สารานุกรมประกอบภาพ
ยิ่งเร�ยนรู ยิ่งพัฒนา ยิ่งค นหา ยิ่งได คำตอบ
เปดโลกการเรียนรู ใหกวางไกลและรูจริงกวาใคร ดวยสารานุกรมประกอบภาพรอบรูเร�องรอบตัว
หนังสือ ลิขสิทธ�์จาก ษ ฤ ก ง ั อ ศ ท เ ะ ร ป
รวมเร�่องราวน ารู รอบตัวตั้งแต ยุคโบราณจนถึงยุคป จจ�บันที่ใช เทคโนโลยี ล�ำสมัย ในแต ละเร�่องจะมีคำศัพท สำคัญและคำอธ�บายที่ทำให เราเข าใจได อย าง ง ายดาย อีกทั้งยังมีภาพประกอบสีสันสดใส ช วยเสร�มสร างจ�นตนาการและ ความเข าใจให มากยิ่งข�้น
16 สุดยอดสารานุกรมประกอบภาพที่เรายอโลกทั้งใบมารวมไว ในสารานุกรมชุดนี้แลว โลกยุคโบราณ
สัตว
ช�วว�ทยา
ไดโนเสาร และสิ่งมีช�ว�ตยุคก อน ประวัติศาสตร
โลก
ร างกายมนุษย
ป ศาจตัวจ�๋ว
มหาสมุทร
ประวัติศาสตร
ประเทศต างๆ ในโลก
ธรรมชาติ
โลกของเรา
ว�ทยาศาสตร
อวกาศ
เทคโนโลยี
การขนส ง ISBN 978-616-527-909-3
9
786165
279093
หมวด : สารานุกรม 125.-
โลกยุคโบราณ
เสร�มความรู ในห องเร�ยน นอกห องเร�ยน และใช เป นข อมูลอ างอิงระดับชั้นประถม-มัธยมศึกษา
อธิบายชัดเจน เขาใจงาย
โลกยุคโบราณ เสร�มความรู ในห องเร�ยน นอกห องเร�ยน และใช เป นข อมูลอ างอิงระดับชั้นประถมศึกษา - มัธยมศึกษา
คำศัพท สำคัญที่ควรรู มากกว า 200 คำ
www.MISbook.com
สารานุกรมประกอบภาพ
โลกยุคโบราณ ILLUSTRATED ENCYCLOPEDIA
A NWCO RILED SN T www.MISbook.com
ISBN : 978-616-527-909-3 ราคา 125 บาท
สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558 โดยส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส ห้ามน�ำส่วนหนึ่งส่วนใดของ หนังสือเล่มนี้ไปลอกเลียนแบบ ท�ำส�ำเนา ถ่ายเอกสาร หรือน�ำไปเผยแพร่ บนอินเตอร์เน็ตและเครือข่ายต่างๆ ไม่วา่ จะในรูปแบบใดๆ นอกจาก จะได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากทางส�ำนักพิมพ์เท่านั้น ชื่อผลิตภัณฑ์และเครื่องหมายการค้าต่างๆ ที่อ้างถึงเป็นของ บริษัทนั้นๆ
www.MISbook.com
ILLUSTRATED ENCYCLOPEDIA ANCIENT WORLDS Copyright © 2012 Orpheus Books Limited Ltd. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior permission of the copyright holder. ลิขสิทธิ์ภาษาไทย © 2559 ส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส คณะผู้จัดท�ำ บรรณาธิการส�ำนักพิมพ์ ชิดพงษ์ กวีวรวุฒิ ผู้แปล อารดา กันทะหงษ์ ศิลปกรรม วณิชยา ตันเจริญลาภ พิสูจน์อักษร วายุ แตงภู่, ดุจดาว บัวทอง เสียงบรรยาย Talking Pen นิดาวรรณ อนันต์ไพศาลสิน ฝ่ายเทคนิค นงนุช เรือนมณี, ปวีณา ไตรเวทย์ ประสานงานต่างประเทศ บุษกร กู้หลี ประสานงานสื่อสิ่งพิมพ์ บุษกร กู้หลี ฝ่ายการตลาด วราลี สิทธิจินดาวงศ์ พิมพ์ที่ บริษัท พิมพ์ดี จ�ำกัด ผู้พิมพ์/ผู้โฆษณา เสริม พูนพนิช
จัดพิมพ์โดย : บริษัท ส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส จ�ำกัด 213/3 ซอยพัฒนาการ 1 (สาธุประดิษฐ์ 34 แยก 6) แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ) โทรสาร 0-2294-8787 www.MISbook.com จัดจ�ำหน่ายโดย : บริษัท ซีเอ็ดยูเคชั่น จ�ำกัด (มหาชน) 1858/87-90 ชั้น 19 อาคารทีซีไอเอฟ ทาวเวอร์ ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรุงเทพฯ 10260 โทรศัพท์ 0-2739-8000 โทรสาร 0-2739-8609 www.se-ed.com หากหนังสือเล่มนี้ผลิตไม่ได้มาตรฐาน อาทิ หน้ากระดาษสลับกัน หน้าซ�้ำ หน้าขาดหาย ทางส�ำนักพิมพ์ยินดีรับผิดชอบเปลี่ยนให้ใหม่ โดยส่งมาเปลี่ยน ตามที่อยู่ด้านบน หรือติดต่อส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ) กรณีตอ้ งการสัง่ ซือ้ จ�ำนวนมาก กรุณาติดต่อฝ่ายการตลาด ส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 เพื่อรับส่วนลดพิเศษ
สารานุกรมประกอบภาพ
โลกยุคโบราณ ILLUSTRATED ENCYCLOPEDIA
A NWCO RILED SN T www.MISbook.com
สารบัญ ล�ำดับเวลา
6
อารยธรรมแรกเริ่ม
8
เมโสโปเตเมีย
10
อียิปต์ยุคโบราณ
12
ศาสนาและชีวิตหลัง ความตาย
14
กรีซยุคโบราณ
20
อาณาจักรโรมัน
22
ชีวิตประจ�ำวันของ
ชาวโรมันโบราณ www.MISbook.com
ชีวิตประจ�ำวันของ ชาวอียิปต์โบราณ
16
จีนยุคโบราณ
18
24
อาคารยุคโรมัน
26
อเมริกายุคโบราณ
28
ดัชนี
30
เกี่ยวกับหนังสือเล่มนี้
แ
ต่ละคู่หน้าของหนังสือเล่มนี้ประกอบด้วยบทน�ำเรื่องอย่างย่อ ซึ่งเป็นการอธิบายหัวข้อโดยรวม ตามด้วยค�ำส�ำคัญที่เรียง ตามล�ำดับตัวอักษร หากต้องการค้นหาค�ำใดก็สามารถเปิดไปที่หน้า ดัชนีที่อยู่ด้านหลังของหนังสือเล่มนี้ได้ หากต้องการทราบข้อมูล เพิม่ เติมของหัวข้อนัน้ ๆ สามารถดูได้ที่ “เกร็ดน่ารู”้ และมี “ประวัตศิ าสตร์ โดยย่อ” ซึ่งสรุปล�ำดับเหตุการณ์ส�ำคัญเอาไว้
บทน�ำ
อธิบายหัวข้อโดยรวมและ ให้ความรูพ้ นื้ ฐานทีจ่ ำ� เป็น
ค�ำส�ำคัญและค�ำอธิบาย
ค�ำส�ำคัญจะจัดเรียงตามล�ำดับอักษรไล่ไป ตลอดทัง้ คูห่ น้า แต่ละค�ำส�ำคัญประกอบด้วย ค�ำอธิบายสั้นๆ ว่าหมายถึงอะไร
ประวัติศาสตร์โดยย่อ
ช่วยสรุปเหตุการณ์ส�ำคัญ แบบสั้นๆ ตามช่วงเวลา
www.MISbook.com
อักษรตัวหนา
ใช้เน้นค�ำทีม่ คี วามส�ำคัญ ที่ไม่มีแสดงในรายการ ค�ำอธิบายอื่น
เลขหน้า
เลขหน้าค้นหาได้ง่ายที่ ด้านข้างของหน้าหนังสือ
ล�ำดับเวลา
ประมาณ 3,500 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ พัฒนาระบบ ประมาณ 2,000 ปีก่อนคริสตกาล ชาวมิโนนเริ่ม ภาษาเขียนขึ้นในเมโสโปเตเมีย
สร้างพระราชวังขึ้นบนเกาะครีต
ประมาณ 3,400 ปีก่อนคริสตกาล อียิปต์เริ่มแยก ประมาณ 1,792 ปีกอ่ นคริสตกาล พระเจ้าฮัมมูราบี เป็น 2 อาณาจักร คืออียิปต์บนและอียิปต์ล่าง
ขึ้นครองราชย์ปกครองอาณาจักรบาบิโลเนีย
ประมาณ 2.5 ล้านปีก่อน คริสตกาล เริม่ ต้นยุคเพลิโอ ประมาณ 3,100 ปีก่อนคริสตกาล อียิปต์รวม ประมาณ 1,750 ปีก่อนคริสตกาล จุดล่มสลาย ลิธอิก หรือยุคหินเก่า
อาณาจักรภายใต้การปกครองของฟาโรห์องค์แรก อารยธรรมลุม่ แม่นำ�้ สินธุ เนือ่ งจากประชาชนอพยพ คือฟาโรห์เมเนส ออกจากเมืองใหญ่หลายแห่ง คาดว่ามาจากภัยน�ำ้ ท่วม
ประมาณ 8,350 ปีก่อน คริสตกาล เริ่มสร้างเมือง ประมาณ 3,000 ปีก่อนคริสตกาล เริ่มมีการ ประมาณ 1,750 ปีก่อนคริสตกาล ยุครุ่งเรืองของ
6
เยริโค เมืองแรกของโลกที่ สร้างเมืองใหญ่ขึ้นหลายแห่ง เช่น เมืองอูร์ ใน ราชวงศ์ซางในอาณาจักรจีน เมโสโปเตเมีย ล้อมรอบด้วยก�ำแพง ประมาณ 1,650 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้นอาณาจักร รูปปั้นเมื่อ 24,000 ฮิตไทต์ ปีที่แล้ว ประมาณ 7,000 ปีก่อน ประมาณ 3,000 ปีก่อนคริสตกาล คริสตกาล เมืองซาทาล ฮูยคุ เริ่ ม ต้ น ยุ ค ส� ำ ริ ด ในดิ น แดน ประมาณ 1,595 ปีกอ่ นคริสตกาล ชาวฮิตไทต์เข้า ก�ำเนิดขึ้นในดินแดนของตุรกี และเป็นเมืองใหญ่ ตะวันออกกลาง ยึดเมืองและขับไล่ชาวบาบิโลเนียน ที่สุดในยุคนั้น ประมาณ 2,575 ปีก่อน เนเฟอร์ติติ ประมาณ 1,550 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้นอารยธรรม ประมาณ 5,000 ปีก่อนคริสตกาล การเพาะปลูก คริสตกาล เริม่ ก่อสร้างพีระมิด ไมซีเนียนในกรีซ ที เ ่ มื อ งกี ซ าในอี ย ป ิ ต์ เริ่มต้นขึ้นบนเกาะครีตของกรีซ ประมาณ 1,550 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้นยุคเหล็ก ประมาณ 5,000 ปีกอ่ นคริสตกาล ชุมชนเกษตรกรรม ประมาณ 2,500 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้นอารยธรรม ในดินแดนตะวันออกกลาง อัสซีเรีย ตั้งถิ่นฐานริมฝั่งแม่น�้ำไนล์ในอียิปต์ ประมาณ 1,377 ปีกอ่ นคริสตกาล ฟาโรห์อคั เคนาเตน ประมาณ 5,000 ปีกอ่ นคริสตกาล การชลประทาน ประมาณ 2,400 ปีก่อนคริสตกาล เริ่มต้น ออกกฎให้ชาวอียิปต์หันมาบูชาเทพเจ้าองค์เดียว อารยธรรมลุ่มแม่น�้ำสินธุ เป็นหนึ่งในอารยธรรม คือเทพเจ้าอาเตน เริ่มต้นขึ้นในเมโสโปเตเมีย ยุคแรกที่เริ่มประดิษฐ์กงล้อ และพัฒนาระบบภาษา ประมาณ 5,000 ปีกอ่ นคริสตกาล ชุมชนเกษตรกรรม เขียนขึ้นใช้ ประมาณ 1,290 ปีก่อนคริสตกาล ตั้งถิ่นฐานที่หุบเขาสินธุในอินเดีย องค์รามเสสที่ 2 ขึน้ เป็นฟาโรห์ ประมาณ 2,300 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้นยุคส�ำริด ปกครองอียิปต์ ในทวีปยุโรป
www.MISbook.com
ประมาณ 1,200 ปีก่อนคริสตกาล
7 สิ่งมหัศจรรย์ของโลกยุคโบราณ
จุดล่มสลายอาณาจักรฮิตไทต์
นักเดินทางในสมัยโลกยุคโบราณมักจะบันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับ สิ่งที่ตนได้พบเห็น สิ่งก่อสร้างที่สร้างความน่าทึ่งให้กับผู้คนมากที่สุด ได้กลายมาเป็น 7 สิ่งมหัศจรรย์ของโลกยุคโบราณ ได้แก่
เริม่ ต้นอารยธรรมโอลเมกในเม็กซิโก
1. มหาพีระมิดแห่งกีซา 2. สวนลอยบาบิโลน 3. วิหารอาร์เทมิสแห่งเอเฟซัส เป็นวิหารที่ใหญ่ที่สุดในยุคนั้น ประภาคารฟาโรส สร้างเสร็จเมื่อ 550 ปีก่อนคริสตกาล เพื่อถวายแด่เทพีอาร์เทมิส แห่ งอเล็กซานเดรีย 4. เทวรูปซูสแห่งโอลิมเปีย สร้างเสร็จเมื่อ 432 ปีก่อนคริสตกาล เป็น เทวรูปในท่านั่งมีความสูง 12 เมตร เป็นรูปส�ำริดเคลือบทองและประดับด้วยงาช้าง 5. สุสานมุสโซเลียมแห่งฮาลิคาร์นาสซัส เป็นหลุมศพหินอ่อนที่สร้างเพื่อกษัตริย์โมโซลูสเมื่อ 453 ปี ก่อนคริสตกาล มีความสูง 45 เมตร และประดับด้วยงานประติมากรรมมากมาย 6. เทวรูปเฮลิออสแห่งโรดส์ เป็นรูปส�ำริดขนาดใหญ่ของเทพเจ้าเฮลิออสของกรีก สร้างเสร็จเมือ่ 280 ปี ก่อนคริสตกาล มีความสูง 30 เมตร ตั้งอยู่ที่ท่าเรือโรดส์ 7. ประภาคารฟาโรสแห่งอเล็กซานเดรีย เป็นประภาคารแห่งแรกของโลก สร้างขึ้นเมื่อ 300 ปีก่อน คริสตกาล มีความสูงกว่า 120 เมตร
ประมาณ 1,200 ปีก่อนคริสตกาล นักดนตรี ชาวอี ทรัสคัน ราชวงศ์ซางของจีนหมดอ�ำนาจลง
ประมาณ 1,100 ปีกอ่ นคริสตกาล
ประมาณ 1,046 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้นราชวงศ์ โจวในจีน
ประมาณ 800 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้นอารยธรรม อีทรัสคันในอิตาลี
776 ปีก่อนคริสตกาล เริ่มต้นกีฬาโอลิมปิกครั้ง แรกที่กรีซ
753 ปีก่อนคริสตกาล วันสถาปนากรุงโรมในอดีต
เอเชีย
ยุโรป โรม
อเมริกาเหนือ
กรีซ เมโสโปเตเมีย
ครีต
ชาวแอซเท็ก
อียิปต์ ยุคโบราณ
ชาวมายา
จีน หุบเขาสินธุ
แอฟริกา
ชาวอินคา
อเมริกาใต้
โอเชียเนีย
อารยธรรมต่างๆ ในโลกยุคโบราณ 671 ปีกอ่ นคริสตกาล ชาวอัสซีเรียนพิชติ อาณาจักร 334-327 ปีกอ่ นคริสตกาล พระเจ้าอเล็กซานเดอร์- 27 ปีกอ่ นคริสตกาล ออคเตเวียน อียิปต์
625 ปีก่อนคริสตกาล พระเจ้านาโบโพลัสซาร์ทรง 323 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้นยุคเฮลเลนิสติกในกรีซ ขับไล่ชาวอัสซีเรียน และท�ำให้กรุงบาบิโลนกลับมา 322 ปีก่อนคริสตกาล เริ่มต้นอาณาจักรโมริยะใน
ขึน้ เป็นจักรพรรดิแห่งโรมพระองค์ แรก และทรงเปลี่ยนพระนามเป็น ออกัสตัส กรุงโรมสิ้นสุดการเป็น สาธารณรัฐ
510 ปีกอ่ นคริสตกาล กษัตริยท์ าร์ควินองค์สดุ ท้าย กรุงโรมกับกรุงคาร์เธจ แห่งโรมถูกขับไล่ กรุงโรมเริ่มการปกครองแบบ 221 ปีก่อนคริสตกาล เริ่มต้นราชวงศ์ฉิน
คริสต์ศกั ราชที่ 14 ไทบีเรียสขึน้ เป็นจักรพรรดิแห่งโรม คริสต์ศกั ราชที่ 37 คาลิกลู าขึน้ เป็นจักรพรรดิแห่งโรม คริสต์ศกั ราชที่ 41 คลอเดียสขึน้ เป็นจักรพรรดิแห่งโรม คริสต์ศักราชที่ 50 เริ่มต้นสร้างเมืองเทโอทิฮัวคาน
เรืองอ�ำนาจ
มหาราชทรงโจมตีอาณาจักรเปอร์เซีย
www.MISbook.com
ตอนกลางของอินเดีย ปกครองโดยพระเจ้าจันทรคุปต์ ประมาณ 560 ปีก่อนคริสตกาล เริ่มต้นอาณาจักร เมารยะ เปอร์เซีย 264-146 ปีก่อนคริสตกาล สงครามพิวนิกระหว่าง สาธารณรัฐ
จิน๋ ซีฮอ่ งเต้ (ฉินสือ่ หวง) เสด็จขึน้ ครองราชย์ ประมาณ 500 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้นยุคคลาสสิก เป็นจักรพรรดิองค์แรกของจีน และทรง ในกรีซ และเริ่มต้นการปกครองแบบประชาธิปไตย เริ่มต้นการสร้างก�ำแพงเมืองจีน
499 ปีก่อนคริสตกาล ยุครุ่งเรืองของอาณาจักร 202 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้นราชวงศ์ฮนั่ เปอร์เซีย
ในจีน
490 ปีกอ่ นคริสตกาล ชาวเปอร์เซียโจมตีกรุงเอเธนส์ ประมาณ 200 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้น
และพยายามเข้ายึดครองกรีซแต่ไม่สำ� เร็จ ในทีส่ ดุ อารยธรรมนาซกาในทวีปอเมริกา กรีซก็ชนะสงครามเมื่อ 449 ปีก่อนคริสตกาล ประมาณ 112 ปีก่อนคริสตกาล เริ่ม พ่อค้าไหม 431-404 ปีก่อนคริสตกาล สงคราม เปิดเส้นทางสายไหมเชื่อมต่อจีนไปยัง ชาวจีน เพโลพอนนีเชียนระหว่างกรุงเอเธนส์กับ โลกตะวันตก กรุงสปาร์ตา ประมาณ 100 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้นอารยธรรม
อัศวินจากัวร์
ทางตอนกลางของทวีปอเมริกา
คริสต์ศกั ราชที่ 54 เนโรขึน้ เป็นจักรพรรดิแห่งโรม คริสต์ศกั ราชที่ 64 เกิดเหตุไฟไหม้ครัง้ ใหญ่ในกรุงโรม คริสต์ศักราชที่ 300 เริ่มต้นอารยธรรมมายาทาง
ตอนกลางของทวีปอเมริกา
คริสต์ศกั ราชที่ 380 ศาสนาคริสต์เป็นศาสนาทางการ ของอาณาจักรโรมัน
คริสต์ศกั ราชที่ 410 ชาววิซกิ อธบุกโจมตีอติ าลีและ ท�ำลายกรุงโรม
คริสต์ศักราชที่ 476 กรุงโรมถูกพิชิตโดยผู้น�ำชาว
เยอรมันชื่อว่าโอโดเอเซอร์ ถือเป็นจุดล่มสลายของ 359 ปีก่อนคริสตกาล พระเจ้าฟิลิป โมเชที่เปรูในทวีปอเมริกาใต้ แห่งมาซิโดเนียทรงพิชติ กรีซได้สำ� เร็จ 59 ปีก่อนคริสตกาล จูเลียส ซีซาร์ ได้รับเลือกเป็น อาณาจักรโรมันตะวันตก และทรงรวบรวมกรีซให้เป็นปึกแผ่น
ทหารเดินเท้า ชาวโรมัน
กงสุลของโรม และปกครองแบบเผด็จการ แต่ถกู ลอบ สังหารเมื่อ 44 ปีก่อนคริสตกาล
7
อารยธรรม แรกเริ่ม
ม
นุษย์ในยุคแรกเริม่ ไม่ตงั้ รกรากทีใ่ ดเป็นเวลา นาน แต่จะอพยพย้ายถิน่ ไปเรือ่ ยๆ เก็บกิน พืชผลไม้และล่าสัตว์ในป่า เมือ่ แหล่งอาหารหมด ลงก็จะย้ายถิน่ อีก จนกระทัง่ เมือ่ ประมาณ 12,000 ปีทแี่ ล้ว มนุษย์จงึ เริม่ รูจ้ กั การเพาะปลูกและเลีย้ ง สัตว์ เมื่อมีแหล่งผลิตอาหารอย่างต่อเนือ่ งแล้ว มนุษ ย์ก็สามารถอาศัยอยู่ที่เดิมได้ตลอดทั้งปี จากกลุ่มเล็กๆ ก็ขยายกลายเป็นหมู่บ้าน เมื่อ ไม่จำ� เป็นต้องออกหาอาหารแล้ว ผู้คนก็เริ่มรู้จัก แมมมอธตกหลุมกับดัก ของนักล่าสัตว์ การประดิษฐ์งานฝีมอื และการค้าขาย จากหมูบ่ า้ น ก็กลายเป็นเมืองขนาดเล็ก แล้วขยายเป็นเมือง ขนาดใหญ่ จนเกิดเป็นอารยธรรมในที่สุด ยุคส�ำริด (Bronze age) ช่วงเวลาทีผ่ คู้ นรูจ้ กั ท�ำเครือ่ งมือ วัวออรอช (Auroch) วัวป่าสายพันธุ์หนึ่ง รูปร่าง ต่างๆ ขึ้นใช้จากโลหะส�ำริด โดยการหลอมแร่ดีบุกและ
8
ใหญ่โตกว่าวัวในปัจจุบันมาก และคาดว่าจะเป็น บรรพบุรษุ ของวัวเหล่านีด้ ว้ ย มนุษย์นำ� วัวออรอชมา เลี้ยงเมื่อประมาณ 8,000 ปีที่แล้ว ภาพวาดของวัว ออรอชมักปรากฏอยู่ตามผนังถ�้ำโบราณ
ทองแดงเข้าด้วยกัน ถึงโลหะส�ำริดจะแข็งและทนทาน กว่าโลหะชนิดอื่น แต่ก็สามารถถูกตัดและดัดเป็น รูปร่างต่างๆ ได้อย่างสบาย ยุคส�ำริดเริม่ ต้นเมือ่ ประมาณ 5,000 ปีทแี่ ล้วในดินแดนตะวันออกกลาง แล้วจึงขยาย ไปยังพื้นที่อื่นๆ ของโลกในภายหลัง
อูอ่ ารยธรรม (Cradle of civilization) ดินแดนต้นก�ำเนิด
อารยธรรม มักจะหมายถึงดินแดนพระจันทร์เสี้ยวอัน อุดมสมบูรณ์ แต่บางครั้งก็หมายถึงอาณาจักรในจีน อินเดีย หรือเม็กซิโกด้วย
www.MISbook.com
จิตรกรก�ำลังวาดภาพบนผนังถ�้ำ
การวาดภาพบน ผนังถ�ำ้
เมืองซาทาล ฮูยุค (Çatal Hüyük) เมืองโบราณที่ถูก
สร้างขึน้ เมือ่ ประมาณ 7,000 ปีกอ่ นคริสตกาล ปัจจุบนั ตั้งอยู่ในเขตประเทศตุรกี ผู้คนสร้างบ้านเรือนจากอิฐ และปลูกเรียงติดกันโดยไม่มีถนนคั่นกลาง มีชาวเมือง อาศัยอยู่ประมาณ 5,000 คน บ้างก็เป็นชาวไร่ บ้าง ก็เป็นช่างฝีมือ ผลิตเครื่องประดับ ของตกแต่ง และ เสื้อผ้าเพื่อการค้า
ภาพวาดบนผนังถ�ำ้
เชื่อกันว่าเป็น ภาพทีว่ าดโดยนักล่าสัตว์หรือคนเก็บของป่าเมือ่ ประมาณ 35,000-18,000 ปีที่แล้ว มักเป็นภาพสัตว์ป่า เช่น ม้า วัวป่าไบซัน กวาง ทุกๆ ทวีปบนโลกนี้ต่างก็มีภาพวาด บนผนังถ�ำ้ ทั้งสิ้น (Cave painting)
การสร้างขนบธรรมเนียม
การน�ำ สัตว์ป่ามาเลี้ยงให้เชื่องและการดูแลพืชผล การสร้าง ขนบธรรมเนียมช่วยให้มนุษย์มีแหล่งอาหารอย่าง ต่อเนื่อง และไม่ต้องอพยพย้ายถิ่นเพื่อล่าสัตว์อีก (Domestication)
อารยธรรม (Civilization) สังคมหรือกลุม่ คนทีม่ คี วาม ดินแดนพระจันทร์เสีย้ วอันอุดมสมบูรณ์ (Fertile crescent) เจริญด้านศิลปะ การปกครอง ศาสตร์ความรู้ และการ ค้าขาย ในแต่ละอารยธรรมจะแบ่งแยกหน้าที่กัน เมื่อ ใช้คนเพียงจ�ำนวนหนึง่ ท�ำงานก็สามารถหาเลีย้ งทุกคน ทีเ่ หลือได้ และท�ำให้เกิดการพัฒนาทักษะอีกหลากหลาย ตามมา เช่น งานฝีมือ การค้าขาย
ดินแดนรูปวงโค้งที่ทอดยาวจากอ่าวเปอร์เซียทาง ตะวันออกไปยังเมดิเตอร์เรเนียนทางตะวันตก เป็น ดินแดนทีเ่ หมาะกับการเกษตร เพราะมีทงั้ แสงแดดและ ปริมาณฝนทีพ่ อเหมาะ หลายๆ อารยธรรมยุคแรกเริม่ ก็ถือก�ำเนิดขึ้นที่นี่ เช่น อารยธรรมในเมโสโปเตเมีย
นักล่าสัตว์-คนเก็บของป่า (Hunter-gatherers) คนทีห่ า ยุคหินใหม่
ช่วงปลายของยุคหิน การถลุงแร่ (Smelting) กระบวนการแยกเหล็กหรือ อาหารโดยการล่าสัตว์และเก็บพืชผลไม้ในป่า คนเหล่านี้ เริม่ ต้นขึน้ เมือ่ 9,500 ปีกอ่ นคริสตกาลในดินแดนตะวัน โลหะอื่นออกจากหิน โดยช่างตีเหล็กจะน�ำหินที่มีเนื้อ จะไม่ปักหลักอยู่ที่ใดที่หนึ่งนานๆ แต่จะย้ายถิ่นตาม ออกกลาง ผู้คนเริ่มรู้จักท�ำการเกษตร แร่เหล็กปนอยู่ไปเผาในเตาถลุงที่มีอุณหภูมิสูงมาก ฝูงสัตว์ทอี่ พยพไปยังทีต่ า่ งๆ ตามฤดูกาลทีเ่ ปลีย่ นแปลง ยุคหินเก่า (Palaeolithic period) ช่วงเริม่ ต้นของยุคหิน (Neolithic period)
ยุคน�ำ้ แข็ง (Ice age) ช่วงเวลาทีอ่ ณุ หภูมโิ ลกลดลงอย่าง เริม่ ต้นขึน้ เมือ่ ประมาณ 2.5 ล้านปีทแี่ ล้ว บรรพบุรษุ ของ รวดเร็ว จนแผ่นน�ำ้ แข็งจากขัว้ โลกขยายตัวปกคลุมทัว่ มนุษย์ยคุ ใหม่รจู้ กั การท�ำเครือ่ งมือต่างๆ ขึน้ ใช้จากหิน ผืนทวีป ยุคน�้ำแข็งครั้งสุดท้ายเกิดขึ้นเมื่อประมาณ 20,000 ปีที่แล้ว
ชุมชนเกษตรกรรมแบบเรียบง่ายในทวีปยุโรปเมื่อ 1,200 ปีก่อนคริสตกาล ผู้คนยังอาศัยอยู่ในกระท่อม สร้างจากโคลนและหญ้าแห้ง
ยุคเหล็ก (Iron age) ช่วงเวลาที่ผู้คนรู้จักท�ำเครื่องมือ
ต่างๆ ขึ้นใช้จากโลหะเหล็ก ยุคเหล็กเริ่มต้นขึ้นเมื่อ ประมาณ 1,500 ปีกอ่ นคริสตกาล ในเขตตะวันออกกลาง เหล็กเป็นโลหะทีห่ าได้งา่ ยกว่าแร่ดบี กุ และทองแดง และ ยังแข็งแกร่งกว่าโลหะส�ำริดด้วย แต่ก็ผลิตได้ยากกว่า เพราะต้องใช้วิธีการถลุง
การชลประทาน (Irrigation) การจัดส่งน�ำ้ จากแหล่งน�ำ้ เช่น คลองหรือล�ำธารไปยังผืนดินที่แห้งแล้ง การ ชลประทานช่วยให้สามารถท�ำการเกษตรบนพื้นที่ แห้งแล้งได้ ตราบใดที่พื้นที่นั้นอยู่ใกล้แหล่งน�้ำ
เมืองเยริโค (Jericho) หนึง่ ในเมืองทีเ่ ก่าแก่ทสี่ ดุ ในโลก ยุคก่อนประวัติศาสตร์ (Prehistoric) ช่วงเวลาก่อนที่
ผู้คนจะเริ่มรู้จักการบันทึกประวัติศาสตร์ โดยแบ่งออก สร้างขึ้นเมื่อประมาณ 8,000 ปีก่อนคริสตกาลบนฝั่ง เป็น ยุคหิน ยุคส�ำริด และยุคเหล็ก แม่น�้ำจอร์แดน เมืองนี้มีก�ำแพงเมืองขนาดใหญ่ ยุคหิน (Stone age) ช่วงเวลาที่ผู้คนรู้จักท�ำเครื่องมือ ล้อมรอบเพื่อป้องกันการโจมตีของข้าศึก ลาสโคซ์ (Lascaux) พื้นที่ทางตอนใต้ของประเทศ ต่างๆ ขึน้ ใช้จากหิน ช่วงเวลานีแ้ บ่งออกเป็น ยุคหินเก่า ยุคหินกลาง และยุคหินใหม่ ฝรั่งเศส ซึ่งมีการค้นพบภาพวาดบนผนังถ�้ำจ�ำนวน มากเมื่อปี ค.ศ. 1940 คาดว่าภาพวาดเหล่านี้มีอายุ ประมาณ 17,000 ปี
www.MISbook.com ประวัติศาสตร์โดยย่อ
ยุคหินกลาง (Mesolithic period) ช่วงกลางของ ยุคหิน เริ่มต้นขึ้นเมื่อประมาณ 12,000 ปีก่อน คริสตกาลในดินแดนตะวันออกกลาง ผู้คนเริ่ม รู้จักใช้เครื่องมือง่ายๆ ในการล่าสัตว์
ประมาณ 2.5 ล้านปีก่อนคริสตกาล เริ่มต้น ยุคเพลิโอลิธอิกหรือยุคหินเก่า มนุษย์ยังเร่ร่อน ย้ายถิ่นฐานไปเรื่อยๆ 15,000 ปีกอ่ นคริสตกาล มนุษย์วาดภาพบน ผนังถ�ำ้ ในลาสโคซ์ ทางตอนใต้ของประเทศฝรัง่ เศส 12,000 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้นยุคหินกลาง 10,000 ปีก่อนคริสตกาล สิ้นสุดยุคน�้ำแข็ง 9,500 ปีก่อนคริสตกาล เริ่มต้นยุคหินใหม่ ผูค้ นเริม่ รูจ้ กั ท�ำการเกษตรและสร้างหมูบ่ า้ น เริม่ น�ำสัตว์มาเลี้ยงเป็นครั้งแรก 8,530 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ สร้างเมืองเยริโค
เมืองซาทาล ฮูยุค บ้านแต่ละหลัง มีประตูทางเข้าอยู่บนหลังคาและ ต้องใช้วิธีปีนบันไดขึ้นไป เมื่อยกบันไดออกทุกบ้านก็จะ ปลอดภัยจากการบุกรุก
7,000 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ สร้างเมืองซาทาล ฮูยุค ภาพวาด 3,000 ปีก่อนคริสตกาล เริ่มต้นยุคส�ำริด 1,500 ปีก่อน คริสตกาล เริ่มต้นยุคเหล็ก
บนผนังถ�ำ้
9
เ
เมโสโปเตเมีย
กษัตริย์อัสซีเรียทรงก�ำลังล่าสิงโต
มโสโปเตเมียแปลว่า “ระหว่างแม่น�้ำ 2 สาย” ห มายถึ ง ดิ น แดนที่ อ ยู ่ ร ะหว่ า งลุ ่ ม แม่ น�้ ำ ไทกริสและยูเฟรตีส ซึ่งปัจจุบันตั้งอยู่ในเขต ของประเทศอิรัก หลายอารยธรรมที่เก่าแก่ที่สุด ของโลกเริ่มต้นขึ้นที่นี่เมื่อกว่า 6,000 ปีที่แล้ว อาณาจักรอัสซีเรียและอาณาจักรบาบิโลเนีย เป็นอู่อารยธรรมอันรุ่งเรืองในดินแดนแถบนี้เป็น เวลาหลายร้อยปี จนกระทัง่ ถูกโค่นอ�ำนาจลงโดย อาณาจักรเปอร์เซียในเวลาต่อมา อารยธรรมบาบิโลเนีย
10
(Babylonian civilization)
กิลกาเมช
มหากาพย์เกี่ยวกับกษัตริย์ ผู้กล้าพระนามว่า กิลกาเมช มหากาพย์เรื่องนี้ถูกค้น พบในห้องสมุดอัชเชอร์บานิปาล ณ เมืองนิเนเวห์ นับ เป็นต�ำนานเรื่องแรกที่ถูกบันทึกไว้ คาดว่าน่าจะมีอายุ ประมาณ 2,000 ปีก่อนคริสตกาล (Gilgamesh)
อารยธรรมที่เริ่มต้นขึ้นประมาณ 6,000 ปีที่แล้ว ชาวบาบิโลเนียนเป็นผูร้ เิ ริม่ แบ่งเวลา 1 วันออกเป็น 24 ชั่วโมง แบ่ง 1 ชั่วโมงออกเป็น 60 นาที และแบ่ง 1 นาทีออกเป็น 60 วินาที นักดาราศาสตร์ชาวบาบิโลเนียน เชือ่ ว่าโลกแบนและถูกแขวนลอยอยู่ในอวกาศอันเวิง้ ว้าง พระเจ้าฮัมมูราบี (Hammurabi) กษัตริย์แห่งกรุง อาณาจักรบาบิโลเนียเคยปกครองดินแดนเกือบทัง้ หมด บาบิโลนเมือ่ 1,792-1,750 ปีก่อนคริสตกาล ทรงเป็น ของเมโสโปเตเมียในช่วงที่เรืองอ�ำนาจสุดขีด กษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่ในเมโสโปเตเมีย พระองค์ ไม่ยกตน คูนฟิ อร์ม (Cuneiform) ระบบการเขียนที่ใช้สญั ลักษณ์ เทียบกับพระเจ้าเหมือนบรรดากษัตริยอ์ งค์อนื่ ๆ ผลงาน แทนที่การใช้รูปภาพที่มีก่อนหน้านี้ซ่ึงมีรูปแบบการ ที่สร้างชื่อที่สุดคือการบันทึกประมวลกฎหมายขึ้นใช้ เขียนที่ซับซ้อนกว่า คูนิฟอร์มถูกคิดค้นโดยชาว เป็นครั้งแรก สุเมเรียน และถูกใช้อย่างแพร่หลายโดยชาวอัสซีเรียน สวนลอยบาบิโลน (Hanging Gardens of Babylon) ชาวบาบิโลเนียน และชาวเปอร์เซีย ค�ำว่า คูนิฟอร์ม สวนไล่ระดับที่สร้างขึ้นในสมัยกษัตริย์เนบูคัดเนสซาร์ เป็นภาษากรีก หมายถึง “รูปลิม่ ” ตามลักษณะเครือ่ งมือ โดยชักน�ำ้ จากแม่นำ�้ ขึน้ มาใช้ แล้วปล่อยให้ไหลไปตาม รูปลิ่มที่ใช้เขียน ชั้นต่างๆ รอบสวน นับเป็น 1 ใน 7 สิ่งมหัศจรรย์ของ
www.MISbook.com
อาลักษณ์ก�ำลังบันทึกจ�ำนวนปศุสัตว์ ในฟาร์ม โดย ใช้เครื่องมือรูปลิ่มเขียนตัวอักษรคูนิฟอร์มลงบนแผ่น จารึกดินเหนียว
อัชเชอร์บานิปาล
กษัตริย์องค์ สุดท้ายของอาณาจักรอัสซีเรีย ทรงเป็นผู้สร้างห้อง สมุดแห่งแรกของโลกขึ้นที่เมืองนิเนเวห์ (Ashurbanipal)
อารยธรรมอัสซีเรีย (Assyrian civilization) อารยธรรม 2 ค�ำที่ถูกเขียนด้วยอักษรภาพ (แถวบน) และด้วยอักษร
โลกยุคโบราณ แต่ปจั จุบนั นี้ไม่เหลือร่องรอยให้เห็นแล้ว
ทีเ่ ริม่ ต้นขึน้ ในเมโสโปเตเมียตอนเหนือ เมือ่ ประมาณ คูนิฟอร์ม (แถวล่าง) 2,300 ปีก่อนคริสตกาล ชาวอัสซีเรียนเป็นทั้ง นักการค้าและนักรบทีเ่ ก่งกาจ มีอาณาจักรครอบคลุม พื้นที่ส่วนใหญ่ของเมโสโปเตเมียตอนเหนือ แต่เมื่อ 612 ปีก่อนคริสตกาล นิเนเวห์ซึ่งเป็นเมืองหลวง ของอัสซีเรียถูกโจมตีโดยชาวบาบิโลเนียน ท�ำให้ วัวป่า ปลา อาณาจักรนี้ถึงกาลล่มสลาย
บาบิโลน
เมืองหลวงของอารยธรรม บาบิโลเนีย ก่อตั้งขึ้นเมื่อ 2,500 ปีก่อนคริสตกาล บาบิโลนเป็นเมืองที่มีความเจริญมั่งคั่ง มีสวนที่ งดงาม และล้อมรอบด้วยก�ำแพงขนาดใหญ่ที่มี ประตูทางเข้าถึง 8 แห่ง ชือ่ บาบิโลนมีความหมายว่า “ประตูสู่พระเจ้า” (Babylon)
นี่คือภาพสวนลอยบาบิโลน ที่เราสันนิษฐานกัน
อารยธรรมฮิตไทต์ (Hittite civilization) อารยธรรมจาก อารยธรรมสุเมเรียน
(Sumerian civilization)
ประตูอิชตาร์
ดินแดนอนาโตเลียในช่วง 1,400 ปีกอ่ นคริสตกาล ในช่วงที่ อารยธรรมยุคแรกเริม่ ทีเ่ ริม่ ต้นขึน้ ในเมโสโปเตเมีย และ เรืองอ�ำนาจสุดขีด อาณาจักรนีค้ รอบคลุมพืน้ ทีส่ ว่ นใหญ่ของ เป็นอารยธรรมเก่าแก่ที่สุดในโลกด้วย ชาวสุเมเรียน เมโสโปเตเมียตอนเหนือ ปัจจุบนั ตัง้ อยู่ในเขตประเทศตุรกี ตั้งรกรากอยู่ทางใต้ในภูมิภาคซูเมอร์ (Sumer) เมื่อ ประตูอิชตาร์ (Ishtar gate) ประตูด้านทิศเหนือของ ประมาณ 4,500 ปีก่อนคริสตกาล และได้ประดิษฐ์ กรุงบาบิโลน ประดับด้วยอิฐเคลือบสีฟา้ และรูปสลักของ ระบบภาษาเขียนรวมทั้งกงล้อขึ้นใช้ อารยธรรมสุเมมังกรและวัวป่า ถูกสร้างขึ้นเพื่อถวายแก่องค์เทพีแห่ง เรียนรุ่งเรืองเรื่อยมาจนถึงเมื่อ 200 ปีก่อนคริสตกาล ความรักและสงคราม ประตูนี้มีความสูงถึง 14 เมตร ก่อนที่จะถูกเหล่าชนเผ่าทะเลทรายรุกราน และใช้เป็นทางผ่านส�ำหรับขบวนพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์
ซูมู-อาบัม
กษัตริย์องค์แรกแห่งกรุง แคสไซต์ (Kassites) ชนเผ่าจากเนินเขาทีเ่ คยปกครอง บาบิโลน ทรงเป็นผูป้ ระกาศอิสรภาพโดยสมบูรณ์ให้กบั เมโสโปเตเมียตอนใต้ เมือ่ 1,500-1,155 ปีกอ่ นคริสตกาล ชาวบาบิโลเนียน และขึน้ ครองราชย์เมือ่ 1,894-1,881 ปี ชาวแคสไซต์เป็นชนเผ่าที่เรืองอ�ำนาจยาวนานที่สุดใน ก่อนคริสตกาล ประวัติศาสตร์ของเมโสโปเตเมีย (Sumu-abum)
ประวัติศาสตร์โดยย่อ ประมาณ 5,000 ปีก่อนคริสตกาล เริ่มต้น ระบบชลประทานในเมโสโปเตเมีย ประมาณ 3,500 ปีก่อนคริสตกาล ระบบการ เขียนช่วงต้นได้รับการพัฒนาในเมโสโปเตเมีย ประมาณ 3,000 ปีกอ่ นคริสตกาล การพัฒนา เมืองใหญ่หลายแห่ง เช่น อูร์ ในภูมิภาคซูเมอร์ นครรัฐหลายแห่งเริม่ ท�ำสงครามชิงความเป็นใหญ่ ในเมโสโปเตเมีย
www.MISbook.com
มาร์ดคุ (Marduk) เทพผูค้ มุ้ ครองกรุงบาบิโลน มักปรากฏ
นักดาราศาสตร์ชาวบาบิโลเนียนก�ำลังท�ำงาน
กายในรูปของมังกร ชาวบาบิโลเนียนเชือ่ ว่าเทพมาร์ดคุ หอคอยบาเบล (Tower of Babel) วิหารซิกกูแรตที่ เป็นเจ้าแห่งเทพทัง้ ปวง กษัตริยเ์ นบูคดั เนสซาร์ทรงสร้าง มีชื่อเสียงที่สุดของกรุงบาบิโลน คาดว่าสร้างขึ้นช่วง วิหารซิกกูแรตขึ้นในกรุงบาบิโลนเพื่อบูชาเทพองค์นี้ ศตวรรษที่ 6 ก่อนคริสตกาล ในพระคัมภีร์ไบเบิลกล่าว พระเจ้านาโบโพลัสซาร์ (Nabopolassar) กษัตริยแ์ ห่ง ไว้ว่าหอคอยนี้ถูกสร้างเพื่อเป็นบันไดสู่สรวงสวรรค์ กรุงบาบิโลนเมื่อ 625-605 ปีก่อนคริสตกาล ทรงเป็น อูร์ (Ur) เมืองของชาวสุเมเรียนในเมโสโปเตเมียตอนใต้ ผู้ขับไล่ชาวอัสซีเรียนและประกาศอิสรภาพให้แก่ชาว อูรเ์ ป็นเมืองทีแ่ ข็งแกร่งและเรืองอ�ำนาจทีส่ ดุ ในภูมภิ าค บาบิโลเนียน ในช่วง 2,100 ปีก่อนคริสตกาล เนบูคัดเนสซาร์ที่ 2 (Nebuchadnezzar II) กษัตริย์ วิหารซิกกูแรต (Ziggurat) พีระมิดขั้นบันไดลักษณะ แห่งกรุงบาบิโลนเมื่อ 605-562 ปีก่อนคริสตกาล ทรง คล้ายหอคอยและมีวิหารตั้งอยู่ด้านบน ถูกสร้างขึ้น เป็นโอรสของกษัตริย์นาโบโพลัสซาร์ และเป็นกษัตริย์ ครั้งแรกโดยชาวสุเมเรียน และต่อมาชาวบาบิโลเนียน นักรบผู้ต่อสู้กับอียิปต์เพื่อขยายอาณาจักรบาบิโลเนีย กับชาวอัสซีเรียนก็รับวัฒนธรรมนี้มาด้วย โดยเชื่อว่า นอกจากนี้พระองค์ยังทรงสร้างก�ำแพงเมืองขึ้นใหม่ วิหารซิกกูแรตเป็นทางเชื่อมต่อระหว่างโลกกับสวรรค์ เพื่อป้องกันข้าศึกรุกรานอีกด้วย ค�ำว่า ซิกกูแรต เป็นภาษาอัสซีเรียน แปลว่า “ยอดเขา” นิเนเวห์ (Nineveh) เมืองหลวงในอดีตของอัสซีเรีย และเป็นต้นก�ำเนิดของห้องสมุดอัชเชอร์บานิปาลที่ มีชื่อเสียงอีกด้วย นักโบราณคดีได้ค้นพบแผ่นจารึก ดินเหนียวกว่า 22,000 แผ่นในห้องสมุดของพระราชวัง ซึง่ บันทึกข้อมูลมากมายเกีย่ วกับวิถชี วี ติ กฎหมาย และ ประวัติศาสตร์ของชาวอัสซีเรียน วิหารซิกกูแรต
ประมาณ 1,792 ปีกอ่ นคริสตกาล พระเจ้าฮัมมูราบีขนึ้ ครองราชย์ปกครองกรุงบาบิโลน และเริม่ ประกาศแสนยานุภาพเหนือดินแดนเมโสโปเตเมีย 1,650 ปีกอ่ นคริสตกาล เริม่ ต้นอาณาจักรฮิตไทต์
1,595 ปีก่อนคริสตกาล ชาวฮิตไทต์บุกโจมตี อาณาจักรบาบิโลเนีย 1,150 ปีก่อนคริสตกาล ชาวอัสซีเรียนพิชติ กรุงบาบิโลน ได้ส�ำเร็จ 627 ปีก่อนคริสตกาล พระเจ้านาโบโพลัสซาร์ประกาศ อักษรภาพยุคแรก นจารึก ให้กรุงบาบิโลนเป็นอิสระจาก บนแผ่ ดินเหนียว ชาวอัสซีเรียน 605-562 ปีกอ่ นคริสตกาล ในสมัยของกษัตริย์ เนบูคัดเนสซาร์ที่ 2 อาณาจักรบาบิโลเนียขยาย อิทธิพลเข้าไปยังอาณาจักรอัสซีเรียและอาณาจักร ยูดาห์ 539 ปีกอ่ นคริสตกาล ชาวบาบิโลเนียนพ่ายแพ้ แก่ชาวเปอร์เซียในสงครามโอพิส ท�ำให้กรุงบาบิโลน กลายเป็นหนึง่ ในเมืองส�ำคัญทีส่ ดุ ของอาณาจักร เปอร์เซีย
11
สารานุกรมประกอบภาพ
ยิ่งเร�ยนรู ยิ่งพัฒนา ยิ่งค นหา ยิ่งได คำตอบ
เปดโลกการเรียนรู ใหกวางไกลและรูจริงกวาใคร ดวยสารานุกรมประกอบภาพรอบรูเร�องรอบตัว
หนังสือ ลิขสิทธ�์จาก ษ ฤ ก ง ั อ ศ ท เ ะ ร ป
รวมเร�่องราวน ารู รอบตัวตั้งแต ยุคโบราณจนถึงยุคป จจ�บันที่ใช เทคโนโลยี ล�ำสมัย ในแต ละเร�่องจะมีคำศัพท สำคัญและคำอธ�บายที่ทำให เราเข าใจได อย าง ง ายดาย อีกทั้งยังมีภาพประกอบสีสันสดใส ช วยเสร�มสร างจ�นตนาการและ ความเข าใจให มากยิ่งข�้น
16 สุดยอดสารานุกรมประกอบภาพที่เรายอโลกทั้งใบมารวมไว ในสารานุกรมชุดนี้แลว โลกยุคโบราณ
สัตว
ช�วว�ทยา
ไดโนเสาร และสิ่งมีช�ว�ตยุคก อน ประวัติศาสตร
โลก
ร างกายมนุษย
ป ศาจตัวจ�๋ว
มหาสมุทร
ประวัติศาสตร
ประเทศต างๆ ในโลก
ธรรมชาติ
โลกของเรา
ว�ทยาศาสตร
อวกาศ
เทคโนโลยี
การขนส ง ISBN 978-616-527-909-3
9
786165
279093
หมวด : สารานุกรม 125.-
โลกยุคโบราณ
เสร�มความรู ในห องเร�ยน นอกห องเร�ยน และใช เป นข www.MISbook.com อมูลอ างอิงระดับชั้นประถม-มัธยมศึกษา
อธิบายชัดเจน เขาใจงาย
โลกยุคโบราณ เสร�มความรู ในห องเร�ยน นอกห องเร�ยน และใช เป นข อมูลอ างอิงระดับชั้นประถมศึกษา - มัธยมศึกษา
คำศัพท สำคัญที่ควรรู มากกว า 200 คำ