Watersport Moervaart Magazine Oktober 2021

MOERVAART - magazine Driemaandelijks ledenblad van Watersport Moervaart vzw - Wachtebeke – Jaargang 39 – Oktober 2021

Wachtebeke eind september

40 jaar Watersport Moervaart Afzendadres: Leeweg 4 – 9270 Laarne V.U. Beernaert Jef

P509300 Afgiftekantoor 9270, Laarne

Blz 12 : In compagnie op vakantie

HET BESTUUR Beernaert Jef Daens Marc De Rouck Armand Van Houteghem Charles De Witte Jurgen Cappaert Jo

TELEFOON Voorzitter Secretaris Penningmeester Havenmeester Werkgroep Toervaren

0474 317 559 0473 291 879 0496 342 479 0477 460 983 0496 581 374 0496 656 968

Zetel / Redactieadres: LEEWEG 4 9270 LAARNE e-mail: watersport.moervaart@proximus.be Blog: watersportmoervaartnieuws.blogspot.com Ondernemingsnr. 0424. 080. 436 RPR Gent afdeling Dendermonde

WERKTEN MEE AAN DIT BLAD: Jo Cappaert Christine en Chris Van Peteghem Jurgen Demayer Eartha Dereuddre Jef Beernaert

Waarvoor DANK!

Watersport Moervaart vzw of de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor onjuiste, onvolledige of ontbrekende vermeldingen.

Blz 21: Stormvloedkering Nieuwpoort

Niets uit dit Watersport Moervaart magazine mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de auteur.

Blz 2 Inhoud Blz 3 Voorwoord Blz 7 VOOR U gelezen of gehoord

INHOUD Oktober 2021

Blz 8 Algengroei Blz 10 De wierpot Blz 12 In compagnie op vakantie Blz 18 MIC problematiek Blz 21 Stormvloedkering Nieuwpoort Blz 23 Toertocht Terneuzen Blz 18: MIC

Blz 8: Algen & eendenkroos

2

’t Zit er Op

Tekst: Jef Beernaert

Foto’s: Christine en Chris

N

iet alleen het vaarseizoen zit er op, ook de feestelijkheden ter gelegenheid van 40 jaar Watersport Moervaart zijn passé composé. En ik denk dat we mogen zeggen dat het goed was.

Dat deze bijeenkomst van pleziervaarders in Wachtebeke tijdens het laatste weekend van het reguliere vaarseizoen 2021 zoveel bijval zou kennen. Wie had dat kunnen vermoeden?

We waren nochtans gewaarschuwd, 5 jaar geleden, met de VPF reünie, was het ook al koekenbak. En eerlijk is eerlijk, onze eigen schatbewaarder had het voorspeld. Maar die heeft thuis wel ergens een glazen bol staan.

Deze bijeenkomst was geen toervaartreünie maar een simpel einde vaarseizoen VPF waar andere jaren gemiddeld 10 tot 15 bootjes op afkomen. Weliswaar was het nu gekoppeld aan een verjaardagsfeestje en een vaartochtje voor het goede doel.

Onze bescheiden verenigingshaven is intussen namelijk 40 jaar jong, en dat wilden we op gepaste wijze vieren.

Niet vanzelfsprekend want corona was op volle wasdom in de aanloopfase en de uitgebreide langdurige wegenwerken in Wachtebeke, die niet verlopen als voorspeld, kwam ook al stokken in de wielen steken. Of tenminste, er werden grote putten onder onze voeten gegraven. In elk geval, iets organiseren waarbij een groep volk veilig zou samenkomen was niet evident. Een zaal of traiteur reserveren kon gewoonweg niet. Gelukkig is ons bestuur een hechte groep, eensgezind waagden we het er op. En als we het in eigen handen hielden kon, indien nodig, alles nog afblazen worden op het laatste moment.

Maar we hadden geluk.

Pfizer & Co hielpen een handje mee, de prikcampagne kwam tijdig op F16 snelheid, de bevolking kreeg stukje bij beetje wat vrijheid terug.

Reeds in het najaar van 2020, na een vruchtbare digitale bestuursvergadering, want dat was toen het nieuwe gewoon, werd beslist om het er toch maar op te wagen en kwam het voorstel op tafel om het aangename aan het dankbare te koppelen. We wilden, uit respect en als dank voor hun moedige inzet tijdens vooral die eerste coronagolf, de hulpverleners van de twee Wachtebeekse woonzorgcentra een boottochtje op de Moervaart aanbieden. Maar dat kon niet met het handvol jachtjes uit onze eigen haven…

Zo dachten we.

3

Op touw zetten.

Het idee om sluiten vaarseizoen VPF naar Wachtebeke te brengen en zo pleziervaarders uit andere verenigingen te betrekken in die vaartocht kreeg vorm.

Er werd een oproep gericht in het VPF-magazine Kanaal 77, met daarbij een programma passend bij onze club. Je zou het door de jaren heen ons credo kunnen noemen: Rechttoe – rechtaan, betaalbaar en in alle eenvoud.

En met een extra goed doel voor ogen, dit naast de vaartocht voor de hulpverleners. Mijn medebestuurders en ikzelf waren het er over eens, het mocht een centje kosten, het was niet onze bedoeling om de clubkas te spijzen. Al de drank- en ontbijt opbrengsten zouden, net als 5 jaar geleden, integraal naar de jeugdwerking van de Koninklijke Marine Kadetten gaan. Er was wel een voorwaarde aan verbonden, zij zouden zorgen voor de bediening, en dat deden ze prima.

Als extra wilden we de bemanningen die zich aanboden voor de vaartocht gratis laten aanschuiven aan de spaghettitafel.

Een schot in de roos.

Al heel vlug, amper nadat KANAAL77 in de brievenbus werd gedeponeerd, kwam de allereerste inschrijving binnen. De LIMA uit Spanjeveer, Liliane en Marc, bedankt om de spits af te bijten!

Hun inschrijving werd gevolgd door een stroom andere zonder ophouden. We moesten, spijtig genoeg, op het laatst, zelfs deelnemers weigeren.

Hierbij moeten we ook vermelden dat buiten 4 jachtjes (waarvan 2 verhinderd waren) al onze ligplaatshouders inschreven voor het gebeuren. Dat verdient een duim!

Reeds ruim een week voor het gebeuren kwamen de eerste deelnemers een plekje zoeken. Voor het goede verloop werd vooraf een schema opgemaakt met alle deelnemers en de voorziene ligplek, daarbij zoveel als mogelijk rekening houdend met de noden en verzuchtingen van de deelnemers.

Dat plan werd perfect opgevolgd, de jachtjes pasten als gegoten. Er kwamen geen klachten, die ene pechvogel die door een overijverige aalscholver bestookt werd niet te na gesproken.

4

Er was evenwel nog werk aan de winkel. Gras maaien, tenten opzetten, tafels en stoelen bijhalen, bootjes verleggen, afspraken maken met gemeente, politie, de waterweg, de brouwer, Marinekadetten en niet te vergeten: WZC Moervaartheem en WZC De Mey, de 2 woonzorgcentra. Catering diende op poten gezet, aperitief bijgehaald, en glazen, niet vergeten!

Maar er blijft een onvoorspelbare factor: HET WEER! Er werd met spoed beslist dat elk bestuurslid om beurt een koppel eieren, de mooiste uit het mandje, naar de Arme Klaren zou brengen. Baat het niet, het schaadt ook niet.

EN ZIE! DE GODEN WAREN ONS GEZIND. Een speciaal woord van dank moeten we richten aan Lucien en Florette die ons uit de nood hielpen toen we op het laatste moment dreigden zonder tenten te vallen, en voor de lekkere frietjes natuurlijk.

En vergeten we vooral ook buurman Georges Herman niet. Dank zij hem konden we gebruik maken van het gemaal voor water, elektriciteit en het sanitair.

Verschillende leden, deelnemers en zeker ook de eega’s van onze bestuursleden, boden heel veel hulp bij de werkzaamheden.

Dat geeft je een fijn gevoel, we stonden er niet alleen voor.

En toen werd het D-day.

De laatste bootjes kwamen er aan.

Dat heel velen het hart op de juiste plek dragen is intussen gebleken.

De deelnemers kwamen van over heel Vlaanderen, Zeeuws- inbegrepen, en laat ons voor één keer ook maar zeggen dat Brussel Vlaams is, twee deelnemers kwamen uit de hoofdstad naar Wachtebeke. De Moervaart lag vol.

Maar liefst 72 bootbemanningen boden aan om deel te nemen aan de vaartocht en kwamen afgezakt naar de plek waar Meetjesland en Waasland samenvloeien. Toervaarders die niet met de boot konden komen kwamen gewoon met de wagen of met een camper. Zelfs de zon was van de partij, jazeker, een beetje afgedwongen, doch dit jaar een heel uitzonderlijk gegeven.

Het feest ging van start op vrijdagavond 24 september.

Met, hoe kan het anders, een receptie.

De tenten liepen vol, er werd rijkelijk geklonken, de friet met stoverij smaakten verrukkelijk, Vlaamser kon het niet. De Kadetten toonden zich van hun beste kant en hadden de juiste reeks smartlappen klaar. De schwung zat er meteen in.

Na bijna 2 jaar in ons kot mochten we eindelijk uitbreken. De vonken sloegen er uit. Genieten!!

Intussen werd achter de coulissen bij de tent gekokkereld dat het een lieve lust was. Er moest “à volonté-spaghetti” voorbereid worden voor ruim 170 monden. Gelukkig waren er ervaringsdeskundigen die heel goed wisten hoe de potten moesten geroerd worden.

Zatedagmorgen kwam nogal vroeg.

Chaos blijft uit.

Reeds om 8 uur gingen de eersten aanzitten voor een lekker ontbijt. Velen hadden zichtbaar maar weinige uren in de bedstee doorgebracht. Maar de plicht riep. Om 11 uur was er een briefing voor de namiddagvaart. Die werd kort gehouden, de voorzitter had, voor 1 keer, geen stem meer. Voor sommigen een zegen.

En toen viel er nen nest engelen uit de lucht.

Niet letterlijk, ze kwamen te voet, en zo op het eerste zicht zaten er een paar duvelkes ook bij. De schippers bleken in de wolken met hun kostbare vracht. Sommigen maaiden letterlijk het gras onder andermans voeten weg en kaapten ongegeneerd grote delen van de buit. De engelen lieten het zich welgevallen.

De inscheping verliep nogal chaotisch, veel jachtjes moesten het zonder passagiers stellen terwijl dat niet de bedoeling was. Op de koop toe kwam er uit het niets een blauw flikkerende zwarte Zodiak op het toneel. Diens bemanning bood spontaan aan om de troepen te leiden – enkele reis tot Mendonk. Maar ze moesten zich reppen, want intussen was de vloot reeds in beweging. De foto’s, onderweg genomen door Christine en Chris (my Luca) laten zien dat onze gasten zich al gauw op hun gemak voelden: glaasje cava, de zon, de rustige omgeving, in goed gezelschap. Dat kan gewoon niet misgaan!

Zoals we de echte toervaarder kennen kwam de vloot net op tijd terug om aan een volgende aperitief-sessie deel te nemen. We vreesden voor enige tumult bij het afmeren van de vele bootjes, maar niks daarvan. Alles verliep ordelijk en volgens plan.

Fantastisch!

De vele blije engelengezichten genoten nog na in de tent voor ze terug Hemelwaarts keerden. Het avondfeest kon van start gaan.

De dienstdoende Belleman pleegde een aanslag op trommelvliezen, spaghettislierten gingen vlot binnen, elastieken benen dartelden over de macadam, dit tot in de kleine uurtjes.

Cultureel erfgoed?

Op zondagmorgen, na het ontbijt, werd het even uitwaaien.

Sommigen kozen voor een fijne fietstocht door de groene Moervaartvallei, de overgrote meerderheid ging wandelen. Met Hilde en Jo op kop liep het richting Gilbert Van Hoecke z’n privé museum, een rariteitenkabinet ter ere van Eddy Wally! De man was uniek, een fenomeen, zijn nalatenschap wordt blijkbaar gekoesterd, waarom ook niet. Bedankt Gilbert om ons gratis toegang te verlenen.

Meer foto’s te vinden op www.watersportmoervaartnieuws.blogspot.com

Na een laatste babbel bij een finaal drankje en een smakende hot dog in de tent verlaten de deelnemende jachtjes Wachtebeke. Tenten worden opgekraamd, stoelen en tafels gaan de kar op. Het vaarseizoen 2021 is voor de meesten opgebruikt, bootjes zullen klaargemaakt worden voor de komende winter. Het eiermandje is leeg, de Arme Klaren trekken zich terug, de zomer is voorbij.

Aan alle deelnemers, de helpende handen, de VPF, de kadetten, het verplegend personeel, de medeorganisatoren en de zon, een grote merci om aan het welslagen van dit fantastische weekend te hebben meegewerkt.

We zeggen geen vaarwel maar tot ziens!

Het Watersport Moervaart Team

5

ZATERDAGNAMIDDAG 11 DECEMBER

Lidmaatschap voor 2022

KERSTSFEER AAN DE VAART We doen het dit jaar opnieuw, onze bootjes versieren tijdens de kerstperiode.

En het is nog zo gezellig als we samen kunnen de schakelaar opzetten bij een lekker glaasje.

Het protocol zegt ons om de lichtjes te ontsteken de zaterdag nadat de Sint is vertrokken, dus op 11 december (tenzij storm en ontij ons dwingt dit uit te stellen).

We hopen net als vorige jaren op een sfeervolle Moervaart tijdens de donkerste dagen van het jaar, maar hou het veilig, gebruik lichtjes geschikt voor buiten.

Gezien ons club-spaarvarken niet op dure mazout draait kunnen we voor 2022 opnieuw de bestaande lage tarieven voor lid- en liggelden aanhouden. Maar dat hadden jullie ongetwijfeld verwacht.

Begin november worden de rekeningen opgestuurd. Dat doen we zoveel als mogelijk per mail.

Indien je intussen over een mailadres mocht beschikken of er is een nieuw mailadres in gebruik, dan zouden we het op prijs stellen indien je ons hiervan op de hoogte brengt.

Wil je sympathisant worden, heb je een vraag of wil je een adresverandering melden. Stuur ons een mailtje: watersport.moervaart@proximus.be

Omstreeks 18u biedt de club de aanwezigen een drink aan.

Ter info: Lidmaatschap VPF kost nog steeds € 18 Sympathisant Watersport Moervaart € 20

Nieuws uit de haven De ESSEX is bij Patrick in nieuwe handen.

We wensen Francina en Lidoire eerst en vooral te bedanken voor hun jarenlange trouw aan de club en hopen hen nog af en toe te kunnen begroeten aan de waterkant of op een van onze bijeenkosten.

De Essex vertrekt naar de werf voor een onderhoudsbeurt en keert normaal gezien op zijn vaste stek terug.

De IRON EAGLE was reeds geregeld te gast in onze haven maar had zijn vaste ligplaats in Zelzate. De MIC Problematiek noopte hen om te verhuizen en dreef hen tot bij ons. Vanaf nu zijn Barbara, Jurgen en hun pluchen viervoeter vaste waarde in Wachtebeke.

LUCA van Christine en Chris ligt momenteel op plaats 3 afgemeerd. Ook zij krijgen vanaf 1 januari een vaste ligplaats toegewezen.

Welkom bij Watersport Moervaart.

Wintervoorbereidingen Of we het willen of niet, de winter komt er aan. Geruchten gaan de ronde dat die streng zou kunnen zijn. Waarschijnlijk gezever, maar we zijn toch maar weer benieuwd. We kunnen beter enige voorzorgen nemen.

Ter herhaling enkele aandachtspunten: -

-

VPF LEDENVERGADERING De jaarlijkse informatieve ledenvergadering van de VPF gaat door op zaterdag 20 november bij ECB Branst Adres: Herberg Het Koningsrek - Bovenstraat 152 te Bornem.

-

Om 10 u start de vergadering met als gastspreker Mr Eric Hiele van de FOD Mobiliteit die wat tekst en uitleg komt brengen over de wetgeving en registratie van pleziervaartuigen.

Een informatieve ledenvergadering is voor alle leden, dus niet enkel voor bestuursleden.

Heb je zelf vragen, stuur ze ons op voorhand door zodat een correct antwoord kan geformuleerd worden.

6

-

Zijn onze lijntjes in goede staat & hebben ze voldoende speling?

Sluit best de afsluitkranen die onder de waterlijn zitten af.

Maak watertanks leeg. De leidingen eens doorblazen of laten leeglopen zodat ze vriesveilig zijn.

Ververs de motorolie beter voor dan na de winter en laat de motor na het verversen nog eens warm lopen zodat de nieuwe olie overal zit.

Beveilig de motor en het interkoelsysteem met antivries.

Giet een antivriesmengsel in de wierfilter en laat de motor eens draaien tot het circuit vol zit met antivries.

Hou de batterijen op niveau met druppellader of zonnepaneel. Of koppel ze eventueel los om ontlading tegen te gaan.

Plak de dieselontluchting af, zo voorkom je condens in de tank.

Giet een antivriesproduct in het toilet en spoel dat goed door zodat het in de afvoerleiding zit. Sluit vervolgens de buitenkraan.

Een beetje WC eend in de sifon van douche en wastafel verhindert bacteriegroei en geurtjes.

Hou bij vriesweer de motorluiken dicht. Zo voorkom je dat de kou afzakt in de machinekamer.

Let op met elektrische vuurtjes en verwarming aan boord, zowel wat veiligheid als verbruik betreft.

Neem alle waardevolle zaken van boord. Geen buit, geen dief!

Plaats eventueel een luchtdroger (niet nodig bij vriesweer).

Zorg voor degelijk hang- en sluitwerk, dat houdt onwelkom bezoek tegen.

Koffiemachines zoals bv. SENSEO kunnen stukvriezen. Neem ze beter mee naar huis.

De jeneverfles mag blijven staan, die bevriest niet!

EN VOORAL: Kom af en toe op bezoek en hou je boot proper.

Kijk dan ook eens bij de buurman. Bij vermoeden van een probleem, neem steeds contact op met de eigenaar of de havenmeester.

WEES VOORZICHTIG BIJ VRIESWEER EN RIJP. STEIGER, GANGBOORDEN EN DEK KUNNEN ZEER GLAD ZIJN.

GEBUNDELDE BERICHTEN

VOOR U

GELEZEN OF GEHOORD! HAVEN GENT Nieuwe veerboot gedoopt “Het water kabbelde en spatte, de kleine boot ging met de korte golfjes op en neer gelijk een zeeschuitje en af en toe raasde het mooie vlaggetje hartstochtelijk in de wind.”

Dit kort stukje proza van Cyriel Buysse staat te lezen op de veerboot die naar de schrijver werd vernoemd. Het veer is reeds een tweetal jaar in dienst op het Kanaal Gent Terneuzen maar werd wegens covid niet officieel ingehuldigd. Nu dus wel.

Het veer kan zowel in Langerbrugge als in Terdonk worden ingezet want het is qua afmetingen perfect uitwisselbaar met de huidige vaartuigen.

Het werd gebouwd bij Damen in Gorinchem en staat ook onder het beheer van Vloot dab, de scheepsoperator van de Vlaamse overheid.

De veerboot wordt aangedreven door dieselmotoren, ’t is maar dat je het weet, ook de overheid gaat nog niet elektrisch!

GROTE SLUIS EVERGEM Stremming De voorziene werkzaamheden aan de grote sluis in Evergem zijn volop bezig. Momenteel staat de sluis droog tot zeker 1 november om o.a. aan de ophangpunten te werken.

Vervolgens gaat fase 3 van start en worden nog werkzaamheden verricht met regelmatig tijdelijke stremmingen. Deze kunnen nog gedurende volledig 2022 blijven aanslepen.

De kleine sluis blijft in werking maar kan de stroom aan schepen moeilijk volgen. Voor de beroepsvaart betekent dit opnieuw lange wachttijden en het begrijpelijke gemor.

Voor de pleziervaart zijn er maar weinig problemen, we kunnen meestal mee in de kleine sluis. Of beter nog, geef die mannen ook volgend jaar de ruimte en vaar dwars door Gent of via de Tolhuissluis. Het is nog zo prettig varen.

WACHTEBEKE Wegenwerken Wegenwerken, het moet gebeuren, daar zijn we het volkomen mee eens. En planningen zijn er om aangepast te worden. Daar kunnen we wel mee leven. Maar het wordt wat moeilijker als er geen planning meer is. Want daar lijkt het stilaan op.

Althans, wat de werken langs het jaagpad betreft, want in het centrum lijkt het wel vooruit te gaan.

Dat het jaagpad niet op de eerste plaats komt, zelfs dat begrijpen we best. Maar het blijft aanslepen, waar deze volgens de oorspronkelijke planning reeds in mei 2021 zouden afgerond zijn.

We krijgen telkens te lezen dat alle werken zo goed opschieten. Nergens vind je iets terug over problemen.

De verantwoordelijken spreken van onvoorziene omstandigheden bij de aanleg van de nieuwe riooldrukleiding.

De gracht langs het jaagpad moet ook nog aangepakt worden en dat schijnt ook voor vertraging te zorgen.

Bij vragen wordt telkens met raadsels geantwoord.

Allicht betekent dit dat we ook in 2022 nog in het stof moeten bijten.

Mensen, nog even geduld, alles komt ooit wel weer goed.

7

VOOR BOER EN TUINDER

Hoelang blijven onze waterwegen nog bevaarbaar Tekst & foto’s: Jef Beernaert

WIEREN, ALGEN EN KROOS ZIJN DE BOEMAN

R

eeds vroeg in het vaarseizoen kregen we volgend noodbericht van een notoir Frankrijkvaarder.

“De grasvelden van VNF worden door ons niet meer verder omgeploegd.

We worden er niet voor vergoed, in tegendeel, we betalen ervoor (vignet)”. ’TROP’ is te veel, en te veel is ’TROP’ !!!

DÉSOLÉ Monsieur, DÉSOLÉ....

Het venijn strekt zich uit vanaf Saint-Quentin tot in Bourgogne, de Meuse, de Vogezen de Centrumkanalen.....

DÉSOLÉ.

Heel veel Franse kanalen zijn bijna onbevaarbaar geworden door de plantengroei. In die mate zelfs dat velen rechtsomkeer maakten om nooit meer naar hun geliefde vakantieland te varen zolang er niets tegen de overmatige algengroei ondernomen wordt. Wierpotten zitten binnen de kortste keren verstopt, de langdradige waterplanten draaien in de schroef en blijven achter elk uitsteeksel hangen.

Sluisdeuren kunnen maar met de grootste moeite gedraaid worden. De sluisbedieners halen hun schouders op, zij kunnen er niets aan doen, “DÉSOLÉ”.

Niet alleen in Frankrijk is het een catastrofe. Bij ons is het een probleem in wording. Het historische centrumkanaal is reeds omgetoverd tot een plantenbak, het kanaal Ieper-IJzer was een week dicht omdat de sluisjes in Boezinge niet konden gedraaid worden wegens een dikke laag eendenkroos, vermengd met draadalgen. Er werden reeds algen gespot op de Moervaart en zelfs op de drukke ringvaart rond Gent kom je planteneilandjes tegen.

8

Als de Vlaamse Waterweg en de SPW(Sevice Public de Wallonie) NU niet ten gronde ingrijpen, dan kan het wel eens te laat zijn.

De waterkwaliteit in onze waterlopen heeft er, biologisch gezien, allicht sinds de industriële revolutie, nooit beter voorgestaan dan vandaag.

Al zal de met groen-caoutchouc-bottekes gelaarsde medemens dat nooit toegeven. We willen echt niet gaan beweren dat het bacterievrij is, daar weten ze in Zelzate wel van mee te spreken (zie artikel over de MIC bacterie). Maar het water stinkt niet meer, het ziet er helder uit en d’r wordt gevist dat het een lieve lust is. En vissers zijn door de band genomen geen advocaten, ze vissen niet in troebel water.

O-jawel, af en toe zien we dode vissen aan het oppervlak. Dat heeft meestal te maken met een gebrek aan zuurstof of door botulisme. Af en toe allicht eens door een ongewild accidentje. Maar zeker tijdens deze ‘verzopen’ zomer heeft de hevige regenval er voor gezorgd dat ongezuiverd rioolwater in sneltempo moest geloosd worden om nog meer overstromingen te vermijden. Begrijpelijk!

Maar deze kortstondige vervuiling deert blijkbaar de onderwaterflora niet. In tegendeel, de plantengroei tiert welig als nooit tevoren.

Er zijn verschillende soorten waterplanten in onze waterwegen, de een al lastiger dan de ander. Soms inheems, andere afkomstig uit verre exotische streken.

We bekijken 2 veel voorkomende soorten.

Eendenkroostapijt in Nieuwpoort - Veurnesluis

Draadalg Draadalgen zijn van een heel andere categorie dan eendenkroos. Het betreft hem vooral uitheemse variaties watervederkruid. Deze planten vormen een dicht weefsel, hoofdzakelijk onder water maar het groeit tot boven het oppervlak waar het gaat bloeien. Het groeit oogverblindend snel, tot wel 30 cm per week. Het is bestand tegen alle klimaten. Hitte, vorst, zelfs droogte. Het is niet kapot te krijgen. Kleine fragmenten die afbreken en door stroming of met een schip meekomen kunnen nieuwe kolonies vormen op andere plekken.

Het draait in de schroef, verstopt aanzuigleidingen naar wierpotten en blijft haken aan de boot waardoor de vaarsnelheid zeer sterk terugvalt. Bij sluizen liggen soms hele pakken, door sluiswachters op het droge getrokken om te beletten dat deuren blokkeren.

Eendenkroos De kleine waterplantjes die op recordtijd uitgroeien tot een groen tapijt zijn niet eens de kwaadste van de klas. Het gevaar op een verstopping in de wierpot is reëel maar zelfs nog relatief klein omdat kroos aan het oppervlak drijft. De bewering dat het plots van op de grond naar boven komt drijven is onjuist.

Vaar je als eerste in een rij jachtjes door het kroos, dan zit je goed. Ben je de laatste, dan zijn de blaadjes door de voorgangers goed gemixt en is de kans op een volle filter groter.

Het kweekt enorm snel aan het oppervlak in het daglicht.

Daarvoor heeft het geen hechtingsbasis nodig (grond of aarde), de noodzakelijke voedingsstoffen komen uit het water. De kroos vermenigvuldigt zich door te klonen. Een nieuw blaadje met wortel groeit aan een bestaand blaadje, eens bijna volgroeid splitst het en kan aan een nieuwe cyclus beginnen. Op 3 dagen tot een week tijd kan de eendenkroos verdubbelen. Maar daarvoor moeten de omstandigheden goed zijn. Het gedijt in stikstof/fosforrijk water met weinig stroming. Vandaar dat het vooral in landbouwgebieden zoals de polders en de Denderstreek jaarlijks voorkomt, zeker in de periode waarin duchtig bemest wordt.

Bestrijden heeft weinig zin. Eens het stikstofgehalte en/of de watertemperatuur daalt verdwijnt het vanzelf.

Afvoeren via barrage of sluis bij het begin van het kweekproces zou hier de beste oplossing zijn.

De soort is afkomstig uit Noord Amerika en werd ingevoerd voor gebruik in aquaria en vijvers. Het is door de jaren heen door vogels, wind… in de kanalen terecht gekomen met desastreuze gevolgen.

Om de verspreiding van deze soorten het hoofd te bieden dient het uitgetrokken te worden. Fragmenten die los drijven moeten uit het water worden gevist. Een arbeidsintensieve operatie.

Op plaatsen waar de begroeiing overheerst (op veel plaatsen in Frankrijk en bv. ook op het Cnl du Centre bij de historische scheepsliftjes) wordt met speciale maaimachines onder water gemaaid. Dat is vechten tegen de bierkaai. Het groeit onmiddellijk terug aan. Een definitieve oplossing is er nog niet gevonden voor dit probleem, er wordt koortsachtig verder gezocht.

Maaimachine met transportband

Daarvoor moet uiteraard voldoende water van bovenaf komen. Daaraan was er dit jaar, me dunkt, geen gebrek. Maar toch werd blijkbaar niet tijdig (laksheid?) ingegrepen.

Samengekoekt door wind en stroming kan plaatselijk met gemak een 20 cm dikke laag ontstaan. Zoals dit jaar het geval was in Boezinge-dorp kan het de sluisdeuren blokkeren. Die grote hoeveelheden kunnen best afgeschept worden. Het is trouwens eersteklas voedsel voor de veestapel.

Het is zaak om het onmiddellijk, in een vroeg stadium, aan te pakken.

Waterwegbeheerder, AUB:

DOEN!

9

Techniek

De Wierpot Tekst: Jef Beernaert

H

et zou de naam kunnen zijn van een of ander exotisch restaurant waar uitheemse gerechtjes worden geserveerd. O jawel, die bestaan. De mosselpot zal allicht beter bekend zijn en vind je ongetwijfeld in ettelijke kustgemeente terug, zo niet welzeker juist voorbij de grenspaal in Philipinne waar menigeen zich wel al eens over een dampende pot zilte lekkernij heeft ontfermd.

En je mag alles zeggen van dit clubblad, maar niet dat we ons aan hoogstaande culinaire toestanden wagen. Al is het idee nog niet eens zo slecht.

Als wij het over ‘De Wierpot’ hebben, dan weten de meesten ongetwijfeld waar de klepel hangt: Dat stuk ellende onder de salonvloer welke met regelmaat vanuit een ongemakkelijke zit-lig-kruippositie dient gereinigd te worden. Een en al miserie.

Althans, zij die niet over kielkoeling beschikken weten dat.

Voor de gelukzaligen met een gesloten koelsysteem en voor die ene echte leek onder de lezers, toch een woordje uitleg.

Een wierpot is een filter die ervoor moet zorgen dat er Wierpot zich binnen het motorkoelwatersysteem (propellerpomp, warmtewisselaar, gekoelde uitlaat) geen resten van waterplanten, eendenkroos, algen of ander in het water zwevend vuil kan doordringen en er een verstopping veroorzaakt.

De wierfilter bevindt zich helemaal aan het begin van de aanzuigleiding waar het buitenwater (rivier- of zeewater) wordt aangezogen en daarna gefilterd doorstroomt naar pomp, warmtewisselaar en uitlaat.

De pot heeft meestal een doorzichtig deksel waardoor je snel en eenvoudig kan zien of er veel vervuiling aanwezig is. Volgens de ontwerpers en bootconstructeurs kan je in een handomdraai het deksel eraf halen en het vuil verwijderen waarna je zorgeloos kan verder tuffen.

10

Was dat maar waar!

Verstoppingen komen vrij frequent voor en worden soms pas opgemerkt op het moment dat de motor het kookpunt heeft bereikt en dit laat horen met een alarmsignaal, als dat pieperke überhaupt al aanwezig is. (koelwatersensor op de motor) Dan is het misschien al veel te laat!

Als je er met wat geluk in slaagt die toevallig drukke waterweg te verlaten om op een ongeschikt gammel plekje af te meren, dan is het best mogelijk dat in het kunststof waterslot reeds een gat is gebrand. Heel wat bootreparatiebedrijven zijn er rijk op geworden.

Een jachtje dat gebouwd is met intercooler, dus met wierpot en natte uitlaat, kan je niet zomaar ombouwen naar kimkoeling. Je zit aan het systeem vast, maar daarom vaar je niet met een probleemboot rond. Als het goed is uitgevoerd zal het systeem heel bevredigend werken. Zelfs als we varen op waterwegen met een woekerende waterflora zoals in het vorige artikel beschreven. Maar wat is een goede uitvoering.

Daar willen we nu iets dieper op ingaan.

SOORTEN WIERPOT De wierfilters bestaan niet enkel in diverse afmetingen, maar ook in verschillende materialen en modellen. Laat ons duidelijk zijn, er is helemaal niets mis met een eenvoudig kunststof model, al zien de bronzen en roestvaststalen types met een deksel waarin dik veiligheidsglas is verwerkt er robuuster uit. Maar die kost gemakkelijk een tienvoud. Wat vooral telt is de manier waarop het deksel is opgespannen en de afdichting. Het deksel moet namelijk water- en luchtdicht afsluiten. Enerzijds om te beletten dat water insijpelt in de machinekamer, anderzijds mag de waterpomp geen valse lucht zuigen in plaats van water. Die dichting is soms de dader van te weinig koeling.

Soms zit die na een Dichting reinigingsbeurt schuin geklemd tussen het deksel en de pot zonder dat je het hebt gemerkt, en dan komt er geen water in de pot. Best kan je telkens eens de motor laten draaien ter controle of er volop water door de filter stroomt of eens gaan piepen bij de uitlaat.

Wierpot ruim boven de waterlijn.

Zeker 5 tot 15 cm

Aanzuig

Bij verstopping door bochtige aanzuig onmogelijk met stok te ontstoppen

Via uitlaat naar buiten

Soms is een huiddoorvoer voorzien van een rooster. Dat heeft voor- en nadelen.

VOORDEEL: Er zal minder vlug wier of vuil binnendringen.

NADEEL: De groeven van het rooster zijn gevoelig voor verstopping en je kan er niet bij om terug vrij te maken zonder zwembroek want doorduwen met een stok van binnenuit kan niet.

Buitenkraan Propellerwaterpomp voor buitenwater

DE INSTALLATIE Een wierfilter hoort boven de waterlijn te staan. Liefst minstens 5 tot zelfs 15 cm. Op die manier kan nooit water binnenstromen tijdens het reinigen en kan hij bij de voorbereiding op de winter gemakkelijk opgegoten worden met een antivriesmiddel terwijl de motor stationair draait.

Verder zit er best een buitenkraan tussen wierpot en de huiddoorgang om af te sluiten in de winter. Een zeer veel voorkomend ongemak is een wierpot die niet recht boven de huiddoorvoer is geplaatst. Stel, er zit een verstopping in de aanzuigleiding, dan is het heel gemakkelijk om met een stok gewoon rechttoe rechtaan het vuil van bovenuit naar buiten te duwen. Zit de filter niet recht erboven, dan kan dat niet. In sommige gevallen kan het vuil alleen van buitenaf weggehaald worden (bv plastic zakje dat deels in de aanzuig zit). Een manuele rioolrat van enkele euro’s kan in veel gevallen de oplossing zijn.

Een ideale oplossing is twee volledig afzonderlijke wierfilters plaatsen die met een bypass aan de koelwaterpomp gekoppeld zijn. Volledig afzonderlijk betekent dat ook de aanzuigleiding met buitenkraan en huiddoorvoer dubbel zijn uitgevoerd. Alleen dan kan je spreken over een volledige ontdubbeling, al moeten we toegeven dat twee wierpotten op 1 aanzuigleiding in misschien wel 80% van de verstoppingen soelaas brengt.

FILTER A FILTER B Afsluiter A

Driewegkraan Afsluiter B

Manuele rioolrat kost ongeveer €10

De twee filters hebben dus elk hun aanzuigbuis met afsluiter naar buiten toe. Ze komen samen op één leiding die richting waterpomp gaat. Met een drieweg-bolkraan (of twee tweewegkranen) wordt gekozen welke filter moet werken. Bij een probleem volstaat het de Pomp driewegkraan in de tweede stand te & motor schuiven.

Intussen kan de filter, zelfs tijdens de vaartocht, gereinigd worden. Het is zeer interessant indien de driewegkraan vlot bereikbaar is.

DETECTEREN VAN EEN PROBLEEM DUBBELE INSTALLATIE Ook een goed geplaatste filter zal dichtslibben en kan verstopt geraken. Het zal je maar overkomen op de Benedenschelde, op een plek waar geen afmeermogelijkheden zijn. Het is dan zaak om snel, liefst zonder te moeten stoppen, het zaakje opgelost te krijgen.

Tweemotorige jachtjes kunnen verder op 1 motor. Of je zou nog een anker kunnen uitwerpen, al is dat eenvoudiger gezegd dan gedaan op een druk bevaren, sterk stromende rivier. Verder varen op een heetloper (chaufferen) is om problemen vragen. Onafgezien van het feit dat de uitlaat droog komt te staan en gloeiend heet wordt kan er ernstige schade aan de motor ontstaan. De joint de culasse, ook wel koppakking genoemd, kan naar de Filistijnen zijn. De cilinderkop kan zelfs kromtrekken. En de waaier in de waterpomp houdt ook niet van drooglopen.

Uiteraard kan zelfs met een dubbele filter niet verhinderd worden dat deze die in gebruik is verstopt komt te zitten. Het is zaak om tijdig te ontdekken dat er iets fout is.

Op de meeste motoren zit een temperatuurmeter. Soms ook een sensor met een alarmsignaal.

Een extra sensor in de gekoelde uitlaatcollector is een betere indicator. Die zal binnen enkele seconden nadat de koelwatertoevoer te klein wordt en de temperatuur boven 80°C stijgt reeds werken. Het ding zal ook een signaal geven als de propeller in de waterpomp zijn oren laat hangen.

Heel duur zijn die sensoren niet, op internet reeds vanaf €30 te vinden, in een watersportwinkel iets duurder.

Uitlaatgassen + water

Die kleine extra kost kan een hoop ellende te vlug af zijn.

11

Reisverslag

IN COMPAGNIE OP VAKANTIE Tekst: Jo Cappaert

Foto’s: Jef Beernaert

W

e zijn nu toch al een paar dagen terug aan wal.

Dit na een fantastische boottocht, ook al waren de weergoden ons niet altijd goed gezind. Ik ontwaak nog steeds met een op en neergaande deining in mijn lijf, slaperig verlaat ik ’s morgens mijn bed, licht voorover gebogen om mijn hoofd niet te stoten aan de iets te lage deurrand van de bedstee.

Dan pas realiseer ik me dat ik niet meer op de boot ben.

Zevenentwintig dagen hebben we rondgezwalkt in ons Belgen landje, een reis met vele versassingen & verrassingen.

Het begint al bij de planning.

Op de Watersport Moervaart toervaart naar Aalst half mei werd tussen pot en pint over de schoonheid van de Dender gemijmerd. Toen is een zaadje geplant. Het idee deze zomer eens volledig de Dender af te varen tot in Blaton rijpt.

Vervolgens zouden we richting Bovenschelde terugkeren en nog een stukje van het fantastische Spierekanaal meepikken voor we terug huiswaarts zouden varen. (Intussen hoorden we dat “meepikken” wel degelijk een goeie woordkeuze is voor dat kanaaltje, fietsen worden er gegeerd!)

Echter, een artikel in ons clubblad over de heropening van de Samber en, laat ons eerlijk zijn, vooral de feestelijkheden die ermee gepaard gaan, spreken ons wel aan. Een mooie optie voor onze vaarvakantie. Blijkt dat er in onze kennissenkring nog zijn die graag feest vieren en hun steven richting Erquelines willen richten. Waarom varen we dan niet samen?

Zo gezegd zo gedaan! We zijn met 3 jachtjes, juist passend in een Dendersluisje: Anna Friederike, TiKoyo en wij met de Yester. Er wordt een simpel reisplan opgesteld en duidelijke afspraken gemaakt. ALLES MAG - NIETS MOET. Simpel! Ons oorspronkelijke reisschema wordt al bijgesteld, in Blaton zullen we BB uit gaan in plaats van SB willen we naar de Samber tot aan de Franse grens, gaan daar verbroederen met een groep Franse toervaarders die uit de andere richting komen en feesten gelijk de beesten, weliswaar coronaindachtig. Althans, dat is het plan, maar zover zijn we bijlange nog niet.

12

Een eerste obstakel dient zich al aan een dag voor afvaart. Er zou een stremming zijn op de Dender in Aalst. Er zijn werken aan de gang (waarom midden in het pleziervaartseizoen) bij de Zwarthoek- en Sint Annabrug. Deze stremming is op VisuRis dubieus. Na info te hebben ingewonnen blijkt alleen de beroepsvaart tweemaal daags van een openingsvenster te kunnen genieten. Pleziervaart mag niet mee, en het zou tot eind juli duren voor de werken klaar zijn. Daar is geen doorkomen aan. Er wordt aangedrongen om toch door te kunnen met de beroeps, ook al is dit dan om 6u30, maar er is geen lievemoederen aan. Er wordt door Eartha wel een nota verstuurd via mail en face book om andere pleziervaarders te verwittigen van het probleem. Onze reisplanning wordt maar weer eens aangepast. ’s Anderendaags, vrijdag 2 juli, vertrekken we om 10u15 in Wachtebeke onder een profijtig zonnetje. We zijn nog maar pas onderweg en Jef krijgt telefoon van de Vlaamse Waterweg. Ze hebben blijkbaar het probleem in ogenschouw genomen en beslist om vanaf maandag de pleziervaart samen met het beroepsvaartvenster doorvaart te verlenen. Gezien wij het pijnpunt blootlegden vinden ze het billijk om ons persoonlijk de aanpassing door te geven. Wij vinden dat een mooi gebaar. We kunnen weer sleutelen aan het vaarplan.

In Gent verbroederen we met Luc en Rita van de Anna Friederike, nu is ons groepje compleet. Het voorstel om terug te schakelen op de eerste route komt op tafel. Iedereen is het roerend eens, we gaan toch de Dender opvaren. ’s Avonds, op ons achterdek bij een pot ravioli, wuiven we spijtig genoeg de Rode Duivels, de gedoodverfde kampioenen, uit. Hun avontuur zit er al op. Het onze begint nu nog maar pas echt.

Zaterdag. Afgestemd aan het tij op de Schelde verlaten we kort na de middag gedrieën Gent onder een gesluierde zon.

Aan de kaai in Aalst Die brengt een drukkende warmte. Aanleggen in Dendermonde gaat vlot. Ook al was het niet de bedoeling om er een gewoonte van te maken volgt er een uitgebreid aperitief, compleet met een heerlijke spaghetti en toetje. De avond wordt afgesloten met een hevige blaasjesbui. De eerste! Het zal beslist niet onze laatste zijn. Zalig zij de onwetenden, zij zullen rustig slapen.

Zondagmorgen verloopt rustig, wel probeer ik de sporen van een losbandige avond te overwinnen. We zijn al op weg naar de sluis van Denderbelle als op de middag een hels onweder losbarst. “Overstromingen in Aalst” meldt het radionieuws.

VLOEDREGIME De sassenier is blij ons te zien. Er wordt mogelijks vloedregime afgekondigd. Dan kan niet gevaren worden en mag niemand op het waterpand tussen Dendermonde en Denderbelle blijven liggen, ook niet aan de steiger waar we hebben overnacht. Die ene Nederlander die er nu nog ligt zal verwittigd worden en moet verkassen.

Dat waterpand wordt vervolgens, bij laag water op de Schelde, grotendeels leeggelaten en moet dienst doen als bufferzone bij hoog water omdat er op dat moment niet kan gespuid worden in Dendermonde. Dat weten we nu ook weeral.

We komen met een forse tegenstroom veilig en wel aan in de haven van VVW Aalst en laten ons informeren door de bruggenman hoe het morgenvroeg zal gaan. Er ligt reeds heel wat beroepsvaart te wachten op doorvaart na een week complete stremming. Wij zullen als eersten, stipt om 6u30, door de brug moeten, de beroepsvaart, allen voor den Amylum (nu TEREOS), komen direct achter ons aan. Dat is de planning.

“Maar ‘t kan verkeren” zei Bredero.

Maandagochtend. Op een voor vakantieganger onchristelijk uur uit de kooi. Het regent onophoudelijk. Om 10 over 6 maakt Anna Friederike los om vlak voor de Sint Annabrug post te vatten, de beroepsvaart ligt op sprong. Tikoyo en wij maken ook los. Op dat moment wordt over de marifoon geroepen dat er wegens het afgeroepen vloedregime niet gevaren mag worden, de brug wordt niet bediend.

De beroepsvaart is furieus. Begrijpelijk! Zij moeten eigenlijk alleen maar 250 m verhalen tot aan de fabriekskade. Maar NJET blijft NJET! Eerstvolgende mogelijkheid? Deze avond om 18u, op voorwaarde dat het vloedregime geschrapt wordt.

Voor ons niet getreurd, het is vrouwkes verjaardag, we gaan dan maar het aangename aan het onaangename koppelen.

Tot ter 11der ure plots een bereden bruggenwachter (per fiets) ons komt vertellen dat er een extra opening zal gecreëerd worden. Om 12u moeten we klaar liggen en als eersten vlug door de opening varen om vervolgens in de sluis te gaan wachten tot ze tijd hebben voor een draai. Daar zal Tereos wel voor iets tussen zitten, naar verluid was hun reserve, na een week zonder levering, weggewerkt.

Na een viertal uren stroom tegen leggen we ons vast aan het steigertje in Ninove. De Dender is duidelijk een regenrivier.

En wat de schoolmeester ons ooit wijs heeft gemaakt klopt blijkbaar: het is de snelst stromende van ons land.

Eens stevig vastgemaakt is het tijd voor een, wat denk je, steigeraperitief! We toosten op de goede afloop van wat deze morgen slecht begon, en op de verjaardag van ons Hilde natuurlijk.

We gaan met z’n allen op zoek naar een eettent en vallen daarbij taverne Ninof binnen, een simpele, leuke dorpse gelegenheid waar de chef speciaal voor ons zijn schort omgespt en achter het fornuis gaat staan. We eten er verbazend lekker en prijselijk tong in Madeira of hammetje mosterdsaus. Drank bestellen als de glazen nog niet geledigd zijn doe je er niet, de waardin meld gezwind: “Staat er nog niet genoeg op tafel?” Hilarisch. De sangria was daar (volgens kenners) trouwens duvels lekker… Nietwaar???

Dinsdag. Na een adembenemend mooie tocht doorheen een fascinerende Dendervallei wordt Daniel op wacht onze volgende halte VVW Den Bleek in Geraardsbergen waar we hartelijk ontvangen worden door de ons aller bekende “Neptunus” Daniel en zijn liefelijke Sonja, die ons, nog voor we kans zien de landvasten op kant te doen, uitnodigen voor een aperitief morgen.

Vandaag gaan we nog fietsen. De Muur?

Vaneigenst, maar vanop de minder steile kant. Boven op de muur, in het Hemelryck, zitten Eartha en Jef al te genieten. Snoodaards!

Zij kozen wel de steile kant… te voet!

13

De dag daarop spreken we met de groep in de namiddag af bij een crêmerie waar ons Hilde graag eens wil trakteren op haar zoveelste verjaardag. ‘s Avonds begeven we ons nog naar de clubkantine bij Greetje waar het plaatselijk biertje ons heel goed smaakt. Er volgen zelfs enkele schuchtere danspasjes. Het wordt bevestigd: Het is erover!

Donderdag. Ons leuke verblijf in Geraardsbergen zit erop en al vroeg, zowaar met zon, trekken we verder door het glooiende landschap.

Van de grond gaan? Het zit er niet meer in.

Zondag 11juli.

Het is vroeg dag want er moet gewerkt worden op het kanaal van Ath naar Blaton.

We nemen de laatste 4 sluisjes opwaarts en rond de middag beginnen we in Stambruges aan de trap van 10 naar beneden. Onze Heilige Drievuldigheid past maar net in de sluisjes, steeds houden we dezelfde positie aan, Tikoyo, Yester en Anna Friederike als hekkensluiter. Tja, zieje van Brughe, zetje vanaghtre! Een beetje moe maar voldaan zit rond 16u de Dendertocht er op en liggen we reeds afgemeerd in het ‘O’ zo rustige Pommeroeul.

Maandagmorgen, we stomen verder door. Mons laten we voor wat het is, we passeren twee grote sluizen en wat industrie en bereiken, met de grote scheepslift in het vizier, aan SB het kleine zelfbedieningssluisje in Thieu. Die is veel heviger dan verwacht, maar daarna volgt rust bij Yacht Club des Ascenseurs. In de kantine betalen we ons liggeld voor twee nachten terwijl we onze droge lever licht bevloeien met een St Feuillien Grand Cru. We plannen voor morgen een fietstocht langsheen het oude Centrumkanaal richting de koolmijn Bois-du-Luc. Dinsdag. Het is zwaar bewolkt, er wordt niks goeds voorspeld, maar dat houd ons niet tegen. Onderweg gaan we in de rem om de machinekamer van scheepslift nr 3 te bezoeken. We vragen het eerst aan een van de bedieners, maar geen probleem, de deur is open.

In de site Bois-du-Luc kan je gerust uren rondlopen. We krijgen een inzicht op hoe in de jaren 1800 een commercieel bedrijf met als doel steenkool ontginnen, een heel dorp opricht met huisvesting, kruidenier, bakker, school, kliniek, ontspanning … Sociale zekerheid avant la lettre.

Alles was goed geregeld, elke verdiende cent ging terug naar de mijnbazen.

In Overboelare passeren we rakelings aan het vliegveld van zweefclub Phoenix. Al jaar en dag staat daar een Skymaster C-54, een mastodont uit eind WO2 die tot voor enkele jaren dienst deed als clubhuis/bar.

Ze ziet er wat verwaarloosd uit - zonde - maar fotogeniek?

Met de jaren meer en meer!

We varen de taalgrens over en komen in Deux-Acres aan de eerste van elf sluizen tot de arrivé vandaag in het zalige Ladeuze. Bij Ath wordt het onder de vaste spoorbrug nog even spannend, maar we passen er, onder het waakzaam oog van de brugdraaiers, net onderdoor zonder de tent neer te halen.

Omdat Hilde en ik effe over huis moeten (coronaprik) boeken we Ladeuze voor drie nachten en betalen daarvoor 20€, koud douchewater en elektriek inbegrepen.

Zaterdagavond worden we teruggebracht door taxi Cieltje die een nachtje blijft kamperen en morgen met de kids een dagje Pairi Daiza heeft geboekt.

14

En alhoewel we niet kunnen afdalen in de schachten krijgen we een duidelijk beeld van hoe zwaar het leven van een mijnwerker en zijn gezin wel was. Ondanks de opgenoemde sociale voorzieningen moesten alle leden meewerken, ook kleine kinderen. Uiteraard tegen een even kleine vergoeding! Nooit tijd voor kattenkwaad. SCHRIJNEND. En zeggen dat deze toestanden in onze wereld nog steeds orde aan de dag zijn.

Do 15 juli, het heeft de voorbije nacht zonder onderbreking geregend. Ook overdag stopt het niet. We kunnen met moeite op de steiger komen. De radio brengt onrustwekkende berichten over ongewone wateroverlast, vooral de Maasvallei krijgt het zwaar te verduren. Daar is een catastrofe in de maak. Regen, met hectoliters op korte tijd, resulteert rond Luik in een Apocalyps.

Gezien wij op het hoogste Henegouwse waterpand liggen zitten we veilig, maar de regenval zal ook onze reisplannen danig in de war sturen. We klagen niet, hebben Op het Cnl du Centre ook geen recht daartoe als je ziet wat velen nu meemaken.

Tussen de regenbuien door wringen we ons naar de Tikoyo waar we uitgenodigd zijn voor, wat denk je, een ‘aperitief’. Vandaag is het noodgedwongen, een andere activiteit zit er niet in. Of toch, gehuld in oliegoed & met paraplu spoeden we ons naar een plaatselijk restaurant en bestellen er een tafeltje voor het avondmaal.

Bois-du-Luc is echt een aanrader! Het is al ver over de middag als we de mijnsite verlaten. We vinden gelukkig in La Louvière een Italiaan die ons nog een lekker grote portie pasta voorschotelt. Daarna begeven we ons bootwaarts. Het regent intussen oude wijven. Kletsnat bereiken we de haven. Een noodwaslijn wordt geïnstalleerd, de vochtvreter wordt noodgedwongen ingezet. Maar dank aan het slechte weer kruipen we vroeg in onze kooi. Morgen gaan we met de teletijdmachine terug in de tijd.

Historische scheepslift

Vrijdag 16 juli, de dag dat het feestprogramma rond de heropening Samber zou beginnen, maar dat kan voorlopig niet. De Samber is voor alle scheepvaart verboden. We verlengen ons verblijf in de haven en krijgen ongevraagd nog eens 50% korting op het havengeld, een mooie geste.

Bij de oude tunnel van Godarville (gabarit 300 ton)

Het historische Centrumkanaal met de 4 scheepsliftjes doorvaren, “je moet het als schipper één keer in je leven gedaan hebben”, heb ik al zo vaak gehoord en vandaag is het zover.

Om 9u30 varen we scheepslift nr. 4 binnen. We betreden een vooroorlogse wereld van geklonken ijzer en staal.

Indrukwekkend. Dit wordt een vier uur durende waanzinnige tocht. Met grote ogen ondergaan we de vernuftige, geluidloze technologie uit eind de jaren 1800. De schrik voor een overvolle wierpot op het kanaal nemen we als lief. Een aanval van overmatige plantengroei op de schroef is onvermijdelijk. Oei, volgas en we blijven zo goed als ter plaatse. ‘k Krijg van Jef de raad om effe een dot gas achteruit te slaan en dat helpt wel degelijk voor een tijdje. Maar ik zou deze uren niet willen missen, een echt avontuur.

Rond 16u bereiken we de haven van Seneffe. De bezoekerssteiger is er volzet maar het lukt ons om af te meren aan de, voor onze schuiten, te korte vingersteigers.

Etienne en Mia ‘Muthan’ liggen hier ook, met hun jarenlange havenmeesterervaring helpen zij een handje. Hier in Seneffe hebben we afspraak met nog 11 jachtjes die samen met ons naar de verbroederingsfestiviteiten trekken op de Samber.

Dat is pas overmorgen.

En dan komt Bredero weer op de proppen: Het kan verkeren!

De regen blijft nu grotendeels uit. Onze moderne, met motortje geëquipeerde stalen rossen, worden van boord gehaald. We trekken naar het centrum voor inkopen.

Onderweg houden we halt bij een ‘Baquet de Charleroi’, in ’t Vlaams een bakske genaamd, die hier op de kant staat. Dat is een historisch vaartuig met een laadvermogen van 70 ton, 19.3 m lang, juist passend in de oorspronkelijke sluisjes op het kanaal Brussel - Charleroi.

In de namiddag volgt een fietstocht naar het kasteel van Seneffe met zijn uitgestrekte tuinen. We maken een zijsprong en ontdekken de 2 verscholen tunnels van het oude kanaal.

Verbluffend.

Zaterdag. Tijd zat! We willen weer meer zien in de streek. De waterburcht van Feluy staat op het programma. Het pittoreske dorpje met de smalle middeleeuwse steegjes voelt heel centraal-Frans aan. Op een terrasje wordt een plaatselijk lekker biertje gedronken, de vele borrelhapjes die ze ons gratis bieden kosten mijn gedacht meer dan het pintje dat we moeten betalen.

15

Feluy

YESTER In de grote scheepslift

Magistraal uitzicht

Het haventje ligt vol, we mogen één nacht blijven maar moeten tegen 13u morgenmiddag plaats maken voor andere passanten. We kunnen voor twee euro 15 minuten douchen. Dat is te lang voor mij alleen. Luc of Jef willen niet mee, dus deel ik dat kwartiertje met het vrouwke. Samen onder de douche? Lang geleden! Dat kwartier is zo voorbij!

De mooie RAVeL, de fietsroute langsheen het oude kanaal, brengt ons terug aan ons vakantieverblijf op het water waar we na het avondmaal van een rustige avond op het achterdek genieten.

Zondag, nog steeds volledige stremming. We laten het ons niet aan ‘t hertje komen en hebben juist reclame-mosselen gaan opvissen in de Carrefour. 1kg kopen = 1kg gratis. Deze worden door ons moek haren keuken gehaald en onder een staalblauwe hemel verorberd. Na de siësta verbroederen we in de kantine met onze Waalse Sambervaarders waarmee we morgenvroeg om 8u afvaren. Er wordt afgesproken om ter ere van de vele doden in het Luikse de vlag halfstok te voeren of er een zwart lint rond te draperen.

Maandagmorgen. Eindelijk is het zover, iedereen is klaar voor de afvaart. Tot groepsleider Francis met de mare komt dat de Samber nog niet vrijgegeven is vanwege te grote stroming. Er volgt overleg met ‘in compagnie op vakantie‘. Ieder is het erover eens, blijven wachten heeft geen zin. We richten de boeg richting Mons/Péruwelz/Péronnes.

Samber, het zal voor een volgende keer zijn!

Ook de vloot uit Seneffe past hun reisschema aan zodat we met z’n allen koers zetten richting lift Strépy-Thieu. Voor ons is dat ook nieuw. Wat een belevenis, van op de boot kijken we op kleine autootjes neer ruim 70 m onder ons. Het zicht over het landschap is prachtig met aan de einder de terrils van Bois-du-luc.

De Seneffevaarders wuiven we vaarwel ter hoogte van Mons, wij varen verder naar Péruwelz waar we rond 17u aanmeren.

16

Dinsdag. We ontwaken rond 8u met een al op volle kracht werkende zon. Die heeft heel wat uurtjes in te halen. We fietsen allen samen naar het winkelcentrum. Ruim voor 12u arriveren we terug in de haven waar een ongeduldige havenmeester ons met aandrang vraagt om zo snel mogelijk te vertrekken omdat de andere passanten al gearriveerd zijn. Dat was niet de afspraak, we dachten nog rustig van ons middagmaal te genieten. Niet dus! Een beetje ‘not amused’ verlaten we de haven.

Tot de sluis in Maubray is het niet ver, maar er heerst een drukte van jewelste. De wachttijd van anderhalf uur wordt geanimeerd door Luc die zich muurvast vaart op een zandrug.

Nog net voor een geladen binnenschip langskomt wordt de Anna Friederike weer vlot getrokken. Op het Suezkanaal duurt zoiets langer en het kost er stukken van mensen.

We maken veel tijd weer goed in de sluis van Péronnes die voor ons openstaat. Nog maar pas op de Schelde meren we af in het rustige kommetje van Antoing. Weer een plekje om te onthouden. Om 17u verzamelen we op het terras van de Tikoyo voor een traktatie van Rita en Luc voor de bewezen dienst, ieder trakteert op toer. Zelfs spek, kaas en brood komen op tafel. We kruipen pas onder de wol nadat de zon is ondergegaan.

Woensdag-fietsdag. Naar Doornik. Op de grote markt is een luidruchtig festival aan de gang, niet onze muziek. We brengen een bezoek aan de immense kathedraal, doen in de schaduw ervan een terrasje en begeven ons naar de toeristische dienst voor meer informatie over de vernieuwde pleziervaarthaven. Je mag er 24 uur gratis liggen maar niet overnachten ???? Hoe doe je dat? Het schijnt er trouwens bij wijle zeer woelig te zijn wanneer een binnenvaartschip er met gang passeert. Het is een zeer mooi vernieuwd haventje maar dan toch ook niet zo praktisch.

Doornik, nieuwe Pont des trous in aanbouw

Dan komt steeds een mini tsunami uit de richting van de Broeltorens gerold. We zitten precies op een attractie van de Sinksenfoor. Vroeger was dit schijnbaar niet het geval, de recente Leiewerken zouden aan de basis liggen van het fenomeen. Dat is allicht ook de reden waarom hier volop plaats was. Niemand ligt hier nog voor het plezier.

Zondag 25 juli. Onze wegen scheiden zich. Wij moeten om een werk gerelateerde reden stilaan huiswaarts keren. Jef en Eartha moeten ook naar Wachtebeke voor hun tweede coronaprik. Alleen onze Eminence Grise Luc en Rita hebben geen verplichtingen en trekken nog even La Douce France in.

Na 23 dagen gedeeld lief en leed verlaten we een wijs koppel. Wij bereiken rond 17u MYCG op de Oude Leie.

We begeven ons terug naar Antoing waar we onszelf willen trakteren op een Dame Blanche. Doch dit blijkt vruchteloos, dus besluiten we verder te fietsen naar de haven van Péronnes waar uiteindelijk het zoete goed onze smaakpapillen kan beroeren.

Donderdag. Het is een zonnige morgen. Terwijl onze vrouwen naar den Aldi trekken ter voorbereiding van een BBQ brengen wij een bezoek aan de Neptunus, een drijvende winkel vol scheepsbenodigdheden. Niet dat we iets nodig hebben, gewoon voor het genot.

We verlaten Antoing en draaien om 14 u het prachtige Spierekanaal op. We nemen niet het risico om in Leers-Nord bij een volle steiger te komen en eigenen ons het steigertje in Spiere toe. Na ons wat opgefrist te hebben vatten we de fietstocht naar ‘La maison du Canal’ aan om er te genieten van een frisse pint. Inderdaad, de steiger boven de sluis is volzet, deze onder de sluis niet bruikbaar wegens ingepalmd voor verhuur stand-up-paddling en kleine bootjes.

Tegen 19u zijn we terug, tijd om onze uitgebreide BBQ op te starten die duurt tot middernacht, het moment om Eartha en Jef te verrassen met een flesje voor hun 40ste huwelijksverjaardag.

Vrijdag 23 juli. Met een beetje hommeles in het hoofd wordt het daglicht aanschouwd en na een licht ontbijt stevenen we af naar het kanaal Bossuit-Kortrijk waar we vlot de sluizen nemen en aanmeren in Zwevegem. Na enkele uurtjes platte rust monteren Jef en ik de verplichte zwemtrap op mijn zwemplatform. In de late namiddag wordt een plaatselijk terras opgezocht voor een traktatie van het 40jarig huwelijkskoppel.

Zaterdag. Het is vroeg dag. Volgens de instructies die we gisteren van de sluiswachter kregen moeten we deze morgen om 9u voor sluis Zwevegem liggen. Dan zijn we juist gepast op tijd om de blokvaart door de 3 oude sluisjes in Kortrijk te nemen. Die brave man was - of verward - of niet braaf want het draait anders uit. De sluis in Kortrijk wordt bediend om 9u of 11u30, niet die in Zwevegem. Daar er geen wachtsteiger is leggen we ons voor anker. Weer een ervaring rijker!

Ruim na de middag verlaten we sluis elf om af te meren aan de passantenhaven Kortrijk, kant kliniek. Het zonnetje is achtergebleven, we worden verwelkomd door een hevige regenbui. De verdere dag verloopt rustig, behalve wanneer een binnenschip passeert.

maandag 26 juli. Onze laatste vrije dag voor we de terugtocht naar Wachtebeke aanvatten. De fikse onweersbui bij het ontbijt laat niet veel goeds verwachten. Toch plannen we een flinke fietstocht. We starten via het kasteel van Ooidonk en trappen de wijde omgeving af. Het wordt een tocht van regenpak aan, regenpak uit. Maar toch is het genieten. De lekkere flensjes met ijs op het einde van de tocht in het mooie koetshuis van het kasteel is een waardige afsluiter van ons verlof.

Dinsdag 27 juli. Om 8 uur stipt verlaten we het leuke haventje in Sint Martens-Leerne. In Evergem wordt alleen de kleine sluis gebruikt. De binnenschepen liggen hier als het ware opgestapeld maar een jachtje kan er bijna altijd bij. Na tien minuten zijn we al mee.

Het zit er op. Met enige weemoed nemen we afscheid van Eartha en Jef. Dit betekent het einde van een leuke reis met veel nieuwe ervaringen en gezellige plekjes. Deze trip is een bewijs dat zelfs slechte weersomstandigheden de pret niet kunnen bederven. Op die maand dat we samen onderweg waren is nooit een verkeerd woord gevallen, hebben we 75 uren gevaren en ongeveer 200 liter diesel verstookt. Ons moek heeft vergeten op te schrijven hoeveel wijn en trappist er de revue is gepasseerd. Nog een geluk! Ik heb ook de Sangria niet opgeschreven, zo blijft er harmonie in het bestaan.

De rode draad op deze reis was niet de regen, niet het parcours dat we aflegden en met regelmaat moesten aanpassen aan de omstandigheden, maar de eenvoud en vriendschap onderweg in compagnie op vakantie.

Dit alles koesteren we.

Hilde & Jo (my YESTER)

17

HORROR IN DE GENTSE KANAALZONE

MICROBIEEL GEÏNDUCEERDE CORROSIE (MIC) ZAAIT PANIEK Tekst Jef Beernaert

B

acteriën die eens in een rapke onze stalen bootjes komen oppeuzelen. Het lijkt een Hitchcock scenario.

Een thriller!

Horror is het in elk geval. Niet alleen voor booteigenaars maar voor het volledige Gentse havengebied en misschien wel tot ver daarbuiten.

De zaak kwam aan het licht toen bleek dat goed onderhouden jachtjes in de haven van Zelzate grote kankervlekken vertoonden. Sommigen hadden nog maar pas een knip en scheerbeurt gekregen, zaten goed in verse verf en waren met nieuwe beschermingsanodes getooid. Het mocht niet baten. Bij nader onderzoek bleek het onderwaterschip van die jachtjes aan sterke putcorrosie te lijden. Bij sommigen is het zo erg dat er plaatselijk amper een mm wanddikte overblijft. Niet alleen het stalen onderwaterschip toont sterke corrosieverschijnselen, ook roestvrij stalen schroefassen zijn aangevreten, anodes teren weg als sneeuw voor de zon, koelwatersystemen worden aangetast en slibben dicht.

Meer en meer jachtjes zijn intussen drooggelegd, velen hebben grote roestvlekken, de een heeft het zwaarder te pakken dan de ander. Enkele worden naar verluid zelfs perte totale verklaard.

In eerste instantie werden de verzekeringsmaatschappijen aangesproken. Een beschuldigende vinger wijst, misschien te snel, richting teerfabriek. Iedereen leek in eerste instantie overtuigd dat het te maken heeft met de teerwolk van 3 februari. En zoals dat gaat, er is ontkenning gevolgd door ellenlange discussies. Zo eenvoudig lijkt het allemaal niet te zijn. En niemand is schuldig zolang er geen bewijs is. Een diepgaande studie wordt opgestart.

Deskundigen worden erbij gesleurd.

Het grote woord komt vlug op de voorgrond:

What the F--k is MIC? Het dondert in Keulen.

Minstens 99.99 % der stervelingen heeft tot voor kort nog nooit van MIC gehoord.

Begin augustus komt het dan, eindelijk, voor het eerst uitvoerig maar nogal oppervlakkig, in de gazet. Zelfs de radio schenkt aandacht en brengt Zelzate in het nieuws.

Verzekeringsmaatschappijen trekken hun handen af van jachtjes die na herstelling terug in de haven van Zelzate willen gaan liggen. De eigenaars zijn er zelf ook niet happig op. De run naar een nieuwe vaste stek komt op gang. Leegloop bij onze vrienden van WV Zelzate is het gevolg. We hebben te doen met de club en de ligplaatshouders.

Intussen wordt gevreesd dat de bacterie niet in het kommetje van Zelzate zal blijven maar wel eens aan gezinsuitbreiding zal denken en over de volledige haven, van Gent tot Terneuzen, zou kunnen uitzwermen. En dan gaan er andere belangen spelen, dan pas lijkt het indruk te maken en komt er beweging in de zaak.

Op 24 augustus, allicht een dag te laat, werd voor de pers een korte uiteenzetting gegeven over het probleem. Ook wij waren er bij en kwamen niets wijzer terug naar huis. Op geen enkele vraag kregen we een bevredigend antwoord. We hadden de indruk dat er met een blad voor de mond gesproken werd, dat er niets essentieel mocht verteld worden. De dag ervoor was er immers een vergadering geweest waarop o.a. het havenbedrijf, een minister en andere belangrijk heerschap aanwezig waren. Een meer diepgaand onderzoek moet dringend opgestart worden. En dat kost inderdaad centen, maar indien er niet ingegrepen wordt zijn de gevolgen allicht niet te overzien.

MIC Ondanks de heersende geheimzinnigheid trachten we in dit artikel een klein beetje een tip van de sluier te lichten rond het probleem. We beginnen met een korte beschrijving van hoe het in februari begon en hoe heel toevallig MIC ontdekt werd.

18

Geschiedenis in het kort Op 3 februari 2021 deed zich bij Rain Carbon, in de volksmond ‘het teerkot van Zelzate’ een accident voor waarbij een grote stoom- teerwolk vrijkwam. Het teerproduct had een zeer hoge temperatuur (300°C) en veroorzaakte een gele rookwolk met sterke teergeur. Je kon op dat moment met moeite 20m ver zien. De wind dreef deze wolk over de jachthaven die vlakbij ligt. Gezien het die dag regende viel een deel van de wolk neer op de afgemeerde jachtjes die danig besmeurd raakten. Uiteraard kwam het grootste deel in het water terecht. Op het wateroppervlak werd een olieachtige laag waargenomen. Er wordt verondersteld dat een deel van de olielaag wegdreef maar dat het grootste part oploste in het brak water (in Zelzate is het water brak doordat zeeschepen telkens een aanzienlijke hoeveelheid zeewater in o.a. ballasttanks binnenbrengen op het kanaal).

Verzekeringen werden erbij gehaald. Een poetsbeurt was onvermijdelijk. De teerfabriek zou alle reinigingskosten vergoeden.

Het reinigen met detergenten bleek niet mogelijk. Alleen met polijsten kon de neerslag deftig en veilig verwijderd worden.

Gezien het niet vanzelfsprekend is om vanop het water de romp van een jacht naar behoren te polijsten werden in mei, dus ongeveer 3 maanden na datum van het accident, 2 stalen jachten op het droge gezet.

Toen bleek, volledig onverwacht en tot grote verbijstering, dat het onderwaterschip van die jachten zwaar aangetast waren door corrosie.

Verzekeringsexperts worden erbij geroepen, iedereen is verbaasd, nog nooit zoiets gezien! Vooral het soort corrosie is een eigenaardigheid. Er hangen overal roestige stalagtieten aan het onderwaterschip, een soort roestkegeltjes tot wel 3 cm lang. De onderzoekers noemen dit tubercules (wat eigenlijk kleine uitstulping of bobbel betekent).

TUBERCULES

ANODE

De beschermingsanodes zijn volledig opgezwollen en lijken op bloemkolen.

Na het afspuiten met een hogedrukreiniger blijkt onder de tubercules een zware vorm van putcorrosie te zitten. In aluminium hekschroeven zijn gaten gevreten. Roestrij stalen schroefassen zijn aangetast. Zelfs bronzen schroeven hebben sporen van erosie. Er zitten verschillende blaasjes op de verf.

Onder de blaasjes zit zurig vocht en is er roestvorming.

Wat is hier aan de hand?

Elektrolyse op stalen boten, dat is niks nieuw. Goede verfsystemen, voldoende beschermanodes en eventueel een juist geplaatste scheidingstransformator om het schip te isoleren van de aarding voldoen in normale omstandigheden om het onderwaterschip voor verschillende jaren te beschermen. Dit wordt op de betreffende jachtjes nagekeken, allen voldoen aan de gestelde eisen.

Er ontstaat onder impuls van de getroffen jachteigenaren een samenwerking tussen de Hoge Zeevaartschool Antwerpen en de universiteiten van Antwerpen, Gent en Leuven. Er wordt een, eerder bescheiden, onderzoek opgesteld. Bescheiden, want biologisch onderzoek kost koffers vol geld.

Dat onderzoek bevestigd de aanwezigheid van MIC.

Wat is MIC Een klein woordje uitleg over MIC is zeker op zijn plaats, evenwel zonder al te technisch te worden.

MIC is eenvoudig uitgedrukt “corrosie onder water die beïnvloed wordt door toedoen van micro-organismen (bacteriën)”.

Die bacteriën eten niet letterlijk uw boot op, dat is een manier van spreken. Microbiële corrosie (afgekort MIC) is een proces waarbij bacteriën stoffen afscheiden (zuren of basen) die corrosie veroorzaken. Daarnaast versterken deze stoffen de groei van de bacterie waardoor het proces steeds sneller gaat en moeilijker te bestrijden is. Stilstaand water, verontreiniging (voedsel) en een constante temperatuur zijn ideale omstandigheden waarin microbiologische corrosie optreedt.

Die beestjes zijn niet met het blote oog te zien en bestaan in verschillende soorten. Je zou kunnen zeggen dat de één verzot is op ijzer, een ander heeft liever mangaan. Allemaal produceren ze een of andere alkalische stof. De bacterie nestelt zich blijkbaar in een slijmlaag op de metalen delen en bevorderen de corrosie met factor 30 tot 100. Dat betekent dat op 1 jaar tijd het onderwaterschip aan corrosie onderhevig is alsof het schip 30 tot 100 jaar geen onderhoud heeft gehad.

Putcorrosie is hierbij niet te onderschatten. Op enkele maanden kan het roest als een worm door de 5 mm dikke staalplaat kruipen. Dat is wat er bij de jachtjes in Zelzate aan de hand is. Zelfs de meeste soorten roestvrij staal zijn niet bestand tegen dit soort bacteriën.

19

Waar komt de microbe vandaan?

Hoe is de bacterie te bestrijden

Tot voor 20 jaar was in onze contreien geen sprake van MIC. Toch moet het reeds bestaan hebben. Er wordt aangenomen (geen zekerheid) dat de bacterie zich ontwikkeld heeft bij vulkanen en door de globalisering de wereld is rondgegaan.

Hoe het in de Kanaalzone plots in deze agressieve vorm terecht is gekomen is momenteel de hamvraag. Is ze door de teerneerslag beginnen woekeren? De vraag maakt zeker deel uit in het lopende onderzoek. Wij kunnen daar niet met zekerheid antwoord op geven.

Het is wel een feit dat MIC vooral voorkomt in leidingsystemen van koelinstallaties, sprinklersystemen en andere gesloten circuits die met water gevuld zijn. Zo zijn er ontelbare bedrijven met koelinstallaties te vinden in een haven. Het maakt het er niet simpeler op om de vervuiler zomaar vast te pinnen. Is er toevallig zo’n leiding leeggelopen? Of is er een heel andere reden.

Er bestaan chemische spoelmiddelen waarmee gesloten circuits kunnen ontsmet worden. Deze zijn evenwel niet toepasbaar op een groot kanaal. Sanering van het besmette gebied (havenkom Zelzate) lijkt een mogelijkheid. Verder bestaat de hoop dat de bacterie verdwijnt als de voedingsbron wordt weggenomen. Die voedingsbron is de (teer?)vervuiling in het water.

Het onderzoek Zoals reeds gemeld zijn beperkte testen uitgevoerd. Intussen zijn de instanties op de hoogte gebracht van het fenomeen.

De Vlaamse overheid is beheerder van het gebied. Het kanaal is van de Vlaamse Waterweg. De dokken zijn van North Sea Port. Een stukje van het kanaal is van het agentschap Maritieme Toegang. De Vlaamse Milieu Maatschappij staat voor onderzoek en kwaliteitscontrole van het water. Het is een grensoverschrijdend geheel. Er is een heel grote tafel nodig waar alle partijen rond kunnen om een plan van aanpak op te stellen. Het MIC-probleem blijkt zich vooral in Zelzate te manifesteren, maar kan zich evengoed over het hele waterpand van de haven verspreiden. Hierbij is men vooral bang dat de stalen damwanden, waarmee het kanaal is gevormd, zouden aangetast worden. Ook het afwaartse sluizencomplex in Terneuzen zou kunnen aangetast worden door de bacterie. Om dit alles in de gaten te houden moet dringend meer getest worden. Terwijl dit artikel geschreven wordt is het onduidelijk welke stappen er ondernomen worden. Er hangt een sluier van geheimzinnigheid over het onderzoek. Er spelen duidelijk andere belangen.

Hopelijk komt er vlug schot in de zaak voor het te laat is – als het al niet te laat is. Maar doemdenken heeft geen zin. We kregen wel reeds bevestigd dat het onderzoek in een volgende fase zit waarbij meer middelen en mogelijkheden worden ingezet.

Ongetwijfeld zal een verder onderzoek zich op verschillende vlakken uitsplitsen.

Uiteraard is het belangrijk om de oorsprong (lozing, accident…) te vinden zodat de bron van de bacterie kan verijdelt worden. Er werden reeds testplaatjes uitgezet op verschillende plaatsen in het havengebied waaruit kan opgemaakt worden hoe ver MIC zich al heeft verspreid.

Ook in onze haven in Wachtebeke zijn testplaatjes opgehangen. Het is bemoedigend dat tot op heden de plaatjes geen abnormale corrosievorming vertonen.

20

Jachtjes waarvan het onderwaterschip is aangetast door de bacterie worden best tot op de blanke huid gezandstraald.

Putcorrosie kan hersteld worden door alle putjes zorgvuldig dicht te lassen. Indien er echter zoveel putjes zijn dat dit onbegonnen werk is kan het onderwaterschip gedubbeld worden (opleggen en volledig aflassen van nieuwe platen op de romp).

Na de laswerken moet het onderwaterschip opnieuw geschilderd worden met een degelijke coating en er dienen nieuwe anodes geplaatst te worden.

Het hoeft geen betoog, de kosten lopen op, maar daar stopt het niet.

Indien het vaartuig, zoals de meeste jachtjes, is uitgerust met een interkoelsysteem (buitenwater die door een warmtewisselaar gepompt wordt), dan moet dat systeem volledig open om te reinigen, te ontsmetten of in de slechtste gevallen misschien te vernieuwen. Schroefassen (ook inox) kunnen aangetast zijn, watergesmeerde schroefaslagers moeten onderzocht worden. Buitenwaterleidingen (bv toilet), kop- en hekschroefsystemen dienen nagekeken.

Een dure en arbeidsintensieve aangelegenheid.

Verzekering De verzekeringsmaatschappijen staan niet te popelen om dergelijke schadegevallen te vergoeden. Niettemin, indien u een omniumpolis hebt waarin schade afkomstig van buitenaf is opgenomen zal de verzekering allicht moeten inspringen.

Ben je evenwel alleen verzekerd voor schade aan derden, dan zit je helemaal in een moeilijk parket en zal je misschien wel alle herstellingen voor eigen rekening moeten nemen, ook al heb je helemaal geen schuld aan de oorzaak.

Volgens de info die we nu hebben is het niet zo dat de bacterie zich zomaar hecht aan je boot terwijl je toevallig eens in Zelzate passeert. Toch moeten we met z’n allen waakzaam zijn. Beter te vroeg dan te laat aan de alarmbel trekken. Ga je toevallig boven met de boot en zie je abnormale roestvorming, laat zeker van je horen, neem foto’s en verwittig uw verzekeringsmakelaar.

WEES ALLERT! Wij houden ook ogen en oren open. Naar gewoonte brengen we belangrijk nieuws ongecensureerd tot bij onze leden.

IN DE KIJKER

Nieuwpoort

DE STORMVLOEDKERING Tekst: Jef Beernaert

O

verstromingen, we hebben er de voorbije periode genoeg

gezien. En als we de specialisten moeten geloven is dit nog maar een begin. Één en ander zou te maken hebben met een groot gat in de ozonlaag ergens hoog boven arctische gebieden, ver van ons warme nest. De daarmee gepaarde opwarming van onze aardkloot doet ijskappen afbrokkelen en waterspiegels stijgen.

Dag in dag uit slaat de media er ons mee rond de oren. Tegen 2100 wordt zelfs verwacht dat de zeespiegel met een halve meter zou stijgen. Doemdenkers voorspellen dat we met z’n allen zullen rondlopen in lieslaarzen en op hele hoge stiletto’s.

Maar een van de grootste natuurlijke bedreigingen aan onze kust zijn overstromingen door zware stormen met door wind en stroming opgewekte vloedgolven. Niet alleen voor de kustlijn, maar ook voor het hinterland, de polders, die maar net boven de zeespiegel uitsteken en heel lang geleden trouwens aan de zee toebehoorden.

Gemiddeld eens om de 10 jaar teistert een verwoestende storm onze contreien, al zou het best kunnen dat de klimaatverandering de interval zal inkorten. Vooral de zo gevreesde 1000-jarige storm, een NO-storm die met orkaankracht metershoge zeewatergolven op onze kustlijn doet inbeuken en die allesverwoestend kan uithalen, baart zorgen.

Om al die gevaren uit zee enigszins de baas te blijven werd beslist om in de havengeul van Nieuwpoort een stormvloedkering te bouwen. Een ingenieuze beweegbare muur van ijzer en staal. En beton, heel véél beton.

We gingen tijdens onze zomervakantie langs de mooie promenade tot vlakbij de pier in Nieuwpoort eens een kijkje nemen naar het gevaarte en waren best onder de indruk van de omvang van die werkzaamheden.

En dat allemaal gewoon om een golfke buitengaats te houden.

TAW (Tweede Algemene Waterpassing) De deur dichthouden is rekening houden met waterstanden.

Voor we verder ingaan op de constructie is een klein beetje theorie over eb en vloed meegenomen want het is een belangrijk punt in de ontwikkeling van een keersluis. Het gemiddelde verschil tussen eb en vloed aan onze Vlaamse kust is ongeveer 4 m. Het referentienulpunt voor België werd vastgelegd in Oostende waar men de gemiddelde laagwaterstand gemeten en berekend heeft van 1947 tot ‘68.

Dat referentiepunt noemt het TAW 0-punt. In heel Oostende zal je misschien wel nergens een meetschaal terugvinden.

Het tastbare referentiepunt van waarop alle metingen gebeuren staat nota bene in Ukkel opgesteld bij de Koninklijke sterrenwacht. Om het, naar Belgische gewoonte, simpel te houden ligt dat meetpunt 100,174 m boven het echte nulpunt in Oostende. Hopelijk krijgen ze in Ukkel nooit een grondverzakking.

Tijdens onze clubuitstap begin september in Terneuzen kwam tussen pot en pint het item toevallig ter sprake (zo zie je maar dat we ook over serieuze zaken palaveren). Blijkt dat de zeescheepvaart niet het Belgische nulpunt hanteert, maar het NAP, Normaal Amsterdams Peil. Dat ligt 2,33 m hoger dan het TAW in Oostende. Niettemin zijn alle Belgische hoogtepunten, waterstanden, getijtafels en waterkaarten op het Oostendse TAW gebaseerd.

Over heel België zijn ruim 19000 hoogtemerktekens opgesteld.

21

Bescherming kustlijn In Nederland werden na de grote overstromingen van 1953 al vlug de Deltawerken opgestart. Een paternoster van stormvloedkeringen en dijken die de volledige Nederlandse kustlijn moeten beschermen zijn intussen aangelegd. Een project waaraan tientallen jaren werd gewerkt. De Deltawerken werden reeds in 2010 afgerond. Alleen de Westerschelde blijft zonder deurgat wagenwijd open staan om de doorvaart naar Antwerpen vrij te houden.

Hier in Vlaanderen hinkelen we, naar gewoonte, ver achterop. Maar er is een plan.

Vooreerst is er het SIGMAPLAN, een reeds vergevorderd project dat na het debacle in Ruisbroek (1976) op stapel werd gezet om het risico op overstromingen rond de Schelde en haar zijrivieren te verkleinen. Voor de kuststreek is er het Masterplan kustveiligheid en het Complex project Kustvisie.

Het Masterplan Kustveiligheid beschrijft hoe de Vlaamse kust de nodige bescherming kan krijgen op korte termijn, het gaat uit van een zeespiegelstijging met 80 cm tegen het jaar 2100.

Recente studies verwachten dat de effecten van de klimaatverandering ernstiger zullen zijn dan tot nu toe gedacht. De ingrepen voorzien in het Masterplan Kustveiligheid zullen niet meer volstaan om onze nakomelingen te beveiligen tegen stormvloeden. Vandaar het Complex project Kustvisie, dat nog in zijn kinderschoenen staat maar naar de verdere toekomst moet kijken. De stormvloedkering in Nieuwpoort hoort bij het Masterplan Kustveiligheid en is in handen van Het Agentschap Maritieme dienstverlening en Kust.

De Stormvloedkering Het directe achterland van Nieuwpoort, ‘t blote (het vlakke landschap met weinig bomen of bebouwing tussen Nieuwpoort en Diksmuide dat tijdens WO1 onder water werd gezet) en de Polders, liggen amper boven TAW, bij hoog water zelfs onder de waterlijn. De stormvloedkering moet samen met de duinen de laaggelegen gebieden behoeden tegen overstroming.

Voor ons land is deze van Nieuwpoort de eerste. De werkzaamheden werden in 2018 aangevat en zullen naar planning nog duren tot 2025.

De kering past binnen een reeks maatregelen om 67 km kust te beschermen. Bij hoogwater bereikt het waterpeil een niveau van 5 meter boven TAW. Gecombineerd met een zware storm kan het water opstuwen tot meer dan 6 meter.

Op dat moment treedt de kering in werking en houdt ze het water tegen. Dat is ook nodig, want zo’n storm komt een tweetal keer per jaar voor. De stormkering is berekend op een stijging tot 8 meter, maar zo’n zware storm zou zich statistisch slechts eens om de duizend jaar voordoen. Toch is dat niet het enige moment waarop de kering actief zal zijn.

Eén keer per jaar zal de constructie in onderhoudsstand worden gezet en elke twee weken zal een testsluiting plaatsvinden.

22

STAND DICHT

ONDERHOUDSSTAND

STAND OPEN

De constructie De stormkering wordt gebouwd door waterbouwkundig specialisten Jan De Nul en Herbosch-Kiere.

De oude havengeul heeft een breedte van ongeveer 100 m.

De doorvaartbreedte van de keersluis zal 38 m bedragen. Een heel stuk smaller, maar reeds enkele jaren terug werden als proefopstelling dukdalven geplaatst in hetzelfde trechterpatroon als de vorm van de keersluis om de aanlooproute uit te testen. Vooral kleinere jachtjes zijn bang dat de stroming in dat smalle gat te groot en verraderlijk zal zijn.

De stalen keringdeur heeft de vorm van een groot segment, roterend tussen twee gietstalen assen die verankerd zijn in een betonnen landhoofd. In parkeerstand ligt de kering in een betonnen schelp (drempel) verzonken in de bodem van de havengeul. Zo belemmert hij op geen enkele manier de scheepvaart (de vele zeilers) in de hoogte.

Bij hoogwater bereikt het waterpeil een niveau van 5 meter, de deur blijft open (groen). Bij zware storm kan dat peil 6 m bereiken. Op dat moment wordt de kering 90 graden geroteerd waardoor de toegang tot de haven wordt afgesloten (rood). De kering kan zelfs een stijging tot 8 meter aan, maar die situatie doet zich statistisch slechts eens om de duizend jaar voor.

In 2022 wordt de betonnen drempel geplaatst. Die weegt 4.500 ton en wordt op een afzinkponton in Oostende gebouwd.

Voorjaar 2024 zal de stalen deur van 1.300 ton, met een paar bereidwillige handen, op haar plaats worden gelegd.

Belevingsruimte Er werd vlakbij de site een container geplaatst die dienst doet als belevingsruimte. Daar staat een werkende maquette waar je heel duidelijk de werking van het systeem kan zien. Een druk op het knopje zegt meer dan een lang artikel, maar je moet er wel voor naar Nieuwpoort.

Alhoewel, dat is geen straf!

Op toervaart

Nog voor de bladeren vallen Tekst & foto’s:Jo Cappaert

B

egin september. Op vraag van één van onze leden wordt, in

verband met uitgestelde communiefeesten, de laatste clubuitstap van het seizoen enkele weken vroeger gepland dan we gewoon zijn. Dat wil zeggen, nog voor het vroeg donker wordt. Als je dit verslag onder ogen krijgt zijn de dagen allicht niet meer met minuten maar zelfs met uren ingekort. De ‘gezelligheid’ van de herfst komt er aan. ’s Morgensvroeg worden we niet meer gewekt door het invallende licht tussen de gordijnen. De klok moet we eind oktober nog een uurtje terugdraaien, de nachten worden langer, de dagen krimpen. Vallende bladeren, gerooide akkers, mist, verlaten jaagpaden, een speed pedelec die zich spoedt om voor donkeren thuis te komen niet te na gesproken. Dit alles kondigt zich aan… het einde vaarseizoen is een feit.

Met een rustgevende weekend-ingesteldheid, aangemoedigd door een sporadisch zonnestraaltje, naderen we Watersportvereniging Neuzen. Effe krijg ik wel een adrenalinestoot. Ik weet niet goed hoe en welke haven ik binnen moet varen, en ik vaar op kop. Een telefoontje met havenmeester Joop (o ja, ze noemen ook anders) brengt soelaas. Toch slaag ik erin om, tegen het vooropgestelde plan in dat ik zelf opmaakte, op de foute plek aan te leggen. Maar niet getreurd, de puzzel past en onze dertien jachten liggen als een mozaïek geplaveid in het haventje. De anderhalve meter regel is er niet van toepassing!

Met dank aan Joop en SUGAN- Guy voor de helpende handen bij het afmeren.

Maar is er niet de wil, een oerkracht, om ons tegen gelijk welk einde te verzetten?

We vliegen (natuurlijk varen) er nog eens op uit. We wachten die korte dagen niet af. En deze keer wordt ons, voor wat voorspellingen waard zijn, goed weer voorspeld. Een kort weekend, twee dagen. Met onze believers ogen gericht op Terneuzen. En van believers gesproken, aan een tiental Wachtebeekse jachten wordt op zaterdagmorgen om 8u30 het sein gegeven om de trossen te lossen. Met een lage bewolking, de eerste schuchtere kille najaarsmist, glijden we over de Moervaart. Het gaat toch weer niet zijn van 12 graden in de voormiddag en dertien in de namiddag ??? Maar we hebben vertrouwen en zijn hoopvol. In Mendonk pikken nog een drievuldigheid hun wagonnetje aan ons treintje. We zijn bijna compleet. Eentje komt uit Langerbrugge maar is al ter plaatse en een laatste komt met de wagen. We weten dat zelfs storm en regen ons maar moeilijk kunnen tegenhouden om er een leuk weekend van te maken. Een vloot van dertien jachtjes is best wel een indrukwekkende aanblik.

Hartverwarmend.

Doch haalt moeder de vrouw er een dekentje bij want, buiten sturen, het is allesbehalve warm. De grauwheid van de kanaalzone, de langgerekte Sidmarkaaien, de ijzer vretende bacterie in Zelzate, we laten die vlugger dan je denkt achter ons. Eens de grens over wordt het over de oever kijken wat natuurlijker. Eigenaardig wat een grenspaal kan doen. Ze praten hier ook anders.

Tegen de gewoonte in wordt er door de club nu eens geen steigeraperitief georganiseerd. We zijn geen geheelonthouders geworden en het is eens niet wegens Corona, er is gewoon geen tijd voor. We zoeken het deze keer iets educatiever en bezoeken, op kosten van het clubvarken, de werf aan de nieuwe sluis.

Na afrekenen van het verschuldigde liggeld met de Joop verzamelen we om 14u30 en begeven ons naar het “Portaal van Vlaanderen”. Na wat geharrewar door verloren gewaande reservatiepapieren vangen we onze rondleiding aan, mooi verdeeld in drie groepen, 10 personen per gids.

23

Met een treintje rijden we eerst naar de oude zeesluis waarin, bijna op bestelling, een zeereus binnenkomt. We mogen in de ondergrondse bedieningsruimte van de balansbrug. Alles is er buiten proportie. Vervolgens gaan we naar de toren, speciaal opgetrokken om de enorme werf van op een afstand te kunnen overschouwen. Het is er een wirwar van putten, kranen, stellingen, wie geraakt daar uit wijs. De gidsen trachten ons uit te leggen hoe de vork in de steel zit, waarom een grotere sluis zich opdringt, hoe alles in z’n werk gaat terwijl de scheepvaart niet al te veel hinder mag ondervinden. Een huzarenwerk, me dunkt!

Wat mij vooral bijblijft zijn de middelen, hoe er vandaag gewerkt wordt in vergelijking met pakweg een honderdtal jaren geleden toen zoveel nog op mankracht moest gebeuren. Een diepgang van verschil. Uit veiligheidsoverwegingen mogen we uiteraard niet op de werf, al hadden we allemaal gehoopt dat het op zaterdag wel kon.

Als afsluiter kopen de meesten in het Portaal van Vlaanderen nog een plaatselijk gebrouwen biertje, gedaan met geheelonthouding. Helemaal niet mis dat biertje. Iedereen lijkt tevreden en onder de indruk van het bezoek.

Het is nu vlug tijd om ons op te schikken voor het avondmaal.

Genietend van de laatste stralen die de snel dalende vuurbol ons vandaag te schenken geeft begeven we ons naar de nabijgelegen taverne ‘t Schuttershof.

Mijn hart, en naar verluid niet dat van mij alleen, staat stil bij het lezen van de annonce op de deur “Vandaag uitzonderlijk gesloten vanaf 17u”. ‘Oesje, we hebben geboekt en die hebben niets laten weten’ is mijn eerste gedacht, wat nu ? Mijn paniek is echter voorbarig. Er wordt mij op attent gemaakt dat er, weliswaar in kleine lettertjes, onder geschreven staat ‘wegens een privé feest’. OEF! Ik had de kleine lettertjes weer eens niet gelezen. Meestal draait dat faliekant uit, nu is het een geruststelling.

We stappen binnen in een zaal met mooi gedekte tafels, helemaal alleen voor ons. We genieten er van een lekker driegangen menu en een fijne bediening tegen een zeer democratisch tarief. Nooit gedacht dit op Nederlandse bodem te kunnen beleven. Maar dat zijn uiteraard vooroordelen. De avond is reeds ver gevorderd (de toestand van een enkeling ook) als ze de drank niet meer tijdig gekoeld krijgen en dus het uur van bootwaarts keren aangebroken is. Het wordt niet de processie van Echternach maar de terugweg lijkt me precies toch veel langer dan het heengaan..

Tuuuuut

Zondagmorgen om acht uur, redelijk ca-va uit de kooi. De Sepia heeft ondertussen in alle stilte het ruime sop gekozen, zij hebben nog job te doen vandaag. Tegen tienen verlaten Linas 3 en Ocean Mist Lounge de haven, zij moeten nog ver terug en dienen rekening te houden met de sluisbediening op zondag.

Er staat een wandeling op het programma. We verzamelen rond half elf en volgen de oude kanaalarm waar we deskundige uitleg krijgen van Charles die nog weet hoe er vroeger gevaren werd door de oude sluis, bijna rakelings langs het centrum.

Op de dijk gekomen is het op de Westerschelde een drukte van jewelste. Je raakt er niet op uitgekeken. We krijgen van loods Firmin, gratis en voor niets, een interessante uitleg over hoe het loodsen van schepen in zijn werk gaat. Aangespekt met meegemaakte anekdotes over drank, drugs en mensensmokkel.

Je zou het hem niet aangeven!

De tijd vliegt maar we willen toch nog SEPIA- Kurt met zijn vrachtschip ERGON de revue zien passeren, effe zwaaien van onze kant, de scheepshoorn wordt beroerd op de ERGON. Fijn!

Het is reeds voorbij énen als we de zilte smaak in onze kelen doorspoelen op een terras in de binnenstad. Veel later dan voorzien komen we terug aan boord. Onder een slaapverwekkend maar weldoend zonnetje, stevenen we het kanaal op. Onze Mendonkse vrienden nodigen ons, vrijblijvend, uit om op hun terras nog van een afsluitertje te genieten. Dat kunnen we moeilijk weigeren, ik heb er zelfs niet over moeten nadenken. De duisternis is niet ver meer weg als we aanleggen in Wachtebeke. Met een super goed gevoel.

Het is leuk te organiseren als er zoveel respons op komt.

Jullie zijn het succes van dit weekend.

Uw enthousiaste toervaartorganisator Jo

24