ฉบับผู เริ่มตน ไวโอลินเลนงาย ฉบับผูเริ่มตน
www.MISbook.com
V
I
O
L
I
www.MISbook.com
N
V
I
O
L
I
N
ISBN 978-616-527-801-0 ราคา 150 บาท สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 โดยส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส ห้ามน�ำส่วนหนึ่งส่วนใดของหนังสือ เล่มนี้ไปลอกเลียนแบบ ท�ำส�ำเนา ถ่ายเอกสาร หรือน�ำไปเผยแพร่บนอินเตอร์เน็ตและเครือข่ายต่างๆ ไม่วา่ จะในรูปแบบใดๆ นอกจากจะได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากทางส�ำนักพิมพ์เท่านั้น ชื่อผลิตภัณฑ์และเครื่องหมายการค้าต่างๆ ที่อ้างถึงเป็นของบริษัทนั้นๆ คณะผู้จัดท�ำ บรรณาธิการส�ำนักพิมพ์ ผู้เขียน บรรณาธิการ ออกแบบปก ออกแบบรูปเล่ม ภาพประกอบ พิสูจน์อักษร ประสานงานฝ่ายผลิต ประสานงานสื่อสิ่งพิมพ์ ฝ่ายการตลาด นักศึกษาฝึกงาน พิมพ์ที่ ผู้พิมพ์/ผู้โฆษณา
ชิดพงษ์ กวีวรวุฒิ จีราภา สุวรรณโชติ วารีรัตน์ แตงภู่ ภรณีย์ สนองผัน ศิรินทรา วัชรเดชสุวรรณ ณัฐพงษ์ พยัคคง วารีรัตน์ แตงภู่ ปวีณา ไตรเวทย์ วารีรัตน์ แตงภู่ วราลี สิทธิจินดาวงศ์ ศักย์ วิสาสะ บริษัท พิมพ์ดี จ�ำกัด เสริม พูนพนิช
www.MISbook.com
จัดพิมพ์โดย ส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส 213/3 ซอยพัฒนาการ 1 (สาธุประดิษฐ์ 34 แยก 6) แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ) โทรสาร 0-2294-8787 www.MISbook.com จัดจ�ำหน่ายโดย บริษัท ซีเอ็ดยูเคชั่น จ�ำกัด (มหาชน) 1858/87-90 ชั้น 19 อาคารทีซีไอเอฟ ทาวเวอร์ ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรุงเทพฯ 10260 โทรศัพท์ 0-2739-8000 โทรสาร 0-2739-8609 www.se-ed.com หากหนังสือเล่มนี้ผลิตไม่ได้มาตรฐาน อาทิ หน้ากระดาษสลับกัน หน้าซ�้ำ หน้าขาดหาย ส�ำนักพิมพ์ยินดีรับผิดชอบเปลี่ยนให้ใหม่ โดยส่งมาเปลี่ยนตามที่อยู่ด้านบน หรือติดต่อส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ) กรณีต้องการสั่งซื้อจ�ำนวนมาก กรุณาติดต่อฝ่ายการตลาด ส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 เพื่อรับส่วนลดพิเศษ
จากส�ำนักพิมพ์ เสียงแหลมใสบรรเลงท่วงท�ำนองไพเราะผ่านการเคลื่อนไหวของปลายนิ้ว คันชักด้ามยาวลากเสียดสีทั้ง 4 สายที่รองรับ พร้อมส�ำหรับการเปล่งเสียงดนตรี ที่ใครหลายคนหลงใหลมานักต่อนัก “ไวโอลิน” เป็นเครื่องดนตรีเครื่องสายที่แสนคุ้นตา รูปลักษณ์สวยงาม สุ้มเสียงที่ สามารถสื่อได้หลายอารมณ์ อีกทั้งท่วงท่าสง่างามเวลาถ่ายทอดบทเพลง จึงไม่ น่าแปลกใจเลยหากหลายๆ คนที่รักในเสียงดนตรีจะอยากสัมผัสและอยากลอง เป็นผู้ที่สร้างเสียงเพลงจากไวโอลิน
www.MISbook.com อยากเล่นไวโอลินจะเริ่มต้นอย่างไรดี?
มีวิธีเล่นยังไงส�ำหรับมือใหม่?
อยากเล่นได้เป็นเพลงต้องฝึกแบบไหน?
ครูฝน จีราภา สุวรรณโชติ กับหนังสือเล่มนีม้ คี ำ� ตอบพร้อมกับเรือ่ งน่ารูอ้ กี มากมายส�ำหรับการฝึกเล่นไวโอลินค่ะ บรรณาธิการส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส
V
I
O
L
I N
รูป www.MISbook.com
จากผู้เขียน ไวโอลิน (Violin) เป็นเครื่องดนตรีประเภทเครื่องสายตะวันตกชนิดหนึ่ง ที่มีคนนิยมเล่นกันมากมายตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน เพราะเป็นเครื่องดนตรีที่มี รูปลักษณ์สวยงาม มีสมุ้ เสียงทีส่ อื่ ความรูส้ กึ ถึงคนฟังได้เป็นอย่างดี และยังสามารถ น�ำมาใช้บรรเลงเพลงได้หลากหลายแนว เช่น เพลงคลาสสิกในวงออร์เคสตรา เพลงแจ๊ส เพลงร่วมสมัยอีกมากมาย ด้วยเหตุนี้จึงดึงดูดให้มีผู้สนใจอยากหันมา เล่นไวโอลินกันอย่างต่อเนื่อง ในการเรียนดนตรี ไม่ว่าจะเป็นเครื่องดนตรีชนิดใดก็ตาม ผู้เรียนต้องขยัน แบ่งเวลาฝึกซ้อมอย่างสม�่ำเสมอ เพื่อช่วยเพิ่มผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนดนตรีให้ ดียิ่งขึ้น ส�ำหรับสื่อการสอนชุดนี้ ผู้สอนอธิบายตั้งแต่ส่วนประกอบต่างๆ ของ ไวโอลิน การเลือกไวโอลินส�ำหรับมือใหม่หัดเล่น วิธีการหัดเล่นไวโอลินเบื้องต้น ไปจนถึงการฝึกอ่านโน้ตดนตรี และการเล่นเพลงง่ายๆ อีกหลากหลายบทเพลง ทีห่ ากผูเ้ ล่นฝึกwww.MISbook.com ได้คล่องและเข้าใจแนวทางของสือ่ การสอนชุดนี้แล้ว ก็จะสามารถ พัฒนาการเล่นไวโอลินในระดับสูงขึ้นต่อไปได้อีก หนังสือเล่มนี้มี DVD ประกอบการสอนตั้งแต่เทคนิคการจับไวโอลิน การจับคันชัก การลากสายเปล่า และฝึกสีแบบฝึกหัดในบันไดเสียงต่างๆ จน ไปถึงการเล่นเป็นเพลง เป็นต้น เพื่อเป็นตัวอย่างให้กับผู้เริ่มต้นและผู้ที่สนใจ ผู้สอนตั้งใจท�ำสื่อการสอนชุดนี้ให้เป็นต้นแบบที่ดี หวังว่าผู้ฝึกจะได้รับประโยชน์ สูงสุด และขอขอบคุณเจ้าหน้าที่ของส�ำนักพิมพ์ MIS ทุกท่านที่ดูแลผลงานให้ ออกมาเสร็จสมบูรณ์ หากผลงานชิ้นนี้มีข้อผิดพลาดประการใดไม่ว่าจะเกิดจากความสามารถ ของผู้สอนเองหรือสิ่งใด ซึ่งไม่ได้มีเจตนาจะท�ำให้เกิดความเสียหายของผลงาน หรือต่อผู้หนึ่งผู้ใดทั้งสิ้น ดังนั้นผู้สอนจึงต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ ขอให้มีความสุขกับการหัดเล่นไวโอลินค่ะ จีราภา สุวรรณโชติ (ฝน)
ประวัติผู้เขียน จีราภา สุวรรณโชติ (ฝน) ครุศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาดนตรีศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2549 ผลงานด้านดนตรี • ได้เข้ารับพระราชทานประกาศนียบัตรจากทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี จากการเข้าอบรมหลักสูตรครูสอนดนตรีสากลของสถาบันดนตรี ที่มีชื่อเสียง • เป็นผูช้ นะ 1 ใน 5 คน ของการแข่งขันดนตรีโครงการ “Sing With Your PC Season 1” จากบริษัท อินเทล ไมโครอิเล็กทรอนิกส์ (ประเทศไทย) จ�ำกัด www.MISbook.com • เล่นไวโอลิน Back-up คอนเสิร์ตของเจนนิเฟอร์ คิ้ม (Kim Raider VS X-Men in Concert) และแสดงดนตรีในรายการโทรทัศน์หลายรายการ • ถ่ายคลิปวิดีโอร้องเพลงและเล่นดนตรี (ฟลุต, ไวโอลิน, กีต้าร์, อูคูเลเล่) อัพโหลดขึ้น สื่อออนไลน์ www.youtube.com/user/flutado1 • ผลงานสื่อการสอนชุดหัดเล่นอูคูเลเล่ง่ายนิดเดียว อูคูเลเล่เล่นง่ายส�ำหรับเด็ก และ มาเล่นกีต้าร์กันเถอะ ส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส ปัจจุบัน • นักดนตรีมืออาชีพ แสดงในงานอีเวนท์ต่างๆ • สอนดนตรี (ฟลุต, ไวโอลิน, กีต้าร์, อูคูเลเล่) ติดต่อได้ที่ • Facebook : https://www.facebook.com/Flutado.Music • E-mail : flutado@me.com
flutado
www.MISbook.com
Basic Violin
Introduction
ส่วนประกอบของไวโอลิน ส่วนประกอบของคันชัก www.MISbook.com การเลือกซื้อไวโอลิ น วิธีการดูแลรักษาไวโอลิน เทคนิคการจับไวโอลินและคันชัก วิธีการตั้งสายไวโอลิน • การตั้งสายด้วยจูนเนอร์ • การตั้งสายด้วยการฟัง การวางคันชักบนสายและการลากสายเปล่า • วิธีการวางคันชักบนสาย • เทคนิคการใช้คันชักเพื่อให้ได้เสียงที่ต้องการ • แบบฝึกหัดการลากสายเปล่า การกดนิ้วบนสาย
1
2 4 13 18 21 22 27 29 30 31 31 34 34 36
C O N T E N T S การอ่านโน้ตและเทคนิคการเล่นไวโอลิน
การอ่านโน้ตดนตรีเบื้องต้นและผังการวางนิ้ว • การอ่านโน้ตในกุญแจเสียงซอล • การนับจังหวะ ตัวโน้ตและตัวหยุด • ชื่อตัวโน้ตในบรรทัด 5 เส้น เทียบกับตัวโน้ตบนสายไวโอลิน • แผนผังการวางนิ้วไวโอลิน (Violin Fingering Chart) บันไดเสียง (Scale) • บันไดเสีwww.MISbook.com ยง A Major - แบบฝึกหัดการไล่บันไดเสียง A Major - เพลงในบันไดเสียง A Major • บันไดเสียง D Major - แบบฝึกหัดการไล่บันไดเสียง D Major - เพลงในบันไดเสียง D Major • บันไดเสียง G Major - แบบฝึกหัดการไล่บันไดเสียง G Major - เพลงในบันไดเสียง G Major - โน้ตประจุด (Dotted Note) - แบบฝึกหัดการเล่นโน้ตประจุด การดีดสาย (Pizzicato) • เพลงง่ายๆ ที่ใช้ฝึกการดีดสาย การโยงเสียง • เพลงง่ายๆ ที่ใช้ฝึกการโยงเสียง
41
42 42 43 46 47 48 50 51 51 52 53 53 54 55 55 56 57 58 59 60 61
การเชื่อมเสียง • แบบฝึกหัดการเล่นบันไดเสียงแบบโน้ตเชืื่อมเสียง • เพลงง่ายๆ ที่ใช้ฝึกการเชื่อมเสียง การฝึกกดนิ้วก้อยให้แข็งแรง • แบบฝึกหัดการกดนิ้วก้อย • เพลงง่ายๆ ที่ใช้ฝึกกดนิ้วก้อยให้แข็งแรง เทคนิคไวบราโต (Vibrato) • วิธีการฝึกไวบราโต เทคนิคการฝึกคันชักแบบต่างๆ • เทคนิคการใช้คันชักเล่นควบคุมลักษณะเสียง ด้วยสโตรก (Stroke) แบบต่างๆ
ศัพท์ดนตรีน่ารู้ www.MISbook.com
V I O L I N
62 63 63 64 65 66 67 69 72 72
79
Violin Note
Amazing Grace - John Newton Au Clair De la Lune - Claude Debussy Brahms’ Lullaby - Johannes Brahms Can Can - Russian Folk Song Happy Birthday - Traditional Song Jingle Bells - Traditional Song London Bridge - Traditional Song Love Me Tender - Elvis Presley www.MISbook.com Menuet (BWV 114) - J.S. Bach Menuet (BWV 116) - J.S. Bach Menuet in G Major - J.S.Bach Oh! Susanna - Stephen Foster Old MacDonald Had A Farm - F.T. Nettleingham Que Sera, Sera - Joy Livingston Spring - Antonio Vivaldi Subaru - Shinji Tanimura We Wish You A Merry Christmas - Traditional Song When The Saints Go Marching In - Traditional Song William Tell Overture - Giacomo Rossini ค้างคาวกินกล้วย - Thai Folk Song
85
86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105
O
I
V
www.MISbook.com L
I N
B A S I C V I O L I N www.MISbook.com
Introduction ไวโอลิน (Violin) เป็นเครื่องดนตรีในกลุ่มเครื่องดนตรีคลาสสิกประเภท เครือ่ งสาย (String Instruments) มีตน้ ก�ำเนิดมาจากชาติตะวันตก จัดเป็นเครือ่ ง ดนตรีที่มีขนาดเล็กที่สุดในตระกูลเครื่องสายสากล เช่น ไวโอลิน (Violin) วิโอลา (Viola) เชลโล (Cello) ดับเบิลเบส (Double Bass) เครื่องดนตรีประเภทนี้เมื่อ น�ำมาเล่นร่วมกันจะเรียกว่า วงเครือ่ งสาย (String Quartet) ซึง่ เป็นตระกูลเครือ่ ง ดนตรีหลักของวงออร์เคสตรา (Symphony Orchestra) มาเป็นระยะเวลานาน
www.MISbook.com
2
เสียงของไวโอลินเกิดจากการท�ำให้สายสั่นสะเทือน ไม่ว่าจะด้วยเทคนิคการใช้คันชัก (Bow Techniques) สีลง บนสายให้เกิดเสียง หรือการใช้นิ้วดีด (Pizzicato) ล้วนแต่ ท�ำให้เกิดเสียงทีwww.MISbook.com ่ไพเราะหลากหลาย ไวโอลินเป็นเครือ่ งดนตรี ที่เล่นเสียงได้กว้างมาก ไม่ว่าจะเป็นเสียงทุ้มต�่ำที่นุ่มนวล หรือเสียงสูงที่สดใส สามารถถ่ายทอดอารมณ์ต่างๆ ของ บทเพลงได้เป็นอย่างดี จึงเป็นเครื่องดนตรีที่คีตกวีนิยมน�ำ มาประพันธ์เพลงให้เป็นจ�ำนวนมาก เช่น เพลงเดีย่ วไวโอลิน ประชันกับวงออร์เคสตรา (Violin Concerto) ด้วยสุ้มเสียง ทีเ่ ป็นเอกลักษณ์ รูปลักษณ์ที่สวยงาม และท่าทางการเล่นที่ สง่างาม อีกทัง้ ไวโอลินเป็นเครือ่ งดนตรีทสี่ ามารถใช้บรรเลง เพลงได้หลากหลายรูปแบบ ไม่จ�ำกัดอยู่แค่เพลงคลาสสิก เท่านั้น ไม่ว่าจะใช้บรรเลงในวงออร์เคสตรา (Symphony Orchestra) ดนตรีบลูแกรส (Bluegrass) ดนตรีแจ๊ส (Jazz) ดนตรีปอ๊ ป (Pop) และอีกมากมาย จึงเป็นค�ำตอบทีว่ า่ ท�ำไม ไวโอลินจึงเป็นเครื่องดนตรีที่น่าสนใจ และอยู่ในอันดับต้นๆ ของเครื่องดนตรีที่น่าเล่น
V I O L I N 3
สว่ นประกอบของไวโอลิน Scroll Peg Nut Strings Fingerboard
Neck
www.MISbook.com Upper Bout
Body
Bridge Fine Tuners Tailpiece Chinrest
4
F-hole
Waist (C-Bout)
Lower Bout
ก่อนทีเ่ ราจะเริม่ เล่นไวโอลิน เราควรท�ำความรูจ้ กั กับส่วนต่างๆ ของไวโอลิน ก่อน เพื่อให้เรียกได้อย่างถูกต้อง Scroll
หัวไวโอลิน ส่วนนี้อยู่บนสุดของไวโอลิน เป็นส่วนตกแต่ง โดยมากท�ำ
ด้วยมือ บางตัวอาจจะแกะสลักเป็นรูปหัวสิงโต ใบหน้าคีตกวี หรือลวดลายต่างๆ www.MISbook.com อีกมาก หัวไวโอลิ นที่เห็นอยู่ในปัจจุบันที่แกะเป็นวงคล้ายก้นหอย ถือเป็นแบบ มาตรฐานที่ใช้กันทั่วไป Neck
คอไวโอลิน ท�ำจากไม้
เนื้อแข็ง ส่วนคอควรจะโค้งมน ได้สัดส่วน เพื่อให้การเปลี่ยน ต�ำแหน่งมือ (Position) ท�ำได้ สะดวก ความยาวของคอไวโอลิน รุ่นเก่า (สร้างขึ้นในยุคบาโรก ตั้งแต่ปี 1750 เป็นต้นมา) จะ สัน้ กว่าไวโอลินในศตวรรษที่ 19 (เช่น ไวโอลินของ Stradivari) ซึ่งเป็นมาตรฐานของไวโอลินที่ ใช้กันอยู่ในปัจจุบัน 5
การอ่านโน้ตดนตรีเบือ้ งต้นและผังการวางนิว้ การอ่านโน้ตในกุญแจเสียงซอล การอ่านโน้ตส�ำหรับการเล่นไวโอลินในหนังสือเล่มนี้ จะขอน�ำเสนอแบบ ง่ายๆ เพื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง โดยโน้ตต่างๆ ของไวโอลินจะถูกบันทึกด้วย กุญแจซอล (G Clef) เริ่มต้นด้วยการหัดอ่านตัวโน้ตดังต่อไปนี้
ซอล G
ฟา F
www.MISbook.com มี เร โด ซอล ลา ที E
D
C
ซอล ลา ที โด เร มี ฟา ซอล ลา
G
ที
A
โด
B
เร
มี
ขอให้ผู้ฝึกสังเกตลักษณะโน้ตที่อยู่บนสายเปล่าต่างๆ
42
สายที่ 4
สายที่ 3
สายที่ 2
สายที่ 1
ซอล G
เร D
ลา A
มี E
โด C
ฟา ซอล
Au Clair De la Lune Claude Debussy
#4 & 4œ œ œ œ ˙ 3
3
3
0
# & œ œ œ œ 0
0
0
0
# & œ œ œ œ 3
3
3
0
1
0
3
1
˙
œ œ œ œ w 3
0
3
1
1
0
1
0
˙
˙
œ œ œ œ
w
1
0
3
0
3
˙
˙
œ œ œ œ
w
1
2
0
0
www.MISbook.com
™™
87
Brahms’ Lullaby Johannes Brahms
## 3 Œ Œ j & 4 œ œ œ™ œ œ 2 2
4
2 2
4
2 4
## œ œ œœ œ œ œœ ˙ & ## ˙ & 3
4
1 2
0
0
œ œ
3
3
˙
# &#˙
1 2
1
3
3
1 3
2 1 4
4
2
œ œ ˙
0
3
0
# ˙ &# 3
0 0
3
1 3
4
2 0
œœ ˙
3 4 3 2
1
œ œ œ œœœ œ 0
Œ
Ó
Œ
Ó
Œ
Œ Œ
0
œ œ
mf 1
3
4
2
0
3
4
1
œ œ ˙
œ œ œ œ œ
1 3
2 0
4
œœ ˙
3 4 3 2
2
4
0
0
j œ œ™ œ œ 1
0
œ œ œ œœœ œ
˙
rit.
88
1
œ œ œ œ œ
mp
# ˙ &#
2
œœœ œ œœ
4
3
1
www.MISbook.com
# ˙ & # œj œ™ œ œ 2 4
1
2
œ œ™ œ œœ J
˙
mf
1
3
mp
Œ
www.MISbook.com
ฉบับผู เริ่มตน ไวโอลินเลนงาย ฉบับผูเริ่มตน