สไตล สวนโชควิเชียร ปลูกมะนาวให รวย สไตล สวนโชควิเชียร
ISBN 978-616-527-850-8
หมวด :
278508 พืชและการเกษตร 140.-
BES
SELLET R
ชองทางในการติดตอและรับขาวสารจากสำนักพิมพเอ็มไอเอส
MIS BOOK Store 9 786165
สไตล สวนโชควิเชียร
0-2294-8777
MISbook 140 บา ท
140 บา ท
www.MISbook.com
www.MISbook.com
ISBN 978-616-527-850-8 ราคา 140 บาท สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 โดยส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส ห้ามน�ำส่วนหนึ่งส่วนใดของหนังสือเล่มนี้ ไปลอกเลียนแบบ ท�ำส�ำเนา ถ่ายเอกสาร หรือน�ำไปเผยแพร่บนอินเตอร์เน็ตและเครือข่ายต่างๆ ไม่ว่าจะในรูปแบบใดๆ นอกจากจะได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากทางส�ำนักพิมพ์เท่านั้น ชื่อผลิตภัณฑ์และเครื่องหมายการค้าต่างๆ ที่อ้างถึงเป็นของบริษัทนั้นๆ
คณะผู้จัดทำ� บรรณาธิการสำ�นักพิมพ์ ชิดพงษ์ กวีวรวุฒิ เจ้าของสวนมะนาว วิเชียร เนียมจ้อย บรรณาธิการ วารีรัตน์ แตงภู่ ประสานงานฝ่ายผลิต ปวีณา ไตรเวทย์ ภาพประกอบ ณัฐพงษ์ พยัคคง ศิลปกรรมรูปเล่ม ศิรินทรา วัชรเดชสุวรรณ ศิลปกรรมปก ภรณีย์ สนองผัน พิสูจน์อักษร วารีรัตน์ แตงภู่ ประสานงานสื่อสิ่งพิมพ์ วารีรัตน์ แตงภู่ ฝ่ายการตลาด วราลี สิทธิจินดาวงศ์ พิมพ์ที่ บริษัท พิมพ์ดี จำ�กัด ผู้พิมพ์/ผู้โฆษณา เสริม พูนพนิช
www.MISbook.com
จัดพิมพ์โดย บริษัท สำ�นักพิมพ์เอ็มไอเอส จำ�กัด 213/3 ซอยพัฒนาการ 1 (สาธุประดิษฐ์ 34 แยก 6) แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ) โทรสาร 0-2294-8787 www.MISbook.com จัดจำ�หน่ายโดย บริษัท ซีเอ็ดยูเคชั่น จำ�กัด (มหาชน) 1858/87-90 ชั้น 19 อาคารทีซีไอเอฟ ทาวเวอร์ ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรุงเทพฯ 10260 โทรศัพท์ 0-2739-8000 โทรสาร 0-2739-8609 www.se-ed.com หากหนังสือเล่มนี้ผลิตไม่ได้มาตรฐาน อาทิ หน้ากระดาษสลับกัน หน้าซ้�ำ หน้าขาดหาย สำ�นักพิมพ์ยินดีรับผิดชอบเปลี่ยนให้ใหม่ โดยส่งมาเปลี่ยนตามที่อยู่ด้านบนหรือติดต่อสำ�นักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ) กรณีต้องการสั่งซื้อจำ�นวนมาก กรุณาติดต่อฝ่ายการตลาด สำ�นักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 เพื่อรับส่วนลดพิเศษ
จากส�ำนักพิมพ์ มะนาว...พืชสร้างรายได้ยอดนิยมตลอดกาล รสชาติเปรี้ยวกลมกล่อมอันเป็นเอกลักษณ์อันยากจะหารสอื่นมาเทียบเคียงที่อยู่คู่ครัวของ คนไทยตลอดมา พร้อมทั้งประโยชน์มากมาย ไม่ว่าจะเป็นด้านอาหาร อุตสาหกรรม เครื่องส�ำอาง กระทั่งเป็นสมุนไพรที่ช่วยรักษาอาการเจ็บป่วย ด้วยเหตุนี้ มะนาวจึงเป็นพืชเศรษฐกิจที่สร้างรายได้ให้ผู้ปลูกได้เสมอ ไม่ว่าจะปลูกเพื่อเป็น อาชีพหลัก หรืออาชีพเสริม รวมไปถึงปลูกเพื่อบริโภคในครัวเรือนเพื่อลดค่าใช้จ่าย
www.MISbook.com
หนังสือเล่มนี้แนะน�ำการปลูกมะนาวส�ำหรับผู้เริ่มต้นที่สนใจและอยากลองปลูกมะนาว อาทิ วิธีการปลูกมะนาวลงดิน มะนาวในวงบ่อซีเมนต์ มะนาวในกระถาง มะนาวนอกฤดู รวมไปถึง การขยายพันธุ์ การดูแลรักษา การเก็บเกี่ยว จากประสบการณ์ตรงของ “คุณวิเชียร เนียมจ้อย” เจ้าของสวนมะนาวโชควิเชียร ผูท้ ปี่ ระสบความส�ำเร็จกับการท�ำสวนมะนาว สร้างรายได้จากมะนาว ได้ตลอดทั้งปี ทั้งขายผลและกิ่งพันธุ์ และยังมีข้อคิดการต่อยอดธุรกิจมะนาวในรูปแบบอื่นนอก เหนือจากการขายผลอีกด้วย บรรณาธิการส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส
www.MISbook.com
www.MISbook.com
สารบัญ 1 มะนาว พืชสร้างรายได้ยอดนิยม 11
• รู้จักมะนาว 12 • ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ 13 • สายพันธุ์ที่นิยมปลูกในประเทศไทย 14 • ลักษณะของมะนาวที่ขายได้และเป็นที่ยอมรับ ของตลาด 16 2 รู้จักมะนาวสวนโชควิเชียร
17
• ที่มาของมะนาวพันธุ์โชควิเชียร • หลักการปลูกแบบสวนโชควิเชียร
18 20
5 การปลูกมะนาวแบบต่างๆ
• การปลูกมะนาวลงดิน - ขั้นตอนการปลูก - การรดน�้ำ - การใส่ปุ๋ย - การเก็บเกี่ยว • การปลูกมะนาวลงวงบ่อซีเมนต์ - ขั้นตอนการปลูก - ขั้นตอนการเติมวัสดุปลูกลงวงบ่อ - การดูแลรักษา - การเก็บเกี่ยว - ตารางค�ำนวณค่าใช้จ่ายการปลูก มะนาวลงวงบ่อซีเมนต์ต่อ 1 ไร่ • การปลูกมะนาวในกระถาง - ขั้นตอนการปลูก - การดูแลรักษา
www.MISbook.com 23
3 เตรียมพื้นที่ปลูกมะนาว
• การเตรียมพื้นที่ก่อนปลูก - การเตรียมพื้นที่ปลูกในพื้นที่ดอน - การเตรียมพื้นที่ปลูกในพื้นที่ลุ่ม 4 วิธีการขยายพันธุ์มะนาว
• การตอนกิ่ง • การเพาะเมล็ด • การปักช�ำ • การติดตา • การเสียบยอด
21
24 26 29
31 37 41 45 49
6 การติดตั้งระบบน�้ำส�ำหรับ วงบ่อซีเมนต์
51
52 53 54 54 55 57 58 60 64 65 66 67 68 70 71
• ขั้นตอนการติดตั้ง 74 - ตารางค�ำนวณค่าใช้จ่ายการท�ำ ระบบน�้ำแบบมินิสปริงเกลอร์ต่อ 1 ไร่ 78
7 การบังคับมะนาวให้ออกผล นอกฤดูกาล
• ขั้นตอนการบังคับมะนาวให้ ออกผลนอกฤดูกาล - ระยะที่ 1 ระยะเตรียม - ระยะที่ 2 ระยะกระตุ้นการออกดอก และติดผลอ่อน - ระยะที่ 3 ระยะติดผล - ระยะที่ 4 ระยะเก็บเกี่ยวผลผลิต • วิธีการคลุมพลาสติก 8 การป้องกันและก�ำจัดโรคและ แมลงศัตรูพืชที่ส�ำคัญ
• โรคแคงเกอร์ • โรคกรีนนิ่ง • โรครากเน่าและโคนเน่า • โรคราด�ำ • โรคยางไหล • หนอนชอนใบ • หนอนกินใบ • เพลี้ยแป้ง • เพลี้ยไฟ • ไรแดง • เพลี้ยหอย
79
81 81 82 83 83 84 85
87 89 90 91 92 94 95 96 97 98 99
• สูตรการผลิตเชื้อจุลินทรีย์ควบคุมเชื้อ สาเหตุของโรคพืช • สูตรการผลิตสารป้องกันแมลงศัตรูพืช จากสารเร่งซุปเปอร์ พด. 7 • สูตรไข่หมักชีวภาพ (ฮอร์โมนไข่) สารเร่งการออกดอก • สูตรฮอร์โมนนม สารเร่งการเจริญเติบโต ของพืช 10 สารพันปัญหาจากเกษตรกร มือใหม่
www.MISbook.com • ค�ำถามที่ 1
9 บ�ำรุง ป้องกัน ก�ำจัดด้วยชีวภาพ 101
• สูตรสารเร่งซุปเปอร์ พด. 1 102 • สูตรปุ๋ยอินทรีย์น�้ำจากผักหรือผลไม้ และปุ๋ยอินทรีย์น�้ำจากปลาหรือหอยเชอรี่ โดยใช้สารเร่งซุปเปอร์ พด. 2 106
• ค�ำถามที่ 2 • ค�ำถามที่ 3 • ค�ำถามที่ 4 • ค�ำถามที่ 5 • ค�ำถามที่ 6 • ค�ำถามที่ 7 • ค�ำถามที่ 8 • ค�ำถามที่ 9 • ค�ำถามที่ 10 • ค�ำถามที่ 11
109 111 114 116 117
118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128
11 การต่อยอดธุรกิจมะนาว
129
12 ภาคผนวก
137
• ชาวสวนมะพร้าวหันมาปลูกมะนาว
138
www.MISbook.com
www.MISbook.com
www.MISbook.com
1 มะนาว
www.MISbook.com
พืชสร้างรายได้ยอดนิยม
11
รู้จักมะนาว มะนาวจัดเป็นพืชเศรษฐกิจทีม่ คี วามส�ำคัญ และจ�ำเป็นอย่างยิง่ ในการด�ำรงชีวติ ประจ�ำวันของ คนไทย นิยมปลูกกันอย่างแพร่หลาย ปลูกได้ ทุกภาคของประเทศไทย เป็นทีต่ อ้ งการของตลาด ตลอดทั้งปี สามารถปลูกได้ในดินเกือบทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นดินร่วน ดินเหนียว ดินทราย แต่จะเจริญเติบโตได้ดใี นดินร่วนซุย ระบายน�ำ้ ได้ดี ชอบน�้ำแต่ไม่ชอบน�้ำท่วมขังเพราะจะท�ำให้มี ปัญหากับระบบราก ชอบแสงแดด ควรได้รับ แสงแดดอย่างน้อย 4-6 ชั่วโมงต่อวัน อย่างดี ที่สุดคือ 7-10 ชั่วโมงต่อวัน ออกผลมากจน เกินความต้องการของตลาดในช่วงฤดูฝน และ ขาดแคลนในช่วงฤดูแล้งท�ำให้มรี าคาสูง ปัจจุบนั ทั้งเกษตรกรและนักวิชาการจึงคิดค้นพัฒนา เทคนิคการควบคุมมะนาวให้ออกผลผลิตนอก ฤดูเพื่อให้เพียงพอกับความต้องการของตลาด และกระจายผลผลิตให้ได้ตลอดทั้งปี
www.MISbook.com
12
www.MISbook.com ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ มะนาวเป็นไม้พุ่ม สูง 2-4 เมตร เปลือกต้นสีน�้ำตาลแกมเทา ผิวเรียบ ตามกิ่งอ่อนมีหนามแหลม ใบประกอบแบบใบย่อยใบเดียว ออกเรียงสลับ ใบรูปรียาว โคนมน ปลายแหลม ขอบจัก โคนใบมีปกี แคบ แผ่นใบมีต่อมน�้ำมันกระจายอยู่ ขนาดใบ กว้าง 3-5 เซนติเมตร ยาว 4-8 เซนติเมตร ดอกออกเป็นช่อ หรือเดี่ยวตามซอกใบที่ปลายกิ่ง ออกช่อละ 5-7 ดอก ดอกย่อยสีขาว 5 กลีบ หลุดร่วงง่าย เป็นดอก สมบูรณ์เพศ ผลกลมแป้น เปลือกเรียบสีเขียว ผิวมีต่อมน�้ำมัน เนื้อเป็นเกล็ดฉ�่ำน�้ำ รสเปรี้ยว เมล็ดสีขาว กลมรี ประมาณ 10 เมล็ด
13
สายพันธุ์ที่นิยมปลูกในประเทศไทย แบ่งเป็น 3 กลุ่มหลัก ดังนี้
มะนาวหนัง
มะนาวเเป้น
มีลักษณะผลใหญ่ ผลอ่อนกลมยาว หัวท้ายเเหลม เมื่อโตเต็มที่จะมีลักษณะ ผลกลมมนค่อนข้างยาว ด้านหัวมีจุกเล็กๆ เปลือกหนา เก็บรักษาได้นาน มีรสเปรีย้ วจัด
มีลักษณะทรงผลกลมแป้น เปลือกบาง มี นำ�้ มากเเละมีกลิน่ หอม ผลอ่อนมีสเี ขียว ผลเเก่จดั มีสีเขียวอมเหลืองมีเมล็ดน้อย ผลดก ออกผลได้ ตลอดทั้งปี แยกออกเป็นหลายพันธุ์ด้วยกัน เช่น มะนาวพันธุ์เเป้นร�ำไพ มะนาวพันธุ์เเป้นทะวาย มะนาวพันธุ์เเป้นเเม่ไก่ไข่ดก
www.MISbook.com
มะนาวไข่
มีลักษณะผลใหญ่ กลมรีเล็กน้อย ผิว เรียบ เปลือกบางใส มีสเี ขียวเข้ม เมือ่ เเก่จดั มีสีเหลืองอมเขียว ผลดก มีน�้ำมาก มีรส เปรี้ยวเเละมีกลิ่นหอม มีเมล็ดน้อย
14
นอกจากนีย้ งั มีมะนาวสายพันธุอ์ นื่ ๆ ที่นิยมในตลาด อย่างสายพันธุ์มะนาวไร้ เมล็ด เช่น มะนาวยักษ์ มะนาวทูลเกล้า มะนาวตาฮิติ รวมไปถึงมะนาวคุณภาพดี สายพันธุ์ใหม่ๆ ที่เกษตรกรคิดค้นขึ้นมา เช่น มะนาวแป้นวโรชา มะนาวจ�ำรัส 29 มะนาวแป้นแม่ลูกดก มะนาวโชควิเชียร เป็นต้น
www.MISbook.com
15
ลักษณะของมะนาวที ่ขายได้และเป็นที่ยอมรับของตลาด www.MISbook.com กลุม่ ลูกค้ามักเลือกมะนาวทีม่ ลี กั ษณะผลใหญ่ เปลือกบาง เต่งตึง มีสเี ขียวสดใส น�ำ้ เยอะ กลิน่ หอม เปรี้ยวจัด เช่น พันธุ์แป้นร�ำไพ แป้นทะวาย มะนาว พื้นบ้าน อีมัน เป็นต้น โดยเฉพาะพันธุแ์ ป้นร�ำไพ เป็นทีร่ จู้ กั และนิยม ปลูกกันอย่างกว้างขวาง เนื่องจากออกดอกและติด ผลง่าย ผลใหญ่ เปลือกบาง เมือ่ แก่จดั มีนำ�้ เยอะ รส เปรี้ยวจัด กลิ่นหอม และเป็นที่ต้องการของตลาด อย่างต่อเนื่อง 16
2 รูจ้ กั มะนาว www.MISbook.com
สวนโชควิเชียร 17
ที่มาของมะนาวพันธุโ์ ชควิเชียร คุณวิเชียร เนียมจ้อย เป็นเจ้าของสวนมะนาวโชควิเชียร จังหวัดนนทบุรี จ�ำหน่ายมะนาวทั้งผลและกิ่งพันธุ์คุณภาพดี รวมถึงติดตั้งเครื่องยนต์ทางการเกษตร นับได้ว่าเป็นเกษตรกร ผูเ้ ชีย่ วชาญซึง่ ประสบความส�ำเร็จกับธุรกิจสวนมะนาวเป็นอย่างมาก สามารถสร้างรายได้จากมะนาวได้ตลอดทั้งปี ก่อนหน้าที่จะเริ่ม ปลูกมะนาว คุณวิเชียรเคยปลูกมะม่วงและกล้วยบนที่พื้น 10 ไร่ มาก่อน โดยปลูกตามคันล้อม พอนำ�้ ท่วมเลยเลิกไป ก่อนหน้านีก้ ็ เคยปลูกมะนาวอยูบ่ า้ ง เป็นมะนาวพันธุแ์ ป้นพวง พอปลูกไปแล้ว เป็นโรคแคงเกอร์ เที่ยวแรกตัดแต่งกิ่งใหม่ แต่พอฝนตกลมแรงก็ เป็นโรคอีก จนเริ่มท้อแท้
www.MISbook.com
คุณวิเชียร เนียมจ้อย เจ้าของสวนมะนาวโชควิเชียร
18
www.MISbook.com จนกระทั่งเพื่อนเอากิ่งมะนาวมาให้ลองปลูกเล่นๆ เพราะไม่มีพื้นที่จะปลูก ก็เลย ลองดู โดยลองไปฝากกับต้นโน้นต้นนี้ ลองผิดลองถูกจนสังเกตเห็นว่าพันธุ์ที่เกิดขึ้นมา ใหม่นั้นโดดเด่น มีคุณลักษณะคือ ต้านทานโรคแคงเกอร์ได้ดี ผลขนาดใหญ่ ออกผลดก จากปีแรกอยู่ทปี่ ระมาณ 500-600 ผลต่อต้น พอ 1-2 ปีต่อมาให้ผลอยูใ่ นหลักพัน การดูแล รักษาก็ไม่ค่อยยุ่งยากอะไรมาก ก็เลยเริ่มขยายพันธุ์ แบ่งบ้านข้างเคียงให้เอาไปลองปลูก หลายๆ คนก็บอกว่าดี เอาไปปลูกตรงไหนก็ให้ผลเหมือนกันคือผลใหญ่ น�้ำเยอะ ผลดก นำ�้ หอม พอคนมาถามเยอะๆ เลยคิดว่าจะเรียกว่าอะไรดี จึงมาลงตัวทีช่ อื่ ว่า “โชควิเชียร” ตามมะม่วงกับกล้วยที่เคยใช้ชื่อนี้
19
หลักการปลูกแบบสวนโชควิเชียร สวนโชควิเชียรเน้นการปลูกมะนาวลงวงบ่อซีเมนต์ เพราะสามารถ ควบคุมผลให้ออกนอกฤดูได้ง่าย เริ่มตั้งแต่การเลือกกิ่งพันธุ์ซึ่งเป็นสิ่งส�ำคัญ มาก ถ้าพันธุ์มะนาวดี กิ่งพันธุ์สมบูรณ์แข็งแรง การดูแลก็ไม่ยาก และทนทาน ท�ำให้ปลูกหวังผลได้ มีแนวโน้มปลูกได้ประสบผลส�ำเร็จสูง
www.MISbook.com
“เป้าหมายของ สวนโชควิเชียร” คือการบังคับให้มะนาวออก นอกฤดู ต้องการขายมะนาว ช่วงมีนาคม-เมษายน โดยที่ต้น ไม่ทรุดโทรม 20
3 เตรียมพืน ้ ที่ www.MISbook.com
ปลูกมะนาว
21
www.MISbook.com
22
การเตรียมพื้นที่ก่อนปลูก
เมือ่ เลือกพืน้ ทีส่ �ำหรับปลูกได้แล้ว ควร ท�ำพื้นที่ให้โล่งเตียน ก�ำจัดวัชพืช เพื่อให้ สะดวกต่อการเตรียมหลุมปลูกและการปรับ สภาพดินให้เหมาะสมต่อการเจริญเติบโต ของมะนาว โดยทั่วไปพื้นที่ปลูกมะนาวมี 2 ลักษณะ คือ พื้นที่ดอนและพื้นที่ลุ่ม ซึ่ง การเตรียมพื้นที่จะต่างกันไป
www.MISbook.com
23
สไตล สวนโชควิเชียร ปลูกมะนาวให รวย สไตล สวนโชควิเชียร
ISBN 978-616-527-850-8
หมวด :
278508 พืชและการเกษตร 140.-
BES
SELLET R
ชองทางในการติดตอและรับขาวสารจากสำนักพิมพเอ็มไอเอส
MIS BOOK Store 9 786165
สไตล สวนโชควิเชียร
0-2294-8777
MISbook 140 บา ท
140 บา ท