Foeweb r int 340 [มหัศจรรย์ระบบสุริยะจักรวาล] by MIS Publishing

สนุก ต�นเตน เราใจ ไปกับหนังสือภาพ 3 มิติ

น า  ะอ ณ ข Ô µ Ô Á 3 เพียงสวมáÇ‹¹µÒนเตนเราใจจนวางไมลง คุณจะพบกับความต�

ÃÙŒËÃ×ÍäÁ‹ ลมพายุที่พัดกระหน่ำบนดาวเนปจูนมีความเร็วลม ถึง 1,500 ไมลตอชั่วโมง! ดวงอาทิตยมีขนาดใหญกวาวัตถุใดๆ ในระบบสุริยะจักรวาล ถึง 1,000 เทา

! Õ Ã ¿ á¶Á

ทั้งชุดมี 5 เลม ISBN 978-616-527-979-6

786165

279796

หมวด : ความรู ทั่วไป 79.-

เลม น ใ ย า ภ ิ ิ ต ม แวนตา 3

บ้านอันแสนสุข โ

โลกคือบ้านที่เราอาศัยอยู่ ซึ่งเป็นหนึ่งในดาวเคราะห์ ทั้ง 8 ดวงของระบบสุริยะ (เดิมนับว่ามี 9 ดวง) อยู่ ในดาราจักรชือ่ ว่าทางช้างเผือก (Milky Way) ระบบสุรยิ ะ หรือที่เรียกกันอีกอย่างว่าระบบสุริยะจักรวาลนั้นเป็น เพียงเศษเสี้ยวเล็กๆ ของจักรวาลอันกว้างใหญ่ไพศาล เป็นที่ทราบกันดีว่า จากข้อมูลที่มีอยู่ในปัจจุบันโลก เป็นดาวเคราะห์เพียงดวงเดียวในอวกาศอันกว้างใหญ่ โคจรรอบดวงอาทิตย์ ไกลโพ้นที่มีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่

นักดาราศาสตร์ชาวกรีกชือ่ อริสตาร์คสั (ประมาณ ก่อนคริสต์ศักราช 310-230) เป็นบุคคลแรกที่เสนอว่า โลกโคจรอยู่รอบดวงอาทิตย์ ต่อมา นิโคเลาส์ โคเปอร์ นิคัส (ค.ศ. 1473-1543) นักดาราศาสตร์ชาวโปแลนด์ ได้สนับสนุนแนวคิดดังกล่าว แต่มีเพียงบางคนเท่านั้นที่ ยอมรับทฤษฎีของโคเปอร์นิคัสในช่วงที่เขายังมีชีวิตอยู่ จนกระทัง่ โยฮันเนส เคปเลอร์ นักดาราศาสตร์ชาวเยอรมัน (ค.ศ. 1571-1630) ได้ค้นพบว่าดาวเคราะห์โคจรอยู่ใน ระบบสุริยะจักรวาลโดยมีดวงอาทิตย์เป็นจุดศูนย์กลาง จึงท�ำให้ทฤษฎีดังกล่าวเริ่มเป็นที่ยอมรับ ระบบสุริยะจักรวาล ระบบสุรยิ ะจักรวาลมีดวงอาทิตย์ซงึ่ เป็นดาวแคระ เหลืองขนาดกลางเป็นจุดศูนย์กลาง โลกรวมทั้งดาว เคราะห์ดวงอื่นๆ นั้นล้วนโคจรอยู่รอบดวงอาทิตย์ และ ดาวเคราะห์แต่ละดวงยังหมุนรอบแกนซึ่งเป็นเส้นผ่าน ศูนย์กลางของดาวเองอีกด้วย โดยมีลักษณะการหมุน เหมือนลูกข่าง นอกจากดวงอาทิตย์และดาวเคราะห์แล้ว ในระบบสุริยะจักรวาลก็ยังมีดวงจันทร์ สะเก็ดดาว ดาว เคราะห์น้อย และดาวหาง

ดาราจักรทั้งสามรูปแบบ

ดาราจักรหรือกาแลกซีนั้นมีอยู่ 3 รูปแบบ หลักๆ ได้แก่ ดาราจักรชนิดก้นหอย (มีลักษณะ เหมือนดอกไม้ไฟที่หมุนเป็นวงล้อ) ดาราจักรรี (มี ลักษณะเหมือนรูปไข่) และดาราจักรไร้รูปแบบ (มีลกั ษณะเป็นกลุม่ ก้อน) ดาราจักรทางช้าง เผือกจัดเป็นดาราจักรชนิดก้นหอย

ดาราจักรทางช้างเผือก ระบบสุริยะจักรวาลถือเป็นส่วนหนึ่งของดาราจักร ทางช้างเผือก ดาราจักรหรือกาแลกซีนั้นประกอบไปด้วย กระจุกดาวนับร้อยพันล้านดวง นอกจากนี้ยังมีฝุ่นผง แก๊สต่างๆ และพื้นที่ว่างในอวกาศอีกด้วย เมื่อมองจาก พื้นโลกจะเห็นดาราจักรทางช้างเผือกปรากฏเป็นแถบ แสงสว่างบางๆ อยู่รอบท้องฟ้า

อยู่ไกลหลายปีแสง เนื่องจากจักรวาลนั้นกว้างใหญ่ไพศาลมาก จึงไม่ สามารถค�ำนวณระยะทางในอวกาศโดยใช้วธิ เี ดียวกันกับบน โลกได้ นักดาราศาสตร์มักใช้หน่วยวัดระยะทางในอวกาศ เป็นปีแสง ไม่ได้ใช้หน่วยเป็นกิโลเมตร แสงเป็นพลังงาน ที่มีความเร็วมากที่สุดในจักรวาล ดังนั้น มันจึงสามารถ เดินทางได้ไกลกว่าพลังงานชนิดอื่นๆ 1 ปีแสง หมายถึง ระยะทางที่แสงเดินทางในเวลา 1 ปี โดย 1 ปีแสง มีค่า เท่ากับ 9.5 ล้านล้านกิโลเมตร ดาราจักรแอนดรอมิดา (ด้านบน) เป็นดาราจักรชนิดก้นหอยทีอ่ ยูใ่ กล้โลกมากทีส่ ดุ โดยอยู่ห่างจากโลกเป็นระยะทาง 2.2 ล้านปีแสง ดาวทุกดวงทีเ่ ราสามารถมองเห็นได้จากพืน้ โลกบน ท้องฟ้ายามค�่ำคืนนัน้ ล้วนแล้วแต่เป็นดวงดาวใน ดาราจักรทางช้างเผือกทัง้ สิน้ อย่างไรก็ตาม ใน จักรวาลนั้นมีดาราจักรอื่นๆ ราว 50 พันล้าน ดาราจักรเลยทีเดียว บางดาราจักรมีขนาด ใหญ่กว่าดาราจักรทางช้างเผือกมาก และ มีดวงดาวอยู่ในทุกดาราจักร ไม่แน่ว่า หนึ่งในดวงดาวเหล่านั้นอาจจะเป็น ดวงอาทิ ต ย์ ข องดาวอี ก ดวงที่ มี สิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่เช่นเดียวกับ โลกก็เป็นได้ 3

ซูเปอร์สตาร์ตัวจริง มี

ข้อมูลที่น่าสนใจมากอีกข้อมูลหนึ่งคือ ในคืนที่เย็นยะเยือกที่สุดของฤดูหนาวอัน หนาวเหน็บทีส่ ดุ ในทวีปแอนตาร์กติกา ดวงอาทิตย์ก็ยงั คงปล่อยพลังความร้อน ออกมาอยูต่ ลอดเวลา สิง่ มีชวี ติ ทุกชนิดบนโลกไม่สามารถด�ำรงอยูไ่ ด้หากไม่มดี วง อาทิตย์ แม้แต่ในยามทีม่ องไม่เห็นหรือไม่ได้รสู้ กึ ถึงความร้อนของมันเลยก็ตาม สุริยุปราคา เมื่อดวงจันทร์เคลื่อนที่ผ่านดวงอาทิตย์ เงาของมัน จะทอดไปบนบางส่วนของโลก ซึ่งท�ำให้เกิดสุริยุปราคาขึ้น เราจะไม่สามารถมองเห็นดวงอาทิตย์ได้เลยในกรณีที่เกิด สุริยุปราคาเต็มดวง เนื่องจากว่า เราจะอยู่ในเงาซึ่งเป็น พืน้ ทีท่ มี่ ดื ทีส่ ดุ ราวกับว่าเป็นเวลากลางคืน แต่ในกรณีทเี่ กิด สุรยิ ปุ ราคาบางส่วน เราจะยังคงสามารถมองเห็นดวงอาทิตย์ ได้เป็นบางส่วน ในกรณีทเี่ กิดสุรยิ ปุ ราคาวงแหวน เราจะมองเห็นดวง อาทิตย์มลี กั ษณะเป็นวงแหวนล้อมรอบวงกลมมืดทีเ่ ป็นเงา ของดวงจันทร์ สุรยิ ปุ ราคาจะกินระยะเวลาอยูป่ ระมาณ 3-7 นาที 40 วินาที ก่อนที่นักวิทยาศาสตร์จะอธิบายถึงสาเหตุ ของการเกิดสุริยุปราคา บางคนมีความเชื่อว่าสุริยุปราคา เกิดจากสัตว์ประหลาดกลืนกินดวงอาทิตย์เข้าไป

หนึ่งในล้าน ดวงอาทิตย์คือดาวฤกษ์ทรงกลมขนาดยักษ์ที่มีก๊าซ หมุนวนและเผาไหม้อยู่ตลอดเวลา ซึ่งส่วนใหญ่ประกอบ ด้วยก๊าซไฮโดรเจนและฮีเลียม เนื่องจากดวงอาทิตย์เป็น ดาวฤกษ์ที่อยู่ใกล้โลกมากที่สุด ดังนั้น มนุษย์จึงให้ความ สนใจเป็นอย่างมาก แต่กย็ งั ไม่เท่ากับดาวดวงอืน่ ๆ ทัง้ หมด ที่มีอยู่ในจักรวาล ดวงดาวที่ส่องแสงระยิบระยับบนท้องฟ้า ทุกดวงจัดเป็นดาวฤกษ์ทงั้ หมด ซึง่ บางดวงมีขนาดใหญ่กว่า ดวงอาทิตย์เสียอีก แต่ดวงอาทิตย์นนั้ ก็นบั ว่ามีขนาดทีใ่ หญ่ มาก โดยมีความกว้างประมาณ 1,392,000 กิโลเมตร ซึ่ง เป็นขนาดที่สามารถบรรจุโลกลงไปได้มากกว่าหนึ่งล้านใบ เลยทีเดียว

ในวันที่ 11 สิงหาคม ค.ศ. 1999 พื้นที่ของโลกนับจากประเทศ อังกฤษไปจนถึงประเทศอินเดียตกอยูใ่ นความมืดชัว่ คราวระหว่าง การเกิดสุรยิ ปุ ราคาเต็มดวงในหลายพืน้ ที่ โดยกินระยะเวลากว่า 2 นาทีเล็กน้อย นับว่าเป็นความโชคดีของผู้คนที่อยู่ในพื้นที่ ดังกล่าวทีไ่ ด้ชมปรากฏการณ์เช่นนี้ เนือ่ งจากว่าในบางประเทศ นั้นต้องใช้เวลารอประมาณ 80 ปี จึงจะได้ชมปรากฏการณ์ สุรยิ ปุ ราคาเต็มดวง ส่วนพืน้ ทีอ่ นื่ ๆ ของโลกรวมทัง้ ตอนเหนือ และตอนใต้ของสหรัฐอเมริกาจะเห็นสุริยุปราคาบางส่วน เท่านั้น

เต็มไปด้วยก๊าซ ดวงอาทิตย์มีชั้นบรรยากาศปกคลุมอยู่ 3 ชั้นหลักๆ ได้แก่ ชัน้ โฟโตสเฟียร์ ซึง่ เป็นชัน้ พืน้ ผิวเพียงส่วนเดียวของ ดวงอาทิตย์ที่สามารถมองเห็นได้ ชั้นโครโมสเฟียร์ คือชั้น ของก๊าซซึง่ ส่องสว่างทีแ่ ผ่ขยายขึน้ ไปเหนือชัน้ โฟโตสเฟียร์ หลายพันกิโลเมตร และชัน้ โคโรนา เป็นชัน้ บรรยากาศทีอ่ ยู่ นอกสุดของดวงอาทิตย์ ชั้นโคโรนาสามารถแผ่รัศมีออก ไปจากดวงอาทิตย์ได้ไกลราว 16 ล้านกิโลเมตร ทั้งชั้น โครโมสเฟียร์และชัน้ โคโรนาสามารถมองเห็นได้ดว้ ยตาเปล่า ในช่วงการเกิดสุริยุปราคา ส่องแสงโชติช่วง ดวงอาทิตย์มลี กั ษณะเหมือนดอกไม้ไฟ ขนาดมหึมา เปลวสุรยิ ะ (ด้านขวา) คือ การระเบิดในช่วงสั้นๆ ของลูกไฟ จากชั้นโครโมสเฟียร์ไปจนถึง ชัน้ โคโรนา พวยก๊าซคือกลุม่ ของเปลวก๊าซที่พุ่งออก มาจากชัน้ โฟโตสเฟียร์ ไปสู่ชั้นโคโรนา และ สามารถอยู่ได้นาน หลายอาทิตย์ จุดสี ด�ำบนพืน้ ผิวของดวง อาทิตย์เรียกว่า จุด มืดบนดวงอาทิตย์ (ด้านบน) ซึ่งเป็น บริเวณที่ก๊าซมีความ เย็นกว่าบริเวณอืน่ ๆ จุด มืดบนดวงอาทิตย์เพียงจุด เดียวอาจมีขนาดพื้นที่ใหญ่ มากกว่าโลก