Fa rahnama tasviry ashnaey ba eslam

‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮي‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ دﻳﻦ اﺳﻼم‬

http://WWW.IslamTape.Com

‫ ﻛﺴﺐ اﻃﻼﻋـﺎت ﺑﻴﺸـﺘﺮ درﺑـﺎره ي دﻳـﻦ‬،‫ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻞ ﻛﺘﺎب ﺑﺮ روي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬ :‫ ﻳﺎ ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺴﺨﻪ ي ﭼﺎﭘﻲ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ اﻳﻦ آدرس ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‬،‫اﺳﻼم‬

.‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب از ﺳﺎﻳﺖ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻋﻘﻴﺪه داﻧﻠﻮد ﺷﺪه اﺳﺖ‬ www.aqeedeh.com book@aqeedeh.com

:‫آدرس اﻳﻤﻴﻞ‬

‫ﺳﺎﻳﺖﻫﺎى ﻣﻔﻴﺪ‬ www.aqeedeh.com www.islamtxt.com www.ahlesonnat.com www.isl.org.uk www.islamtape.com www.blestfamily.com www.islamworldnews.com www.islamage.com www.islamwebpedia.com www.islampp.com www.videofarda.com

www.nourtv.net www.sadaislam.com www.islamhouse.com www.bidary.net www.tabesh.net www.farsi.sunnionline.us www.sunni-news.net www.mohtadeen.com www.ijtehadat.com www.islam٤١١.com

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪5 .........................................................................................................‬‬ ‫ﺑﺨﺶ اول دﻻﻳﻠﻲ ﺑﺮ ﺣﻘﺎﻧﻴﺖ دﻳﻦ اﺳﻼم ‪9 ..............................................‬‬ ‫‪ (1‬ﻣﻌﺠﺰات ﻋﻠﻤﻲ در ﻗﺮآن ‪9 .............................................................................................‬‬ ‫اﻟﻒ( ﻗﺮآن و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ رﺷﺪ روﻳﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎن ‪10 ..............................................................‬‬ ‫ب( ﻗﺮآن و ﻛﻮه ﻫﺎ ‪17 ...................................................................................................‬‬ ‫ج( ﻗﺮآن و ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺟﻬﺎن ‪20 .........................................................................................‬‬ ‫د( ﻗﺮآن و ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن ‪23 ................................................................................................‬‬ ‫ﻫـ( ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ؛ درﻳﺎﭼﻪ ﻫﺎ و رودﻫﺎ ‪25 .........................................................................‬‬ ‫و( ﻗﺮآن و اﻋﻤﺎق درﻳﺎﻫﺎ و ﻣﻮج ﻫﺎي ﻋﻤﻘﻲ‪28 .............................................................‬‬ ‫ز( ﻗﺮآن و اﺑﺮﻫﺎ ‪30 ........................................................................................................‬‬ ‫ح( دﻳﺪﮔﺎه داﻧﺸﻤﻨﺪان درﺑﺎره ي ﻣﻌﺠﺰات ﻋﻠﻤﻲ ﻗﺮآن ‪37 ..............................................‬‬ ‫‪ (2‬ﭼﺎﻟﺶ ﺑﺰرگ؛ آوردن ﺳﻮره اي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻮره ﻫﺎي ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪43 .....................................‬‬ ‫‪ (3‬ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻫﺎي ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس درﺑﺎره ي ﻇﻬﻮر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ‪45 ....................................................................................................................‬‬ ‫اﻟﻒ( ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺷﺒﻴﻪ ﻣﻮﺳﻲ ‪46 ........................................................................................‬‬ ‫ب( از ﺑﺮادران ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ‪47 .......................................................................................‬‬ ‫پ( ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﻼﻣﺶ را ﺑﺮ زﺑﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﺟﺎري ﻧﻤﻮد ‪48 ................‬‬

‫‪2‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪ (4‬آﻳﺎﺗﻲ از ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻛﻪ درﺑﺎره ي وﻗﺎﻳﻊ آﻳﻨﺪه ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻧﻤﻮده و ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﻪ وﻗﻮع‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﻧﺪ‪48 ..................................................................................................................... .‬‬ ‫‪ (5‬ﻣﻌﺠﺰات اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ‪49 ...................................‬‬ ‫‪ (6‬زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺳﺎده ي ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ‪50 ............................................‬‬ ‫رﺷﺪ ﺣﻴﺮت اﻧﮕﻴﺰ دﻳﻦ اﺳﻼم ‪54 .........................................................................................‬‬

‫ﺑﺨﺶ دوم ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺰاﻳﺎي دﻳﻦ اﺳﻼم ‪57 ..................................................‬‬ ‫‪ (1‬راه ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ اﺑﺪي ‪57 .........................................................................................‬‬ ‫‪ (2‬رﺳﺘﮕﺎري از آﺗﺶ دوزخ ‪58 ...........................................................................................‬‬ ‫‪ (3‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﺣﻘﻴﻘﻲ و آراﻣﺶ دروﻧﻲ ‪59 ..........................................................................‬‬ ‫‪ (4‬آﻣﺮزش ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﻨﺎﻫﺎن ﭘﻴﺸﻴﻦ ‪60 ....................................................................................‬‬

‫ﺑﺨﺶ ﺳﻮم اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ درﺑﺎرهي دﻳﻦ اﺳﻼم‪63 ..................... ......‬‬ ‫اﺳﻼم ﭼﻴﺴﺖ؟ ‪63 ...............................................................................................................‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ ﻋﻘﺎﻳﺪ اوﻟﻴﻪي دﻳﻦ اﺳﻼم ‪63 .....................................................................................‬‬ ‫‪ (1‬اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ‪63 ..................................................................................................‬‬ ‫‪ (2‬ﺑﺎور ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ‪66 ..................................................................................................‬‬ ‫‪ (3‬ﺑﺎورﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ ‪66 ...................................................................................‬‬ ‫‪ (4‬ﺑﺎور ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان و رﺳﻮﻻن ﺧﺪاوﻧﺪ ‪66 ......................................................................‬‬ ‫‪ (5‬ﺑﺎور ﺑﻪ روز ﺟﺰا ‪67 ..................................................................................................‬‬ ‫‪ (6‬ﺑﺎور ﺑﻪ ﻗﻀﺎ و ﻗﺪر ‪67 ...............................................................................................‬‬ ‫آﻳﺎ ﻣﻨﺒﻊ اﻟﻬﻲ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﺟﺰ ﻗﺮآن وﺟﻮد دارد؟ ‪67 ..............................................................‬‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ از ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﺎت ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ‪68 ....................................‬‬ ‫‪A Brief Illustrated Guide to Understanding Islam‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫‪3‬‬

‫دﻳﻦ اﺳﻼم درﺑﺎره ي روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﭼﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ؟ ‪69 ............................................................‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان اﺳﻼم آورد؟ ‪72 ........................................................................................‬‬ ‫در ﻗﺮآن ﭼﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ؟ ‪73 ................................................................................................‬‬ ‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﻛﻪ ﺑﻮد؟ ‪74 ...............................................................‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﮔﺴﺘﺮش دﻳﻦ اﺳﻼم ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻋﻠﻢ ﻛﻤﻚ ﻛﺮد؟ ‪76 ..............................................‬‬ ‫ﻋﻘﻴﺪه ي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن درﺑﺎره ي ﺣﻀﺮت ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ ‪77 ......................................................‬‬ ‫اﺳﻼم درﺑﺎره ي ﺗﺮورﻳﺴﻢ ﭼﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ؟ ‪80 .......................................................................‬‬ ‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﻋﺪاﻟﺖ در دﻳﻦ اﺳﻼم ‪82 ...............................................................................‬‬ ‫ﺟﺎﻳﮕﺎه زن در اﺳﻼم ‪84 ......................................................................................................‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده در اﺳﻼم ‪85 ...........................................................................................................‬‬ ‫رﻓﺘﺎر ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﻟﺨﻮردﮔﺎن ‪85 ......................................................................................‬‬ ‫ﭘﻨﺞ رﻛﻦ دﻳﻦ اﺳﻼم ﻛﺪاﻣﻨﺪ؟ ‪86 .........................................................................................‬‬ ‫‪ (1‬ﮔﻮاﻫﻲ ﺑﻪ اﻳﻤﺎن ‪86 ...................................................................................................‬‬ ‫‪ (2‬ﻧﻤﺎز ‪87 .....................................................................................................................‬‬ ‫‪ (3‬ﭘﺮداﺧﺖ زﻛﺎت ‪87 ....................................................................................................‬‬ ‫‪ (4‬روزه ي ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ‪88 .............................................................................................‬‬ ‫‪ (5‬رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﺣﺞ ‪88 ................................................................................................‬‬ ‫اﺳﻼم در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ‪90 ..................................................................................................‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪91 ...........................................................................................................................‬‬ ‫ﺷﻤﺎره ﮔﺬاري اﺣﺎدﻳﺚ ‪94 ..............................................................................................‬‬

‫‪A Brief Illustrated Guide to Understanding Islam‬‬

‫ ‬ ‫‪96‬‬ ‫ ا ا ‪ 8‬ا ‪ 9 8‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻣﺨﺘﺼﺮ و ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺮاي درك دﻳﻦ اﺳﻼم اﺳﺖ ‪ ،‬و ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﻣـﻲ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ‪" ،‬دﻻﻳﻠﻲ ﺑﺮ ﺣﻘﺎﻧﻴﺖ دﻳﻦ اﺳﻼم‪ "،‬ﺑﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﺳﺆاﻻت ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ اﻏﻠـﺐ از‬ ‫آن ﺳﺆال ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲ دﻫﺪ‪:‬‬ ‫ آﻳﺎ ﻗﺮآن ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻛﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ؟‬ ‫ آﻳﺎ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑـﻮده‬ ‫اﺳﺖ؟‬ ‫ آﻳﺎ دﻳﻦ اﺳﻼم واﻗﻌﺎً دﻳﻨﻲ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ؟‬ ‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺷﺶ دﻟﻴﻞ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ﻣﻌﺠــﺰات ﻋﻠﻤــﻲ ﻗــﺮآن‬ ‫ﻛﺮﻳﻢ‪ :‬اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻌﻀـﻲ‬ ‫از ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ ﺗـﺎزﮔﻲ‬ ‫ﻛﺸﻒ ﺷﺪه‪ ،‬ﻛـﻪ در ﻗـﺮآن‬ ‫ﻣــﻮرد اﺷــﺎره ﻗــﺮار ﮔﺮﻓﺘــﻪ‬ ‫اﺳﺖ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺗﺼـﺎوﻳﺮ‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ‪،‬‬ ‫ﻛﻪ در ﻃـﻮل اﻳـﻦ ﭼﻬـﺎرده‬ ‫ﻗﺮن آﺷﻜﺎر ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪6‬‬

‫‪ .2‬ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﻃﻠﺒﻲ ﻗﺮآن ﺑﺮاي آوردن ﺳﻮره اي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻮره ﻫﺎي ﻗـﺮآن‪ :‬در ﻗـﺮآن‬ ‫ﻛﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ اﺑﻨﺎء ﺑﺸﺮ را ﺑﺮاي آوردن ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺳﻮره ﻫﻤﭽﻮن ﺳﻮره ﻫﺎي ﻗـﺮآن‬ ‫ﻛﺮﻳﻢ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫از ﭼﻬﺎرده ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﻛﻪ ﻗﺮآن ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﻳﺎراي ﺑﺮﺧﺎﺷﺘﻦ‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ ﭼﺎﻟﺶ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﺳﻮره ي ﻗﺮآن‬ ‫ﻛﺮﻳﻢ )ﺳﻮره ي ‪ (108‬ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ده واژه ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻫﺎي ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس درﺑﺎره ي ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ‪،‬‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم‪ :‬در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺮﺧﻲ ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻫﺎي ﻛﺘﺐ ﻣﻘﺪس درﺑـﺎره ي ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﺧﺪا ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .4‬آﻳﺎﺗﻲ از ﻗﺮآن ﻛﻪ ﺑﻪ رخ دادن وﻗﺎﻳﻌﻲ در آﻳﻨﺪه اﺷﺎره ﻛﺮد ه و اﺗﻔـﺎق اﻓﺘـﺎده‬ ‫اﻧﺪ‪ :‬ﻗﺮآن ﺧﺒﺮ از ﺣﻮادﺛﻲ در آﻳﻨﺪه داده اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺧﻮد واﻗﻊ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺑـﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﭘﻴﺮوزي روﻣﻲ ﻫﺎ ﺑﺮ اﻳﺮاﻧﻴﺎن‪.‬‬ ‫‪ .5‬ﻣﻌﺠﺰاﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﻴﺪه اﻧﺪ‪:‬‬ ‫ﻣﻌﺠﺰات ﺑﺴﻴﺎري ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه اﻧـﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻌﺠﺰات در ﺣﻀﻮر ﺷﺎﻫﺪان ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .6‬زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺳﺎده ي ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ‪:‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ وﺿﻮح‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي دروﻏـﻴﻦ ﻧﺒـﻮده‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ادﻋﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺛﺮوت‪ ،‬ﻣﻘﺎم ﻳﺎ ﻗﺪرﺗﻲ را ﻛﺴﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫از اﻳﻦ ﺷﺶ دﺳﺘﻪ دﻻﻳﻞ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ‪:‬‬ ‫ ﻗﺮآن ﻛﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ او ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ دﻳﻦ اﺳﻼم درواﻗﻊ دﻳﻨﻲ اﺳﺖ از ﻃﺮف ﭘﺮوردﮔﺎر ﻋﺎﻟﻤﻴﺎن‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻔﻬﻤﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ دﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻋﻮاﻃﻒ‪ ،‬اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻳﺎ‬ ‫آداب و ﺳﻨﺖ ﻫﺎﻳﻤﺎن ﺗﻜﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬درﻋﻮض‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻘﻞ و ﻣﻨﻄﻖ ﺧﻮﻳﺶ رﺟـﻮع داﺷـﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان را ﻣﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ ،‬آﻧﺎن را ﺑﺎ ﻣﻌﺠﺰات و دﻻﻳﻠﻲ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲ‬ ‫ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﺪ آﻧﺎن ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ آﻣﺪه اﻧﺪ و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن‪ ،‬آﻧﭽﻪ آورده اﻧﺪ‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺤﺾ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺨﺶ دوم‪" ،‬ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺰاﻳﺎي دﻳﻦ اﺳﻼم"‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻨﺎﻓﻊ دﻳﻦ اﺳﻼم ﺑـﺮاي اﻓـﺮاد را ﺑـﻪ‬ ‫ﺑﺤﺚ ﻣﻲ ﮔﺬارد‪ ،‬ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬ ‫‪ (1‬دروازه اي ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ اﺑﺪي‬ ‫‪ (2‬رﺳﺘﮕﺎري از آﺗﺶ دوزخ‬ ‫‪ (3‬ﺳﻌﺎدت ﺣﻘﻴﻘﻲ و آراﻣﺶ دروﻧﻲ‬ ‫‪ (4‬آﻣﺮزش ﺗﻤﺎم ﮔﻨﺎﻫﺎن ﭘﻴﺸﻴﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺳﻮم‪" ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ درﺑﺎره ي اﺳﻼم"‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻋﺎﻣﻲ را درﺑـﺎﻫﺮ ي‬ ‫اﺳﻼم در اﺧﺘﻴﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﺮﺧﻲ ﺳﻮءﺗﻔﺎﻫﻢ ﻫﺎ درﺑﺎره ي آن را ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻧﻤﻮده و ﺑـﻪ‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ ﺳﺆاﻻت راﻳﺞ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲ دﻫﺪ‪ ،‬ﺳﺆال ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬‬ ‫ اﺳﻼم در ﻣﻮرد ﺗﺮورﻳﺴﻢ ﭼﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ؟‬ ‫ ﺟﺎﻳﮕﺎه زن در اﺳﻼم ﭼﻴﺴﺖ؟‬ ‫***‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫دﻻﻳﻠﻲ ﺑﺮ ﺣﻘﺎﻧﻴﺖ دﻳﻦ اﺳﻼم‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﺎﺗﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮاﻧﺶ‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ‪ ،‬را ﺑﺎ ﻣﻌﺠﺰات ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫و دﻻﻳﻞ ﻛﺎﻓﻲ ﻛﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ او واﻗﻌﺎً ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳـﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺮاﻫـﻲ‬ ‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺧﻮد از آﺧﺮﻳﻦ ﻛﺘـﺎﺑﻲ ﻛـﻪ ﻓﺮوﻓﺮﺳـﺘﺎده اﺳـﺖ‬ ‫ﻣﺤﻔﺎﻇﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻛﺘﺎب ﻗﺮآن‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻌﺠﺰات ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﺟﻮد در آن‪ ،‬ﻛـﻪ ﻧﺸـﺎن‬ ‫ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪ ،‬از ﺟﺎﻧﺐ ذات اﻗﺪس اﻟﻬﻲ وﺣﻲ ﺷـﺪه و ﺗـﺄﻟﻴﻒ ﻫـﻴﭻ‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺮﺧﻲ دﻻﻳﻞ ﻣﻲ ﭘﺮدازد‪.‬‬ ‫‪(1‬ﻣﻌﺠﺰات ﻋﻠﻤﻲ در ﻗﺮآن‬

‫ﻗﺮآن ﻛﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ي ﻓﺮﺷﺘﻪ اي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ آن را ازﺑﺮ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد‬ ‫و ﺑﺮاي ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬آن ﻫﺎ ﻫـﻢ ﺑـﻪ‬ ‫ﻧﻮﺑﺖ ﺣﻔﻆ ﻛﺮده و ﻣﻲ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻫﻤﺮاه‬ ‫ﭘﻴــﺎﻣﺒﺮ ﺻــﻠﻲ اﷲ ﻋﻠــﻲ وﺳــﻠﻢ آن را ﻣــﺮور‬ ‫ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻲ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﺎﻟﻲ ﻳﻜﺒﺎر و‪ ،‬در آﺧـﺮﻳﻦ ﺳـﺎل‬ ‫زﻧﺪﮔﻴﺸﺎن‪ ،‬دوﺑﺎر ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺣﻀﺮت ﺟﺒﺮﺋﻴـﻞ‬ ‫ﻣﺮور ﻣﺠﺪدي ﺑـﺮ آن اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲ دادﻧـﺪ‪ .‬از‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪10‬‬

‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺮآن ﻧﺎزل ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز‪ ،‬ﺷﻤﺎر زﻳﺎدي از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﻗﺮآن ﭘﺮداﺧﺘﻪ‬ ‫اﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎري در دوران ﻛﻮدﻛﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﻫﻤﻪ ي ﻗﺮآن را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺣﺘـﻲ‬ ‫ﻳﻚ ﺣﺮف از ﻗﺮآن ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻗﺮن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻗﺮآﻧﻲ ﻛﻪ ﭼﻬﺎرده ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﻧﺎزل ﺷﺪه‪ ،‬ﺣﻘﺎﻳﻘﻲ را ﺑﻴﺎن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ‬ ‫و ﺑﻮاﺳﻄﻪ ي ﻓﻨﺎوري و ﻋﻠﻮم ﻣﺪرن ﻛﺸﻒ ﭘﺮده از آن ﻫﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع اﺛﺒﺎت ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺘﺎب ﻗﺮآن ﺑﺪون ﺷﻚ ﻛﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻛـﻪ ﺑـﺮ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻗﺮآن ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ‬ ‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ و ﻳﺎ ﻫﺮﻛﺲ دﻳﮕﺮ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲ دﻫـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺑﺮ ﺣﻖ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻏﻴﺮﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﺷﻮد ﻛﺴﻲ ﻫﺰار و ﭼﻬـﺎر ﺻـﺪ ﺳـﺎل ﭘـﻴﺶ ﺣﻘـﺎﻳﻖ و‬ ‫ﻛﺸﻔﻴﺎﺗﻲ را داﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ و ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎ و ﺷﻴﻮه ﻫﺎي‬ ‫ﭘﻴﭽﻴﺪه ي ﻋﻠﻤﻲ ﻛﺸﻒ و اﺛﺒﺎت ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ در زﻳﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬

‫اﻟﻒ( ﻗﺮآن و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ رﺷﺪ روﻳﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎن‬ ‫در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ درﻣﻮرد رﺷﺪ روﻳﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"و ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ اﻧﺴﺎن را از ﻋﺼﺎرهاى از ﮔﻞ آﻓﺮﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﺳﭙﺲ او را ]ﺑﻪ ﺻﻮرت[ ﻧﻄﻔـﻪاى‬ ‫در ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻰ اﺳﺘﻮار ﻗﺮار دادﻳﻢ‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻧﻄﻔﻪ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻠﻘـﻪ درآوردﻳـﻢ ﭘـﺲ آن‬ ‫ﻋﻠﻘﻪ را ]ﺑﻪ ﺻﻮرت[ ﻣﻀﻐﻪ ﮔﺮداﻧﻴﺪﻳﻢ ‪) "...‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(14-12 :23 ،‬‬

‫ﻛﻠﻤﻪ ي ﻋﻠﻘﻪ‬

‫از ﻧﻈﺮ ﻟﻐﻮي‪ ،‬در زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ ﺳﻪ ﻣﻌﻨﻲ دارد‪:‬‬

‫)‪ (1‬زاﻟﻮ )‪ (2‬ﺷﻲء ﻣﻌﻠﻖ )‪ (3‬ﻟﺨﺘﻪ ي ﺧﻮن‪.‬‬ ‫ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ي زاﻟﻮ ﺑﺎ روﻳﺎن در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﻋﻠﻘﻪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﺷﻜﻞ ﻳـﻚ دﻳـﺪه‬‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺒﻬﺎت ﻫﺎﻳﻲ ﺑﻴﻦ آن دو ﻣﻲ ﺷﻮﻳﻢ )ﻣﻮر و ﭘﺮﺳﻮد‪،‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪11‬‬

‫ﭼﺎپ ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ص‪ .(.8 .‬در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬روﻳﺎن از ﺧﻮن ﻣﺎدر ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ‪،‬‬ ‫ﺷﺒﻴﻪ زاﻟﻮ ﻛﻪ از ﺧﻮن دﻳﮕﺮان ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪Human Development as ) .‬‬

‫‪ ،Described in the Qur’an and Sunnah‬ﻣﻮر و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪(.36 .‬‬ ‫ دوﻣﻴﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻠﻤﻪ ي ﻋﻠﻘﻪ‪" :‬ﺷﻴﺊ ﻣﻌﻠﻖ اﺳﺖ‪ ".‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ﻫـﺎي‬‫‪ 3‬و ‪ 2‬دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬روﻳﺎن در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﻋﻠﻘﻪ‪ ،‬در رﺣﻢ ﻣﺎدر آوﻳـﺰان ﻣـﻲ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ :1‬ﺷﻜﻞ ﻫﺎي ﺗﺮﺳﻴﻤﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﺎن ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﻇﺎﻫﺮي ﻳﻚ زاﻟﻮ و ﻳﻚ روﻳﺎن اﻧﺴﺎن در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي‬ ‫ﻋﻠﻘﻪ‪) .‬ﺗﺼﻮﻳﺮ زاﻟﻮ از ﻛﺘﺎب ‪ Human Development as Described in the Qur’an and Sunnah‬ﻣﻮر‬ ‫و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪ ،37 .‬ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ‪ ،Integrated Principles of Zoology‬ﻫﻴﻜﻤﻦ و دﻳﮕﺮان‪ .‬ﺷﻜﻞ روﻳﺎن از‬ ‫‪ ،The Developing Human‬ﻣﻮر و ﭘﺮﺳﻮد ص‪(.73 .‬‬

‫‪12‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ :2‬در اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﻲ ﺗﻮان آوﻳﺨﺘﮕﻲ روﻳﺎن در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﻋﻠﻘﻪ رﺣﻢ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد‪) .‬‬

‫‪The‬‬

‫‪ ،Developing Human‬ﻣﻮر و ﭘﺮﺳﻮد‪ ،‬ﭼﺎپ ‪ ،5‬ص‪(.66 .‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ :3‬در اﻳﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﭙﻲ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﻋﻠﻘﻪ ي روﻳﺎﻧﻲ )ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﺮف ‪ B‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ( را‬ ‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﻋﻠﻘﻪ )ﺣﺪود ‪ 15‬روزه( در رﺣﻢ ﻣﺎدر ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻧﺪازه ي واﻗﻌﻲ روﻳﺎن ﺣﺪود ‪0/6‬‬ ‫ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬ﻣﻮر‪ ،‬ﭼﺎپ‪ ،3‬ص‪ 66 .‬ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻛﺘﺎب‪ ، Histology‬ﻟﻴﺴﻮن و ﻟﻴﺴﻮن(‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪13‬‬

‫ ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻣﻌﻨﺎي ﻋﻠﻘﻪ‪" ،‬ﻟﺨﺘﻪ ي ﺧﻮن" اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﺎي ﻇﺎﻫﺮي روﻳﺎن و ﻛﻴﺴـﻪ ي‬‫آن در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﻋﻠﻘﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﻟﺨﺘﻪ ي ﺧﻮن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ وﺟﻮد ﻣﻘﺪار‬ ‫ﻧﺴﺒﺘﺎً زﻳﺎدي از ﺧﻮن در ﺟﻨﻴﻦ در ﻃﻮل ﻣﺮﺣﻠـﻪ ي اول ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ )ﺗﺼـﻮﻳﺮ‬ ‫ﺷـﻤﺎره ‪Human Development as Described in the Qur’an and ) .(4‬‬

‫‪ ،Sunnah‬ﺻﺺ‪(38-37 .‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﺧﻮن در درون ﺟﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻫﻔﺘﻪ ﺳﻮم‪ ،‬ﺑﻪ ﮔـﺮدش‬ ‫درﻧﻤﻲ آﻳﺪ‪ ،The Developing Human) .‬ﭼﺎپ‪ ،5‬ص‪ (.65 .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻴﻦ در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬

‫ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻟﺨﺘﻪ ي ﺧﻮن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ :4‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﻠﺒﻲ ﻋﺮوﻗﻲ اوﻟﻴﻪ ي ﻳﻚ روﻳﺎن در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﻋﻠﻘﻪ‪ .‬ﻧﻤﺎي ﺑﻴﺮوﻧﻲ روﻳﺎن و‬ ‫ﻛﻴﺴﻪ ﻫﺎي آن ﺷﺒﻴﻪ ﻳﻚ ﻟﺨﺘﻪ ﺧﻮن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﺟﻮد ﻣﻘﺪار ﻣﻌﺘﻨﺎﺑﻪ ﺧﻮن در روﻳﺎن‪) .‬‬

‫‪The‬‬

‫‪ Developing Human‬ﻣﻮر‪ ،‬ﭼﺎپ ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ص‪(.65 .‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﻫﺎي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ي ﻋﻠﻘﻪ ﻋﻴﻨﺎً ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺗﻮﺻﻴﻔﺎت ﺟﻨـﻴﻦ در ﻣﺮﺣﻠـﻪ ي‬ ‫ﻋﻠﻘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﺑﻌﺪ ﻛﻪ در آﻳﻪ آﻣﺪه‪ ،‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﻣﻀﻐﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻠﻤﻪ ي ﻋﺮﺑﻲ ﻣﻀـﻐﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎي؛ ﺷﻴﺊ ﺟﻮﻳﺪه ﺷﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻜﻪ اي از آداﻣﺲ در دﻫﺎن ﺟﻮﻳـﺪه ﺷـﻮد و‬

‫‪14‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﺟﻨﻴﻦ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﻣﻀﻐﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﻨﻴﻦ در ﻣﺮﺣﻠﻪ‬ ‫ي ﻣﻀﻐﻪ درﺳﺖ ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﻴﺊ ﺟﻮﻳﺪه ﺷﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻋﻠﺖ آن وﺟﻮد ﺑﻨﺪﻫﺎﻳﻲ در ﭘﺸﺖ ﺟﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺪي ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي دﻧﺪان روي‬ ‫ﺷﻴﺊ ﺟﻮﻳﺪه ﺷﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ) .‬ﺷﻜﻞ ﻫﺎي ‪ 6‬و ‪ ، The Developing Human) (5‬ﻣﻮر و‬ ‫ﭘﺮﺳﻮد‪ ،‬ﭼﺎپ ﭘﻨﺠﻢ‪ ،‬ص‪.(.8 .‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻲ‬ ‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻳﻚ ﻫـﺰار و ﭼﻬـﺎر‬ ‫ﺻﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ درﺑﺎره ي ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻳﻦ‬ ‫ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ آﮔـﺎﻫﻲ ﭘﻴـﺪا‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان اﺧﻴـﺮاً‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ اﻣﻜﺎﻧـﺎت ﭘﻴﺸـﺮﻓﺘﻪ و‬ ‫ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮب ﻫﺎي ﻗﻮي ﻛـﻪ در آن‬ ‫زﻣﺎن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ آن ﻫﺎ را ﻛﺸﻒ‬ ‫ﻛﺮده اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ :5‬ﻋﻜﺲ ﺳﻚ روﻳﺎن ‪ 28‬روزه در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﻣﻀﻐﻪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﺟﻨﻴﻦ در ﻇﺎﻫﺮ ﺷـﺒﻴﻪ ﻳـﻚ‬ ‫ﺗﻜﻪ ﺷﻴﺊ ﺟﻮﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﺣﻠﻘﻪ ﻫﺎي ﭘﺸﺖ آن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺷﺒﻴﻪ ﺟﺎي دﻧﺪان ﻫـﺎ ﺑـﺮ روي ﻳـﻚ‬ ‫ﺷﻴﺊ ﺟﻮﻳﺪه ﺷﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻧﺪازه ي واﻗﻌﻲ روﻳﺎن ‪ 4‬ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘـﺮ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪،The Developing Human) .‬‬ ‫ﻣﻮر و ﭘﺮﺳﻮد‪ ،‬ﭼﺎپ‪ ،5‬ﻛﺎر ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻫﻴﺪو ﻫﻴﺸﻲ ﻣﺎرو‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻛﻴﻮﺗﻮ‪ ،‬در ﻛﻴﻮﺗﻮي ژاﭘﻦ(‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪15‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ :6‬ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ي ﻳـﻚ روﻳـﺎن در‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﻣﻀﻐﻪ ﺑـﺎ ﻳـﻚ ﺗﻜـﻪ آداﻣـﺲ‬ ‫ﺟﻮﻳﺪه ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﻫﺎﻳﻲ را ﻣﻴـﺎن آن‬ ‫دو ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫اﻟﻒ( ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻳﻚ ﺟﻨـﻴﻦ در ﻣﺮﺣﻠـﻪ ي‬ ‫ﻣﻀﻐﻪ‪ .‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻨﺪﻫﺎﻳﻲ را ﺑـﺮ ﭘﺸـﺖ‬ ‫روﻳﺎن ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺟـﺎي دﻧـﺪان ﻣـﻲ‬ ‫ﺑﺎﺷــﻨﺪ‪،The Developing Human) .‬‬ ‫ﻣﻮر و ﭘﺮﺳﻮد‪ ،‬ﭼﺎپ‪ ،5‬ص ‪(.79‬‬ ‫ب( ﻋﻜﺲ ﻳـﻚ ﺗﻜـﻪ آداﻣـﺲ ﺟﻮﻳـﺪه‬ ‫ﺷﺪه‪.‬‬

‫ﻟﻴﻮوﻧﻬﻮك اوﻟﻴﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪي ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪) 1677‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﺰار ﺳـﺎل ﺑﻌـﺪ از‬ ‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﺑﻪ ﻣﺸـﺎﻫﺪه ي ﺳـﻠﻮل‬ ‫اﺳﭙﺮم اﻧﺴﺎن )اﺳﭙﺮﻣﺎﺗﻮز( ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬آن ﻫﺎ ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺳـﻠﻮل اﺳـﭙﺮم‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻃﺮح اوﻟﻴﻪ ي رﻳﺰ و ﻛﻮﭼﻜﻲ از اﻧﺴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ وارد ﺗﺨﻤﺪان ﺟﻨﺲ ﻣﺆﻧﺚ‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮد رﺷﺪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،The Developing Human) .‬ﻣﻮر و ﭘﺮﺳﻮد‪ ،‬ﭼﺎپ‪ ،5‬ص ‪(.9‬‬ ‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر اﻣﺮﺗﻮس ﻛﻴﺚ ال‪ .‬ﻣﻮرو ﻳﻜﻲ از ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺟﻬﺎن در زﻣﻴﻨﻪ ي‬ ‫آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ و ﺟﻨﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳـﻲ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬او ﻛﺘـﺎﺑﻲ ﺑـﺎ ﻋﻨـﻮان )‪(The Developing Human‬‬ ‫"رﺷﺪ و ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺑﺸﺮ" را ﺑﻪ رﺷﺘﻪ ي ﺗﺤﺮﻳﺮ درآورده ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻫﺸـﺖ زﺑـﺎن زﻧـﺪه ي دﻧﻴـﺎ‬

‫‪16‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻳﻚ ﻣﺮﺟﻊ ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻮده و اﻧﺠﻤﻦ وﻳﮋه در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤـﺪه ي‬ ‫آﻣﺮﻳﻜﺎ آن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ‪.‬‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻛﻴﺚ ﻣﻮر اﺳﺘﺎد رﺷﺘﻪ ي آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ و زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ در داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻮرﻧﺘـﻮي ﻛﺎﻧـﺎدا‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬او در آن داﻧﺸﮕﺎه ﻣﻌﺎون رﻳﺎﺳﺖ ﻋﻠﻮم ﭘﺎﻳﻪ در داﻧﺸﻜﺪه ي ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻣـﺪت‬ ‫ﻫﺸﺖ ﺳﺎل ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺋﻴﺲ ﺑﺨﺶ آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ ﺧﺪﻣﺖ ﻧﻤﻮده اﺳـﺖ‪ .‬در ﺳـﺎل ‪ ،1984‬وي‬ ‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﺟﺎﻳﺰه ي ﻣﻮﺟﻮد در زﻣﻴﻨﻪ ي آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ در ﻛﺎﻧﺎدا؛ ﺟﺎﻳﺰه ي ﺑـﺰرگ ‪ j.c.b‬از‬ ‫اﻧﺠﻤﻦ ﻛﺎﻟﺒﺪ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺎﻧﺎدا را درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬دﻛﺘـﺮ ﻣـﻮر ﭼﻨـﺪﻳﻦ اﻧﺠﻤـﻦ ﺑـﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠـﻲ را‬ ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬از ﻗﺒﻴﻞ اﻧﺠﻤﻦ ﻛﺎﻟﺒﺪ ﺷﻨﺎﺳﻲ آﻣﺮﻳﻜـﺎ و ﻛﺎﻧـﺎدا و ﻫﻴـﺄت اﺗﺤﺎدﻳـﻪ ي‬ ‫داﻧﺸﻤﻨﺪان زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ‪.‬‬ ‫در ﺳﺎل ‪ ،1981‬ﻃﻲ ﻫﻔﺘﻤﻴﻦ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﭘﺰﺷﻜﻲ در ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳـﻌﻮدي‪ ،‬ﭘﺮوﻓﺴـﻮر ﻣـﻮر‬ ‫ﮔﻔﺖ‪" :‬اﻳﻦ اﻓﺘﺨﺎر ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ روﺷﻦ ﺷﺪن آﻳﺎت ﻗﺮآﻧـﻲ در ﻣـﻮرد‬ ‫ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺑﺸﺮ ﻛﻤﻚ ﻧﻤﺎﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﻣﻲ داﻧﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ آﻳﺎت از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑـﺮ ﺣﻀـﺮت‬ ‫ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ ﻋﻠﻮم ﺗﺎ ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻗـﺮن ﻛﺸـﻒ‬ ‫ﻧﺸﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ را ﻫﻢ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﻓﺮﺳـﺘﺎده ي‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪).‬ﻣﻨﺒﻊ اﻳﻦ اﻇﻬﺎرﻧﻈﺮ ﻧﻮار وﻳﺪﻳﻮﻳﻲ ‪) This is the Truth‬اﻳـﻦ ﺣﻘﻴﻘـﺖ‬ ‫اﺳﺖ( اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﻛﭙﻲ اﻳﻦ ﻧﻮار وﻳﺪﻳﻮﻳﻲ ﻳﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ي وﻳﺪﺋﻮ ﻛﻠﻴﭗ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت‬ ‫آﻧﻼﻳـﻦ ﭘﺮوﻓﺴـﻮر ﻛﻴـﺚ ﻣـﻮر‪ ،‬از اﻳـﻦ ﺳـﺎﻳﺖ ‪ www.islam-guide.com/truth‬دﻳـﺪن‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪(.‬‬ ‫در ﭘﺎﻳﺎن از ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻣﻮر اﻳﻦ ﺳﺆاﻻت را ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ " :‬آﻳﺎ اﻳﻦ اﺑﺮاز ﻧﻈﺮ ﺷـﻤﺎ ﺑـﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﻗﺮان ﻛﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ؟ وي در ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲ ﮔﻮﻳـﺪ‪:‬‬

‫"ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﻣﺸﻜﻠﻲ در ﭘﺬﻳﺮش آن ﻧﻤﻲ ﺑﻴﻨﻢ‪) .‬ﻧﻮار وﻳﺪﻳﻮﻳﻲ ‪( This is the Truth‬‬ ‫در ﻳﻚ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ‪ ،‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻣﻮرو ﺑﻴﺎن داﺷـﺖ‪" :‬ﻣﺮاﺣـﻞ رﺷـﺪ ﺟﻨـﻴﻦ اﻧﺴـﺎن ﺑﺴـﻴﺎر‬ ‫ﭘﻴﭽﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﻃﻮل رﺷﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎد ﻣـﻲ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪17‬‬

‫ﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﺪﻳﺪي از ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﺮاﻳﻂ و ﻋﺒﺎرات ﻣﻄـﺮح ﺷـﺪه در ﻗـﺮآن و‬ ‫ﺳﻨﺖ )ﺳﻨﺖ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺑﻴﺎن داﺷﺘﻪ‪ ،‬اﻧﺠـﺎم داده ﻳـﺎ ﺗﺄﻳﻴـﺪ‬ ‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ( ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺳﺎده و ﻓﺮاﮔﻴـﺮ ﺑـﻮده و ﺑـﺎ ﻋﻠـﻮم ﺟﻨـﻴﻦ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻲ اﻣﺮوزي ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﺸﺮده ﺑﺮ روي ﻗﺮآن و ﺣﺪﻳﺚ ) داده ﻫﺎي ﻗﺎﺑـﻞ‬ ‫اﻋﺘﻤﺎد ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﮔﺰارش ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﺻـﺤﺎﺑﻪ آﻧﭽـﻪ ﻛـﻪ اﻳﺸـﺎن‬ ‫ﻓﺮﻣﻮده اﻧﺪ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ﻳﺎ آن را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮده اﻧﺪ( در اﻳﻦ ﭼﻬـﺎر ﺳـﺎل ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﺳﻴﺴـﺘﻤﻲ را‬ ‫ﺑﺮاي دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن آﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﺳﺎزد ﻛﻪ واﻗﻌﺎً ﺷﮕﻔﺖ آور اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺑﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ داﺷﺘﻦ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﻫﻔﺖ ﻗﺮن ﭘﺲ از ﻣﻴﻼد ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ارﺳﻄﻮ‪ ،‬ﻛﺎﺷﻒ ﻋﻠﻢ ﺟﻨﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ رﺷﺪ ﺟﻨﻴﻦ ﺟﻮﺟﻪ در ﺗﺨﻢ را ﻃﻲ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﺶ در ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد‪ ،‬اﻣﺎ وي ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎﺗﻲ‬ ‫را در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ي اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻴﺎن ﻧﻜﺮد‪.‬‬ ‫ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﺗﺎرﻳﺦ از ﺟﻨﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻓﻬﻤﻴﺪ‪ ،‬اﻃﻼع ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪﻛﻲ درﺑـﺎره ي‬ ‫ﻣﺮاﺣﻞ و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي داﻧﺶ ﺟﻨﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ اﻧﺴﺎن ﻃﻲ اﻳﻦ دوازده ﻗﺮن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫از اﻳﻦ رو‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻗﺮآن درﺑﺎره ي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺮ ﭘﺎﻳـﻪ ي داﻧـﺶ ﻋﻠﻤـﻲ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد در ﻗﺮن ﻫﻔﺘﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪ ي ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‪ :‬اﻳـﻦ ﺗﻮﺿـﻴﺤﺎت‬ ‫از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ وﺣـﻲ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬او ﻧﻤـﻲ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺴﺖ از اﻳﻦ ﺟﺰﺋﻴﺎت اﻃﻼﻋﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻳـﻚ ﻓـﺮد ﺑـﻲ ﺳـﻮاد ﺑـﺪون ﻫﺮﮔﻮﻧـﻪ‬ ‫آﻣﻮزش ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪) ".‬ﻧﻮار وﻳﺪﻳﻮﻳﻲ ‪" ، This is the Truth‬اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ‪( ".‬‬

‫ب( ﻗﺮآن و ﻛﻮه ﻫﺎ‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ‪ ،Earth‬ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﻣﺮﺟﻊ ﭘﺎﻳﻪ در ﺑﺴﻴﺎري از داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎي ﺳﺮاﺳـﺮ ﺟﻬـﺎن‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از دو ﻧﻔﺮ ﻣﺆﻟﻒ آن‪ ،‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر اﻣﺮﺗﻮس ﻓﺮاﻧﻚ ﭘـﺮس اﺳـﺖ‪ .‬وي ﻣﺸـﺎور‬ ‫ﻋﻠﻤﻲ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺳﺎﺑﻖ آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻤﻲ ﻛﺎرﺗﺮ‪ ،‬ﺑﻮد و ﺑـﻪ ﻣـﺪت دوازده ﺳـﺎل رﻳﺎﺳـﺖ‬

‫‪18‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫آﻛﺎدﻣﻲ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻋﻠﻮم در واﺷﻨﮕﺘﻦ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺖ‪ .‬او در ﻛﺘﺎﺑﺶ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻛـﻮه‬

‫ﻫﺎ در زﻳﺮ ﺧﻮد رﻳﺸـﻪ ﻫـﺎﻳﻲ دارﻧـﺪ‪ Earth, Press and Siever ) .‬ص ‪. 435‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬ ‫‪Earth Science, Tarbuckand Lutgens,‬ص ‪(.157‬‬ ‫اﻳﻦ رﻳﺸﻪ ﻫﺎ ﻋﻤﻴﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ژرﻓﺎي زﻣﻴﻦ ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﻛـﻮه ﻫـﺎ‬ ‫ﺷﻜﻠﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺦ دارﻧﺪ ) رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ‪ 7،8،9‬در ﺻﻔﺤﻪ ي ﺑﻌﺪ(‪ .‬اﻳـﻦ ﺑﻴـﺎﻧﮕﺮ‬ ‫ﻫﻤﺎن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺮآن درﺑﺎره ي ﻛﻮه ﻫﺎ ﺷﺮح داده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"آﻳﺎ زﻣﻴﻦ را ﮔﻬﻮارهاى ﻧﮕﺮداﻧﻴﺪﻳﻢ؟ و ﻛﻮه ﻫﺎ را ]ﭼﻮن[ ﻣﻴﺦ ﻫـﺎﻳﻰ ]ﻧﮕﺬاﺷـﺘﻴﻢ[؟"‬ ‫)ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(7-6 :78 ،‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ :7‬ﻛﻮه ﻫﺎ رﻳﺸﻪ ﻫﺎﻳﻲ در ﻋﻤﻖ زﻣﻴﻦ دارﻧﺪ‪ Earth Press and Siever ) .‬ص ‪(413‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ :8‬ﻧﻤﺎي ﻛﻠﻲ ﻧﻴﻤﺮخ‪ .‬ﻛﻮه ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﺦ ﻫﺎ‪ ،‬رﻳﺸﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻴﻘﻲ در ژرﻓﺎي ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫)‪ ،Anatomy of the Earth, Cailleux‬ص ‪(.220‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪19‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ :9‬ﺗﺼﻮﻳﺮ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻮه ﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ رﻳﺸﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻴﻘﺸﺎن‪ ،‬ﺷﻜﻠﻲ ﻣﻴﺦ ﻣﺎﻧﻨﺪي‬ ‫دارﻧﺪ‪ ،Earth Science, Tarbuck and Lutgens) .‬ص ‪(.158‬‬

‫داﻧﺶ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻋﻠﻮم زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻮه ﻫﺎ در زﻳﺮ ﻻﻳﻪ ي ﺳﻄﺤﻲ‬ ‫زﻣﻴﻦ رﻳﺸﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ دارﻧﺪ )ﺷﻜﻞ ‪ .(9‬اﻳﻦ رﻳﺸﻪ ﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ارﺗﻔﺎع‬ ‫ﻛﻮه ﻫﺎ از ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ‪ ،‬در زﻳﺮ ﭘﻴﺶ ﺑﺮوﻧﺪ‪The Geological Concept of Mountains ) .‬‬

‫‪ in the Qur’an‬اﻧﺘﺸﺎرات ال ﻧﮕﺎر‪ ،‬ص ‪(5‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺑﺮاي ﻛﻮه ﺑﺮاﺳﺎس اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻠﻤﻪ ي‬ ‫ﻣﻴﺦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﺮاﻛﻪ ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻳﻚ ﻣﻴﺦ درﺳﺖ ﻓﺮورﻓﺘﻪ در زﻳﺮ ﺳﻄﺢ ﺟﺴﻢ‬ ‫ﻣﺨﻔﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ي اﻳﻦ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﻈﺮﻳﻪ ي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﻳﺸﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﻋﻤﻴﻖ ﻛﻮه ﻫﺎ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﺳﺎل ‪ 1865‬ﺗﻮﺳﻂ آﺳﺘﺮوﻧﻮﻣﺮ روﻳﺎل‪ ،‬آﻗﺎي ﺟﻮرج آري‬ ‫ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪ‪ ،Earth, Press and Siever) .‬ص ‪ ،435‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ‪Geological :‬‬ ‫‪ Concept of Mountains in the Qur’an‬ص ‪(5‬‬

‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﻛﻮه ﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در ﭘﺎﻳﺪار ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭘﻮﺳﺘﻪ ي زﻣﻴﻦ ﺑﺎزي ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪ ،The Geological Concept of Mountains in the Qur’an‬ﺻﺺ ‪ (45-44‬آن ﻫﺎ از‬ ‫ﻟﺮزش زﻣﻴﻦ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ در اﻳﻦ ﺑﺎره در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"و در ز آ ه ا ار ا ‬ ‫را و روده و را ه ] ار داد[ ‬ ‫ را ) د را ( ا آ ‪% ) ".‬ن ‪،" #‬‬ ‫‪(١٦:١٥‬‬

‫‪20‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺑﻌﻼوه‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮﻳﻪ ي ﺟﺪﻳﺪ ﻻﻳﻪ ﻫﺎي زﻣﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ اذﻋﺎن ﻣﻲ دارد ﻛﻪ ﻛﻮه ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﺎه دارﻧﺪه ي زﻣﻴﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آﮔﺎﻫﻲ از ﻧﻘﺶ ﻛﻮه ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻛﻨﻨﺪه ي‬ ‫زﻣﻴﻦ و درﻧﺘﻴﺠﻪ ي داﻧﺶ ﺑﺸﺮ در ﻣﻮرد ﻻﻳﻪ ﻫﺎي زﻳﺮﻳﻦ زﻣﻴﻦ‪ ،‬از اواﺧﺮ دﻫﻪ ي ﺷﺼﺖ‬ ‫ﺑﺮاي داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻣﺴﺠﻞ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫آﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ در زﻣﺎن ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺷﻜﻞ واﻗﻌﻲ ﻛﻮه‬ ‫ﻫﺎ را ﺑﺪاﻧﺪ؟ ﻛﺴﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺗﺼﻮر ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﺸﺮده ي ﻛﻮﻫﻲ ﻛﻪ او ﻣﻲ ﺑﻴﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻃﺒﻖ ﮔﻔﺘﻪ ي داﻧﺸﻤﻨﺪان در ﻋﻤﻖ زﻣﻴﻦ اداﻣﻪ دارد و داراي رﻳﺸﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﻣﺪرن آﻳﻪ ﻫﺎي ﻗﺮآن را در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ج( ﻗﺮآن و ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺟﻬﺎن‬ ‫ﻋﻠﻢ ﺟﺪﻳﺪ ﻛﻴﻬﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻲ و ﻧﻈﺮي‪ ،‬ﺑﻪ وﺿﻮح ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ‪ ،‬در ﻳـﻚ ﻣﺮﺣﻠـﻪ‬ ‫ي زﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎن ﭼﻴﺰي ﺟﺰ اﺑﺮي از دود ﻧﺒﻮد‪) .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﮔﺎزي داغ ﺑﺴـﻴﺎر ﻏﻠـﻴﻆ و‬ ‫ﻛﺪر‪The First Three Minutes, a Modern View of the Origin of the Universe, .‬‬

‫‪ Weinberg‬ﺻﺺ‪.(105-94 .‬‬

‫اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل ﺑﻲ ﭼﻮن ﭼﺮاي ﻋﻠﻢ ﻛﻴﻬﺎن ﺷﻨﺎﺳـﻲ ﻣـﺪرن اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬ ‫داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺸـﻜﻴﻞ ﺳـﺘﺎره ﻫـﺎي ﺟﺪﻳـﺪ از ﺑﻘﺎﻳـﺎي اﻳـﻦ دود را‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪21‬‬

‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪) .‬ﺷﻜﻞ ﻫﺎي ‪ 11‬و ‪ .(10‬ﺳﺘﺎره ﻫﺎي درﺧﺸﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ در ﺷﺐ ﻣﻲ ﺑﻴﻨـﻴﻢ‪ ،‬و‬ ‫ﻛﻞ ﺟﻬﺎن ﻧﺎﺷﻲ از ﻫﻤﺎن ﻣﺎده ي دودي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"ﺳﭙﺲ آﻫﻨﮓ ]آﻓﺮﻳﻨﺶ[ آﺳﻤﺎن ﻛﺮد و آن ﺑﺨﺎرى ﺑﻮد ﭘﺲ ﺑﻪ آن و ﺑﻪ زﻣـﻴﻦ ﻓﺮﻣـﻮد‬ ‫ﺧﻮاه ﻳﺎ ﻧﺎﺧﻮاه ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ آن دو ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻓﺮﻣﺎنﭘﺬﻳﺮ آﻣﺪﻳﻢ ‪) ".‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(41:11 ،‬‬ ‫زﻳﺮا زﻣﻴﻦ و آﺳﻤﺎن ﺑﺎﻻي آن )ﺳﺘﺎره ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎه‪ ،‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺎره ﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻬﻜﺸﺎﻧﻬﺎ و ﻏﻴـﺮه(‬ ‫ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ از اﻳﻦ دود ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ زﻣﻴﻦ و آﺳﻤﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آن‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺧﺎرج از اﻳﻦ دود ﻫﺮ ﻛﺪام ﺷﻜﻞ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اي ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ در‬ ‫ﻗﺮآن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"آﻳﺎ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻛﻔﺮ ورزﻳﺪﻧﺪ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ آﺳﻤﺎﻧﻬﺎ و زﻣﻴﻦ ﻫـﺮ دو ﺑـﻪ ﻫـﻢ ﭘﻴﻮﺳـﺘﻪ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﺎ آن دو را از ﻫﻢ ﺟﺪا ﺳﺎﺧﺘﻴﻢ و ﻫﺮ ﭼﻴﺰ زﻧﺪهاى را از آب ﭘﺪﻳـﺪ آوردﻳـﻢ‬ ‫آﻳﺎ ]ﺑﺎز ﻫﻢ[ اﻳﻤﺎن ﻧﻤﻰآورﻧﺪ‪(21:30) ".‬‬ ‫دﻛﺘﺮ آﻟﻔﺮد ﻛﺮوﻧﻞ ﻳﻜﻲ از زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﺸﻬﻮر‪ ،‬اﺳﺘﺎد زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ و رﺋﻴﺲ ﺑﺨـﺶ‬ ‫زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ در ﻣﺆﺳﺴﻪ ي ﻋﻠﻮم زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ژوﻫﺎﻧﺲ ﮔﻮﺗﻦ ﺑﺮگ‪ ،‬ﻣﻴﻨﺰ‪ ،‬آﻟﻤﺎن‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬وي ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ دارد‪ :‬وﻗﺘﻲ ﻧﮕﺎه ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬ ‫وﺳﻠﻢ اﻫﻞ ﻛﺠﺎ ﺑﻮده ‪ ..‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﭼﻴـﺰي درﺑـﺎره ي ﻣﻨﺸـﺄ‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﻬﺎن ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺗﻨﻬﺎ ﻇﺮف ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬آن ﻫﻢ ﺑﺎ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺗﺮﻳﻦ‬ ‫و ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﻓﻨﺎوري ﻫﺎي زﻣﺎن‪ ،‬از آن ﺳﺮدر آورده اﻧﺪ‪.‬‬

‫)از ﻧﻮار وﻳﺪﻳﻮﻳﻲ )‪ (This is the Truth‬ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ از اﻳﻦ ﻧﻮار وﻳﺪﻳﻮﻳﻲ ﻳـﺎ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ي وﻳﺪﻳﻮﻛﻠﻴﭗﻫﺎي ﻧﻈﺮﻳﺎت ﭘﺮوﻓﺴﻮر آﻟﻔﺮد ﻛﺮوﻧﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت آﻧﻼﻳﻦ ﺑـﻪ ﺳـﺎﻳﺖ‬ ‫‪ www.islam-guide.com/truth‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪(.‬‬

‫‪22‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ :10‬ﺗﻮﻟﺪ ﻳﻚ ﺳﺘﺎره ي ﺟﺪﻳﺪ از ﻣﻴﺎن ﺳﺤﺎﺑﻲ ﮔﺎز و ﻏﺒﺎر‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه ي "دود"ي اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺎده ي اوﻟﻴﻪ ي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ ، The Space Atlas) .‬ﻫﻴﺘﺮ و ﻫﻨﺒﺴﺖ‪ ،‬ص‪(50 .‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ :11‬ﺳﺤﺎﺑﻲ ﻣﺮداب‪ ،‬اﺑﺮي از ﮔﺎز و ﻏﺒﺎر ﺑﺎ ﻗﻄﺮي ﺣﺪود ‪ 60‬ﺳﺎل ﻧﻮري ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺘﻪ از‬ ‫ﺗﺸﻌﺸﻊ ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي ﻣﺎوراءﺑﻨﻔﺶ ﺳﺎﻃﻊ ﺷﺪه از ﺳﺘﺎره ﻫﺎي داغ ﺗﺎزه ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه در ﻣﻴﺎن ﺗﻮده ي ﻏﺒﺎر اﺳﺖ‪.‬‬ ‫) ‪ ،Horizons, Exploring the Universe, Seeds,‬ﻛﺎري از اﻧﺠﻤﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺳﺘﺎره ﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ‪،‬‬ ‫ص‪(9 .‬‬

‫‪23‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫او ﭼﻨﻴﻦ اداﻣﻪ ﻣﻲ دﻫﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺣﺪود ﻫـﺰار و ﭼﻬـﺎر ﺻـﺪ ﺳـﺎل ﭘـﻴﺶ‬ ‫ﭼﻴﺰي در ﻣﻮرد ﻓﻴﺰﻳﻚ ﻫﺴﺘﻪ اي ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻗﺎدر ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣﻌﻠﻮﻣـﺎت‬ ‫ﺧﻮد درﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ‪ ،‬ﻣﺜﻼً‪ ،‬ﻣﻨﺸﺄ زﻣﻴﻦ و آﺳﻤﺎن ﻳﻜﻲ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪) .‬ﻧـﻮار وﻳـﺪﻳﻮﻳﻲ ‪This is the‬‬

‫‪(Truth‬‬

‫د( ﻗﺮآن و ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ درﻣﻮرد ﻳﻜﻲ از ﻛﺎﻓﺮان ﺑﺪﻃﻴﻨﺖ ﻛﻪ از ﻧﻤﺎزﮔﺰاردن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ در ﻛﻌﺒﻪ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﻣﻲ ﻛﺮد‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫" زﻧﻬﺎر! اﮔﺮ ﺑﺎز ﻧﺎﻳﺴﺘﺪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ ]او[ را ﺳﺨﺖ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪] .‬ﻫﻤﺎن[ ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ دروﻏﺰن‬ ‫ﮔﻨﺎهﭘﻴﺸﻪ را!" )ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(16-15 :96 ،‬‬ ‫ﭼﺮا ﻗﺮآن ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ را ﺑﺮاي دروغ ﮔﻮﻳﻲ و ﮔﻨﺎه ﻛﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده اﺳﺖ؟ ﭼﺮا ﻗﺮآن‬ ‫ﺧﻮد آن ﺷﺨﺺ را ﺑﻪ دروغ ﮔﻮﻳﻲ و ﮔﻨﺎه ﻛﺎر ﺑﻮدن وﺻﻒ ﻧﻨﻤﻮده اﺳﺖ؟ ﭼﻪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎن و دروغ ﮔﻮﻳﻲ و ﺧﻄﺎﻛﺎري وﺟﻮد دارد؟ اﮔﺮ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺟﻠﻮﻳﻲ ﺟﻤﺠﻤﻪ ﺑﻴﺎﻧﺪازﻳﻢ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﻣﻐﺰ ﻣﺦ ﭘﻴﺸﻴﻦ را ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻳﺎﻓﺖ‪).‬ﺷﻜﻞ ‪.(12‬‬ ‫ﻋﻠﻢ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي درﺑﺎره ي ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭼﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ؟ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬ ‫‪) Essentials of Anatomy & Physiology‬اﺻﻮل آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ و ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي(‬

‫در ﺑﺎره ي اﻳﻦ‬

‫ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪" :‬اﻧﮕﻴﺰه و دوراﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و ﻧﻮآوري ﺣﺮﻛﺎت در ﺑﺨﺶ‬ ‫ﺟﻠﻮﻳﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻻب ﻫﺎي ﭘﻴﺸﺸﻴﻦ ﻣﻐﺰ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﻛﻮرﺗﻜﺲ ﻣﻐﺰ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،Essentials of Anatomy&Physiology) .‬ﺳﻴﻠﻲ و‬ ‫دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪ 211 .‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ‪ ،The Human Nervous System‬ﻧﻮﺑﻚ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺻﺺ‪.‬‬ ‫‪(411-410‬‬

‫‪24‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫در ﻛﺘﺎب ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻴﻢ‪" :‬در ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ اﻧﮕﻴﺰش و ﺗﺤﺮﻳﻚ ﭘﺬﻳﺮي ﻧﻴﺰ ﮔﻤﺎن ﻣﻲ‬ ‫رود ﭘﻴﺶ ﻣﻐﺰ ﻣﺮﻛﺰ ﻛﺎرﺑﺮدي ﺑﺮاي ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي ﺑﺎﺷﺪ"‪Essentials of Anatomy & ) .‬‬

‫‪ ، Physiology‬ﺳﻴﻠﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص ‪(211‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ي ﭘﻴﺶ ﻣﻐﺰ ﻋﻬﺪه دار ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي‪ ،‬اﻧﮕﻴﺰش و آﻏﺎز رﻓﺘﺎرﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮب و ﺧﻄﺎ ﺑﻮده و ﻋﻬﺪه دار دروغ ﮔﻮﻳﻲ و راﺳﺘﮕﻮﻳﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ را‪ ،‬زﻣﺎﻧﻴﻜﻪ ﻓﺮدي دروغ ﮔﻔﺘﻪ ﻳﺎ ﺧﻄﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دروغ ﮔﻮﻳﻲ و ﺧﻄﺎﻛﺎر‬ ‫ﺑﻮدن ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻗﺮآن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪] ..." :‬ﻫﻤﺎن[ ﭘﻴﺸﺎﻧﻰ دروﻏﺰن ﮔﻨﺎهﭘﻴﺸﻪ‬ ‫را!"‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ :12‬ﻧﻮاﺣﻲ ﻋﺎﻣﻞ در ﻧﻴﻤﻜﺮه ي ﭼﭗ ﻗﺸﺮ ﻣﻐﺰي‪ .‬ﻧﺎﺣﻴﻪ ي ﭘﻴﺶ ﻣﻐﺰ در ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻗﺸﺮ ﻣﻐﺰي‬ ‫ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ، Essentials of Anatomy & Physiology) .‬ﺳﻴﻠﻲ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪(210 .‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪25‬‬

‫ﻃﺒﻖ ﮔﻔﺘﻪ ي ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻛﻴﺚ ال ﻣﻮر داﻧﺸﻤﻨﺪان در ﻫﻤﻴﻦ ﺷﺼﺖ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ وﻇﻴﻔﻪ ي‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ي ﺟﻠﻮي ﻣﻐﺰي را ﻛﺸﻒ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ‪) .‬اﻻﻋﺠﺎز اﻟﻌﻠﻤﻲ ﻓﻲ اﻟﻨﺎﺻﻴﺔ " ‪Scientific‬‬ ‫‪ ،"Miracles in the Front of the Head),‬ﻣﻮر و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪(41 .‬‬

‫ﻫـ( ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ؛ درﻳﺎﭼﻪ ﻫﺎ و رودﻫﺎ‬ ‫ﻋﻠﻢ ﺟﺪﻳﺪ آﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﺳﺎزد ﻛﻪ ﻫﺮﺟﺎ دو درﻳﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮارﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺎﺋﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﻳﻚ دﻳﻮار ﺑﻴﻦ آن ﻫﺎ وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻳﻦ دﻳﻮار ﺣﺎﺋﻞ دو درﻳﺎ را از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﻲ ﺳﺎزد ﻛﻪ ﻫﺮ‬ ‫ﻛﺪام دﻣﺎ‪ ،‬ﺷﻮري و ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﺧﻮدﺷﺎن را دارﻧﺪ‪Principles of ) .‬‬

‫‪ ، Oceanography‬دوﻳﺲ‪ ،‬ﺻﺺ‪(93-92 .‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬آب درﻳﺎي ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ آب اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ‪ ،‬ﮔﺮم‪ ،‬ﺷﻮر و‬ ‫ﻛﻢ ﭼﮕﺎل اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ آب درﻳﺎي ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ در ﺑﺎﻻي ﺗﻨﮕﻪ ي ﺟﺒﻞ اﻟﻄﺎرق وارد‬ ‫اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﮔﺮﻣﻲ و ﺷﻮري و وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻛﻢ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺧﻮدش‬ ‫ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ درون اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ و در ﻋﻤﻖ ﺣﺪود ﻫﺰار ﻣﺘﺮي آن ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫آب ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ در اﻳﻦ ﻋﻤﻖ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ) .‬ﺷﻜﻞ ‪(13‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ :13‬آب درﻳﺎي ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﮔﺮﻣﺎ‪ ،‬ﺷﻮري و ﭼﮕﺎﻟﻲ اﻧﺪك ﺑﻪ اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ از‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻨﮕﻪ ي ﺟﺒﻞ اﻟﻄﺎرق وارد ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ آﻧﻜﻪ ﺣﺎﺋﻞ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﻴﻦ دو آب ﻣﺬﻛﻮر آن ﻫﺎ را از‬

‫‪26‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﻫﻢ ﺟﺪا ﻧﮕﺎه ﻣﻲ دارد‪ .‬دﻣﺎﻫﺎي ﺑﻴﺎن ﺷـﺪه ﺑﺮاﺳـﺎس درﺟـﻪ ي ﺳﻠﺴـﻴﻮس )‪ (°C‬ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬‬

‫) ‪Marine‬‬

‫‪ ، Geology‬ﻛﻮﻧﻦ‪ ،‬ص‪(43 .‬‬

‫اﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ درﻳﺎﻫﺎ داراي ﻣﻮج ﻫﺎي ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن ﻗﻮي و ﺟﺰر و ﻣﺪ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ‬ ‫وﺟﻮد آب ﻫﺎي آن دو ﺑﺎﻫﻢ ﻧﻤﻲ آﻣﻴﺰد‪.‬‬ ‫در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ اﺷﺎره ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﺋﻠﻲ ﻣﻴﺎن درﻳﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲ رﺳﻨﺪ وﺟﻮد‬ ‫داﺷﺘﻪ و آن ﻫﺎ ﺑﺎﻫﻢ درﻧﻤﻲ آﻣﻴﺰﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"دو درﻳﺎ را ]ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاى[ روان ﻛﺮد ]ﻛﻪ[ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎن آن دو ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻠﻰ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻰﻛﻨﻨﺪ‪(20-19 :55) ".‬‬ ‫اﻣﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺮآن درﺑﺎره ي ﺣﺎﺋﻞ ﻣﻴﺎن آب درﻳﺎﻫﺎي ﺷﻮر و ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪،‬‬ ‫از وﺟﻮد "ﺑﺨﺶ ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ" ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ي دﻳﻮار ﺣﺎﺋﻞ ﺑﺤﺚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در ﻗﺮآن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"و اوﺳﺖ ﻛﺴﻰ ﻛﻪ دو درﻳﺎ را ﻣﻮجزﻧﺎن ﺑﻪ ﺳﻮى ﻫﻢ روان ﻛﺮد اﻳﻦ ﻳﻜﻰ ﺷﻴﺮﻳﻦ ]و[‬ ‫ﮔﻮارا و آن ﻳﻜﻰ ﺷﻮر ]و[ ﺗﻠﺦ اﺳﺖ و ﻣﻴﺎن آن دو ﻣﺎﻧﻊ و ﺣﺮﻳﻤﻰ اﺳﺘﻮار ﻗﺮار داد‪".‬‬ ‫)‪(53 :25‬‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﭼﺮا ﻗﺮآن ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺣﺎﺋﻞ ﺑﻴﻦ آب ﺷﻴﺮﻳﻦ و ﺷﻮر‬ ‫ﺑﺤﺚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻴﻪ و ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺷﺎره ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ اﻣﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺤﺚ از دو درﻳﺎ آن را ذﻛﺮ‬ ‫ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ؟‬ ‫ﻋﻠﻢ ﻧﻮﻳﻦ اذﻋﺎن ﻣﻲ دارد ﻛﻪ در ﻣﺼﺐ رودﺧﺎﻧﻪ ﻛﻪ آب ﺷﻮر و ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲ‬ ‫رﺳﻨﺪ‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻴﺎن دو درﻳﺎ رخ ﻣﻲ دﻫﺪ ﺗﺎﺣﺪودي ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪه آﻧﭽﻪ آب ﺷﻴﺮﻳﻦ )آزاد( و ﺷﻮر را در دﻫﺎﻧﻪ ي رودﺧﺎﻧﻪ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻧﮕﺎه‬ ‫ﻣﻲ دارد‪ ،‬ﻳﻚ "ﻣﻨﻄﻘﻪ ي ﭼﮕﺎل‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ و ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ" اﺳﺖ ﻛﻪ دو ﻻﻳﻊ را‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬ ‫ازﻫﻢ ﺟﺪاﻣﻲ دارد‪ ،Oceanography) .‬ﮔﺮاس‪ ،‬ص ‪ .242‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬

‫‪27‬‬ ‫‪Introductory‬‬

‫‪ ،Oceanography‬ﺗﺮوﻣﻦ‪ ،‬ﺻﺺ ‪ (301-300‬اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ )ﻧﺎﺣﻴﻪ ي ﺟﺪاﺳﺎز( ﻣﻴﺰان ﺷﻮري‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ آب ﺷﻴﺮﻳﻦ و آب ﺷﻮر دارد‪) .‬ﺷﻜﻞ ‪ ،Oceanography) (14‬ﮔﺮاس‪ ،‬ص‪.‬‬ ‫‪ .244‬و ‪ ،Introductory Oceanography‬ﺗﺮوﻣﻦ‪ ،‬ﺻﺺ‪(301-300 .‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ :14‬ﺑﺮش ﻋﺮﺿﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻣﻴﺰان ﺷﻮري )ﺑﺨﺶ ﻫﺎ ﺑﺎ درﻫﺰار‪ ‰‬ﻣﺸﺨﺺ ﻫﺴﺘﻨﺪ( در دﻫﺎﻧﻪ ي‬ ‫رودﺧﺎﻧﻪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻨﻄﻘﻪ )ﻧﺎﺣﻴﻪ ي ﺟﺪاﻳﻲ( ﺑﻴﻦ آب ﻫﺎي ﺷﻮر و ﺷﻴﺮﻳﻦ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪.‬‬ ‫)‪ ،Introductory Oceanography‬ﺗﺮوﻣﻦ‪ ،‬ص ‪ 300‬ﺑﺎ اﻧﺪﻛﻲ ﺗﺼﺮف(‬

‫اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ و ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ و ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻣﺪرﻧﻲ ﻛﻪ دﻣﺎ‪ ،‬ﺷﻮري‪،‬‬ ‫ﭼﮕﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺰان دﻗﻴﻖ اﻛﺴﻴﮋن و ﻏﻴﺮه را اﻧﺪازه ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻛﺸﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺸﻤﺎن آدﻣﻲ‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ دﻳﺪن ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻣﻴﺎن دو درﻳﺎي ﺗﻼﻗﻲ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ درﻳﺎﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻪ ﭼﺸﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ درﻳﺎي ﻫﻤﮕﻦ ﭘﺪﻳﺪار ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه‪ ،‬ﭼﺸﻤﺎن آدﻣﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﻪ ﻧﻮع‬ ‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي آب در دﻫﺎﻧﻪ ي رود را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ :‬آب ﺷﻴﺮﻳﻦ‪ ،‬آب ﺷﻮر‪ ،‬و ﺣﺎﺋﻞ ﺑﻴﻦ آن ﻫﺎ‬ ‫)ﻧﺎﺣﻴﻪ ي ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه(‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫و( ﻗﺮآن و اﻋﻤﺎق درﻳﺎﻫﺎ و ﻣﻮج ﻫﺎي ﻋﻤﻘﻲ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"ﻳﺎ ]ﺣﺎﻟﺖ آن ﻛﺎﻓﺮان[ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﻫﺎﻳﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ در درﻳﺎﻳﻰ ژرف اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﻰ‬ ‫آن را ﻣﻰﭘﻮﺷﺎﻧﺪ ]و[ روى آن ﻣﻮﺟﻰ ]دﻳﮕﺮ[ اﺳﺖ ]و[ ﺑﺎﻻى آن اﺑﺮى اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎرﻳﻜﻴﻬﺎﻳﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻰ ﺑﺮ روى ﺑﻌﻀﻰ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻫﺮ ﮔﺎه ]ﻏﺮﻗﻪ[ دﺳﺘﺶ را‬ ‫ﺑﻴﺮون آورد ﺑﻪ زﺣﻤﺖ آن را ﻣﻰﺑﻴﻨﺪ ‪) "...‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(24:40 ،‬‬ ‫اﻳﻦ آﻳﻪ از ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﻫﺎي اﻋﻤﺎق درﻳﺎﻫﺎ و اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﺎ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺟﺎﻳﻲ ﻛـﻪ اﮔـﺮ ﻛﺴـﻲ‬ ‫دﺳﺘﺶ را ﺑﻴﺮون ﺑﻜﺸﺪ‪ ،‬ﻗﺎدر ﺑﻪ دﻳﺪﻧﺶ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎرﻳﻜﻲ اﻋﻤﺎق درﻳﺎﻫـﺎ و اﻗﻴـﺎﻧﻮس‬ ‫ﻫﺎ در ﻋﻤﻘﻲ ﺣﺪود ‪ 200‬ﻣﺘﺮ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻋﻤﻖ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻴﭻ ﻧﻮري و‬ ‫روﺷﻨﺎﻳﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪) .‬ﺷﻜﻞ ‪ (15‬زﻳﺮ ﻋﻤﻖ ‪ 1000‬ﻣﺘﺮ اﺻﻼً ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ روﺷـﻨﺎﻳﻲ وﺟـﻮد‬ ‫ﻧﺪارد‪ ،Oceans) .‬اﻟﺪر و ﭘﺮﻧﺘﺎ‪ ،‬ص‪(27 .‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ :15‬ﺑﻴﻦ ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 30‬درﺻﺪ ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ درﻳﺎ ﺑﺎزﺗﺎﺑﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻫﻔﺖ‬ ‫رﻧﮓ ﻃﻴﻒ ﻧﻮر ﻳﻜﻲ ﭘﺲ از دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ ﻧﻮر ﻣﺎوراء ﺑﻨﻔﺶ‪ ،‬در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ‪ 200‬ﻣﺘﺮ ﻋﻤﻖ درﻳﺎ ﺟﺬب ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪ ، Oceans) .‬اﻟﺪر و ﭘﺮﻧﺘﺎ‪ ،‬ص‪(27 .‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪29‬‬

‫اﻧﺴﺎن ﺑﺪون ﻛﻤﻚ زﻳﺮ درﻳﺎﻳﻲ و ﻳﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺶ از ﭼﻬﻞ ﻣﺘﺮ‬ ‫زﻳﺮ درﻳﺎ ﻏﻮاﺻﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در اﻋﻤﺎق ﺗﺎرﻳﻚ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﺎ‪ ،‬ازﺟﻤﻠﻪ ﻋﻤـﻖ ‪200‬‬ ‫ﻣﺘﺮ زﻳﺮ آب زﻧﺪه ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫داﻧﺸﻤﻨﺪان اﺧﻴﺮاً ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺨﺼﻮص و زﻳﺮدرﻳـﺎﻳﻲ ﻫـﺎ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬ ‫ﻏﻮاﺻﻲ در ﺟﺎﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﺎ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺎرﻳـﻚ را ﻛﺸـﻒ ﻧﻤـﻮده‬ ‫اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان از ﺟﻤﻠﻪ ي ﺑﻌﺪي آﻳﻪ ي ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ..." :‬در درﻳﺎﻳﻰ ژرف ‪،‬ﻛﻪ ﻣﻮﺟﻰ‬ ‫آن را ﻣﻰﭘﻮﺷﺎﻧﺪ ]و[ روى آن ﻣﻮﺟﻰ ]دﻳﮕﺮ[ اﺳﺖ ]و[ ﺑﺎﻻى آن اﺑﺮى اﺳﺖ‪ "..‬اﺳﺘﻨﺒﺎط‬ ‫ﻧﻤﻮد ﻛﻪ آب ﻫﺎي ﻋﻤﻖ درﻳﺎﻫﺎ و اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ي ﻣﻮج ﻫـﺎ ﭘﻮﺷـﻴﺪه ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺒﺮﻫﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮج ﻫﺎي دوم ﻫﻤﺎن اﻣﻮاج ﺳﻄﺤﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﺮ درﻳﺎﻫـﺎ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬ ‫ﭼﺮاﻛﻪ آﻳﻪ ي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻴﺎن ﻣﻲ دارد ﻛﻪ ﺑﺮﺑﺎﻻي اﻣﻮاج دوم اﺑﺮﻫﺎﻳﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻣﻮاج‬ ‫اول ﭼﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟‬ ‫داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ درﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﻋﻲ اﻣﻮاج دروﻧﻲ وﺟﻮد دارﻧـﺪ ﻛـﻪ "در ﻣﺤـﻞ‬ ‫ﺗﻼﻗﻲ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻴﻦ دو ﻻﻳﻪ ي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺪﻳﺪ ﻣـﻲ آﻳﻨـﺪ‪، Oceanography) .‬‬ ‫ﮔﺮاس‪ ،‬ص‪ ) .(205 .‬ﺷﻜﻞ ‪(16‬‬

‫‪30‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ :16‬اﻣﻮاج داﺧﻠﻲ در ﺗﻼﻗﻲ دو ﻻﻳﻪ ي آب ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت‪ .‬ﻳﻜﻲ از آن ﻫﺎ ﻏﻠﻴﻆ )ﻻﻳﻪ ي‬ ‫زﻳﺮﻳﻦ(‪ ،‬و دﻳﮕﺮي ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﻛﻢ ﺗﺮ )ﻻﻳﻪ ي روﻳﻲ(‪ ،Oceanography) .‬ﮔﺮاس‪ ،‬ص‪(204 .‬‬

‫اﻣﻮاج داﺧﻠﻲ آب ﻫﺎي ﻋﻤﻘﻲ درﻳﺎﻫﺎ و اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫـﺎ را ﻣـﻲ ﭘﻮﺷـﺎﻧﺪ زﻳـﺮا آب ﻫـﺎي‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آب ﻫﺎي ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺑﻴﺶ ﺗـﺮي دارﻧـﺪ‪ .‬اﻣـﻮاج‬ ‫داﺧﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ اﻣﻮاج ﺳﻄﺤﻲ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آن ﻫﺎ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ اﻣﻮاج ﺳﻄﺤﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ درﻫـﻢ‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻣﻮاج داﺧﻠﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ي ﭼﺸﻢ ﻫﺎي اﻧﺴﺎن ﻗﺎﺑﻞ رؤﻳﺖ ﻧﻴﺴـﺘﻨﺪ‪ ،‬وﻟـﻲ ﻣـﻲ‬ ‫ﺗﻮان آن ﻫﺎ را ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ دﻣﺎ ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻮري آب در ﻣﻜﺎن ﻫﺎي ﻣﻌﻴﻦ ﻣﺸـﺨﺺ ﻧﻤـﻮد‪.‬‬ ‫)‪ ،Oceanography‬ﮔﺮاس‪ ،‬ص‪(205 .‬‬

‫ز( ﻗﺮآن و اﺑﺮﻫﺎ‬ ‫داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺷﻜﻞ اﺑﺮﻫﺎ را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار داده اﻧﺪ و ﻓﻬﻤﻴﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ اﺑﺮﻫﺎي ﺑﺎراﻧﻲ ﺑﺮﻃﺒﻖ‬ ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ي ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ و ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ي اﻧﻮاع ﺑﺎدﻫﺎ و اﺑﺮﻫﺎ اداﻣﻪ‬ ‫دارد‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﻳﻚ ﻧﻮع اﺑﺮ ﺑﺎراﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﻮﻣﻮﻟﻮﻧﻴﻤﺒﻮس وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺑﺮ ﻛﻮﻣﻮﻟﻮﻧﻴﻤﺒﻮس ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﭼﮕﻮﻧﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎران‪ ،‬ﺗﮕﺮگ‪ ،‬ﺻﺎﻋﻘﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫آﻧﻬﺎ درﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﻛﻪ اﺑﺮﻫﺎي ﻛﻮﻣﻮﻟﻮﻧﻴﻤﺒﻮس ﻣﺮاﺣﻞ زﻳﺮ را ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑـﺎران ﻃـﻲ ﻣـﻲ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ﻫﺪاﻳﺖ اﺑﺮﻫﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ي ﺑﺎد‪ :‬اﺑﺮﻫﺎي ﻛﻮﻣﻮﻟﻮﻧﻴﻤﺒﻮس زﻣﺎﻧﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎد ﺗﻌﺪادي ﺗﻜﻪ اﺑﺮﻫﺎ ي ﻛﻮﭼﻚ )اﺑﺮﻫﺎي ﻛﻮﻣﻮﻟﻮس( را ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺑﺮﻫﺎ در‬ ‫آن ﺟﻤﻊ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻞ دﻫﺪ‪) .‬ﺷﻜﻞ ﻫﺎي ‪18‬و‪.(17‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ :17‬ﻋﻜﺲ ﻣﺎﻫﻮاره اي‪ ،‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ي اﺑﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﻮﺷﺶ دادن ﻧﻘﺎط ‪ C ، B‬و ‪ D‬در‬ ‫ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﻜﺎن ﻫﺎ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻣﺴﻴﺮ وزش ﺑﺎد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪) .‬‬

‫‪The Use of Satellite Pictures in‬‬

‫‪ ،Weather Analysis and Forecasting‬اﻧﺪرﺳﻦ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪(188 .‬‬

‫‪32‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ :18‬ﺗﻜﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ اﺑﺮ )اﺑﺮﻫﺎي ﻛﻮﻣﻮﻟﻮس( در ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﺣﻴﻪ اي در ﻧﺰدﻳﻜﻲ‬ ‫اﻓﻖ‪ ،‬ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ اﺑﺮ ﻛﻤﻮﻟﻮﻧﻴﻤﺒﻮس ﺑﺰرگ در آن دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،Clouds and Storms ) .‬ﻟﻮدﻟﻢ‪ ،‬ص‪.‬‬ ‫‪(7.4‬‬

‫‪ .2‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ‪ :‬ﺳﭙﺲ اﺑﺮﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻠﺤﻖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ اﺑﺮﻫـﺎي ﺑـﺰرگ ﺗـﺮي‬ ‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷـﻮﻧﺪ‪ ) .‬ﺷـﻜﻞ ﻫـﺎي ‪19‬و ‪ ، The Atmosphere) (18‬آﺗﻨـﺰ و دﻳﮕـﺮان‪،‬‬ ‫ﺻﺺ‪ 269-268 .‬و ‪ ،Elements of Meteorology‬ص‪(141 .‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪33‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ (A) :19‬ﺗﻜﻪ اﺑﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﺟﺪا ﺷﺪه )اﺑﺮ ﻛﻤﻮﻟﻮس(‪ (B) .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ اﺑﺮﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲ‬ ‫ﭘﻴﻮﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر زﻳﺮي در ﺑﻴﻦ اﺑﺮﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺗﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و اﺑﺮ روي ﻫﻢ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻗﻄﺮات آب‬ ‫ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،The Atmosphere) .‬آﺗﻨﺰ و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ص‪(269 .‬‬

‫‪ .3‬اﻧﺒﺎﺷﺘﻦ‪ :‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﺑﺮﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر زﻳﺮﻳﻦ در ﻣﻴﺎن اﺑﺮﻫـﺎي‬ ‫ﺑﺰگ ﺗﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر زﻳﺮﻳﻦ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ اﺑﺮﻫﺎ ﻗﻮي ﺗﺮ از ﻛﻨﺎره ﻫﺎ‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪..‬‬ ‫اﻳﻦ ﻓﺸﺎرﻫﺎي زﻳﺮﻳﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲ ﺷﻮد ارﺗﻔﺎع ﺑﺪﻧﻪ ي اﺑﺮﻫﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺑـﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ‬ ‫اﺑﺮ روي ﻫﻢ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد‪) .‬ﺷﻜﻞ ﻫﺎي ‪21‬و‪.(20،1‬‬ ‫اﻳﻦ رﺷﺪ ارﺗﻔﺎع اﺑﺮﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺪﻧﻪ ي اﺑﺮﻫﺎ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ي ﺳﺮدﺗﺮ اﺗﻤﺴـﻔﺮ‬ ‫ﻛﺸﻴﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﻄﺮات آب و ﺗﮕﺮك ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه و ﺑﺰرگ و ﺑﺰرگ ﺗﺮ ﻣﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻗﻄﺮه ﻫﺎي آب و ﺗﮕﺮگ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﺮ از آن ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﺸﺎر زﻳﺮﻳﻦ ﺑﺘﻮاﻧﺪ آن ﻫـﺎ را‬ ‫ﻧﮕﺎه دارد‪ ،‬از ﻣﻴﺎن اﺑﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺑﺎران و ﺗﮕﺮگ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎرﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪) .‬رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑـﻪ‬ ‫‪ ،The Atmosphere‬آﺗﻨـﺰ و دﻳﮕـﺮان‪ ،‬ص ‪ 269‬و ‪ ،Elements of Meteorology‬ﻣﻴﻠـﺮ و‬ ‫ﺗﺎﻣﭙﺴﻮن‪ ،‬ﺻﺺ‪(142-141 .‬‬

‫‪34‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ :20‬ﻳﻚ اﺑﺮ ﻛﻤﻮﻟﻮﻧﻴﻤﺒﻮس‪ .‬ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ اﺑﺮ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﺑﺎران از ﻣﻴﺎن آن ﻓﺮو ﻣﻲ‬ ‫ﺑﺎرد‪ ،Weather and Climate ) .‬ﺑﻮدﻳﻦ‪ ،‬ص‪(123 .‬‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"آﻳﺎ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪاى ﻛﻪ ﺧﺪا]ﺳﺖ ﻛﻪ[ اﺑﺮ را ﺑﻪ آراﻣﻰ ﻣﻰراﻧﺪ ﺳﭙﺲ ﻣﻴﺎن ]اﺟـﺰاء[ آن‬ ‫ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻰدﻫﺪ آﻧﮕﺎه آن را ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻰﺳﺎزد ﭘﺲ داﻧﻪﻫﺎى ﺑﺎران را ﻣﻰﺑﻴﻨﻰ ﻛﻪ از ﺧﻼل‬ ‫آن ﺑﻴﺮون ﻣﻰآﻳﺪ ‪) "...‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(43 :24 ،‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ :21‬ﻳﻚ اﺑﺮ ﻛﻤﻮﻟﻮﻧﻴﻤﺒﻮس‪ ،A Colour Guide to Clouds) .‬ﺳﻜﻮرر و وﻛﺴﻠﺮ‪ ،‬ص‪(23 .‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪35‬‬

‫ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﺎن ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺎزﮔﻲ ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت راﺟﻊ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻋﻤﻠﻜـﺮد اﺑﺮﻫـﺎ‬ ‫را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ي ﻟﻮازم ﭘﻴﺸـﺮﻓﺘﻪ اي ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻫﻮاﭘﻴﻤـﺎ‪ ،‬ﻣـﺎﻫﻮاره‪ ،‬راﻳﺎﻧـﻪ‪ ،‬ﺑـﺎﻟﻮن ﻫـﺎ و دﻳﮕـﺮ‬ ‫ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﺑﺮﻫﺎ و ﻣﺴﻴﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ‬ ‫و ﺗﻐﻴﻴﺮات آن و ﻧﻴﺰ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﻄﺢ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﻮ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗـﺮار دﻫﻨـﺪ‪) .‬رﺟـﻮع‬ ‫ﺷﻮد ﺑﻪ اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮآن اﻟﻜﺮﻳﻢ ﻓﻲ وﺻﻒ اﻧﻮاع اﻟﺮﻳﺎح اﻟﺴﺤﻮب و اﻟﻤﻄﺮ‪ ،‬ﻣﻜﻲ و دﻳﮕـﺮان‪،‬‬ ‫ص‪(55 .‬‬ ‫آﻳﻪ ي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻌﺪ از اﺷﺎره ﺑﻪ اﺑﺮ و ﺑﺎران‪ ،‬درﺑﺎره ي ﺗﮕﺮگ وﺻﺎﻋﻘﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪:‬‬ ‫"‪ ...‬و ]ﺧﺪاﺳﺖ ﻛﻪ[ از آﺳﻤﺎن از ﻛﻮه ﻫﺎﻳﻰ ]از اﺑـﺮ ﻳـﺦزده[ ﻛـﻪ در آﻧﺠﺎﺳـﺖ‬ ‫ﺗﮕﺮﮔﻰ ﻓﺮو ﻣﻰرﻳﺰد و ﻫﺮ ﻛﻪ را ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺪان ﮔﺰﻧﺪ ﻣـﻰرﺳـﺎﻧﺪ و آن را از ﻫـﺮ ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺎز ﻣﻰدارد ﻧﺰدﻳﻚ اﺳﺖ روﺷﻨﻰ ﺑﺮﻗﺶ ﭼﺸـﻤﻬﺎ را ﺑﺒـﺮد‪) ".‬ﻗـﺮآن ﻛـﺮﻳﻢ‪،‬‬ ‫‪(24:43‬‬ ‫ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﺎن درﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﻛﻪ اﺑﺮﻫﺎي ﻛﻮﻟﻮﻣﻮﻧﻴﻤﺒﻮس ﻛﻪ ﺗﮕﺮگ ﻣﻲ ﺑﺎراﻧﻨﺪ‪ ،‬ارﺗﻔﺎع ﺷـﺎن‬ ‫ﺑﻪ اﻧـﺪازه ي ﻛـﻮه ﻫـﺎ و ﺣـﺪود ‪ 25000‬ﺗـﺎ ‪ 30000‬ﭘـﺎ )‪ 4/5‬ﺗـﺎ ‪ 5/7‬ﻣﺎﻳـﻞ( ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬ ‫)‪ ،Elements of Meteorology‬ﻣﻴﻠﺮ و ﺗﺎﻣﭙﺴﻮن‪ ،‬ص‪(141 .‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻗﺮآن آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ... " :‬و ]ﺧﺪاﺳﺖ ﻛﻪ[ از آﺳﻤﺎن از ﻛﻮه ﻫﺎﻳﻰ ]از‬ ‫اﺑﺮ ﻳﺦزده[ ﻛﻪ در آﻧﺠﺎﺳﺖ ﺗﮕﺮﮔﻰ ﻓﺮو ﻣﻰرﻳﺰد‪) "...‬ﺷﻜﻞ ‪(21‬‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺳﺆاﻟﻲ راﺟﻊ ﺑﻪ اﻳﻦ آﻳﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﭼﺮا در اﻳﻦ آﻳﻪ در اﺷﺎره ﺑﻪ ﺗﮕﺮگ‬ ‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪" :‬رو ‪ 1 2‬ق ‪%‬ن‪"...‬؟ آﻳﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﮕﺮگ ﻣﻬـﻢ‬ ‫ﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪه ي ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ؟ اﺟﺎزه دﻫﻴﺪ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑـﺎ ﻋﻨـﻮان‬ ‫"‪ "MeteorologyToday says‬ﺑﻴﺎﻧﺪازﻳﻢ‪.‬‬

‫‪36‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﻛﺘﺎب ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ در ﻧﺎﺣﻴﻪ اي از اﺑﺮ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺮد و داراي ﺗﻜﻪ ﻫﺎي رﻳﺰ ﻳﺦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﺑـﺮ‬ ‫ﺑﺎر اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣـﻲ ﮔﻴـﺮد‪ .‬وﻗﺘـﻲ ﻗﻄـﺮه‬ ‫ﻫﺎي آب ﺑﺎ داﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﮕـﺮگ ﺑﺮﺧـﻮرد‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺮﻣﺎي دروﻧـﻲ ﺷـﺎن را رﻫـﺎ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻳﺦ ﻣﻲ زﻧﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎﻋـﺚ ﻣـﻲ‬ ‫ﺷﻮد ﺳﻄﺢ داﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﮕﺮگ ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ‬ ‫ﻛﺮﻳﺴﺘﺎل ﻫﺎي ﻳﺦ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺷﺎن ﮔﺮم ﺗﺮ‬ ‫ﻫﺴــﺘﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘــﻲ ﻛــﻪ داﻧــﻪ ﺗﮕــﺮگ ﺑــﺎ‬ ‫ﻛﺮﻳﺴﺘﺎل ﻫﺎي ﻳﺦ ﺑﺮﺧـﻮرد ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ‪،‬‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺪﻳـﺪه ي ﻣﻬـﻢ اﺗﻔـﺎق ﻣـﻲ اﻓﺘـﺪ‪:‬‬ ‫اﻟﻜﺘﺮون ﻫﺎ از ﺟﺴﻢ ﺳﺮدﺗﺮ ﺑـﻪ ﺳـﻮي‬ ‫ﺟﺴﻢ ﮔﺮم ﺗﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑـﻪ اﻳـﻦ‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬داﻧﻪ ي ﺗﮕـﺮگ ﺑـﺎر اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ‬ ‫ﻣﻨﻔﻲ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﭘﻴﺶ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﻪ ﻗﻄﺮه ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺳـﺮد ﺑـﺎ داﻧـﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﺗﮕﺮگ و ذرات رﻳﺰ و ﺧﺮد ﺷﺪه ي ﻳﺦ ﻛﻪ ﺑﺎر ﻣﺜﺒﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧـﻮرد ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ اﺟﺰاء ﺳﺒﻚ ﺗﺮ داراي ﺑﺎر ﻣﺜﺒﺖ رﻳﺰﺗﺮ ﺑﻮاﺳﻄﻪ ي ﻓﺸﺎرزﻳﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺑﺮ‬ ‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﮕﺮگ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ي داراي ﺑﺎر ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﭘـﺎﻳﻴﻦ اﺑـﺮ رﻳـﺰش ﻣـﻲ‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺨﺶ ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺑﺮ ﺑﺎر ﻣﻨﻔﻲ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺻـﺎﻋﻘﻪ‬ ‫ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ ،Meteorology Today) .‬آﻫﺮﻧﺲ‪ ،‬ص‪(437 .‬‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﮕﺮگ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺮوز ﺻﺎﻋﻘﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه در زﻣﻴﻨﻪ ي ﺻـﺎﻋﻘﻪ اﺧﻴـﺮاً ﻛﺸـﻒ ﺷـﺪه اﻧـﺪ‪ .‬ﺗـﺎ دﻫـﻪ ي ‪1600‬‬ ‫ﻣﻴﻼدي‪ ،‬ﻧﻈﺮﻳﻪ ي ارﺳﻄﻮ ﺑﺮ ﻋﻠﻢ ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬او ﻣـﻲ ﮔﻔـﺖ ﻛـﻪ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪37‬‬

‫اﺗﻤﺴﻔﺮ داراي دو ﻧﻮع ﺑﺨﺎر ﺧﺸﻚ و ﻧﻤﻨﺎك اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛـﻪ ﺻـﺪاي ﺗﻨـﺪر‬ ‫ﺻﺪاي ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺨﺎرﻫﺎي ﺧﺸﻚ ﺑﺎ اﺑﺮﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺻﺎﻋﻘﻪ ﺳـﻮﺧﺘﻦ و ﺷـﻌﻠﻪ‬ ‫ور ﺷﺪن ﺑﺨﺎرﻫﺎي ﺧﺸﻚ ﺑﺎ آﺗﺸﻲ ﺑﺎرﻳﻚ و و ﻣﻼﻳﻢ اﺳـﺖ‪،The Works of Aristotle) .‬‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﻪ ي اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان‪ ،Meteorologica :‬ﺟﻠﺪ ﺳﻮم‪ ،‬راس و دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺻﺺ‪-369 .‬‬ ‫‪369‬ب (‬ ‫اﻳﻦ ﻫﺎ ﺗﻌﺪادي از ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ ﺣﺎﻛﻢ در ﻫﺰار و ﭼﻬﺎر ﺻـﺪ ﺳـﺎل ﭘـﻴﺶ‪ ،‬ﻛـﻪ‬ ‫ﻗﺮآن ﻧﺎزل ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ح( دﻳﺪﮔﺎه داﻧﺸﻤﻨﺪان درﺑﺎره ي ﻣﻌﺠﺰات ﻋﻠﻤﻲ ﻗﺮآن‬ ‫آﻧﭽﻪ در زﻳﺮ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻴﺪ ﻧﻈﺮات داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻣﺨﺘﻠﻒ درﺑﺎره ي ﻣﻌﺠﺰات ﻋﻠﻤﻲ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻈﺮﻳﺎت زﻳـﺮ در ﻳـﻚ ﻧـﻮار وﻳـﺪﻳﻮﺋﻲ ﺑـﺎ ﻋﻨـﻮان "‪"This is the Truth‬‬ ‫ﮔﺮدآوري ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﻮار وﻳﺪﻳﻮﺋﻲ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺒﻴﻨﻴـﺪ و ﺑﺸـﻨﻮﻳﺪ ﻛـﻪ داﻧﺸـﻤﻨﺪان‬ ‫ﻧﻈﺮﻳﺎت آﺗﻲ را اﺑﺮاز ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪) .‬ﻟﻄﻔﺎً ﺑﻪ ﺳـﺎﻳﺖ ‪ www.islam-guide.com/truth‬ﺑـﺮاي‬ ‫ذﺧﻴﺮه ي اﻳﻦ ﻧﻮار وﻳﺪﻳﻮﺋﻲ ﻳﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ي آن ﺑﺮ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪(.‬‬ ‫‪ (1‬دﻛﺘﺮ ﺗﻲ‪ .‬وي‪ .‬ان‪ .‬ﭘﺮﺳﻮد اﺳﺘﺎد ﻋﻠﻢ آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ اﺳـﺖ‪ .‬ﭘﺮوﻓﺴـﻮر ﻃـﺐ و ﺳـﻼﻣﺘﻲ‬ ‫ﻛﻮدﻛﺎن‪ ،‬و ﭘﺮﻓﺴﻮر ﻋﻠﻢ ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ‪ ،‬داﻧﺶ اﻣﺮاض زﻧﺎﻧﻪ‪ ،‬و دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ از داﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﻣﻨﻴﺘﻮﺑﺎ در ﻛﺎﻧﺎدا ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در آن ﺟﺎ وي ﺑﻪ ﻣﺪت ﺷـﺎﻧﺰده ﺳـﺎل رﺋـﻴﺲ ﻗﺴـﻤﺖ‬ ‫آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ ﺑﻮد‪ .‬وي ﺷـﻬﺮت زﻳـﺎدي در رﺷـﺘﻪ ي ﺧـﻮﻳﺶ دارد‪ .‬اﻳﺸـﺎن ﻣﺆﻟـﻒ ﻳـﺎ‬ ‫وﻳﺮاﺳﺘﺎر ‪ 22‬ﻛﺘﺎب درﺳﻲ و ﺑﻴﺶ از ‪ 181‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ي ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬در‬ ‫ﺳﺎل ‪ ،1991‬ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﺟﺎﻳﺰه ي رﺷﺘﻪ ي آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ در ﻛﺎﻧﺎدا‪ ،‬ﺟﺎﻳﺰه ي ﺑـﺰرگ‬ ‫ﺟﻲ‪ .‬ﺳﻲ‪ .‬ﺑﻲ‪ .‬از اﻧﺠﻤﻦ آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ ﻛﺎﻧﺎدا را درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ از وي درﺑﺎره ي ﻣﻌﺠﺰات ﻋﻠﻤﻲ ﻗﺮآن ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺤﻘﻴـﻖ اﻳﺸـﺎن ﺑـﻮد‪،‬‬ ‫ﭘﺮﺳﺶ ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ داد‪:‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪38‬‬

‫"ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻳﻚ ﻓﺮد ﻛـﺎﻣﻼً ﻋـﺎدي ﺑـﻮد؛ و ﻧﻤـﻲ ﺗﻮاﻧﺴـﺖ‬ ‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ‪ .‬در واﻗﻊ‪ ،‬او ﻳﻚ ﻓﺮد درس ﻧﺨﻮاﻧﺪه و ﺑﻲ ﺳﻮاد ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋـﻼوه‪،‬‬ ‫دارﻳﻢ درﺑﺎره ي ﻫﺰار و دوﻳﺴﺖ )اﻟﺒﺘﻪ ﻫﺰار و ﭼﻬﺎرﺻﺪ( ﺳﺎل ﭘـﻴﺶ ﺣـﺮف ﻣـﻲ‬ ‫زﻧﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﺷﺨﺺ ﺑﻲ ﺳﻮادي ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻈﺮﻳﺎت و ﺑﻴﺎﻧـﺎت ﻋﻤﻴﻘـﻲ اراﺋـﻪ داده‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﺴﻴﺎر ﺷﮕﻔﺖ آوري از ﻟﺤﺎظ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻋﻠﻤﻲ دﻗﻴﻖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ اﻳﻦ درﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﺎت را ﺻﺮﻓﺎً ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺪاﻧﻢ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﺣﻘﺎﻳﻖ و‬ ‫ﻧﻈﺮﻳﺎت ﺻﺤﻴﺢ و دﻗﻴﻖ ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻛﺘﺮ ﻣﻮر‪ ،‬در اﻧﺪﻳﺸﻪ‬ ‫ﺑﺮاﻳﻢ ﺳﺨﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎور ﻛﻨﻢ اﻟﻬﺎﻣﺎت ﻳﺎ وﺣﻲ اﻟﻬﻲ ﻣﻨﺸﺄ ﺑﻴـﺎن اﻳـﻦ ﮔﻔﺘـﻪ ﻫـﺎ‬ ‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪".‬‬ ‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﭘﺮﺳﻮد ﺑﺮﺧﻲ آﻳﺎت ﻗﺮآﻧﻲ و اﺣﺎدﻳﺚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ‬ ‫را در ﺗﻌﺪادي از ﻛﺘﺎب ﻫـﺎﻳﺶ ذﻛـﺮ ﻧﻤـﻮده اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ وي اﻳـﻦ آﻳـﺎت و‬ ‫اﺣﺎدﻳﺚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻋﻈﻢ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ را در ﭼﻨـﺪﻳﻦ ﻛﻨﻔـﺮاﻧﺲ اراﺋـﻪ ﻛـﺮده‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ (2‬دﻛﺘﺮ ﺟﻮ ﻟﻲ ﺳﻴﻤﭙﺴﻮن رﺋﻴﺲ ﺑﺨﺶ ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ و زﻧﺎن‪ ،‬ﭘﺮﻓﺴﻮر رﺷـﺘﻪ ي ﻣﺎﻣـﺎﻳﻲ و‬ ‫زﻧﺎن و ﻧﻴﺰ اﺳﺘﺎد رﺷﺘﻪ ي ژﻧﺘﻴﻚ ﻣﻮﻟﻮﻛـﻮﻟﻲ و اﻧﺴـﺎﻧﻲ در داﻧﺸـﻜﺪه ي ﭘﺰﺷـﻜﻲ‬ ‫ﺑﺎﻳﻠﻮر‪ ،‬ﻫﻮﺳﺘﻮن ﺗﮕﺰاس آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وي ﭘﻴﺶ ﺗﺮ ﭘﺮوﻓﺴﻮر زﻧﺎزاﻳﻲ زﻧـﺎن و‬

‫رﺋﻴﺲ ﺑﺨﺶ ﻧﺎزاﻳﻲ در داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻨﺴﻲ‪ ،‬آﻣﺮﻳﻜﺎ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪه ي ﺟﺎﻣﻌـﻪ ي‬ ‫ﺑﺎروري آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻮد‪ .‬وي ﺟﻮاﻳﺰ ﺑﺴﻴﺎري را درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ؛ از ﺟﻤﻠﻪ ﺟـﺎﻳﺰه‬ ‫ي اﻧﺠﻤﻦ اﺳﺘﺎدان ﻣﺎﻣـﺎﻳﻲ و اﻣـﺮاض ﻋﻤـﻮﻣﻲ زﻧـﺎن در ﺳـﺎل ‪ .1999‬ﭘﺮوﻓﺴـﻮر‬ ‫ﺳﻴﻤﭙﺴﻮن اﻳﻦ دو ﺣﺪﻳﺚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗـﺮار‬ ‫داده اﺳﺖ‪:‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪39‬‬

‫}ﺑﺮاي ﻫﺮﻛﺪام از ﺷﻤﺎ‪ ،‬اﺟﺰاي آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺷﻤﺎ در ﻃﻲ ﭼﻬﻞ روز در رﺣﻢ‬ ‫ﻣﺎدرﺗﺎن ﺑﺎﻫﻢ ﮔﺮدآﻣﺪه اﻧﺪ‪) {...‬ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ 2643 # ،‬و ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪#،‬‬ ‫‪(3208‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬ﻋﺒﺎرات ﻣﻴﺎن دو ﻋﻼﻣﺖ }‪ {...‬ﺣﺪﻳﺚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺰرﮔﻮار اﺳﻼم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻼﻣﺖ ‪ #‬ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﺷﻤﺎره ي ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫}ﺑﻌﺪ از ﭼﻬﻞ روز از ﺟﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﺷﺘﻪ اي را ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﻣﻲ ﻓﺮﺳﺘﺪ ﻛﻪ‬ ‫آن را ﺷﻜﻞ داده و ﺷﻨﻮاﻳﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﭘﻮﺳﺖ‪ ،‬ﮔﻮﺷﺖ و اﺳﺘﺨﻮان‪ ...‬دﻫﺪ‪{.‬‬ ‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪(2645# ،‬‬ ‫وي ﺑﺎ اﺣﺎدﻳﺚ ﻓﻮق را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻬﻞ روز ﻧﺨﺴﺖ ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﻣﺸﺨﺼﻲ‬ ‫ﺑﺮاي رﺷﺪ و ﺗﻜﻮﻳﻦ ﺟﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻮرد ﺑﺮررﺳﻲ ﻗﺮار داده‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬وي ﺑﻪ وﻳﮋه ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ درﺳﺘﻲ و دﻗﺖ ﻛﺎﻣﻞ اﻳﻦ اﺣﺎدﻳﺚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ واﻗﻊ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﻳﻚ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ اﺑﺮاز ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻮد‪:‬‬ ‫"ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺣﺎدﻳﺚ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﺟﺪول زﻣﺎﻧﻲ دﻗﻴﻘﻲ ﺑﺮاي رﺷﺪ اﺻﻠﻲ ﺟﻨﻴﻨﻲ ﭘﻴﺶ‬ ‫از ﭼﻬﻞ روز اوﻟﻴﻪ را در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺎ ﻣﻲ ﮔﺬارد‪ .‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻗﻀﻴﻪ ﻛﺎﻣﻼً روﺷﻦ اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﺎن دﻳﮕﺮ ﻣﻜﺮراً اﻣﺮوز ﺻﺒﺢ ﺑﻪ آن اﺷﺎره داﺷﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ اﺣﺎدﻳﺚ‬ ‫اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد ﺣﺎﺻﻞ آﮔﺎﻫﻲ ﻋﻠﻤﻲ زﻣﺎن ﻧﮕﺎرش آن ﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ...‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﻫﻴﭻ ﺗﻀﺎدي ﺑﻴﻦ ﻋﻠﻢ ژﻧﺘﻴﻚ و دﻳﻦ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ دﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫ﻋﻠﻢ را ﺑﺎ اﻓﺰودن وﺣﻲ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﺳﻨﺘﻲ‪ ،‬رﻫﻨﻤﻮن ﺳﺎزد‪،‬‬ ‫ﭼﻨﺎن ﻛﻪ در ﻗﺮآن ﻋﺒﺎرت ﻫﺎﻳﻲ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه ﻛﻪ ﻗﺮن ﻫﺎ ﺑﻌﺪ ﺻﺤﺖ آن ﻫﺎ آﺷﻜﺎر‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪه‪ ،‬و اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪه را ﻛﻪ ﻗﺮآن از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪ (3‬دﻛﺘﺮ‪ .‬اي‪ .‬ﻣﺎرﺷﺎل ﺟﺎﻧﺴﻮن‪ ،‬ﭘﺮوﻓﺴـﻮر اﻓﺘﺨـﺎري آﻧـﺎﺗﻮﻣﻲ و ﺗﻮﺳـﻌﻪ ي زﻳﺴـﺖ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻲ در داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻮﻣﺎس ﺟﻔﺮﺳﻮن‪ ،‬در ﻓﻴﻼدﻟﻔﻴﻴﺎي ﭘﻨﺴﻴﻠﻮاﻧﻴﺎي آﻣﺮﻳﻜـﺎ اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫وي ﺑﻪ ﻣﺪت ﺑﻴﺴﺖ و دو ﺳﺎل اﺳﺘﺎد رﺷﺘﻪ ي آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ آن داﻧﺸﮕﺎه‪ ،‬رﺋـﻴﺲ ﺑﺨـﺶ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪40‬‬

‫آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ و ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺆﺳﺴﻪ ي داﻧﻴﻞ ﺑﺎگ ﺑﻮد‪ .‬وي ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رﺋﻴﺲ اﻧﺠﻤﻦ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬ ‫ﺟﻨﻴﻦ ﻧﺎﻗﺺ اﻟﺨﻠﻘﻪ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻒ ﺑﻴﺶ از دوﻳﺴﺖ ﻧﺸﺮﻳﻪ ي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺳـﺎل ‪،1981‬‬ ‫ﻃﻲ ﻫﻔﺪﻫﻤﻴﻦ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﭘﺰﺷﻜﻲ در ﺿﻤﺎم ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدي‪ ،‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺟﺎﻧﺴـﻮن‬ ‫در اراﺋﻪ ي ﻣﻘﺎﻟﻪ ي ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﺎن داﺷﺖ‪:‬‬ ‫"ﺧﻼﺻﻪ آﻧﻜﻪ‪ :‬ﻗﺮآن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ رﺷﺪ ﺷﻜﻞ ﻇﺎﻫﺮي را ﺗﻮﺿﻴﺢ داده‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮ‬ ‫ﻣﺮاﺣﻞ داﺧﻠﻲ‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ دروﻧﻲ ﺟﻨﻴﻦ‪ ،‬از ﭘﻴـﺪاﻳﺶ ﺗـﺎ ﺗﻜـﻮﻳﻦ آن‪ ،‬و اﺗﻔﺎﻗـﺎﺗﻲ ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﻮاﺳﻄﻪ ي داﻧﺶ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪".‬‬ ‫وي ﭼﻨﻴﻦ اداﻣﻪ ﻣﻲ دﻫﺪ‪" :‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ داﻧﺸﻤﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣـﻲ ﺗـﻮاﻧﻢ ﺑـﻪ ﭼﻴﺰﻫـﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﭙﺮدازم ﻛﻪ آن ﻫﺎ ﺑﻪ وﺿﻮح ﺑﺒﻴﻨﻢ‪ .‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻢ روﻳﺎن ﺷﻨﺎﺳﻲ و زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ رﺷﺪ‬ ‫را ﺑﻔﻬﻤﻢ‪ .‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ از ﻗﺮآن را ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ را ﺑﻔﻬﻤـﻢ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﻣﺜﺎل آورم‪ ،‬اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﻮد ﺑﻪ آن ﻋﺼﺮ و زﻣﺎن ﺑﺮﮔﺮدم‪ ،‬ﻗﺎدر ﻧﺒـﻮدم‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه را ﺑﻔﻬﻤﻢ‪ .‬ﻫﻴﭻ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي اﻧﻜﺎر اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﻤﻲ ﺑﻴﻨﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﺷﺨﺺ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ اﻳـﻦ اﻃﻼﻋـﺎت را از ﺟـﺎﻳﻲ درﻳﺎﻓـﺖ ﻧﻤـﻮده ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻴﭻ ﺗﻀﺎدي ﺑﺎ اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪه ﻛﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ اي از ﺟﺎﻧﺐ آﺳـﻤﺎن در راﺑﻄـﻪ ﺑـﺎ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ او ﻣﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻲ ﺑﻴﻨﻢ‪) ".‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧـﺪا ﺻـﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ و ﺳـﻠﻢ درس‬ ‫ﻧﺎﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬او ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ را ﺑﺮاي ﻳـﺎراﻧﺶ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮاﻧﺪه و آﻧﺎن را ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ آن ﻓﺮﻣﺎن داد‪(.‬‬ ‫‪ .4‬دﻛﺘﺮ وﻳﻠﻴﺎم دﺑﻠﻴﻮ ﻫﻲ ﻳﻜﻲ از ﻣﻌﺮوف ﺗـﺮﻳﻦ داﻧﺸـﻤﻨﺪان درﻳـﺎﻧﻮردي و ﭘﺮﻓﺴـﻮر‬ ‫رﺷﺘﻪ ي زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ در داﻧﺸﮕﺎه ﻛﻠﻮرادوي آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬وي ﻗـﺒﻼً رﺋـﻴﺲ‬ ‫داﻧﺸــﻜﺪه ي ﻧﻴــﺮوي درﻳــﺎﻳﻲ و ﻋﻠ ـﻮم ﻫــﻮاﻳﻲ روزﻧﺴــﺘﺎﻳﻞ در داﻧﺸــﮕﺎه ﻣﻴــﺎﻣﻲ‪،‬‬ ‫ﻓﻠﻮرﻳﺪاي آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻫﻲ درﺑﺎره ي ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ درﻳﺎﻫـﺎ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﺎزﮔﻲ ﻛﺸﻒ ﺷﺪه و در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ آﻣﺪه اﻧﺪ‪ ،‬وي ﺑﻴﺎن داﺷﺖ‪:‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪41‬‬

‫"ﺧﻴﻠﻲ ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع اﻃﻼﻋﺎت در ﻳﻚ ﻣـﺘﻦ ﻗـﺪﻳﻤﻲ ﻫﻤﭽـﻮن ﻗـﺮآن‬ ‫ﻛﺮﻳﻢ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻔﻬﻤﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت از ﻛﺠﺎ آﻣﺪه اﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻓﻜـﺮ‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﻢ اﻳﻨﻜﻪ آن ﻫﺎ در ﻛﺘﺎب ﻣﺬﻛﻮر وﺟﻮد دارﻧﺪ ﺑﻪ ﺷـﺪت ﺟﺎﻟـﺐ ﺗﻮﺟـﻪ ﻣـﻲ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﻳﻦ ﻛﺎر‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎي ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺘﻮن آن‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﺣﺎل ﻛﺸﻒ آن ﻫـﺎ اﺳـﺖ‪".‬‬ ‫وﻗﺘﻲ از او درﺑﺎره ي ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ي ﻗﺮآن ﺳﺆال ﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺎﺳﺦ داد‪:‬‬ ‫"ﺧﻮب ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ي آن ﻳﻚ ﻫﺴﺘﻲ اﻟﻬﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬ ‫‪ .5‬دﻛﺘﺮ ﺟﺮاﻟﺪ ﺳﻲ‪ .‬ﮔﻮرﻳﻨﺮ ﻣﺪﻳﺮ دوره و اﺳﺘﺎدﻳﺎر رﺷﺘﻪ ي روﻳﺎن ﺷﻨﺎﺳـﻲ ﻃﺒـﻲ در‬ ‫ﺑﺨﺶ زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﻠﻮﻟﻲ‪ ،‬داﻧﺸـﻜﺪه ي ﭘﺰﺷـﻜﻲ در داﻧﺸـﮕﺎه ﺟـﻮرج ﺗـﺎون‪،‬‬ ‫واﺷﻨﮕﺘﻦ آﻣﺮﻳﻜﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻃﻲ ﻫﺸﺘﻤﻴﻦ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﭘﺰﺷﻜﻲ در ﻋﺮﺑﺴـﺘﺎن ﺳـﻌﻮدي در‬ ‫رﻳﺎض‪ ،‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﮔﻮرﻳﻨﺮ در اراﺋﻪ ي ﻣﻘﺎﻟﻪ ي ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ داد‪:‬‬ ‫"در ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭼﻨﺪ آﻳﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﮔﻔﺖ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺟـﺎﻣﻌﻲ از ﺗﻜـﻮﻳﻦ اﻧﺴـﺎن از ﻫﻨﮕـﺎم‬ ‫ﻟﻘﺎح ﺳﻠﻮل ﻫﺎي ﺟﻨﺴﻲ ﺗﺎ ﺗﻜﻮﻳﻦ اﻋﻀﺎي آن اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺶ از آن ﻫﺮﮔـﺰ‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ اﺛﺮ ﺷﺎﺧﺺ و ﻛﺎﻣﻠﻲ از ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨـﺪي ﻫـﺎ‪ ،‬اﺻـﻄﻼح ﺷﻨﺎﺳـﻲ و‬ ‫ﺷﺮح و ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت‪ ،‬وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﻣﻮارد‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﮕـﻮﻳﻴﻢ ﻫﻤـﻪ ي‬ ‫آن ﻫﺎ‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﻮﺻﻴﻔﺎت ﻗﺮن ﻫﺎ از داﻧﺶ ﺑﺸﺮي درﺑﺎره ي ﺟﻨﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﻪ آﺛـﺎر آن‬ ‫ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه‪ ،‬ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪".‬‬ ‫‪ .6‬دﻛﺘﺮ ﻳﻮﺷﻲ ﻫﺎﻳﺪ ﻛﻮزاي‪ ،‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر اﻓﺘﺨﺎري داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻮﻛﻴﻮ‪ ،‬ﻫﻮﻧﮕﻮي ژاﭘﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺮ رﺻﺪ ﺧﺎﻧﻪ ي ﻣﻠﻲ ﻧﺠﻮم ﻣﻴﺘﺎﻛﺎ در ﺗﻮﻛﻴﻮ ﻧﻴﺰ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬وي ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬ ‫"ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ي ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﺠﻮﻣﻲ در ﻗﺮآن واﻗﻊ ﺷـﺪه‬ ‫ام‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺎ‪ ،‬ﺳﺘﺎره ﺷﻨﺎﺳﺎن ﻧﻮﻳﻦ‪ ،‬ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻮﺷﻪ ي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻜﻲ از اﻳﻦ ﮔﻴﺘﻲ را‬ ‫ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار داده اﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﻤﺎم ﺳﻌﻲ و ﻛﻮﺷـﺶ ﻣـﺎن را ﺑـﺮ ﻓﻬﻤﻴـﺪن ﺑﺨـﺶ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻜﻲ از اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻧﻤﻮده اﻳﻢ‪ .‬زﻳﺮا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﺴـﻜﻮپ ﺗﻨﻬـﺎ‬ ‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻜﻲ از آﺳﻤﺎن را ﺑـﺪون اﻧﺪﻳﺸـﻪ درﺑـﺎره ﻛﻠﻴـﺖ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪42‬‬

‫ﻫﺴﺘﻲ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﻗﺮآن و ﭘﺎﺳﺦ دادن ﺑﻪ ﺳﺆاﻻت‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻣﻲ‬ ‫ﺗﻮاﻧﻢ راه آﻳﻨﺪه ي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻴﻖ درﻣﻮرد ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺪا ﻧﻤﺎﻳﻢ‪".‬‬ ‫‪ .7‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺗﺠﺘﺖ ﺗﺠﻴﺴﻦ رﺋﻴﺲ ﺑﺨﺶ آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ در داﻧﺸﮕﺎه ﭼﻴﺎﻧـﮓ ﻣـﺎي‪ ،‬ﺗﺎﻳﻠﻨـﺪ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺗﺮ رﺋﻴﺲ داﻧﺸﻜﺪه ي ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻫﻤﺎن داﻧﺸﮕﺎه ﻧﻴﺰ ﺑﻮد‪ .‬ﻃﻲ ﻫﺸﺘﻤﻴﻦ‬ ‫ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﭘﺰﺷﻜﻲ در رﻳﺎض ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳـﻌﻮدي‪ ،‬ﭘﺮوﻓﺴـﻮر ﺗﺠﻴﺴـﻦ ﺑﺮﺧﺎﺳـﺖ و‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ اﻳﺮاد ﻛﺮد‪:‬‬ ‫"در ﻃﻮل ﺳﻪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺷﺪه ام‪ ...‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎﺗﻢ و‬ ‫آﻧﭽﻪ در اﻳﻦ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺎور رﺳﻴﺪه ام ﻛﻪ ﻫﺮآﻧﭽﻪ ﭼﻬـﺎرده ﻗـﺮن‬ ‫ﭘﻴﺶ در ﻗﺮآن ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘﺖ دارد‪ ،‬و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ي ﻋﻠـﻢ و داﻧـﺶ ﻗﺎﺑـﻞ‬ ‫اﺛﺒﺎت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﻧﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺑﻮده ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﻘﺎﻳﻖ را اﺑﻼغ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﻘـﺎﻳﻘﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ وي ﻧﺎزل ﻣﻲ ﺷﺪ و ذﻫﻨﺶ را ﻣﻨﻮر ﻣﻲ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬از ﺟﺎﻧﺐ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ‬ ‫آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‬ ‫ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ زﻣﺎن آن ﻓﺮا رﺳـﻴﺪه ﻛـﻪ ﺑﮕـﻮﻳﻢ ﻻ اﻟـﻪ اﻻ اﷲ‪ ،‬ﻫـﻴﭻ ﺧـﺪاﻳﻲ ﺑـﺮاي‬ ‫ﭘﺮﺳﺘﺶ وﺟﻮد ﻧﺪارد ﺟﺰ اﷲ‪ ،‬و ﻣﺤﻤﺪاً رﺳﻮل اﷲ‪ ،‬و ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ‬ ‫ﭘﻴﺎم آور ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪ .‬در ﭘﺎﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﺪاﺑﻴﺮ و ﻧﻈﻮ ﻋـﺎﻟﻲ و ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖ آﻣﻴـﺰ‬ ‫اﻳﻦ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﺒﺮﻳﻚ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪...‬‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﻋﻠﻤﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ از آن ﺑﻬﺮه ﺑﺮدم‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﺪه ي زﻳﺎدي داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻣﺸﻬﻮر از ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻼﻗﺎت داﺷﺘﻪ و دوﺳﺘﺎن ﺟﺪﻳﺪ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎري در ﺑﻴﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﭘﻴﺪاﻛﻨﻢ‪ .‬ﻗﻴﻤﺘﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﺼﻴﺒﻲ ﻛﻪ از آﻣﺪن ﺑﻪ اﻳـﻦ‬ ‫ﺟﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردم‪ ،‬ﮔﻔﺘﻦ ﺷﻬﺎدﺗﻴﻦ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ و ﻣﺤﻤﺪاً رﺳـﻮل اﷲ و ﻣﺴـﻠﻤﺎن‬ ‫ﺷﺪﻧﻢ ﺑﻮد‪".‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪43‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ ﻣﺜﺎل ﻫﺎ درﺑـﺎره ي ﻣﻌﺠـﺰات ﻋﻠﻤـﻲ ﻗـﺮآن ﻛـﺮﻳﻢ و ﻧﻈـﺮات‬ ‫داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻣﺬﻛﻮر‪ ،‬ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ درﻣﻮرد اﻳﻦ ﺳﺆاﻻت ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺎﻧﺪﻳﺸﻴﻢ‪:‬‬ ‫ آﻳﺎ اﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻚ ﺗﺼﺎدف ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﺗﺎزه ﻛﺸﻒ ﺷﺪه‬ ‫در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬در ﻗﺮآﻧﻲ ﻛﻪ ﭼﻬﺎرده ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﻧﺎزل ﺷﺪه‪ ،‬آﻣﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ؟‬ ‫ ﻳﺎ ﻗﺮآن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﻳـﺎ ﻫﺮاﻧﺴـﺎن دﻳﮕـﺮي‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ؟‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻤﻜﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﺮآن ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻛﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ ﻧـﺎزل‬ ‫ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫) ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻻت‪ ،‬ﻛﺘﺎب ﻫﺎ و ﻧﻮارﻫﺎي وﻳﺪﻳﻮﺋﻲ آﻧﻼﻳﻦ‪ ،‬درﺑـﺎره ي ﻣﻌﺠـﺰات‬ ‫ﻋﻠﻤﻲ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺖ ‪ www.islam-guide.com/science‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد ﻳﺎ ﺑـﺎ ﺳـﺎزﻣﺎن‬ ‫ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﭘﺎﻳﺎن ﻛﺘﺎب ذﻛﺮ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪(.‬‬ ‫‪ (2‬ﭼﺎﻟﺶ ﺑﺰرگ؛ آوردن ﺳﻮره اي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻮره ﻫﺎي ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫" و اﮔﺮ در آﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﺑﻨﺪه ﺧﻮد ﻧﺎزل ﻛﺮدهاﻳﻢ ﺷﻚ دارﻳﺪ ﭘﺲ اﮔﺮ راﺳﺖ ﻣـﻰﮔﻮﻳﻴـﺪ‬ ‫ﺳﻮرهاى ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﺑﻴﺎورﻳﺪ و ﮔﻮاﻫﺎن ﺧﻮد را ﻏﻴﺮ ﺧﺪا ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﻧﻜﺮدﻳﺪ و‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻛﺮد از آن آﺗﺸﻰ ﻛﻪ ﺳﻮﺧﺘﺶ ﻣﺮدﻣﺎن و ﺳﻨﮓ ﻫـﺎ ﻫﺴـﺘﻨﺪ و ﺑـﺮاى‬ ‫ﻛﺎﻓﺮان آﻣﺎده ﺷﺪه ﺑﭙﺮﻫﻴﺰﻳﺪ‪ .‬و ﻛﺴﺎﻧﻰ را ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آوردهاﻧﺪ و ﻛﺎرﻫﺎى ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﻧﺠﺎم‬ ‫دادهاﻧﺪ ﻣﮋده ده ﻛﻪ اﻳﺸﺎن را ﺑﺎغ ﻫﺎﻳﻰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ از زﻳﺮ ]درﺧﺘﺎن[ آن ﻫﺎ ﺟـﻮي‬ ‫ﻫﺎ روان اﺳﺖ ‪(25-23 :2) "...‬‬ ‫از آن زﻣﺎن ﻛﻪ ﻗﺮآن‪ ،‬در ﭼﻬﺎرده ﻗﺮن ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﻧﺎزل ﺷﺪه ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ آﻳﻪ اي ﻧﻈﻴﺮ‬ ‫آﻳﻪ ﻫﺎي ﻗﺮآن از ﻧﻈﺮ زﻳﺒﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻓﺼـﺎﺣﺖ‪ ،‬ﺷـﻜﻮه و ﻋﻈﻤـﺖ‪ ،‬ﻗـﻮاﻧﻴﻦ ﺣﻜﻴﻤﺎﻧـﻪ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮﻣـﺎن‬ ‫درﺳﺖ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﮔﻮﻳﻲ ﻫﺎي دﻗﻴﻖ و دﻳﮕﺮ اوﺻﺎف ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺷـﻮد ﻛـﻪ‬

‫‪44‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﻛﻮﭼﻚ ﺗﺮﻳﻦ ﺳﻮره ي ﻗﺮآن )ﺳﻮره ي ﺷﻤﺎره ‪ (108‬ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ده ﻟﻐﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑـﺎ‬ ‫اﻳﻦ وﺟﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﻫﻨﻮز ﻛﺴﻲ ﻳﺎراي روﻳﺎروﻳﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﭼﺎﻟﺶ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪) .‬رﺟﻮع‬ ‫ﺷﻮد ﺑﻪ اﻟﺒﺮﻫﺎن ﻓﻲ ﻋﻠﻮم اﻟﻘﺮآن‪ ،‬اﻟﺰرﻛﺸﻲ‪ ،‬ﺟﻠﺪ دوم‪ ،‬ص‪(224 .‬‬

‫ﻛﻮﭼﻚ ﺗﺮﻳﻦ ﺳﻮره ي ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ )ﺳﻮره ي ‪ (108‬ﺑﺎ ﺗﻨﻬﺎ ده واژه‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﺤﺪي روﺑﺮو ﺷﺪه و ﺳﻮره اي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻮره ﻫﺎي ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﺑﻴﺎورد‪.‬‬

‫ﺑﻌﻀﻲ از ﻛﻔﺎر ﻋﺮب دﺷﻤﻨﺎن ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻـﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎر ﻣـﻲ‬ ‫آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﭼﺎﻟﺶ روﻳﺎرو ﺷﺪ و ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻲ‬ ‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ واﻗﻌﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻲ در اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻛﺎر ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮردﻧﺪ‪) .‬رﺟﻮع ﺷﻮد‬ ‫ﺑﻪ اﻟﺒﺮﻫﺎن ﻓﻲ ﻋﻠﻮم اﻟﻘﺮآن‪ ،‬اﻟﺰرﻛﺸﻲ‪ ،‬ﺟﻠﺪ دوم‪ ،‬ص‪(226 .‬‬ ‫اﻳﻦ ﺷﻜﺴﺖ ﻋﻠﻲ رﻏﻢ اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺣﺎدث ﺷﺪ ﻛﻪ ﻗﺮآن ﺑﻪ زﺑﺎن و ﻟﻬﺠﻪ ي ﺧـﻮد آن‬ ‫اﺷﺨﺎص ﻧﺎزل ﺷﺪه آﺷﻜﺎر ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻣﺮدﻣﺎن ﻋﺮب دوران ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻـﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ‬ ‫ﻣﺮدﻣﺎﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺼﻴﺢ ﺑﻮده و ﻋﺎدت داﺷﺘﻨﺪ اﺷﻌﺎر زﻳﺒﺎ و ﺳﺮوده ﻫﺎي ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺴـﺮاﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻛـﻪ‬ ‫آن اﺷﻌﺎر ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه و ﻣﻮرد ﺗﻤﺠﻴﺪ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪45‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪ (3‬ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻫﺎي ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس درﺑﺎره ي ﻇﻬﻮر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و ﺳﻠﻢ‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻫـﺎي ﻛﺘـﺎب ﻣﻘـﺪس در‬ ‫راﺑﻄــﻪ ﺑــﺎ ﻇﻬــﻮر ﺣﻀ ـﺮت ﻣﺤﻤــﺪ‬ ‫ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺧـﻮد ﮔـﻮاﻫﻲ‬ ‫ﺑــﺮ ﺣﻘﺎﻧﻴــﺖ دﻳــﻦ اﺳــﻼم ﺑــﺮاي‬ ‫ﻣﺮدﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺠﻴﻞ اﻳﻤﺎن دارﻧـﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫در ﺳــﻔﺮ ﻫﺠــﺪه ﻛﺘــﺎب ﺗــﻮرات‪،‬‬ ‫ﻣﻮﺳﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻣـﻲ ﮔﻮﻳـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ وي ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪:‬‬ ‫"ﻣﻦ ﺑﺮاي آﻧﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮ را از ﻣﻴﺎن ﺑﺮادراﻧﺸﺎن ﺑﺮﺧﻮاﻫﻢ اﻧﮕﻴﺨﺖ؛ ﻣﻦ ﺳﺨﻨﺎﻧﻢ را در‬ ‫دﻫﺎن او ﺧﻮاﻫﻢ ﻧﻬﺎد‪ ،‬و او ﻫﺮﭼﻪ را ﺑﻪ او ﻓﺮﻣﺎن دﻫﻢ ﺑﻪ آﻧﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺖ‪ .‬اﮔـﺮ ﻛﺴـﻲ ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﺨﻨﺎن ﻣﻦ ﻛﻪ آن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﻦ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ دارد ﮔﻮش ﻧﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺷﺨﺼﺎً او را ﺑﺮاي ﺣﺴﺎب‬ ‫ﺑﺎزﺧﻮاﻫﻢ ﺧﻮاﺳﺖ‪) ".‬ﺳﻔﺮ ‪(19-18 :18‬‬ ‫)آﻳﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ‪ ،The NIV Study Bible‬ﻧﺴﺨﻪي ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﻮﻳﻦ‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪(.‬‬

‫از اﻳﻦ آﻳﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻮرد ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺳـﻪ ﻣﺸﺨﺼـﻪ را‬ ‫دارا ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫‪ (1‬وي ﺷﺒﻴﻪ ﻣﻮﺳﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ (2‬از ﺑﺮادران ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ؛ از ﻓﺮزﻧﺪان اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪46‬‬

‫‪ (3‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﻼم ﺧﻮﻳﺶ را در دﻫﺎن اﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﻬﺎده و او ﻧﻴﺰ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ‬ ‫وي ﻓﺮﻣﺎن داده ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﺟﺎزه دﻫﻴﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﺳﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ را ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دﻫﻴﻢ‪.‬‬

‫اﻟﻒ( ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺷﺒﻴﻪ ﻣﻮﺳﻲ‬ ‫از ﻣﻴﺎن ﻫﻤﻪ ي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان دو ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ را ﺑﺎ ﺷﺒﺎﻫﺘﻲ ﺑﻴﺶ از ﻣﻮﺳﻲ و ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ دوي آن ﻫﺎ ﺷﺮﻳﻌﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺮاي‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ داده ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ دوي آن ﻫﺎ ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن ﺷﺎن روﻳﺎرو ﺷﺪه و ﺑﺎ روش ﻫﺎﻳﻲ ﻣﻌﺠﺰه آﺳﺎ‬ ‫ﺑﺮ آﻧﺎن ﻏﻠﺒﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ دوي آن ﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ و ﻫﻢ ﺣﻜﻤﺮان ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ‬ ‫دوي آن ﻫﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺗﻮﻃﺌﻪ ي ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪﻧﺸﺎن ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ي ﺑﻴﻦ ﻣﻮﺳﻲ و ﻋﻴﺴﻲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﺗﺸﺎﺑﻬﺎت ﻓﻮق اﺛﺮي ﻧﻤﻲ ﺑﻴﻨـﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ در‬ ‫ﻣﻮارد ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺴﺎس و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﻟﺪ ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‪ ،‬و ﻣﺮگ ﻣﻮﺳـﻲ‬ ‫و ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻧﻴﺰ ﺷﺒﺎﻫﺘﻲ ﻣﻴـﺎن آن دو ﻳﺎﻓـﺖ‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﻼوه‪ ،‬ﻋﻴﺴﻲ ﻧﺰد ﭘﻴﺮواﻧﺶ ﭘﺴﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻧﻪ ﺻـﺮﻓﺎً آﻧﮕﻮﻧـﻪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻋﻘﻴﺪه دارﻧﺪ؛ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﺳﻲ و ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳﻦ ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠـﻲ وﺳـﻠﻢ ﻣﺮﺑـﻮط ﻣـﻲ ﺷـﻮد و ﻧـﻪ‬ ‫ﺣﻀﺮت ﻋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﺑﺮاي آن ﻛﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺑﻴﺶ ﺗـﺮي ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻮﺳﻲ دارد ﺗﺎ ﻋﻴﺴﻲ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﻳﻮﺣﻨﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲ ﺷـﻮد ﻛـﻪ ﻳﻬﻮدﻳـﺎن ﻣﻨﺘﻈـﺮ ﺗﺤﻘـﻖ ﺳـﻪ‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ي زﻳﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪:‬‬ ‫‪ (1‬ﻇﻬﻮر ﻣﺴﻴﺢ‪ (2 .‬ﻇﻬﻮر اﻟﻴﺎس‪ (3 .‬آﻣﺪن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻮﻋﻮد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع از ﺳﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه از ﻳﺤﻴﻲ ﺗﻌﻤﻴﺪ دﻫﻨﺪه ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬ ‫"اﻛﻨﻮن ﻧﻮﺑﺖ ﮔﻮاﻫﻲ ﻳﺤﻴﻲ ﺑﻮد‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﻴﺖ اﻟﻤﻘﺪس ﻛﺸﻴﺸـﺎن و ﻻوي ﻫـﺎ‬ ‫را ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﺗﺎ از او ﺑﭙﺮﺳﻨﺪ ﻛﻪ او ﻛﻴﺴﺖ‪ .‬او از اﻋﺘﺮاف ﺳﺮﺑﺎز ﻧﺰد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ اﻋﺘـﺮاف‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪47‬‬

‫ﻛﺮد‪" :‬ﻣﻦ ﻣﺴﻴﺢ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ ".‬آن ﻫﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪" :‬ﭘﺲ ﺗﻮ ﻛﻴﺴﺘﻲ؟ آﻳﺎ اﻟﻴﺎس ﻫﺴﺘﻲ؟" او ﮔﻔـﺖ‪:‬‬ ‫"ﺧﻴﺮ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪" ،".‬آﻳﺎ آن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي؟" او ﭘﺎﺳﺦ داد‪" :‬ﺧﻴﺮ‪) ".‬ﻳﻮﺣﻨﺎ ‪(21-19 :1‬‬

‫ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ي ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﮕﺎري ﺑﺮ "ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ" واﻗـﻊ در‬ ‫ﻳﻮﺣﻨﺎ ‪ ،1:21‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻳﺎدداﺷﺖ ﺑﺮﻣﻲ ﺧﻮرﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﻔﺮ دوم‬ ‫ﺗﻮرات ‪ ،18:15‬و ‪ 18:18‬اﺷﺎره دارد‪) .‬رﺟﻮع ﻛﻨﻴـﺪ ﺑـﻪ ﺣﺎﺷـﻴﻪ ﻫـﺎي ‪The NIV Study‬‬

‫‪ ،Bible‬ﻧﺴﺨﻪ ي ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺮ آﻳﻪ ي ‪ ،1:21‬ص‪(1594 .‬‬ ‫از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻫﻤﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻮﻋﻮد ﻛﻪ در آﻳـﻪ ‪ 18:18‬ﺳـﻔﺮ‬ ‫دوم ﺗﻮرات ذﻛﺮ ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ب( از ﺑﺮادران ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‬ ‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ دو ﭘﺴﺮ ﺑﺎ ﻧﺎم ﻫﺎي اﺳـﻤﺎﻋﻴﻞ و اﺳـﺤﺎق داﺷـﺖ‪ ) .‬ﻛﺘـﺎب ﭘﻴـﺪاﻳﺶ‪ ،‬ﺗـﻮرات ‪(21‬‬ ‫اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺟﺪ ﻣﻠﺖ ﻋﺮب ﺷﺪ‪ ،‬و اﺳﺤﺎق ﺟﺪ ﻣﻠﺖ ﻳﻬﻮد ﮔﺸﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﻛﻪ از آن ﺻﺤﺒﺖ‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺮار ﻧﺒﻮد از ﻣﻴﺎن ﺧﻮد ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﺮﺧﻴﺰد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮادران آﻧﺎن؛ ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺮزﻧﺪان‬ ‫اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ‪ ،‬از اوﻻد اﺳـﻤﺎﻋﻴﻞ اﺳـﺖ و درﺣﻘﻴﻘـﺖ او ﻫﻤـﺎن‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻮﻋﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در اﺷﻌﻴﺎ ‪ 13-1 :42‬درﺑﺎره ي اﻳﻦ ﺑﻨﺪه ي ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺤﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬او ﻓـﺮد‬ ‫"ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه" و "ﭘﻴﺎم آور" اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ را ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻲ ﮔﺬارد‪.‬‬ ‫"او ﻣﺘﺰﻟﺰل و دﻟﺴﺮد ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﺗﺎ آﻧﻜﻪ ﻋﺪاﻟﺖ را ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﭘﺎﻳـﻪ ﻧﻬـﺪ‪ .‬ﻫﻤـﻪ ي ﻧـﻮاﺣﻲ‬ ‫اﻣﻴﺪﺷﺎن را ﺑﻪ او ﻣﻲ ﺑﻨﺪﻧﺪ‪) ".‬اﺷﻌﻴﺎ ‪(42:4‬‬

‫آﻳﻪ ي ﻳﺎزده در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻮﻋﻮدي اﺳـﺖ ﻛـﻪ از اوﻻد ﻗﻴـﺪار ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻗﻴـﺪار‬ ‫ﻛﻴﺴﺖ؟ ﺑﺮاﺳﺎس ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺪاﻳﺶ ‪ ،25:13‬ﻗﻴﺪار ﭘﺴﺮ دوم اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ‪ ،‬ﻧﻴﺎي ﺣﻀـﺮت ﻣﺤﻤـﺪ‬ ‫ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪48‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫پ( ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﻼﻣﺶ را ﺑﺮ زﺑﺎن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﺟﺎري ﻧﻤﻮد‬ ‫ﻛﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل)ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ( ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺮ زﺑﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﺟـﺎري‬ ‫ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﺷﺘﻪ اش‪ ،‬ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ‪ ،‬را ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﻋﻴﻦ ﻛﻼم ﺧﺪا ) ﻗـﺮآن ﻛـﺮﻳﻢ( را‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻴﺎﻣﻮزد ﻓﺮﺳﺘﺎد و از او ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ آن را ﻫﻤـﺎﻧﻄﻮر ﻛـﻪ ﺷـﻨﻴﺪه ﺑـﻮد ﺑـﺮ ﻗـﻮﻣﺶ‬ ‫ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻨﺨﻨﺎن ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از اﻓﻜﺎر ﺧﻮد وي ﻧﺒﻮدﻧـﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ ﺑﻮاﺳـﻄﻪ ي ﺟﺒﺮﺋﻴـﻞ ﺑـﺮ‬ ‫زﺑﺎﻧﺶ ﺟﺎري ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬در زﻣﺎن ﺣﻴﺎت ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ و زﻳﺮ ﻧﻈﺮ اﻳﺸﺎن‪ ،‬اﻳـﻦ‬ ‫ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ي ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺣﻔﻆ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻧﮕﺎرش درﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺑﺨﺶ دوم ﻛﺘﺎب ﺗﺜﻨﻴﻪ ﺑﻴﺎن ﻓﺮﻣﻮده‪:‬‬ ‫" ﻓﺮدي ﻛﻪ ﺑﻪ او ﮔﻮش ﻧﺪﻫﺪ و ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺶ ﻛﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﻦ اﺳـﺖ ﺗﻮﺟـﻪ ﻧﻜﻨـﺪ‪ ،‬او را‬ ‫ﻣﺠﺎزات ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪) ".‬ﺗﺜﻨﻴﻪ‪(18:19 ،‬‬

‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس اﻳﻤﺎن داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑﺪآﻧﭽـﻪ اﻳـﻦ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﮔﻮش دﻫﺪ‪ ،‬و اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻫﻤﺎن ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ و‬ ‫ﺳﻠﻢ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫)ﻟﻄﻔﺎً ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺶ ﺗﺮ درﺑﺎره ي ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻲ اﻟـﻪ ﻋﻠﻴـﻪ و ﺳـﻠﻢ در‬ ‫ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس از ﺳﺎﻳﺖ ‪ www.islam-guide.com/mib‬دﻳﺪن ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ(‬ ‫‪ (4‬آﻳﺎﺗﻲ از ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻛﻪ درﺑﺎره ي وﻗﺎﻳﻊ آﻳﻨﺪه ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻧﻤﻮده و ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﻪ‬ ‫وﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ واﻗﻌﻪ ﭘﻴﺮوزي روﻣﻴﺎن ﺑﺮ اﻳﺮاﻧﻴﺎن در ﻗﺮآن ﺑﻪ ﻣـﺪت ﺳـﻪ اﻟـﻲ ﻧـﻪ‬ ‫ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺷﻜﺴﺖ روﻣﻴﺎن از اﻳﺮاﻧﻴﺎن‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در ﻗﺮآن ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫" روﻣﻴﺎن ﺷﻜﺴﺖﺧﻮردﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ و]ﻟﻰ[ ﺑﻌﺪ از ﺷﻜﺴﺘﺸـﺎن در ﻇـﺮف‬ ‫ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻰ ﺑﻪ زودى ﭘﻴﺮوز ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪] .‬ﻓﺮﺟﺎم[ ﻛﺎر در ﮔﺬﺷﺘﻪ و آﻳﻨﺪه از آن ﺧﺪاﺳﺖ و‬ ‫در آن روز اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺆﻣﻨﺎن از ﻳﺎرى ﺧﺪا ﺷﺎد ﻣﻰﮔﺮدﻧﺪ‪) ".‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(4-2 :30 ،‬‬

‫‪49‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫اﺟﺎزه دﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﺗﺎرﻳﺦ درﺑﺎره ي اﻳﻦ روﻳﺪاد ﺑﻪ ﻣﺎ ﭼﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪ .‬ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑـﺎ ﻋﻨـﻮان‬ ‫‪) History of the Byzantine State‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻴﺰاﻧﺲ( ﺑﻴﺎن ﻣﻲ دارد ﻛﻪ ارﺗﺶ روم‬ ‫در ﺳﺎل ‪ 613‬در اﻧﻄﺎﻛﻴﻪ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﺨﺘﻲ ﺧﻮرد‪ ،‬و اﻳﺮاﻧﻴﺎن در ﺗﻤـﺎم ﺟﺒﻬـﻪ ﻫـﺎ ﭘﻴﺸـﺮوي‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،History of the Byzantine State) .‬آﺳﺘﺮاﮔﻮرﺳﻜﻲ‪ ،‬ص‪(95 .‬‬ ‫در آن زﻣﺎن‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﺗﺼﻮر اﻳﻨﻜﻪ روﻣﻴﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن را ﺷﻜﺴﺖ دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺖ‬ ‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻨﺤﺎل‪ ،‬ﻗﺮآن ﭘﻴﺮوزي روم ﺑﺮ اﻳﺮان در ﻋﺮض ﺳﻪ اﻟﻲ ﻧﻪ ﺳﺎل را ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻛﺮد‪ .‬در‬ ‫ﺳﺎل ‪ ،622‬ﻧﻪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺷﻜﺴﺖ روﻣﻴﺎن‪ ،‬دو ارﺗﺶ )اﻳﺮان و روم( در ﺧﺎك ارﻣﻨﺴﺘﺎن ﺑﺎ‬ ‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ روﺑﺮو ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﻧﺘﻴﺠﻪ ي اﻳﻦ روﻳﺎروﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﻌﺪ از ﭘﻴـﺮوزي روﻣﻴـﺎن‬ ‫در ﺳﺎل ‪ ،613‬ﭘﻴﺮوزي ﻗﺎﻃﻊ روم ﺑﺮ اﻳﺮان ﺑـﻮد‪ .‬ﭘﻴﺸـﮕﻮﻳﻲ ﻣـﺬﻛﻮر دﻗﻴﻘـﺎً ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧـﻪ ﻛـﻪ‬ ‫ﭘﺮوردﮔﺎر در ﻗﺮآن وﻋﺪه ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد ﺑﻪ وﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪ ،History of the Byzantine State‬آﺳﺘﺮاﮔﻮرﺳﻜﻲ‪ ،‬ﺻﺺ‪ ،101-100 .‬و ‪،History of Persia‬‬

‫ﺳﺎﻳﻜﺲ‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،1‬ﺻﺺ‪ .484-483 .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ‪Encyclopaedia Britannica‬‬

‫‪ ،New‬ﻣﻴﻜﺮوﭘﺪﻳﺎ‪،‬‬

‫ﺟﻠﺪ ‪ ،4‬ص‪(.1036 .‬‬

‫آﻳﺎت ﻗﺮآن و اﺣﺎدﻳﺚ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ در ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ وﻗﺎﻳﻊ آﻳﻨﺪه را ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻛـﺮده و ﺑـﻪ‬ ‫وﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ (5‬ﻣﻌﺠﺰات اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰات زﻳﺎدي ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ي ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ و ﺑﻪ اذن ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﺘﻌﺎل‬ ‫رخ داده اﻧﺪ‪ .‬اﺷﺨﺎص زﻳﺎدي ﺷﺎﻫﺪ وﻗﻮع اﻳﻦ ﻣﻌﺠﺰات ﺑﻮده اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪:‬‬ ‫ ‬

‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﺮﻛﺎن ﻣﻜﻪ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻌﺠـﺰه اي ﺑـﻪ‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ ،‬اﻳﺸﺎن دو ﻧﻴﻢ ﺷﺪن ﻣﺎه را ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد‪.‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪ ،3637# ،‬و‬

‫ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪(2802# ،‬‬

‫ ﻣﻌﺠﺰه ي دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺗﺸﻨﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﻘﺪار ﻛﻤﻲ آب در‬ ‫درون ﻇﺮف ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ از ﻣﻴﺎن اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻣﺒـﺎرك ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ﺻـﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ آب‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪50‬‬

‫ﻣﻲﭼﻜﻴﺪ‪ .‬آن ﻫﺎ ﻧﺰد اﻳﺸﺎن آﻣﺪه و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﺰ ﻣﻘﺪار ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪﻛﻲ آب در درون‬ ‫ﻇﺮف ﺑﺮاي ﺷﺴﺘﺸﻮ و ﻧﻮﺷﻴﺪن ﭼﻴﺰي ﻧﻤﺎﻧـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﭼﻨـﻴﻦ ﺷـﺪه ﻛـﻪ ﺣﻀـﺮت‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ دﺳﺘﺎن ﻣﺒﺎرﻛﺶ را درون ﻇـﺮف ﻧﻬـﺎد و آب از ﻣﻴـﺎن‬ ‫اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺶ در درون ﻇﺮف ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻓﻮران ﻧﻤﻮد‪ .‬آن اﺷﺨﺎص آب ﻧﻮﺷـﻴﺪه و ﺑـﺎ‬ ‫آن وﺿﻮ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺰار و ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺻﺤﺎﺑﻪ در آﻧﺠﺎ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ‪) .‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪،‬‬ ‫‪ ،3576#‬و ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪(1856# ،‬‬ ‫ﻣﻌﺠﺰات ﺑﺴﻴﺎر دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﺸﺎن و ﻳﺎ ﺑﺮاي آﻧﺤﻀـﺮت ﺻـﻠﻲ‬ ‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ (6‬زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺳﺎده ي ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ‬

‫در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ي زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ اﻳﺸﺎن‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬ﻧﺒﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ رﺳﻴﻢ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﺗﺼﻮر اﻳﻨﻜـﻪ آﻧﺤﻀـﺮت ﺻـﻠﻲ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي دروﻏﻴﻦ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻃﻠﺐ ﻣﻨﻔﻌـﺖ ﻫـﺎي ﻣـﺎدي‪ ،‬ﭘﺴـﺖ و ﻣﻘـﺎم‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻗﺪرت ﺑﻪ دروغ ادﻋﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﻧﻤﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﻧﺒﻮت‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت از ﻟﺤﺎظ ﻣﺎﻟﻲ ﻫﻴﭻ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺗﺎﺟﺮ ﻣﻮﻓﻖ و ﻣﺸﻬﻮر‪ ،‬درآﻣﺪ رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ و راﺣﺘـﻲ داﺷـﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﺑﻌﺜﺖ و ﺧﺎﻃﺮ آن‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺎﻟﻲ اﻳﺸﺎن ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺑﻴﺶ ﺗﺮ روﺷﻦ ﺷﺪن ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬اﻗﻮال زﻳﺮ را در ﻣﻮرد زﻧـﺪﮔﻲ اﻳﺸـﺎن‬ ‫ﺑﺎﻫﻢ ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ‪:‬‬ ‫ ‬

‫ﻋﺎﻳﺸﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻘﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪" :‬ﺧـﻮاﻫﺮ‬ ‫زاده ي ﻋﺰﻳﺰ‪ ،‬ﻣﺎ در ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺳﻪ ﻣﺎه را ﺑﺪون روﺷﻦ‬ ‫ﻛﺮدن آﺗﺶ )ﭘﺨﺘﻦ ﻏﺬا( ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮده اﻳﻢ‪ .‬ﭘﺴﺮ ﺧﻮاﻫﺮش ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ " :‬ﻋﻤﻪ ﺟـﺎن‪ ،‬ﺑـﺎ‬ ‫ﭼﻪ ﺳﺮﻣﻲ ﻛﺮدﻳﺪ؟ وي در ﺟﻮاب ﮔﻔﺖ‪" :‬دو ﭼﻴﺰ ﺳﻴﺎه‪ ،‬ﺧﺮﻣﺎ و آب‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ‬ ‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻫﺎي اﻧﺼﺎر داﺷﺖ ﻛﻪ آن ﻫـﺎ ﺷـﺘﺮﻫﺎي ﺷـﻴﺪه داﺷـﺘﻨﺪ و‬

‫‪51‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻘﺪاري ﺷﻴﺮ ﺑﺮاي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬

‫)ﺻـﺤﻴﺢ ﻣﺴـﻠﻢ‪،‬‬

‫‪ ،2972#‬و ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪(2567# ،‬‬

‫ ﺳﻬﻞ ﺑﻦ ﺳﻌﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺻﺤﺎﺑﻪ ي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‪ ،‬ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪ " :‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﺧﺪا ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ از زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮي ﻣﺒﻌـﻮث ﺷـﺪﻧﺪ ﺗـﺎ ﻟﺤﻈـﻪ ي‬ ‫ﻣﺮﮔﺸﺎن ﻧﺎن آرد ﺑﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪه را‬ ‫ ‬

‫ﻧﺪﻳﺪﻧﺪ‪) .‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪ ،5413# ،‬و ﺗﺮﻣﺬي‪(2364# ،‬‬

‫از ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻫﻤﺴﺮ ﮔﺮاﻣﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻧﻘﻞ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ :‬ﺗﺸـﻜﻲ ﻛـﻪ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﻣـﻲ ﺧﻮاﺑﻴﺪﻧـﺪ‪ ،‬ﭼﺮﻣـﻲ ﺑـﻮد ﻛـﻪ درون آن‬ ‫اﻟﻴﺎﻓﻲ از درﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎ ﭘﺮﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،2082# ،‬و ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪(6456# ،‬‬

‫ ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﺣﺎرث‪ ،‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺻﺤﺎﺑﻪ ي ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ﺻـﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ ﭼﻨـﻴﻦ‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪" :‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ وﻓﺎت ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﭘﻮﻟﻲ و ﻧﻪ‬ ‫ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي از ﺧﻮد ﺑﻪ ﺟﺎ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺟﺰ ﻳﻚ ﻳﺎﺑﻮي ﺳـﻔﻴﺪ ﺳـﻮاري‪ ،‬زره و ﻳـﻚ‬ ‫ﻗﻄﻌﻪ زﻣﻴﻦ ﻛﻪ آن را ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺨﺸﻴﺪﻧﺪ‪) .‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪ ،2739# ،‬و ﻣﺴﻨﺪ‬ ‫اﺣﻤﺪ‪(17990# ،‬‬

‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺑﺎ وﺟﻮد آﻧﻜﻪ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﻣﺴـﻠﻤﻴﻦ در دﺳـﺘﺮس‬ ‫اﻳﺸﺎن ﺑﻮد و ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﺷﺒﻪ ﺟﺰﻳﺮه ي ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﭘﻴﺶ از وﻓـﺎت اﻳﺸـﺎن اﺳـﻼم آورده ﺑـﻮد و‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻫﺠﺪه ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺑﻌﺜﺖ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﭘﻴـﺮوز ﺷـﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺗـﺎ ﻟﺤﻈـﻪ ي وﻓـﺎت‬ ‫اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺳﺨﺘﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫آﻳﺎ اﻣﻜﺎن دارد ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﺖ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ‬ ‫و ﻗﺪرت ادﻋﺎي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ؟ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻣﻨﺰﻟـﺖ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و ﻗـﺪرت‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻏﺬاﻫﺎي ﺧﻮب‪ ،‬ﻟﺒﺎس ﻫﺎي ﻓﺎﺧﺮ‪ ،‬ﻛﺎخ ﻫﺎي ﺑﺎﺷﻜﻮه‪ ،‬ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎﻧﻲ ﺑـﺎ ﻟﺒـﺎس‬ ‫ﻫﺎي رﻧﮕﻲ و ﻗﺪرت ﺑﻲ ﭼﻮن و ﭼﺮا اﺳﺖ‪ .‬آﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺪام از اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻫـﺎ در زﻧـﺪﮔﻲ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﺸﻬﻮد ﺑﻮد؟ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﮔﺬرا ﺑﻪ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ آﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫وﺳﻠﻢ ﻣﺎ را در رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﺳﺆاﻻت ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪52‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎي اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻢ‪ ،‬ﺣﺎﻛﻢ و ﻗﺎﺿﻲ‪ ،‬آﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻲ‬ ‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺷﺨﺼﺎً ﺷﻴﺮ ﺑﺰ را ﻣﻲ دوﺷﻴﺪ‪) .‬ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪ ،(25662# ،‬ﻟﺒﺎس ﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫را وﺻﻠﻪ ﻣﻲ دوﺧﺖ‪ ،‬ﻛﻔﺶ ﻫﺎﻳﺶ را ﺧﻮد ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻣﻲ ﻧﻤـﻮد‪) .‬ﺻـﺤﻴﺢ ﺑﺨـﺎري‪ ،676# ،‬و‬ ‫ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪ ،(25517# ،‬در ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﺮد‪.‬‬

‫)ﺻـﺤﻴﺢ ﺑﺨـﺎري‪ ،676# ،‬و ﻣﺴـﻨﺪ اﺣﻤـﺪ‪،‬‬

‫‪ ،(23706#‬و از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻓﻘﻴﺮ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮﻳﻀﻲ ﻋﻴـﺎدت ﻣـﻲ ﻧﻤـﻮد‪) .‬ﻣـﻮﻃﻲ ﻣﺎﻟـﻚ‪،(531# ،‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺻﺤﺎﺑﻪ در ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ آوردن ﺷﻦ ﻫﻤﺮاه آﻧﺎن ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪،‬‬

‫‪ ،3034#‬و ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،1803# ،‬و ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪ (18017# ،‬زﻧﺪﮔﻲ اﻳﺸـﺎن ﻧﻤﻮﻧـﻪ ي ﺣﻴـﺮت آوري از ﺳـﺎده‬ ‫زﻳﺴﺘﻲ و ﻓﺮوﺗﻨﻲ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﭘﻴﺮوان ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﻋﻼﻗﻪ ي زﻳﺎدي داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ او ﻋﺸـﻖ ﻣـﻲ‬ ‫ورزﻳﺪﻧﺪ و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻲ ﺣﺪ و اﻧﺪازه اي ﺑﻪ او داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﺤﺎل آﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ و‬ ‫ﺳﻠﻢ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻟﻮﻫﻴﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺳﺰاوار اﺳﺖ و ﻧﺒﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ ﺧـﻮد‬ ‫وي ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺴﺒﺘﻲ داده ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺻﺤﺎﺑﻪ ي رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‪ ،‬اﻧﺲ‪ ،‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛـﺲ ﺑـﻴﺶ‬ ‫از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻮرد ﻣﺤﺒﻮب دل ﻫﺎ ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻣﺎ‪ ،‬وﻗﺘـﻲ اﻳﺸـﺎن ﺗﺸـﺮﻳﻒ ﻣـﻲ‬ ‫آوردﻧﺪ ﻛﺴﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﻧﻤﻲ ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا از ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن ﻣﺮدم در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧـﻮد‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ اﻗـﻮام دﻳﮕـﺮ‬ ‫ﺑﺮاي ﺑﺰرﮔﺎﻧﺸﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﻲ ﺷﺪ‪) .‬ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪ ،12117# ،‬ﺗﺮﻣﺬي‪(2754# ،‬‬

‫ﺧﻴﻠﻲ ﻗﺒﻞ از اﻣﻜﺎن ﺗﺼﻮر ﭘﻴﺮوزي اﺳﻼم و در ﺳـﺮآﻏﺎز دوره ي ﻃـﻮﻻﻧﻲ و دردﻧـﺎك‬ ‫ﺷــﻜﻨﺠﻪ اذﻳــﺖ و آزار ﭘﻴــﺎﻣﺒﺮ ﺻــﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴــﻪ وﺳــﻠﻢ و ﭘﻴــﺮواﻧﺶ‪ ،‬از ﺟﺎﻧــﺐ ﻣﺸــﺮﻛﺎن‬ ‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﻋﺘﺒﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎده ي ﺑﺰرﮔﺎن ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ‪ ،‬ﻧـﺰد‬ ‫اﻳﺸﺎن آﻣﺪه و ﮔﻔﺖ‪ ..." :‬اﮔﺮ ﻣﺎل و ﺛﺮوت ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه ي ﻛـﺎﻓﻲ ﺑﺮاﻳـﺖ ﮔﺮدﻣـﻲ‬ ‫آورﻳﻢ و ﻳﻜﻲ از ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ اﺷﺨﺎص در ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﺧﻮاﻫﻲ ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻃﺎﻟﺐ ﺟﺎﻳﮕﺎه رﻫﺒﺮي‬ ‫ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬رﻫﺒﺮي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺗﻮ واﮔﺬار ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ و ﺑﺪون اﺟﺎزه ي ﺗﻮ ﻫﻴﭻ ﺗﺼﻤﻴﻤﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﺎن ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬ﺗﻮ را ﺷﺎه ﺧﻮد ﻣﻲ ﮔﺮداﻧﻴﻢ‪ "...‬ﺗﻨﻬـﺎ اﻣﺘﻴـﺎزي ﻛـﻪ در‬

тАл╪▒╪зя╗ля╗ия╗дя║О┘К я║Чя║╝я╗оя╗│я║о┘К ╪вя║╖я╗ия║Оя╗│я╗▓ я║Ся║О ╪зя║│я╗╝┘ЕтАм

тАлтАк53тАмтАм

тАля╗Ля╗о╪╢ я╗ля╗дя╗к ┘К ╪зя╗│я╗ж янШя╗┤я║╕я╗ия╗мя║О╪пя╗ля║О ╪з╪▓ я║гя╗Ая║о╪к я╗гя║дя╗дя║к я║╗я╗ая╗▓ ╪зя╖▓ я╗Ля╗ая╗┤я╗к ┘Ия║│┘Ая╗ая╗в я╗г┘Ая╗▓ я║зя╗о╪зя║│┘Ая║Шя╗ия║ктАк ╪МтАм╪з╪▓тАм тАл╪пя╗Ля╗о╪к я╗гя║о╪п┘Е я║Ся╗к я║│я╗о┘К ╪зя║│я╗╝┘Е ┘И я╗Ля║Тя║О╪п╪к я║Чя╗ия╗мя║О я╗│я╗Ъ я║зя║к╪з┘Ия╗зя║к ╪пя║│я║Ц я║Ся║о╪п╪з╪▒╪птАк.тАмтАм тАл╪вя╗│я║О ╪зя╗│я╗ж янШя╗┤я║╕я╗ия╗мя║О╪пя╗ля║О я║Ся╗к я╗Чя║к╪▒ я╗Ыя║Оя╗Уя╗▓ я║Ся║о╪з┘К я╗ля║оя╗Ыя║▓ я║Ся║о╪з┘К я╗Ыя║┤я║Р я╗Яя║м╪к я╗ля║О┘К ╪пя╗зя╗┤┘Ая╗о┘К ┘Ия║│я╗оя║│┘Ая╗ктАм тАл╪зя╗зяоХя╗┤я║░ я╗зя╗┤я║┤я║Шя╗ия║к╪Я ╪вя╗│я║О я║гя╗Ая║о╪к я╗гя║дя╗дя║к я║╗я╗ая╗▓ ╪зя╖▓ я╗Ля╗ая╗┤я╗к ┘Ия║│я╗ая╗в я║Ся║О я║╖┘Ая╗ия╗┤я║к┘Ж ╪зя╗│┘Ая╗ж янШя╗┤я║╕┘Ая╗ия╗мя║О╪пя╗ля║ОтАк ╪МтАм╪пян╝┘Ая║О╪▒тАм тАля║Чя║о╪пя╗│я║к я║╖я║к╪Я ╪вя╗│я║О ╪зя╗│я║╕я║О┘Ж ╪п╪▒ ╪▒╪з я║Ся║о╪з┘К ян╝я║Оя╗зя╗к ╪▓я╗з┘Ая╗▓ я║С┘Ая╗к я╗гя╗ия╗И┘Ая╗о╪▒ ╪п╪▒я╗│я║Оя╗У┘Ая║Ц янШя╗┤я║╕┘Ая╗ия╗мя║О╪пя╗ля║О┘К я║Ся╗мя║Ш┘Ая║о я║С┘Ая║О╪▓тАм тАляоФя║м╪зя║╖я║Ц╪Я янШя║Оя║│я║ж ╪зя╗│я║╕я║О┘Ж ян╝я╗ия╗┤я╗ж я║Ся╗о╪птАк:тАмтАм тАл}тАк 5 "61тАм╪зтАк 3 4тАм╪зтАк {" 3 4тАм┘И ╪зя╗│я╗ж ╪вя╗│┘Ая║О╪к тАк 1тАмя║Ч┘Ая║О тАк 38тАм╪з╪▓ я║│┘Ая╗о╪▒┘З ┘К тАк41тАмтАм тАля╗Чя║о╪в┘Ж ╪▒╪з я║Ся║о╪з┘К я╗Ля║Шя║Тя╗к я║зя╗о╪зя╗зя║ктАк ╪МтАмя║Ся║ия║╕я╗▓ ╪з╪▓ ╪в┘Ж ╪п╪▒ ╪▓я╗│я║о я╗гя╗▓ ╪вя╗│я║ктАк:тАмтАм тАл"┘Ия║гя╗░ ]я╗зя║Оя╗гя╗к[╪з┘Й ╪зя║│я║Ц ╪з╪▓ я║Яя║Оя╗зя║Р ]я║зя║к╪з┘Й[ ╪▒я║гя╗дя║ШяоХя║о я╗гя╗мя║оя║Ся║О┘ЖтАк .тАмя╗Ыя║Шя║Оя║Ся╗░ ╪зя║│я║Ц я╗Ыя╗к ╪вя╗│я║О╪к ╪в┘Ж я║Ся╗ктАм тАл╪▒┘Ия║╖я╗ия╗░ я║Ся╗┤я║О┘Ж я║╖я║к┘З я╗Чя║о╪вя╗зя╗░ ╪зя║│я║Ц я║Ся╗к ╪▓я║Ся║О┘Ж я╗Ля║оя║Ся╗░ я║Ся║о╪з┘Й я╗гя║о╪пя╗гя╗░ я╗Ыя╗к я╗г┘Ая╗░╪п╪зя╗зя╗и┘Ая║ктАк .тАмя║Ся║╕┘Ая║О╪▒я║ЧяоХя║о ┘ИтАм тАля╗ля║╕я║к╪з╪▒╪пя╗ля╗ия║к┘З ╪зя║│┘Ая║Ц ┘И]я╗Я┘Ая╗░[ я║Ся╗┤я║╕┘Ая║Шя║о ╪вя╗з┘Ая║О┘Ж ╪▒┘Ия╗│яоХ┘Ая║о╪п╪з┘Ж я║╖┘Ая║кя╗зя║к ╪п╪▒ я╗зя║Шя╗┤я║а┘Ая╗к ]ян╝я╗┤┘Ая║░┘Й ╪▒╪з[тАм тАля╗зя╗дя╗░я║╖я╗ия╗оя╗зя║ктАк) ".тАмя╗Чя║о╪в┘Ж я╗Ыя║оя╗│я╗втАк) (4-2 :41 ╪МтАм╪зя╗Яя║┤я▓С╪й ╪зя╗Яя╗ия║Тя╗оя╗│я║ФтАк ╪МтАм╪зя║Ся╗ж я╗ля║╕я║О┘ЕтАк ╪МтАмя║Я╪п┘Д ╪з┘И┘ДтАк ╪МтАмя║╗я║║тАк(┘в┘й┘д-┘в┘й┘г .тАмтАм

тАл╪п╪▒ я╗гя╗оя╗Чя╗Мя╗┤я║Ц ╪пя╗│яоХя║о┘К я╗зя╗┤я║░ янШя╗┤я║Оя╗гя║Тя║о я║╗я╗ая╗▓ ╪зя╖▓ я╗Ля╗ая╗┤я╗к ┘Ия║│┘Ая╗ая╗в ╪п╪▒ янШя║Оя║│┘Ая║ж ╪п╪▒я║зя╗о╪зя║│┘Ая║Ц я╗Ля╗д┘Ая╗оя╗│я║╢тАм тАля║Ся║о╪з┘К янШя║Оя╗│я║О┘Ж ╪п╪з╪п┘Ж я║Ся╗к ╪пя╗Ля╗о╪к я╗гя║о╪п┘Е я║Ся╗к я║│я╗о┘К ╪пя╗│я╗ж ╪зя║│я╗╝┘ЕтАк ╪МтАмян╝я╗ия╗┤я╗ж янШя║Оя║│я║ж ╪п╪з╪птАк:тАмтАм тАл}я╗Чя║┤я╗в я║Ся╗к я║зя║к╪з┘Ия╗зя║к! я╗Ыя╗к ╪зяоФя║о я║зя╗о╪▒я║╖я╗┤я║к ╪▒╪з ╪п╪▒ ╪пя║│я║Ц ╪▒╪зя║│я║Ц ┘И я╗гя║О┘З ╪▒╪з ╪п╪▒╪▒ ╪пя║│я║Ц ян╝янЩя╗в я╗Чя║о╪з╪▒тАм тАл╪пя╗ля╗ия║ктАк ╪МтАмя║Чя║О ╪пя║│я║Ц ╪з╪▓ ╪зя╗│я╗ж я╗Ыя║О╪▒ )╪пя╗Ля╗о╪к я╗гя║о╪п┘Е я║Ся╗к ╪пя╗│я╗ж ╪зя║│я╗╝┘Е( я║С┘Ая║о╪п╪з╪▒┘ЕтАк ╪МтАмя╗ля║ояоФ┘Ая║░ я║С┘Ая║О╪▓я╗зя║ия╗о╪зя╗ля╗втАм тАл╪зя╗│я║┤я║Шя║О╪п я║Чя║О ╪в┘Ж я╗ля╗ияоХя║О┘Е я╗Ыя╗к я║зя║к╪з┘Ия╗зя║к янШя╗┤я║о┘И╪▓┘К ╪▒╪з я╗зя║╝я╗┤я║Р яоФя║о╪п╪зя╗зя╗┤я║к┘З я╗│┘Ая║О ╪вя╗зя╗Ь┘Ая╗к ╪п╪▒ ╪пя╗У┘Ая║О╪╣ ╪з╪▓ ╪в┘ЖтАм тАля║Яя║О┘Ж ╪п╪з╪п┘З я║Ся║Оя║╖я╗втАк) {.тАм╪зя╗Яя║┤я╗┤я║о╪й ╪зя╗Яя╗ия║Тя╗оя╗│я║ФтАк ╪МтАм╪зя║Ся╗ж я╗ля║╕я║О┘ЕтАк ╪МтАмя║Яя╗ая║к ╪з┘И┘ДтАк ╪МтАмя║╗я║║тАк(266-256 .тАмтАм

тАля║гя╗Ая║о╪к я╗гя║дя╗дя║к я║╗я╗ая╗▓ ╪зя╖▓ я╗Ля╗ая╗┤я╗к ┘Ия║│я╗ая╗в ┘И я╗│я║О╪▒╪з┘Ж ╪зя╗зя║кя╗Ыя║╢ я╗зя╗к я║Чя╗ия╗мя║О я║С┘Ая╗к я╗г┘Ая║к╪к я║│┘Ая╗┤я║░╪п┘З я║│┘Ая║О┘ДтАм тАля║╖я╗Ья╗ия║ая╗к ┘И ╪в╪▓╪з╪▒ ╪▒╪з я║Чя║дя╗дя╗Ю я╗Ыя║о╪пя╗зя║к я║Ся╗ая╗Ья╗к я╗гя║╕я║оя╗Ыя║О┘Ж я║гя║Шя╗▓ ян╝я╗ия║к я║Ся║О╪▒ я║│я╗Мя╗▓ я╗Ыя║о╪пя╗зя║к я║Ч┘Ая║О ╪зя╗│я║╕┘Ая║О┘Ж ╪▒╪з я║С┘Ая╗ктАм тАля╗Чя║Шя╗Ю я║Ся║оя║│я║Оя╗зя╗ия║ктАк .тАмя╗│я╗Ъ я║Ся║О╪▒ я╗гя╗▓ я║зя╗о╪зя║│я║Шя╗ия║к я║Чя║ия║Шя╗к я║│я╗ияоХя╗▓ я╗Ыя╗к я║Ся╗к я║│┘Ая║ия║Шя╗▓ я╗г┘Ая╗▓ ╪п ╪в┘Ж ╪▒╪з я║Ся║о╪п╪зя║╖┘Ая║ЦтАк ╪МтАмя║С┘Ая║отАм тАл╪▒┘И┘К я║│я║о ╪вя╗зя║дя╗Ая║о╪к я║╗я╗ая╗▓ ╪зя╖▓ я╗Ля╗ая╗┤я╗к ┘И я║│я╗ая╗в я║Ся╗┤я║Оя╗зя║к╪з╪▓я╗зя║ктАк) .тАм╪зя╗Яя║┤я▓С╪й ╪зя╗Яя╗ия║Тя╗оя╗│я║ФтАк ╪МтАм╪зя║Ся╗ж я╗ля║╕я║О┘ЕтАк ╪МтАмя║Я╪п┘Д ╪з┘И┘ДтАк ╪МтАмя║╗я║║тАк(┘в┘й┘и-┘в┘й┘й .тАмтАм

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪54‬‬

‫ﻳﻚ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﻣﺴﻤﻮم ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻏﺬاي اﻳﺸﺎن ﻣﻲ ﺧﻮاﺳـﺘﻨﺪ وي را ﺑـﻪ ﻗﺘـﻞ ﺑﺮﺳـﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫)ادلارﻣﯽ‪ ،٦٨# ،‬و اﺑﻮداود‪(٤٥١٠# ،‬‬

‫ﭼﻪ ﺗﻮﺟﻴﻬﻲ ﺑﺮاي ﭼﻨﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﭘـﺮ از اذﻳـﺖ و آزار و ازﺧﻮدﮔﺬﺷـﺘﮕﻲ‪ ،‬ﺣﺘـﻲ ﺑﻌـﺪ‬ ‫ﻏﻠﺒﻪي ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮ دﺷﻤﻨﺎن‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟‬ ‫ﭼﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ ﺑﺮاي ﻓﺮوﺗﻨﻲ و ﻧﺠﺎﺑﺘﻲ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن در اوج ﻋﻈﻤﺖ و ﺷﻜﻮه اﺑﺮاز داﺷﺘﻪ و‬ ‫اﺻﺮار داﺷﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺮوزي و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻳﺎري ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺑـﻮده و ﻧـﻪ ﺑـﻪ ﻧﺒـﻮغ و‬ ‫اﺳﺘﻌﺪاد ﺧﻮد وي‪ ،‬وﺟﻮد دارد؟ آﻳﺎ اﻳﻦ ﻫﺎ وﻳﮋﮔﻲ ﻳﻚ اﻧﺴـﺎن ﺗﺸـﻨﻪ ي ﻗـﺪرت ﻳـﺎ ﺧـﻮد‬ ‫ﻣﺤﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ؟‬ ‫رﺷﺪ ﺣﻴﺮت اﻧﮕﻴﺰ دﻳﻦ اﺳﻼم‬

‫در ﭘﺎﻳﺎن اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻗﺮاﻳﻦ و ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻬﻤـﻲ دال ﺑـﺮ ﺣﻘﺎﻧﻴـﺖ دﻳـﻦ‬ ‫اﺳﻼم اﺷﺎره ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻣﻲ داﻧﻨﺪ ﻛﻪ در آﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺗﻤﺎم ﺟﻬـﺎن‪ ،‬دﻳـﻦ اﺳـﻼم ﺳـﺮﻳﻊ ﺗـﺮﻳﻦ‬ ‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ را در ﺑﻴﻦ دﻳﮕﺮ ادﻳﺎن دارد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻼﺣﻈﺎت در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﻳﻦ ﭘﺪﻳـﺪه را در زﻳـﺮ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬ ‫ "اﺳﻼم ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺮﻳﻦ دﻳﻦ درﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮش در آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻛـﻪ راﻫﻨﻤـﺎﻳﻲ و‬ ‫ﭘﺎﻳﻪ ي ﺛﺎﺑﺘﻲ ﺑﺮاي ﻣﺮدﻣﺎن ﻣﺎ اﺳﺖ‪"...‬‬

‫) ﻫﻴﻼري رودﻫﺎم ﻛﻠﻴﻨﺘﻮن‪ ،‬ﻟﻮس آﻧﺠﻠﺲ ﺗﺎﻳﻤﺰ(‪) .‬ﻟﺮي ﺑﻲ‪ .‬ﺳﺘﻤﺮ‪،‬‬

‫‪ ،Times Religion Writer‬ﻣﻘﺎﻟـﻪ ي "‪ ،" First Lady Breaks Ground With Muslims‬ﺑﺨـﺶ ‪ 31 ،1‬ﻣـﻲ‬ ‫‪ ،1996‬ص‪(3 .‬‬

‫ "ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺮﻳﻦ ﮔﺮوه درﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮش ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪"...‬‬

‫) دﻓﺘـﺮ ﺛﺒـﺖ اﺣـﻮال‪USA ،‬‬

‫‪) .(Today‬ﺗﻴﻤﻮﺗﻲ ﻛﻨﻲ‪ ، USA Today،" Elsewhere in the World" ،‬ﭼﺎپ آﺧﺮ‪ 17 ،‬ﻓﻮرﻳﻪ ي ‪ ،1989‬ص‪( A4 .‬‬

‫ " اﺳﻼم ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺮﻳﻦ دﻳﻦ درﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮش در ﻛﺸﻮر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪".‬‬

‫) ﺟﺮاﻟﺪﻳﺎن ﺑـﺎم؛ ﻧﻮﻳﺴـﻨﺪه‬

‫ي ﺑﺨـﺶ ﻣـﺬﻫﺐ ‪) (Newsday ، Newsday‬ﺟﺮاﻟـﺪﻳﺎن ﺑـﺎم‪ ، Newsday،"For Love of Allah" ،‬ﭼـﺎپ ﻧﺎﺳـﺎو و‬ ‫ﺳﻮﻓﻮﻟﻚ‪ ،‬ﺑﺨﺶ‪ 7 ،2‬ﻣﺎرس ‪ ،1989‬ص‪(4 .‬‬

‫" اﺳﻼم‪ ،‬ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺮﻳﻦ دﻳﻦ درﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮش در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه‪"...‬‬

‫) آري ال ﮔﻮﻟﺪﻣﻦ‪New ،‬‬

‫‪) (York Times‬آري ال ﮔﻮﻟـﺪﻣﻦ‪،" Mainstream Islam Rapidly Embraced By Black Americans" ،‬‬ ‫‪ ، New York Times‬ﭼﺎپ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻟﻴﺖ ﺳﻴﺘﻲ‪ 21 ،‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ،1989‬ص‪(1 .‬‬

‫‪55‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ اﺳﻼم دﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﻲ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻣﻨﻄﻘـﻲ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻴﻢ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ و ﻣﺮدﻣﺎﻧﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻳـﻦ اﺳـﻼم‬ ‫روي آورده اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪون ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺎﻓﻲ و ﺗﻔﻜﺮ دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﻘﺎﻧﻴﺖ دﻳﻦ اﺳﻼم ﻗﺎﺋﻞ ﺷـﺪه اﻧـﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﺗﺎزه ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺎ از ﻛﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﻃﺒﻘﺎت‪ ،‬ﻧﮋادﻫﺎ و ﺳﺒﻚ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻋﺪه ﺷـﺎﻣﻞ داﻧﺸـﻤﻨﺪان‪ ،‬ﭘﺮوﻓﺴـﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﻓﻴﻠﺴـﻮﻓﺎن‪ ،‬روزﻧﺎﻣـﻪ ﻧﮕـﺎران‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳـﺘﻤﺪاران‪،‬‬ ‫ﻫﻨﺮﭘﻴﺸﻪ ﻫﺎ‪ ،‬و ورزﺷﻜﺎران ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻜﺎت اﺷﺎره ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﺪ دﻟﻴﻞ و ﻣﺪرك ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ از‬ ‫ﻋﻘﻴﺪه ي ﻗﺮآن ﻛﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ‬ ‫واﻗﻌﻲ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪ ،‬و اﺳﻼم دﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺰاﻳﺎي دﻳﻦ اﺳﻼم‬ ‫دﻳﻦ اﺳﻼم ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺮاي ﻓﺮد و اﺟﺘﻤﺎع ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑـﻪ ﺗﺒﻴـﻴﻦ ﺑﺮﺧـﻲ‬ ‫ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻧﺎﺷﻲ از دﻳﻦ اﺳﻼم ﺑﺮاي اﺷﺨﺎص ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ (1‬راه ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ اﺑﺪي‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"و ﻛﺴﺎﻧﻰ را ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آوردهاﻧﺪ و ﻛﺎرﻫﺎى ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ ﻣﮋده ده ﻛﻪ اﻳﺸﺎن‬ ‫را ﺑﺎغ ﻫﺎﻳﻰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ از زﻳﺮ ]درﺧﺘﺎن[ آن ﻫﺎ ﺟﻮي ﻫﺎ روان اﺳـﺖ‪) " ...‬ﻗـﺮآن‬ ‫ﻛﺮﻳﻢ‪(2:25 ،‬‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در ﻗﺮآن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"]ﺑﺮاى رﺳﻴﺪن[ ﺑﻪ آﻣﺮزﺷﻰ از ﭘﺮوردﮔﺎرﺗﺎن و ﺑﻬﺸﺘﻰ ﻛﻪ ﭘﻬﻨﺎﻳﺶ ﭼﻮن ﭘﻬﻨﺎى آﺳﻤﺎن‬ ‫و زﻣﻴﻦ اﺳﺖ ]و[ ﺑﺮاى ﻛﺴﺎﻧﻰ آﻣﺎده ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮاﻧﺶ اﻳﻤﺎن آوردهاﻧﺪ ﺑـﺮ‬ ‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺳﺒﻘﺖ ﺟﻮﻳﻴﺪ اﻳﻦ ﻓﻀﻞ ﺧﺪاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ آن را ﻣـﻰدﻫـﺪ و‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻓﺰونﺑﺨﺸﻰ ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪".‬‬

‫)ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(57:21 ،‬‬

‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﻛـﻪ در ﭘـﺎﻳﻴﻦ ﺗـﺮﻳﻦ درﺟـﻪ ﻣﻴـﺎن‬ ‫ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ ﻧﺼﻴﺐ او ﺑﻪ اﻧﺪازه ي ده ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ دﻧﻴﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬و ﻫﺮآﻧﭽـﻪ‬ ‫ﻣﻴﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ده ﺑﺮاﺑﺮ آن را ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴـﻠﻢ‪ 186# ،‬و ‪ ،188#‬ﺻـﺤﻴﺢ ﺑﺨـﺎري‪،‬‬

‫‪ ،6571#‬و ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪(10832# ،‬‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻓﺮﻣﻮده‪:‬‬ ‫}ﺟﺎي ﭘﺎﻳﻲ در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻬﺘﺮ از زﻣﻴﻦ و ﻫﺮآﻧﭽﻪ در آن ﻫﺴﺖ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪{.‬‬ ‫ﻣﺴﻠﻢ‪،‬‬

‫)ﺻـﺤﻴﺢ‬

‫‪ 6568#‬و ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪ ،(13368# ،‬و ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳـﺪ‪} :‬در ﺑﻬﺸﺖ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻫـﻴﭻ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪58‬‬

‫ﭼﺸﻤﻲ ﻧﺪﻳﺪه و ﮔﻮﺷﻲ ﻧﺸﻨﻴﺪه و ﺑﻪ ذﻫﻦ ﺑﺸﺮ ﺧﻄﻮر ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪{.‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴـﻠﻢ‪2825# ،‬‬

‫و ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪} ،(8609# ،‬ﺑﺪﺑﺨﺖ ﺗﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎن روي زﻣﻴﻦ از ﻣﻴﺎن اﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﻛﺴﻲ ﺧﻮاﻫـﺪ‬ ‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺮي ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ از وي ﺑﭙﺮﺳﻨﺪ‪" :‬اي ﺑﻨﻲ آدم‪ ،‬آﻳﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻴﭻ ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ‬ ‫و رﻧﺠﻲ دﻳﺪه اي؟ آﻳﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻴﭻ ﺳﺨﺘﻲ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮده اي؟" ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺖ‪" :‬ﺑﻪ ﺧـﺪا‬ ‫ﻛﻪ ﺧﻴﺮ! ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﻦ ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻴﭻ ﺳﺨﺘﻲ ﻧﺪﻳﺪه ام‪ ،‬و ﻫـﻴﭻ ﻣﺸـﻜﻞ و رﻧﺠـﻲ را ﺗﺠﺮﺑـﻪ‬ ‫ﻧﻨﻤﻮده ام‪{".‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ 2807# ،‬و ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪(12699# ،‬‬

‫ﺑﺎ ورود ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ‪ ،‬زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ و ﺑﺪون ﺑﻴﻤـﺎري‪ ،‬درد و ﻧـﺎراﺣﺘﻲ و ﻳـﺎ ﻣـﺮگ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻴﺪ داﺷﺖ؛ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻴﺰ از ﺗﻮ ﺧﺸﻨﻮد ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؛ و ﺗﺎ اﺑﺪ در آن ﺟﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮاﻫﻴـﺪ‬ ‫ﻛﺮد‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"ﺑﻪ زودى ﻛﺴﺎﻧﻰ را ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آورده و ﻛﺎرﻫﺎى ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ در ﺑﺎغ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ از‬ ‫زﻳﺮ ]درﺧﺘﺎن[ آن ﻧﻬﺮﻫﺎ روان اﺳﺖ درآورﻳﻢ ﺑﺮاى ﻫﻤﻴﺸﻪ در آن ﺟﺎوداﻧﻨﺪ ‪) "...‬ﻗﺮآن‬ ‫ﻛﺮﻳﻢ‪(4:57 ،‬‬ ‫)ﻟﻄﻔﺎً ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺶ ﺗﺮ درﺑﺎره ي ﺑﻬﺸﺖ ﻳـﺎ زﻧـﺪﮔﻲ ﺑﻌـﺪ از ﻣـﺮگ از‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ‪ www.islam_guide.com/hereafter‬دﻳﺪن ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪(.‬‬ ‫‪ (2‬رﺳﺘﮕﺎري از آﺗﺶ دوزخ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻛﺎﻓﺮ ﺷﺪه و در ﺣﺎل ﻛﻔﺮ ﻣﺮدهاﻧﺪ اﮔﺮ ﭼﻪ ]ﻓﺮاﺧﻨﺎى[ زﻣﻴﻦ را‬ ‫ﭘﺮ از ﻃﻼ ﻛﻨﻨﺪ و آن را ]ﺑﺮاى ﺧﻮد[ ﻓﺪﻳﻪ دﻫﻨﺪ ﻫﺮﮔﺰ از ﻫﻴﭻ ﻳـﻚ از آﻧـﺎن ﭘﺬﻳﺮﻓﺘـﻪ‬ ‫ﻧﮕﺮدد آﻧﺎن را ﻋﺬاﺑﻰ دردﻧﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻳﺎوراﻧﻰ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ " )ﻗـﺮآن ﻛـﺮﻳﻢ‪،‬‬ ‫‪(3:91‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺎﻧﺲ ﺑﺮاي ﺗﺼﺎﺣﺐ ﺑﻬﺸﺖ و رﻫـﺎﻳﻲ از آﺗـﺶ دوزخ ﻣـﻲ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺪون اﻳﻤﺎن ﺑﻤﻴﺮد دﻳﮕﺮ ﺷﺎﻧﺲ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻧﻴـﺎ و اﻳﻤـﺎن آوردن‬

‫‪59‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫را ﻧﺪارد‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ درﺧﺼﻮص آﻧﭽﻪ در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ اﻓﺮاد ﺑـﻲ اﻳﻤـﺎن‬ ‫ﻣﻲ آﻳﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"و اى ﻛﺎش ]ﻣﻨﻜﺮان را[ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺑﺮ آﺗﺶ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻰﺷـﻮﻧﺪ ﻣـﻰدﻳـﺪى ﻛـﻪ‬ ‫ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﺎش ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪه ﻣـﻰﺷـﺪﻳﻢ و ]دﻳﮕـﺮ[ آﻳـﺎت ﭘﺮوردﮔﺎرﻣـﺎن را ﺗﻜـﺬﻳﺐ‬ ‫ﻧﻤﻰﻛﺮدﻳﻢ و از ﻣﺆﻣﻨﺎن ﻣﻰﺷﺪﻳﻢ " )ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(6:27 ،‬‬

‫ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻓﺮﺻﺖ دوﺑﺎره ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫}ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮد ﺟﻬﺎن ﻛﻪ در ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ آﺗﺶ دوزخ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺑـﺎر‬ ‫ﻛﻪ در آن ﻏﻮﻃﻪ ﺑﺨﻮرد‪ ،‬از وي ﺑﭙﺮﺳﻨﺪ‪" :‬اﻳﻦ ﻓﺮزﻧﺪ آدم‪ ،‬آﻳﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻴﭻ ﺧﻮﺷﻲ دﻳﺪه‬ ‫اي؟ آﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﻧﻌﻤﺖ و ﻟﺬﺗﻲ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮده اي؟" ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺖ‪" :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛـﻪ ﺧﻴـﺮ‪،‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪا!{‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ 2807# ،‬و ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪(12699# ،‬‬

‫‪ (3‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﺣﻘﻴﻘﻲ و آراﻣﺶ دروﻧﻲ‬

‫ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ واﻗﻌـﻲ و آراﻣـﺶ دروﻧـﻲ را ﻣـﻲ ﺗـﻮان در‬ ‫ﺗﺴﻠﻴﻢ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺮﻣﺎن آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر و روزي دﻫﻨﺪه ي اﻳـﻦ‬ ‫ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻣﺘﻌـﺎل در ﻗـﺮآن ﻛـﺮﻳﻢ ﻣـﻲ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"‪...‬آﮔﺎه ﺑﺎش ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳـﺎد ﺧـﺪا دل ﻫـﺎ آراﻣـﺶ‬ ‫ﻣﻰﻳﺎﺑﺪ‪) ".‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(13:28 ،‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از ﻗﺮآن دور ﮔﺮدد )ﺑـﻪ‬ ‫آن ﺑــﺎور ﻧﺪاﺷــﺘﻪ ﻳــﺎ از دﺳــﺘﻮرات آن اﻃﺎﻋــﺖ ﻧﻜﻨــﺪ(‪،‬‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺨﺘﻲ در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫‪60‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫" و ﻫﺮ ﻛﺲ از ﻳﺎد ﻣﻦ دل ﺑﮕﺮداﻧﺪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ زﻧﺪﮔﻰ ﺗﻨﮓ ]و ﺳـﺨﺘﻰ[ ﺧﻮاﻫـﺪ‬ ‫داﺷﺖ و روز رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ او را ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ ﻣﺤﺸﻮر ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ " )ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(20:124 ،‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻣﻌﻠﻮم ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺮدم ﺑﺎ وﺟﻮد ﻟﺬت ﻫـﺎي ﻣـﺎدي و‬ ‫رﻓﺎه ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺎز ﻫﻢ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﻮدﻛﺸﻲ ﻣﻲ زﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺖ اﺳـﺘﻴﻮﻧﺲ )‬ ‫ﻳﻮﺳﻒ اﺳﻼم ( ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﻧﻨﺪه ي ﻣﻌﺮوف ﭘﺎپ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻫﺮ ﺷﺐ ﺑﻴﺶ از ﻳﻜﻬـﺰار‬ ‫و ﭘﺎﻧﺼﺪ دﻻر درآﻣﺪ ﻛﺴﺐ ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺸﺮف ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم‪ ،‬آراﻣﺶ و ﺳﻌﺎدت ﺣﻘﻴﻘﻲ را‬ ‫ﻛﻪ در ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻫﺎي ﻣﺎدي ﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻲ ﺷﺪ را ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪) .‬ﻧﺸﺎﻧﻲ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻛـﺖ اﺳـﺘﻴﻮﻧﺲ )ﻳﻮﺳـﻒ‬ ‫اﺳﻼم(‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ اﺣﺴﺎﺳﺶ را ﺑﻌﺪ از ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪن ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫‪٢ Digswell Street, London‬‬

‫‪(N٧ ٨JX, United Kingdom‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ي زﻧﺪﮔﻴﻨﺎﻣﻪ ي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺎزه ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم ﻣﺸﺮف ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﻟﻄﻔـﺎً ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ‪ www.islam_guide.com/stories‬ﻳﺎ ‪ www.mohtadeen.com/fa‬و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﺘـﺎب‬ ‫‪) Why Islam is Our Only Choice‬ﭼﺮا اﺳﻼم ﺗﻨﻬﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻣـﺎ اﺳـﺖ( ﻣﺮاﺟﻌـﻪ ﻛﻨﻴـﺪ‪.‬‬

‫)ﻛﺘﺎب ﻣﺬﻛﻮر ﻧﻮﺷﺘﻪي ﻣﺤﻤﺪ اچ ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺴﺨﻪ اي از آن ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺖ‬ ‫‪ www.islam-guide.com/stories‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮده ﻳﺎ ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در اﻧﺘﻬﺎي اﻳﻦ‬ ‫ﻛﺘﺎب ﺗﻤﺎس ﺣﺎﺻﻞ ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪(.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺖ ﻫﺎ و ﻛﺘﺎب ﻓﻮق‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﺪ اﻓﻜﺎر و اﺣﺴﺎﺳﺎت اﻳﻦ اﻓـﺮاد‪ ،‬ﻛـﻪ از‬ ‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺳﻮاﺑﻖ و ﺳﻄﻮح ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪ (4‬آﻣﺮزش ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﻨﺎﻫﺎن ﭘﻴﺸﻴﻦ‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﻨﺎﻫﺎن و ﻛﺮده ﻫـﺎي اﺷـﺘﺒﺎه وي را‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺨﺸﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫}ﻣﺮدي ﺑﻪ ﻧﺎم ﻋﻤﺮو ﻧﺰد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳـﻠﻢ آﻣـﺪ و ﻋـﺮض ﻛـﺮد‪:‬‬ ‫"دﺳﺖ راﺳﺘﺖ را ﺑﻪ ﻣﻦ ده ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﻴﻌﺖ ﻛﻨﻢ‪ ".‬وﻗﺘﻲ آن ﺣﻀﺮت دﺳﺘﺶ را ﭘـﻴﺶ‬ ‫ﺑﺮد‪ ،‬آن ﻣﺮد دﺳﺘﺶ را ﭘﺲ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﻓﺮﻣﻮد‪" :‬ﺗﺮا ﭼـﻪ‬

‫‪61‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺷﺪ؟ اي ﻋﻤﺮو؟" او ﭘﺎﺳﺦ داد‪" :‬ﻣﻦ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻳﻚ ﺷﺮط ﺑﮕﺬارم‪ ".‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﻓﺮﻣﻮد‪" :‬ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻲ ﭼﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﺑﮕﺬاري؟" ﻋﻤﺮو ﮔﻔﺖ‪" :‬اﻳﻨﻜﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬ ‫ﮔﻨﺎﻫﺎن ﻣﻦ را ﺑﺒﺨﺸﺎﻳﺪ‪ ".‬آﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﻓﺮﻣﻮد‪" :‬ﻣﮕﺮ ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪن ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﻨﺎﻫﺎن ﭘﻴﺸﻴﻦ را ﻣﺤﻮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ؟"{‬

‫)ﺻـﺤﻴﺢ ﻣﺴـﻠﻢ‪ 121# ،‬و ﻣﺴـﻨﺪ‬

‫اﺣﻤﺪ‪(17357# ،‬‬

‫ﭘﺲ از ﺗﺸﺮف ﺑﻪ اﺳﻼم‪ ،‬ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻛﺮده ﻫﺎي ﺧﻮب ﻳﺎ ﺑﺪش ﭘـﺎداش ﺧﻮاﻫـﺪ‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻓﺮﻣﺎﻳﺶ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‪:‬‬ ‫}ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﻦ‪ ،‬ﺗﺒﺎرك و ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر رﺣﻴﻢ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺖ ﻛﺎر ﻧﻴﻚ ﻛﻨﺪ‬ ‫وﻟﻲ آن را اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻴﻜﻲ ﺑﺮاﻳﺶ ﺛﺒﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬و اﮔـﺮ آن را اﻧﺠـﺎم دﻫـﺪ‪،‬‬ ‫)ﭘﺎداﺷﻲ ﺑﺮاﺑﺮ( ده ﺗﺎ ﻫﻔﺘﺼﺪ ﻳﺎ ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﺑﺮاﺑﺮ آن )ﭘﺎداش آن ﻛﺎر ﻧﻴﻚ(‪ ،‬ﺑﺮاﻳﺶ ﺛﺒـﺖ‬ ‫ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬و اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺖ ﻛﺎر ﺑﺪي ﻛﻨﺪ و آن را اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻛﺎر ﻧﻴﻚ ﺑـﺮاﻳﺶ‬ ‫ﺛﺒﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬و اﮔﺮ آن ﻛﺎر ﺑﺪ را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺑﺪي ﺑﺮاﻳﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﻳـﺎ‬ ‫آﻧﻜﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ آن را ﻫﻢ ﻣﺤﻮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪".‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ 131# ،‬و ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪(2515# ،‬‬

‫***‬

‫ﺑﺨﺶ ﺳﻮم‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ درﺑﺎرهي دﻳﻦ اﺳﻼم‪......‬‬ ‫اﺳﻼم ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫دﻳﻦ اﺳﻼم ﭘﺬﻳﺮش و اﻃﺎﻋﺖ از آﻣﻮزه ﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺑـﺮ آﺧـﺮﻳﻦ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ﺧـﻮد‬ ‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ ﻋﻘﺎﻳﺪ اوﻟﻴﻪي دﻳﻦ اﺳﻼم‬

‫‪ (1‬اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺧﺪاي ﻳﻜﺘﺎ‪ ،‬ﺑﻲ ﻫﻤﺘﺎ و ﺑﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪي اﻳﻤﺎن دارﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺮﻳﻚ ﻳـﺎ ﭘﺴـﺮي ﻧـﺪارد‪ ،‬و‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰي ﺟﺰ او ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ي ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬او ﺧﺪاي ﺣﻖ اﺳـﺖ‪ ،‬و دﻳﮕـﺮ ﺧـﺪاﻳﺎن‬ ‫ﺑﺎﻃﻞ و دروﻏﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬او ﺑﺎﺷﻜﻮه ﺗﺮﻳﻦ و واﻻﺗﺮﻳﻦ ﻧﺎم ﻫﺎ و ﺻﻔﺎت را دارد‪ .‬ﻛﺴﻲ در‬ ‫اﻟﻮﻫﻴﺖ و اوﺻﺎف ﺷﺮﻳﻚ او ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻣﺘﻌـﺎل در ﻗـﺮآن اﻳﻨﭽﻨـﻴﻦ ﺧـﻮد را ﺑـﻪ ﻣـﺎ‬ ‫ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺎﻧﺪ‪:‬‬ ‫"ﺑﮕﻮ اوﺳﺖﺧﺪاى ﻳﮕﺎﻧﻪ‪ .‬ﺧﺪاى ﺻﻤﺪ ]ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺘﻌﺎﻟﻰ[‪] .‬ﻛﺴﻰ را[ ﻧﺰاده و زاده ﻧﺸـﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬و ﻫﻴﭻ ﻛﺲ او را ﻫﻤﺘﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪) ".‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(4-1 :112 ،‬‬

‫ﺳﻮره ي ‪ 112‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ‪ ،‬ﺑﺎ‬ ‫ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﻲ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪64‬‬

‫ﻛﺴﻲ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ي ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪن‪ ،‬دﻋﺎ‪ ،‬ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن و ﻳﺎ ﻫﺮ رﻓﺘﺎري ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨـﺪه‬ ‫ي ﻋﺒﺎدت ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬را ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻗﺎدر‪ ،‬آﻓﺮﻳﺪﮔﺎر‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي ﻣﻄﻠﻖ و ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻞ ﻛﺎﺋﻨﺎت اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫وي ﮔﺮداﻧﻨﺪه ي ﻫﻤﻪ ي اﻣﻮر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﺧﻮد ﻧـﺪارد‪ ،‬و ﻫﻤـﻪ ي‬ ‫ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺣﺘﻴﺎﺟﺎﺗﺸﺎن واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ او ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻨـﺎ و ﺷـﻨﻮاي‬ ‫ﻣﻄﻠﻖ اﺳﺖ و از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ آﮔﺎﻫﻲ دارد‪ .‬ﻋﻠﻢ او ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ‪ ،‬ﻧﻬﺎن و آﺷـﻜﺎر‪ ،‬ﻣﺤﺮﻣﺎﻧـﻪ و‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺣﺎﻃﻪ دارد‪ .‬او از آﻧﭽﻪ در ﮔﺬﺷـﺘﻪ اﺗﻔـﺎق اﻓﺘـﺎده‪ ،‬آﻧﭽـﻪ اﺗﻔـﺎق ﺧﻮاﻫـﺪ اﻓﺘـﺎد و‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ آن اﺗﻔﺎق ﺧﺒﺮ دارد‪ .‬ﻫﻴﭻ اﻣﺮي ﺟﺰ ﺑﻪ اراده ي او رخ ﻧﺨﻮاﻫـﺪ داد‪ .‬ﻫﺮﭼـﻪ اراده‬ ‫ﻛﻨﺪ ﻫﺴﺖ و آﻧﭽﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻧﻴﺴﺖ و ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻢ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ارداه ي او ﺑﺮ ﺗﻤﺎم ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت‬ ‫ﭼﻴﺮه اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺪرت او ﺑﺮ ﻫﺮﭼﻪ ﻫﺴﺖ ﻣﺴﻠﻂ ﺑﻮده و ﺑﺮ ﻫﺮﻛﺎري ﺗﻮاﻧﺎﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺗـﺮﻳﻦ‪،‬‬ ‫ﺑﺨﺸﻨﺪه ﺗﺮﻳﻦ و ﺑﺨﺸﺎﻳﻨﺪه ﺗﺮﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺪﻳﺜﻲ از رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ و ﺳـﻠﻢ‪،‬‬ ‫آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ خداوﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺗﺮ از ﻣﺎدر ﺑﻪ ﻧﺴـﺒﺖ ﻓﺮزﻧـﺪش‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ 2754# ،‬و ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪(5999# ،‬‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ از ﻇﻠﻢ و ﺑﻲ ﻋﺪاﻟﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ دور اﺳـﺖ‪ .‬او داﻧـﺎ و ﺣﻜـﻴﻢ ﻣﻄﻠـﻖ اﺳـﺖ در‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﺮﻛﺲ ﭼﻴﺰي از ﺧـﺪا ﺑﺨﻮاﻫـﺪ‪ ،‬ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ و‬ ‫ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ واﺳﻄﻪ و ﻣﻴﺎﻧﺠﻲ آن را ﺑﺎ ﺧﺪا در ﻣﻴﺎن ﻧﻬﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺴﻴﺢ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻣﻴﺴﺢ ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ ﻫﻢ اﻟﻮﻫﻴﺘﺶ را اﻧﻜﺎر‬ ‫ﻣﻲ ﻧﻤﻮد‪) .‬اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻟﻨﺪن‪ ،‬در ‪ 25‬ژوﺋﻦ ‪ 1984‬ﮔﺰارش داد ﻛﻪ اﻛﺜﺮﻳﺖ اﺳﻘﻒ ﻫﺎي اﻧﮕﻠﻴﻜﻦ ﻛﻪ‬ ‫در ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ي ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﻣﻮرد ﭘﺮﺳﺶ واﻗﻊ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺎن داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ‪ :‬ﻣﺴـﻴﺤﻴﺎن ﻣﺠﺒـﻮر ﻧﻴﺴـﺘﻨﺪ ﺑـﺎور‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ ﺧﺪا اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ از ﺑﻴﻦ ‪ 31‬ﻧﻔﺮ از ‪ 39‬اﺳﻘﻒ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ‬ ‫آﻣﺪ‪ .‬ﮔﺰارش اﻋﻼم ﻣﻲ دارد ﻛﻪ ‪ 19‬ﺗﻦ از اﺳﻘﻒ ﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ را "ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه‬ ‫ي ﻋﺎﻟﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ" داﻧﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ي ﻣـﺬﻫﺒﻲ آﺧـﺮ ﻫﻔﺘـﻪ ي ﻟﻨـﺪن "‪"Credo‬‬ ‫ﺗﺪارك دﻳﺪه ﺷﺪه ﺑﻮد‪(.‬‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در ﻗﺮآن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫‪65‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫" ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺧﺪا ﻫﻤﺎن ﻣﺴﻴﺢ ﭘﺴﺮ ﻣﺮﻳﻢ اﺳﺖ ﻗﻄﻌﺎ ﻛﺎﻓﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺣـﺎل‬ ‫آﻧﻜﻪ ﻣﺴﻴﺢ ﻣﻰﮔﻔﺖ اى ﻓﺮزﻧﺪان اﺳـﺮاﺋﻴﻞ ﭘﺮوردﮔـﺎر ﻣـﻦ و ﭘﺮوردﮔـﺎر ﺧﻮدﺗـﺎن را‬ ‫ﺑﭙﺮﺳﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺷﺮك آورد ﻗﻄﻌﺎ ﺧﺪا ﺑﻬﺸﺖ را ﺑـﺮ او ﺣـﺮام ﺳـﺎﺧﺘﻪ و‬ ‫ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﺶ آﺗﺶ اﺳﺖ و ﺑﺮاى ﺳﺘﻤﻜﺎران ﻳﺎوراﻧﻰ ﻧﻴﺴﺖ " )ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(5:72 ،‬‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﺘﻌﺎل در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ]ﺑﻪ ﺗﺜﻠﻴﺚ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪه و[ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﺪا ﺳﻮﻣﻴﻦ ]ﺷﺨﺺ از[ ﺳﻪ ]ﺷﺨﺺ‬ ‫ﻳﺎ ﺳﻪ اﻗﻨﻮم[ اﺳﺖ ﻗﻄﻌﺎ ﻛﺎﻓﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮدى ﺟﺰ ﺧﺪاى ﻳﻜﺘﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫و اﮔﺮ از آﻧﭽﻪ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑﺎز ﻧﺎﻳﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﺎﻓﺮان اﻳﺸﺎن ﻋﺬاﺑﻰ دردﻧﺎك ﺧﻮاﻫـﺪ رﺳـﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﭼﺮا ﺑﻪ درﮔﺎه ﺧﺪا ﺗﻮﺑﻪ ﻧﻤﻰﻛﻨﻨﺪ و از وى آﻣﺮزش ﻧﻤﻰﺧﻮاﻫﻨﺪ و ﺧﺪا آﻣﺮزﻧﺪه ﻣﻬﺮﺑﺎن‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺴﻴﺢ ﭘﺴﺮ ﻣﺮﻳﻢ ﺟﺰ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮى ﻧﺒﻮد ‪"...‬‬

‫)ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(75-73 :5،‬‬

‫اﺳﻼم اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪه را ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در روز ﻫﻔﺘﻢ آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺑﻪ اﺳـﺘﺮاﺣﺖ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ‪ ،‬ﻳـﺎ ﺑـﺎ‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﻓﺮﺷﺘﮕﺎﻧﺶ ﺑﺎ ﻛﺸﻤﻜﺶ ﭘﺮداﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺸﺮ ﺣﺴﺎدت ورزﻳﺪه و ﺗﻮﻃﺌﻪ ﭼﻴﻨﻲ ﻛﺮده ﻳﺎ‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ او ﺑﻪ ﺷﻜﻞ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺗﺠﻠﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ را رد ﻣﻲ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ اﺳـﻼم ﻧﺴـﺒﺖ دادن‬ ‫ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺻﻔﺎت اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ را رد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻣﻮارد ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻛﻔﺮآﻣﻴﺰ ﺷﻤﺮده ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ و ﻣﻨﺰه از اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻳﺐ و ﻧﻘﺺ ﻫﺎ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬او ﻫﺮﮔـﺰ ﺧﺴـﺘﻪ‪،‬‬ ‫ﻛﺴﻞ ﻳﺎ ﺧﻮاب آﻟﻮد ﻧﻤﻲ ﺷﻮد و ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺑﺪ‪.‬‬ ‫واژه ي ﻋﺮﺑﻲ "اﷲ" ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي "ﺧﺪا" اﺳﺖ )ﺧﺪاي راﺳﺘﻴﻦ واﺣـﺪ و ﻳﮕﺎﻧـﻪ ﻛـﻪ ﻛـﻞ‬ ‫ﻫﺴﺘﻲ را آﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ(‪ .‬ﻛﻠﻤﻪ اﷲ‪ ،‬ﻧﺎم ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﮔﻮﻳﺸـﻮران ﻋﺮﺑـﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻋﺮب زﺑﺎن و ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻋﺮب زﺑﺎن‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬از اﻳﻦ ﻛﻠﻤـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺟﺰ ﺧﺪاي واﺣﺪ ﺑﻲ ﻫﻤﺘﺎ ﻣﻌﻨﺎي دﻳﮕﺮي را ﻧﻤﻲ رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬واژه ي اﷲ ﺑﻴﺶ از ‪ 2150‬ﺑﺎر در‬ ‫ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬در زﺑﺎن آراﻣﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻴﺴﻲ ﻋﻠﻴـﻪ‬ ‫اﻟﺴﻼم ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﻳﻦ زﺑﺎن ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲ ﻛﺮد‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﻪ اﺳﻢ اﷲ ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪) .‬ﻓﺮﻫﻨـﮓ‬ ‫ﻟﻐﺖ ﻓﺸﺮده ي ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس ‪ ، NIV‬داﮔﻼس‪ ،‬ص‪(42 .‬‬

‫‪66‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪ (2‬ﺑﺎور ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد ﻓﺮﺷـﺘﮕﺎن و اﻳﻨﻜـﻪ آن ﻫـﺎ ﻣﺨﻠـﻮق ارﺟﻤﻨـﺪي ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﺑـﺎور دارﻧـﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻋﺒﺎدت ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬از او اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬و ﺗﻨﻬـﺎ ﺑـﻪ ﻓﺮﻣـﺎن او‬ ‫ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ي آن ﻫﺎ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﻗﺮآن را ﺑﺮاي ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺻـﻠﻲ‬ ‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻓﺮود ﻣﻲ آورد‪.‬‬

‫‪ (3‬ﺑﺎورﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﻫﺎي آﺳﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎور دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﺘﺎب ﻫﺎﻳﻲ را ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮاﻧﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺪرﻛﻲ ﺑـﺮاي ﻧـﻮع‬ ‫ﺑﺸﺮ و ﻫﺪاﻳﺘﻲ ﺑﺮاي آن ﻫﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﺎ ﻗﺮآن اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧـﺪ‬ ‫آن را ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮد‪ .‬ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺣﻔﺎﻇـﺖ از‬ ‫ﻗﺮآن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻒ و دﺳﺘﻜﺎري را ﺿﻤﺎﻧﺖ ﻛﺮده اﺳـﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻣﺘﻌـﺎل ﻣـﻲ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"ﺑﻰﺗﺮدﻳﺪ ﻣﺎ اﻳﻦ ﻗﺮآن را ﻧﺎزل ﻛﺮدهاﻳﻢ و ﻗﻄﻌﺎ ﻧﮕﻬﺒﺎن آن ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻮد " )ﻗﺮآن ﻛـﺮﻳﻢ‪،‬‬ ‫‪(15:9‬‬

‫‪ (4‬ﺑﺎور ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان و رﺳﻮﻻن ﺧﺪاوﻧﺪ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان و ﻓﺮﺳﺘﺎدﮔﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌـﺎل ؛ از آدم‪ ،‬ﺗـﺎ ﻧـﻮح‪ ،‬اﺑـﺮاﻫﻴﻢ‪ ،‬اﺳـﻤﺎﺋﻴﻞ‪،‬‬ ‫اﺳﺤﺎق‪ ،‬ﻳﻌﻘﻮب‪ ،‬ﻣﻮﺳﻲ‪ ،‬ﻋﻴﺴﻲ )ﻋﻠﻴﻬﻢ اﻟﺴﻼم( اﻳﻤﺎن دارﻧﺪ‪ .‬اﻣـﺎ آﺧـﺮﻳﻦ ﭘﻴﻐـﺎم ﺧﺪاوﻧـﺪ‬ ‫ﺑﺮاي ﺑﺸﺮﻳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ در ﺗﺄﻳﻴﺪ و ﺗﺼﺪﻳﻖ ﭘﻴﻐﺎم ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ‬ ‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻧﺎزل ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎور دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ‬ ‫وﺳﻠﻢ آﺧﺮﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﺒﻌﻮث داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻣـﻲ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"ﻣﺤﻤﺪ ﭘﺪر ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻣﺮدان ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻰ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺧﺪا و ﺧﺎﺗﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان اﺳﺖ و‬ ‫ﺧﺪا ﻫﻤﻮاره ﺑﺮ ﻫﺮ ﭼﻴﺰى داﻧﺎﺳﺖ " )ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(33:40 ،‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪67‬‬

‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻋﺘﻘﺎد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان و اﻧﺒﻴﺎء آﻓﺮﻳﺪﮔﺎﻧﻲ از ﻧﻮع ﺑﺸﺮ ﺑﻮده اﻧﺪ و ﻫﻴﭻ‬ ‫ﻳﻚ از ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﻫﺎي اﻟﻮﻫﻴﺖ را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ (5‬ﺑﺎور ﺑﻪ روز ﺟﺰا‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ روز ﺟﺰا ) روز رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ( اﻳﻤﺎن دارﻧﺪ؛ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻤـﻪ ي اﻧﺴـﺎن ﻫـﺎ ﺑـﺮاي‬ ‫ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺪاوﻧﺪ و ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻋﻤﺎل و ﺑﺎورﻫﺎﻳﺸﺎن دوﺑﺎره زﻧﺪه ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ (6‬ﺑﺎور ﺑﻪ ﻗﻀﺎ و ﻗﺪر‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻗﻀﺎ و ﻗﺪر اﻳﻤﺎن دارﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ﺗﻘﺪﻳﺮ اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﺎور ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺧﻮد ﻫﻴﭻ اﺧﺘﻴﺎري ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌـﺎل ﺑـﻪ‬ ‫اﻧﺴﺎن ﻫﺎ اﺧﺘﻴﺎر ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آن ﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ درﺳﺖ‬ ‫ﻳﺎ ﻏﻠﻂ را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨﺪ و اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺴﺌﻮل اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﺗﻘﺪﻳﺮ اﻟﻬﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎورداﺷﺘﻦ ﭼﻬﺎر ﻣﻮرد زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫‪ (1‬ﺧﺪاوﻧﺪ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰي آﮔﺎه اﺳﺖ‪ .‬او ﻣﻲ داﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ اﻓﺘﺎده و ﻳﺎ ﺧﻮاﻫﺪ اﻓﺘﺎد‪.‬‬ ‫‪ (2‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺮآﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺘﺮ رخ داده و ﻳﺎ در آﻳﻨﺪه رخ ﺧﻮاﻫـﺪ داد را ﺛﺒـﺖ ﻧﻤـﻮده‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ (3‬ﻫﺮﭼﻪ را ﺧﺪاوﻧﺪ اراده ﻛﻨﺪ اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘﺪ‪ ،‬و ﻫﺮ آﻧﭽﻪ اراده ﻧﻜﺮده ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻫﺮﮔـﺰ‬ ‫اﺗﻔﺎق ﻧﻤﻲ اﻓﺘﺪ‪.‬‬ ‫‪ (4‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﺎﻟﻖ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫) ﻟﻄﻔﺎً ﺑﺮاي اﻃﻼع ﺑﻴﺶ ﺗﺮ از ﺑﺎورﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ دﻳﻦ اﺳﻼم از ﺳﺎﻳﺖ ‪ www.islam.com/beliefs‬دﻳﺪن ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪(.‬‬

‫آﻳﺎ ﻣﻨﺒﻊ اﻟﻬﻲ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﺟﺰ ﻗﺮآن وﺟﻮد دارد؟‬

‫آري؛ ﺳﻨﺖ )ﻫﺮآﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ ﻓﺮﻣـﻮده‪ ،‬اﻧﺠـﺎم داده و ﻳـﺎ ﺗﺼـﺪﻳﻖ‬ ‫ﻧﻤﻮده اﻧﺪ( دوﻣﻴﻦ ﻣﻨﺒﻊ در دﻳﻦ اﺳـﻼم ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺳـﻨﺖ ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ﻣﺘﺸـﻜﻞ از ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪي‬ ‫ﻣﻌﺘﻤﺪي از ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎ‪ ،‬اﻋﻤﺎل‪ ،‬ﻳﺎ آﻧﭽﻪ آﻧﺤﻀﺮت ﺻـﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ و ﺳـﻠﻢ ﺗﺼـﺪﻳﻖ ﻓﺮﻣـﻮده‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪68‬‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮﺛﻖ ﺑﻮاﺳﻄﻪ ي ﻳﺎران آﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﻧـﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﺳﻨﺖ ﺟﺰو ﺑﺎورﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ اﺳﻼم اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ از ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﺎت ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ‬ ‫ ‬

‫}ﻣﺆﻣﻨﺎن در ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬ﺷﻔﻘﺖ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻫﻤﭽﻮن اﻋﻀﺎي ﻳﻚ ﭘﻴﻜﺮﻧﺪ‪:‬‬ ‫اﮔﺮ ﻋﻀﻮي ﺑﻴﻤﺎر ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻞ ﺑﺪن در ﺑﻴﺨﻮاﺑﻲ و ﺗﺐ ﺑﺎ آن ﻫﻤﺪردي ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪{.‬‬ ‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،2586# ،‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪(6011# ،‬‬

‫ ‬

‫}ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺆﻣﻨﺎن‪ ،‬ﺧﻮش اﺧﻼق ﺗﺮﻳﻦ آﻧﺎن اﺳﺖ‪ .‬و در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮد در ﺑﻴﻦ‬ ‫آن ﻫﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮد در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده اش ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪{.‬‬

‫)ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪ ،7354 # ،‬ﺗﺮﻣـﺬي‪،‬‬

‫‪(1162#‬‬ ‫ ‬

‫}ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﺷﻤﺎ اﻳﻤﺎن ]ﻛﺎﻣﻞ[ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑـﺮاي ﺑـﺮادرش‬ ‫ﻫﻤﺎن را ﺑﭙﺴﻨﺪد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲ ﭘﺴﻨﺪد‪{.‬‬

‫ ‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪ ،13# ،‬ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪(45# ،‬‬

‫}ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ دﻳﮕﺮان رﺣﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪] ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ[ رﺣﻴﻢ ﺑﺮ او رﺣﻢ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺮ‬ ‫آﻧﺎن ﻛﻪ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ رﺣﻤﺖ ﻧﻤﺎ ﺗﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑـﺮ ﺗـﻮ رﺣـﻢ آورد‪{.‬‬

‫)ﺗﺮﻣـﺬي‪،‬‬

‫‪ ،1924#‬اﺑﻮداود‪(4941# ،‬‬ ‫ ‬

‫}ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺑﺮادرت‪ ،‬ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪{...‬‬

‫ ‬

‫}ﺳﺨﻦ ﻧﻴﻜﻮ‪ ،‬ﺻﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪{.‬‬

‫ ‬

‫}ﻫﺮﻛﺲ ﺑﻪ ﺧﺪا و روز ﺟﺰا ﺑﺎور دارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ اش ﺑـﻪ ﻧﻴﻜـﻲ رﻓﺘـﺎر‬ ‫ﻛﻨﺪ‪{.‬‬

‫ ‬

‫)ﺗﺮﻣﺬي‪(1956# ،‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪ ،1009# ،‬ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪(2989# ،‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،48# ،‬ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪(6019# ،‬‬

‫}ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻇﺎﻫﺮ و ﺛﺮوﺗﺘﺎن ﺷﻤﺎ ﻗﻀﺎوت ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ او ﺑﻪ ﻗﻠـﺐ‬ ‫ﻫﺎﻳﺘﺎن ﻧﮕﺎه ﻛﺮده و اﻋﻤﺎل ﺷﻤﺎ را ﻣﻲ ﺑﻴﻨﺪ‪{.‬‬

‫ ‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪(2564# ،‬‬

‫}ﻣﺰد ﻛﺎرﮔﺮ را ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﻋﺮﻗﺶ ﺧﺸﻚ ﺷﻮد ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ‪{.‬‬ ‫‪(2443#‬‬

‫اﺑـﻦ ﻣﺎﺟـﻪ‪،‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬ ‫ ‬

‫‪69‬‬

‫}ﻣﺮدي در راﻫﻲ ﭘﻴﺎده ﻣﻲ رﻓﺖ و ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺸﻨﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﭼﺎﻫﻲ رﺳـﻴﺪ و از آن‬ ‫ﭘﺎﻳﻴﻦ رﻓﺖ‪ ،‬ﺳﻴﺮ از آن ﻧﻮﺷﻴﺪ و از آن ﺧﺎرج ﺷﺪ‪.‬آﻧﮕﺎه ﭼﺸـﻤﺶ ﺑـﻪ ﺳـﮕﻲ‬ ‫ﺧﻮرد ﻛﻪ زﺑﺎﻧﺶ ﺑﻴﺮون اﻓﺘﺎده ﺑﻮد و از ﻓﺮط ﺗﺸﻨﮕﻲ داﺷﺖ ﮔﻞ را ﻟـﻴﺲ ﻣـﻲ‬ ‫زد‪ .‬ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪" :‬اﻳﻦ ﺳﮓ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ اﺣﺴﺎس ﺗﺸﻨﮕﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدم اﺳﺖ‪.‬‬ ‫"ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دوﺑﺎره از ﭼﺎه ﭘﺎﻳﻴﻦ رﻓﺖ‪ ،‬ﻛﻔﺸﺶ را ﭘﺮ از آب ﻧﻤﻮده و آن را ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﮓ داد ﺗﺎ ﺑﻨﻮﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ از وي ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻧﻤـﻮده و ﮔﻨﺎﻫـﺎﻧﺶ را‬ ‫ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ {.‬از رﺳﻮل ﺧﺪا ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪" :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ‪ ،‬آﻳﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﻬﺮﺑـﺎﻧﻲ‬ ‫ﺑﺎت ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻧﻴﺰ ﭘﺎداش ﻣﻲ دﻫﺪ؟" آﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﭘﺎﺳـﺦ‬ ‫داد‪} :‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺣﻴﻮان ﻳﺎ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﭘﺎداش ﻫﺴـﺖ‪{.‬‬

‫)ﺻـﺤﻴﺢ ﻣﺴـﻠﻢ‪،‬‬

‫‪ ،2244#‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪(2466# ،‬‬

‫دﻳﻦ اﺳﻼم درﺑﺎره ي روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﭼﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ؟‬

‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎور دارﻧﺪ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻣﻘﺪﻣﻪ اي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑـﺮاي زﻧـﺪﮔﻲ‬ ‫ﺑﻌﺪي در ﺟﻬﺎن اﺑﺪي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻓﺮد آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺮاي زﻧـﺪﮔﻲ ﺑﻌـﺪ از‬ ‫ﻣﺮگ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روزي ﻓﺮا ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ ﻛـﻪ ﻛـﻞ ﺟﻬـﺎن از ﺑـﻴﻦ رﻓﺘـﻪ و ﻣﺮدﮔـﺎن ﺑـﺮاي‬ ‫ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﭘﺮوردﮔﺎر زﻧﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ روز آﻏﺎز ﺣﻴﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ‬ ‫ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ روز‪ ،‬روز ﺟﺰاﺳﺖ‪ .‬روزي ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ي اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻛﺮدار و ﺑﺎور ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﺎداش ﻳﺎ ﺳﺰا ﺧﻮاﻫﻨﺪ دﻳﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎور ﻛﻪ "ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮدي ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺰ اﷲ ﻧﻴﺴﺖ و ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻓﺮﺳـﺘﺎده ي ﺧﺪاوﻧـﺪ اﺳـﺖ"‪،‬‬ ‫ﺑﻤﻴﺮﻧﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬در آن روز ﭘﺎداش داده ﺷﺪه و ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﺑﻬﺸﺖ ﻣﺎﻧـﺪﮔﺎر‬ ‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬آﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"و ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آورده و ﻛﺎرﻫﺎى ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ آﻧﺎن اﻫﻞ ﺑﻬﺸﺘﻨﺪ و در آن‬ ‫ﺟﺎودان ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪) ".‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(2:82 ،‬‬

‫‪70‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫وﻟﻲ آﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺣﺪاﻧﻴﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ وﺳـﻠﻢ‬ ‫اﻳﻤﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎور ﺑﻤﻴﺮﻧﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺸﺖ را ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ دﺳﺖ داده و‬ ‫ﺑﻪ دوزخ اﻓﻜﻨﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"و ﻫﺮ ﻛﻪ ﺟﺰ اﺳﻼم دﻳﻨﻰ ]دﻳﮕﺮ[ ﺟﻮﻳﺪ ﻫﺮﮔﺰ از وى ﭘﺬﻳﺮﻓﺘـﻪ ﻧﺸـﻮد و وى در‬ ‫آﺧﺮت از زﻳﺎﻧﻜﺎران اﺳﺖ‪) ".‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(3:85 ،‬‬

‫و ﺑﺎز ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻛﺎﻓﺮ ﺷﺪه و در ﺣﺎل ﻛﻔﺮ ﻣﺮدهاﻧﺪ اﮔـﺮ ﭼـﻪ ]ﻓﺮاﺧﻨـﺎى[‬ ‫زﻣﻴﻦ را ﭘﺮ از ﻃﻼ ﻛﻨﻨﺪ و آن را ]ﺑﺮاى ﺧﻮد[ ﻓﺪﻳﻪ دﻫﻨﺪ ﻫﺮﮔﺰ از ﻫـﻴﭻ ﻳـﻚ از آﻧـﺎن‬ ‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﮕﺮدد آﻧﺎن را ﻋﺬاﺑﻰ دردﻧﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻳﺎوراﻧﻰ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪) ".‬ﻗـﺮآن‬ ‫ﻛﺮﻳﻢ‪(91 :3 ،‬‬

‫ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺳﺆال ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻛﻪ‪" :‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ اﺳﻼم دﻳﻦ ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ درﺻﻮرت‬ ‫ﭘﺬﻳﺮش دﻳﻦ اﺳﻼم‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬دوﺳﺘﺎن و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺮدم ﻣﺮا اذﻳﺖ ﻛﺮده و ﻣﺴـﺨﺮه ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬آﻳﺎ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻦ اﺳﻼم را ﻧﭙﺬﻳﺮم‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ رﻓﺘﻪ و از آﺗﺶ دوزخ ﻣﺤﻔﻮظ ﺧﻮاﻫﻢ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪ؟‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﺳﺆال در آﻳﻪ ي ﻗﺒﻠﻲ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"و ﻫﺮ ﻛﻪ ﺟﺰ اﺳﻼم دﻳﻨﻰ ]دﻳﮕﺮ[ ﺟﻮﻳﺪ ﻫﺮﮔﺰ از وى ﭘﺬﻳﺮﻓﺘـﻪ ﻧﺸـﻮد و وى در‬ ‫آﺧﺮت از زﻳﺎﻧﻜﺎران اﺳﺖ‪".‬‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺑـﺮاي دﻋـﻮت ﻣـﺮدم ﺑـﻪ ﺳـﻮي‬ ‫اﺳﻼم‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﻴﺮوي از ﻫﻴﭻ دﻳﻦ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از اﺳﻼم را‪ ،‬ﻧﻤﻲ ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﺎﻟﻖ و ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬او ﻫﺮﭼﻪ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ اﺳﺖ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎ آﻓﺮﻳـﺪه‪.‬‬ ‫ﺗﻤﺎم ﻧﻌﻤﺖ ﻫﺎ و داراﻳﻲ ﻫﺎي ﻣﺎ از او اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎل‪ ،‬ﺑﺎ وﺟﻮد ﻫﻤﻪ ي اﻳﻦ ﻫﺎ‪ ،‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑـﻪ‬ ‫ﺧﺪا‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ او‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‪ ،‬ﻳﺎ دﻳﻦ اﺳﻼم اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎورد‪ ،‬در ﺟﻬﺎن‬

‫‪71‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫آﺧﺮت ﻣﺠﺎزات ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ،‬ﻫﺪف اﺻﻠﻲ از آﻓﺮﻳﻨﺶ ﻣﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺧﺪاوﻧﺪ‬ ‫و ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮداري از وي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"و ﺟﻦ و اﻧﺲ را ﻧﻴﺎﻓﺮﻳﺪم ﺟﺰ ﺑﺮاى آﻧﻜﻪ ﻣﺮا ﺑﭙﺮﺳﺘﻨﺪ‪) ".‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(51:56 ،‬‬

‫زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺬرا اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺮاد ﺑﻲ اﻳﻤﺎن در روز ﺟﺰا ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﭘﻨﺪاﺷﺖ ﻛﻪ‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻪ آن ﻫﺎ روي زﻣﻴﻦ دارﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ روز ﻳﺎ ﺑﺨﺸﻲ از ﻳﻚ روز ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"ﻣﻰﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﭼﻪ ﻣﺪت ﺑﻪ ﻋﺪد ﺳﺎل ﻫﺎ در زﻣﻴﻦ ﻣﺎﻧﺪﻳﺪ ‪ .‬ﻣﻰﮔﻮﻳﻨـﺪ ﻳـﻚ روز ﻳـﺎ‬ ‫ﭘﺎرهاى از ﻳﻚ روز ﻣﺎﻧﺪﻳﻢ از ﺷﻤﺎرﮔﺮان ]ﺧﻮد[ ﺑﭙﺮس ‪23) ".‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(113-112 : ،‬‬

‫و ﺑﺎز ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"آﻳﺎ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ را ﺑﻴﻬﻮده آﻓﺮﻳﺪهاﻳﻢ و اﻳﻨﻜﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺳﻮى ﻣﺎ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻴـﺪه‬ ‫ﻧﻤﻰﺷﻮﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ واﻻﺳﺖﺧـﺪا ﻓﺮﻣـﺎﻧﺮواى ﺑﺮﺣـﻖ ﺧـﺪاﻳﻰ ﺟـﺰ او ﻧﻴﺴـﺖ ]اوﺳـﺖ[‬ ‫ﭘﺮوردﮔﺎر ﻋﺮش ﮔﺮاﻧﻤﺎﻳﻪ‪) ".‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(116-115 :23 ،‬‬

‫ﺣﻴﺎت ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﺟﻬﺎن‪ ،‬زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ واﻗﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﻨﻮي ﻧﺒـﻮده ﺑﻠﻜـﻪ‬ ‫ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آن ﺟﺎ ﺑﺎ ﺟﺴﻢ و روح ﺧﻮﻳﺶ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ي اﻳﻦ دﻧﻴﺎ ﺑﺎ ﺟﻬـﺎن آﺧـﺮت‪ ،‬ﭼﻨـﻴﻦ‬ ‫ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫}ارزش اﻳﻦ ﺟﻬﺎن در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺟﻬﺎن آﺧﺮت‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن آﻧﭽﻪ اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎ ﻫﻨﮕﺎم‬ ‫ﻓﺮوﺑﺮدن در درﻳﺎ و ﺑﻴﺮون آوردن آن ﺑﺮﻣﻲ دارد‪ ،‬اﺳﺖ‪{.‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴـﻠﻢ‪ ،2858# ،‬ﻣﺴـﻨﺪ اﺣﻤـﺪ‪،‬‬

‫‪(17560#‬‬

‫ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ارزش و ﺑﻬﺎي اﻳﻦ دﻧﻴﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﻬﺎن اﺑﺪي ﻫﻤﭽﻮن‪ ،‬ﭼﻨـﺪ ﻗﻄـﺮه آب‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ درﻳﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪72‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان اﺳﻼم آورد؟‬

‫ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ و ﺑﺎ ﺑﻴﺎن ﺟﻤﻠﻪ ي ﺷﻬﺎدﺗﻴﻦ‪"،‬ﻻ اﻟﻪ إﻻ اﷲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل اﷲ"‪ ،‬ﺷـﺨﺺ اﺳـﻼم‬ ‫آورده و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻨﻲ ﺟﻤﻠﻪ ي ﻓﻮق از اﻳﻦ ﻗﺮار اﺳﺖ‪ " :‬ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮد ﺑﺮﺣﻘﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻏﻴﺮ از اﷲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬و ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﻴﺎم آور ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ"‪.‬‬ ‫اوﻟﻴﻦ ﺑﺨﺶ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ‪ ":‬ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮد ﺣﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﺟﺰ اﷲ وﺟﻮد ﻧﺪارد"‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺣﻖ ﻧﺪارﻳﻢ ﻫﻴﭻ ﺧﺪاﻳﻲ را ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از اﷲ ﺑﭙﺮﺳـﺘﻴﻢ‪ ،‬و ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻧـﻪ ﺷـﺮﻳﻜﻲ دارد و ﻧـﻪ‬ ‫ﭘﺴﺮي‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪن ﺑﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫ اﻳﻤﺎن ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻗﺮآن ﻛﻼم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻮده و از ﺟﺎﻧﺐ وي ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ اﻳﻤﺎن ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ روز ﻗﻴﺎﻣﺖ )رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ( ﺣﻖ اﺳﺖ و ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻗﺮآن‬ ‫وﻋﺪه ﻓﺮﻣﻮده‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬ ‫ ﻗﺒﻮل اﺳﻼم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻳﻦ ﺧﻮد‪.‬‬ ‫ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ و ﻳﺎ ﻛﺴﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﺧﺪاوﻧﺪ را‪ ،‬ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫}ﺧﺪاوﻧﺪ از ﺗﻮﺑﻪ ي ﻓﺮد در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎزﮔﺶ ﺑـﻪ ﺳـﻮﻳﺶ ﺧﻮﺷـﻨﻮدﺗﺮ از ﻛﺴـﻲ از‬ ‫ﺷﻤﺎﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺑﺮ ﺷﺘﺮش ﺳﻮار ﺑﺎﺷﺪ و آن ﺷﺘﺮ از او ﺑﺮﻣﺪ‪ ،‬درﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻫﻤـﻪ ي‬ ‫ﺧﻮردﻧﻲ و ﻧﻮﺷﻴﺪﻧﻲ اش ﺑﺎر آن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و از ﻳﺎﻓﺘﻦ آن ﺷﺘﺮ ﻧﻮﻣﻴﺪ ﮔـﺮدد‪ .‬ﺑـﻪ درﺧﺘـﻲ‬ ‫رﺳﻴﺪه و در ﺳﺎﻳﻪ اش دراز ﻛﺸﺪ )ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺮگ ﺑﺎﺷﺪ(‪ ،‬ﭼﺮاﻛﻪ اﻣﻴﺪ ﺑﻪ ﻳـﺎﻓﺘﻦ ﺷـﺘﺮ را‬ ‫ﺑﻜﻠﻲ از دﺳﺖ داده اﺳﺖ‪ .‬آﻧﮕﺎه‪ ،‬ﻛﻪ او در آن ﺣﺎﻟﺖ )ﻳﺎس و ﻧﻮﻣﻴﺪي( اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬﺎن‬ ‫آن را ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮد ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ! ﺑﻪ اﻓﺴﺎر آن ﭼﻨﮓ زده و از ﺷﺪت ﺷﺎدي ﺑﺎ ﮔﺮﻳﻪ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲ‬ ‫زﻧﺪ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ ﺗﻮ ﺑﻨﺪه ي ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻲ و ﻣﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي ﺗﻮام!" اﻳﻦ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﻪ دﻟﻴـﻞ ﺷـﺪت‬ ‫ﺷﺎدي و ﺧﻮﺷﻲ اﺳﺖ‪{.‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،2747# ،‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪(6309# ،‬‬

‫‪73‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﻋﺒﺎرت "ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ و ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل اﷲ"‪ ،‬ﺑﺮ ﻳﻚ ﺳﺮ در ورودي‪.‬‬

‫در ﻗﺮآن ﭼﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ؟‬ ‫ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ آﺧﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺎزل ﺷﺪه‪ ،‬و اوﻟﻴﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﻋﻘﺎﻳـﺪ و ﻋﺒـﺎدات‬ ‫ﻫﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺘـﺎب ﺑـﻪ ﺗﻤـﺎم‬ ‫ﺟﻮاﻧﺐ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎن ﭘﺮداﺧﺘـﻪ‬ ‫اﺳــﺖ‪ ،‬ﺟﻨﺒــﻪ ﻫــﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨــﺪ‪ :‬ﻣﻌﺮﻓــﺖ‪،‬‬ ‫ﺣﻜﻤﺖ‪ ،‬ﻋﺒـﺎدات‪ ،‬ﻣﻌـﺎﻣﻼت‪ ،‬ﻗـﺎﻧﻮن و‬ ‫ﻏﻴﺮه‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ آن ﺣﻮل ﻣﺤﻮر‬ ‫ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن ﺧﺪاوﻧﺪ و ﻣﺨﻠﻮﻗﺎﺗﺶ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬درﻋـﻴﻦ ﺣـﺎل‪ ،‬رﻫﻨﻤﻮدﻫـﺎ و آﻣـﻮزه ﻫـﺎي‬ ‫ﻣﻔﺼﻠﻲ را ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي دادﮔﺮ‪ ،‬ﻛﺮدار ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ي ﺑﺸﺮي‪ ،‬و ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺮاﺑـﺮ‬ ‫ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻻزم ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺘﺎب ﻗﺮآن ﻓﻘﻂ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ‬ ‫ﻧﺎزل ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻫﺎي ﻗﺮآن ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ زﺑـﺎن ﻫـﺎ‪ ،‬ﺧـﻮد‬

‫‪74‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﻗﺮآن ﻳﺎ رواﻳﺖ دﻳﮕﺮي از ﻗﺮآن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ي ﻣﻌﻨﺎي ﻗـﺮآن ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﻛﺘـﺎب‬ ‫ﻗﺮآن ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس آن ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﻛﻪ ﺑﻮد؟‬

‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ در ﺳﺎل ‪ 750‬در ﻣﻜﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﮔﺸـﻮد‪ .‬زﻣـﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﻴﺎ آﻣﺪ‪ ،‬ﭘﺪرش ﻓﻮت ﻛﺮده و ﻣﺎدرش ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺪي ﺑﻌﺪ ﭼﺸﻢ از دﻧﻴـﺎ ﻓﺮوﺑﺴـﺖ‪ .‬وي‬ ‫ﺗﺤﺖ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﻋﻤﻮﻳﺶ ﻛﻪ ﺑﺰرگ ﺧﺎﻧﺪان ﻗﺮﻳﺶ ﺑﻮد ﭘﺮورش ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬او ﺑﻲ ﺳﻮاد ﺑـﻮد و‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ‪ ،‬و ﺗﺎ ﻟﺤﻈﻪ ي ﻓﻮت ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﻗﻮم او‪ ،‬ﺗﺎ‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﺑﻌﺜﺖ آﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ‪ ،‬اﻓﺮاد ﺟﺎﻫﻞ و دور از ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ و ﺑـﻴﺶ‬ ‫ﺗﺮ آن ﻫﺎ ﺑﻲ ﺳﻮاد ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺰرگ ﺗﺮ ﻛﻪ ﻣـﻲ ﺷـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ درﺳـﺘﻜﺎري‪ ،‬اﻣﺎﻧـﺖ‪ ،‬ﺑﺨﺸـﻨﺪﮔﻲ و‬ ‫ﺻﺪاﻗﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ﺷﻬﺮت ﻣﻲ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻣﺎﻧﺘﺪاري و اﻋﺘﻤﺎد ﻣـﺮدم ﺑـﻪ وي ﺑـﻪ ﭼﻨـﺎن‬ ‫درﺟﻪ اي رﺳﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﮕﺎن وي را ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻟﻘﺐ داده ﺑﻮدﻧﺪ‪{.‬‬

‫)ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪(15078# ،‬‬

‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎر ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺷﺪت از ﺑﺖ ﭘﺮﺳـﺘﻲ‬ ‫و ﻓﺴﺎد ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﺎﻣﻌﻪ اش ﻧﻔﺮت داﺷﺖ‪.‬‬ ‫در ﭼﻬﻞ ﺳﺎﻟﮕﻲ‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳـﻠﻢ اوﻟـﻴﻦ وﺣـﻲ ﺧﺪاوﻧـﺪ را ﺑـﻪ‬ ‫واﺳﻄﻪ ي درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﻧﺰول وﺣﻲ ﺑﻪ ﻣﺪت ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻪ ﺳﺎل ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ي‬ ‫اﻳﻦ ﭘﻴﺎم ﻫﺎي اﻟﻬﻲ "ﻗﺮآن" ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪75‬‬

‫ﻣﺴﺠﺪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ در ﻣﺪﻳﻨﻪ ي ﻣﻨﻮره‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻣﺤﺾ آﻏﺎز ﻗﺮاﺋﺖ ﻗﺮآن و ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺣﻘﻴﻘﺘﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ وي ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد‪ ،‬وي‬ ‫و ﮔﺮوه ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﮔﺮوﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬آﻣﺎج اذﻳﺖ و آزار ﻣﺸﺮﻛﺎن واﻗﻊ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳـﻦ‬ ‫ﺷﻜﻨﺠﻪ و آزارﻫﺎ در ﺳﺎل ‪ ،622‬ﺑﻪ اوج وﺣﺸﻴﮕﺮي و ﻗﺴﺎوت رﺳﻴﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌـﺎل ﺑـﻪ‬ ‫آﻧﺎن ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻬﺎﺟﺮت داد‪ .‬اﻳﻦ ﻫﺠﺮت دوﻳﺴﺖ و ﺷﺼﺖ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻃـﺮف ﺷـﻤﺎل‪ ،‬از ﺷـﻬﺮ‬ ‫ﻣﻜﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ آﻏﺎز ﺗﻘﻮﻳﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ و ﻳﺎراﻧﺶ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻜﻪ ﺑﺎز ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬و دﺷﻤﻨﺎﻧﺸﺎن را ﺑﺨﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﻓﻮت ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‪ ،‬در‬ ‫ﺳﻦ ﺷﺼﺖ و ﺳﻪ ﺳﺎﻟﮕﻲ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ ﺷﺒﻪ ﺟﺰﻳـﺮه ي ﻋﺮﺑﺴـﺘﺎن ﺑـﻪ دﻳـﻦ اﺳـﻼم روي‬ ‫آورده ﺑﻮد‪ .‬ﺻﺪ ﺳﺎل ﭘﺲ از رﺣﻠﺖ آﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ‪ ،‬دﻳﻦ اﺳﻼم در ﻏﺮب‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻮي اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ و ﺗﺎ ﺷﺮق دور و ﻛﺸﻮر ﭼﻴﻦ ﮔﺴﺘﺮده ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ دﻻﻳﻞ ﮔﺴـﺘﺮش‬ ‫ﺳﺮﻳﻊ و ﺻﻠﺢ آﻣﻴﺰ دﻳﻦ اﺳﻼم‪ ،‬ﺣﻘﻴﺎﻧﻴﺖ و آﺷﻜﺎر ﺑﻮدن ﻋﻘﺎﻳﺪ آن ﺑﻮد‪ .‬دﻳﻦ اﺳﻼم ﻫﻤﮕﺎن‬ ‫را ﺑﻪ اﻳﻤﺎن آوردن ﺑﻪ ﺧﺪاي ﻳﻜﺘﺎ‪ ،‬ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺧﺪاي ﺳﺰاوار ﭘﺮﺳﺘﺶ‪ ،‬ﻓﺮا ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪76‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ي ﻛﺎﻣﻠﻲ از اﻧﺴﺎن ﺻﺎدق‪ ،‬ﻋﺎدل‪ ،‬ﺑﺨﺸﻨﺪه‪،‬‬ ‫رﺋﻮف‪ ،‬اﻣﻴﻦ و ﺷﺠﺎع ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ آﻧﻜﻪ او ﻧﻴﺰ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ از ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺑﺪ و‬ ‫ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﭘﺎك ﮔﺸﺘﻪ و ﺗﻼش و ﻛﻮﺷﺶ وي ﻓﻘﻂ و ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﺿـﺎي ﺧﺪاوﻧـﺪ و اﺟـﺮ‬ ‫اﺧﺮوي او ﺑـﻮد‪ .‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮ اﻳـﻦ‪ ،‬آﻧﺤﻀـﺮت ﺻـﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴـﻪ و ﺳـﻠﻢ در ﺗﻤـﺎم ﻛـﺮدار و‬ ‫ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﺶ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره در اﻧﺪﻳﺸﻪ ي ﺧﺪاوﻧﺪ و ﺗﻘﻮاي او ﺑﻮد‪.‬‬ ‫) ﻟﻄﻔــﺎً از ﺳــﺎﻳﺖ ‪ www.islam-guide.com/muhammad‬ﺑــﺮاي ﺑﺪﺳــﺖ آوردن‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ راﺟﻊ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ دﻳﺪن ﻛﻨﻴﺪ‪(.‬‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﮔﺴﺘﺮش دﻳﻦ اﺳﻼم ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻋﻠﻢ ﻛﻤﻚ ﻛﺮد؟‬

‫دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ اﺳـﻼم اﻧﺴـﺎن را ﺑـﻪ اﺳـﺘﻔﺎده از‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻔﻜﺮ و ﺗﺤﻘﻴـﻖ اﻣـﺮ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ‪ .‬در‬ ‫ﻋﺮض ﮔﺬﺷـﺖ اﻧـﺪك ﺳـﺎﻟﻲ از ﮔﺴـﺘﺮش‬ ‫دﻳﻦ اﺳﻼم‪ ،‬ﺗﻤﺪن ﻫﺎ و داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ ﺑﺰرﮔـﻲ‬ ‫ﺳﺮﺑﺮآوردﻧﺪ‪ .‬ﺗﻠﻔﻴﻖ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫـﺎي ﺷـﺮق ﺑـﺎ‬ ‫ﻏﺮب و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎي ﻧﻮ ﺑﺎ اﻓﻜـﺎر ﻗـﺪﻳﻤﻲ‪،‬‬ ‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎي ﻋﻈﻴﻤﻲ را در ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬رﻳﺎﺿﻴﺎت‪ ،‬ﻓﻴﺰﻳﻚ‪ ،‬ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎري‪ ،‬و‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻪ ﺑﺸﺮﻳﺖ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻧﻤـﻮد‪ .‬ﺑﺴـﻴﺎري از ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﻫـﺎي‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه و ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﺟﺒﺮ‪ ،‬اﻋﺪاد ﻋﺮﺑﻲ و ﻣﻔﻬـﻮم‬ ‫ﺻﻔﺮ )ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻋﻠﻢ رﻳﺎﺿﻴﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ(‪ ،‬از‬ ‫دﻧﻴﺎي اﺳﻼم ﺑﻪ اروﭘﺎي ﻗﺮون وﺳﻄﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﺳﻄﺮﻻب‪ :‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‬ ‫اﻳﺠﺎد ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده و ﺗﺎ ﻫﻤﻴﻦ دوران ﻣﺪرن ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ي ﻏﺮب ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪77‬‬

‫ﻓﻴﺰﻳﻜﺪاﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه اي ﺑﻪ ﺟﺮاﺣﻲ داﺷﺘﻪ و اﺑﺰارﻫﺎي ﺟﺮاﺣﻲ زﻳﺎدي را اﺧﺘﺮاع ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ را در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫اﺑﺰارآﻻت ﭘﻴﭽﻴﺪه اي ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﺳﻔﺮﻫﺎ و اﻛﺘﺸـﺎﻓﺎت درﻳـﺎﻳﻲ‪ ،‬از ﺟﻤﻠـﻪ اﺳـﻄﺮﻻب و‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي دﻗﻴﻖ درﻳﺎﻧﻮردي ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺧﺘﺮاع ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻋﻘﻴﺪه ي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن درﺑﺎره ي ﺣﻀﺮت ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ‬

‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ )ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم( را ﺑﺰرگ داﺷﺘﻪ و ارج ﻣﻲ ﻧﻬﻨﺪ‪ .‬آن ﻫﺎ اﻳﺸﺎن را‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرگ ﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﺸﺮ ﻣﻲ داﻧﻨﺪ‪ .‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﺗﻮﻟـﺪ وي‬ ‫از ﺑﺎﻛﺮه را ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻧﻤﻮده‪ ،‬و ﺳﻮره اي از ﻗﺮآن ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺮﻳﻢ اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﻗـﺮآن‬ ‫ﻛﺮﻳﻢ در ﻣﻮرد ﺑﻪ دﻧﻴﺎ آﻣﺪن وي ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬ ‫"]ﻳﺎد ﻛﻦ[ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ]را[ ﻛﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ اى ﻣﺮﻳﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﻛﻠﻤﻪاى از‬ ‫ﺟﺎﻧﺐ ﺧﻮد ﻛﻪ ﻧﺎﻣﺶ ﻣﺴﻴﺢ ﻋﻴﺴﻰﺑﻦﻣﺮﻳﻢ اﺳﺖ ﻣﮋده ﻣﻰدﻫﺪ در ﺣـﺎﻟﻰ ﻛـﻪ ]او[ در‬ ‫دﻧﻴﺎ و آﺧﺮت آﺑﺮوﻣﻨﺪ و از ﻣﻘﺮﺑﺎن ]درﮔﺎه ﺧﺪا[ اﺳﺖ‪ .‬و در ﮔﻬﻮاره ]ﺑﻪ اﻋﺠـﺎز[ و در‬

‫‪78‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﻣﻴﺎﻧﺴﺎﻟﻰ ]ﺑﻪ وﺣﻰ[ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺳﺨﻦ ﻣﻰﮔﻮﻳـﺪ و از ﺷﺎﻳﺴـﺘﮕﺎن اﺳـﺖ‪] .‬ﻣـﺮﻳﻢ[ ﮔﻔـﺖ‬ ‫ﭘﺮوردﮔﺎرا ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺮا ﻓﺮزﻧﺪى ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﺑﺸﺮى ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳـﺖ ﻧـﺰده اﺳـﺖ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ]ﻛﺎر[ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﺪا ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﻰآﻓﺮﻳﻨﺪ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻛﺎرى ﻓﺮﻣﺎن‬ ‫دﻫﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ آن ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﺑﺎش ﭘﺲ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ‪) ".‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(47-45 :3 ،‬‬

‫ﻋﻴﺴﻲ ﺑﻪ اذن ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻌﺠﺰه آﺳﺎ ﺑﻪ دﻧﻴـﺎ آﻣـﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧـﻪ ﻛـﻪ آدم‬ ‫ﺑﺪون وﺟﻮد ﭘﺪر ﺧﻠﻖ ﺷﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"در واﻗﻊ ﻣﺜﻞ ﻋﻴﺴﻰ ﻧﺰد ﺧﺪا ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺜﻞ ]ﺧﻠﻘﺖ[ آدم اﺳﺖ ]ﻛﻪ[ او را از ﺧﺎك‬ ‫آﻓﺮﻳﺪ ﺳﭙﺲ ﺑﺪو ﮔﻔﺖ ﺑﺎش ﭘﺲ وﺟﻮد ﻳﺎﻓﺖ‪) ".‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(3:59 ،‬‬

‫اﻳﺸﺎن در دوره ي ﻧﺒﻮت‪ ،‬ﻣﻌﺠﺰات ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌـﺎل در اﻳـﻦ‬ ‫ﺑﺎره از زﺑﺎن ﺣﻀﺮت ﻋﻴﺴﺴﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫" و ]او را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان[ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮى ﺑﻪ ﺳﻮى ﺑﻨﻰ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ]ﻣﻰﻓﺮﺳـﺘﺪ ﻛـﻪ او ﺑـﻪ آﻧـﺎن‬ ‫ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ[ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻦ از ﺟﺎﻧﺐ ﭘﺮوردﮔﺎرﺗﺎن ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﻣﻌﺠﺰهاى آوردهام ﻣﻦ از ﮔﻞ‬ ‫ﺑﺮاى ﺷﻤﺎ ]ﭼﻴﺰى[ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﺮﻧﺪه ﻣﻰﺳﺎزم آﻧﮕﺎه در آن ﻣﻰدﻣـﻢ ﭘـﺲ ﺑـﻪ اذن ﺧـﺪا‬ ‫ﭘﺮﻧﺪهاى ﻣﻰ ﺷﻮد و ﺑﻪ اذن ﺧﺪا ﻧﺎﺑﻴﻨﺎى ﻣﺎدرزاد و ﭘﻴﺲ را ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻰﺑﺨﺸﻢ و ﻣﺮدﮔﺎن‬ ‫را زﻧﺪه ﻣﻰﮔﺮداﻧﻢ و ﺷﻤﺎ را از آﻧﭽﻪ ﻣﻰﺧﻮرﻳﺪ و در ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻳﺘﺎن ذﺧﻴﺮه ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ ﺧﺒﺮ‬ ‫ﻣﻰدﻫﻢ ‪) "...‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(3:49 ،‬‬

‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ ﻣﺼﻠﻮب ﻧﺸﺪ‪ .‬دﺷﻤﻨﺎن ﻧﻘﺸﻪ رﻳﺨﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ وي‬ ‫را ﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﺑﻜﺸﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل وي را از ﺷﺮ آﻧﺎن ﻣﺤﻔﻮظ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ آﺳـﻤﺎن و‬ ‫ﻧﺰد ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﺷﺒﺎﻫﺖ داﺷﺖ‪ ،‬اﺷﺘﺒﺎﻫﺎً ﺑـﻪ ﺟـﺎي وي ﺑـﻪ دار‬ ‫آوﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬و دﺷﻤﻨﺎن ﮔﻤﺎن ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ او ﻫﻤـﺎن ﻋﻴﺴـﻲ ﻣﺴـﻴﺢ اﺳـﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧـﺪ ﭼﻨـﻴﻦ‬ ‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫‪79‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫" و ﮔﻔﺘﻪ اﻳﺸﺎن ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﺴﻴﺢ ﻋﻴﺴﻰ ﺑﻦ ﻣﺮﻳﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا را ﻛﺸﺘﻴﻢ و ﺣـﺎل آﻧﻜـﻪ‬ ‫آﻧﺎن او را ﻧﻜﺸﺘﻨﺪ و ﻣﺼﻠﻮﺑﺶ ﻧﻜﺮدﻧﺪ ﻟﻴﻜﻦ اﻣﺮ ﺑﺮ آﻧﺎن ﻣﺸﺘﺒﻪ ﺷـﺪ ‪) " ...‬ﻗـﺮآن ﻛـﺮﻳﻢ‪،‬‬ ‫‪(4:157‬‬

‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ و ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ ﻫﻴﭻ ﻛﺪام ﺑﺮاي ﺑﺎورﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ي‬ ‫اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻮرد ﺗﺄﻛﻴﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﺗﺠﺪﻳﺪ و ﺗﺄﻳﻴﺪ اﻳـﻦ‬ ‫ﭘﻴﻤﺎن آﻣﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫)ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻘﻴﺪه دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪﺳﻲ را ﺑﺮ ﺣﻀﺮت ﻋﻴﺴﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻧﺎزل ﻓﺮﻣﻮد‬ ‫ﻛﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﻧﺎم دارد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي آن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻫﻨﻮز در ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﻋﻬﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬ ‫آﻣﻮزه ﻫﺎي ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺴﻴﺢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪﺳﻲ ﻛﻪ‬ ‫اﻛﻨﻮن وﺟﻮد دارد ﺑﺎور دارﻧﺪ‪ ،‬ﭼﺮاﻛﻪ اﻳﻦ ﻫﻤﺎن ﻣﺘﻦ ﻣﻘﺪﺳﻲ ﻛﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺎزل ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﻮد ﻧﻤﻲ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ آن ﻫﺎ دﭼﺎر اﻧﺤﺮاف‪ ،‬دﺳﺘﻜﺎري و ﻛﺎﺳﺘﻲ و اﻓﺰوﻧﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺣﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﺗﺠﺪﻳﺪﻧﻈﺮ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس‬

‫)‪Standard Version‬‬

‫‪ (Revised‬ﻧﻴﺰ اذﻋﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ي‬

‫ﻣﺬﻛﻮر ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻲ و دو ﻋﺎﻟﻢ دﻳﻨﻲ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻀﻮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻣﺸﺎوره ي ﻳﻚ ﻫﻴﺌﺖ‬ ‫ﻣﺸﺎوره ي ﭘﻨﺠﺎه ﻧﻔﺮه ﻛﺎر ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪(.‬‬ ‫)ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره ي ﺣﻀﺮت ﻋﻴﺴﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم در دﻳﻦ اﺳﻼم از ﺳﺎﻳﺖ‬ ‫‪ www.islam-guide.com/jesus‬دﻳﺪن ﻛﻨﻴﺪ‪(.‬‬

‫ﻣﺴﺠﺪ اﻻﻗﺼﻲ‪ :‬ﺑﻴﺖ‬ ‫اﻟﻤﻘﺪس‬

‫‪80‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫اﺳﻼم درﺑﺎره ي ﺗﺮورﻳﺴﻢ ﭼﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ؟‬

‫اﺳﻼم دﻳﻦ رﺣﻤﺖ و ﺷﻔﻘﺖ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺗﺮورﻳﺴﻢ ﺟﺎﻳﻲ در آن ﻧﺪارد‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎرﻳﺘﻌـﺎﻟﻲ در‬ ‫ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"]اﻣﺎ[ ﺧﺪا ﺷﻤﺎ را از ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ در ]ﻛﺎر[ دﻳﻦ ﺑـﺎ ﺷـﻤﺎ ﻧﺠﻨﮕﻴـﺪه و ﺷـﻤﺎ را از‬ ‫دﻳﺎرﺗﺎن ﺑﻴﺮون ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ ﺑﺎز ﻧﻤﻰدارد ﻛﻪ ﺑﺎ آﻧﺎن ﻧﻴﻜﻰ ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﻋﺪاﻟﺖ ورزﻳﺪ‬ ‫زﻳﺮا ﺧﺪا دادﮔﺮان را دوﺳﺖ ﻣﻰدارد‪) " .‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(8:60 ،‬‬

‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻟﺸﮕﺮﻳﺎن را از ﻛﺸﺘﻦ زﻧﺎن و ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻣﻨﻊ ﻣﻲ ﻛـﺮد‪.‬‬

‫)ﺻـﺤﻴﺢ‬

‫ﻣﺴﻠﻢ‪ ،1744# ،‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪(3015# ،‬‬

‫و ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد‪:‬‬ ‫}‪ ...‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺪي ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻧـﻮزادان را ﻧﻜﺸـﻴﺪ‪{.‬‬

‫)ﺻـﺤﻴﺢ ﻣﺴـﻠﻢ‪ ،1731# ،‬ﺗﺮﻣـﺬي‪،‬‬

‫‪(1408#‬‬

‫و ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬ ‫}ﻫﺮﻛﺲ‪ ،‬ﻓﺮدي ر ا ﺑﻜﺸﺪ ﻛﻪ در ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺑـﻮي ﺑﻬﺸـﺖ را ﻫـﻢ‬ ‫ﻧﺨﻮاﻫﻴﺪ ﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﺑﻮي ﺑﻬﺸﺖ از ﻓﺎﺻﻠﻪ ي ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ﺑﻪ ﻣﺸﺎم ﻣـﻲ رﺳـﺪ‪{.‬‬ ‫)ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪ ،3166# ،‬اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ‪(2686# ،‬‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ آن ﻫﺎ را از ﺗﻴﺮاﻧﺪازي ﻛـﺮدن ﻣﻨـﻊ ﻣـﻲ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪.‬‬ ‫)اﺑﻮداود‪(2675# ،‬‬

‫آﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ در ﺟﺎﻳﻲ ﻗﺘﻞ را در زﻣﺮه ي ﻋﻨﻮان دوﻣـﻴﻦ ﻣـﻮرد از‬ ‫ﮔﻨﺎﻫﺎن ﻛﺒﻴﺮه ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﻮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻘﺎب اﻳﻦ ﻛﺎر در روز ﻗﻴﺎﻣـﺖ ﻫﺸـﺪار دادﻧـﺪ‪.‬‬

‫}ﺟﺰو اوﻟﻴﻦ ﻣﻮاردي ﻛﻪ درﺑﺎره ي ﻣﺮدم در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ داوري ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬رﻳﺨـﺘﻦ‬ ‫ﺧﻮن دﻳﮕﺮان اﺳﺖ‪) {.‬ﻛﻪ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻛﺸﺘﻦ و زﺧﻤﻲ ﻧﻤﻮدن ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ‬

‫اﺳﺖ( )ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨـﺎري‪،‬‬

‫‪ ،6871#‬ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪) (88# ،‬ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،1678# ،‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪(6533# ،‬‬

‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ و ﻋﻄﻮﻓﺖ ﺑﺎ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻧﻴﺰ ﺗﺮﻏﻴﺐ ﺷﺪه و از اذﻳﺖ ﻛﺮدن آن ﻫـﺎ‬ ‫ﺑﺮﺣﺬر داﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ در ﺟﺎﻳﻲ ﻓﺮﻣﻮده اﻧﺪ‪:‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪81‬‬

‫}زﻧﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺣﺒﺲ ﻧﻤﻮدن ﻳﻚ ﮔﺮﺑﻪ ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﺟﺎن دادن آن ﻋﻘﺎب ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫اﻳﻦ ﻛﺎر او ﺑﻪ آﺗﺶ دوزخ ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪ‪ .‬ﭼﺮاﻛﻪ او آن را ﻣﺤﺒﻮس ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ آن ﮔﺮﺑـﻪ آب‬ ‫و ﻏﺬا ﻧﻤﻲ داد و آن را رﻫﺎ ﻧﻤﻲ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮردن ﺣﺸﺮات روي زﻣﻴﻦ ﺑﭙﺮدازد‪{.‬‬ ‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،2422# ،‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪(2365# ،‬‬

‫آﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ درﺑﺎره ي ﻣﺮدي ﺗﻌﺮﻳﻔﻒ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺳـﮕﻲ ﺑﺴـﻴﺎر‬ ‫ﺗﺸﻨﻪ را ﺳﻴﺮاب ﻛﺮد‪ ،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﻛﺎر ﮔﻨﺎﻫﺎن وي را ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ .‬از رﺳـﻮل ﺧـﺪا‬ ‫ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻴﻜـﻲ ﺑـﻪ ﺣﻴﻮاﻧـﺎت ﻫـﻢ ﭘـﺎداش ﺧـﻮاﻫﻴﻢ‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ؟ اﻳﺸﺎن ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪} :‬اﻳﻦ ﭘﺎداش ﺑﺮاي ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻛﺮدن ﺑﺎ ﻫﺮ ﺣﻴﻮان ﻳﺎ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ‪{.‬‬ ‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،2244# ،‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪(2466# ،‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﻼوه زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﺎن ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮردن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻣﺮ ﺷـﺪه‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﺎ روﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺗﺮس و ﻋﺬاب ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺠـﺎم دﻫﻨـﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫}وﻗﺘﻲ ﺣﻴﻮاﻧﻲ را ذﺑﺢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﺤﻮ اﻧﺠﺎم دﻫﻴـﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳـﺪ‬ ‫ﭼﺎﻗﻮﻳﺘﺎن را ﺗﻴﺰ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ زﺟﺮ آن ﺣﻴﻮان را ﻛﻢ ﺗﺮ ﻛـﺮده ﺑﺎﺷـﻴﺪ‪{.‬‬

‫)ﺻـﺤﻴﺢ ﻣﺴـﻠﻢ‪،1955# ،‬‬

‫ﺗﺮﻣﺬي‪(1409# ،‬‬

‫در ﭘﺮﺗﻮ ﻣﻮارد ذﻛﺮ ﺷﺪه و دﻳﮕﺮ ﻣﺘﻮن اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻋﻤـﻞ اﻓﻜﻨـﺪن ﺗـﺮس و وﺣﺸـﺖ در‬ ‫ﻗﻠﺐ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﻲ دﻓﺎع‪ ،‬اﻧﻬﺪام ﻳﻜﺒﺎره ي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎ و اﻣـﻮال ﻣـﺮدم‪ ،‬ﺑﻤـﺐ ﮔـﺬاري و‬ ‫ﻣﻌﻴﻮب ﻧﻤﻮدن ﻣﺮدان و زﻧﺎن و ﻛﻮدﻛﺎن‪ ،‬ﻫﻤﮕﻲ اﻳﻦ رﻓﺘﺎرﻫـﺎ از ﻧﻈـﺮ اﺳـﻼم و ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن‬ ‫ﻧﻔﺮت اﻧﮕﻴﺰ و ﻣﻤﻨﻮع ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭘﻴﺮو دﻳﻦ ﺻﻠﺢ‪ ،‬ﻣﻮدت‪ ،‬و ﺑﺨﺸﻨﺪﮔﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ و‬ ‫اﻛﺜﺮﻳﺖ آن ﻫﺎ ﻫﻴﭻ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ وﻗﺎﻳﻊ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎري ﻛﻪ ﻋﺪه اي از ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑـﺪان روي‬ ‫آورده اﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ اﻳﻦ اﻋﻤﺎل ﺗﺮورﻳﺴﺘﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﮔﻨﺎه ﻛﺎر ﺑﻮده‬ ‫و ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺳﻼﻣﻲ را ﻧﻘﺾ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪82‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﻋﺪاﻟﺖ در دﻳﻦ اﺳﻼم‬

‫اﺳﻼم ﺣﻘﻮق ﺑﺴﻴﺎري را ﺑﺮاي ﺗﻚ ﺗﻚ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﭘـﺎﻳﻴﻦ‪ ،‬ﺷـﻤﺎري‬ ‫از اﻳﻦ ﺣﻘﻮق ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﻳﺖ دﻳﻦ اﺳﻼم ذﻛﺮ ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ و داراﻳﻲ ﺗﻤﺎم ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺟﻮاﻣﻊ اﺳﻼﻣﻲ ﭼﻪ ﻣﺴـﻠﻤﺎن و ﭼـﻪ ﻏﻴـﺮ ﻣﺴـﻠﻤﺎن‪،‬‬ ‫ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﻼم از آﺑﺮوي آﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ آورد‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬در اﺳـﻼم‬ ‫ﺗﻮﻫﻴﻦ و ﻣﺴﺨﺮه ﻧﻤﻮدن دﻳﮕﺮان ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫}ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﺧﻮن‪ ،‬ﻣﺎل و آﺑﺮوي ﺷﻤﺎ ﺣﺮام )ﻣﺼﻮن( اﺳﺖ‪{.‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪،1739# ،‬‬

‫ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪(2037# ،‬‬

‫ﻧﮋادﭘﺮﺳﺘﻲ در اﺳﻼم ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي آﻧﻜـﻪ ﻗـﺮآن درﻣـﻮرد ﺑﺮاﺑـﺮي اﺑﻨـﺎء ﺑﺸـﺮ‬ ‫اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"اى ﻣﺮدم ﻣﺎ ﺷﻤﺎ را از ﻣﺮد و زﻧﻰ آﻓﺮﻳﺪﻳﻢ و ﺷﻤﺎ را ﻣﻠﺖ ﻣﻠـﺖ و ﻗﺒﻴﻠـﻪ ﻗﺒﻴﻠـﻪ‬ ‫ﮔﺮداﻧﻴﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﻴﺪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ارﺟﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷـﻤﺎ‬ ‫ﻧﺰد ﺧﺪا ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎرﺗﺮﻳﻦ ﺷﻤﺎﺳﺖ ﺑﻰﺗﺮدﻳﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ داﻧﺎى آﮔـﺎه اﺳـﺖ " )ﻗـﺮآن ﻛـﺮﻳﻢ‪،‬‬ ‫‪(49:13‬‬

‫اﺳﻼم ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻓﺮدﮔﺮاﻳﻲ و ﻳﺎ‬ ‫ﻣﻠﻴﺖ ﮔﺮاﻳﻲ را رد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ زﻳـﺮا‬ ‫ﺑﺎﻋــﺚ ﻃﺮﻓــﺪاري از ﻗــﺪرت و‬ ‫ﺛﺮوت و ﻳﺎ ﻗﻮم ﮔﺮاﻳﻲ ﻣﻲ ﺷـﻮد‪.‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ را ﺑﺮاﺑﺮ آﻓﺮﻳﺪه‬ ‫اﺳـﺖ ﻓـﺮق ﺑـﻴﻦ ﻫـﺮ ﻓـﺮدي ﺑـﺎ‬ ‫دﻳﮕﺮي ﺑﺮاﺳـﺎس ﺗﻘـﻮا و اﻳﻤـﺎن‬ ‫ﺳﻨﺠﻴﺪه ﻣﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﭘﻴـﺎﻣﺒﺮ ﺻـﻠﻲ‬ ‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪83‬‬

‫}اي ﻣﺮدم! ﺧﺪاي ﺷﻤﺎ ﻳﻜﻲ اﺳﺖ و ﺟﺪ ﺷﻤﺎ )آدم( ﻳﻜﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻋـﺮب ﺑـﺮ‬ ‫ﻳﻚ ﻏﻴﺮ ﻋﺮب ﻫﻴﭻ ﺑﺮﺗﺮي ﻧﺪارد و ﻳﻚ ﻏﻴﺮﻋﺮب ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻳﻚ ﻋﺮب ﺑﺮﺗﺮي ﻧﺪارد‪ ،‬ﻳـﻚ‬ ‫ﺳﺮﺧﭙﻮﺳﺖ ﺑﺮﺗﺮ از ﻳﻚ ﺳﻴﺎﻫﭙﻮﺳﺖ ﻧﺒﻮده و ﻳﻚ ﺳﻴﺎﻫﭙﻮﺳﺖ ﻧﻴﺰ از ﻳﻚ ﺳﺮﺧﭙﻮﺳـﺖ‬

‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ي ﺗﻘﻮا‪) {.‬ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،1955# ،‬ﺗﺮﻣﺬي‪) (1409# ،‬ﻛﺴـﻲ ﻛـﻪ ﺗﻘـﻮا دارد‪،‬‬ ‫ﻣﺆﻣﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﮔﻨﺎه دوري ﻛﺮده و ﺗﻤﺎم ﻧﻴﻜﻲ ﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اﻣﺮ ﻓﺮﻣﻮده‬ ‫را ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻲ آورد و از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺮﺳﻴﺪه و او را دوﺳﺖ ﻣﻲ دارد‪(.‬‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﻜﻼت ﻋﻤﺪه ي ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ ﺑﺸﺮ ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﮋادﭘﺮﺳﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬دﻧﻴﺎي ﭘﻴﺸـﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ي ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﻛﺮه ي ﻣﺎه ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ وﻟﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ از ﻧﻔﺮت و ﺟﻨـﮓ ﺑـﻴﻦ‬ ‫اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫از ﻫﻤﺎن دوران ﺣﻴﺎت ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‪ ،‬دﻳﻦ اﺳﻼم داراي ﻣﺜـﺎل آﺷـﻜﺎري‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺎن دادن ﺑﻪ ﻧﮋادﭘﺮﺳﺘﻲ در اﺧﺘﻴﺎر دارد‪ .‬ﻣﺮاﺳﻢ ﺳﺎﻻﻧﻪ ي ﺣـﺞ در ﻣﻜـﻪ‪ ،‬ﻧﺸـﺎﻧﻪ ي‬ ‫ﺑﺮادري واﻗﻌﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻴﺎن ﺗﻤﺎم ﻧﮋادﻫﺎ و ﻣﻠﻴﺖ را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲ ﮔﺬارد‪ ،‬ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﺪود‬ ‫دوﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ از ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻣﻜﻪ ي ﻣﻜﺮﻣﻪ ﻣﻲ آﻳﻨﺪ ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻣﺮاﺳـﻢ را ﺑﺠـﺎ آورﻧـﺪ‪.‬‬ ‫اﺳﻼم دﻳﻦ ﻋﺪاﻟﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"ﺧﺪا ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻰدﻫﺪ ﻛﻪ ﺳﭙﺮدهﻫﺎ را ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎن آن ﻫﺎ رد ﻛﻨﻴـﺪ و ﭼـﻮن‬ ‫ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم داورى ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ داورى ﻛﻨﻴﺪ ‪) "...‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(4:58 ،‬‬

‫و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"‪ ...‬و ﻋﺪاﻟﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا دادﮔﺮان را دوﺳﺖ ﻣﻰدارد‪) ".‬ﻗﺮآن‪(49:9 ،‬‬

‫ﺣﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ در راﺑﻂ ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از آن ﻫﺎ ﺗﻨﻔﺮ دارﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ رﻓﺘﺎر ﻛﻨـﻴﻢ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎرﻳﺘﻌﺎﻟﻲ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"و اﻟﺒﺘﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ دﺷﻤﻨﻰ ﮔﺮوﻫﻰ ﺷﻤﺎ را ﺑﺮ آن دارد ﻛﻪ ﻋﺪاﻟﺖ ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻋﺪاﻟﺖ ﻛﻨﻴـﺪ‬ ‫ﻛﻪ آن ﺑﻪ ﺗﻘﻮا ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ اﺳﺖ‪) "...‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪(5:8 ،‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪84‬‬ ‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫}اي ﻣﺮدم‪ ،‬از ﻇﻠﻢ ﺑﺮﺣﺬر ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻇﻠﻢ در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‪{.‬‬ ‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،2447# ،‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪(5798# ،‬‬

‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺣﻖ ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در روز ﻗﻴﺎﻣـﺖ ﺑـﻪ آن دﺳـﺖ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ؛ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫}در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ‪ ،‬ﺣﻖ و ﺣﻘﻮق ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎﻧﺸﺎن ﻣﺴﺘﺮد ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ )و ﺗﻘﺼﻴﺮﻫﺎ‬ ‫ﺟﺒﺮان ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮدﻳﺪ(‪{...‬‬

‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،2582# ،‬ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪(7163# ،‬‬

‫ﺟﺎﻳﮕﺎه زن در اﺳﻼم‬

‫دﻳﻦ اﺳﻼم زن را‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﺠﺮد ﭼﻪ ﻣﺘﺄﻫﻞ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺻﺎﺣﺐ ﺣﻘﻮق ﻓﺮدي؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺣﻖ ﺗﻤﻠـﻚ و ﺑﺨﺸـﻴﺪن داراﻳـﻲ ﺷﺨﺼـﻲ و‬ ‫ﻛﺴﺐ درآﻣﺪ‪ ،‬ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ )ﺧـﻮاه‬ ‫ﭘﺪر و ﻳﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﻳﺎ ﻛﺲ دﻳﮕـﺮي(‪ ،‬ﻣـﻲ داﻧـﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ زن ﺣﻖ ﺧﺮﻳـﺪ و ﻓـﺮوش‪ ،‬ﺑﺨﺸـﻴﺪن ﻳـﺎ‬ ‫ﺻﺪﻗﻪ دادن و ﺧـﺮج ﻧﻤـﻮدن داراﺋـﻲ اش ﺑـﻪ‬ ‫ﺷﻴﻮه اي ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﻲ ﺧﻮاﻫـﺪ را دارد‪ .‬ﻛـﺎﺑﻴﻦ‬ ‫ﻋﺮوس از ﻃﺮف داﻣـﺎد ﺑـﻪ ﻋـﺮوس داده ﻣـﻲ‬ ‫ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ي ﺧـﻮﻳﺶ ﺑﺮﺳـﺎﻧﺪ ‪ ،‬و ﻋـﺮوس ﺑﻌـﺪ از ازدواج ﻫﻤﭽﻨـﺎن ﺑـﻪ ﺟـﺎي‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺷﻮﻫﺮ‪ ،‬ﻧﺎم ﻓﺎﻣﻴﻠﻲ ﺧﻮد را دارد‪.‬‬ ‫اﺳﻼم ﺷﻮﻫﺮ را ﺑﻪ داﺷﺘﻦ رﻓﺘﺎر ﺧﻮب ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮش ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺣﻀـﺮت‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫}ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻨﺘﺎن ﺑﺎ زﻧﺎن ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺖ‪{.‬‬

‫)اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ‪ ،1978# ،‬ﺗﺮﻣﺬي‪(3895# ،‬‬

‫ﻣﺎدران در دﻳﻦ اﺳﻼم از ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺑﺴﻴﺎر ارزﺷﻤﻨﺪي ﺑﺮﺧﻮردار ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬دﻳـﻦ ﻣﺒـﻴﻦ‬ ‫اﺳﻼم ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﺤﻮ ﺑﺎ آﻧﺎن اﻣﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪85‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﻣﺮدي ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪" :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﭼﻪ ﻛﺴـﻲ ﺷﺎﻳﺴـﺘﻪ ﺗـﺮﻳﻦ و‬ ‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻫﻤﺪم اﺳﺖ؟" ﻓﺮﻣﻮد‪} :‬ﻣﺎدرت‪ {.‬آن ﻣﺮد ﭘﺮﺳﻴﺪ‪" :‬ﺳﭙﺲ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ؟" رﺳﻮل‬ ‫ﺧﺪا ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﻓﺮﻣﻮد‪} :‬ﺳﭙﺲ ﻣﺎدرت‪ {.‬آن ﻣﺮد ﺑﺎز ﭘﺮﺳـﻴﺪ‪" :‬ﺑﻌـﺪ ﭼـﻪ‬ ‫ﻛﺴﻲ؟" آﻧﺤﻀﺮت ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺳﻠﻢ ﻓﺮﻣﻮد‪} :‬آﻧﮕﺎه ﭘـﺪرت‪{.‬‬

‫)ﺻـﺤﻴﺢ ﻣﺴـﻠﻢ‪،2548# ،‬‬

‫ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪(5971# ،‬‬

‫)ﻟﻄﻔﺎً ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﻣﻮرد زﻧﺎن از ﺳﺎﻳﺖ ‪ www.islam-guide.com/women‬دﻳﺪن‬

‫ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪(.‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده در اﺳﻼم‬

‫ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻪ ي اﺳﺎﺳﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ي ﺑﺸﺮي اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻢ اﻛﻨﻮن از ﮔﺴﺴـﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﺳﻴﺴـﺘﻢ‬ ‫ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ در اﺳﻼم ﺣﻘﻮق زن‪ ،‬ﺷﻮﻫﺮ‪ ،‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎ و ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان را ﺗﻮازن و ﺗﻌﺎدل ﺷﺎﻳﺴـﺘﻪ‬ ‫اي ﺑﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺳﻼم رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺘﻮاﺿﻌﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺳﺨﺎوت و ﻣﺤﺒﺖ را در ﻳﻚ ﭼﻬـﺎرﭼﻮب‬ ‫ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎن ﺗﻘﻮﻳﺖ و اﺳﺘﺤﻜﺎم ﻣﻲ ﺑﺨﺸـﺪ‪ .‬اﻣﻨﻴـﺖ و آراﻣـﺶ ﻣﺤﺼـﻮل وﺟـﻮد‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﺑﺎﺛﺒﺎت ﺑﺴﻴﺎر ارزﺷﻤﻨﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺮاي رﺷﺪ ﻣﻌﻨﻮي اﻋﻀـﺎي آن ﺿـﺮوري‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ و ﻣﺮﺗﺐ از ﺑﻮدن ﺧﺎﻧﻮاده ﻫـﺎي ﭘﻴﻮﺳـﺘﻪ و ﻣﻨﺴـﺠﻢ و‬ ‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ در آن ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫رﻓﺘﺎر ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﻟﺨﻮردﮔﺎن‬

‫در ﺟﻬﺎن اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺪرت ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻪ ي ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲ ﺧـﻮرد‪ .‬ﺑـﻪ دوش‬ ‫ﻛﺸﻴﺪن ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﺑﺎر ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﭘﺪر ﻳﺎ ﻣﺎدر ﺳﺎﻟﻤﻨﺪ در ﺳﺨﺖ ﺗـﺮﻳﻦ دوره ي زﻧـﺪﮔﻲ آن‬ ‫ﻫﺎ‪ ،‬اﻓﺘﺨﺎر‪ ،‬ﺑﺮﻛﺖ و ﻳﻚ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮاي ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻣﻌﻨﻮي اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬ ‫در اﺳﻼم‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ دﻋﺎ ﻛﺮدن ﺑﺮاي واﻟﺪﻳﻦ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ دﻟﺴﻮزي ﺑـﻲ ﺣـﺪ و‬ ‫ﺣﺼﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﺎن از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دﻫﻴﻢ‪ ،‬و زﻣﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻴﺎورﻳﻢ ﻛﻪ ﻛﻮدﻛﻲ ﻧﺎﺗﻮان‬ ‫ﺑﻴﺶ ﻧﺒﻮدﻳﻢ‪ ،‬آن ﻫﺎ ﻣـﺎ را ﺑـﺮ ﺧـﻮﻳﺶ ﺗـﺮﺟﻴﺢ ﻣـﻲ دادﻧـﺪ‪ .‬ﻣﺎدرﻫـﺎ از اﺣﺘـﺮام وﻳـﮋه اي‬

‫‪86‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ واﻟﺪﻳﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭘﺎ ﺑﻪ ﺳـﻦ ﭘﻴـﺮي ﻣـﻲ ﮔﺬارﻧـﺪ‪ ،‬ﺑـﺎ ﻋﻄﻮﻓـﺖ‪،‬‬ ‫ﺷﻔﻘﺖ و ﺗﻮاﺿﻊ ﺑﺎ آﻧﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫در دﻳﻦ اﺳﻼم ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ واﻟﺪﻳﻦ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز در ﺟﺎﻳﮕﺎه دوم ﻗﺮار دارد‪ ،‬واﻟـﺪﻳﻦ ﺣـﻖ‬ ‫دارﻧﺪ ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺘﻈﺎري را از ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺸﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻇﻬﺎر ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻧﺎراﺣﺘﻲ و رﻧﺠﺸﻲ در‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ واﻟﺪﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﭘﻴﺮي ﺳﺨﺘﮕﻴﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ داﻧﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫"و ﭘﺮوردﮔﺎر ﺗﻮ ﻣﻘﺮر ﻛﺮد ﻛﻪ ﺟﺰ او را ﻣﭙﺮﺳﺘﻴﺪ و ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ]ﺧﻮد[ اﺣﺴﺎن‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ اﮔﺮ ﻳﻜﻰ از آن دو ﻳﺎ ﻫﺮ دو در ﻛﻨﺎر ﺗﻮ ﺑﻪ ﺳﺎﻟﺨﻮردﮔﻰ رﺳﻴﺪﻧﺪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ]ﺣﺘـﻰ[‬ ‫اوف ﻣﮕﻮ و ﺑﻪ آﻧﺎن ﭘﺮﺧﺎش ﻣﻜﻦ و ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺳﺨﻨﻰ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺑﮕﻮى‪ .‬و از ﺳـﺮ ﻣﻬﺮﺑـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺑﺎل ﻓﺮوﺗﻨﻰ ﺑﺮ آﻧﺎن ﺑﮕﺴﺘﺮ و ﺑﮕﻮ ﭘﺮوردﮔﺎرا آن دو را رﺣﻤﺖ ﻛـﻦ ﭼﻨﺎﻧﻜـﻪ ﻣـﺮا در‬ ‫ﺧﺮدى ﭘﺮوردﻧﺪ‪) ".‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ‪(24-23 :17‬‬ ‫ﭘﻨﺞ رﻛﻦ دﻳﻦ اﺳﻼم ﻛﺪاﻣﻨﺪ؟‬

‫ﭘﻨﺞ رﻛﻦ اﺳﺎﺳﻲ دﻳﻦ اﺳﻼم ﭼﻬﺎرﭼﻮب زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲ آﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ارﻛـﺎن‬ ‫ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻴﺎن ﺷﻬﺎدﺗﻴﻦ‪ ،‬ﻧﻤﺎز‪ ،‬زﻛﺎت‪ ،‬روزه ي ﻣﺎه رﻣﻀﺎن و زﻳﺎرت ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪا ﻳﻜﺒﺎر در ﻃﻮل‬ ‫ﻋﻤﺮ ﺑﺮاي ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ دارد‪ ،‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ (1‬ﮔﻮاﻫﻲ ﺑﻪ اﻳﻤﺎن‬ ‫ﺷﻬﺎدت ﻳﺎ ﮔﻮاﻫﻲ اﻳﻤﺎن‪ ،‬ﺑﻴﺎن ﻣﺼﻤﻢ‪" :‬ﻻ اﻟﻪ إﻻ اﷲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل اﷲ" ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ‬ ‫ﻋﺒﺎرت ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ‪" :‬ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮد ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از اﷲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬وﻣﺤﻤﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎده‬ ‫و ﭘﻴﺎم آور او ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ".‬ﻗﺴﻤﺖ اول‪" :‬ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮد ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از اﷲ وﺟﻮد ﻧـﺪارد"‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ‪ :‬ﻛﺴﻲ ﺣﻖ ﻧﺪارد ﻛﺲ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﺟﺰ "اﷲ" ﻳﮕﺎﻧـﻪ را ﺑﭙﺮﺳـﺘﻴﻢ‪ ،‬و اﻳﻨﻜـﻪ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﺮﻳﻚ و ﭘﺴﺮي ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺼﺪﻳﻖ اﻳﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺷﻬﺎدﺗﻴﻦ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ ،‬ﻋﺒـﺎرت‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪87‬‬

‫ﺳﺎده اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎزه ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺑﺎ ﻋﻘﻴﺪه اي ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺮ زﺑﺎن ﺑﻴﺎورﻧـﺪ‪ .‬ﺗﺼـﺪﻳﻖ‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻤﺎن ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ رﻛﻦ دﻳﻦ اﺳﻼم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ (2‬ﻧﻤﺎز‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن روزي ﭘﻨﺞ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮاﻧﺪن ﻫﺮ ﻧﻤﺎز ﺑﻴﺶ ﺗـﺮ از ﭘـﻨﺞ دﻗﻴﻘـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﻃﻮل ﻧﻤﻲ اﻧﺠﺎﻣﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎز در اﺳﻼم ارﺗﺒﺎط ﻣﺴـﺘﻘﻴﻤﻲ ﺑـﻴﻦ ﺑﻨـﺪه و ﭘﺮوردﮔـﺎرش اﺳـﺖ‪ .‬در‬ ‫اﺳﻼم ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻫﻴﭻ واﺳﻄﻪ اي ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪه و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﻳﻮاﺳﻄﻪ ي ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﺷﺨﺺ در درون ﺧﻮد اﺣﺴﺎس ﺷﺎدي‪ ،‬آراﻣﺶ و راﺣﺘﻲ ﻣﻲ ﻛﻨـﺪ و‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻴﺰ از وي راﺿﻲ و ﺧﻮﺷﻨﻮد ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻣـﻲ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪} :‬اي ﺑﻼل‪) ،‬ﻣﺮدم را( ﺑﺎﻧﮓ اذان ﺳﺮده‪ ،‬ﺑﮕﺬار ﺗﺴﻠﻲ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪{.‬‬

‫)اﺑـﻮداود‪ ،4985# ،‬ﻣﺴـﻨﺪ‬

‫اﺣﻤﺪ‪(22578# ،‬‬

‫ﺑﻼل ﻳﻜﻲ از ﻳﺎران ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻋﻬﺪه دار ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪن ﻣـﺮدم ﺑـﻪ‬ ‫ﺳﻮي ﻧﻤﺎز ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻧﻤﺎزﻫﺎ در ﭘﻨﺞ ﻧﻮﺑﺖ ﺳﭙﻴﺪه دم‪ ،‬ﻇﻬﺮ‪ ،‬ﻋﺼﺮ‪ ،‬ﻣﻐﺮب‪ ،‬و ﻋﺸﺎء ﺑﻪ ﺟﺎ آورده ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻤﺎزﻫﺎﻳﺶ را ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً در ﻫـﺮ ﺟـﺎﻳﻲ ادا ﻧﻤﺎﻳـﺪ؛ در ﻛﺸـﺘﺰار‪ ،‬ﻛﺎرﺧﺎﻧـﻪ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه‪...‬‬ ‫)ﻟﻄﻔﺎً ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﻣﻮرد ﻧﻤﺎز از ﺳﺎﻳﺖ ‪ www.islam-guide.com/women‬دﻳﺪن‬ ‫ﻧﻤﻮده ﻳﺎ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ‪) A Guide to Prayer in Islam‬راﻫﻨﻤﺎي ﻧﻤﺎز در اﺳﻼم( ﻧﻮﺷﺘﻪ ي ام‪ .‬اي‪ .‬ﻛﻲ‪.‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﻳﻚ ﺟﻠﺪ از ﻛﺘﺎب ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻲ وﺑﺴﺎﻳﺖ ﻓﻮق ﻣﺮاﺟﻌﻪ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪(.‬‬

‫‪ (3‬ﭘﺮداﺧﺖ زﻛﺎت‬ ‫ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ازآن ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺎل و ﺛﺮوت اﻣﺎﻧﺘﻲ در دﺳﺖ اﻧﺴﺎن اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ اﺻﻠﻲ ﻛﻠﻤﻪ ي "زﻛﺎت" ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ "ﺗﻄﻬﻴﺮ" و ﻧﻴـﺰ "رﺷـﺪ و اﻓـﺰاﻳﺶ" ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﺮداﺧﺖ زﻛﺎت‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ دادن درﺻﺪ ﻣﻌﻴﻨﻲ از داراﻳﻲ ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪88‬‬

‫درﺻﺪي ﻛﻪ از ﻃﻼ‪ ،‬ﻧﻘﺮه و ﭘﻮل ﻧﻘﺪي ﺑﻪ ﻣﺒﻠﻎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺪود ﻫﺸـﺘﺎد و ﭘـﻨﺞ ﮔـﺮم ﻃـﻼ‪ ،‬در‬ ‫ﻃﻮل ﻧﺼﻒ ﻳﻚ ﺳـﺎل ﻗﻤـﺮي‪ ،‬دو و ﻧـﻴﻢ درﺻـﺪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫داراﻳﻲ ﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻗﺴـﻤﺖ ﻛﻤـﻲ از‬ ‫آن ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪان ﺗﺼﻔﻴﻪ و ﭘﺎك ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ ،‬و ﺷـﺒﻴﻪ‬ ‫ﻫﺮس درﺧﺘﺎن‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺮﻳﺪن ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻌﺎدل و ﺟﻮاﻧﻪي‬ ‫ﺗﺎزه ي ﺛﺮوت و داراﻳﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﻫﺮﺷﺨﺺ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ اﻧـﺪازه ﻛـﻪ‬ ‫ﺗﻤﺎﻳﻞ دارد ﺻﺪﻗﻪ و ﺧﻴﺮات ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ (4‬روزه ي ﻣﺎه رﻣﻀﺎن‬ ‫ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ در ﻣﺎه ﻣﺒﺎرك رﻣﻀﺎن )ﻧﻬﻤﻴﻦ ﻣﺎه ﺗﻘﻮﻳﻢ اﺳﻼﻣﻲ ﻗﻤﺮي(‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﺳـﭙﻴﺪه دم‬ ‫ﺗﺎ ﻏﺮوب روزه ﮔﺮﻓﺘﻪ و از ﺧﻮردن‪ ،‬آﺷﺎﻣﻴﺪن و رواﺑﻂ ﺟﻨﺴﻲ ﺧﻮدداري ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ آﻧﻜﻪ روزه ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺘﻲ ﺟﺴﻢ ﻣﻔﻴﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫اﺳﺎﺳﺎً ﻫﻤﭽﻮن ﺷﻴﻮه اي ﺑﺮاي ﺗﺰﻛﻴﻪ ي ﻧﻔـﺲ ﺑـﻪ آن‬ ‫ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬وﻗﺘـﻲ ﻛـﻪ ﻓـﺮد از ﺧﻮﺷـﻲ ﻫـﺎي‬ ‫دﻧﻴﻮي‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ‪ ،‬ﺟﺪا ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣـﻲ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺪردي واﻗﻌﻲ ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫دﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ رﺷﺪ ﺣﻴﺎت ﻣﻌﻨـﻮي‬ ‫وي ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ (5‬رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﺣﺞ‬

‫‪89‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫ﺳﻔﺮ زﻳﺎرﺗﻲ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻜﻪ )ﺣﺞ ﺑﻴﺖ اﷲ( ﻳﻚ ﺑﺎر در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬ ‫از ﻟﺤــﺎظ ﺟﺴــﻤﻲ و‬ ‫ﻣﺎﻟﻲ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ ﺑـﻪ ﺟـﺎ‬ ‫آوردن آن را داﺷـــﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷـــــﻨﺪ‪ ،‬ﻓـــــﺮض‬ ‫ﻣــﻲﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬ﻫــﺮ ﺳــﺎل‬ ‫ﺣﺪود دو ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔـﺮ‬ ‫از ﮔﻮﺷـــﻪ و ﻛﻨـــﺎر‬ ‫ﺟﻬﺎن ﺑﻪ زﻳﺎرت ﻣﻜﻪ‬ ‫ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫زاﺋﺮان درﺣﺎل اداي ﻧﻤﺎز در ﻣﺴﺠﺪاﻟﺤﺮام‪ .‬ﻛﻌﺒﻪ )ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﻴﺎه رﻧﮓ ﻣﻮﺟﻮد در ﺗﺼﻮﻳﺮ( در اﻳﻦ ﻣﺴﺠﺪ‬ ‫ﻗﺮار دارد و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﻧﻤﺎزﻫﺎﻳﺸﺎن رو ﺑﻪ آن ﻣﻲ اﻳﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛﻌﺒﻪ ﻋﺒﺎدﺗﮕﺎﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت‬ ‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ و ﭘﺴﺮش‪ ،‬اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ‪ ،‬دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ آن را ﺑﻨﺎ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮﭼﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﻜﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭘﺮ از ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺮاﺳﻢ ﺣﺞ ﻃﺒﻖ ﺗﻘﻮﻳﻢ اﺳـﻼﻣﻲ‬ ‫در دوازدﻫﻤﻴﻦ ﻣﺎه ﺳﺎل ﻗﻤﺮي ﺑﻪ ﺟﺎ آورده ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬زاﺋﺮان ﻣﺮد ﭘﺎرﭼﻪ ي ﺳﻔﻴﺪ ﺳﺎده اي‬ ‫را ﺑﺮ ﺗﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻫﺎي ﻃﺒﻘﺎﺗﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ و ﻫﻤﮕﺎن ﺑﻪ ﺑﻄـﻮر ﺑﺮاﺑـﺮ‬ ‫در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺣﺎﻇﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﻚ ﺣﺞ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻔﺖ ﺑﺎر دور ﻛﻌﺒﻪ ﮔﺸﺘﻦ و ﻫﻔﺖ ﺑﺎر ﺑﻴﻦ ﺻﻔﺎ و ﻣﺮوه ﻛﻮه ﭘﻴﻤﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﺮدن‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺎﺟﺮ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن آب اﻳﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم داد‪ .‬ﺳﭙﺲ زاﺋـﺮان ﺑـﺎ ﻫـﻢ در‬ ‫ﻋﺮﻓﻪ )ﻧﺎﺣﻴﻪ اي واﻗﻊ در ﺣﺪود ‪ 15‬ﻣـﺎﻳﻠﻲ ﻣﻜـﻪ( ﺟﻤـﻊ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ و از ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺧﻮاﻫـﺎن‬ ‫ﺑﺮآورده ﺷﺪن آرزوﻫﺎﻳﺸﺎن و ﻃﻠﺐ ﻋﻔﻮ و ﺑﺨﺸﺶ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻲ ﺻـﺤﻨﻪ اي‬ ‫از روز ﻗﻴﺎﻣﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪90‬‬

‫ﺣﺴﻦ ﺧﺘﺎم ﻣﺮاﺳﻢ ﺣﺞ ﺑﻪ ﻋﻴﺪ ﻗﺮﺑﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻤﺎز و دﻋﺎ ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪.‬‬ ‫ﻋﻴﺪ ﻗﺮﺑﺎن و ﻋﻴﺪ ﻓﻄﺮ‪ ،‬ﻛﻪ در ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ ،‬ﻫـﺮ دو ﻋﻴـﺪﻫﺎي‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ‪.‬‬ ‫)ﻟﻄﻔﺎً ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ راﺟﻊ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ارﻛﺎن اﺳﻼم ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺖ‬

‫‪www.islam-guide/pillars‬‬

‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪(.‬‬ ‫اﺳﻼم در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه‬

‫ﺗﻮﺻﻴﻒ وﺿﻌﻴﺖ ﻛﻠﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ اﻧﺪﻛﻲ دﺷﻮار اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن آن ﺟـﺎ ﺷـﺎﻣﻞ؛‬ ‫ﺗﺎزه ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻬﺎﺟﺮان‪،‬ﻛﺎرﮔﺮان ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ و‬ ‫ﭘﺰﺷــﻜﺎن ﻣــﻲ ﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬اﻳــﻦ ﺟﺎﻣﻌــﻪ ي ﻣﺘﻨــﻮع‬ ‫ﺑﻮاﺳﻄﻪ ي ﻳﻚ دﻳﻦ واﺣﺪ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﻘﻮﻳـﺖ و‬ ‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺷﺒﻜﻪي ارﺗﺒﺎط ﻣﻠﻲ ﺗﻌﺪاد زﻳـﺎدي از‬ ‫ﻣﺴﺎﺟﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در اﺑﺘﺪا ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎي ﺷـﻤﺎﻟﻲ ﭘـﺎ‬ ‫ﻧﻬﺎدﻧــﺪ‪ .‬در ﻗــﺮن ﻫﺠــﺪﻫﻢ ﻣــﻴﻼدي‪ ،‬ﻋــﺪه ي‬ ‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در آﻣﺮﻳﻜﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎر زﻳﺎدي از آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺮﮔﻪ ي اﺳﻼم درآﻣﺪه اﻧﺪ‪ .‬آن ﻫﺎ از ﻃﺒﻘﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻴﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ :‬ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪان‪ ،‬ﻓﻘﺮا‪ ،‬ﺗﺤﺼﻴﻠﻜﺮده ﻫﺎ و اﻓـﺮاد ﻓﺎﻗـﺪ ﺗﺤﺼـﻴﻼت‪ .‬اﻣـﺮوزه‪،‬‬ ‫ﺣﺪود ﭘﻨﺞ و ﻧﻴﻢ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺴـﻠﻤﺎن در اﻳـﺎﻻت ﻣﺘﺤـﺪه زﻧـﺪﮔﻲ ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‪The World ) .‬‬

‫‪ ،Almanac and Book of Facts ١٩٩٦‬ﻓﻤﻴﮕﺘﻲ‪ ،‬ص‪(644 .‬‬ ‫***‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ Ahrens, C. Donald. ١٩٨٨. Meteorology Today. ٣rd ed. St. Paul: West Publishing Company.

Anderson, Ralph K.; and others. ١٩٧٨. The Use of Satellite Pictures in Weather Analysis and Forecasting. Geneva: Secretarial of the World Meteorological Organization.

Anthes, Richard A.; John J. Cahir; Alistair B. Fraser; and Hans A. Panofsky. ١٩٨١. The Atmosphere. ٣rd ed. Columbus: Charles E. Merrill Publishing Company.

Barker, Kenneth; and others. ١٩٨٥. The NIV Study Bible, New International Version. Grand Rapids, Michigan: Zondervan Publishing House.

Bodin, Svante. ١٩٧٨. Weather and Climate. Poole, Dorest: Blandford Press Ltd. Cailleux, Andre’. ١٩٦٨. Anatomy of the Earth. London: World University Library.

Couper, Heather; and Nigel Henbest. ١٩٩٥. The Space Atlas. London: Dorling Kindersley Limited.

Davis, Richard A., Jr. ١٩٧٢. Principles of Oceanography. Don Mills, Ontario: Addison-Wesley Publishing Company.

Douglas, J. D.; and Merrill C. Tenney. ١٩٨٩. NIV Compact Dictionary of the Bible. Grand Rapids, Michigan: Zondervan Publishing House.

Elder, Danny; and John Pernetta. ١٩٩١. Oceans. London: Mitchell Beazley Publishers.

Famighetti, Robert. ١٩٩٦. The World Almanac and Book of Facts١٩٩٦.

Mahwah, New Jersey: World Almanac Books.

Gross, M. Grant. ١٩٩٣. Oceanography, a View of Earth. ٦th ed. Englewood Cliffs: Prentice-Hall, Inc. Hickman, Cleveland P.; and others. ١٩٧٩. Integrated Principles of Zoology. ٦th ed. St. Louis: The C. V. Mosby Company.

Al-Hilali, Muhammad T.; and Muhammad M. Khan. ١٩٩٤. Interpretation of the Meanings of The Noble Qur’an in the English Language. ٤th revised ed.

Riyadh: Maktaba Dar-us-Salam.

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

92

The Holy Bible, Containing the Old and New Testaments (Revised Standard Version). ١٩٧١. New York: William Collins Sons & Co., Ltd. Ibn Hesham, Abdul-Malek. Al-Serah Al-Nabaweyyah. Beirut: Dar El-Marefah.

The Islamic Affairs Department, The Embassy of Saudi Arabia, Washington, DC. ١٩٨٩. Understanding Islam and the Muslims. Washington, DC: The Islamic Affairs Department, The Embassy of Saudi Arabia.

Kuenen, H. ١٩٦٠. Marine Geology. New York: John Wiley & Sons, Inc. Leeson, C. R.; and T. S. Leeson. ١٩٨١. Histology. ٤th ed. Philadelphia: W. B. Saunders Company.

Ludlam, F. H. ١٩٨٠. Clouds and Storms. London: The Pennsylvania State University Press.

Makky, Ahmad A.; and others. ١٩٩٣. Ee’jaz al-Qur’an al-Kareem fee Wasf Anwa’ al-Riyah, al-Sohob, al-Matar. Makkah: Commission on Scientific Signs of the Qur’an and Sunnah.

Miller, Albert; and Jack C. Thompson. ١٩٧٥. Elements of Meteorology. ٢nd ed.

Columbus: Charles E. Merrill Publishing Company.

Moore, Keith L.; E. Marshall Johnson; T. V. N. Persaud; Gerald C. Goeringer; Abdul-Majeed A. Zindani; and Mustafa A. Ahmed. ١٩٩٢. Human Development as Described in the Qur’an and Sunnah.

Makkah: Commission on Scientific Signs of the Qur’an and Sunnah.

Moore, Keith L.; A. A. Zindani; and others. ١٩٨٧. Al-E’jaz al-Elmy fee alNaseyah (The scientific Miracles in the Front of the Head). Makkah: Commission on Scientific Signs of the Qur’an and Sunnah.

Moore, Keith L. ١٩٨٣. The Developing Human, Clinically Oriented Embryology, With Islamic Additions. ٣rd ed. Jeddah: Dar Al-Qiblah.

Moore, Keith L.; and T. V. N. Persaud. ١٩٩٣. The Developing Human, Clinically Oriented Embryology. ٥th ed. Philadelphia: W. B. Saunders Company.

El-Naggar, Z. R. ١٩٩١. The Geological Concept of Mountains in the Qur’an. ١st ed. Herndon: International Institute of Islamic Thought.

Neufeldt, V. ١٩٩٤. Webster’s New World Dictionary. Third College Edition.

New York: Prentice Hall.

The New Encyclopaedia Britannica. ١٩٨١. ١٥th ed. Chicago: Encyclopaedia Britannica, Inc.

93

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

Noback, Charles R.; N. L. Strominger; and R. J. Demarest. ١٩٩١. The Human Nervous System, Introduction and Review. ٤th ed. Philadelphia: Lea & Febiger.

Ostrogorsky, George. ١٩٦٩. History of the Byzantine State. Translated from the German by Joan Hussey. Revised ed. New Brunswick: Rutgers University Press.

Press, Frank; and Raymond Siever. ١٩٨٢. Earth. ٣rd ed. San Francisco: W. H. Freeman and Company.

Ross, W. D.; and others. ١٩٦٣. The Works of Aristotle Translated into English: Meteorologica. vol. ٣. London: Oxford University Press.

Scorer, Richard; and Harry Wexler. ١٩٦٣. A Colour Guide to Clouds. Robert Maxwell.

Seeds, Michael A. ١٩٨١. Horizons, Exploring the Universe. Belmont: Wadsworth Publishing Company.

Seeley, Rod R.; Trent D. Stephens; and Philip Tate. ١٩٩٦. Essentials of Anatomy&Physiology. ٢nd ed. St. Louis: Mosby-Year Book, Inc. Sykes, Percy. ١٩٦٣. History of Persia. ٣rd ed. London: Macmillan & CO Ltd. Tarbuck, Edward J.; and Frederick K. Lutgens. ١٩٨٢. Earth Science. ٣rd ed.

Columbus: Charles E. Merrill Publishing Company.

Thurman, Harold V. ١٩٨٨. Introductory Oceanography. ٥th ed. Columbus: Merrill Publishing Company.

Weinberg, Steven. ١٩٨٤. The First Three Minutes, a Modern View of the Origin of the Universe. ٥th printing. New York: Bantam Books.

Al-Zarkashy, Badr Al-Deen. ١٩٩٠. Al-Borhan fee Oloom Al- Qur’an. ١st ed.

Beirut: Dar El-Marefah.

Zindani, A. A. This is the Truth (videotape). Makkah: Commission on Scientific Signs of the Qur’an and Sunnah.

‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻼم‬

‫‪94‬‬

‫ﺷﻤﺎره ﮔﺬاري اﺣﺎدﻳﺚ‬ ‫ﺷﻤﺎره ﮔﺬاري اﺣﺎدﻳﺚ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس ﺑﻮده اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ :‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻤﺎره ﮔﺬاري ﻣﺤﻤﺪ ف‪ .‬ﻋﺒﺪاﻟﺒﺎﻗﻲ‪.‬‬ ‫ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪ :‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻤﺎره ﮔﺬاري ﻓﺘﺢ اﻟﺒﺎري‪.‬‬ ‫ ﺗﺮﻣﺬي‪ :‬داراﻻﺣﻴﺎء اﻟﺘﺮاث اﻟﻌﺮﺑﻲ‪ ،‬ﺑﻴﺮوت‪.‬‬ ‫ ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ‪ :‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻤﺎره ﮔﺬاري ﻣﻮﻃﺎي اﻣﺎم ﻣﺎﻟﻚ‪.‬‬ ‫ ﻣﻮﻃﺎي اﻣﺎم ﻣﺎﻟﻚ‪ :‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻤﺎره ﮔﺬاري ﻣﻮﻃﺎي اﻣﺎم ﻣﺎﻟﻚ‪.‬‬ ‫ اﺑﻮداود‪ :‬ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺤﻲ اﻟﺪﻳﻦ اﺑﻮﺣﺎﻣﺪ‪.‬‬ ‫ اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪ ف‪ .‬ﻋﺒﺪاﻟﺒﺎﻗﻲ‪.‬‬ ‫ اﻟﺪارﻣﻲ‪ :‬ﺧﺎﻟﺪ اﻟﺼﺒﺎ اﻟﻌﻼﻣﻲ و ﻓﻮاض اﺣﻤﺪ زاﻣﺮﻟﻲ‪.‬‬