biologia kat 3o 4o

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ ΠΑΝΔΛΛΑΓΙΚΩΝ

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-1-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ ΠΑΝΔΛΛΑΓΙΚΩΝ

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-2-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ 2000 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Ζ Βηνηερλνινγία ζπµβάιιεη απνηειεζµαηηθά ζηελ έγθαηξε δηάγλσζε, πξόιεςε θαη ζεξαπεία δηαθόξσλ αζζελεηώλ. Α. Να πεξηγξάςεηε ηε δηαδηθαζία παξαγσγήο µνλνθισληθώλ αληηζσµάησλ γηα έλα επηιεγµέλν αληηγόλν. Μονάδερ 9 Β. Να γξάςεηε ηα βήµαηα πνπ απαηηνύληαη γηα ηελ παξαγσγή µηαο θαξµαθεπηηθήο πξσηεΐλεο αλζξώπηλεο πξνέιεπζεο από έλα δηαγνληδηαθό δών. Μονάδερ 9 Γ. Να πεξηγξάςεηε ηε δηαδηθαζία παξαγσγήο ησλ εµβνιίσλ ππνµνλάδσλ. Μονάδερ 7 ΘΔΜΑ 4ο Έλα αλζξώπηλν ζσµαηηθό θύηηαξν έρεη 46 ρξσµνζώµαηα. Α. 1. Πόζα µόξηα DNA ζπλνιηθά ππάξρνπλ ζηα ρξσµνζώµαηα ηνπ ζπγθεθξηµέλνπ θπηηάξνπ, ζην ζηάδην ηεο µεηάθαζεο ηεο µίησζεο; 2. Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 4 Β. Να πεξηγξάςεηε ηηο ραξαθηεξηζηηθέο µνξθέο, µε ηηο νπνίεο εµθαλίδεηαη ην γελεηηθό πιηθό ελόο επθαξπσηηθνύ θπηηάξνπ, αλάινγα µε ην ζηάδην ηνπ θπηηαξηθνύ θύθινπ πνπ βξίζθεηαη.

Mονάδερ 9 Γ. Έζησ έλα ηµήµα µεηαγξαθόµελνπ θιώλνπ DNA µε ηελ αθόινπζε αιιεινπρία βάζεσλ: 5΄- ΤCΑ CGG AAT TTC TAG CAT -3΄ .

1. Με δεδνµέλν όηη δε µεζνιαβεί ζηάδην σξίµαλζεο, λα γξάςεηε ην m-RNA πνπ ζα πξνθύςεη από ηε µεηαγξαθή ηνπ παξαπάλσ ηµήµαηνο DNA, ζεµεηώλνληαο ηαπηόρξνλα ηε ζέζε ηνπ 5΄ θαη 3΄ άθξνπ ηνπ m-RNA. Μονάδερ 3 2. Να γξαθνύλ ηα αληηθσδηθόληα ησλ t-RNA µε ηε ζεηξά πνπ ζπµµεηέρνπλ ζηε µεηάθξαζε ηνπ παξαπάλσ m-RNA. Mονάδερ 7

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-3-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΟ 2000 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Α. Ο αξηζµόο θαη ε µνξθνινγία ησλ ρξσµνζσµάησλ είλαη ηδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθό ησλ θπηηάξσλ θάζε δσληαλνύ νξγαληζµνύ. α) Πνηα είλαη ηα µνξθνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ρξσµνζσµάησλ πνπ παξαηεξνύληαη ζ’ έλα θαξπόηππν; Μονάδερ 7 β) Πώο µπνξεί λα δηαπηζησζεί ην θύιν ελόο αλζξώπνπ από ηνλ θαξπόηππν ησλ ζσµαηηθώλ θπηηάξσλ ηνπ; Μονάδερ 8 Β. Σ’ έλα αλζξώπηλν ζσµαηηθό θύηηαξν θαη ζ’ έλα αλζξώπηλν γαµέηε, πνηα δηαθνξά ππάξρεη ζην γνληδίσµά ηνπο θαη πώο νλνµάδνληαη ηα κύηηαπα αςηά ιόγσ ηεο ζπγθεθξηµέλεο δηαθνξάο; Μονάδερ 10 ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαη ηµήµα δηπιήο έιηθαο DNA - T A C - A G T - G G A - G A A - G C T - A T T - (αιπζίδα 1) - Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι - A T G - T C A - C C T - C T T - C G A - T A A - (αιπζίδα 2) α) Πνηα από ηηο δπν αιπζίδεο είλαη απηή πνπ µεηαγξάθεηαη θαη γηαηί; Μονάδερ 8 β) Πνην είλαη ην mRNA πνπ πξνθύπηεη από ηε µεηαγξαθή ηεο αιπζίδαο απηήο; Μονάδερ 8 γ) ∆εδνµέλνπ όηη ην mRNA πνπ πξνθύπηεη από ηε ζπγθεθξηµέλε µεηαγξαθή δελ πθίζηαηαη δηαδηθαζία σξίµαλζεο, λα δώζεηε ηνλ αξηζµό ησλ αµηλνμέσλ πνπ ζα έρεη ην πεπηίδην πνπ ζα ζπληεζεί θαηά ηε µεηάθξαζε απηνύ ηνπ mRNA θαη λα εμεγήζεηε πώο πξνθύπηεη ν αξηζµόο απηόο. Μονάδερ 9

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-4-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ 2001 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο 1. Σε δύν θύηηαξα έγηλε αλάιπζε ηνπ γελεηηθνύ ηνπο πιηθνύ θαη βξέζεθε ε παξαθάησ επί ηνηο % ζύζηαζε ζε αδσηνύρεο βάζεηο. Κύηηαξν 1: Κύηηαξν 2:

Α 28 31

Τ 28 31

C 22 19

G 22 19

Τα θύηηαξα 1, 2 αλήθνπλ ζην ίδην ή ζε δηαθνξεηηθά είδε νξγαληζµώλ; Μονάδερ 2

Να αηηηνινγήζεηε ηελ επηινγή ζαο. Μονάδερ 3

2. Από ην θπηό Zea mays (θαιαµπόθη) απνµνλώζεθαλ ηξία δηαθνξεηηθά θπζηνινγηθά θύηηαξα ζηα νπνία πξνζδηνξίζηεθε ην µέγεζνο ηνπ γνληδηώµαηνο ζε δεύγε βάζεσλ. Σην πξώην θύηηαξν ην µέγεζνο ηνπ γνληδηώµαηνο ππνινγίζηεθε ζε 20 Φ 109 δεύγε βάζεσλ, ζην δεύηεξν θύηηαξν ζε 5 Φ 109 δεύγε βάζεσλ θαη ζην ηξίην θύηηαξν ζε 10 Φ 109 δεύγε βάζεσλ. Να εμεγήζεηε γηαηί ππάξρνπλ νη δηαθνξέο απηέο ζην µέγεζνο ηνπ γνληδηώµαηνο ησλ ηξηώλ θπηηάξσλ. Μονάδερ 12

3. Μία αλσµαιία ηνπ γνληδίνπ πνπ ειέγρεη ηε ζύλζεζε ηνπ ελδύµνπ απαµηλάζε ηεο αδελνζίλεο (ADA) πξνθαιεί µία αζζέλεηα ηνπ αλνζνπνηεηηθνύ ζπζηήµαηνο. Απνµνλώζεθε ην mRNA ηνπ ελδύµνπ ADA από πγηέο άηνµν θαη από άηνµν πνπ αζζελεί. Τµήµαηα ησλ παξαπάλσ mRNA είλαη: Υγηέο άηνµν: AUG GAA UUU UGG GGG CGC ACG UCG.......... Άηνµν πνπ αζζελεί: AUG GAA UUU UAG GGG CGC ACG UCG.......... α. Πνηα είλαη ε αηηία ηεο αζζέλεηαο; Μονάδερ 6

β. Με πνην ηξόπν θιεξνλνµείηαη απηή ε αζζέλεηα; Μονάδερ 2

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαη ην παξαθάησ γελεαινγηθό δέληξν ζην νπνίν : - Οη θαηλόηππνη ησλ γνλέσλ Η-1, Η-2 είλαη άγλσζηνη.Τα άηνµα ΗΗ-2, ΗΗ-3 είλαη αζζελή

. Να γξαθνύλ νη πηζαλνί θαηλόηππνη θαη γνλόηππνη ησλ γνλέσλ Η-1 θαη Η-2 όηαλ: α ην αιιειόµνξθν γνλίδην πνπ πξνθαιεί ηελ αζζέλεηα είλαη επηθξαηέο. Μονάδερ 4

Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 5

β. ην αιιειόµνξθν γνλίδην πνπ πξνθαιεί ηελ αζζέλεηα είλαη ππνιεηπόµελν. Μονάδερ 6

Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 10

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-5-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΔ΢ 2001 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο 1. Να εμεγήζεηε ηνπο ιόγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ηα πιαζµίδηα ρξεζηµνπνηνύληαη σο θνξείο θισλνπνίεζεο. Μονάδερ 10

2. ∆ύν πγηείο γνλείο απνθηνύλ ηξία παηδηά. Έλα αγόξη θαη έλα θνξίηζη πνπ πάζρνπλ από µία αζζέλεηα θαη έλα θνξίηζη πγηέο. α. Να θαηαζθεπάζεηε ην γελεαινγηθό δέληξν ηεο παπαπάνω νηθνγέλεηαο. Μονάδερ 5

β. Να εμεγήζεηε ηνλ πηζαλό ηξόπν θιεξνλόµεζεο ηεο παπαπάνω αζζέλεηαο. Μονάδερ 10

ΘΔΜΑ 4ο Θεσξνύµε ηξία θπηά πνπ παξάγνπλ θίηξηλα θαη ζηξνγγπιά µπηδέιηα. Τα ηξία θπηά ηα ζπµβνιίδνπµε µε Α, Β, Γ. Τν θαζέλα από απηά ηα θπηά δηαζηαπξώλεηαη µε θπηό πνπ παξάγεη πξάζηλα θαη ξπηηδσµέλα µπηδέιηα πνπ ζπµβνιίδεηαη µε ∆. Από θάζε δηαζηαύξσζε παξάγνληαη 100 θπηά. Ζ δηαζηαύξσζε Α x ∆ έδσζε: 51 θπηά πνπ παξάγνπλ θίηξηλα θαη ζηξνγγπιά µπηδέιηα θαη 49 θπηά πνπ παξάγνπλ πξάζηλα θαη ζηξνγγπιά µπηδέιηα. Ζ δηαζηαύξσζε Β x ∆ έδσζε: 100 θπηά πνπ παξάγνπλ θίηξηλα θαη ζηξνγγπιά µπηδέιηα. Ζ δηαζηαύξσζε Γ x ∆ έδσζε: 24 θπηά πνπ παξάγνπλ θίηξηλα θαη ζηξνγγπιά µπηδέιηα 26 θπηά πνπ παξάγνπλ θίηξηλα θαη ξπηηδσµέλα µπηδέιηα 25 θπηά πνπ παξάγνπλ πξάζηλα θαη ζηξνγγπιά µπηδέιηα 25 θπηά πνπ παξάγνπλ πξάζηλα θαη ξπηηδσµέλα µπηδέιηα. Θεσξνύµε όηη ηα γνλίδηα πνπ ειέγρνπλ ηελ έθθξαζε ησλ γλσξηζµάησλ βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθά δεύγε νµνιόγσλ ρξσµνζσµάησλ. α. Να αηηηνινγήζεηε ηνλ ηξόπν µε ηνλ νπνίν θιεξνλνµνύληαη ηα δύν γλσξίζµαηα. Μονάδερ 10

β. Να αηηηνινγήζεηε ηνπο γνλνηύπνπο ησλ Α, Β θαη Γ θπηώλ. Μονάδερ 15

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-6-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΟ 2001 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Nα απανηήζεηε ζηιρ δύο επωηήζειρ πος ακολοςθούν: 1. Τα έληνµα δεµηνπξγνύλ µεγάια πξνβιήµαηα ζηε γεσξγία θαη νδεγνύλ ζε ζεµαληηθή µείσζε ηεο παξαγσγήο. Γλσξίδεηε αλ ε Βηνηερλνινγία µπνξεί λα βνεζήζεη ζηελ θαηαπνιέµεζε ησλ εληόµσλ θαη µε πνην ηξόπν µπνξεί λα γίλεη απηό; Μονάδερ 10 2. Ζ ηλζνπιίλε είλαη µία πξσηεΐλε πνπ παξάγεηαη από ηνλ αλζξώπηλν νξγαληζµό όπσο θαη ε αληηζξπςίλε (ΑΤΤ). Με πνην ηξόπν ζα µπνξνύζε λα παξαρζεί ε ηλζνπιίλε αλ αμηνπνηνύζαµε ηηο δπλαηόηεηεο ηεο γελεηηθήο µεραληθήο θαη ηηο ηδηόηεηεο πνπ έρνπλ ηα δηαγνληδηαθά δώα; Μονάδερ 15 ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαη ηπραίν ηµήµα ελόο µνξίνπ mRNA: - AUU - UCA - CCU - CUU - CGA - CAA – 1. ∆εδνµέλνπ όηη ην mRNA απηό δελ ππέζηε δηαδηθαζία σξίµαλζεο, λα γξάςεηε ζην ηεηξάδηό ζαο ην δίθισλν µόξην ηνπ DNA απ' ην νπνίν πξνήιζε. Μονάδερ 10 2. Πόζα αµηλνμέα θσδηθνπνηεί ην ηµήµα απηό; Μονάδερ 10 3. Σην αξρηθό DNA πνην δεπγάξη βάζεσλ ζπµµεηέρεη ζε πνζνζηό µεγαιύηεξν ηνπ 50%; Μονάδερ 5

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-7-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΟΜΟΓΔΝΔΗ΢ 2001 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ Μονάδερ 5

ΘΔΜΑ 2ο 1. Πνηεο µεηαιιάμεηο ραξαθηεξίδνληαη σο νπδέηεξεο θαη πνηεο σο ζησπειέο; Μονάδερ 10

2. Πνηα είλαη ηα ζξεπηηθά ζπζηαηηθά πνπ απαηηνύληαη γηα ηελ θαιιηέξγεηα εηεξόηξνθσλ µηθξννξγαληζµώλ; Μονάδερ 5

3. Να πεξηγξάςεηε ηελ ηερληθή παξαγσγήο µνλνθισληθώλ αληηζσµάησλ γηα έλα ζπγθεθξηµέλν αληηγόλν. Μονάδερ 10

ΘΔΜΑ 3ο 1. Ζ ηερλνινγία ηνπ αλαζπλδπαζµέλνπ DNA πεξηιαµβάλεη όιεο ηηο ηερληθέο πνπ νδεγνύλ ζε µεηαθνξά ηνπ γελεηηθνύ πιηθνύ από ηνλ έλαλ νξγαληζµό ζηνλ άιιν. Να πεξηγξάςεηε ηα ζηάδηα ηεο δηαδηθαζίαο απηήο. Μονάδερ 6

2. Να αλαθέξεηε ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ γελεηηθνύ θώδηθα θαη λα ηα πεξηγξάςεηε. Μονάδερ 12

3. Να πεξηγξάςεηε ηε δηαδηθαζία ζρεµαηηζµνύ "ώξηµνπ" mRNΑ. Μονάδερ 7

ΘΔΜΑ 4ο Σε έλα δεπγάξη ν άλδξαο θαη ε γπλαίθα έρνπλ νµάδα αίµαηνο Α θαη θπζηνινγηθή όξαζε. Απνθηνύλ δπν παηδηά. Τν έλα είλαη θνξίηζη νµάδαο αίµαηνο Ο θαη έρεη θαλνληθή όξαζε. Τν άιιν είλαη αγόξη µε νµάδα αίµαηνο Α θαη πάζρεη από µεξηθή αρξσµαηνςία ζην πξάζηλν ρξώµα. α. Πνηνη είλαη νη γνλόηππνη ησλ γνλέσλ; Μονάδερ 2

Να αηηηνινγήζεηε ηελ επηινγή ζαο. Μονάδερ 8

β. Πνηνη είλαη νη πηζαλνί γνλόηππνη ησλ δπν παηδηώλ; Μονάδερ 4

Να αηηηνινγήζεηε ηελ επηινγή ζαο. Μονάδερ 11

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-8-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ 2002 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο 1. ∆ίλεηαη ην παξαθάησ ηµήµα µνξίνπ DNA πξνθαξπσηηθνύ θπηηάξνπ.

5΄ 3΄ GAATTCTTAATGCΑAGATCATAAAGAATTCTAG CTTAAGAATTACGΤTCTAGTATTTC TTAAGATC 3΄ 5΄ Τν παξαπάλσ ηµήµα DNA θόβεηαη µε EcoRI, πξνθεηµέλνπ λα ελζσµαησζεί ζε θαηάιιειν πιαζµίδην πνπ έρεη θνπεί µε ηελ ίδηα πεξηνξηζηηθή ελδνλνπθιεάζε, µε ηειηθό ζθνπό λα εηζαρζεί ζε βαθηήξην γηα ηελ παξαγσγή θαξµαθεπηηθνύ πνιππεπηηδίνπ. Να βξείηε ηελ αιιεινπρία ησλ αµηλνμέσλ ηνπ πνιππεπηηδίνπ µε ρξήζε ηνπ παξαηηζέµελνπ γελεηηθνύ θώδηθα. Μονάδερ 6

Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 8

Παξαηίζεηαη ν γελεηηθόο θώδηθαο.

2. Καηά ηνλ πξνγελλεηηθό έιεγρν ζε θπνθνξνύζα γπλαίθα, δηαπηζηώζεθε όηη ην έµβξπν λνζεί από ην ζύλδξνµν Cri-du-chat (θιάµα ηεο γάηαο) θαη επηπιένλ θέξεη αλαζηξνθή ζην µηθξό βξαρίνλα ηνπ ρξσµνζώµαηνο 3. α. Να πεξηγξάςεηε ηηο δηαδηθαζίεο πνπ αθνινπζήζεθαλ γηα ηε δηάγλσζε. Μονάδερ 8

β. Βάζεη πνηώλ παξαηεξήζεσλ έγηλε ε δηάγλσζε; Μονάδερ 3

ΘΔΜΑ 4ο Σε έλα θπηό παξαηεξνύληαη, µεηαμύ άιισλ, νη εμήο ραξαθηήξεο: Καξπόο µεγάινο πνπ ειέγρεηαη από ην γνλίδην Μ θαη θαξπόο µηθξόο πνπ ειέγρεηαη από ην γνλίδην µ. Καξπόο πινύζηνο ζε πδαηάλζξαθεο πνπ ειέγρεηαη από ην γνλίδην Υ θαη θαξπόο θησρόο ζε πδαηάλζξαθεο πνπ ειέγρεηαη από ην γνλίδην π. Έρεηε ζηε δηάζεζή ζαο έλα αµηγέο ζηέιερνο µε θαξπό µεγάιν θαη θησρό ζε πδαηάλζξαθεο, θαζώο θαη έλα αµηγέο ζηέιερνο µε θαξπό µηθξό θαη πινύζην ζε πδαηάλζξαθεο. α. Να δηαζηαπξώζεηε ηα παξαπάλσ ζηειέρε θαη λα βξείηε ηνπο γνλόηππνπο θαη θαηλόηππνπο ησλ απνγόλσλ ηεο F1 θαη F2 γεληάο.

Μονάδερ 4

β. Να αηηηνινγήζεηε ηε θαηλνηππηθή αλαινγία ησλ αηόµσλ ηεο F2 γεληάο.

Μονάδερ 9

γ. Έρνληαο ζηε δηάζεζή ζαο ηα θπηά ηεο F2 γεληάο, λα αηηηνινγήζεηε πώο µπνξείηε λα απνµνλώζεηε αµηγή ζηειέρε µε θαηλόηππν θαξπό µεγάιν θαη πινύζην ζε πδαηάλζξαθεο, θάλνληαο ηηο θαηάιιειεο δηαζηαπξώζεηο. Μονάδερ 12

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-9-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΔ΢ 2002 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο 1. Να πεξηγξάςεηε ηηο δνµηθέο ρξσµνζσµηθέο αλσµαιίεο πνπ έρνπλ σο απνηέιεζµα ηελ αλαδηάηαμε ηεο γελεηηθήο πιεξνθνξίαο. Μονάδερ 6

Πνηεο είλαη νη πηζαλέο ζπλέπεηεο γηα ηα άηνµα πνπ ηηο θέξνπλ θαη πνηεο είλαη γηα ηνπο απνγόλνπο ηνπο; Μονάδερ 4

2. ∆ίλεηαη ην παξαθάησ πνιππεπηίδην , πνπ παξάγεηαη ζε βαθηεξηαθό θύηηαξν: ΗΟΟC-Μεθειονίνη - Λυζίνη - Θρεονίνη - Προλίνη - Λευκίνη -- Σερίνη - Βαλίνη - Αλανίνη Βαλίνη - Μεθειονίνη-ΝΗ2 α. Να γξάςεηε ηε µε θσδηθή αιπζίδα ηνπ γνληδίνπ πνπ θσδηθνπνηεί απηό ην πνιππεπηίδην. Μονάδερ 6

β. Να νξίζεηε ηα άθξα 3΄ θαη 5΄ ηεο παξαπάλσ αιπζίδαο. Μονάδερ 2

Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 7

∆ίλνληαη νη παξαθάησ αληηζηνηρήζεηο αµηλνμέσλ θαη θσδηθνλίσλ:

ΑΜΙΝΟΞΔΑ Αιαλίλε Βαιίλε Θξενλίλε Λεπθίλε Λπζίλε Μεζεηνλίλε Πξνιίλε Σεξίλε

ΚΩ∆ΙΚΟΝΙΑ GCU GUG ACU CUA AAG AUG CCG UCG

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαη ην παξαθάησ γελεαινγηθό δέλδξν ζην νπνίν απεηθνλίδεηαη ν ηξόπνο µε ηνλ νπνίν θιεξνλνµείηαη µία αζζέλεηα.

Τν άηνµν Η 1 (µαπξηζµέλν) πάζρεη θαη είλαη νµάδα αίµαηνο Ο. Τν άηνµν Η2 (µαπξηζµέλν) πάζρεη θαη είλαη νµάδα αίµαηνο Β-νµόδπγν. Τα άηνµα απηά απέθηεζαλ ηξία παηδηά, εθ ησλ νπνίσλ ην II2 (µαπξηζµέλν) πάζρεη. α. Με βάζε ην παξαπάλσ γελεαινγηθό δέλδξν λα εμεγήζεηε ηνλ ηξόπν µε ηνλ νπνίν θιεξνλνµείηαη ε αζζέλεηα. Μονάδερ 5

β. Να γξάςεηε ηνπο πηζαλνύο γνλόηππνπο θαη θαηλόηππνπο ησλ αηόµσλ ηεο I θαη II γεληάο. Μονάδερ 8

γ. Τν άηνµν II1 παληξεύεηαη γπλαίθα πνπ είλαη νµάδα αίµαηνο ΑΒ θαη πάζρεη από ηελ ίδηα αζζέλεηα. Να πξνζδηνξίζεηε ηελ πηζαλόηεηα λα απνθηήζνπλ παηδί πνπ ζα είλαη νµάδα αίµαηνο Α θαη ζα πάζρεη. Μονάδερ 12

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-10-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΟ 2002 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 2ο A. Να ξαναγπάψεηε ζηο ηεηπάδιό ζαρ ηιρ πποηάζειρ, αθού ζςµπληπώζεηε ηα κενά µε ηιρ ζωζηέρ λέξειρ.

1. Ζ ηλζνπιίλε είλαη µία νξµόλε πνπ απνηειείηαη από 51 ...........θαη παξάγεηαη από εηδηθά θύηηαξα ηνπ.............. Ζ νξµόλε απηή ξπζµίδεη ην µεηαβνιηζµό ησλ .............. θαη εηδηθόηεξα ην πνζνζηό ηεο γιπθόδεο ζην...........

2. Τν πξόδξνµν mRNA µεηαηξέπεηαη ζε mRNA µε ηε δηαδηθαζία ηεο ............ , θαηά ηελ νπνία ηα .......... θόβνληαη από µηθξά ξηβνλνπθιενπξσηετληθά ζσµαηίδηα θαη απνµαθξύλνληαη. Μονάδερ 9

Β. Να απανηήζεηε ζηιρ ηπειρ επωηήζειρ πος ακολοςθούν.

1. Πνηα νξγαλίδηα ηνπ επθαξπσηηθνύ θπηηάξνπ ραξαθηεξίδνληαη σο εµηαπηόλνµα θαη γηαηί; Μονάδερ 8

2. Τη είλαη ην λνπθιεόζσµα; Μονάδερ 4

3. Τη είλαη ην πνιύζσµα; Μονάδερ 4

ΘΔΜΑ 3ο Α. 1. Τη είλαη ηα µνλνθισληθά αληηζώµαηα; Μονάδερ 5

2. Πώο ιεηηνπξγνύλ ηα µνλνθισληθά αληηζώµαηα σο ζεξαπεπηηθά µέζα; Μονάδερ 8

Β. Να πεξηγξάςεηε από µία µέζνδν µεηαθνξάο γνληδίσλ 1. ζε θπηά.

2. ζε δώα. Μονάδερ 12

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαη ηµήµα δηπιήο έιηθαο ηνπ DNA : - A T G - C G A - C C T - T C A - C G A - C T T - Τ Α Α - (αιπζίδα Η) Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι - T A C - G C T - G G A - A G T - G C T - G A A - A T T (αιπζίδα ΗΗ) α) Πνηα από ηηο δύν αιπζίδεο έρεη πξνζαλαηνιηζµό 3΄→5΄ θαη πνηα 5΄→3΄; Πνηα από ηηο δύν αιπζίδεο είλαη ε µεηαγξαθόµελε θαη γηαηί; Μονάδερ 8

β) Πνην είλαη ην mRNA πνπ ζα πξνθύςεη από ηε µεηαγξαθόµελε αιπζίδα; Μονάδερ 8

γ) Τν mRNA πνπ πξνθύπηεη από ηε ζπγθεθξηµέλε µεηαγξαθόµελε αιπζίδα δελ πθίζηαηαη δηαδηθαζία σξίµαλζεο. Να γξάςεηε ζην ηεηξάδηό ζαο ηα tRNA πνπ ζα πάξνπλ µέξνο ζηε µεηάθξαζε. Μονάδερ 9

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-11-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΟΜΟΓΔΝΔΗ΢ 2002 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο 1. Πνηα είλαη ε δνµή ηνπ DNA ζην ρώξν, ζύµθσλα µε ην µνληέιν ηεο δηπιήο έιηθαο; Μονάδερ 12

2. Να πεξηγξάςεηε πώο ξπζµίδεηαη ε γνληδηαθή έθθξαζε ζηα επθαξπσηηθά θύηηαξα. Μονάδερ 8

3. Τη γλσξίδεηε γηα ηνλ αιθηζµό; Μονάδερ 5

ΘΔΜΑ 4ο Έλαο άλδξαο πνπ πάζρεη από νηθνγελή ππεξρνιεζηεξνιαηµία θαη έρεη ειεύζεξνπο ινβνύο απηηώλ, παληξεύεηαη µία γπλαίθα, ε νπνία δελ πάζρεη από ππεξρνιεζηεξνιαηµία θαη έρεη ειεύζεξνπο ινβνύο απηηώλ. Τν δεπγάξη απηό απνθηά ηξία παηδηά. Τν πξώην εµθαλίδεη ππεξρνιεζηεξνιαηµία θαη έρεη ειεύζεξνπο ινβνύο απηηώλ, ην δεύηεξν δελ πάζρεη από ππεξρνιεζηεξνιαηµία θαη έρεη πξνζθνιιεµέλνπο ινβνύο απηηώλ θαη ην ηξίην δελ πάζρεη από ππεξρνιεζηεξνιαηµία θαη έρεη ειεύζεξνπο ινβνύο απηηώλ. α. Πνηνη είλαη νη γνλόηππνη ησλ γνλέσλ; Μονάδερ 2

Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 8

β. Πνηνη είλαη νη πηζαλνί γνλόηππνη ησλ ηξηώλ παηδηώλ; Μονάδερ 5

Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 10

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-12-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ 2003 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο 1. Πώο αληηµεησπίδεηαη ε θπζηηθή ίλσζε µε γνληδηαθή ζεξαπεία; Μονάδερ 10

2. Άλδξαο ν νπνίνο πάζρεη από θπζηηθή ίλσζε θαη ππνβιήζεθε ζε γνληδηαθή ζεξαπεία γηα ηε λόζν απνθηά παηδηά µε θπζηνινγηθή γπλαίθα. Τη πηζαλόηεηεο ππάξρνπλ λα είλαη ηα παηδηά ηνπο θπζηνινγηθά; Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 15

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίδεηαη ην παξαθάησ ηµήµα DNA, ην νπνίν είλαη ππεύζπλν γηα ηε ζύλζεζε ηνπ πεπηηδίνπ: …ιζολευκίνη - ηυροζίνη - ιζολευκίνη - ηυροζίνη - ιζολευκίνη… θαη ε δηεύζπλζε ηεο µεηαγξαθήο.

1. Να µεηαθέξεηε ην παξαπάλσ ζρήµα ζην ηεηξάδηό ζαο θαη λα ζεµεηώζεηε επάλσ ζ’ απηό ηα θσδηθόληα ηνπ DNA, πνπ θσδηθνπνηνύλ ην ηµήµα ηνπ πεπηηδίνπ απηνύ (Μονάδερ 3) θαη λα δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (Μονάδερ 9). Μονάδερ 12

2. Μεηάιιαμε πνπ έγηλε ζ’ έλα ζεµείν ζην παξαπάλσ DNA έδσζε ην πεπηίδην: …ηυροζίνη - ιζολευκίνη - ηυροζίνη - ιζολευκίνη - ηυροζίνη… Να εληνπίζεηε ην είδνο ηεο µεηάιιαμεο (Μονάδερ 6) θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (Μονάδερ 7). Μονάδερ 13

∆ίδνληαη νη παξαθάησ αληηζηνηρίζεηο αµηλνμέσλ θαη θσδηθνλίσλ. Τπξνζίλε ― UAU Ηζνιεπθίλε ―AUA

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-13-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΔ΢ 2003 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Ζ ηλζνπιίλε είλαη µία νξµόλε απαξαίηεηε γηα ηελ θαιή ιεηηνπξγία ηνπ αλζξώπηλνπ νξγαληζµνύ.

1. Πνηνο είλαη ν ξόινο ηεο ηλζνπιίλεο ζηνλ νξγαληζµό µαο; Μονάδερ 5

2. Από ηη απνηειείηαη ην µόξην ηεο ηλζνπιίλεο; Μονάδερ 5

3. Να γξάςεηε ζπλνπηηθά ηα ζηάδηα παξαγσγήο ηεο αλζξώπηλεο ηλζνπιίλεο ζε θαιιηέξγεηα βαθηεξίσλ. Μονάδερ 15

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίδεηαη ην γελεαινγηθό δέληξν µηαο νηθνγέλεηαο ζηελ νπνία εµθαλίδεηαη ε αζζέλεηα ηεο αηµνξξνθηιίαο. Τα άηνµα ηξία (3), έμη (6) θαη επηά (7) πάζρνπλ από αηµνξξνθηιία.

1. Τη είλαη γελεαινγηθό δέληξν; Μονάδερ 5

2. Να γξάςεηε ηνπο πηζαλνύο γνλόηππνπο όισλ ησλ αηόµσλ πνπ απεηθνλίδνληαη ζην παξαπάλσ γελεαινγηθό δέληξν. Μονάδερ 9

3. Πνηα είλαη ε πηζαλόηεηα ην παηδί ησλ γνλέσλ νθηώ (8) θαη ελλέα (9) λα είλαη αγόξη αηµνξξνθηιηθό; (Μονάδερ 3). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (Μονάδερ 8). Μονάδερ 11

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-14-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΟ 2003 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Α. Τν βαθηήξην Bacillus thuringiensis πνπ δεη ζην έδαθνο, παξάγεη µηα ηνμίλε ε νπνία είλαη ηζρπξόηαην εληνµνθηόλν. Πνηα είλαη ηα ζηάδηα ηεο δηαδηθαζίαο παξαγσγήο ελόο γελεηηθά ηξνπνπνηεµέλνπ θπηνύ πνπ παξνπζηάδεη αληνρή ζηα έληνµα αμηνπνηώληαο ηελ παξαπάλσ ηδηόηεηα ηνπ βαθηεξίνπ απηνύ; Μονάδερ 10

Β. Τη είλαη ηα δηαγνληδηαθά δώα; Μονάδερ 5

Πνηα πιενλεθηήµαηα έρεη ε ρξήζε ησλ δώσλ απηώλ γηα ηελ αύμεζε ηεο δσηθήο παξαγσγήο έλαληη ηεο θιαζηθήο µεζόδνπ ησλ δηαζηαπξώζεσλ; Μονάδερ 10

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλνληαη ηα παξαθάησ αµηλνμέα θαη, δίπια ηνπο, ηξηπιέηεο ηνπ γελεηηθνύ θώδηθα πνπ θσδηθνπνηνύλ ηα αµηλνμέα απηά: ηπξνζίλε (tyr) - UAU θαηλπιαιαλίλε (phe) - UUU πξνιίλε (pro) - CCC α) Αμηνπνηώληαο ηηο παξαπάλσ πιεξνθνξίεο λα δώζεηε ην mRNA πνπ θσδηθνπνηεί ην αθόινπζν ηµήµα πνιππεπηηδηθήο αιπζίδαο: - phe - phe - pro - tyr - tyr - pro Μονάδερ 5

β) Να γξάςεηε ηελ θσδηθή αιπζίδα ηνπ DNA θαη ηε ζπµπιεξσµαηηθή ηεο, πξνζδηνξίδνληαο ην 3΄ θαη 5΄ άθξν θαζεµηάο απ’ απηέο. Μονάδερ 15

γ) Πόζνη είλαη νη δεζµνί πδξνγόλνπ πνπ ζηαζεξνπνηνύλ ηηο δύν πνιπλνπθιενηηδηθέο αιπζίδεο ζην παξαπάλσ µόξην ηνπ DNA; Μονάδερ 5

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-15-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΟΜΟΓΔΝΔΗ΢ 2003 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Α. Ζ γνληδηαθή ζεξαπεία εθαξµόζηεθε γηα πξώηε θνξά ην 1990, ζ’ έλα ηεηξάρξνλν θνξίηζη πνπ έπαζρε από έιιεηςε ηνπ ελδύµνπ απαµηλάζε ηεο αδελνζίλεο (ADA). Να πεξηγξάςεηε ηε δηαδηθαζία πνπ αθνινπζείηαη ζηε γνληδηαθή ζεξαπεία ηεο παξαπάλσ αζζέλεηαο. Μονάδερ 10

Β.

1. Να γξάςεηε ηα αιιειόµνξθα γνλίδηα πνπ θαζνξίδνπλ ηνλ ηύπν ησλ νµάδσλ αίµαηνο ΑΒΟ ηνπ αλζξώπνπ. Μονάδερ 3

2. Να γξάςεηε ηνπο πηζαλνύο γνλνηύπνπο αλζξώπνπ νµάδαο αίµαηνο Β θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 6

3. Να γξάςεηε ην γνλόηππν αλζξώπνπ, νµάδαο αίµαηνο ΑΒ. Μονάδερ 6

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίδεηαη ην παξαθάησ ηµήµα µνξίνπ πξνθαξπσηηθνύ DNA, ζην νπνίν θσδηθνπνηείηαη ε γελεηηθή πιεξνθνξία γηα ηε ζύλζεζε µηθξήο αιπζίδαο αµηλνμέσλ: (I) ... T T T T A C G T T A T G A A A G A T A C T C G G C T C ...

(II) ... A A A A T G C A A T A C T T T C T A T G A G C C G A G ... α. Σε πνηα από ηηο αιπζίδεο, (Ι) ή (ΙΙ), βξίζθεηαη ε γελεηηθή πιεξνθνξία θαη γηαηί; Μονάδερ 10

β. Να γξάςεηε ην µόξην ηνπ m-RNA ην νπνίν ζρεµαηίδεηαη θαηά ηε µεηαγξαθή ηνπ παξαπάλσ DNA θαη λα νξίζεηε ην 3΄θαη ην 5΄ άθξν ηνπ µνξίνπ απηνύ. Μονάδερ 5

γ. Πόζα αµηλνμέα έρεη ε αιπζίδα πνπ ζρεµαηίδεηαη θαη γηαηί; Μονάδερ 5

δ. Να γξάςεηε ηα αληηθσδηθόληα ησλ t-RNA πνπ ζπµµεηέρνπλ ζηε µεηάθξαζε ηνπ παξαπάλσ µνξίνπ m-RNA. Μονάδερ 5

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-16-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ 2004 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Από δύν θπζηνινγηθνύο γνλείο, σο πξνο ηνλ αξηζµό θαη ην µέγεζνο ησλ ρξσµνζσµάησλ, γελλήζεθε παηδί µε ζύλδξνµν Turner (ΦΟ).

1. Να γξάςεηε έλαλ από ηνπο πηζαλνύο µεραληζµνύο πνπ µπνξεί λα εμεγήζεη ηε γέλλεζε ηνπ ζπγθεθξηµέλνπ παηδηνύ. Μονάδερ 7

2. Πνηα είλαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζπλδξόµνπ Turner; Μονάδερ 6

3. Να πεξηγξάςεηε ηηο δηαδηθαζίεο πνπ πξέπεη λα αθνινπζεζνύλ γηα ηε δηάγλσζε ηνπ ζπλδξόµνπ Turner πξηλ από ηε γέλλεζε ελόο παηδηνύ. Μονάδερ 12

ΘΔΜΑ 4ο Έλαο άλδξαο µε νµάδα αίµαηνο Ο θαη µε θπζηνινγηθή όξαζε παληξεύεηαη µηα γπλαίθα µε νµάδα αίµαηνο Α, πνπ είλαη θνξέαο µεξηθήο αρξσµαηνςίαο ζην πξάζηλν θαη ζην θόθθηλν. Ο παηέξαο ηνπ ζπγθεθξηµέλνπ άλδξα είλαη νµάδαο αίµαηνο Α µε θπζηνινγηθή όξαζε θαη ε µεηέξα ηνπ είλαη νµάδαο αίµαηνο Β µε θπζηνινγηθή όξαζε. α. Να πξνζδηνξίζεηε ηνπο γνλόηππνπο ησλ γνλέσλ ηνπ άλδξα. Μονάδερ 6

β. Να γξάςεηε ηηο πηζαλέο δηαζηαπξώζεηο µεηαμύ ηνπ άλδξα νµάδαο αίµαηνο Ο µε θπζηνινγηθή όξαζε θαη ηεο γπλαίθαο νµάδαο αίµαηνο Α πνπ είλαη θνξέαο µεξηθήο αρξσµαηνςίαο. Μονάδερ 12

γ. Σε θαζεµηά από ηηο πξνεγνύµελεο δηαζηαπξώζεηο ηνπ εξσηήµαηνο β, λα βξείηε ηελ πηζαλόηεηα λα γελλεζεί αγόξη νµάδαο αίµαηνο Α µε µεξηθή αρξσµαηνςία ζην πξάζηλν θαη ην θόθθηλν (µνλάδεο 2), θαη λα δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (µνλάδεο 5). Μονάδερ 7

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-17-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΔ΢ 2004 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Ζ δξεπαλνθπηηαξηθή αλαηµία, ε β-ζαιαζζαηµία θαη ε θαηλπιθεηνλνπξία είλαη µεξηθέο από ηηο ζπρλά εµθαληδόµελεο γελεηηθέο αζζέλεηεο ηνπ αλζξώπνπ πνπ νθείινληαη ζε µεηαιιάμεηο.

1. Σε ηη µαο βνεζά ε δηάγλσζε ησλ γελεηηθώλ αζζελεηώλ; Μονάδερ 6

2. Πνηεο ηερληθέο µάο δίλνπλ ηε δπλαηόηεηα δηάγλσζεο ηεο δξεπαλνθπηηαξηθήο αλαηµίαο ζε ελήιηθα άηνµα πνπ πάζρνπλ από απηή; Μονάδερ 6

3. Γηαηί ηα άηνµα πνπ πάζρνπλ από β-ζαιαζζαηµία παξνπζηάδνπλ µεγάιε εηεξνγέλεηα ζπµπησµάησλ; Μονάδερ 8

4. Γηαηί ηα άηνµα πνπ πάζρνπλ από θαηλπιθεηνλνπξία εµθαλίδνπλ δηαλνεηηθή θαζπζηέξεζε; Μονάδερ 5

ΘΔΜΑ 4ο Σηα παξαθάησ γελεαινγηθά δέληξα µειεηάηαη ν ηξόπνο θιεξνλόµεζεο ηεο ίδηαο αζζέλεηαο ζε δύν δηαθνξεηηθέο νηθνγέλεηεο Α θαη Β. Σηελ νηθνγέλεηα Α ηα άηνµα Ι2 , II2 θαη ΙΙΙ2 (µαπξηζµέλα) είλαη αζζελή, ελώ ζηελ νηθνγέλεηα Β ηα άηνµα ΙΙ2 θαη II3 (µαπξηζµέλα) είλαη αζζελή.

1. Με βάζε ηα παξαπάλσ γελεαινγηθά δέληξα λα βξείηε ηνλ ηύπν θιεξνλνµηθόηεηαο ηεο αζζέλεηαο απηήο. (Να µε ιεθζεί ππόςε ε πεξίπησζε µεηάιιαμεο). Μονάδερ 7

2. Να γξάςεηε ηνπο πηζαλνύο γνλόηππνπο όισλ ησλ αηόµσλ πνπ απεηθνλίδνληαη ζηα γελεαινγηθά δέληξα ησλ νηθνγελεηώλ Α θαη Β. Μονάδερ 8

3. Να ππνινγίζεηε ηελ πηζαλόηεηα λα γελλεζεί αγόξη µε ηελ αζζέλεηα απηή από ην γάµν ηνπ αηόµνπ ΗΗΗ2 ηεο νηθνγέλεηαο Α µε ην άηνµν ΗΗΗ1 ηεο νηθνγέλεηαο Β.

Μονάδερ 10

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-18-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΟ 2004 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ Μονάδερ 2

ΘΔΜΑ 3ο Α. Τη είλαη ηα δηαγνληδηαθά ή γελεηηθά ηξνπνπνηεµέλα θπηά; Μονάδερ 5

Β. Να πεξηγξάςεηε ηε µέζνδν δεµηνπξγίαο ησλ δηαγνληδηαθώλ θπηώλ. Μονάδερ 15

Γ. Να αλαθέξεηε δύν δπλαηόηεηεο πνπ µπνξνύλ λα πξνζθέξνπλ ζηνπο αγξόηεο ηα γελεηηθά ηξνπνπνηεµέλα θπηά. Μονάδερ 5

ΘΔΜΑ 4ο Ζ παξαθάησ θαµπύιε απνδίδεη ηελ αλάπηπμε µηθξννξγαληζµώλ ηνπ είδνπο Escherichia coli ζε θάπνηα θιεηζηή θαιιηέξγεηα.

Α. Πώο νλνµάδεηαη ε θάζε από ηε ρξνληθή ζηηγµή t0 έσο θαη t1 θαη ηη ζπµβαίλεη µε ηνλ πιεζπζµό ησλ µηθξννξγαληζµώλ; Μονάδερ 5

Β. Πνύ νθείιεηαη ε αύμεζε ηνπ αξηζµνύ ησλ µηθξννξγαληζµώλ πνπ παξαηεξείηαη ζην δηάζηεµα από t1 έσο t2 θαη πώο νλνµάδεηαη ε θάζε απηή;

Μονάδερ 5

Γ. Τε ρξνληθή ζηηγµή t3, θαη ελώ ε ζηαζεξή θάζε είλαη ζρεδόλ ζην µέζνλ ηεο, από βιάβε ζην βηναληηδξαζηήξα ε ζεξµνθξαζία αλεβαίλεη απόηνµα ζηνπο 80 0C. Ζ βιάβε απνθαζίζηαηαη ηαρύηαηα. Να εξµελεύζεηε ηηο µεηαβνιέο ηνπ πιεζπζµνύ ησλ µηθξννξγαληζµώλ από ηε ζηηγµή t3 θαη µεηά, όπσο απηέο πεξηγξάθνληαη από ηελ θαµπύιε αλάπηπμεο.

Μονάδερ 15

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-19-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΟΜΟΓΔΝΔΗ΢ 2004 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Α. Σε µηα ζέζε έλαξμεο αληηγξαθήο ηνπ DNA, ε ζύλζεζε ζηε µηα αιπζίδα είλαη ζπλερήο, όπσο θαίλεηαη ζην παξαθάησ ζρήµα:

α. Να µεηαθέξεηε ζην ηεηξάδηό ζαο ην παξαπάλσ ζρήµα, λα ζρεδηάζεηε ζ’ απηό όιεο ηηο λενζπληηζέµελεο αιπζίδεο ηνπ DNA θαη λα ζεµεηώζεηε ηνλ πξνζαλαηνιηζµό ηνπο, γξάθνληαο ηα 3΄ θαη 5΄ άθξα. Μονάδερ 5

β. Ζ ζύλζεζε ησλ λέσλ αιπζίδσλ ηνπ DNA γίλεηαη είηε µε ζπλερή είηε µε αζπλερή ηξόπν. Γηαηί ζπµβαίλεη απηό; Μονάδερ 10

Β. α. Πνηα άηνµα νλνµάδνληαη αλεππινεηδή; Μονάδερ 5

β. Τη είλαη ην ζύλδξνµν Klinefelter; Μονάδερ 5

ΘΔΜΑ 4ο Έλαο θπζηνινγηθόο άλδξαο νµάδαο αίµαηνο Ο, παληξεύεηαη θπζηνινγηθή γπλαίθα νµάδαο αίµαηνο Α, ηεο νπνίαο ν παηέξαο ήηαλ αηµνξξνθηιηθόο νµάδαο αίµαηνο Ο. α. Πνηνη είλαη νη γνλόηππνη ησλ ηξηώλ παξαπάλσ αηόµσλ; Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 6

β. Πνηα είλαη ε πηζαλόηεηα ην παξαπάλσ δεπγάξη λα απνθηήζεη γην αηµνξξνθηιηθό νµάδαο αίµαηνο Ο; Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 12

γ. Έζησ όηη ην παξαπάλσ δεπγάξη απνθηά έλα γην αηµνξξνθηιηθό. Τη πηζαλόηεηα έρεη απηό ην άηνµν λα απνθηήζεη θπζηνινγηθό παηδί; Μονάδερ 7

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-20-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ 2005 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Τν παξαθάησ γελεαινγηθό δέληξν αλαπαξηζηά ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν θιεξνλνκείηαη ε δξεπαλνθπηηαξηθή αλαηκία ζε κηα νηθνγέλεηα.

1. Με βάζε ηα δεδνκέλα ηνπ γελεαινγηθνύ δέληξνπ λα βξείηε αλ ε δξεπαλνθπηηαξηθή αλαηκία

α. θιεξνλνκείηαη σο επηθξαηήο ή ππνιεηπόκελνο ραξαθηήξαο. β. νθείιεηαη ζε απηνζσκηθό ή θπινζύλδεην γνλίδην (Μνλάδεο 2). Να αηηηνινγήζεηε ηηο απαληήζεηο ζαο θαη λα πξνζδηνξίζεηε ηνπο γνλόηππνπο ησλ κειώλ ηεο νηθνγέλεηαο (Μνλάδεο 12). Μονάδερ 14

2. Πνύ νθείιεηαη ε δξεπαλνθπηηαξηθή αλαηκία; Μονάδερ 5

3. Τη πξνβιήκαηα πξνθαινύλ ηα δξεπαλνθύηηαξα ζηνπο αζζελείο κε δξεπαλνθπηηαξηθή αλαηκία; Μονάδερ 6

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαη ηκήκα κνξίνπ DNA επθαξπσηηθνύ θπηηάξνπ πνπ πεξηέρεη αζπλερέο γνλίδην, εζώλην GAATTCATGTTT CCCCAGGTTTAAGAATTC CTΤAAGTACAAAGGGGTCCAAATTCTTAAG εζώλην ην νπνίν είλαη ππεύζπλν γηα ηε ζύλζεζε ηνπ παξαθάησ πεπηηδίνπ, πνπ δελ έρεη ππνζηεί θακηά ηξνπνπνίεζε:` H2N - Μεθειονίνη - θαινυλαλανίνη - βαλίνη - COOH Να γξάςεηε ηελ θσδηθή θαη ηε κε θσδηθή αιπζίδα ηνπ γνληδίνπ, ην πξόδξνκν m-RNA θαη ην ώξηκν m-RNA (Μνλάδεο 4) θαη λα νξίζεηε ηα 3΄ θαη 5΄ άθξα ησλ παξαπάλσ λνπθιενηηδηθώλ αιπζίδσλ αηηηνινγώληαο ηελ απάληεζή ζαο (Μνλάδεο 8). Να αλαθέξεηε ηηο δηαδηθαζίεο θαηά ηελ πνξεία από ην γνλίδην ζην πεπηίδην θαη ηηο πεξηνρέο ηνπ θπηηάξνπ ζηηο νπνίεο πξαγκαηνπνηνύληαη (Μνλάδεο 6). Πώο κπνξνύκε λα δεκηνπξγήζνπκε έλα αλαζπλδπαζκέλν πιαζκίδην, πνπ λα πεξηέρεη ην ζπγθεθξηκέλν γνλίδην ρξεζηκνπνηώληαο ηελ πεξηνξηζηηθή ελδνλνπθιεάζε EcoRI; (Μνλάδεο 7). ∆ίλνληαη νη παξαθάησ αληηζηνηρίζεηο ακηλνμέσλ θαη θσδηθνλίσλ από ην γελεηηθό θώδηθα: Μεζεηνλίλε Φαηλπιαιαλίλε Βαιίλε

→ ΑUG → UUU → GUU Μονάδερ 25

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-21-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΔ΢ 2005 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Ζ Βηνηερλνινγία κε ηελ παξαγσγή κνλνθισληθώλ αληηζσκάησλ θαη ηε γνληδηαθή ζεξαπεία έρεη ζπκβάιεη απνηειεζκαηηθά ζηελ πινπνίεζε ησλ βαζηθώλ ζηόρσλ ηεο Ηαηξηθήο, κεηαμύ ησλ νπνίσλ είλαη θαη ε απνηειεζκαηηθή ζεξαπεία αζζελεηώλ.

1. Γηαηί ηα κνλνθισληθά αληηζώκαηα κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ ζηε ζεξαπεία ηνπ θαξθίλνπ (Μνλάδεο 6) θαη πνηα είλαη ηα πιενλεθηήκαηα πνπ παξνπζηάδεη ε ρξήζε ηνπο έλαληη άιισλ κεζόδσλ ζεξαπείαο ηνπ (Μνλάδεο 2); Μονάδερ 8

2. Πνηα δηαδηθαζία αθνινπζείηαη ζηε γνληδηαθή ζεξαπεία ηεο αλεπάξθεηαο ηνπ αλνζνπνηεηηθνύ ζπζηήκαηνο ε νπνία νθείιεηαη ζηελ έιιεηςε ηνπ ελδύκνπ απακηλάζε ηεο αδελνζίλεο (Μνλάδεο 8) θαη ηη πηζαλά πξνβιήκαηα αληηκεησπίδνπλ ηα άηνκα πνπ πάζρνπλ από ηε ζπγθεθξηκέλε αζζέλεηα (Μνλάδεο 3); Μονάδερ 11

3. Γηαηί ε ρξήζε ηεο γνληδηαθήο ζεξαπείαο ζα είλαη πεξηνξηζκέλε ζην άκεζν κέιινλ; Μονάδερ 6

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλνληαη ηξία θσδηθόληα ελόο ηκήκαηνο γνληδίνπ από έλα κόξην DNA επθαξπσηηθνύ θπηηάξνπ πνπ θσδηθνπνηνύλ ηε ζύλζεζε ελόο πεπηηδηθνύ ηκήκαηνο κηαο πξσηεΐλεο, θαη ε δηεύζπλζε ηεο κεηαγξαθήο. Αιπζίδα 1 ...

ACA AAG ATA ... ειεύζεξν πδξνμύιην

Αιπζίδα 2 ...

TGT TTC Τ Α Τ... Γηεύζπλζε κεηαγξαθήο

Να νξίζεηε ηα άθξα 3΄ θαη 5΄ ησλ παξαπάλσ αιπζίδσλ DNA θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (Μνλάδεο 5). Να γξάςεηε ηελ αιιεινπρία ησλ βάζεσλ ηνπ ηκήκαηνο ηνπ mRNA πνπ πξνθύπηεη από ηε κεηαγξαθή, ζεκεηώλνληαο ηα άθξα 3΄ θαη 5΄ θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (Μνλάδεο 7). Πνην έλδπκν θαηαιύεη ην κεραληζκό ηεο κεηαγξαθήο θαη πνηα είλαη ε δξάζε ηνπ κεηά ηελ πξόζδεζή ηνπ ζηνλ ππνθηλεηή (Μνλάδεο 7); Τη επηπηώζεηο κπνξεί λα έρεη ζηε ιεηηνπξγηθόηεηα ηεο πξσηεΐλεο, ε νπνία δελ ηξνπνπνηείηαη, ε πξνζζήθε ηξηώλ δηαδνρηθώλ βάζεσλ πνπ δελ θσδηθνπνηνύλ θσδηθόλην ιήμεο ή κηαο βάζεο, κεηαμύ ησλ παξαπάλσ θσδηθνλίσλ (Μνλάδεο 6); Μονάδερ 25

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-22-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΟ 2005 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Ο νξγαληζκόο καο είλαη ηθαλόο λα παξάγεη αληηζώκαηα ελαληίνλ θάζε μέλνπ αληηγόλνπ.

1. Πώο ν αληηγνληθόο θαζνξηζηήο ζρεηίδεηαη κε ηελ παξαγσγή κνλνθισληθώλ αληηζσκάησλ από ηνλ νξγαληζκό; Μονάδερ 10

2. Πώο παξάγνληαη ζην εξγαζηήξην κεγάιεο πνζόηεηεο κνλνθισληθώλ αληηζσκάησλ γηα έλα επηιεγκέλν αληηγόλν; Μονάδερ 15

ΘΔΜΑ 4ο Ζ αιιεινπρία ησλ βάζεσλ ελόο βαθηεξηαθνύ mRNA είλαη: AUGAAAUUUCCCGGGGAUUGAUAA 1. Να γξάςεηε ζην ηεηξάδηό ζαο ηελ αιιεινπρία ησλ βάζεσλ ηνπ δίθισλνπ κνξίνπ DNA από ην νπνίν πξνήιζε. Μονάδερ 8

2. Πόζα ακηλνμέα ζπγθξνηνύλ ηελ νιηγνπεπηηδηθή αιπζίδα πνπ ζα πξνθύςεη από ηελ κεηάθξαζε ηνπ παξαπάλσ κνξίνπ mRNA; Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 6

3. Να γξάςεηε ζην ηεηξάδηό ζαο ην κόξην ηνπ mRNA επηζεκαίλνληαο ην 5΄ θαη ην 3΄ άθξν ηεο αιπζίδαο ηνπ. Μονάδερ 2

4. Σην κόξην ηνπ mRNA πνπ ζαο δόζεθε ππάξρεη κία ηξηπιέηα ε νπνία, ζύκθσλα κε ην γελεηηθό θώδηθα, απαληάηαη ζε θάζε κόξην mRNA. Πνηα είλαη απηή, πώο νλνκάδεηαη θαη πνην ακηλνμύ θσδηθνπνηεί; Μονάδερ 9

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-23-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΟΜΟΓΔΝΔΗ΢ 2005 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Α. Σηα ζσκαηηθά θύηηαξα ηνπ αλζξώπνπ ππάξρνπλ ζαξάληα έμη (46) ρξσκνζώκαηα.

1. Πόζα ρξσκνζώκαηα θιεξνλνκεί έλα παηδί από ηνλ παηέξα ηνπ; Μονάδερ 2

Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 3

2. Πόζα απηνζσκηθά ρξσκνζώκαηα ππάξρνπλ ζηα ζσκαηηθά θύηηαξα κηαο γπλαίθαο; Μονάδερ 2

Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 3

Β. Τν ζύλδξνκν Down είλαη ε πην θνηλή ρξσκνζσκηθή αλσκαιία.

1. Πνηα είλαη ηα θαηλνηππηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ αηόκσλ πνπ πάζρνπλ από ζύλδξνκν Down; Μονάδερ 6

2. Σηνλ θαξπόηππν ησλ αηόκσλ κε ην ζπγθεθξηκέλν ζύλδξνκν εκθαλίδεηαη έλα επηπιένλ ρξσκόζσκα. Να πεξηγξάςεηε ην κεραληζκό πνπ πξνθαιεί απηή ηε ρξσκνζσκηθή αλσκαιία. Μονάδερ 9

ΘΔΜΑ 4ο Τν παξαθάησ γελεαινγηθό δέλδξν αλαπαξηζηά ηνλ ηξόπν

Με βάζε ηα δεδνκέλα ηνπ γελεαινγηθνύ δέλδξνπ, λα βξείηε αλ ε β-ζαιαζζαηκία θιεξνλνκείηαη σο επηθξαηήο ή ππνιεηπόκελνο ραξαθηήξαο θαη αλ νθείιεηαη ζε απηνζσκηθό ή θπινζύλδεην γνλίδην. Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 8

Να γξάςεηε θαη λα εμεγήζεηε ηνπο γνλόηππνπο όισλ ησλ αηόκσλ ηνπ παξαπάλσ γελεαινγηθνύ δέλδξνπ. Μονάδερ 12

Αλ ην δεπγάξη (ΙΙ2, ΙΙ3) ζειήζεη λα απνθηήζεη θαη ηέηαξην παηδί, πνηα είλαη ε πηζαλόηεηα ην παηδί απηό λα πάζρεη από β-ζαιαζζαηκία; Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 5

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-24-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ 2006 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο ∆ίλεηαη ην παξαθάησ ηκήκα ηεο θσδηθήο αιπζίδαο ελόο γνληδίνπ πνπ θσδηθνπνηεί ηκήκα κηαο πξσηεΐλεο.

5΄...CTG AAG CGA GAA CCC...3΄ 1. Να πξνζδηνξίζεηε ηνπο ηύπνπο ησλ κεηαιιάμεσλ πνπ ζπλέβεζαλ ζηελ αξρηθή αιιεινπρία θαη ηηο επηπηώζεηο ηνπο ζην γνληδηαθό πξντόλ ζε θάζε κηα από ηηο παξαθάησ πεξηπηώζεηο: α.

5΄...CTG AAG CGA TAA CCC...3΄

β.

5΄...CTG CCG AAG CGA GAA CCC...3΄ Μονάδερ 16

2. Σε πνηεο πεξηπηώζεηο νη γνληδηαθέο κεηαιιάμεηο δελ είλαη επηβιαβείο γηα ηνλ αλζξώπηλν νξγαληζκό; Μονάδερ 9

ΘΔΜΑ 4ο Μηα θπζηνινγηθή γπλαίθα παληξεύεηαη έλαλ άλδξα θαη απνθηνύλ δύν παηδηά, ην Γηάλλε θαη ηελ Διέλε. Ο Γηάλλεο παξνπζηάδεη νηθνγελή ππεξρνιεζηεξνιαηκία θαη β-ζαιαζζαηκία, ελώ ε Διέλε δελ παξνπζηάδεη θακία από ηηο δύν αζζέλεηεο. Να γξάςεηε ηνπο πηζαλνύο γνλόηππνπο ησλ γνλέσλ θαη ησλ παηδηώλ (Μνλάδεο 6) θαη λα δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (Μνλάδεο 6). Eαλ νη ζπγθεθξηκέλνη γνλείο απνθηήζνπλ θαη ηξίην παηδί, λα πξνζδηνξίζεηε ηελ πηζαλόηεηα λα πάζρεη κόλν από ππεξρνιεζηεξνιαηκία, ρσξίο λα ιεθζεί ππόςε ε β-ζαιαζζαηκία (Μνλάδεο 6). Πξόζθαηα αλαθνηλώζεθε κειέηε γηα ηελ εθαξκνγή ηεο γνληδηαθήο ζεξαπείαο ζε αζζελείο πνπ πάζρνπλ από β-ζαιαζζαηκία. Λακβάλνληαο ππόςε όηη ηα γνλίδηα ησλ αηκνζθαηξηλώλ εθθξάδνληαη ζηα πξόδξνκα εξπζξνθύηηαξα, πνηνο ηύπνο γνληδηαθήο ζεξαπείαο ζα κπνξνύζε λα εθαξκνζηεί γηα ηελ αληηκεηώπηζε ηεο β-ζαιαζζαηκίαο θαη γηαηί (Μνλάδεο 7); Μονάδερ 25

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-25-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΔ΢ 2006 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Έλαο γεσξγόο θαιιηεξγεί ζην θηήκα ηνπ έλα θπηό πνπ έρεη θίηξηλα ή θόθθηλα άλζε θαη θαξπνύο κε ζηξνγγπιό ή σνεηδέο ζρήκα. Από ηε δηαζηαύξσζε θπηώλ κε θίηξηλα άλζε θαη ζηξνγγπινύο θαξπνύο κε θπηά πνπ έρνπλ θόθθηλα άλζε θαη σνεηδείο θαξπνύο πήξε κόλν θπηά κε πνξηνθαιί άλζε θαη σνεηδείο θαξπνύο. Τα ζηειέρε πνπ δηαζηαπξώζεθαλ ήηαλ ακηγή θαη ηα γνλίδηα πνπ ειέγρνπλ ηηο δύν ηδηόηεηεο βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθά δεύγε νκνιόγσλ ρξσκνζσκάησλ.

1. Να θάλεηε ηε δηαζηαύξσζε θαη λα αηηηνινγήζεηε ηα απνηειέζκαηα. Μονάδερ 8

2. Αλ δηαζηαπξσζνύλ κεηαμύ ηνπο ηα θπηά, πνπ πξνέθπςαλ από ηελ πξώηε δηαζηαύξσζε, λα ππνινγίζεηε ηελ πηζαλόηεηα λα πξνθύςνπλ θπηά κε πνξηνθαιί άλζε θαη ζηξνγγπινύο θαξπνύο. Μονάδερ 12

3. Τη νλνκάδεηαη θαηλόηππνο θαη ηη γνλόηππνο ελόο νξγαληζκνύ; Μονάδερ 5

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαη ην πεπηίδην H2N – Μεθειονίνη – Αλανίνη – Τυροζίνη – Προλίνη – Σερίνη – COOH, πνπ θσδηθνπνηείηαη από ην παξαθάησ ηκήκα κνξίνπ DNA επθαξπσηηθνύ θπηηάξνπ: 5΄ C A A A T G G C C T A T A A C T G G A C A C C C A G C T G A C G A 3΄ 3΄ G T T T A C C G G A T A T T G A C C T G T G G G T C G A C T G C T 5΄ Να γξάςεηε ηελ αιιεινπρία ηνπ πξόδξνκνπ mRNA, ηελ αιιεινπρία ηνπ ώξηκνπ mRNA πνπ πξνθύπηεη κεηά ηε κεηαγξαθή ηνπ παξαπάλσ ηκήκαηνο DNA θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 9). Να γξάςεηε ηελ αιιεινπρία ηνπ εζσλίνπ πνπ βξίζθεηαη ζην παξαπάλσ ηκήκα ηνπ κνξίνπ DNA (κνλάδεο 8). Να πεξηγξάςεηε ηε δηαδηθαζία σξίκαλζεο ηνπ πξόδξνκνπ mRNA (κνλάδεο 8). ∆ίλνληαη νη παξαθάησ αληηζηνηρίζεηο ακηλνμέσλ θαη θσδηθνλίσλ από ην γελεηηθό θώδηθα: Αιαλίλε Μεζεηνλίλε Πξνιίλε Σεξίλε Τπξνζίλε

→ GCC → AUG → CCC → AGC → UAU Μονάδερ 25

.

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-26-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΟ 2006 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Ζ παξαγσγή κηαο θαξκαθεπηηθήο πξσηεΐλεο αλζξώπηλεο πξνέιεπζεο κπνξεί λα γίλεη θαη από ηα δηαγνληδηαθά δώα.

1. Πνηα είλαη ηα βήκαηα ηεο δηαδηθαζίαο πνπ πξνεγνύληαη ηεο γέλλεζεο ελόο δηαγνληδηαθνύ δώνπ; Μονάδερ 6

2. Δθηόο από ηα δηαγνληδηαθά δώα, από πνηνπο άιινπο νξγαληζκνύο είλαη δπλαηή ε παξαγσγή αλζξώπηλεο θαξκαθεπηηθήο πξσηεΐλεο θαη ζε πνην ραξαθηεξηζηηθό ηνπ γελεηηθνύ θώδηθα ζηεξίδεηαη ε δπλαηόηεηα απηή; Μονάδερ 10

3. Γηαηί ε θισλνπνίεζε είλαη ρξήζηκε γηα ηνλ πνιιαπιαζηαζκό ησλ δηαγνληδηαθώλ δώσλ; Μονάδερ 9

ΘΔΜΑ 4ο Σε απνζηεηξσκέλν ζάιακν θαιιηεξγεηώλ όπνπ ε ζεξκνθξαζία έρεη ξπζκηζηεί ζηνπο 35 νC έρνπλ ηνπνζεηεζεί δύν θηάιεο κε θαιιηέξγεηεο κηθξννξγαληζκώλ. Σηε κία θηάιε θαιιηεξγείηαη ν κηθξννξγαληζκόο Α θαη ζηελ άιιε ν κηθξννξγαληζκόο Β. Από ηηο θηάιεο απηέο έρεη απνκαθξπλζεί ν αέξαο. Ο κηθξννξγαληζκόο Α έρεη άξηζηε ζεξκνθξαζία αλάπηπμεο ηνπο 35 νC, ελώ ν κηθξννξγα-ληζκόο Β ηνπο 45 νC.

Τε ρξνληθή ζηηγκή t1, γηα θάπνην ιόγν, απνκαθξύλνληαη ηα πώκαηα από ηηο θηάιεο ησλ θαιιηεξγεηώλ θαη νη κηθξννξγαληζκνί έξρνληαη ζε επαθή κε ηνλ αηκνζθαηξηθό αέξα.

1. Με βάζε ην παξαπάλσ δηάγξακκα, πνηα είλαη ε αιιαγή πνπ παξαηεξείηαη ζηνπο πιεζπζκνύο ησλ κηθξννξγαληζκώλ Α θαη Β; Μονάδερ 5

2. Να εμεγήζεηε γηαηί ζπκβαίλεη ε αιιαγή απηή ζηνλ θαζέλα από ηνπο δύν πιεζπζκνύο.

3. Σηε ρξνληθή ζηηγκή t2 ε ζεξκνθξαζία ηνπ ζαιάκνπ θαιιηέξγεηαο αιιάδεη ζηνπο 45 νC.

Μονάδερ 10

α. Πνηα ζα είλαη ε επίδξαζε ηεο αιιαγήο απηήο ζηνλ πιεζπζκό ηνπ κηθξννξγαληζκνύ Α; Μονάδερ 5

β. Πνηα ζα είλαη ε επίδξαζε ηεο αιιαγήο απηήο ζηνλ πιεζπζκό ηνπ κηθξννξγαληζκνύ Β; Μονάδερ 5

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-27-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΟΜΟΓΔΝΔΗ΢ 2006 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Α. Φπηό Α δηαζηαπξώλεηαη κε θπηό Β, ηνπ ηδίνπ είδνπο, πνπ έρεη θόθθηλα άλζε. Από ηε δηαζηαύξσζε απηή παίξλνπκε θπηά κε ιεπθά θαη θόθθηλα άλζε. Τν θόθθηλν ρξώκα θαζνξίδεηαη από ππνιεηπόκελν γνλίδην.

1. Να γξάςεηε ηε δηαζηαύξσζε κεηαμύ ησλ θπηώλ Α θαη Β θαη λα δηθαηνινγήζεηε ην γνλόηππν ηνπ θπηνύ Α. Μονάδερ 9

2. Τη νλνκάδεηαη δηαζηαύξσζε ειέγρνπ θαη γηα πνην ζθνπό ηε ρξεζηκνπνηνύκε; Μονάδερ 6

Β. Ζ αιιεινπρία ησλ βάζεσλ ηνπ mRNA θαζνξίδεη ηελ αιιεινπρία ησλ ακηλνμέσλ ζηηο πξσηεΐλεο κε βάζε έλα θώδηθα αληηζηνίρηζεο λνπθιενηηδίσλ mRNA κε ακηλνμέα πξσηετλώλ, ν νπνίνο νλνκάδεηαη γελεηηθόο θώδηθαο.

1. Τη ζεκαίλεη ε έθθξαζε «ν γελεηηθόο θώδηθαο είλαη ζπλερήο θαη ζρεδόλ θαζνιηθόο»; Μονάδερ 5

2. Γηαηί ν γελεηηθόο θώδηθαο ραξαθηεξίδεηαη σο εθθπιηζκέλνο; Μονάδερ 5

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαη ην παξαθάησ ηκήκα DNA ελόο πξνθαξπσηηθνύ νξγαληζκνύ: 5' CCAGAATTCAATTCAGGACGAAAAGAATTCAAC 3' 3' GGTCTTAAGTTAAGTCCTGC TTTTCTTAAGTTG 5' To παξαπάλσ ηκήκα DNA θόβεηαη κε πεξηνξηζηηθή ελδνλνπθιεάζε EcoRI. Να γξάςεηε ην ηκήκα DNA πνπ πξνθύπηεη κεηά από ηε δξάζε ηεο EcoRI θαη λα δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 8

Τν ηκήκα ηνπ DNA πνπ πξνέθπςε κεηά ηε δξάζε ηεο EcoRI κεηαγξάθεηαη. Πνηα αιπζίδα από απηό ην DNA κεηαγξάθεηαη θαη γηαηί; Μονάδερ 6

Να γξάςεηε ηελ αιιεινπρία ηνπ mRNA πνπ πξνθύπηεη από απηή ηε κεηαγξαθή θαη λα ζεκεηώζεηε ην 5΄ θαη ην 3΄ άθξν ηεο. Μονάδερ 6

Πνηνη νξγαληζκνί δηαζέηνπλ πεξηνξηζηηθέο ελδνλνπθιεάζεο θαη πνηνο είλαη ν θπζηνινγηθόο ηνπο ξόινο; Μονάδερ 5

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-28-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ 2007 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Ζ Βηνηερλνινγία κε ηελ αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο ηνπ αλαζπλδπαζκέλνπ DNA, ηε ρξήζε ηεο ηερληθήο PCR θαη ηελ παξαγσγή κνλνθισληθώλ αληηζσκάησλ ζπλεηζθέξεη ζε ηνκείο, όπσο ε γεσξγία, ε θηελνηξνθία θαη ε Ηαηξηθή.

1. Τη επηηξέπεη ε κέζνδνο ηεο αιπζηδσηήο αληίδξαζεο ηεο πνιπκεξάζεο (PCR); (κνλάδεο 4) Να αλαθέξεηε ηξεηο πξαθηηθέο εθαξκνγέο ηεο (κνλάδεο 3). Μονάδερ 7

2. Να πεξηγξάςεηε ηε δηαδηθαζία παξαγσγήο ζην εξγαζηήξην κνλνθισληθώλ αληηζσκάησλ γηα έλα επηιεγκέλν αληηγόλν. Μονάδερ 8

3. Να πεξηγξάςεηε ηε δηαδηθαζία παξαγσγήο δηαγνληδηαθώλ θπηώλ, αλζεθηηθώλ ζηα έληνκα, κε ηε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο ηνπ αλαζπλδπαζκέλνπ DNA θαη ηνπ βαθηεξίνπ Bacillus thuringiensis. Μονάδερ 10

ΘΔΜΑ 4ο Τα παξαθάησ γελεαινγηθά δέληξα αλαπαξηζηνύλ ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν θιεξνλνκείηαη ζηα κέιε ηεο ίδηαο νηθνγέλεηαο ε κεξηθή αρξσκαηνςία ζην πξάζηλν θαη ην θόθθηλν ρξώκα (γελεαινγηθό δέληξν Α) θαη ε δξεπαλνθπηηαξηθή αλαηκία (γελεαινγηθό δέληξν Β).

Να γξάςεηε ηνπο γνλόηππνπο όισλ ησλ κειώλ ηεο νηθνγέλεηαο πνπ απεηθνλίδεηαη ζην γελεαινγηθό δέληξν Α θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 5). Να γξάςεηε ηνπο γνλόηππνπο όισλ ησλ κειώλ ηεο νηθνγέλεηαο πνπ απεηθνλίδεηαη ζην γελεαινγηθό δέληξν Β θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 5). Τν δεπγάξη (Η1, Η2) πεξηκέλεη ηξίην παηδί. Να ππνινγίζεηε ηελ πηζαλόηεηα λα γελλεζεί παηδί κε δξεπαλνθπηηαξηθή αλαηκία θαη θπζηνινγηθή όξαζε (κνλάδεο 6). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 5). Να αλαθέξεηε ηηο δηαδηθαζίεο πνπ αθνινπζνύληαη θαηά ηνλ πξνγελλεηηθό έιεγρν γηα ηε δξεπαλνθπηηαξηθή αλαηκία, όηαλ ε κεηέξα βξίζθεηαη ζηελ 11ε εβδνκάδα ηεο θύεζεο (κνλάδεο 4). Μονάδερ 25

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-29-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΔ΢ 2007 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο ∆ίλεηαη ην παξαθάησ ηκήκα κνξίνπ βαθηεξηαθνύ mRNA. 5΄...Α G A U G A A A G C C A C G G A G C C C U G A G C A A ... 3΄ Από ηε κεηάθξαζε απηνύ ηνπ mRNA πξνθύπηεη κία πεπηηδηθή αιπζίδα.

1. Πνηνο είλαη ν αξηζκόο ησλ ακηλνμέσλ πνπ απνηεινύλ απηή ηελ πεπηηδηθή αιπζίδα;(κνλάδεο 2) Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 8) Μονάδερ 10

2. Να πεξηγξάςεηε ην ζηάδην έλαξμεο ηεο πξσηετλν-ζύλζεζεο. Μονάδερ 8

3. Να πεξηγξάςεηε ην δεζκό κε ηνλ νπνίν ελώλνληαη κεηαμύ ηνπο δύν δηαδνρηθά λνπθιενηίδηα ζε έλα κόξην mRNA. Μονάδερ 7

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαη ην γελεαινγηθό δέληξν κηαο νηθνγέλεηαο ζηελ νπνία εκθαλίδεηαη ε αζζέλεηα ηεο αηκνξξνθηιίαο Α. Τν άηνκν III 1 πάζρεη από αηκνξξνθηιία Α. Όια ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο έρνπλ θπζηνινγηθό αξηζκό θαη κέγεζνο ρξσκνζσκάησλ.

Να γξάςεηε ηνπο πηζαλνύο γνλόηππνπο όισλ ησλ κειώλ ηεο νηθνγέλεηαο πνπ απεηθνλίδνληαη ζην παξαπάλσ γελεαινγηθό δέληξν (κνλάδεο 3) θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 6) Πνην πξόβιεκα αληηκεησπίδνπλ ηα άηνκα κε αηκνξξνθηιία Α; (κνλάδεο 4) Τν δεπγάξη II 2, II 3 απνθηά δεύηεξν παηδί κε αηκνξξνθηιία Α θαη ζύλδξνκν Klinefelter. Να πεξηγξάςεηε ηε δηαδηθαζία κέζσ ηεο νπνίαο πξνέθπςε ν γνλόηππνο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ παηδηνύ. Να κε ιεθζεί ππόςε ε πεξίπησζε γνληδηαθήο κεηάιιαμεο. (κνλάδεο 6) Πόζα ζπλνιηθά κόξηα DNA πεξηέρνληαη ζηα ρξσκνζώκαηα πνπ απεηθνλίδνληαη ζηνλ θαξπόηππν ηνπ παηδηνύ κε ζύλδξνκν Klinefelter; (κνλάδεο 2) Να εμεγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 4) Μονάδερ 25

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-30-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΟ 2007 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Γηα ηε δεκηνπξγία ελόο θισλνπνηεκέλνπ πξνβάηνπ - όπσο ήηαλ ε Dolly - ρξεζηκνπνηνύληαη ηξία πξόβαηα Α, Β, Γ.Από ην πξόβαην Α απνκνλώλεηαη ν ππξήλαο από θύηηαξν ησλ καζηηθώλ αδέλσλ. Από έλα σάξην ηνπ πξνβάηνπ Β αθαηξείηαη ν ππξήλαο θαη ζηε ζέζε ηνπ εηζάγεηαη ν ππξήλαο ηνπ θπηηάξνπ από ην πξόβαην Α. Πξνθύπηεη έηζη έλα λέν θύηηαξν. Τν θύηηαξν απηό πθίζηαηαη ιίγεο δηαηξέζεηο θαη ην έκβξπν πνπ πξνθύπηεη εκθπηεύεηαη ζηε κήηξα ηνπ πξνβάηνπ Γ. Μεηά από ιίγνπο κήλεο γελληέηαη ην λέν πξόβαην (πξόβαην ∆).

1. Πνην από ηα πξόβαηα Α, Β, Γ έρεη ηαπηόζεκν ππξεληθό DNA κε ην πξόβαην ∆ θαη γηαηί; Μονάδερ 8

2. Πνην από ηα πξόβαηα Α, Β, Γ έρεη ηαπηόζεκν κηηνρνλδξηαθό DNA κε ην πξόβαην ∆ θαη γηαηί; Μονάδερ 8

3. Με πνην ηξόπν ε θισλνπνίεζε κπνξεί λα ζπλεηζθέξεη ζηελ πξνζηαζία από ηελ εμαθάληζε δηαθόξσλ δσηθώλ νξγαληζκώλ ηνπ πιαλήηε καο; Μονάδερ 9

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλνληαη πέληε ακηλνμέα θαη δίπια ηνπο, ηξηπιέηεο ηνπ γελεηηθνύ θώδηθα πνπ θσδηθνπνηνύλ ηα ακηλνμέα απηά: ηπξνζίλε (tyr) — UAU θαηλπιαιαλίλε (phe) — UUU πξνιίλε (pro) — CCC κεζεηνλίλε (met) — AUG γιπθίλε (gly) — GGG Τα πέληε παξαπάλσ ακηλνμέα ζπγθξνηνύλ νιηγνπεπηίδην θάπνηνπ βαθηεξηαθνύ θπηηάξνπ. α. Να γξάςεηε ζην ηεηξάδηό ζαο πνην είλαη ην πξώην (αξρηθό) θαη πνην ην ηέηαξην ακηλνμύ ηνπ νιηγνπεπηηδίνπ. Μονάδερ 4

β. Να γξάςεηε κία αιιεινπρία λνπθιενηηδίσλ ηνπ mRNA πνπ θσδηθνπνηεί ην παξαπάλσ νιηγνπεπηίδην. Μονάδερ 6

γ. Να γξάςεηε ηελ αιιεινπρία ησλ λνπθιενηηδίσλ ηεο θσδηθήο αιπζίδαο ηνπ DNA (κνλάδεο 6) θαη λα ζεκεηώζεηε ην 5΄ θαη ην 3΄ άθξν ηεο (κνλάδεο 3). Μονάδερ 9

δ. Πόζα άηνκα θσζθόξνπ ππάξρνπλ ζηε δηπιή έιηθα ηνπ DNA πνπ θσδηθνπνηεί απηό ην νιηγνπεπηίδην; ∆ηθαηνινγείζηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 6

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-31-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΟΜΟΓΔΝΔΗ΢ 2007 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Βηνηερλνινγία, κε ηελ επξεία έλλνηα, είλαη ε ρξήζε δσληαλώλ νξγαληζκώλ πξνο όθεινο ηνπ αλζξώπνπ θαη ζηεξίδεηαη θπξίσο ζε ηερληθέο θαιιηέξγεηαο θαη αλάπηπμεο ησλ κηθξννξγαληζκώλ θαη ζε ηερληθέο αλαζπλδπαζκέλνπ DNA. 1. Με πνην ηξόπν θαιιηεξγνύληαη νη κηθξννξγαληζκνί ζε κεγάιε θιίκαθα (βηνκεραληθή θαιιηέξγεηα); Μονάδερ 10

2. Τη ελλννύκε κε ηνλ όξν δύκσζε θαη πνηα είλαη ηα πξντόληα ηεο δύκσζεο; Μονάδερ 5

3. Ζ αλζξώπηλε ηλζνπιίλε είλαη κία από ηηο θαξκαθεπηηθέο πξσηεΐλεο πνπ παξάγνληαη από βαθηήξηα. Μία από ηηο κεζόδνπο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηελ παξαγσγή ηεο είλαη ε παξαγσγή ηνπ πξόδξνκνπ κνξίνπ ηεο ζε κία βαθηεξηαθή θαιιηέξγεηα θαη ε κεηαηξνπή ηνπ ζε ηλζνπιίλε κε ελδπκηθή θαηεξγαζία. Να γξάςεηε, ζπλνπηηθά, ηα ζηάδηα απηήο ηεο κεζόδνπ. Μονάδερ 10

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαη ην παξαθάησ ηκήκα κνξίνπ βαθηεξηαθνύ DNA πνπ θσδηθνπνηεί έλα πεπηίδην κε έμη ακηλνμέα:

Πνηα από ηηο δύν αιπζίδεο είλαη ε θσδηθή θαη πνηα ε κε θσδηθή; (κνλάδεο 4) Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 9) Μονάδερ 13

Να γξάςεηε ηελ αιιεινπρία ηνπ mRNA πνπ πξνθύπηεη από ηε κεηαγξαθή ηνπ παξαπάλσ ηκήκαηνο DNA. Μονάδερ 3

Να γξάςεηε ηελ αιιεινπρία ησλ ακηλνμέσλ ηνπ πεπηηδίνπ πνπ πξνθύπηεη από ηε κεηάθξαζε ηνπ παξαπάλσ mRNA. Μονάδερ 3

Να γξάςεηε ηα αληηθσδηθόληα ησλ tRNA κε ηε ζεηξά πνπ ζα πάξνπλ κέξνο ζηε κεηάθξαζε ηνπ παξαπάλσ mRNA. Μονάδερ 6

∆ίλνληαη νη παξαθάησ αληηζηνηρίζεηο θσδηθνλίσλ θαη ακηλνμέσλ από ην γελεηηθό θώδηθα: AUG ACC AAA CCU CAC GCC

→ → → → → →

Κυζίκου 3Α

Μεζεηνλίλε Θξενλίλε Λπζίλε Πξνιίλε Ηζηηδίλε Αιαλίλε

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-32-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ 2008 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Ο όξνο γνληδηαθή έθθξαζε αλαθέξεηαη ζπλήζσο ζε όιε ηε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία έλα γνλίδην ελεξγνπνηείηαη γηα λα παξαγάγεη κία πξσηεΐλε.

1. Πνύ απνζθνπεί θπξίσο ε ξύζκηζε απηή ζηελ πεξίπησζε ησλ βαθηεξίσλ; Μονάδερ 5

2. Τα θύηηαξα ελόο επθαξπσηηθνύ πνιύπινθνπ νξγαληζκνύ, όπσο ηα λεπξηθά θαη ηα κπτθά, αλ θαη έρνπλ ην ίδην γελεηηθό πιηθό, δηαθέξνπλ ζηε κνξθή θαη ηε ιεηηνπξγία. Πώο νλνκάδεηαη απηή ε δηαδηθαζία εμεηδίθεπζεο θαη ηη θάλεη ηα θύηηαξα λα δηαθέξνπλ ηόζν πνιύ; Μονάδερ 8

3. Ο κεραληζκόο ηεο κεηαγξαθήο είλαη ν ίδηνο ζηνπο πξνθαξπσηηθνύο θαη επθαξπσηηθνύο νξγαληζκνύο. Πνηα είλαη ηα ξπζκηζηηθά ζηνηρεία ηεο κεηαγξαθήο ηνπ DNA, πνην ην έλδπκν πνπ θαηαιύεη ηε κεηαγξαθή θαη πώο ιεηηνπξγεί απηό θαηά ηε γνληδηαθή ξύζκηζε ζην επίπεδν ηεο κεηαγξαθήο ησλ επθαξπσηηθώλ νξγαληζκώλ; Μονάδερ 12

ΘΔΜΑ 4ο Σε κηα ζέζε ηκήκαηνο κνξίνπ DNA κε θιώλνπο Α θαη Β, έρεη μεθηλήζεη ε αληηγξαθή, όπσο θαίλεηαη ζην παξαθάησ ζρήκα.

Ζ DNA-δεζκάζε εθηόο ηνπ όηη ζπλδέεη όια ηα θνκκάηηα πνπ πξνθύπηνπλ από ηηο δηάθνξεο ζέζεηο έλαξμεο αληηγξαθήο, δξα θαηά ηελ αληηγξαθή ηνπ θιώλνπ Β. Σε θάζε θιώλν λα ζπκπιεξώζεηε ηνλ πξνζαλαηνιηζκό ηεο αληηγξαθήο θαη λα ραξαθηεξίζεηε ηνλ ηξόπν ζύλζεζεο ησλ λέσλ αιπζίδσλ DNA (κνλάδεο 4). Πνηά έλδπκα ηνπνζεηνύλ ηα ζπκπιεξσκαηηθά λνπθιενηίδηα θαη πνηνπο άιινπο ξόινπο έρνπλ; (κνλάδεο 7). Σηελ θσδηθή αιπζίδα Α ην γνλίδην, πνπ είλαη ππεύζπλν γηα ηελ παξαγσγή ελόο πεπηηδίνπ, έρεη ηελ εμήο αιιεινπρία βάζεσλ: 5΄.... ATG CCA TGC AAA CCG AAA TGA …3΄ Να γξάςεηε ηελ αιιεινπρία ηνπ mRNA πνπ πξνθύπηεη (κνλάδεο 2). Κάπνηα αιιαγή πνπ ζπλέβε ζηελ παξαπάλσ θσδηθή αιπζίδα ηνπ DNA, έρεη σο απνηέιεζκα ην 4ν θσδηθόλην ζην κεηαγξαθόκελν mRNA λα έρεη ηηο βάζεηο UAA θαη ν αξηζκόο ησλ θσδηθνλίσλ λα παξακέλεη ζηαζεξόο. Αθνύ γξάςεηε ην λέν mRNA πνπ πξνθύπηεη, λα εμεγήζεηε πνηα είλαη ε ζπγθεθξηκέλε αιιαγή πνπ ζπλέβε θαη ηη ζπλέπεηεο κπνξεί λα έρεη γηα ην πεπηίδην; (κνλάδεο 8). Γηαηί ε πξσηετλνζύλζεζε ζηνπο επθαξπσηηθνύο νξγαληζκνύο είλαη κηα «νηθνλνκηθή δηαδηθαζία»; (κνλάδεο 4). Μονάδερ 25

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-33-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΔ΢ 2008 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Τα γνλίδηα πνπ θσδηθνπνηνύλ ηηο αιπζίδεο ησλ αηκνζθαηξηλώλ ηνπ αλζξώπνπ εκθαλίδνπλ πνιιέο κεηαιιάμεηο, πνπ νδεγνύλ ζηε δεκηνπξγία αηκνζθαηξηλνπαζεηώλ. Σην γνλίδην πνπ θσδηθνπνηεί ηελ αιπζίδα β έρνπλ βξεζεί πεξηζζόηεξεο από 300 κεηαιιάμεηο. ∆ίλεηαη κία κεηάιιαμε ζην θσδηθόλην πνπ θσδηθνπνηεί ην 6ν ακηλνμύ ηεο β– πνιππεπηηδηθήο αιπζίδαο ηεο αηκνζθαηξίλεο Α (ΖbA). Σηεθσδηθή αιπζίδα ηνπ DNA ην θσδηθόλην GAG έγηλε GTG. α. Τη ζπλέπεηεο έρεη απηή ε κεηάιιαμε γηα ηελ αηκνζθαηξίλε Α (HbA) θαη γηα ηα εξπζξνθύηηαξα; (κνλάδεο 12) β. Γηαηί ζηα νκόδπγα άηνκα κε β–ζαιαζζαηκία εκθαλίδεηαη ζπρλά αύμεζε ηεο αηκνζθαηξίλεο F (HbF); (κνλάδεο 7) γ. Σε πνηα άηνκα ε ζύλζεζε ηεο αηκνζθαηξίλεο Α2 (HbA2) απνηειεί δηαγλσζηηθό δείθηε; (κνλάδεο 6) Μονάδερ 25

ΘΔΜΑ 4ο Γπλαίθα κε νκάδα αίκαηνο Α παληξεύεηαη άλδξα κε νκάδα αίκαηνο Β θαη γελλνύλ δύν παηδηά εθ ησλ νπνίσλ ην πξώην, πνπ είλαη θνξίηζη, έρεη νκάδα αίκαηνο Α θαη ην δεύηεξν νκάδα αίκαηνο Ο. Τν δεύηεξν παηδί πάζρεη από θιεξνλνκηθή κεηαβνιηθή λόζν. Οη δύν γνλείο είλαη πγηείο θαη ε κεηέξα κόλνλ είλαη θνξέαο ηνπ ππνιεηπόκελνπ γνληδίνπ πνπ ειέγρεη ηε λόζν απηή. Γηα ηα γνλίδηα πνπ ειέγρνπλ ηνπο παξαπάλσ ραξαθηήξεο ηζρύεη ν δεύηεξνο λόκνο ηνπ Μendel. Να βξείηε ηνπο γνλόηππνπο ησλ γνλέσλ θαη ησλ παηδηώλ ηνπο σο πξνο ηνπο δύν ραξαθηήξεο, θάλνληαο ηηο θαηάιιειεο δηαζηαπξώζεηο (κνλάδεο 15), θαη λα δηθαηνινγήζεηε ην θύιν ηνπ δεύηεξνπ παηδηνύ (κνλάδεο 10). Μονάδερ 25

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-34-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΑ 2008 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Γηα ηελ παξαγσγή ηνπ πξνδξόκνπ κνξίνπ ηεο ηλζνπιίλεο, δειαδή ηεο πξντλζνπιίλεο, θαηάιιεια κεηαζρεκαηηζκέλα θύηηαξα Escherichia coli θαιιηεξγήζεθαλ ζε βηναληηδξαζηήξα. Ζ απεηθόληζε ηεο κεηαβνιήο ηνπ πιεζπζκνύ ηνπ βαθηεξίνπ (Ν) ζε ζρέζε κε ηνλ ρξόλν (t) έδσζε ην παξαθάησ δηάγξακκα:

1. Με βάζε ην δηάγξακκα απηό, λα ραξαθηεξίζεηε ηνλ ηύπν ηεο θαιιηέξγεηαο θαη λα πεξηγξάςεηε ηηο θάζεηο ηεο. Μονάδερ 10

2. Σε πνηα ζπλήζσο ρξνληθά δηαζηήκαηα ηεο θαιιηέξγεηαο ησλ βαθηεξίσλ αλακέλεηαη λα παξαρζεί ε πξντλζνπιίλε; Αθνύ παξαιάβνπκε ηελ πξντλζνπιίλε από ηνλ βηναληηδξαζηήξα, πώο ζα ηελ κεηαηξέςνπκε ζε ηλζνπιίλε; Μονάδερ 10

3. Πνηνο είλαη ν βηνινγηθόο ξόινο ηεο ηλζνπιίλεο θαη πνηα αζζέλεηα πξνθαιεί ε κείσζε ή ε έιιεηςή ηεο; Μονάδερ 5

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαη ην παξαθάησ ηκήκα mRNA πνπ πξνθύπηεη από ηε κεηαγξαθή ελόο γνληδίνπ βαθηεξηαθνύ θπηηάξνπ: ... 5΄AUG–CCU–CAU–CGU–UCU–ACU–UUU–UAA 3΄... α. Να γξάςεηε ζην ηεηξάδηό ζαο ηε μη κωδική αιπζίδα από ηελ νπνία πξνήιζε ην παξαπάλσ mRNA θαη λα νξίζεηε ηνλ πξνζαλαηνιηζκό ηεο. Μονάδερ 5

β. Αληηθαζηζηνύκε κία ηξηπιέηα ηνπ παξαπάλσ mRNA κε ηελ ηξηπιέηα ...5΄UGA3΄... θαη ην πεπηίδην πνπ θσδηθνπνηείηαη δελ πθίζηαηαη ηελ παξακηθξή αιιαγή. Πνηα είλαη ε ηξηπιέηα απηή; (κνλάδεο 2) Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 8) γ. Ζ ηξηπιέηα ...5΄UCU3΄... ηνπ παξαπάλσ mRNA θσδηθνπνηεί ην ακηλνμύ ζεξίλε. Αλ αληηθαηαζηήζνπκε απηή ηελ ηξηπιέηα κε ηελ ηξηπιέηα ...5΄UCC3΄..., δελ πξνθύπηεη ε παξακηθξή αιιαγή ζην πεπηίδην. Πώο εξκελεύεηαη ην γεγνλόο απηό κε βάζε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ γελεηηθνύ θώδηθα;

Μονάδερ 10

Μονάδερ 10

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-35-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΟΜΟΓΔΝΔΗ΢ 2008 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Γηα πξώηε θνξά ε γνληδηαθή ζεξαπεία εθαξκόζηεθε ζε έλα θνξίηζη πνπ είρε έιιεηςε ηνπ ελδύκνπ απακηλάζε ηεο αδελνζίλεο (ADA).

1. Πνηνο είλαη ν ξόινο ηνπ ελδύκνπ απηνύ (κνλάδεο 3) θαη πνηα ηα ζπκπηώκαηα πνπ εκθαλίδνπλ ηα άηνκα κε έιιεηςε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ελδύκνπ (κνλάδεο 6). Μονάδερ 9

2. Πώο νλνκάδεηαη ν ηύπνο ηεο γνληδηαθήο ζεξαπείαο πνπ εθαξκόζηεθε (κνλάδεο 2) θαη γηαηί (κνλάδεο 4). Μονάδερ 6

3. Πνηα είλαη ε δηαδηθαζία πνπ αθνινπζείηαη ζηε γνληδηαθή ζεξαπεία ηεο παξαπάλσ αζζέλεηαο. Μονάδερ 10

ΘΔΜΑ 4ο Έλαο άλδξαο κε θπζηνινγηθή όξαζε πνπ πάζρεη από θαηλπιθεηνλνπξία (PKU) θαη κηα γπλαίθα κε θπζηνινγηθή όξαζε πνπ δελ πάζρεη από θαηλπιθεηνλνπξία, απνθηνύλ έλα θνξίηζη θαη έλα αγόξη. Τν θνξίηζη έρεη θπζηνινγηθή όξαζε θαη δελ παξνπζηάδεη θαηλπιθεηνλνπξία, ελώ ην αγόξη εκθαλίδεη αρξσκαηνςία ζην πξάζηλν θαη ζην θόθθηλν θαη πάζρεη από θαηλπιθεηνλνπξία.

1. Πώο πξνθαιείηαη ε θαηλπιθεηνλνπξία (κνλάδεο 5) θαη πσο θιεξνλνκείηαη (κνλάδεο 2). Μονάδερ 7

2. Πώο θιεξνλνκείηαη ε κεξηθή αρξσκαηνςία ζην πξάζηλν θαη ζην θόθθηλν. Μονάδερ 6

3. Να βξείηε θαη λα γξάςεηε ηνπο γνλόηππνπο ηνπ άλδξα, ηεο γπλαίθαο θαη ησλ παηδηώλ ηνπο (κνλάδεο 8), θάλνληαο ηηο θαηάιιειεο δηαζηαπξώζεηο (κνλάδεο 4). Μονάδερ 12

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-36-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ 2009 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Α. Σηα παξαθάησ γελεαινγηθά δέληξα κειεηάηαη ν ηξόπνο θιεξνλόκεζεο θνηλνύ κνλνγνληδηαθνύ ραξαθηεξηζηηθνύ ζε δύν δηαθνξεηηθέο νηθνγέλεηεο 1 θαη 2.

Σηελ 1ε νηθνγέλεηα θέξνπλ ην ραξαθηεξηζηηθό ηα άηνκα Η2, ΗΗ2, ΗΗ3 (καπξηζκέλα) ελώ ζηελ 2ε νηθνγέλεηα θέξνπλ ην ραξαθηεξηζηηθό ηα άηνκα ΗΗ2, ΗΗ3 (καπξηζκέλα). Να πξνζδηνξίζεηε ηνλ ηξόπν θιεξνλόκεζεο ηνπ ραξαθηεξηζηηθνύ κε βάζε ηα παξαπάλσ ζηνηρεία, αηηηνινγώληαο ηελ απάληεζή ζαο κε ηηο θαηάιιειεο δηαζηαπξώζεηο (Να κε ιεθζεί ππόςε ε πεξίπησζε κεηάιιαμεο θαη λα κελ εμεηαζηεί ε πεξίπησζε ηνπ θπινζύλδεηνπ επηθξαηνύο γνληδίνπ). (κνλάδεο 8) Να γξάςεηε ηνπο γνλόηππνπο όισλ ησλ αηόκσλ. (κνλάδεο 5) Μονάδερ 13

Β. Να ππνδείμεηε έλα πηζαλό κεραληζκό πνπ κπνξεί λα εμεγήζεη ηε γέλλεζε αηόκνπ κε ζύλδξνκν Turner από γνλείο κε θπζηνινγηθό αξηζκό ρξσκνζσκάησλ. (κνλάδεο 6) Να πεξηγξάςεηε ηε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία κπνξνύκε λα απεηθνλίζνπκε ηα ρξσκνζώκαηα ηνπ αηόκνπ κε ζύλδξνκν Turner, κεηά ηε γέλλεζή ηνπ. (κνλάδεο 6) Μονάδερ 12

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαη δίθισλν κόξην DNA ην νπνίν πεξηέρεη ηκήκα αζπλερνύο γνληδίνπ πνπ κεηαγξάθεηαη ζε mRNA.

α) Πνύ ζπλαληάκε αζπλερή γνλίδηα; (κνλάδεο 2) β) Να πξνζδηνξίζεηε ηα 3΄ θαη 5΄ άθξα ηνπ παξαπάλσ κνξίνπ DNA. (κνλάδεο 2) Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 4) γ) Να γξάςεηε ην ηκήκα ηνπ πξόδξνκνπ mRNA θαη ηνπ ώξηκνπ mRNA πνπ πξνθύπηνπλ από ηε κεηαγξαθή ηνπ παξαπάλσ κνξίνπ DNA, ρσξίο αηηηνιόγεζε. (κνλάδεο 2) δ) Πώο πξνθύπηεη ην ώξηκν mRNA; (κνλάδεο 3) ε) Μπνξεί ε πεξηνξηζηηθή ελδνλνπθιεάζε ΔcoRI λα θόςεη ην παξαπάλσ ηκήκα DNA; (κνλάδα 1) Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 3) ζη) Πνηεο θαηεγνξίεο γνληδίσλ πνπ ππάξρνπλ ζην ρξσκνζσκηθό DNA ελόο θπηηαξηθνύ ηύπνπ δελ θισλνπνηνύληαη ζε cDNA βηβιηνζήθε; (κνλάδεο 8) Μονάδερ 25

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-37-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΔ΢ 2009 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Α. Άλδξαο πνπ πάζρεη από θαηλπιθεηνλνπξία θαη ζπλζέηεη θπζηνινγηθή πνζόηεηα κειαλίλεο, απνθηά απνγόλνπο κε γπλαίθα πνπ πάζρεη από αιθηζκό, αιιά κπνξεί λα κεηαηξέπεη ηε θαηλπιαιαλίλε ζε ηπξνζίλε. Να βξείηε ηνπο πηζαλνύο γνλόηππνπο θαη θαηλόηππνπο ησλ παηδηώλ. Τα γνλίδηα πνπ ειέγρνπλ ηελ θαηλπιθεηνλνπξία θαη ηνλ αιθηζκό, βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθά δεύγε νκόινγσλ ρξσκνζσκάησλ. Μονάδερ 12

Β. Να δηαθξίλεηε πεξηπηώζεηο θαηά ηηο νπνίεο είλαη αηκνξξνθηιηθό ην παηδί, πνπ απνθηά θπζηνινγηθόο άλδξαο κε θπζηνινγηθή γπλαίθα ηεο νπνίαο ν παηέξαο είλαη αηκνξξνθηιηθόο. Οη γνλείο θαη ην παηδί έρνπλ θπζηνινγηθό θαξπόηππν. Μονάδερ 13

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαη ην παξαθάησ ηκήκα βαθηεξηαθνύ DNA πνπ θσδηθνπνηεί ηα πέληε (5) πξώηα ακηλνμέα κηαο πνιππεπηηδηθήο αιπζίδαο. Ζ θαηεύζπλζε ζηελ νπνία θηλείηαη ε RNA πνιπκεξάζε θαηά ηε κεηαγξαθή ππνδεηθλύεηαη από ην βέινο.

α. Πνηα από ηηο δύν αιπζίδεο ηνπ παξαπάλσ DNA είλαη ε θσδηθή θαη πνηα είλαη ε κε θσδηθή; (κνλάδεο 2) Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 7) Μονάδερ 9

β. Να γξάςεηε ηελ αιιεινπρία ηνπ mRNA, πνπ πξνθύπηεη από ηε κεηαγξαθή ηνπ παξαπάλσ DNA. Μονάδερ 3

γ. Να γξάςεηε θαη λα αηηηνινγήζεηε ην αληηθσδηθόληνηνπ tRNA, πνπ κεηαθέξεη ην 2ν ακηλνμύ ηεο πνιππεπηηδηθήο αιπζίδαο. Μονάδερ 5

δ. Τηείλαηηνζύκπινθνέλαξμεοηεοπξσηετλνζύλζεζεο (κνλάδεο 5) θαη πνηα είλαη ε κεηέπεηηα πνξεία ηνπ tRNA, πνπ ζπκκεηέρεη ζε απηό; (κνλάδεο 3) Μονάδερ 8

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-38-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΑ 2009 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο Πξόθεηηαη λα θαιιηεξγεζεί ζην εξγαζηήξην έλαοεηεξόηξνθνο κηθξννξγαληζκόο.

1. Να αλαθέξεηε νλνκαζηηθά ηα ζξεπηηθά ζπζηαηηθά ηα νπνία πξέπεη λα πξνζηεζνύλ ζην κέζν θαιιηέξγεηαο, ώζηε ν κηθξννξγαληζκόο απηόο λα αλαπηπρζεί θπζηνινγηθά. Μονάδερ 8

2. Πώο κπνξνύκε λα δηαπηζηώζνπκε αλ ν κηθξννξγαληζκόο απηόο είλαη ππνρξεσηηθά αλαεξόβηνο; Μονάδερ 7

3. Τη γλσξίδεηε γηα ηνπο άιινπο παξάγνληεο πνπ επηδξνύλ ζηελ αλάπηπμε ηνπ κηθξννξγαληζκνύ; Μονάδερ 10

ΘΔΜΑ 4ο ∆ίλεηαηηνπαξαθάησηκήκα DNAζηννπνίνέρεη αξρίζεη ε δηαδηθαζία ηεο αληηγξαθήο:

1.Σηηο ζέζεηο Α,Β,Γ,∆,Δ,Ε λα αληηζηνηρίζεηε ηηο ελδείμεηο 3΄ ή 5΄ ώζηε λα θαίλεηαη ν πξνζαλαηνιηζκόο ησλ αξρηθώλ θαη ησλ λενζπληηζέκελσλ αιπζίδσλ. Μονάδερ 6

2.Τη είλαη ηα πξσηαξρηθά ηκήκαηα, πσο δεκηνπξγνύληαη θαη πσο επηκεθύλνληαη; Μονάδερ 9

3.Δμεγήζηε γηαηί πξέπεη, ζηελ παξαπάλσ δηαδηθαζία λα ελεξγνπνηεζεί ην έλδπκν DNA δεζκάζε θαη πώο ζα δξάζεη απηό; Μονάδερ 6

4.Πνηα έλδπκα ζα επηδηνξζώζνπλ ηα πηζαλά ιάζε ηεο δηαδηθαζίαο ηεο αληηγξαθήο; Μονάδερ 4

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-39-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΟΜΟΓΔΝΔΗ΢ 2009 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ 3ο ∆ίλεηαη ην παξαθάησ νιηγνπεπηίδην έμη ακηλνμέσλ ην νπνίν δελ έρεη ππνζηεί θακία ηξνπνπνίεζε κεηά ηε ζύλζεζή ηνπ Ζ2Ν – Μεθειονίνη – Γλυκίνη – Λυζίνη – Τρυπηοθάνη – Βαλίνη – Αλανίνη - COOH Α. Με ηε βνήζεηα ηνπ ηκήκαηνο ηνπ γελεηηθνύ θώδηθα πνπ παξαηίζεηαη, γξάςηε ηελ αιιεινπρία ησλ λνπθιενηηδίσλ θαη ηνλ πξνζαλαηνιηζκό ηνπ ηκήκαηνο mRNA πνπ θσδηθνπνηεί ην παξαπάλσ νιηγνπεπηίδην. ∆ηθαηνινγήζηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 13

Β. Γξάςηε κε ηνλ θαηάιιειν πξνζαλαηνιηζκό ηελ αιιεινπρία λνπθιενηηδίσλ ζην δίθισλν κόξην DNA πνπ θσδηθνπνηεί ην παξαπάλσ νιηγνπεπηίδην. Πνηα είλαη ε θσδηθή θαη πνηα ε κε θσδηθή αιπζίδα; Μονάδερ 6

Γ. Δάλ ε ηξηπιέηα 5΄-UGG-3΄ ζην mRNA αληηθαηαζηαζεί από ηελ ηξηπιέηα 5΄-UGA-3΄, γξάςηε ηελ αιιεινπρία ησλ ακηλνμέσλ ζην λέν νιηγνπεπηίδην πνπ ζα ζπληεζεί. Μονάδερ 6

∆ίλνληαη νη παξαθάησ αληηζηνηρίζεηο θσδηθνλίσλ θαη ακηλνμέσλ από ην γελεηηθό θώδηθα: GUC→Βαιίλε UGG→Τξππηνθάλε GGU→Γιπθίλε AUG→Μεζεηνλίλε AAA→Λπζίλε GCC→Αιαλίλε ΘΔΜΑ 4ο Σην παξαθάησ γελεαινγηθό δέληξν απεηθνλίδεηαη ν ηξόπνο κε ηνλ νπνίν θιεξνλνκείηαη ζηα κέιε κηαο νηθνγέλεηαο ε αηκνξξνθηιία Α. (Δίλαη καπξηζκέλα ηα ΗΗ 1, ΗΗ 4 θαη ΗΗΗ 1).

Α. Πώο θιεξνλνκείηαη ε αηκνξξνθηιία Α; Μονάδερ 5

Β. Να γξάςεηε θαη λα δηθαηνινγήζεηε κε ηηο θαηάιιειεο δηαζηαπξώζεηο ηνπο γνλνηύπνπο όισλ ησλ κειώλ πνπ απεηθνλίδνληαη ζην γελεαινγηθό δέληξν. Μονάδερ 13

Γ. Δάλ νη γνλείο ΗΗ 3 θαη ΗΗ 4 απνθηήζνπλ επόκελν παηδί, πνηα είλαη ε πηζαλόηεηα λα λνζεί από αηκνξξνθηιία Α; Μονάδερ 7

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-40-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ 2010 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ Γ Γ1. Να πεξηγξάςεηε ηηο δηαδηθαζίεο κε ηηο νπνίεο κπνξνύλ λα παξαρζνύλ κνλνθισληθά αληηζώκαηα, ηα νπνία ζπλεηζθέξνπλ ζηνλ πξνζδηνξηζκό ησλ νκάδσλ αίκαηνο ηνπ αλζξώπνπ. Μονάδερ 7

Γ2. Να αλαθέξεηε πνηνπο ηύπνπο αηκνξνθηιίαο γλσξίδεηε θαη πνύ νθείινληαη (κνλάδεο 2). Να πεξηγξάςεηε ηε δηαδηθαζία αληηκεηώπηζεο κίαο εμ απηώλ, κε βάζε ηε κέζνδν δεκηνπξγίαο δηαγνληδηαθώλ δώσλ (κνλάδεο 6). Μονάδερ 8

Γ3. ∆ίλεηαη κείγκα κνξίσλ DNA θαη έλαο αληρλεπηήο RΝΑ.

Να εμεγήζεηε ηη είλαη αληρλεπηήο (κνλάδεο 2), λα πεξηγξάςεηε ηηο δηαδηθαζίεο πνπ ζα αθνινπζεζνύλ πξνθεηκέλνπ ν αληρλεπηήο λα πβξηδνπνηήζεη ηελ θαηάιιειε αιιεινπρία DNA (κνλάδεο 4) θαη λα εμεγήζεηε πνηνο είλαη ν θιώλνο ηνπ DNA πνπ ζα πβξηδνπνηεζεί (κνλάδεο 4). Μονάδερ 10

ΘΔΜΑ ∆ Υγηήο άληξαο παληξεύηεθε κε πγηή γπλαίθα θαη απέθηεζαλ έλα αγόξη κε αρξσκαηνςία ζην θόθθηλν θαη ην πξάζηλν ρξώκα, έλα θνξίηζη πνπ πάζρεη από δξεπαλνθπηηαξηθή αλαηκία θαη πεξηκέλνπλ ην ηξίην παηδί ηνπο. ∆1. Να πξνζδηνξίζεηε ηνπο γνλόηππνπο ησλ γνλέσλ θαη λα εμεγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 4

∆2. Να πξνζδηνξίζεηε ηνπο πηζαλνύο γνλόηππνπο ησλ παηδηώλ ηνπο θαη λα εμεγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 4

∆3 Να ππνινγίζεηε ηελ πηζαλόηεηα ην ηξίην παηδί λα έρεη θπζηνινγηθό θαηλόηππν. Να εμεγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο θάλνληαο ή ηελ απαηηνύκελε δηαζηαύξσζε ή ηηο απαηηνύκελεο δηαζηαπξώζεηο. Μονάδερ 12

∆4. Να εμεγήζεηε ηα γελεηηθά αίηηα ηεο δξεπαλνθπηηαξηθήο αλαηκίαο. Μονάδερ 5

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-41-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΔ΢ 2010 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ

ΘΔΜΑ Γ ∆ίλεηαη ην παξαθάησ δίθισλν κόξην DNA πνπ θσδηθνπνηεί έλα πεπηίδην, ην νπνίν ιεηηνπξγεί σο έλδπκν CTTAACTAATAGGGTGGACCTAACATAGAT GAATTGATTATCCCAC CTGGATTGTATCTA Γ1. Να γξάςεηε ην mRNA πνπ ζα πξνθύςεη από ηε κεηαγξαθή ηνπ παξαπάλσ ηκήκαηνο DNA, νξίδνληαο ηα 5΄ θαη 3΄ άθξα ηνπ (κνλάδεο 2), θαη λα δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 5). Μονάδερ 7

Γ2. Να βξείηε ηνλ αξηζκό ησλ ακηλνμέσλ από ηα νπνία ζα απνηειείηαη ην έλδπκν κεηά ηε κεηάθξαζε ηνπ παξαπάλσ mRNA (κνλάδεο 2) θαη λα δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο κε βάζε ηηο ηδηόηεηεο ηνπ γελεηηθνύ θώδηθα (κνλάδεο 8). Μονάδερ 10

Γ3. Να εμεγήζεηε πνην ζα είλαη ην απνηέιεζκα ζηε ιεηηνπξγία ηνπ ελδύκνπ, αλ ζπκβεί γνληδηαθή κεηάιιαμε, ε νπνία ζα πξνθαιέζεη έιιεηςε ηνπ δεύηεξνπ λνπθιενηηδίνπ ζην δεύηεξν θσδηθόλην ηνπ γνληδίνπ. Μονάδερ 8

ΘΔΜΑ ∆ ∆ίλεηαη ην παξαθάησ γελεαινγηθό δέληξν

ζην νπνίν ηα άηνκα Η1 θαη ΗΗ1, ΗΗ2, ΗΗ3, ΗΗ4, ΗΗ5, ΗΗ6, πάζρνπλ από κνλνγνληδηαθή αζζέλεηα. ∆1. Να πξνζδηνξίζεηε όινπο ηνπο πηζαλνύο γνλόηππνπο ησλ γνλέσλ ζην παξαπάλσ γελεαινγηθό δέληξν. Μονάδερ 7

∆2. Να πξνζδηνξίζεηε όινπο ηνπο πηζαλνύο γνλόηππνπο όισλ ησλ παηδηώλ ζην παξαπάλσ γελεαινγηθό δέληξν. Μονάδερ 4

∆3. Να θάλεηε ηηο θαηάιιειεο δηαζηαπξώζεηο θαη λα αηηηνινγήζεηε ηηο απαληήζεηο ζαο. Μονάδερ 14

Σημείωζη: Να μην εξεηαζθεί η πεπίπηωζη θςλοζύνδεηος επικπαηούρ

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-42-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΑ 2010 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ Μονάδερ 5

ΘΔΜΑ Γ ∆ίλνληαη ηα παξαθάησ δηαγξάκκαηα Α θαη Β. Σην Α απεηθνλίδνληαη νη θάζεηο (α,β,γ θαη δ) αλάπηπμεο ελόο κηθξννξγαληζκνύ. Σην Β απεηθνλίδεηαη ε παξαγσγή ηνπ πξντόληνο από ηνλ κηθξννξγαληζκό, γηα ην ίδην ρξνληθό δηάζηεκα. Γ1. Με βάζε ην δηάγξακκα Α λα ραξαθηεξίζεηε ηνλ ηύπν ηεο θαιιηέξγεηαο (κνλάδεο 3) θαη λα νλνκάζεηε ηηο θάζεηο ηεο. (κνλάδεο 4) Μονάδερ 7

Γ2. Σε πνηα θάζε παξάγεηαη ε κεγαιύηεξε πνζόηεηα ηνπ πξντόληνο; (κνλάδεο 2) Nα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 6) Μονάδερ 8

Γ3. Αλ ην πξντόλ εθθξίλεηαη από ηνλ κηθξννξγαληζκό, πώο ζα ην παξαιάβνπκε από ηελ θαιιηέξγεηα; Μονάδερ 6

Γ4. Να αλαθέξεηε ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηνλ ξπζκό αλάπηπμεο ηνπ κηθξννξγαληζκνύ. Μονάδερ 4

ΘΔΜΑ ∆ ∆ίλεηαη ηκήκα κνξίνπ DNA επθαξπσηηθνύ θπηηάξνπ πνπ πεξηέρεη ην αζπλερέο γνλίδην

ην νπνίν είλαη ππεύζπλν γηα ηε ζύλζεζε ηνπ παξαθάησ πεπηηδίνπ: H2N- μεθειονίνη - αλανίνη - λευκίνη - αζπαραγίνη – COOH ∆1. Να γξάςεηε ηελ θσδηθή θαη ηε κε θσδηθή αιπζίδα ηνπ γνληδίνπ. (κνλάδεο 4) Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 6) Μονάδερ 10

∆2. Να γξάςεηε ην πξόδξνκν mRNA, ην ώξηκν mRNA, ην εζώλην ηνπ γνληδίνπ (κνλάδεο 6) θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 9) Μονάδερ 15

∆ίλνληαη νη παξαθάησ αληηζηνηρίζεηο ακηλνμέσλ θαη θσδηθνλίσλ: Aιαλίλε = GCU Λεπθίλε = UUG Αζπαξαγίλε = AAU

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-43-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΟΜΟΓΔΝΔΗ΢ 2010 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ

ΘΔΜΑ 3ο 1. Πνηα είλαη ε δνµή ηνπ DNA ζην ρώξν, ζύµθσλα µε ην µνληέιν ηεο δηπιήο έιηθαο; Μονάδερ 12

2. Να πεξηγξάςεηε πώο ξπζµίδεηαη ε γνληδηαθή έθθξαζε ζηα επθαξπσηηθά θύηηαξα. Μονάδερ 8

3. Τη γλσξίδεηε γηα ηνλ αιθηζµό; Μονάδερ 5

ΘΔΜΑ 4ο Έλαο άλδξαο πνπ πάζρεη από νηθνγελή ππεξρνιεζηεξνιαηµία θαη έρεη ειεύζεξνπο ινβνύο απηηώλ, παληξεύεηαη µία γπλαίθα, ε νπνία δελ πάζρεη από ππεξρνιεζηεξνιαηµία θαη έρεη ειεύζεξνπο ινβνύο απηηώλ. Τν δεπγάξη απηό απνθηά ηξία παηδηά. Τν πξώην εµθαλίδεη ππεξρνιεζηεξνιαηµία θαη έρεη ειεύζεξνπο ινβνύο απηηώλ, ην δεύηεξν δελ πάζρεη από ππεξρνιεζηεξνιαηµία θαη έρεη πξνζθνιιεµέλνπο ινβνύο απηηώλ θαη ην ηξίην δελ πάζρεη από ππεξρνιεζηεξνιαηµία θαη έρεη ειεύζεξνπο ινβνύο απηηώλ. α. Πνηνη είλαη νη γνλόηππνη ησλ γνλέσλ; Μονάδερ 2

Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 8

β. Πνηνη είλαη νη πηζαλνί γνλόηππνη ησλ ηξηώλ παηδηώλ; Μονάδερ 5

Να δηθαηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 10

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-44-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ 2011 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ Γ Γ1. Σην θπηό κνζρνκπίδειν ην ρξώκα ησλ ζπεξκάησλ κπνξεί λα είλαη είηε θίηξηλν είηε πξάζηλν, ελώ ην ύςνο ηνπ είλαη είηε ςειό είηε θνληό. Τα γνλίδηα πνπ ειέγρνπλ ηηο παξαπάλσ ηδηόηεηεο βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθά δεύγε νκνιόγσλ ρξσκνζσκάησλ. Δάλ έρεηε ζηε δηάζεζή ζαο έλα ςειό κνζρνκπίδειν κε θίηξηλα ζπέξκαηα, λα θάλεηε ηηο θαηάιιειεο δηαζηαπξώζεηο πνπ απαηηνύληαη γηα λα βξείηε ην γνλόηππό ηνπ (κνλάδεο 4). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 7). Μονάδερ 11

Γ2. Να εμεγήζεηε ηνπο πηζαλνύο κεραληζκνύο ζύκθσλα κε ηνπο νπνίνπο από δύν θπζηνινγηθνύο γνλείο κπνξεί λα γελλεζεί παηδί κε ζύλδξνκν Turner. Μονάδερ 8

Γ3. Μία πξσηεΐλε ελόο επθαξπσηηθνύ θπηηάξνπ απνηειείηαη από κία πνιππεπηηδηθή αιπζίδα 100 ακηλνμέσλ. Τν γνλίδην από ην νπνίν θσδηθνπνηήζεθε ε πξσηεΐλε απνηειείηαη από πνιύ πεξηζζόηεξα λνπθιενηίδηα από απηά πνπ θσδηθνπνηνύλ ηα 100 ακηλνμέα. Να αλαθέξεηε ηνπο ιόγνπο απηήο ηεο δηαθνξάο. Μονάδερ 6

ΘΔΜΑ Γ

Γίδεηαη ην παξαπάλσ ηκήκα DNA, ην νπνίν αληηγξάθεηαη. Σηνλ θιώλν ΕΖ ε αληηγξαθή γίλεηαη κε αζπλερή ηξόπν. Τα ζεκεία Γ θαη Ζ ππνδεηθλύνπλ ηε ζέζε έλαξμεο ηεο αληηγξαθήο. Γ1. Να κεηαθέξεηε ζην ηεηξάδηό ζαο ην παξαπάλσ ζρήκα, λα ζρεδηάζεηε ηα ζπλερή θαη αζπλερή ηκήκαηα ησλ λέσλ θιώλσλ κε βέιε ππνδεηθλύνληαο ηνπο πξνζαλαηνιηζκνύο ησλ λέσλ θαη ησλ κεηξηθώλ θιώλσλ (κνλάδεο 2). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 4). Μονάδερ 6

Γ2. Σηνλ θιώλν πνπ αληηγξάθεηαη κε ζπλερή ηξόπν λα γξάςεηε ηελ αιιεινπρία ησλ λνπθιενηηδίσλ θαη ηνλ πξνζαλαηνιηζκό ηνπ πξσηαξρηθνύ ηκήκαηνο, ην νπνίν απνηειείηαη από 8 (νθηώ) λνπθιενηίδηα (κνλάδεο 2). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 3). Μονάδερ 5

Γίλεηαη ην παξαθάησ ηκήκα κνξίνπ DNA πνπ θσδηθνπνηεί έλα νιηγνπεπηίδην.

Γ3. Να γξάςεηε ηα θσδηθόληα ηνπ DNA πνπ θσδηθνπνηνύλ ην πεπηίδην απηό. Μονάδερ 2

Γ4. Μεηά ηελ επίδξαζε αθηηλνβνιίαο ην παξαπάλσ ηκήκα DNA ζπάεη ζηα ζεκεία πνπ ππνδεηθλύνληαη από ηα βέιε. Να γξάςεηε ην ηκήκα ηνπ DNA πνπ απνθόπεθε θαη λα ζεκεηώζεηε ηνλ πξνζαλαηνιηζκό ηνπ. Μονάδερ 2

Γ5. Τν ηκήκα ηνπ DNA πνπ απνθόπεθε, επαλαζπλδέεηαη ζηα ίδηα ζεκεία θνπήο κεηά από αλαζηξνθή. Να γξάςεηε νιόθιεξν ην κόξην ηνπ DNA πνπ πξνθύπηεη κεηά ηελ αλαζηξνθή (κνλάδεο 4). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 4). Να γξάςεηε ηα θσδηθόληα ηνπ κνξίνπ DNA πνπ θσδηθνπνηνύλ ην λέν πεπηίδην. (κνλάδεο 2) Μονάδερ 10

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-45-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΔ΢ 2011 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ Γ Γίλεηαη ην παξαθάησ δίθισλν κόξην DNA, πνπ θσδηθνπνηεί έλα πεπηίδην ην νπνίν ιεηηνπξγεί σο έλδπκν. Σην κόξην απηό ζπκβαίλεη κεηάιιαμε πξνζζήθεο ηξηώλ (3) δηαδνρηθώλ λνπθιενηηδίσλ (5΄-GAT-3΄).

Γ1. Αλ ε πξνζζήθε ζπκβεί ζηε ζέζε Φ, λα εμεγήζεηε πνηεο ζα είλαη νη ζπλέπεηεο: ζηε δνκή ηνπ ελδύκνπ (κνλάδεο 5) θαη ζηε ιεηηνπξγηθόηεηα ηνπ ελδύκνπ. (κνλάδεο 2) Μονάδερ 7

Γ2. Αλ ε πξνζζήθε ζπκβεί ζηε ζέζε Υ, λα εμεγήζεηε πνηεο ζα είλαη νη ζπλέπεηεο ζηε δνκή ηνπ ελδύκνπ. (κνλάδεο 5). Ζ παξαπάλσ κεηάιιαμε έρεη ειάρηζηε επίδξαζε ζηε ιεηηνπξγηθόηεηα ηνπ ελδύκνπ. Πώο ραξαθηεξίδεηαη απηή ε κεηάιιαμε; (κνλάδεο 2) Nα εμεγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 2) Μονάδερ 9

Γ3. Σε δύν άηνκα πνπ πάζρνπλ από ζύλδξνκν Klinefelter έγηλε αλάιπζε ηεο αιιεινπρίαο ησλ βάζεσλ ηνπ DNA ησλ θπιεηηθώλ ρξσκνζσκάησλ ηνπο. Σην πξώην άηνκν ε αλάιπζε έδεημε ηξεηο δηαθνξεηηθέο αιιεινπρίεο βάζεσλ DNA. Σην δεύηεξν άηνκν ε αλάιπζε έδεημε δύν παλνκνηόηππεο θαη κία δηαθνξεηηθή αιιεινπρία βάζεσλ DNA. Να εμεγήζεηε ηνπο πηζαλνύο κεραληζκνύο ζύκθσλα κε ηνπο νπνίνπο γελλήζεθαλ ηα άηνκα απηά από θπζηνινγηθνύο γνλείο. Μονάδερ 9

ΘΔΜΑ Γ Σην παξαθάησ ηκήκα δίθισλνπ κνξίνπ DNA, κεηαμύ ησλ ζεκείσλ Κ θαη Λ πεξηέρεηαη έλα γνλίδην. Σην δηάγξακκα ππνδεηθλύεηαη ε ζέζε ηνπ ππνθηλεηή ηνπ γνληδίνπ. Να κεηαθέξεηε ην ζρήκα ζην ηεηξάδηό ζαο.

Γ1. Να ζεκεηώζεηε ζην ζρήκα ηνπο πξνζαλαηνιηζκνύο ησλ θιώλσλ ηνπ κνξίνπ (κνλάδεο 2) θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 4) Μονάδερ 6

Γ2. Να ηνπνζεηήζεηε ζην ζρήκα θαη ζηηο θαηάιιειεο ζέζεηο ην θσδηθόλην έλαξμεο ηνπ γνληδίνπ θαη έλα από ηα θσδηθόληα ιήμεο (ηεο επηινγήο ζαο). (κνλάδεο 4) Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 9) Μονάδερ 13

Γ3. Να εμεγήζεηε ηη γίλεηαη θαηά ηελ έλαξμε ηεο κεηαγξαθήο ελόο γνληδίνπ. Μονάδερ 6

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-46-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΑ 2011 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ Α

ΘΔΜΑ Γ Γ1. Μηα πξσηεΐλε ελόο επθαξπσηηθνύ θπηηάξνπ απνηειείηαη από κηα πνιππεπηηδηθή αιπζίδα 100 ακηλνμέσλ. Τν γνλίδην από ην νπνίν θσδηθνπνηήζεθε ε πξσηεΐλε απνηειείηαη από πνιύ πεξηζζόηεξα λνπθιενηίδηα από απηά πνπ θσδηθνπνηνύλ ηα 100 ακηλνμέα. Να αλαθέξεηε ηνπο ιόγνπο απηήο ηεο δηαθνξάο. Μονάδερ 7

Γ2. Ζ αλάιπζε δεηγκάησλ DNA από δύν βαθηεξηαθέο θαιιηέξγεηεο έδσζε ηα εμήο απνηειέζκαηα: ζηελ πξώηε θαιιηέξγεηα βξέζεθε πνζνζηό αδελίλεο (Α) 28% θαη ζηεδεύηεξε βξέζεθε πνζνζηό γνπαλίλεο (G) 28%. Να εμεγήζεηε αλ ηα βαθηήξηα ησλ δύν θαιιηεξγεηώλ αλήθνπλ ζην ίδην ή ζε δηαθνξεηηθό είδνο. Μονάδερ 6

Γ3. Με πνηνπο ηξόπνπο γίλεηαη ε θαιιηέξγεηα κηθξννξγαληζκώλ ζε κεγάιε θιίκαθα; Μονάδερ 12

ΘΔΜΑ Γ Σ’ έλα κόξην DNA επθαξπσηηθνύ θπηηάξνπ ππάξρνπλ δύν γνλίδηα Α θαη Β, όπσο θαίλεηαη ζην ζρήκα:

Γ1. Να κεηαθέξεηε ην ζρήκα ζην ηεηξάδηό ζαο θαη λα νξίζεηε ηνπο πξνζαλαηνιηζκνύο ησλ αιπζίδσλ ηνπ DNA (κνλάδεο 2). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 4). Μονάδερ 6

Γ2. Τα γνλίδηα Α θαη Β κεηαγξάθνληαη ζε RNA. Να νξίζεηε ηνπο πξνζαλαηνιηζκνύο ηνπ RNA (κνλάδεο 2). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 4). Μονάδερ 6

Γ3. Πνηα είλαη ε θσδηθή αιπζίδα γηα ην γνλίδην Α θαη πνηα γηα ην Β (κνλάδεο 2); Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 5). Μονάδερ 7

Γ4. Τη είλαη ν ππνθηλεηήο (κνλάδεο 2); Να νξίζεηε ηε ζέζε ηνπ ππνθηλεηή γηα θάζε γνλίδην κε έλα βέινο (κνλάδεο 4). Μονάδερ 6

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-47-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΑ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΔ΢ 2011 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ

ΘΔΜΑ Γ Γ1. Να αλαθέξεηε ηα βήκαηα πνπ απαηηνύληαη γηα ηελ παξαγσγή κηαο θαξκαθεπηηθήο πξσηεΐλεο αλζξώπηλεο πξνέιεπζεο από έλα δηαγνληδηαθό δών. Μονάδερ 12

Γ2. Να εμεγήζεηε πώο ε ζεξκνθξαζία επεξεάδεη ηνλ ξπζκό αλάπηπμεο ησλ κηθξννξγαληζκώλ. Μονάδερ 8

Γ3. Πνηνο είλαη ν ξόινο ηνπ πξηκνζώκαηνο ζηελ αληηγξαθή ηνπ DNA; Μονάδερ 5

ΘΔΜΑ Γ Σην παξαθάησ ηκήκα δίθισλνπ κνξίνπ DNA, κεηαμύ ησλ ζεκείσλ Κ θαη Λ πεξηέρεηαη έλα γνλίδην. Σην δηάγξακκα ππνδεηθλύεηαη ε ζέζε ηνπ ππνθηλεηή ηνπ γνληδίνπ. Να κεηαθέξεηε ην ζρήκα ζην ηεηξάδηό ζαο.

Γ1. Να ζεκεηώζεηε ζην ζρήκα ηνπο πξνζαλαηνιηζκνύο ησλ θιώλσλ ηνπ κνξίνπ (κνλάδεο 2) θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 4) Μονάδερ 6

Γ2. Να ηνπνζεηήζεηε ζην ζρήκα θαη ζηηο θαηάιιειεο ζέζεηο ην θσδηθόλην έλαξμεο ηνπ γνληδίνπ θαη έλα από ηα θσδηθόληα ιήμεο (ηεο επηινγήο ζαο). (κνλάδεο 4) Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 9) Μονάδερ 13

Γ3. Να εμεγήζεηε ηη γίλεηαη θαηά ηελ έλαξμε ηεο κεηαγξαθήο ελόο γνληδίνπ. Μονάδερ 6

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-48-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΟΜΟΓΔΝΔΗ΢ 2011 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ Γ Μεηέξα κε θπζηνινγηθή όξαζε θαη νκάδα αίκαηνο Β απνθηά δύν παηδηά κε έλαλ άλδξα κε θπζηνινγηθή όξαζε. Τν θνξίηζη έρεη νκάδα αίκαηνο ΑΒ, ελώ ην αγόξη νκάδα αίκαηνο Ο. Τν έλα από ηα δύν παηδηά πάζρεη από κεξηθή αρξσκαηνςία ζην πξάζηλν – θόθθηλν. Γ1. Να γξάςεηε ηνπο πηζαλνύο γνλόηππνπο ησλ γνλέσλ θαη ησλ παηδηώλ σο πξνο ηνπο δύν ραξαθηήξεο (κνλάδεο 8). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 10). Μονάδερ 18

Γ2. Πνην από ηα δύν παηδηά δελ έρεη θπζηνινγηθή όξαζε; Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 7

ΘΔΜΑ Γ Γίλεηαη ην παξαθάησ ηκήκα δίθισλνπ κνξίνπ DNA (Ι) GACTAATAAAAGAAGTAGTTAGGATCATAGG (ΙΙ) CTGATTATTTTCTTCATC AA TCCTAGTA TCC πνπ θσδηθνπνηεί ην πεπηίδην H2N-Μεθειονίνη-Τυροζίνη-Φαινυλαλανίνη-Φαινυλαλανίνη-Τυροζίνη-COOH. Γ1. Να εμεγήζεηε πνηα από ηηο δύν αιπζίδεο ηνπ παξαπάλσ ηκήκαηνο DNA είλαη ε θσδηθή θαη πνηα είλαη ε κε θσδηθή αιπζίδα. (κνλάδεο 4) Να γξάςεηε ηνλ πξνζαλαηνιηζκό ησλ αιπζίδσλ (κνλάδεο 2) θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. (κνλάδεο 2) Μονάδερ 8

Γ2. Να γξάςεηε ηελ αιιεινπρία ηνπ πξόδξνκνπ mRNA πνπ πξνθύπηεη κεηά ηε κεηαγξαθή ηνπ παξαπάλσ ηκήκαηνο DNA (κνλάδεο 2) θαζώο θαη ηελ αιιεινπρία ηνπ ώξηκνπ mRNA (κνλάδεο 2). Να αηηηνινγήζεηε πνύ νθείιεηαη ε δηαθνξά κεηαμύ ησλ δύν απηώλ κνξίσλ. (κνλάδεο 3) Μονάδερ 7

Γ3. Να εμεγήζεηε πνην ζα είλαη ην απνηέιεζκα ζηε δνκή ηνπ παξαπάλσ πεπηηδίνπ, εάλ κηα γνληδηαθή κεηάιιαμε πνπ ζα ζπκβεί ζην θσδηθόλην ηεο ηπξνζίλεο νδεγήζεη ζε αληηθαηάζηαζε ηεο θπηνζίλεο από ζπκίλε. Μονάδερ 5

Γ4. Δάλ ε παξαπάλσ γνληδηαθή κεηάιιαμε νδεγήζεη ζε αληηθαηάζηαζε ηεο θπηνζίλεο από αδελίλε, λα εμεγήζεηε πνην ζα είλαη ην απνηέιεζκα ζηε δνκή ηνπ πεπηηδίνπ. Μονάδερ 5

Γίλνληαη νη παξαθάησ αληηζηνηρίζεηο ακηλνμέσλ θαη θσδηθνλίσλ από ην γελεηηθό θώδηθα: Μεζεηνλίλε: AUG Τπξνζίλε: UAC , UAU Φαηλπιαιαλίλε: UUU , UUC

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-49-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ 2012 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ Γ Γ1. Μηα αξζεληθή κύγα Drosophila κε ιεπθά κάηηα δηαζηαπξώζεθε κε κηα ζειπθή κε θόθθηλα κάηηα. Από ηε δηαζηαύξσζε απηή πήξακε 280 απνγόλνπο ζηελ F1 γεληά πνπ είραλ όινη θόθθηλα κάηηα. Γηαζηαπξώλνληαο δύν άηνκα από ηελ F1 γεληά πξνθύπηνπλ 319 απόγνλνη ζηελ F2 γεληά. Μηα αλάιπζε ησλ απνγόλσλ ηεο F2 γεληάο έδεημε όηη ππάξρνπλ: 159 ζειπθά κε θόθθηλα κάηηα, 82 αξζεληθά κε θόθθηλα κάηηα θαη 78 αξζεληθά κε ιεπθά κάηηα. Με βάζε ηα δεδνκέλα λα εμεγήζεηε ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν θιεξνλνκείηαη ην παξαπάλσ γλώξηζκα. Γηα ηα άηνκα πνπ δηαζηαπξώζεθαλ δίλεηαη όηη ηα ζειπθά έρνπλ έλα δεπγάξη X ρξσκνζσκάησλ (ΦΦ) θαη ηα αξζεληθά έρνπλ έλα Φ θαη έλα Χ ρξσκόζσκα (ΦΧ). Να κε ιεθζεί ππόςε ε πεξίπησζε κεηάιιαμεο. Μονάδερ 5

Γίλεηαη ην παξαθάησ γελεαινγηθό δέληξν, όπνπ απεηθνλίδεηαη ν ηξόπνο κε ηνλ νπνίν θιεξνλνκείηαη κηα κνλνγνληδηαθή αζζέλεηα. Τα άηνκα ΙΙ2, ΙΙ3, ΙΙΙ3, θαη ΙV3 πάζρνπλ από ηελ αζζέλεηα απηή. Γηα όια ηα παξαθάησ εξσηήκαηα λα κε ιεθζεί ππόςε ε πεξίπησζε κεηάιιαμεο.

Γ2. Με βάζε ηα δεδνκέλα ηνπ γελεαινγηθνύ δέλδξνπ λα εμεγήζεηε ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν θιεξνλνκείηαη ε αζζέλεηα. Μονάδερ 6

Γ3. Να πξνζδηνξίζεηε ηελ πηζαλόηεηα ην δεπγάξη ΙΙΙ1 , III2 λα απνθηήζεη αγόξη πνπ ζα πάζρεη (κνλάδα 1). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 7). Μονάδερ 8

Γ4. Αλ ηα άηνκα Ι1 θαη Ι4 πάζρνπλ από κηα αζζέλεηα πνπ νθείιεηαη ζε γνλίδην κηηνρνλ-δξηαθνύ DNA, λα αλαθέξεηε πνηα άηνκα ηνπ γελεαινγηθνύ δέλδξνπ ζα θιεξνλνκή-ζνπλ ην γνλίδην απηό (κνλάδεο 2). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 4). Μονάδερ 6

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-50-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΘΔΜΑ Γ Γίλεηαη ην παξαθάησ ηκήκα βαθηεξηαθνύ DNA, ην νπνίν θσδηθνπνηεί έλα νιηγνπεπηίδην. Αιπζίδα 1: GTTGAATTCTTAGCTTAAGTCGGGCATGAATTCTC Αιπζίδα 2: CAACTTAAGAATCGAATTCAGCCCGTACTTAAGAG Γ1. Να πξνζδηνξίζεηε ηελ θσδηθή θαη ηε κε θσδηθή αιπζίδα ηνπ παξαπάλσ ηκήκαηνο DNA, επηζεκαίλνληαο ηα 5΄ θαη 3΄ άθξα ησλ αιπζίδσλ ηνπ (κνλάδεο 1). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 5). Μονάδερ 6

Γ2. Τν παξαπάλσ ηκήκα DNA αληηγξάθεηαη, θαη θαηά ηε δηαδηθαζία ηεο αληηγξαθήο δεκηνπξγνύληαη ηα παξαθάησ πξσηαξρηθά ηκήκαηα: i) 5΄-GAGAAUUC-3΄ ii) 5΄-UUAAGCUA-3΄ iii) 5΄-GUUGAAUU-3΄ Να πξνζδηνξίζεηε πνηα αιπζίδα αληηγξάθεηαη, κε ζπλερή θαη πνηα κε αζπλερή ηξόπν (κνλάδεο 1). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 5). Μονάδερ 6

Γ3. To παξαπάλσ ηκήκα DNA θόβεηαη κε ην έλδπκν EcoRI, πξνθεηκέλνπ λα ελζσκα-ησζεί ζε έλα από ηα δύν πιαζκίδηα Α θαη Β πνπ δίλνληαη παξαθάησ.

Πνην από ηα δύν πιαζκίδηα ζα επηιέμεηε γηα ηε δεκηνπξγία αλαζπλδπαζκέλνπ πιαζκηδίνπ (κνλάδα 1); Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 4). Πόζνη θσζθνδηεζηεξηθνί δεζκνί ζα δηαζπαζηνύλ ζην πιαζκίδην πνπ επηιέμαηε θαη πόζνη ζα δεκηνπξγεζνύλ θαηά ην ζρεκαηηζκό ηνπ αλαζπλδπαζκέλνπ πιαζκηδίνπ (κνλάδεο 2); Μονάδερ 7

Γ4. Από ηε κύγα Drosophila απνκνλώζεθαλ ηξία δηαθνξεηηθά θπζηνινγηθά θύηηαξα ζηα νπνία πξνζδηνξίζηεθε ην κέγεζνο ηνπ γνληδηώκαηνο ζε δεύγε βάζεσλ. Σην πξώην θύηηαξν ην κέγεζνο ηνπ γνληδηώκαηνο ππνινγίζηεθε ζε 3,2·108 δεύγε βάζεσλ, ζην δεύηεξν θύηηαξν ζε 1,6·108 δεύγε βάζεσλ θαη ζην ηξίην θύηηαξν ζε 6,4·108 δεύγε βάζεσλ. Να δηθαηνινγήζεηε γηαηί ππάξρνπλ νη δηαθνξέο απηέο ζην κέγεζνο ηνπ γνληδηώκαηνο ησλ ηξηώλ θπηηάξσλ. Μονάδερ 6

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-51-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΖΜΔΡΖ΢ΗΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΔ΢ 2012 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ Μονάδερ 8

ΘΔΜΑ Γ Έλα πιαζκίδην, πνπ ρξεζηκνπνηείηαη σο θνξέαο θισλνπνίεζεο ελόο ηκήκαηνο DNA, έρεη έλα γνλίδην αλζεθηηθόηεηαο ζην αληηβηνηηθό ακπηθηιίλε θαη έλα γνλίδην αλζεθηηθόηεηαο ζην αληηβηνηηθό ηεηξαθπθιίλε. Τν γνλίδην αλζεθηηθόηεηαο ζηελ ηεηξαθπθιίλε πεξηέρεη ηελ αιιεινπρία πνπ αλαγλσξίδεηαη από ηελ πεξηνξηζηηθή ελδνλνπθιεάζε EcoRI. Γεκηνπξγνύκε αλαζπλδπαζκέλα πιαζκηδία κε ηε ρξήζε ηεο πεξηνξηζηηθήο ελδνλνπθιεάζεο EcoRI. Τα κεηαζρεκαηηζκό βαθηεξίσλ πνπ δελ είραλ θαλέλα πιαζκίδην. Σηε ζπλέρεηα ηα βαθηήξηα θαιιηεξγνύληαη ζε ζξεπηηθό πιηθό. Γ1. Πνηα βαθηήξηα επηδνύλ, αλ ζην ζξεπηηθό πιηθό ηεο θαιιηέξγεηαο πξνζζέζνπκε ην αληηβηνηηθό ακπηθηιίλε (κνλάδα 1); Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 5). Μονάδερ 6

Γ2. Πνηα βαθηήξηα επηδνύλ, αλ ζην ζξεπηηθό πιηθό ηεο θαιιηέξγεηαο πξνζζέζνπκε ην αληηβηνηηθό ηεηξαθπθιίλε αληί ηεο ακπηθηιίλεο (κνλάδα 1); Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 5). Μονάδερ 6

Γ3. Σηνπο παξαθάησ δνθηκαζηηθνύο ζσιήλεο (1, 2, 3) θαίλεηαη ε δηαβάζκηζε ηεο ζπγθέληξσζεο ηνπ νμπγόλνπ θαη ε πεξηνρή αλάπηπμεο ηξηώλ εηδώλ κηθξννξγα-ληζκώλ ζε πγξό ζξεπηηθό πιηθό. Οη κηθξννξγαληζκνί απεηθνλίδνληαη σο καύξεο θνπθίδεο.

Σε πνηνλ από ηνπο ηξεηο δνθηκαζηηθνύο ζσιήλεο έρνπκε θαιιηέξγεηα: κπθήησλ πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ζηελ αξηνβηνκεραλία, βαθηεξίσλ ηνπ γέλνπο Clostridium θαη βαθηεξίσλ ηνπ γέλνπο Mycobacterium (κνλάδεο 3); Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 6). Μονάδερ 9

Γ4. Με πνηνλ ηξόπν δεκηνπξγνύκε δηαγνληδηαθά θπηά, ηα πξντόληα ησλ νπνίσλ έρνπλ κεγαιύηεξε δηάξθεηα δσήο ζε ζρέζε κε απηά ησλ κε δηαγνληδηαθώλ θπηώλ; Μονάδερ 4

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-52-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΘΔΜΑ Γ Σην παξαθάησ δηάγξακκα απεηθνλίδεηαη ε θπζηνινγηθή κεηαβνιή ζην πνζνζηό ησλ πνιππεπηηδηθώλ αιπζίδσλ ησλ αηκνζθαηξηλώλ HbA, HbF θαη HbA2 ηνπ αλζξώπνπ από ηελ εκβξπηθή ειηθία θαη κεηά ηε γέλλεζή ηνπ.

Γ1. Πνην είδνο πνιππεπηηδηθήο αιπζίδαο αληηζηνηρεί ζε θαζεκηά από ηηο θακπύιεο Η, ΗΗ, ΗΗΗ θαη IV (κνλάδεο 2); Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 6). Μονάδερ 8

Γ2. Τα απνηειέζκαηα κηαο εμέηαζεο αίκαηνο ζε έλαλ ελήιηθα έδεημαλ όηη νη αηκνζθαηξίλεο HbA, HbF θαη HbA2 είλαη ζε θπζηνινγηθά επίπεδα. Πόζα γνλίδηα είλαη ππεύζπλα γηα ηε ζύλζεζε ηεο HbA ζε έλα ζσκαηηθό θύηηαξν ζηε κεηάθαζε (κνλάδεο 2); Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 4). Μονάδερ 6

Γ3. Γίλεηαη ην παξαθάησ ηκήκα DNA πνπ πεξηέρεη ηα θσδηθόληα πνπ θσδηθνπνηνύλ ηα επηά πξώηα ακηλνμέα ηεο θπζηνινγηθήο β-πνιππεπηηδηθήο αιπζίδαο ηεο HbA.

5΄… GTG CAC CTG ACT CCT GAG GAG … 3΄ 3΄… CAC GTG GAC TGA GGA CTC CTC … 5΄ Ζ πεξηνξηζηηθή ελδνλνπθιεάζε DdeI αλαγλσξίδεη ηελ αιιεινπρία

5΄ CTGAG 3΄ 3΄ GACTC 5΄ θαη θόβεη θάζε αιπζίδα κεηαμύ ηνπ C θαη ηνπ Τ (κε θαηεύζπλζε 5΄3΄). Ζ αιιεινπρία πνπ αλαγλσξίδεη ε DdeI βξίζθεηαη ζην παξαπάλσ ηκήκα DNA. Από έλα άηνκν θνξέα ηεο δξεπαλνθπηηαξηθήο αλαηκίαο απνκνλώζεθαλ ηκήκαηα DNA, πνπ πεξηέρνπλ ηα θσδηθόληα ηα νπνία θσδηθνπνηνύλ ηα επηά πξώηα ακηλνμέα ηεο β-πνιππεπηηδηθήο αιπζίδαο. Σηα ηκήκαηα απηά επηδξάζακε κε ηελ πεξηνξηζηηθή ελδνλνπθιεάζε DdeI. Πόζα ηκήκαηα DNA δηαθνξεηηθνύ κήθνπο ζα πξνθύςνπλ κεηά ηε δξάζε ηεο DdeI (κνλάδα 1); Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 6). Μονάδερ 7

Γ4. Να πεξηγξάςεηε ηηο δηαδηθαζίεο δηάγλσζεο ηεο δξεπαλνθπηηαξηθήο αλαηκίαο θαηά ηνλ πξνγελλεηηθό έιεγρν ηε δέθαηε εβδνκάδα ηεο θύεζεο. Μονάδερ 4

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-53-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Δ΢ΠΔΡΗΝΑ 2012 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ Γ Σε ηξεηο δηαθνξεηηθνύο βηναληηδξαζηήξεο πξαγκαηνπνηείηαη θιεηζηή θαιιηέξγεηα ηξηώλ δηαθνξεηηθώλ κηθξννξγαληζκώλ Α, Β θαη Γ αληίζηνηρα. Σηα παξαθάησ δηαγξάκκαηα απεηθνλίδεηαη ν αξηζκόο ησλ κηθξννξγαληζκώλ ζε ζρέζε κε ην ρξόλν. Σην ρξνληθό δηάζηεκα από 0 έσο t1 ε ζπγθέληξσζε ηνπ νμπγόλνπ ζηνπο βηναληηδξα-ζηήξεο είλαη πςειή θαη ζηαζεξή, ελώ ζην ρξνληθό δηάζηεκα από t1 έσο t2 ε ζπγθέληξσζε ηνπ νμπγόλνπ είλαη ρακειή θαη ζηαζεξή. Γ1. Με βάζε ηα ζρήκαηα λα ραξαθηεξίζεηε ηνπο κηθξννξγαληζκνύο Α, Β, Γ ζε ζρέζε κε ηελ εμάξηεζε ηεο αλάπηπμήο ηνπο από ηε ζπγθέληξσζε ηνπ νμπγόλνπ (κνλάδεο 6). Αηηηνινγήζηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 6). Μονάδερ 12

Γ2. Με βάζε ηα ζρήκαηα ζε πνηα θάζε ηεο θαιιηέξγεηαο ησλ κηθξννξγαληζκώλ γίλεηαη ε κεηαβνιή ηεο ζπγθέληξσζεο ηνπ Ο2 ζηνλ βηναληηδξαζηήξα όπνπ θαιιηεξγείηαη ν κηθξννξγαληζκόο Α (κνλάδεο 2); Αηηηνινγήζηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 2). Μονάδερ 4

Γ3. Πώο εμεγείηαη ε εθζεηηθή θάζε ζε κία θιεηζηή θαιιηέξγεηα κηθξννξγαληζκώλ; Μονάδερ 4

Γ4. Τη ελλννύκε ζήκεξα κε ηνλ όξν δύκσζε (κνλάδεο 3); Πνηα είλαη ηα πξντόληα ηεο δύκσζεο (κνλάδεο 2); Μονάδερ 5

ΘΔΜΑ Γ Γίλεηαη ην παξαθάησ πεπηίδην πνπ παξάγεηαη από έλα βαθηήξην: HOOC−μεθειονίνη−αλανίνη−ζερίνη−αζπαραγίνη−μεθειονίνη−NH2 Γ1. Να γξάςεηε ην ηκήκα ηνπ δίθισλνπ DNA πνπ θσδηθνπνηεί ην παξαπάλσ πεπηίδην (κνλάδεο 2). Να νξίζεηε ην 5΄ θαη 3΄ άθξν θάζε αιπζίδαο (κνλάδεο 2) θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 4). Να θαζνξίζεηε ηελ θσδηθή θαη ηε κε θσδηθή αιπζίδα (κνλάδεο 2) θαη λα αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 5). Γίλνληαη ηα θσδηθόληα : αιαλίλε  GCU, αζπαξαγίλε  AAU, κεζεηνλίλε AUG, ζεξίλε  UCU. Τν θσδηθόλην ιήμεο είλαη ην: UGA. Μονάδερ 15

Γ2. Μπνξεί ε παξαπάλσ αιπζίδα λα θνπεί από ηελ πεξηνξηζηηθή ελδνλνπθιεάζε EcoRI (κνλάδεο 1); Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (κνλάδεο 4). Μονάδερ 5

Γ3. Πώο ζρεκαηίδεηαη ην ζύκπινθν έλαξμεο ηεο πξσηετλνζύλζεζεο (κνλάδεο 3); Από ηη απνηειείηαη ην πνιύζσκα (κνλάδεο 2); Μονάδερ 5

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-54-

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ - ΘΔΜΑΤΑ 2000-2012

ΑΠΟΛ. ΔΞΔΣΑ΢ΔΗ΢ Γ΄ ΣΑΞΖ΢ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΟΜΟΓΔΝΔΗ΢ 2012 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ ΘΔΣΗΚΖ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢Ζ΢: ΒΗΟΛΟΓΗΑ ΘΔΜΑ Γ Τν παξαθάησ γελεαινγηθό δέλδξν απεηθνλίδεη ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν θιεξνλνκείηαη κηα αζζέλεηα ηνπ κεηαβνιηζκνύ ζηνλ άλζξσπν.

Γ1. Ζ αζζέλεηα απηή νθείιεηαη ζε επηθξαηέο ή ζε ππνιεηπόκελν γνλίδην (Μνλάδεο 2); Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (Μνλάδεο 4). Κιεξνλνκείηαη σο απηνζσκηθόο ή θπινζύλδεηνο ραξαθηήξαο (Μνλάδεο 2); Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (Μνλάδεο 4). Μονάδερ 12

Γ2. Να πξνζδηνξίζεηε ηνπο γνλόηππνπο όισλ ησλ κειώλ ηεο νηθνγέλεηαο πνπ απεηθνλίδνληαη ζην παξαπάλσ γελεαινγηθό δέλδξν. Μονάδερ 6

Γ3. O άλδξαο ΗΗΗ1 απνθηά κε γπλαίθα εηεξόδπγε ζηελ αζζέλεηα απηή έλα αγόξη. Να βξείηε ηε πηζαλόηεηα πνπ ππάξρεη ην αγόξη απηό λα πάζρεη αηηηνινγώληαο ηελ απάληεζή ζαο. Μονάδερ 7

ΘΔΜΑ Γ Γίλεηαη ην παξαθάησ ηκήκα DNA ην νπνίν αληηγξάθεηαη. Τα ζεκεία Α θαη Γ ππνδεηθλύνπλ ηε ζέζε έλαξμεο ηεο αληηγξαθήο. Γ1. Να κεηαθέξεηε ζην ηεηξάδηό ζαο ην παξαπάλσ ζρήκα θαη λα ζεκεηώζεηε πάλσ ζ’ απηό ηνπο πξνζαλαηνιηζκνύο ησλ κεηξηθώλ αιπζίδσλ (Μνλάδεο 2). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (Μνλάδεο 4). Μονάδερ 6

Γ2. Να ζρεδηάζεηε ζην ίδην ζρήκα ηα αζπλερή θαη ηα ζπλερή ηκήκαηα ησλ δύν λέσλ αιπζίδσλ κε βέιε θαη λα ζεκεηώζεηε πάλσ ζ’ απηά ηνπο πξνζαλαηνιηζκνύο ηνπο (Μνλάδεο 3). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (Μνλάδεο 4). Μονάδερ 7

Γ3. Ζ κεηξηθή αιπζίδα ηνπ DNA πνπ αληηγξάθεηαη κε ζπλερή ηξόπν, ακέζσο κεηά κεηαγξάθεηαη. Να γξάςεηε ην ηκήκα ηνπ RNA πνπ ζρεκαηίδεηαη θαηά ηε κεηαγξαθή θαη λα ζεκεηώζεηε ηνλ πξνζαλαηνιηζκό ηνπ (Μνλάδεο 2). Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο (Μνλάδεο 4). Μονάδερ 6

Γ4. Πνηα είλαη ε δξάζε ηεο RNA πνιπκεξάζεο κεηά ηελ πξόζδεζή ηεο ζηνλ ππνθηλεηή ελόο γνληδίνπ; Μονάδερ 6

Κυζίκου 3Α

ΝΙΚΑΙΑ

 210 42.56.128

-55-