ส
หัดเล่นกีต้าร์เบ by
K
KWANCHANO
A
PHANTHUR
ISBN 978-616-527-862-1 ราคา 199 บาท สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 โดยส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส ห้ามน�ำส่วนหนึ่งส่วนใดของหนังสือ เล่มนี้ไปลอกเลียนแบบ ท�ำส�ำเนา ถ่ายเอกสาร หรือน�ำไปเผยแพร่บนอินเตอร์เน็ตและเครือข่ายต่างๆ ไม่ว่าจะใน รูปแบบใดๆ นอกจากจะได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากทางส�ำนักพิมพ์เท่านั้น ชื่อผลิตภัณฑ์และเครื่องหมายการค้าต่างๆ ที่อ้างถึงเป็นของบริษัทนั้นๆ
คณะผู้จัดท�ำ บรรณาธิการส�ำนักพิมพ์ ผู้เขียน บรรณาธิการ ประสานงานฝ่ายผลิต ฝ่ายดนตรี ถ่ายภาพประกอบ ศิลปกรรมรูปเล่ม ศิลปกรรมปก พิสูจน์อักษร ประสานงานสื่อสิ่งพิมพ์ ฝ่ายการตลาด นักศึกษาฝึกงาน พิมพ์ที่ ผู้พิมพ์/ผู้โฆษณา
ชิดพงษ์ กวีวรวุฒิ ขวัญชนก พันธุระ วารีรัตน์ แตงภู่ ปวีณา ไตรเวทย์ ทองแท้ ทองมา ณัฐพงษ์ พยัคคง ศิรินทรา วัชรเดชสุวรรณ ภรณีย์ สนองผัน วารีรัตน์ แตงภู่ วารีรัตน์ แตงภู่ วราลี สิทธิจินดาวงศ์ ปภาภัทร แจ่มนิยม บริษัท พิมพ์ดี จ�ำกัด เสริม พูนพนิช
จัดพิมพ์โดย บริษัท ส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส จ�ำกัด 213/3 ซอยพัฒนาการ 1 (สาธุประดิษฐ์ 34 แยก 6) แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ) โทรสาร 0-2294-8787 www.MISbook.com จัดจ�ำหน่ายโดย บริษัท ซีเอ็ดยูเคชั่น จ�ำกัด (มหาชน) 1858/87-90 ชั้น 19 อาคารทีซีไอเอฟ ทาวเวอร์ ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรุงเทพฯ 10260 โทรศัพท์ 0-2739-8000 โทรสาร 0-2739-8609 www.se-ed.com กรณีต้องการสั่งซื้อจ�ำนวนมาก กรุณาติดต่อฝ่ายการตลาด ส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 เพื่อรับส่วนลดพิเศษ หากหนังสือเล่มนีผ้ ลิตไม่ได้มาตรฐาน อาทิ หน้ากระดาษสลับกัน หน้าซ�ำ ้ หน้าขาดหาย ส�ำนักพิมพ์ยนิ ดีรบั ผิดชอบเปลีย่ นให้ใหม่ โดยส่งมาเปลี่ยนตามที่อยู่ด้านบน หรือติดต่อส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ)
KWAN
ขวั ญ - ขวั ญ ชนก พั นธุ ร ะ ส�ำเร็ จการศึ ก ษาจากมหาวิ ท ยาลั ยราชภั ฏจั น ทรเกษม สาขาวิ ช าดนตรี ส ากล
อดีต
• มือเบสวง Pink (พิงค์) ออกอัลบั้มเพลงกับค่าย RS Promotion • คุณครูสอนดนตรีของสถาบันโรงเรียนดนตรีตา่ งๆ เช่น โรงเรียนดนตรีมฟี า้ สาขาเดอะมอลล์ งามวงศ์วาน, โรงเรียนดนตรีสยามกลการปณิธี (ยามาฮ่า) สาขาพลาซ่าลากูล, โรงเรียนดนตรี Xap เพลินจิต และโรงเรียนดนตรีสยามกลการ สาขาเซ็นทรัลรามอินทรา • เล่น Back up ค่าย Kamikaze ของ RS Promotion ให้ศิลปินหลายคน เช่น โฟร์-มด, K-OTIC, หวาย, Three Two One, ซี มัฑณาวี, ขนมจีน, เฟย์ ฟาง แก้ว เป็นต้น
KWANCHANOK PHANTHURA ขวั ญ -มื อ เบ สแ บง ค์ แ คช
ปัจจุบัน
er ให้กับ
rt ปัจจุบันเป็น Suppo
Bankk Cash
• รับสอนดนตรีทบี่ า้ นและ ไปสอนตามบ้านผู้เรียน • เล่นดนตรีอาชีพตามร้าน อาหารและผับต่างๆ โดย เล่นอยู่กับ “วงยากูซ่า” ELECTRIC
BASS
Contents
• แนะนำ�กีต้าร์เบส
13 21
• การเลือกซื้อกีต้าร์เบสและสาย • เครื่องตั้งสาย • เครื่องให้จังหวะ
31 37 41
• สัญลักษณ์ของนิ้วมือและการดีด
55
• หัดเล่นกีต้าร์เบสโดยใช้ T • ค่าของโน้ตและอัตราจังหวะ • แบบฝึกหัดเล่นกีต้าร์เบสจากการอ่าน T
63 77
93
• โน้ตบนคอกีต้าร์เบส
107
• การอ่านโน้ตบนบรรทัด 5 เส้น • บันไดเสียงเมเจอร์
119
• บันไดเสียงไมเนอร์
139 161
• เทคนิคการเล่นกีต้าร์เบส
177
• Backing Track • ฝึกเขียน T • ฝึกเขียน no
179 189
GIRLONBASS
แนะนำ� กีต้าร์เบส
13
B A S S
แนะนำ� กีต้าร์เบส
กี ต ้ า ร์ เ บสหรื อ เรี ย กสั้ น ๆ ว่ า เบส เป็ น เครื่ อ งดนตรี ประเภทเครื่ อ งสาย ลั ก ษณะของเบสมี รู ป ร่ า งใหญ่ ก ว่ า กี ต ้ า ร์ ด้วยโครงสร้างของคอที่ ใหญ่และยาวกว่า มีย่านความถี่เสียงต�่ำ
หน้าที่หลักๆ คือ ให้จังหวะ คุมจังหวะตาม Rhythm, Line, Pattern และ Groove ของดนตรี และสามารถขยายระดับการเล่นให้พัฒนาได้สูงขึ้นตามแนวเพลงและการประยุกต์ใช้ต่างๆ เช่น เทคนิค Slap หรือการตบเบส (รวมไปถึงเทคนิคอื่นที่ใช้ร่วมกับการตบเบส) การ Tapping หรือ การจิม้ การฝึกฝนในสไตล์ดนตรีทตี่ อ้ งใช้ความเข้าใจและฝึกฝนมากขึน้ เช่น Funk, Jazz, blue ฯลฯ การ improvisation, การเล่นแบบ Harmonics และการเล่น Picking เป็นต้น เบสไฟฟ้าจัดว่าเป็นเครื่องดนตรีที่สร้างขึ้นหลังเครื่องดนตรีอื่นๆ ได้แก่ กีต้าร์ กลอง คีย์บอร์ด ในประเภทวงสตริง เครื่องดนตรีประเภทเบสที่ใช้กันในวงดนตรีและแนวต่างๆ ก็จะมีเบสไฟฟ้า เบสโปร่ง เบสไม่มีเฟร็ต และ Double Bass หรือ Upright Bass บางทีก็เรียกกันว่า Acoustic Bass แต่เรียกกันติดปากส�ำหรับนักดนตรีบางคนว่า "เบสใหญ่" เบสไฟฟ้าที่ใช้โดยทั่วไปมี 4 สาย 5 สาย และ 6 สาย หากมีสายมากหรือน้อยกว่านี้ เนื่องจาก นักดนตรีบางคนอาจจะออกแบบเพื่อประยุกต์ใช้ส�ำหรับการเล่นเฉพาะตัว การตั้งสายตามมาตรฐานของเบส 4 สายคือ E-A-D-G (เรียงจากต�่ำ-สูง) เบส 5 สายคือ B-E-A-D-G ส่วน 6 สายคือ B-E-A-D-G-C
14
Parts of
Tuning
Electric
Nut
BASS
Mark point Fret wire Fingerboard
Truss Rod Pick up
Body
Bridge
15
ส่วนประกอบของกีต้าร์เบส
1. TUNING
ตัวปรับสายหรือตั้งสาย อยู่ บริเวณหัวเบส หรือเรียกง่ายๆ ว่า “ลูกบิด” ท�ำหน้าทีข่ งึ สายเบสให้ตงึ ในระดับเสียงทีต่ อ้ งการ ซึง่ ลูกบิด ของเบสแต่ละยีห่ อ้ จะแตกต่างกัน ออกไปตามลักษณะเฉพาะของ ยี่ห้อนั้นๆ
2. NUT
มีลักษณะเป็นแท่งเล็กๆ ท�ำ มาจากวัสดุหลายอย่าง เช่น ไม้ พลาสติก กระดูกสัตว์ และให้เสียง ทีต่ า่ งกันออกไป ต�ำแหน่งของนัท คือพาดระหว่างหัวเบสกับคอเบส มีหน้าทีร่ องรับสายเบสให้สงู จากฟิง เกอร์บอร์ด (Fingerboard) ซึง่ สาย พาดมาจากลูกบิด (Tuning) เชือ่ ม ต่อไปยังสะพานสาย (Bridge) ระยะ ความสูงตรงนี้ เรียกว่า แอกชั่น (Action) มีความส�ำคัญมาก เพราะ ถ้าตัง้ ความสูงไว้ไม่เหมาะสมจะท�ำให้ เล่นเบสล�ำบากและไม่พอดีมอื คือ ถ้าระยะดังกล่าวสูงไปต้องออกแรง กดสายมากขึน้ ก็จะเจ็บนิว้ มากขึน้ แต่ถา้ ตัง้ ไว้ตำ�่ ไปก็ทำ� ให้เวลาดีดสาย จะสัน่ ไปโดนเฟร็ต (Fret) แล้วเกิด เสียงแปลกๆ ออกมา หรือเรียกว่า เบสติดเฟร็ต ท�ำให้โน้ตทีเ่ ล่นออก มาไม่สมบูรณ์แบบ
3. Fingerboard
ฟิงเกอร์บอร์ดเป็นส่วนทีต่ ดิ อยู่ กับคอเบส ความยาวเริ่มที่นัทมา จนถึงตัวเบสและเป็นพืน้ ทีส่ ำ� หรับ ติดเฟร็ต (Fret) เราจะเล่นโน้ตต่างๆ ของเบสบนหน้าฟิงเกอร์บอร์ดนัน่ เอง จ�ำนวนเฟร็ตบนฟิงเกอร์บอร์ด ของเบสมีประมาณ 20-22 ช่อง ขึน้ อยูก่ บั แต่ละยีห่ อ้ ฟิงเกอร์บอร์ด ท�ำจากไม้หลายชนิด ซึ่งส่งผลให้ ลักษณะของเสียงแตกต่างกันออก ไปตามลักษณะเนื้อไม้
16
CIRCLE OF
Circle of Fifths คือ การฝึกไล่สเกลไปเป็นคู่ 5 ของสเกลนั้นๆ พูดง่ายๆ คือ เมื่อเราเล่นสเกลใดก็ตามเป็นสเกลแรก สเกลต่อไปที่จะ ฝึกไล่ให้เริ่มจากโน้ตตัวที่ 5 ของสเกลนั้น เช่น ถ้าเราเริ่มจาก C Major Scale (หรือทางไมเนอร์ คือ A Minor Scale ซึ่งเป็นรีเลทีฟสเกลกันอยู่) แล้วนั้น การฝึกไล่สเกลต่อไป ในกฎ Circle of Fifths คือ เริ่มจากตัว 5 เพราะฉะนั้น คือ G Major Scale (หรือ E Minor Scale)
FIFTHS
&b
F/d
b &b b &b b
B /g
e /c
b & b bb
C/a
∑ ∑
#### ## & # C#/a#
b & b bbb d /b
∑ ∑
∑
∑ &
#
G/e
∑
∑ ∑ b & b bbbb g /E
#### ∑ &
E/c#
#### ∑ & # B/g#
∑ ∑ ∑
∑ ∑ ∑ ∑∑
F#/d#
Major scale Minor Scale
149
∑∑ ∑
A/f#
b & b ∑bbbbb c∑∑/a
∑
∑∑
## & ∑#
∑ ∑ #### # ∑ & #
∑
∑
∑
D/b
∑
∑
∑
# ∑ &#
Circle ∑ of Fifths ∑
∑
a /f
∑
&
∑
∑
EXercise 1
?
œ bœ bœ
? œ œ ? œ bœ ? œœ bœœ ? œ bœ ? œ œ ? œ ? bœ œ ? bœ
œ
œ bœ
b œ b œ œ bbœœ bœ œ œ bœ bbœœ b œ œœ b œ œ bœ œ œ œb œœ bœ bœ œ œ bœ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ
œ
œ bœ
œ
œ
œ bœ
œ
œ
œ
bœ bœ
œ bœ
œ bœ bœ bœ bœ b œ œœ bœ b œ b œœ œœ œ bœœ bœœ
b œ bœ œ bœ b œœ œ bœ bœ œ œœ
œ bœ œ
œ œ œ
œ
œ
œ bœ
œœ b œœ œ b œ œ œ œ œ bœ œ bœ œ œ œ bœ bœœ ˙™œ œ
œ œ œ bœ œ bœ œ œ bœ œ ˙™ œ œ œ bœ œ bœ œ œ bœ œ ˙™
œ
œ
œ
œ bœ
œ
œ bœ
œ
œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ bœ ? ? bœ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ bœ œ œ bœ œ œ œ œ ˙ ? bœ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ bœ œ œ bœ œ œ œ œ ˙
œ
?
150
œ
- MINOR SCALE CHORDSNatural Minor Scale
A Minor Scale ไม่มีโน้ตตัวใดติดเครื่องหมายแปลงเสียงชาร์ป หรือแฟลต ซึ่งเป็นรีเลทีฟกับ C Major Scale ที่ไม่มีโน้ตใดในสเกล ติดเครื่องหมายแปลงเสียงนั่นเอง C minor Scale g
A
b
c
d
e
f
g
b
c
d
f
g
A
d
e
f
g
A
b
A
b
c
d
e
f
e
f
g
A
b
c
b
c
d
e
f
g
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
• จากรูปเป็นแพทเทิร์นของ C Minor Scale ที่มีโน้ตที่ติดเครื่องหมายแปลง เสียง b 3 ตัว คือ Eb Ab และ Bb เพราะฉะนั้นโน้ตใน C Minor Scale จะ ประกอบไปด้วย C, D, Eb, F, G, Ab และ Bb นั่นเอง
151
C# minor Scale g#
A
b
c#
d#
e
f#
g#
a
b
c#
d#
E
f#
g#
a
d#
e
f#
g#
A
a
b
c#
d#
e
e
f#
g#
a
b
b
c#
d#
E
f#
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
D minor Scale A
a
b
d
e
e
g
A
g
b
d
e
d
g
A
a
e
e
g
A
a
a
b
d
e
e
e
g
a
a
b
b
d
e
e
g
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
• C# Minor Scale มีโน้ต …………………………………………………….…… ………………………………………………………………......................… • Db Minor Scale มีโน้ต ………………………………………….……….….… ……………………………………………………………….....................….
152