HONDAKINAK ETA K O N T S U M O A R D U R AT S U A LEZOKO ESKOLAKO AGENDA 21 2012-2013 ikastur tea Lezoko eskolek jada 5 urteko ibilbidea egin dugu Eskolako Agenda 21 hezkuntza programan. Lehengo ikasturtetik gainera, Lezoko Herri Eskola eta Lezo Institutuaz gain, Pasaia Lezo Lizeoa gehitu zaio programari eta, ikasturte honetan zehar, 950 ikasle izan gara, irakasle, guraso eta ikastetxeetako gainerako langileekin batera, hondakinak eta kontsumo arduratsua landu dugunak. Aldizkari honetan zehar 2012-2013 ikasturtean zehar eman ditugun pausoak laburbildu ditugu.
Los centros escolares de Lezo (Lezo Herri Eskola, Lezo Institutua y Pasaia-Lezo Lizeoa) hemos cumplido 5 a単os en la Agenda 21 Escolar, y ya somos alrededor de 950 escolares los que participamos en dicho programa educativo. En esta revista os resumimos lo trabajado en torno a los residuos y el consumo responsable. Lezoko Unibertsitateko Udala
jarri ditugu eta inguruak txukun dauden ala ez begiratzeaz arduratu gara. Aurreko urteen antzera, guztiok parte hartu dugu eskolako hondakinen bilketan eta ondoren egin behar den sailkapen egokian (ardurak banatuz ikasle, irakasle eta eskolako gainerako langileen artean). Duela 2 urte ere hondakinen gaia landu genuenez, garai hartan hartu genituen konpromisoen errepasoa egin dugu eta ordutik hona hobetu egin dugula ikusi dugu (hondakinen murrizketan eta berrerabilpenean, adibidez). Hala ere, baditugu oraindik bete gabe edo erdi garatuta ditugun zenbait konpromiso eta, hemendik aurrera, horiei helduko diegu, guztion esfortzuari esker.
ZER EGIN DUGU IKAST URT EAN ZEHAR? Eskolako geletan eta txoko ezberdinetan (korridoreak, jolastokia, ‌), hondakinak gaika jasotzen ditugun eta sailkapena modu egokian egiten ote dugun aztertu dugu. Gainera, behar den tokian kaxa edo edukiontzi bereziak
2
Herrietan hiri-hondakinak bildu eta sailkatzeko sistema ezberdinak daudela aztertzeko aukera izan dugu eta horietako bakoitzarekin lortzen diren emaitzak ezagutu ditugu, ikastetxean egindako ariketekin. Gainera, ikasleek azalpenak eman dituzte gelaz gela. Gure eskoletan, Lezon martxan jarri den hiri-hondakinen bilketa sistema berrira egokitzeko pausoak eman ditugu. Askariari dagokionez, gure ohiturak zeintzuk diren aztertu
dugu eta gelan ondorioak atera ditugu, ondo egiten duguna ikusi eta hobetu behar duguna antzemateko. Eskola barruko eta etxeko ohiturak ezagutzeko galdetegiak egin ditugu, eta ondorioak gelan lantzeaz arduratu gara.
Eskola barruan, eskolen artean eta udal ordezkariekin batera, hondakinei buruzko bilera eta foro ezberdinetan parte hartu dugu. Maiatzaren 28an Eskolarteko Foroa antolatu genuen ikasturtean zehar egindako lana gogora ekarri, konpromisoen errepasoa egin eta hondakinen arloko konpromiso berriak adosteko. Bide batez, eskoletako eragileen (gurasoak, ikasleak, ...) parte-hartzearen kalitatea ebaluatu eta Lezoko Udalari zuzendutako proposamenen zerrenda osatu genuen. Aurreko urteen antzera, udal ordezkariekin foroa antolatu genuen, maiatzaren 31ean. Bertan, ikasturte honetan egindako lanaz gain, hartu ditugun konpromiso berriak eta Udalari zuzendutako eskaerak aurkeztu genituen.
Durante el curso escolar hemos llevado a cabo las siguientes tareas: sensibilización en materia de residuos y consumo responsable; análisis de la situación de centro (el patio, las aulas, el comedor,…); revisión de los compromisos adquiridos hace 2 años en materia de residuos; encuestas a las familias y al alumnado; estudio y comparación de distintos sistemas de recogida de residuos urbanos; Foro Interescolar del 28 de mayo, etc.
3
KONP ROMISOEN BERRIKUSP ENA 2010/2011 IKASTURTEAN ERE HONDAKINEN GAIA LANDU GENUENEZ, GARAI HARTAN HARTUTAKO KONPROMISOAK ERREPASATU ETA HORIEN BETETZE-MAILA AZTERTU DUGU. HAUEK DIRA EMAITZA OROKORRAK:
ESKOLA GEHIENEK BETETZEN DITUGUNAK
Hondakin gehienak gaika bildu eta birziklatzera bideratzen ditugu 9 Irakasleek eskolako kafe-makinan beraien katilua erabiltzeko ohitura zabaltzen ari da 9 Orokorrean, eskolako ospakizunetan (festak, urtebetetzeak, ...) hondakinen murrizketa, berrerabilpena eta hondakinen gaikako bilketa egiten dugu 9 Etxekoak eta eskolatik kanpoko lagunak hondakinen inguruko ohitura onak martxan jartzera animatzen ditugu, gai honi buruzko aholkuak emanez 9 Egoera onean dagoen eskolako materiala hurrengo ikasturtean berrerabili egiten dugu 9 Eskolako oharrak eta informazioa gurasoei eta bestelako eragileei bidaltzerako orduan, teknologia berriak erabiltzeko ohitura dugu 9
4
ERDIZKA BETE EDO ORAINDIK HASI GABE DITUGUNAK
Ikastetxeko gela zehatz batzuetan ez dira zenbait hondakin gaika sailkatzen (adibidez, laborategian edo jangelan) º Oraindik zaborra edo txikleak topa daitezke eskolako zenbait tokitan (jolastokian, …) º Hamaiketakoa eskolara ekartzeko orduan, tupperraren erabilera ez dago eskola guztietan hedatuta º Irakasle batzuek oraindik bilgarri asko duen hamaiketakoa dakarte eskolara º Paperaren erabilerari lotutako ohitura onak ez daude orokortuta º Eskolan, besteengan, jarrera desegokiak ikusiz gero, oso gutxitan ausartzen gara horiek zuzentzeko eskaera egitera 2
Teniendo en cuenta que durante el curso 2010/2011 también trabajamos el tema de los residuos, hemos aprovechado para evaluar el grado de cumplimiento de los compromisos que los centros escolares adquirimos entonces. Si bien hemos dado importantes pasos para reducir, reutilizar y facilitar el reciclaje de los residuos, todavía hemos de mejorar en algunos aspectos (el uso racional del papel, la reducción del embalaje utilizado para traer el almuerzo al centro escolar, etc.).
NOLAKOA IZAN DA PART EHARTZEA? IKASTURTE HONETAN ZEHAR HONAKOA IZAN DA ESKOLAKO AGENDA 21 PROGRAMAKO ERAGILEEN PARTEHARTZEAREN KALITATEA: •
Aurreko ikasturtearen antzera, ikasleen, irakasleen eta eskolako gainerako langileen parte-hartzea egokia izan da
•
Gurasoen parte-hartzea ez da lehengo ikasturtetik hona hobetu, eta beraz, inplikazio handiagoa izan beharko lukete
•
Ikasleen ustean, Udalaren partaidetza mailak, Eskolako Agenda 21en gaian, okerrera egin du eta beraz, hobetzeko arlo bat izango litzateke
Los escolares hemos valorado la calidad de la participación de los distintos estamentos que participan en la Agenda 21 Escolar: aunque el alumnado, el profesora y el personal no decente de los centros escolares se ha implicado de forma satisfactoria, la participación de los padres y las madres y del Ayuntamiento debería mejorar.
5
GURE KONP ROMISOAK LEZOKO ESKOLAKO AGENDA 21 PROGRAMAN PARTE HARTZEN DUGUN ESKOLEK ONDORENGO KONPROMISOAK HARTUKO DITUGU KONTSUMO ARDURATSUA ETA HONDAKINEN GAIAN
Hamaiketakoan eta askarian ahal den hondakin kopuru txikiena sortzeko, ohitura onak zabaltzen jarraituko dugu (hamaiketakoa behin eta berriz erabili daitezkeen ontzietan eramanez, bilgarriak gutxituz, ...) Paperaren erabilera, ahal den guztietan, gutxitu egingo dugu. Horrekin batera, papera inprimatzerako orduan, ahal dela, 2 aldeetatik inprimatuko dugu eta berrerabilpena bultzatuko dugu (gelako ariketak egiteko, ...) Eskolan, kalean eta etxean ez dugu zaborrik lurrera botako eta sortutako hondakinak gaika sailkatu eta bilduko ditugu. Gainera, hori egiten ez duten pertsonei arduraz jokatzeko aholkuak ematen saiatuko gara Eskolako gela, eremu eta bulego guztietan sortutako hondakin mota bakoitza ondo bereizi eta modu egokian sailkatuko dugu, horien birziklapena errazteko Eskolako ospakizun guztietan ahal den hondakin gutxien sortzen saiatuko gara, material berrerabilgarria erabiliko dugu (edalontziak, platerak, ...) eta sortutako hondakin guztiak gaika sailkatuko ditugu Eskolako materiala arduraz erabili eta zainduko dugu, hurrengo urteetan eskolako kideek berriz ere erabiltzeko aukera izan dezaten Ikastetxeak material edo baliabide berriak erosi behar dituenean (papera, bulegoko materiala, garbiketa produktuak, ...), prezioaz gain, ingurumena ere kontuan hartzeko pausoak emango ditugu
6
Principales compromisos de los centros escolares: Promoveremos la reducción en la utilización de embalajes de usar y tirar en el almuerzo que traemos al centro escolar a favor del uso de embases reutilizables como el “tupper” Usaremos el papel de forma racional (imprimir únicamente cuando sea necesario, reutilizar las copias mal hechas, imprimir por ambas caras, etc.) No tiraremos papeles al suelo y clasificaremos correctamente los residuos generados para facilitar su posterior reciclaje Promoveremos la prevención, reutilización y reciclaje de residuos en los eventos organizados en el centro escolar Usaremos el material escolar de forma responsable para que podamos utilizarlo en sucesivos cursos escolares Tendremos en cuenta, además del precio, criterios ambientales a la hora de adquirir material escolar
ZER E S K AT Z E N DIOGU UDALARI? HERRI MAILAN KONTSUMO ARDURATSUA ETA HONDAKINEN MURRIZKETA, BERRERABILPENA ETA BIRZIKLAPENAREN GAIAN AURRERAPAUSOAK EMATEKO, ZENBAIT BEHAR DAUDELA IRUDITZEN ZAIGU ETA HORRELA JAKINARAZI DIOGU MAIATZAREN
LEZOKO UDALARI
31EAN IZANDAKO FOROAN
Hiri-hondakinen bilketa sistema berriarekin lortutako emaitzei buruzko informazioa herritarren eskura jartzea, ahalik eta modu argienean Hondakin bereziei buruzko edukiontziak (arroparena, etxeko olioarena, pilena, ...) herriko toki gehiagotara zabaltzea, hondakin mota hauetan ere birziklapen maila altuagoa lortzeko Herrian bertan eta eskualde mailan sortu eta ekoitzitako produktuak kontsumitzeko erraztasunak ematea (Lezon bertako edo eskualdeko esnea eta yogurtak saltzeko makina bat jarriz, herriko ospakizunetan bertako produktuak erabiliz, eta abar) Lezoko eskolei hiri-hondakinen bilketa sistema berriari buruzko informazio puntuala erraztea eta aldaketak egin behar badira, horien inguruan garaiz informatzea Hondakinen murrizketa, berrerabilpena eta birziklatzeari
7
PRINCIPALES SOLICITUDES AL AYUNTAMIENTO Informar correctamente a la ciudadanía sobre los resultados obtenidos con el nuevo sistema de recogida de residuos urbanos Extender los contenedores de residuos especiales (del aceite, de pilas, de ropa) a más puntos, dentro de Lezo Fomentar el consumo de productos locales (poner una máquina “vending” de leche y yogures, utilizar productos locales o de la comarca en las celebraciones y en los eventos del municipio, etc.) Organizar más campañas de sensibilización sobre la reducción, reutilización y el reciclaje de los residuos Premiar y reconocer a las personas, empresas y organizaciones que participen en la prevención de residuos
El próximos curso escolar seguiremos trabajando el tema del CONSUMO RESPONSABLE.
8
buruzko sentsibilizazio kanpaina gehiago egitea, oraindik ere arlo honetan hobetu beharra dagoela uste dugulako Lezon antolatutako ospakizunetan hondakinak gutxitu eta berrerabiltzeko jarduerak antolatzea (adibidez, behin eta berriz erabili daitekeen baxera jarriaz), eta sortutako hondakin guztiak gaika sailkatzea Hondakin kopurua murrizten duten herritarrak (etxean konposta eginez, adibidez), saltokiak eta enpresak saritzea (zabor tasaren bidez, enpresei sortutako sari berezi bat edo aitorpen bat, ...) Herrian graffitiak egiteko eta kartelak jartzeko horma eta panel apropos batzuk jartzea Udalak Eskolako Agenda 21 programan inplikazio handiagoa izatea.
Hurrengo ikasturtean ere KONTSUMO ARDURATSUAren gaian sakontzen jarraituko dugu, Eskolako Agenda 21en parte hartzen duten Oarsoaldea eskualdeko gainerako ikastetxeekin batera.