های داخلی گیالس انرا که بعدأ ً پایه درآن نصب میگردد و همچنین صحت‬ ‫موقیعت نشانه های محوری راکه درکنار فوقانی تهداب رسانده شده امتحان میکنند‪ .‬مونتاژ تهداب های‬ ‫فابریکه ای معموأل ً کرین های چین دار‪ ،‬ذریعه کرنی های تایر دار و یا کرن های موتری وغیره اجرا‬ ‫میشود‪ .‬کراهیا نصب تهداب ها معموأل ً توسط یک جوقه که متشکل از ‪ 3‬مونتاژ کار و ‪ 1‬کارگر میباشد‪،‬‬ ‫صورت میگیرد‪.‬‬ ‫مونتاژ پایه ها ‪:‬‬ ‫برای نصب کردن پایه ها در تهداب ها باید وسایل محکم گیرنده که امکان باز کردن بار بندی پایه ها را‬ ‫در یک فاصله تأمین کرده بتواند انتخاب شوند‪ .‬بهتر است تا وسایل محکم گیرنده طوری باشند که پائین‬ ‫آوردن عمودی پایه ها را به تهداب تأمین نمایند‪ .‬استواری پایه های آهنکانکریتی بعد از نصب آنها در‬ ‫تهداب توسط تحکیمات مختلف موقتی تأمین میشود‪ .‬استفاده از کش کننده ها برای تحکیم کاری افقی پایه‬ ‫های تعمیرات صنعتی یک منزله مناسب نمی باشد‪ ،‬زیرا آنها حرکت ترانسپورت و کرین های مونتاژی‬ ‫را مانع شده و اجست عمودی پایه ها را در محورات تعمیر دقیقا ً تأمین نمیتوانند‪.‬‬ ‫مونتاژ گادرها‪:‬‬ ‫گادر های تحت کرن و تحت شیروانی را توسط آالت باربندی دوشاخه ای و شاهین ها از طریق حلقه‬ ‫های آنها و یا توسط محکم گیرنده های تنابی با رهنمائی فاصلوی احاطه مینمایند‪ .‬گادر ها را بطریقه بغل‬ ‫کردن بلند نموده و تحکیم کاری میکنند که قبل ازباز نمودن بار بندی‪ ،‬آنها را اجست نموده و تحکیم کاری‬ ‫مینمایند‪ .‬در وقت اجست کردن موقعیت گادرها را بطریقه محورات طوالنی‪ ،‬باالی اتکاهای پایه ها نشانه‬ ‫های محورات و در ج ناح های گادر ها و تخته های کمکی فوقانیف نشانه های وسطی آنها را میکشند‪.‬‬ ‫مطابقت نمودن تمام نشانه ها صحت موقیعت گادر را تأمین مینماید‪.‬‬ ‫منتاژ فرم ها‪ ،‬گادر ها و پلیت پوشش‪:‬‬ ‫فرم های آهن کانکریتی با طول تا ‪ 14‬متر بصورت کل انتقال داده میشوند‪ ،‬اما با طول ‪ 31‬متر و بیشتر‬ ‫از انرا بشکل دو یا بشتر جز که در ساحه ساختمان طبق پروژه بزرگ ساخته میشوند انتقال میدهند‪.‬‬ ‫نصب فرم ها‪ ،‬پایه ها گادر های تحت کرین و فرم های تحت شیروانی را بصورت نهائی تحکیم کاری‬ ‫نموده و در اتکا های فرم نشانه های محورات طوالنی کشانیده میشوند‪ .‬فرم ها و گادر های آهن کانکریت‬ ‫پوشش را نظر به شکل آنها در دو نقطه و یا ‪ 4‬نقطه باربندی میکنند‪.‬‬ ‫بعد از بلند نمودن و نصب پلیت ها در محل شان آنها را نظر به نشانه هایکه به روی پلیت ها و گره های‬ ‫فرم کشیده شده اند اجست مینمایند‪ .‬پلیت های کناری اول را قبل از بلند نمودن توسط احاطه ها مجهز‬ ‫میسازند و متباقی پلیت ها را مونتاژ کاران نصب مینمایند‪ ،‬طوریکه باالی پلیت های مونتاژ شده قبلی‬ ‫استاده میشوند‪.‬‬ ‫‪72‬‬

‫مونتاژ احاطه های دیواری ‪:‬‬ ‫پینل های دیواری و چوکات های کلکین ها را بعد از مونتاژ کرکاس وزن بردارتعمیر و یا قسمتی از آن‬ ‫مونتاژ میکنند که عبارت زا یک پروسه کمپلکس مستقل میباشد که توسط سلسسله جداگانه و تجهیزات‬ ‫مونتاژی مخصوص اجرا میگردد‪.‬‬ ‫پنیل های دیواری و چوکات کلکین ها را مستقیمأ ً از وسایل ترانسپورتی مونتاژ میکنند‪ ،‬طوریکه توسط‬ ‫شاهین های دارای آالت باربندی تنابی از دو و یا ‪ 4‬حلقه آنها گرفته میشود‪.‬‬ ‫عناصر احاطوی را در هر شبکه بین دو پایه در تمام ارتفاع نصب میکنند‪ .‬احاطه های دیواری را حتمأ ً‬ ‫با خوازه های اویزان یا پیوندی که موقیعت آنها نظر به ارتفاع متغییر است مونتاژ میکنند‪ .‬مناسب ترین‬ ‫خوازه ها عبارت از خوازه های که به کرین مونتاژی محکم میشوند و خوازه های خود رو و خود بلند‬ ‫شونده میباشد‪.‬‬ ‫چوکات شیشه کاری را میتوان با سلسله مستقل بعد از ختم مونتاژ پینل های دیواری و یا در عین سلسله‬ ‫مونتاژ نمود‪ .‬چوکات های جداگانه را میتوان با دست در محل آن نصب کرد اما چوکات های بزرگ شده‬ ‫را توسط کرین های مونتاژی نصب میکنند‪ .‬بزرگ ساختن چوکات ها به بالک ها مونتاژی در ناحیه‬ ‫فعالیت کرین مونتاژی صورت گرفته و شاهین ها بلند میشوند‪.‬‬

‫‪73‬‬

‫ترکیب جوقه‬

‫نورم زمان‬

‫‪21‬‬

‫‪2‬‬

‫‪25‬‬

‫کارگر‬

‫‪265‬‬

‫‪1.215‬‬

‫‪4‬‬

‫‪2‬‬

‫‪21‬‬

‫کارگر‬

‫‪36‬‬

‫‪1.115‬‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬

‫‪21‬‬

‫معمار‬

‫‪51‬‬

‫‪0.25‬‬

‫مقدار یا حجم‬

‫‪5‬‬

‫‪2‬‬

‫‪21‬‬

‫کارگر‬

‫‪46‬‬

‫‪1.118‬‬

‫واحد اندازه‬

‫انسان‬ ‫روز‬

‫فهرست پروسه ها‬

‫شماره‬

‫مداومت اجرا کار در‬ ‫روز‬

‫تعداد شفت در روز‬

‫تعداد اجرا‬ ‫کننده گان‬

‫تخصص‬

‫ظرفیت‬ ‫(انسان‬ ‫روز)‬

‫‪5865.1‬‬

‫‪m^2‬‬

‫هموار کاری ساحه‬

‫‪2‬‬

‫‪m^2‬‬

‫ساختن سرک های‬ ‫موقت‬

‫‪1‬‬

‫‪m^2‬‬

‫احاطه ساختمان‬

‫‪3‬‬

‫‪m^3‬‬

‫ساختمانهای تعمیر‬ ‫موقت‬

‫‪4‬‬

‫‪2‬‬

‫‪2‬‬

‫‪8‬‬

‫برقی‬

‫‪8‬‬

‫‪2.5‬‬

‫‪300m‬‬

‫‪100m‬‬

‫تجدید لین برق‬

‫‪5‬‬

‫‪2‬‬

‫‪2‬‬

‫‪2‬‬

‫نل دوان‬

‫‪1‬‬

‫‪0.24‬‬

‫‪300m‬‬

‫‪100m‬‬

‫آب موقت‬

‫‪1‬‬

‫‪6‬‬

‫‪2‬‬

‫‪11‬‬

‫کارگر‬

‫‪131‬‬

‫‪0.019‬‬

‫‪6929.8‬‬

‫‪Ton‬‬

‫انبار کردن عناصر‬

‫‪6‬‬

‫‪5‬‬

‫‪2‬‬

‫‪21‬‬

‫کارگر‬

‫‪51‬‬

‫‪1.15‬‬

‫‪2118‬‬

‫‪m^3‬‬

‫کندن حفره‬

‫‪8‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2‬‬

‫‪21‬‬

‫منتاژ کار‬

‫‪27‬‬

‫‪0.102‬‬

‫‪m^3‬‬

‫منتاژ تهداب های‬ ‫گیالسی‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬

‫‪2‬‬

‫‪4‬‬

‫منتاژ کار‬

‫‪4‬‬

‫‪0.05‬‬

‫عدد‬

‫منتاژ گادر های‬ ‫تهداب‬

‫‪21‬‬

‫‪2‬‬

‫‪2‬‬

‫‪5‬‬

‫ولدنگ‬ ‫کار‬

‫‪5‬‬

‫‪1.112‬‬

‫عدد‬

‫ولدنگ عناصر‬ ‫اتصالی‬

‫‪22‬‬

‫‪5‬‬

‫‪2‬‬

‫‪11‬‬

‫منتاژ کار‬

‫‪101‬‬

‫‪1.2‬‬

‫عدد‬

‫منتاژ پایه های‬ ‫کنسولی‬

‫‪21‬‬

‫‪8‬‬

‫‪2‬‬

‫‪6‬‬

‫منتاژ کار‬

‫‪77‬‬

‫‪1.01‬‬

‫عدد‬

‫منتاژ گادر های تحت‬ ‫کرن‬

‫‪23‬‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬

‫‪21‬‬

‫منتاژ کار‬

‫‪53‬‬

‫‪1.25‬‬

‫‪41‬‬

‫عدد‬

‫نصب فرم پوشش‬

‫‪24‬‬

‫‪4‬‬

‫‪2‬‬

‫‪21‬‬

‫منتاژ کار‬

‫‪31‬‬

‫‪0.208‬‬

‫‪251‬‬

‫عدد‬

‫نصب پلیت پوشش‬

‫‪25‬‬

‫‪8‬‬

‫‪2‬‬

‫‪31‬‬

‫منتاژ کار‬

‫‪239‬‬

‫‪0.525‬‬

‫عدد‬

‫نصب پانیل های‬ ‫دیوار‬

‫‪21‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2‬‬

‫‪21‬‬

‫ولدنگ‬ ‫کار‬

‫‪18‬‬

‫‪1.112‬‬

‫عدد‬

‫ولدنگ عناصر‬ ‫اتصالی‬

‫‪26‬‬

‫‪74‬‬

‫‪2411‬‬ ‫‪2414‬‬

‫‪203.85‬‬

‫‪111.4‬‬

‫‪61‬‬

‫‪61‬‬

‫‪84‬‬

‫‪61‬‬

‫‪456‬‬

‫‪451‬‬

‫‪8‬‬

‫‪2‬‬

‫‪21‬‬

‫معمار‬

‫‪81‬‬

‫‪1.1‬‬

‫‪2‬‬

‫‪2‬‬

‫‪21‬‬

‫نجار‬

‫‪10‬‬

‫‪3.2‬‬

‫‪6‬‬

‫‪2‬‬

‫‪21‬‬

‫نجار‬

‫‪15‬‬

‫‪2.6‬‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬

‫‪21‬‬

‫رنگمال‬

‫‪28‬‬

‫‪1.5‬‬

‫‪75‬‬

‫‪411‬‬

‫عدد‬

‫پرکاری درزهای آن‬

‫‪28‬‬

‫‪316‬‬

‫‪100‬‬ ‫‪m^2‬‬

‫نصب دروازه‬

‫‪21‬‬

‫‪3811‬‬

‫‪100‬‬ ‫‪m^2‬‬

‫نصب کلکینها‬

‫‪11‬‬

‫‪3514‬‬

‫‪100‬‬ ‫‪m^2‬‬

‫رنگمالی تعمیر‬ ‫خارجی‬

‫‪12‬‬

76

‫تعیین کرن برای منتاژ‪:‬‬ ‫فاصله اصغری الزمی از سطح ایستگاه کرن تا قسمت فوقانی شاه تیر به فورمول ذیل دیافت‬ ‫میگردد‪.‬‬ ‫‪Hc=h0+hz+hz+hc+hn‬‬ ‫‪Hc=19.6+0.5+0.5+2+4=26.6m‬‬ ‫طول پرواز اصغری الزمی چنگک در صورت ارتفاع الزمی بلند کردن به فارمول ذیل دریافت میشود ‪:‬‬

‫در این فورمول‬ ‫‪ -B‬فاصله اصغری بین شاه تیر و جز مونتاژ شونده ویا بین شاه تیر و عنصر مونتاژ شده قبلی ( ‪ 1.5‬تا‬ ‫یک متر)‬ ‫‪ -B1‬فاصله از مرکز ثقل تا نزدیکترین کنار جز به کرین‬ ‫‪ -B2‬نصف ضخامت شاه تیر در سطح فوقانی جز مونتاژ شونده‬ ‫‪ -Hw‬فاصله از سطح ایستگاه کرین تا محور دور خوردن شاه تیر به متر‬ ‫‪ -Bz‬فاصله از محور دور خوردن کرین تا محور دور خوردن شاه تیر‬

‫با در نظر داشت ارقام فوق میتوانیم مارک کرن را تعین نمایم‬

‫‪77‬‬

‫طول پرواز شاه‬

‫ارتفاع نمودن به‬

‫قدرت برداشت‬

‫تیر به متر‬

‫متر‬

‫کرن به تن‬

‫‪15‬‬

‫‪15‬‬

‫‪14‬‬

‫مارک کرین‬

‫‪78‬‬

‫‪CKг-25‬‬

‫فصل هشتم‬ ‫مشخصات تخنیکی و اقتصادی وریانت ها و موثریت اقتصادی تعمیرات صنعتی‬ ‫برای ارزیابی تخنیکی‪ -‬اقتصادی که شاخص حل حجمی و پالنگذاری تعمیر صنعتی میباشد‪ ،‬از واحدات‬ ‫سنجشی ذیل استفاده میگردد‪:‬‬ ‫‪ ‬یک متر مربع مساحت ساختمانی‬ ‫‪ ‬یک متر مربع مساحت مفیده‬ ‫‪ ‬یک متر مکعب حجم‬ ‫ برای تعیین مساحت ساختمانی‪ ،‬تعمیر در سطح کرسی از محیط خارجی آن اندازه میشود‪.‬‬‫مساحت ساختمانی از مساحت های مفیده و ساختمانی تشکیل میگردد‪.‬‬ ‫ مساحت مفیده را مجموعه مساحت های اماکن تمام منازل تشکیل میدهد‪ ،‬که در حدود سطوح‬‫محوطه های داخلی اندازه میشوند (مساحت های خالص‪ ،‬مساحت های اماکن کمکی‪ ،‬پیک ها و‬ ‫طاقچه ها‪،‬گالیری ها‪ ،‬واستکادها) همچنان شامل مساحت مفیده می شوند‪.‬‬ ‫ حجم ساختمانی تعمیراز حاصل ضرب مساحت ساختمانی و ارتفاع تعمیر مربوط بدست می آید‪.‬‬‫ ارتفاع تعمیر از سطح فرش منزل اول الی سطح فوقانی پوشش قیچی‪ .‬ویا الی سطح فوقانی بام‬‫در صورتیکه پوشش ها بدون قیچی پوشش باشند گرفته می شود‪.‬‬ ‫حجم روشندان ها و زیر زمینی ها در حجم تعمیر شامل میگردند‪ ،‬ولی حجم الحاقیه ها بشکل گادر ها‪،‬‬ ‫پیک ها‪ ،‬استکاد ها وغیره الحاقیه در حجم ساختمانی شامل نمی باشند‪.‬‬ ‫‪ ‬مساحت کاری عبارت از مجموعه مساحت اماکن می باشد که برای تهیه محصوالت انتخاب‬ ‫میشوند‪.‬‬ ‫مساحت کاری ایکه با عملیات اساسی تکنالوژی ارتباط داشته باشد نه تنها در منازل اساسی تعمیر مد‬ ‫نظر گرفته می شود‪ ،‬بلکه در انترسولها‪ ،‬انترسولها طبقه ای‪ ،‬در داخل یک منزل وغیره اماکنیکه در آنها‬ ‫تجهیزات تکنالوژیکی نصب و گذاشته می شوند نیز در نظر گرفته می شود‪.‬‬

‫کیفیت حل حجمی پالنگذاری تعمیر توسط ضریب های ‪ K3,K2,K1‬ارزیابی میگردد‪.‬‬

‫‪79‬‬

‫‪ -K1‬نسبت مساحت کاری بر مساحت مفیده‬ ‫‪ -K2‬نسبت حجم تعمیر بر مساحت کاری‬ ‫طوری که دیده می شود به هر اندازه که قیمت ‪ K1‬زیاد و قیمت ‪ K2‬کم باشد به همان اندازه مساحت و‬ ‫حجم تعمیر بصورت مناسبتر مورد استفاده قرار گرفته است‬ ‫‪ -K3‬نسبت مساحات سطوح عناصر احاطوی بر مساحت مفیده به هر اندازه که قیمت ‪ K3‬کم باشد به‬ ‫همان اندازه حل حجمی – پالنگذاری تعمیراز نقطه نظر تراکمیت( تمرکزیت ) و مصرف حرارت‬ ‫مناسب تر میباشد‪.‬‬

‫قسمت منتاژ جال دیوار های خارجی و داخلی قسمی اعیار گردیده است که درهر شفت کاری ‪ 13‬جال‬ ‫برای دیوارهای داخلی و ‪ 15‬جال برای دیوار خارجی مطابق نقشه انجیری منتاژ و بسته بندی گردد‪.‬‬ ‫در شاپ تولیدی دیوار های داخلی دارای ‪ 13‬کست بخار میباشد‪ ،‬هر کست بخار گنجایش ‪21.6‬‬ ‫متر مکعب را دارد‪ .‬پس در هر ‪ 8‬ساعت بخار ‪ 2151‬متر مکعب دیوارهای داخلی تولید میگردد‪ .‬اگر‬ ‫تولیدات در یک شفت کاری مد نظر گرفته شود پس در یک ماه ‪ 141‬ساعت بخار در حدود ‪ 32513‬متر‬ ‫مکعب دیوار داخلی تولید میگردد‪ ،‬و دریک سال ‪ 368651‬متر مکعب دیوار داخلی تولید میگردد‪.‬‬ ‫در قسمت شاپ تولیدی دیوارهای خارجی ‪ 5‬حوض بخار مد نظر گرفته شده است‪ ،‬هر حوض‬ ‫بخارگنجایش ‪ 5‬قالب دیوار خارجی را دارد‪ ،‬که مجموعأ ً‪ 15‬قالب میباشد‪ ،‬هر قالب دارای حجم ‪15.65‬‬ ‫مترمکعب میباشد‪ .‬پس در ‪ 8‬ساعت بخار ‪ 143.65‬متر مکعب دیوار های خارجی تولید میگردد‪ .‬اگر‬ ‫تولیدات در یک شفت کاری مد نظر گرفته شود پس درماه ‪ 21321.5‬متر مکعب دیوار های خارجی‬ ‫تولید میگردد‪ ،‬و در یک سال ‪ 132651‬متر مکعب دیوار خارجی تولید میگردد‪.‬‬ ‫پس قدرت تولیدی این فابریکه در حدود ‪ 2511‬آپارتمان در ‪ 6511‬مترمربع ساحه رهایشی در یک سال‬ ‫میباشد‪.‬‬ ‫‪80‬‬

‫دربخش مخلوط کانکریت برای ‪ 21.5‬متر مکعب آن به طور اوسط ‪ 3436.5‬کیلوگرام سمنت‪3321.5 ،‬‬ ‫کیلوگرام ریگ‪ 21115 ،‬کیلوگرام جغل و ‪ 1151‬لیتر آب ضرورت است درصورت که نسبت آب بر‬ ‫سمنت آن ‪ 1.15‬باشد‪ .‬تولید کانکریت برعالوه ضرورت فابریکه در حدود ‪ 81111‬متر مکعب ساالنه‬ ‫برای مرجع تقاضا کننده نیز تولید و عرضه میشود‪.‬‬ ‫به اساس معلومات و ارقام موجود در سال ‪ 2384‬نفوس مجموعی افغانستان به شمول کوچی و عودت‬ ‫کننده گان ‪ 13.1‬ملیون نفر تخمین گردیده‪ .‬رشد ساالنه نفوس ‪ % 1.13‬میباشد‪ .‬درحالی که درکشورهای‬ ‫همسایه این ارقام به استثنأ پاکستان (‪ )% 1.4‬کم میباشد‪ ،‬ایران ‪ ،% 2.5‬ترکمنستان ‪ ، % 2.1‬ازبکستان‬ ‫‪ ،% 2.6‬تاجکستان ‪. % 2.4‬‬ ‫نظر به ارقام فوق معلوم میگردد که ضرورت افغانستان برای رفع بی سرپناهی بسیار جدی و مهم حساب‬ ‫میگردد‪ .‬قسمیکه در سالنامه احصائیوی ‪ 2385‬فعالیت های دستگاه های ساختمانی دولتی و خصوصی‬ ‫قرار ذیل درج گردیده است ‪:‬‬ ‫تعداد ساختمان های تکمیل شده دولتی در سال ‪ 2384‬به ‪ 26‬باب میرسد درحالیکه تعداد ساختمان های‬ ‫خصوصی به ‪ 212‬باب میرسد‪ .‬این خود نشان دهنده روند کند در بازسازی خانه های رهایشی‪ ،‬مسکونی‬ ‫و عام المنفعه میباشد‪.‬‬

‫ومن هللا توفیق‬ ‫‪ 8‬اسد ‪ ،2388‬کابل‬

‫‪81‬‬

‫فهرست مأخذ‬

‫‪ .2‬مهندسی تعمیرات صنعتی و مدنی‬ ‫مولف ‪ :‬پوهنمل دیپلوم عبدالحق وردک‬ ‫‪ .1‬عناصر مهندسی تعمیرات‬ ‫پوهندوی صالح محمد یاری‬ ‫‪ .3‬مهندسی معاصر خارجی‬ ‫پوهندوی صالح محمد یاری‬ ‫‪ .4‬پرابلم های معاصر مهندسی و شهر سازی‬ ‫پوهندوی صالح محمد یاری‬ ‫‪ .5‬فزیک ساختمان در بخش های تخنیک حرارت‪ ،‬اکوستیک‪ ،‬انسولیشن‪ ،‬تهویه‪ ،‬تأمین انرژی داخلی‬ ‫و خارجی‬ ‫پوهندوی سلیمان عثمانخیل‬ ‫‪Neufert .1‬‬ ‫‪Time Saver .6‬‬ ‫‪ .8‬احصائیه سال ‪2385‬‬ ‫‪ .1‬کمپوزیشن مهندسی‬ ‫پوهنمل داود شاه فاروق‬ ‫‪.21‬‬

‫دانش رنگها و انتریر تعمیرات صنعتی‬ ‫پوهنیار هما خالد‬

‫‪.22‬‬

‫اصول و مبانی معماری‪ ،‬شهرسازی‬ ‫مولف‪ :‬سید محمد رضا موسویان‬ ‫‪82‬‬

83