ISBN : 978-616-527-720-4 ราคา : 65 บาท สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 โดยส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส ห้ามน�ำส่วนหนึ่งส่วนใดของหนังสือเล่มนี้ไป ลอกเลียนแบบ ท�ำส�ำเนา ถ่ายเอกสาร หรือน�ำไปเผยแพร่บนอินเตอร์เน็ตและเครือข่ายต่างๆ ไม่ว่าในรูปแบบใดๆ นอกจากจะได้รับ อนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากทางส�ำนักพิมพ์เท่านั้น ชื่อผลิตภัณฑ์และเครื่องหมายการค้าต่างๆ ที่อ้างถึงเป็นของบริษัทนั้นๆ
ผู้แต่ง Olivia Brookes ภาพประกอบ Julius T. Csotonyi, Steve Kirk, Simon Mendez, Nicki Palin, Peter Scott, John Sibbick และ Studio Inklink ลิขสิทธิ์ภาพ © Julius T. Csotonyi 21BL และ © John Sibbick 27TR and 31 ผู้แปล อารดา กันทะหงษ์ DINOSAURS ON FILE: THE RISE OF REPTILES Copyright © 2011 Orpheus Books Limited. Thai language translation rights arranged with MIS Publishing Co., Ltd., through Arika Interrights Agency. บรรณาธิการบริหาร ชิดพงษ์ กวีวรวุฒิ | ประสานงานฝ่ายผลิต อิสรีย์ แจ่มข�ำ, ชนาภัทร พรายมี | ศิลปกรรม ภรณีย์ สนองผัน, วณิชยา ตันเจริญลาภ | พิสจู น์อกั ษร บุษกร กูห้ ลี | ประสานงานสือ่ สิง่ พิมพ์ บุษกร กูห้ ลี | ฝ่ายการตลาด วราลี สิทธิจนิ ดาวงศ์ พิมพ์ที่ บริษัท พิมพ์ดี จ�ำกัด | ผู้พิมพ์/ผู้โฆษณา เสริม พูนพนิช จัดพิมพ์โดย : ส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส 213/3 ซอยพัฒนาการ 1 (สาธุประดิษฐ์ 34 แยก 6) แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ) โทรสาร 0-2294-8787 www.MISbook.com
จัดจ�ำหน่ายโดย : บริษัท ซีเอ็ดยูเคชั่น จ�ำกัด (มหาชน) 1858/87-90 ชั้น 19 อาคารทีซีไอเอฟ ทาวเวอร์ ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรุงเทพฯ 10260 โทรศัพท์ 0-2739-8000 โทรสาร 0-2739-8609 www.se-ed.com
กรณีต้องการสั่งซื้อจ�ำนวนมาก กรุณาติดต่อฝ่ายการตลาด ส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 เพื่อรับส่วนลดพิเศษ หากหนังสือเล่มนี้ผลิตไม่ได้มาตรฐาน อาทิ หน้ากระดาษสลับกัน หน้าซ�ำ ้ หน้าขาดหาย ส�ำนักพิมพ์ยินดีรับผิดชอบเปลี่ยน ให้ใหม่ โดยส่งมาเปลี่ยนตามที่อยู่ด้านบน หรือติดต่อส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ)
สารบัญ บทน�ำ ธรณีกาล สิ่งมีชีวิตยุคแรก จากปลาถึงสัตว์ครึ่งบกครึ่งน�ำ้ บึงถ่านหิน ยุคเพอร์เมียน สัตว์เลือ้ ยคลานบนบก ทะเล และอากาศ ไดโนเสาร์
5 6 8 10 12 14 16 18
4
แรมโฟริงคัส เทอราโนดอน เควตซัลโคแอตลัส
20 22 24
อิกธีโอซอรัส พลีซิโอซอรัส โครโนซอรัส ดรรชนี
26 28 30 32
บทน�ำ สัตว์เลือ้ ยคลานในปัจจุบนั ทีเ่ รารูจ้ กั ได้แก่ สัตว์จำ� พวกกิง้ ก่า งู เต่า (เต่าทะเลและเต่าบก) จระเข้
(อัลลิเกเตอร์และจระเข้) และทัวทาราพันธุห์ ายาก เหล่านีค้ อื ผูร้ อดชีวติ จากบรรดาสัตว์ทคี่ รัง้ หนึง่ เคยครองโลก ทั้งบนบก ทะเล และท้องฟ้า ยาวนานถึง 250 ล้านปี ส่วนยุคสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ซึ่งตามมาทีหลังนั้น มีระยะเวลาเพียง 65 ล้านปีเท่านั้น สัตว์เลื้อยคลานชนิดแรกสืบเชื้อสายมาจากสัตว์ครึ่งบกครึ่งน�้ำ เป็นสิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก รูปร่าง คล้ายกิ้งก่า ถือก�ำเนิดขึ้นที่แหล่งน�้ำช่วงปลายยุคคาร์บอนิเฟอรัส แต่เริ่มมีการแพร่ขยายพันธุ์ไป ทั่วในยุคเพอร์เมียนที่ตามมา สัตว์เลื้อยคลานบางชนิดมีวิวัฒนาการสายพันธุ์ต่อไปเป็นไดโนเสาร์ ซึ่งบางชนิดนั้นก็ถือเป็น สิง่ มีชวี ติ ขนาดใหญ่ทสี่ ดุ เท่าทีเ่ คยมีบนโลกด้วย ส่วนสัตว์จำ� พวกนกมีววิ ฒ ั นาการมาจากไดโนเสาร์ สายพันธุ์เล็กที่มีขนปกคลุม สัตว์เลื้อยคลานบางชนิดก็มีวิวัฒนาการของปีกจนกลายเป็นสัตว์มี กระดูกสันหลังที่สามารถบินได้ อย่างไรก็ตามสัตว์เลื้อยคลานบางชนิดก็หวนกลับสู่สายน�้ำ และ กลายเป็นต้นก�ำเนิดของสิง่ มีชวี ติ ดึกด�ำบรรพ์ขนาดมหึมามากมายทีค่ รอบครองอาณาจักรใต้ทอ้ ง สมุทร ส่วนสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมเองก็สืบเชื้อสายมาจากสัตว์เลื้อยคลานบางชนิดเช่นกัน ครึ่งแรกของหนังสือเล่มนี้จะบอกถึงเรื่องราววิวัฒนาการของสัตว์เลื้อยคลานตั้งแต่ยุคแรกเริ่ม ส่วนครึ่งหลังของหนังสือจะบอกถึงชนิดของสัตว์เลื้อยคลานทั้งที่บินได้และที่อาศัยอยู่ใต้สมุทร และมีชีวิตอยู่ในยุคเดียวกับไดโนเสาร์ นอกจากนี้ คุณยังพบกับสาระดีๆ อีกมากมายเกี่ยวกับ ไดโนเสาร์ได้จากหนังสือซีรีส์ชุด เปิดแฟ้ม...ไดโนเสาร์ทั้งหมด 4 เล่ม
5
ธรณีกาล โลก ของเรามีอายุประมาณ
4,600 ล้านปี เป็นเรื่องยากที เดียวที่จะจินตนาการถึงช่วงเวลา อันยาวนานนี้ ดังนั้นเหตุการณ์ ต่างๆ ในประวัติศาสตร์โลกจึงถูก แบ่งออกตามธรณีกาลทีค่ รอบคลุม ระยะเวลาหลายล้านปี ตัวอย่าง เช่น เหตุการณ์ที่ “เพิ่งเกิด” ใน ธรณีกาล อาจเกิดขึ้นนับล้านปี มาแล้วก็ได้ ธรณีกาลถูกแบ่งออกเป็นยุค ต่างๆ (ด้านขวา) ไดโนเสาร์มี ชีวิตอยู่ถึงสามยุคคือ ไทรแอสสิก จูแรสสิก และครีเทเชียส แต่พวก มันไม่ใช่สตั ว์ชนิดแรกของโลก แม้ ไดโนเสาร์ถือก�ำเนิดขึ้นครั้งแรก เมื่อประมาณ 230 ล้านปีมาแล้ว แต่จริงๆ แล้วสิ่งมีชีวิตบนโลกถือ ก�ำเนิดขึน้ มา 3,000 ล้านปีกอ่ นหน้า นั้นอีก ตลอดช่ ว งเวลาที่ ผ ่ า นมา พืชพรรณไม้และสัตว์นานาชนิด ได้วิวัฒนาการขึ้นและสูญพันธุ์ลง โลกเองก็เปลีย่ นแปลงด้วย ภูเขาสูง ใหญ่ขึ้นและพังทลายลง น�้ำทะเล และมหาสมุทรสูงท่วมผืนดินและ เหือดแห้งไป หรือแม้แต่แผ่นดิน กว้างใหญ่ที่เราเรียกว่าทวีปก็ยัง เคลื่อนที่อย่างช้าๆ ไปรอบโลก
ควอเทอร์นารี
ล้านปี ที่ผ่านมา
1.8
เทอร์เทียรี
ยุคเริ่มต้นมนุษย์ ยุคใหม่
ไดโนเสาร์สูญพันธุ์
65
ครีเทเชียส ยุคเริ่มต้นพรรณไม้ มีดอก
144
จูแรสสิก ไทรแอสสิก เพอร์เมียน
208 245 286
คาร์บอนิเฟอรัส 360
ดีโวเนียน
408
ไซลูเรียน
438
ออร์โดวิเชียน 505
แคมเบรียน
550
ยุคเริ่มต้นสัตว์ จ�ำพวกนก ยุคเริ่มต้นสัตว์เลี้ยง ลูกด้วยนม ยุคเริ่มต้นไดโนเสาร์ ยุคเริ่มต้นอาร์โคซอร์ ยุคเริ่มต้นสัตว์เลื้อย คลานคล้ายสัตว์เลี้ยง ลูกด้วยนม ยุคเริ่มต้นสัตว์ เลื้อยคลาน ยุคเริ่มต้นสัตว์ครึ่งบก ครึ่งน�้ำ ยุคเริ่มต้นปลาครีบเนื้อ ยุคเริ่มต้นแมลง ยุคเริ่มต้นปลามี กระดูกขากรรไกร ยุคเริ่มต้นพรรณไม้ บนบก ยุคเริ่มต้นปลาไม่มี กระดูกขากรรไกร
ยุคเริ่มต้นสัตว์น�้ำที่มี เปลือก
พรีแคมเบรียน ฟอสซิลดึกด�ำบรรพ์
3500 4600
ก�ำเนิดโลก
6
บรีย
น
วิธที ชี่ ว่ ยให้เราเข้าใจธรณีกาลได้งา่ ยขึน้ คือ การจินตนาการเทียบ ประวัตศิ าสตร์โลกทีเ่ กิดขึน้ ในช่วงเวลา 4,600 ล้านปีเท่ากับ ช่วงเวลา 12 ชั่วโมง ยุคพรีแคมเบรียนเกิดขึ้นในช่วง 10 ชัว่ โมง 30 นาทีแรก และจากยุคแคมเบรียนทีส่ งิ่ มีชวี ติ ถือก�ำเนิดขึน้ จนถึงยุคปัจจุบนั เกิดขึน้ ในช่วง 90 นาที ถัดมา และอีก 9 นาทีจากนั้นไดโนเสาร์ก็สูญพันธุ์ ลง และประวัติศาสตร์ทั้งหมดของมวลมนุษยชาติ ก็เกิดขึ้นในช่วงไม่กี่วินาทีสุดท้ายนี่เอง
โลก : ยุคแรก เพียงไม่กลี่ า้ นปีหลังจากโลกถือก�ำเนิดขึน้ เมือ่ 4,600 ล้านปี ก่อน กลุ่มก๊าซที่รวมตัวกันอยู่ใต้ผิวโลกได้ปะทุขึ้นจาก ปล่ อ งภู เ ขาไฟ กลุ ่ ม ก๊ า ซเหล่ า นี้ ซึ่ ง ได้ แ ก่ ไฮโดรเจน คาร์บอนไดออกไซด์ ไนโตรเจน และไอน�ำ ้ ได้รวมตัวกันก่อเกิด เป็นชั้นบรรยากาศของผิวโลก เมื่อไอน�้ำเย็นลงก็รวมตัวกันเป็นกลุ่ม เมฆ และต่อมาก็กลายเป็นน�้ำฝน ในช่วงเวลาหลายพันปีที่นำ�้ ฝนโปรยสายจากฟ้า ลงมาสู่แอ่งที่ลุ่มบนแผ่นดินจนเต็ม มหาสมุทรต่างๆ บนโลกก็ถือก�ำเนิดขึ้น
7
ย ุค พ รี แ ค มเ
สิ่งมีชีวิตยุคแรก สิ่งมีชีวิตแรกบนโลกไม่ได้ถือก�ำเนิดขึ้นบนบกแต่เป็นในมหาสมุทร
ขณะนั้นไม่มีก๊าซออกซิเจนใน อากาศเพียงพอ และรังสีอัลตราไวโอเลต ซึ่งเป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตก็ยังมีปริมาณสูงเกินไป เรา เชื่อว่าสิ่งมีชีวิตบนโลกถือก�ำเนิดขึ้นเมื่อประมาณ 3,800 ล้านปีก่อน ไม่มีใครรู้ว่าสิ่งมีชีวิตแรกถือ ก�ำเนิดขึ้นได้อย่างไร แต่เวิ้งน�้ำที่อบอุ่นระดับพื้นผิวของมหาสมุทรน่าจะเป็นแหล่งที่เหมาะสมกับ การรวมตัวกันของสสารต่างๆ ซึ่งกลายมาเป็นแหล่งก�ำเนิดของสิ่งมีชีวิต
อะโนมาโลคาริส
แมงกะพรุน
ฮัลลูซิจีเนีย วิวาเซีย
8
สิ่งมีชีวิตแรกบนโลกมีโครงสร้างเซลล์แบบพื้นฐานที่สุด นั่นก็คือแบคทีเรีย กว่าที่สิ่งมีชีวิตอื่นซึ่งมี โครงสร้างเซลล์ซบั ซ้อนมากขึน้ อย่างเช่นสาหร่ายทะเล จะถือก�ำเนิดขึน้ ต้องใช้เวลาอีก 2,500 ล้านปี ต่อมา ส่วนสิ่งมีชีวิตแรกที่มีส่วนประกอบโครงสร้างเป็นของแข็ง เช่น เปลือกหรือกระดูก เริ่ม ถือก�ำเนิดขึ้นเมื่อ 570 ล้านปีที่แล้ว และสิ่งมีชีวิตเหล่านี้ยังคงอาศัยอยู่ในทะเล ซึ่งได้แก่ สัตว์น�้ำที่มี เปลือกแข็ง ปะการัง ปลาดาว ฟองน�ำ้ ทะเล สัตว์จำ� พวกหอย และปลาหมึก ในช่วงนีย้ งั มีววิ ฒ ั นาการ ของสิง่ มีชวี ติ อืน่ เกิดขึน้ มากมาย “การก่อก�ำเนิด” ของสิง่ มีชวี ติ เริม่ ต้นขึน้ อย่างแท้จริงในช่วงแรกของ ยุคแคมเบรียนเมื่อ 550 ล้านปีที่แล้วนี้เอง
พิคาเอีย ไทรโลไบท์
โอพาบิเนีย
แซ็งทาคาริส
ลีนคอลเลีย
การก่อก�ำเนิดของสิ่งมีชีวิต
ซากฟอสซิลทีถ่ กู ค้นพบบริเวณหินดินดานเบอร์เจสส์ ในเมืองบริตชิ โคลัมเบีย ประเทศแคนาดา ท�ำให้เราทราบว่า สิง่ มีชวี ติ ทีค่ รัง้ หนึง่ เคยอาศัยอยูใ่ นทะเลระดับน�ำ้ ตืน้ ของยุคแคมเบรียนมีรปู ร่างหน้าตา อย่างไร เจ้าตัวทีม่ ขี นาดใหญ่สดุ และดุรา้ ยสุดในบรรดาสิง่ มีชวี ติ ทัง้ หมดของยุคแคมเบรียนคืออะโนมาโลคาริส มันมี ความยาว 60 เซนติเมตร ส่วนตัวอื่นๆ ที่มีขนาดเล็กลงมา อย่างเช่น ฮัลลูซิจีเนีย และวิวาเซีย มีอาวุธป้องกันตัวเพื่อ ขับไล่ศัตรูร้าย ส่วนสิ่งมีชีวิตรูปร่างคล้ายหนอนตัวเล็กเรียกว่า พิคาเอีย มันมีโครงเป็นเส้นเล็กๆ ทอดยาวไปตามล�ำตัว คล้ายกระดูกสันหลัง และมันอาจเป็นบรรพบุรษุ รุน่ แรกของสัตว์มกี ระดูกสันหลังทีต่ อ่ มาได้กลายเป็นปลา สัตว์ครึง่ บกครึง่ น�ำ้ สัตว์เลือ้ ยคลาน สัตว์จ�ำพวกนก และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอย่างมนุษย์เราก็เป็นได้
9
จากปลาถึงสัตว์ครึ่งบกครึ่งน�ำ้ ยูริปเทอริดส์เป็นสัตว์ผู้ล่าที่ทรงพลัง ทีส่ ดุ พวกอาร์โทรพอด(สัตว์มเี ปลือก แข็งหุ้มและขาปล้อง) เหล่านี้มี ขนาดโตเต็มที่ถึง 2 เมตรทีเดียว
ปลาชนิดแรก (ด้านล่าง) ไม่มีครีบ ไม่มีกระดูกขา กรรไกร แต่มเี กราะป้องกัน ตัว ด�ำรงชีพด้วยการดูด กินเศษซากสิง่ มีชวี ติ ใน ทะเลที่ตายแล้ว ไทรโลไบท์ (ด้านบน) มีขาส�ำหรับ วิ่งไปตามพื้นทะเลและแหวกว่าย ผืนน�้ำ ล�ำตัวของมันถูกแบ่งเป็น สามส่วนตามแนวยาว (ชื่อของ มันหมายถึง “สามลอน” นัน่ เอง)
สิ่งมีชีวิตแรกบนบก
สิ่งมีชีวิตแรกบนบกเพิ่งถือก�ำเนิดขึ้นเมื่อประมาณ 450 ล้านปีที่แล้วนี้เอง เป็นไปได้ว่าสาหร่ายสีเขียวแกมน�้ำเงินอาจสัมผัสกับอากาศ หรืออาจถูก คลื่นซัดขึ้นสู่ฝั่งช่วงกระแสน�้ำลง และพืชที่มีอายุสั้นเหล่านี้ก็อาจค่อยๆ ปรับตัวเพื่อการมีชีวิตอยู่บนบกได้นานขึ้น โดยเริ่มสร้างเมือกลื่นเคลือบ ผิวเพื่อป้องกันความแห้ง ต่อมาก็พัฒนาแขนงรากเล็กๆ ที่ช่วยยึดล�ำต้น ไว้กับพื้น พอถึงช่วงปลายยุคออร์โดวิเชียน พืชพรรณต่างๆ ก็เริ่มยกพล ขึ้นบกอย่างเต็มตัว พืชพรรณไม้บนบกกลายเป็นแหล่งอาหารอันอุดมสมบูรณ์ และสัตว์ ทะเลบางชนิดก็ปรับตัวขึน้ บกตามมาเพือ่ แหล่งอาหารอันโอชะนีด้ ว้ ย เปลือก แข็งที่ห่อหุ้มร่างกายของเจ้าพวกอาร์โทรพอดเป็นเกราะป้องกันความแห้ง ได้ดีเมื่อพวกมันต้องอยู่ห่างจากน�ำ ้ ท่อนขาแบบปล้องยังช่วยให้พวกมันวิ่ง ไต่ไปตามพืน้ ดินขรุขระ สัตว์จำ� พวกแมลงและแมงมุมจึงกลายเป็นสัตว์บก ชนิดแรก แต่ในทางกลับกัน พวกมันก็กลายเป็นอาหารของปลาทีอ่ าศัยอยู่ ตามผิวน�้ำด้วย
10
วิวัฒนาการของปลาเกิดขึ้นอย่าง
รวดเร็วในยุคไซลูเรียนและยุคดีโวเนียน ปลาชนิดแรกสุดยังไม่มีทั้งครีบและ กระดูกขากรรไกร วิวัฒนาการของ กระดูกขากรรไกรและฟันในเวลาต่อมา ช่วยให้ปลากลายเป็นสัตว์นกั ล่าตัวฉกาจ ครี บ ช่ ว ยเพิ่ ม ความคล่ อ งแคล่ ว และ ประสิทธิภาพในการไล่ล่าใต้น�้ำ มีปลา 2 ชนิดถือก�ำเนิดขึ้นในช่วงนี้ คือชนิดที่ มีโครงกระดูกอ่อน อย่างเช่น ปลาฉลาม ในปัจจุบัน และอีกชนิดหนึ่งคือพวกที่มี โครงกระดูกแข็ง ซึ่งได้กลายมาเป็นเจ้า ครองทัง้ ท้องสมุทรและแม่นำ�้ ล�ำธารของ ยุคดีโวเนียน
ดังเคิลออสเตียส เป็นปลาที่มีขนาด ยาวถึง 10 เมตร อาศัยอยู่ใน มหาสมุทรยุคดีโวเนียน บนกระดูก ขากรรไกรของมันไม่ใช่ฟัน แต่ เป็นแผ่นกระดูกชิน้ ใหญ่ทสี่ ามารถ ตัดเนือ้ ของเหยือ่ ได้ราวกับ คมมีดของเครื่อง ประหารชี วิ ต ยุคโบราณ เลยทีเดียว
ยกพลคลานขึ้นบก
ปลาครีบเนื้อบางชนิด เช่น ยูสเธนอปเทรอน ค่อยๆ พัฒนาความสามารถ ในการพาตัวเองขึน้ จากน�ำ้ และ “คลาน” บนบกได้ดว้ ยครีบทีแ่ ข็งแรง (ด้าน บน) และอาหารอันโอชะของพวกมันก็คือพวกแมลงและแมงมุม ซึ่งก็คือ พวกอาร์โทรพอดที่ได้วิวัฒนาการมาเป็นสัตว์บกก่อนหน้านี้นั่นเอง และ ปลาเหล่านี้ได้กลายมาเป็นบรรพบุรุษของสัตว์ครึ่งบกครึ่งน�้ำยุคแรกด้วย
11
บึงถ่านหิน ในช่วงต้นยุคคาร์บอนิเฟอรัส
พืชพรรณธรรมชาติเจริญงอกงามปกคลุม พื้นดินไปทั่วทวีปบนโลก และยังมีวิวัฒนาการปรับขยายสายพันธุ์ออกไป เป็นไม้ชนิดต่างๆ รวมถึงไม้ใหญ่ยืนต้น เมื่อประมาณ 350 ล้านปีก่อนนั้น ทวีปยุโรปและทวีปอเมริกาเหนือมีสภาพแวดล้อมแบบเขตทรอปิคอล นัน่ คือ เป็นพื้นที่ราบลุ่ม อากาศร้อน และปกคลุมไปด้วยป่าดิบชื้น เราเรียกพื้นที่ เหล่านี้ว่าบึงถ่านหิน วัฏจักรการเจริญเติบโตและเสือ่ มสลายไปของพืชพรรณไม้ในบึงน�ำ้ ด�ำเนิน ไปอย่างต่อเนือ่ งยาวนาน จนเกิดเป็นชัน้ ดินทีม่ ถี า่ นหินเลน ซึง่ ทัง้ หนาและแน่น ตลอดช่วงเวลาหลายล้านปีนนั้ ชัน้ ถ่านหินเลนหนาถูกทับถมด้วยตะกอนดิน อัดตัวแน่นจนกลายเป็นหินไปในทีส่ ดุ ซึง่ ก็คอื ถ่านหินทีเ่ ราเรียกกันในปัจจุบนั นั่นเอง
สภาพแวดล้อมของทวีป อเมริกาเหนือเมือ่ ประมาณ 300 ล้านปีทแี่ ล้ว เออริออพส์ ซึง่ เป็นสัตว์ครึง่ บกครึง่ น�ำ้ ขนาดยาว 2 เมตร เดินย�ำ่ ไปตามชายฝั่งบึงถ่านหิน ที่ปกคลุมหนาแน่นด้วย พืชพรรณไม้ เป็นไปได้ ว่าเจ้าสัตว์รปู ร่างเทอะทะ เหมือนท่อนซุงเหล่านีจ้ ะใช้ เวลาส่วนใหญ่ในน�้ำ
เออริออพส์
แมงปอ
กิ้งกือ ไดโพลคอลัส
12
ไฮโลนอมัส
เออริออพส์
เจ้าไฮโลนอมัส (“หนูป่า”) มีขนาดยาว 20 เซนติเมตร เป็นสัตว์เลือ้ ยคลานรูปร่าง คล้ายกิ้งก่า ก�ำลังก้มมองเจ้าเออริออพส์
ในยุคคาร์บอนิเฟอรัสนั้น มีไม้ใหญ่ยืนต้นมากมายขึ้นปกคลุมไปทั่วบึงถ่านหิน รวมถึงต้น เลพิเดนดรอน ซึ่งเป็นหนึ่งในสกุลไลโคพอดหรือสกุลคลับมอส และต้นคาลาไมท์ ซึ่งอยู่ใน สกุลหญ้าหางม้าขนาดใหญ่ และยังมีแมงปอขนาดใหญ่เท่านกพิราบ แมลงสาบยักษ์ และกิง้ กือขนาด ยาว 2 เมตร อาศัยอยู่ตามกิ่งก้านของไม้ใหญ่เหล่านี้ นอกจากนี้ยังมีสัตว์ครึ่งบกครึ่งน�้ำยุคแรกซุ่มซ่อนอยู่ใต้ผิวน�้ำ อย่างเจ้าอิกธีโอสเตกา ซึ่งเป็น สัตว์ครึ่งบกครึ่งน�้ำที่อาศัยอยู่ในเขตร้อนของเกาะกรีนแลนด์ (ปัจจุบันคือเกาะในขั้วโลกเหนือ) มัน มีหัวและหางคล้ายปลา เนื่องจากยังจ�ำเป็นต้องอาศัยน�้ำ โดยเฉพาะเพื่อการวางไข่ที่ยังหุ้มด้วย เมือกใสคล้ายวุน้ แต่ในทีส่ ดุ สัตว์ครึง่ บกครึง่ น�ำ้ บางชนิดก็ปรับตัวจนสามารถสืบพันธุบ์ นบกได้สำ� เร็จ และไม่จ�ำเป็นต้องกลับลงน�้ำอีก อย่างเจ้าไฮโลนอมัสตัวจิ๋วที่ไข่ของมันมีเปลือกแข็งหุ้ม พวกมันจึง กลายเป็นสัตว์เลื้อยคลานชนิดแรกของโลก
13