BRENG SMAAK
IN UW ZAAK PRODUCTEN UIT HET
DIJLELAND
1
INHOUD 2 3 4 6 11 24 26 28 35 2
Kwaliteit op de kaart ONDERNEMEN MET EEN PASSIE DE OPMARS VAN DE KORTE KETEn JEROEN DE PAUW GROOTGEBRACHT MET STREEKPRODUCTEn EEn CULINAIRE ONTDEKKINGSTOCHT IN HET DIJLELAND GLUREN BIJ DE BUREN KUNSTSTAD LEUVEN EN HET HAGELAND GLUREN BIJ DE BUREN HET PAJOTTENLAND, DE ZENNEVALLEI EN DE BRABANTSE KOUTERS GASTRONOMIE VAN EIGEN BODEM
Kwaliteit op de kaart Het Dijleland, de groene gordel tussen Brussel en Leuven, is niet alleen een prachtig wandel- en natuurgebied, maar ook een regio met heel wat lokale topproducten. Lokale streekspecialiteiten zijn kwaliteitsproducten, duurzaam en ambachtelijk gemaakt en zonder voedselkilometers. Wie streekproducten op de kaart zet, maakt een sterk statement dat de klanten of gasten zeker zullen waarderen. Bovendien steun je de lokale economie en dat komt de hele regio ten goede. En wat heel belangrijk is: streekproducten zijn erg lekker en er is keuze genoeg. Ben je een liefhebber van lekker eten en drinken? Dan vind je er ongetwijfeld je gading. Proef van de lekkere Dijlelandse bieren en wijnen, terwijl je geniet van een vers stukje hoevevlees. Ervaar de pure smaak van traditioneel geteeld witloof en van sappige, verse tafeldruiven. Droom weg bij de aroma’s van een vers kopje koffie, en de smaak van ambachtelijke pralines. Welkom in het Dijleland.
Ondernemen met een passie Elke streekproducent is een ondernemer. En of het nu de liefde voor de familiezaak, de fierheid op het merk of de voldoening van het werk is, elke ondernemer weet dat het zonder een beetje passie niet lukt. Dat geldt voor ons producenten, maar evengoed voor een chef-kok, een cafébaas of een gastvrouw of –heer van een gastenverblijf.
Proef van onze straffe streek met heel veel smaak!
Paul Vleminckx voorzitter Streekproducten Vlaams-Brabant vzw’
DIJLELAND
Nostalgie? Ja, dat speelt een rol. Onze Bourgondische ziel is immers nooit ver weg. Maar het ondernemerschap is minstens even belangrijk. Plaatselijke initiatieven groeien uit tot solide bedrijven die voor tewerkstelling zorgen. En andere bedrijven groeien mee, want er zijn leveranciers en grondstoffen nodig. Ook de horeca profiteert van een bloeiende regio. Bovendien hebben streekproducenten ook een ecologische troef. Er zijn amper ‘voedselkilometers’ te overbruggen omdat de afstand tussen producent en consument heel klein is. Eerlijke en heerlijke producten, daar mag je als ondernemer en horeca-uitbater best fier op zijn!
In deze brochure vind je inspiratie over wat je zoal kan doen met lokale lekkernijen. Niet alleen het Dijleland, maar ook het Hageland, Pajottenland & Zennevallei, Leuven en de Brabanste Kouters komen aan bod. Laat je met deze brochure volop inspireren!
OP SJOK DOOR EEN STRAFFE STREEK
Bij streekproducenten, is het vooral de liefde voor het product die het ‘m doet. We willen een waardevol alternatief bieden voor de smaakvervlakking en productverarming in ons voedingsaanbod. Dat doen we door plaatselijke, bijna teloorgegane recepten op te diepen, te verfijnen en te verbeteren, en ze dan aan te bieden aan de consument. De consument houdt er van en streekproducten doen het heel goed. Dus kies voor een heerlijk streekproduct in jouw keuken of als attentie voor jouw gasten. Ze zullen het absoluut verrukkelijk vinden.
Monqiue Swinnen gedeputeerde Vlaams-Brabant ondervoorzitter Streekproducten Vlaams-Brabant vzw
Herman Vangramberen ere-voorzitter Streekproducten Vlaams-Brabant vzw’
Luk Collet secretaris Streekproducten Vlaams-Brabant vzw’
Mario Vanhellemont penningmeester Streekproducten Vlaams-Brabant vzw’
3
De opmars van de korte keten Steeds meer mensen doen hun boodschappen niet langer uitsluitend in supermarkten of winkels. In plaats daarvan kopen ze hun voedsel rechtstreeks bij producenten in de buurt. Ze kiezen voor gezonde en lekkere hoeve- en streekproducten, en stimuleren zo de lokale economie. Ook in Vlaams-Brabant is de korte keten aan een opmars bezig. Denk maar aan het succes van hoeveboerderijen, de aantrekkelijke geuren in de winkels-ateliers van chocolatiers, de kraampjes langs de weg waar landbouwers hun producten aan de man brengen, of de velden waarop de consument zijn eigen oogst bewerkt.
4
De korte keten-verkoop, waarbij de afstand tussen producent en consument wegvalt of veel kleiner is, biedt heel wat voordelen. We sommen ze even op: De consument weet wat hij koopt en bij wie. Doordat er geen bewaarmiddelen en kleurstoffen in zijn voedsel zitten, eet hij ook gezonder. Bovendien is wat hij eet gewoon lekkerder. Groenten rechtstreeks van het veld zijn verser en voller dan voorverpakte groenten in de supermarkt. Doordat voedseldistributeurs en - verwerkers wegvallen, blijft er meer geld over voor de producent. Dat is uiteraard goed voor zijn portefeuille, maar ook voor zijn onderneming en uiteindelijk ook voor de klant. Meer inkomsten zorgen voor betere investeringen en daardoor nog heerlijkere hoeveen streekproducten. Het milieu profiteert eveneens van verkoop in de korte keten. Minder tussenschakels betekenen minder voedselkilometers en minder afvalverwerking. Ook voor dieren is het een positieve zaak. Het voer dat ze te eten krijgen, is vaak afkomstig van de boerderij zelf, verser, onbewerkt en gezonder. Bovendien krijgen ze veel ruimte om te grazen en worden ze met respect behandeld.
Er is ook het sociale aspect. Consument en producent leren elkaar kennen, de hoeve- en streekproducten brengen hen dichter bij elkaar. De consument krijgt meer zicht op het productieproces dat aan zijn maaltijd voorafgaat en krijgt waardering voor product en producent. Heel wat landbouwers uit de streek zetten trouwens hun deuren open voor bezoekers. Een dagje meedraaien op de boerderij? Dat kan. Een bezoekje brengen aan de ateliers of de werkruimtes? Geen probleem. Door de consument te betrekken bij het productieproces blijft ook een stukje culinair erfgoed bewaard. Sommige tradities zijn te mooi om verloren te laten gaan. De korte keten kan daar een belangrijke rol in spelen. Mooi toch!? De korte keten - verkoop versterkt dus niet alleen het evenwicht tussen financieel-economische belangen, de sociale cohesie en het milieu, het draagt ook bij tot de opwaardering en erkenning van hoeve – en streekproducten. Bovendien stimuleert het kleinschalig ondernemerschap, en zetten meer en meer producenten zich in om lokale culinaire tradities in ere te houden. Daarnaast heb je heel wat producenten die de stap durven te zetten om innovatief aan de slag te gaan met lokale basisproducten en met iets nieuws komen. EÊn ding is zeker: de consument ziet het allemaal met de glimlach en veel smaak aan.
5
Je werkt in je keuken graag met lokale producten. Heb je die voorliefde altijd gehad?
JEROEN DE PAUW GROOTGEBRACHT MET STREEKPRODUCTEN Chef-kok Jeroen De Pauw is Ambassadeur van Streekproducten Vlaams-Brabant ĂŠn geboren en getogen Tervurenaar. De ideale gast dus voor een gesprek over hoeve- en streekproducten en het culinaire Dijleland.
6
Absoluut. Ik ben met hoeve- en streekproducten grootgebracht. We aten als kind veel producten van bij ons: radijzen uit de grote moestuin van mijn grootouders en witloof van bij de witloofboer. Ik herinner me ook de grote boerenmarkt aan de Zoete Waters, waar elke zondagochtend lokale handelaars en producenten hun producten uitstalden. En ik vergeet nooit hoe ik met mijn vader druiven ging kopen in de serres, waar we zelf onze trossen konden uitkiezen. Streekproducten zijn steeds meer in trek. Dat stemt je ongetwijfeld vrolijk? Wat mij vooral plezier doet, is dat veel supermarkten op de kar beginnen te springen. Dat klinkt misschien tegenstrijdig met wat ik daarnet zei over langsgaan bij de witloofboer, maar het biedt wel afzetmogelijkheden voor producenten. Want dat blijft een probleem; mensen rijden nu eenmaal geen tien kilometer voor een potje plattekaas en dan nog eens vijf kilometer voor iets anders. Door hoeve – en streekproducten aan te bieden in supermarkten komen consumenten er sneller mee in contact.
Is de opmars van de korte keten een goede zaak? Ik had onlangs een gesprek met Herman Vangramberen, de stichter van de Vzw Streekproducten Vlaams-Brabant. Hij dacht erover om te investeren in een online winkel voor zijn vleeswaren. Ik denk dat zoiets voor consumenten heel interessant kan zijn. Als je kijkt naar het succes van Hello Fresh en Smartmat, en als je hetzelfde kan aanbieden met hoeve- en streekproducten, denk ik dat consumenten deze topproducten nog sneller zullen kopen. Want iedereen wil toch plattekaas, vers van de boerderij, die ook nog eens aan huis geleverd wordt. De keten wordt ook korter door nieuwe manieren van shoppen. Ik vind dat een heel goede evolutie.
7
Waarom zijn hoeve- en streekproducten goed voor de consument?
Welke producten uit het Dijleland gebruik je het liefst in je keuken?
Omdat ze écht en gezond zijn. In de voedingsindustrie wordt er heel wat gefoefeld. Er bestaat bijvoorbeeld een frambozenyoghurt waarin niet eens frambozen zitten. Dat heb je niet met streekproducten; het voedsel is echt, kleinschalig en er wordt veel handenarbeid in gestoken. Je zal bij een lokale producent geen worsten vinden die voor 40 procent bestaan uit water en voor de rest uit brood en smaakstof. Het gaat over goeie producten en basisproducten.
Het meest fier ben ik over onze Vlaams-Brabantse tafeldruiven, een van de beste producten die er bestaan. Druiven telen is ook hele mooie ambacht, en je ziet dat tegenwoordig ook jongeren het oppikken. Neem nu Jeroen Vandenbussche, een jonge gast die de serre van zijn grootouders heeft overgenomen. Hij werkt nog heel artisanaal en stookt dag en nacht, winter en zomer. Daar heb ik veel respect voor.
ER bestaat ZELFS een frambozenyoghurt waarin niet eens frambozen zitten. Dat heb je niet met streekproducten; het voedsel is echt! Wat met de prijs? Streekproducten zijn iets duurder, maar ik vind dat normaal. Kwaliteitsvoeding kost nu eenmaal meer. Veel mensen vinden het geen probleem om een telefoon van 700 euro te kopen, maar als het gaat over voeding – wat je gezondheid en lichaam ten goede komt – vallen ze soms over een halve euro meer. Ik vind het belangrijk dat ik aan mijn kinderen de melkproducten, het vlees en de groenten kan geven, waarvan ik weet waar ze vandaan komen en hoe ze gemaakt zijn. Zonder extra bewaarmiddelen en zonder kleurstoffen. Als dat iets meer kost, vind ik dat absoluut niet erg.
8
Waarom moeten mensen van hoeve- en streekproducten proeven? Omdat ze verrast zullen zijn. We hebben onlangs een boek gemaakt met leuke gerechten, wandelingen en toepassingen van streekproducten (“Jeroen de Pauw op sjok door een straffe streek”). Daarin heb ik zoveel mogelijk recepten neergeschreven die je niet zou verwachten met hoeve- en streekproducten, Oosterse gerechtjes bijvoorbeeld. Met streekproducten koken wil niet zeggen oer-Vlaams koken. Je kan er ook een hele grote wereldkeuken mee brengen, gewoon met heel goeie basisproducten. Ik zou dus tegen de mensen zeggen: ga op ontdekkingsreis, ontdek en proef van onze topproducten. Je zal versteld staan van wat we allemaal hebben!
9
Een culinaire ontdekkingstocht in het Dijleland Het Dijleland, de groene gordel tussen Brussel en Leuven, is niet alleen een prachtig wandel- en natuurgebied, maar ook een regio met heel wat lokale topproducten. Ben je een liefhebber van lekker eten en drinken? Dan vind je er ongetwijfeld je gading. Proef van de lekkere Dijlelandse bieren en wijnen, terwijl je geniet van een vers stukje hoevevlees. Ervaar de pure smaak van traditioneel geteeld witloof en van sappige, verse tafeldruiven. Droom weg bij de aroma’s van een vers kopje koffie, en de smaak van ambachtelijke pralines. Welkom in het Dijleland.
10
11
WIST JE DAT
BIER Geen uitstap naar het Dijleland zonder een degustatie bij enkele lokale brouwerijen. Gebrouwen volgens traditioneel recept of innovatief en experimenteel bedacht, je vindt hier de meest uiteenlopende streekbieren. Eén ding hebben ze allemaal gemeen: ze zijn vakkundig en met liefde gebrouwen. En dat proef je. We verzamelen op de binnenkoer van Brouwerij De Kroon, een ambachtelijke brouwerij in Huldenberg en sinds 2013 hét biercentrum van het Dijleland. Bierbrouwer Freddy Delvaux – volgens collega’s “de beste neus van België” – en zoons Peter en Filip startten er een multifunctioneel bierproject dat brouwkunst, wetenschap en smaakbeleving met elkaar verbindt. We proeven een heerlijke Delvaux, Super Kroon en Job, en kijken nu al uit naar een volgend bezoek. Brouwerij Groenendael uit Oud-Heverlee is een mooi bewijs dat klein en lokaal bijzonder lekker kan zijn. Hou je van fris, fruitig en blond? Probeer dan eens de Egotripel. Drink je liever donker gerstenat? Dan is de Egotripel Dark, een ongefilterd bier van hoge gisting, zeker iets voor jou. Overijse had vroeger een rijke biertraditie. In 2012 vatten 5 vrienden het plan op om deze rijke traditie nieuw leven in te blazen. De vereniging “Vryheytscamme” werd opgericht.
12
Dat Ommegang Keizer Karel, een bier van Brouwerij Haacht officieel het ‘Belgische Hop Logo’ mag dragen? Het is immers gebrouwen met meer dan 50% Belgische hop.
De bedoeling is om de rijke, lokale biertraditie te promoten. Na tal van proefbrouwsels was de biervereniging in 2014 klaar met een eerste eigen recept. Dat viel zo goed in de smaak dat er beslist werd om dat bier op grotere schaal te laten brouwen: de Prins van Horne was geboren! Een begrip in het Dijleland en ver daarbuiten is Brouwerij Haacht uit Boortmeerbeek. De familiebrouwerij staat al meer dan 110 jaar garant voor traditie en vakmanschap, en natuurlijk … lekkere bieren. Hoewel Brouwerij Haacht oorspronkelijk vooral een pilsbierproducent was, heeft ze haar palet de voorbije decennia uitgebreid met heel wat andere bieren. In het Brouwershof tegenover de brouwerij wacht ons dan ook een moeilijke keuze uit Primus, Speciale 1900, Keizer Karel speciaalbieren en het Gildenbier. Uiteindelijk valt onze keuze op Primus met gist, hét streekbier bij uitstek. Besluiten doen we in Haacht, met een bezoek aan de hoevebrouwerij Hof ten Dormaal. Vader Andre en zijn 3 kinderen Jef, Dries en Lisa delen dezelfde passie ! Je kan ze omschrijven als ecologische brouwers van de avontuurlijke soort. De ingrediënten voor hun brouwsels halen ze uit hun eigen tuin. De bieren die ze ontwikkelen, zijn experimenteel. Zo brouwen ze witloofbier waarbij ze de aromatische hop vervangen door witloof. Ook chocoladebier, kriek en blond bier worden in de hoevebrouwerij geproduceerd, naast nog enkele andere bieren.
13
Gin & Jenever
Gezond vlees
België kent een rijke traditie in het distilleren van sterke drank. Deze eeuwenlange kennis en hoge kwaliteit wordt nu vertaald in premium producten.
Wie graag weet wat hij eet en houdt van een vers stukje vlees, vindt zeker iets naar zijn zin in de hoeveslagerijen en -winkels van het Dijleland.
Bij Belgin vind je een heel assortiment van verschillende gins! Er is zelfs een Belgin Fresh Hop gin die wordt gedistilleerd volgens oude ambachtelijke wijze en is een topprestatie door het gebruik van Belgische verse hop.
’t Waterbos en Hoeveslagerij Ten Halve in Herent en ’t Silsomhof in Erps-Kwerps zijn boerderijen waar je je vlees, groenten of aardappelen rechtstreeks kan gaan ophalen. Stuk voor stuk werken ze volgens dezelfde basisfilosofie: passie voor het vak en respect voor dier en natuur. Het resultaat: eerlijke en kwaliteitsvolle producten op jouw bord.
Ludwig Lampaert is ook met een eigen gin op de proppen gekomen onder de naam “Ginetical”, die verwijst naar de verbondenheid tussen gin en jenever. Hij gebruikt het middeleeuwse kruid gagel dat zorgt voor een zachte maar pittige gin. Bij Bistro Mille vind je zelfs de Duisburgse pompoenjenever dat ze laten maken. Als dat geen straffe streek is!
14
15
(SCHUIM) WIJN We wanen ons in Noord-Frankrijk wanneer we wandelen tussen de wijnstokken en het grote landhuis op domein van Chardonnay Meerdael in Oud-Heverlee. Wijnbouwer Paul Vleminckx en vrouw An Lefever werken er met veel inzet en vakkennis aan hun lekkere mousserende wijn die gedronken wordt tot ver buiten de landsgrenzen. Na overleg met deskundigen uit de Champagnestreek, plantten Paul en zijn vrouw in 1994 21.000 wijnstokken om een eigen schuimwijn te produceren. Vandaag telt het wijndomein maar liefst 60.000 wijnstokken.
om in een hemels stukje Frankrijk. De opvolging is gelukkig verzekerd, want zoon Laurens staat klaar om de fakkel over te nemen. In Overijse verwerkt Pips Luppens op zijn familiebedrijf Soniën druiven tot artisanaal bereide schuimwijn, druivensap, Soniënwijnen, aperitieven zoals Zuzeke’s Eik of Welriekende, en sterkere borreltjes en likeuren. Pips teert daarvoor op generaties aan vakkennis. Zijn overgrootvader had al druivenserres in Jezus-Eik, maar het is vader Raymond Luppens die echt de kiem heeft gelegd.
De Chardonnay-druif, de meest bijzonder witte druivensoort, gedijt goed in Oud-Heverlee en is bepalend voor de typische zachte smaak van de Chardonnay Meerdael. Het moet gezegd, één slok van deze schuimwijn tovert het Dijleland WIST JE DAT Chardonnay Meerdael een praline heeft laten ontwikkelen door Bakkerij Allemeersch uit Kampenhout die perfect samengaat met de schuimwijn?
16
17
Tafeldruiven en witloof
WIST JE DAT Wist je dat je bij Tuincentrum Nieuwe Serre afgeleide producten van de tafeldruif vindt: druivenadvocaat, druivenlikeur en zelfs druivenconfituur.
18
Niet alleen de lekkerste wijndruiven komen uit het Dijleland, ook de tafeldruif geldt als een typisch streekproduct. Niet voor niets worden de zuidelijke gemeenten Overijse, Hoeilaart, Tervuren en Huldenberg de Druivenstreek genoemd. De druiventeelt begon er meer dan 150 jaar geleden, toen Felix Sohie in 1865 de eerste druivenserre bouwde op de Berg in Hoeilaart. De glooiende zuidelijk gerichte hellingen van de IJsevallei en de leem- en zandgrond vormden de ideale voedingsbodem voor druiventeelt, waardoor meer serres snel volgden.
De druivengemeenten werden in de jaren 60 ‘glazen dorpen’ genoemd vanwege het grote aantal druivenserres, tot 35.000 in 1961. Door de energiecrisis van de jaren 70 werd de druiventeelt in serres redelijk duur. Toch zijn er nog steeds enkele gepassioneerde druiventelers in de streek aanwezig, die de tafeldruif zelfs een Europese oorsprongserkenning bezorgd hebben. Wil je ervaren hoe een zoetsappige druif uit het Dijleland smaakt? Maak dan eens een ommetje langs Druiven Dewit, Druiven Soniën en Druiven Vanderkelen in Overijse, Druiven Van Camp in Hoeilaart en De Voarenberg in Tervuren. Smakelijk!
Het Dijleland, ook wel de streek van het Witte Goud genoemd, is een van de weinige plaatsen waar grondwitloof nog op een traditionele manier geteeld wordt. De hoofdstad van de witloofstreek is Kampenhout. De zo typerende witloofbogen zie je vandaag niet meer zo vaak, al kan je er hier en daar nog enkele opmerken in Kampenhout, Zaventem en Kortenberg. Sinds 2008 heeft het Brussels grondwitloof een Europees streeklabel op zak, een hoge onderscheiding voor een authentiek streekproduct. Ook het Brabants grondwitloof heeft een erkenning als Streekproduct.be. De voorbije jaren heeft de wat gemakkelijkere hydrocultuur – waarbij witloof gewonnen wordt in water aangevuld met voedingsstoffen – aan belang gewonnen. Niet zo bij het grondwitloofbedrijf van Danny en Bieke Schoevaerts-Hoogeras in Kampenhout, Hof de Soete in Herent of bij Salens-Van der Elst uit Erps-Kwerps. Zij telen hun grondwitloof op traditionele wijze, van zaad over wortel tot witloofkrop. Naast het grondwitloof, vind je in het Dijeland ook heel wat akkerbouw, vooral aardappelen. Bij Bertem Natuur in Bertem kan je zelfs aardappelen kopen via hun aardappelautomaat.
19
Chocolade ZOET en koffie Begin je te watertanden bij de gedachte aan heerlijke chocoladepralines? Dan is een uitstapje naar Centho Chocolates uit Tervuren de moeite waard. Chocolatier Geert De Coster haalt zijn cacaobonen uit equatoriale gebieden, en zoekt daarna geduldig naar het perfecte evenwicht tussen de chocolademantel en de vulling. Centho Chocolates biedt een assortiment van 45 toppralines aan en is gekend tot ver buiten de landsgrenzen. Bakkerij Allemeersch in Kampenhout is een familiebedrijf van vier broers en één zus. Ze werken enkel met de beste ingrediënten. Ook bereiden ze heel wat pralines waarbij de vulling bestaat uit streekproducten. Deze worden op ambachtelijke wijze gemaakt zonder gebruik van bewaarmiddelen. Sofie Wouters van Tivoli Boutique uit Kortenberg was altijd al gepassioneerd door gastronomie. Ijstaarten, marsepeinkunstwerkjes, chocoladetruffels vormen een ware streling voor het oog en de mond. Ze werkt alleen met producten van de allerbeste kwaliteit en laat verschillende smaken perfect samenkomen. De naam Tivoli verwijst naar het gelijknamige pretpark in Zweden. Ze wil dat mensen zich even gelukkig en blij voelen wanneer ze genieten van haar creaties als wanneer ze naar een pretpark gaan. Bij Reen Sweets & Treats in Kortenberg kan je naast pralines, ook terecht voor decoratietaarten, cupcakes en maca-
20
rons. Reen omringt zich met de beste chocoladecoaches uit de streek en laat zich bijstaan door een twintigtal proevers. David Reheul, sommelier van opleiding, maakt met HChocolate pralines op artisanale wijze, een zegen voor liefhebbers van verfijnde chocoladecreaties. Heb je meer zin in roomijs of sorbet, dan moet je zeker eens langsgaan bij nICE! in Huldenberg. Bij Hof ter Vaeren in Huldenberg kan je terecht voor heel wat hoeveproducten: roomijs, boter, yoghurt, kaas, karnemelk, chocomousse en chocopasta. Al deze producten kan je kopen in de hoevewinkel. Van ’s morgens tot ’s avonds is iedereen druk in de weer met het werk in de stallen, op het land of in de hoevewinkel waar je ook van een ijsje kan genieten. Drink je graag koffie bij je pralines, geniet dan van een vers kopje van koffiebranderij ROM uit Boortmeerbeek. Koffiebranderij ROM legt zich toe op het ambachtelijk uitselecteren, mengen en branden van de beste koffiebonen. En dat volgens een traditie die meegaat sinds 1967, toen de moeder van Lutgarde Paeps met de koffiebranderij startte in Oud-Heverlee. In Herent kan je ook bij de Koffieliefhebber terecht. Stijn van Schoonlandt brandt uiterst exclusieve single-origin koffiebonen op ambachtelijke wijze. Deze zijn zeer selectief uitgezocht op smaak en kwaliteit en afkomstig van de beste plantages. Sinds kort is Stijn de trotse bezitter van een theesommelier-certificaat, wat hem toelaat ook zelf eigen theeën te blenden.
21
Bloem, BROOD en druivenpitolie Het Dijleland telt met Molens Vanden Bempt uit Oud-Heverlee nog een echte maalderij, die al in 1908 startte met de productie van bloem en melen. Vandaag zetten vader Luc en zoon Simon Weckhuysen het familiebedrijf verder – de vijfde generatie al. De maalderij werkt zoveel mogelijk met kwaliteitsgranen van boeren uit de regio om de korte keten te bevorderen. De vermaling van de granen gebeurt overigens traag, zodat de oorspronkelijke aroma’s en de kwaliteit van de grondstoffen bewaard blijven. Bij Brood & Banket Vogelaers kan je niet alleen terecht voor een groot aanbod brood en banket, maar ook voor een lekker koekje. De Vossemneir is een boterkoekje dat reeds 15 jaar bestaat en gemaakt werd voor de Vossemse dorpsfeesten. Kan je niet kiezen tussen een meergranen of een wit brood? In de Louis Delhaize in Bertem hebben ze de oplossing. Het ambachtelijk gemaakte Teussersbrood is een dubbel brood van liefst 1,6 kilo, voor de helft meergranen en voor de helft wit. En als je op zoek bent naar iets zoet voor op de boterham, vind je zeker je gading bij Wildiers.
Het gamma overheerlijke confituren en originele konfijten is enorm: van kweeperengelei tot selderkonfijt, aardbeiconfituur en vlierbessensap en veel meer, gemaakt volgens aloude recepten. Maar hun specialiteit is de witloofconfituur en – konfijt. Alle confituren, geleien en konfijten worden in open, koperen ketels bereid. Niet alleen granen worden gemalen in het Dijleland, maar ook de pitten van de druiven die talrijk te vinden zijn in de regio. Sylvia Mohar specialiseerde zich in 2006 in een verzorgingsconcept op basis van druivenpitolie. De pitjes worden artisanaal en koud geperst, zo behoudt de olie al haar unieke, specifieke en zeldzame inhoudsstoffen. De olie helpt onder meer tegen aderverkalking, zorgt voor een goede cholesterolspiegel en versterkt het immuunsysteem door het hoog gehalte aan antioxidanten. Uit de eerste koude persing wordt er bovendien druivenpitbloem gewonnen. Het is een heerlijke en krokante smaakmaker voor brood, koekjes, pasta’s, wafels, pannenkoeken of taart. Ontdek alles over het Dijleland op www.dijleproducten.be
WIST JE DAT Je voor 1 liter druivenpitolie 50 kg druivenpitten nodig hebt?
22
23
BIER EN WIJN Het Hageland is gekend om zijn talrijke lekkere streekbieren. We denken natuurlijk aan de Witte van Hoegaarden die in 1966 voor het eerst gebrouwen werd door Hoegaardier Pierre Celis. Het ongefilterde witbier van hoge gisting groeide sindsdien uit tot een begrip in België en ver daarbuiten. Brouwerij Hoegaarden behoort vandaag tot de AB Inbev-groep. Ben je een bierliefhebber, loop dan eens langs kleine brouwerijen zoals Wolf, Craywinckelhof, Nieuwhuys, Vissenaken of de stadsbrouwerij van Aarschot en geniet van de authentieke smaken van het Hageland.
Gluren bij de buren: Kunststad Leuven en het Hageland
Hou je meer van wijn? Breng dan een bezoekje aan het Bezoekerscentrum van de Hagelandse Wijn in Rotselaar en duik in de geschiedenis van deze wijnstreek. Er wordt al sinds de middeleeuwen wijn gemaakt in het Hageland en sinds 1970 zijn er opnieuw tiental wijnboeren actief, die de Hagelandse wijn mee de erkenning als kwaliteitswijn met een gecontroleerde oorsprongsbenaming bezorgd hebben.
APPELS EN PEREN
Leuven is niet alleen de hoofdstad van Vlaams-Brabant, maar heeft ook een rijke gastronomische traditie. En het Hageland, ten oosten van Leuven, is op zijn beurt een streek met een rijk culinair erfgoed. Heerlijke streekbieren, frisse wijnen, sappig fruit en nog meer lekkere streekproducten wachten op jou. WIST JE DAT
24
Het Hageland zelfs een van de meest noordelijk gelegen wijngebieden ter wereld is?
Wie het ‘Hageland’ zegt, denkt aan appels en peren, die rijpen tot sappige vruchten in de kilometerslange boomgaarden die de streek doorkruisen. De appel- en perenteelt kwam in de jaren 1950 in een stroomversnelling terecht toen telers overstapten van de hoogstamcultuur naar de
rendabelere laagstamcultuur. Je kan in deze culinaire regio trouwens niet enkel genieten van (h)eerlijke vruchten maar ook van de verwerking ervan in lekkere confituur, appelsap, taart … Drink je graag een kopje koffie, bezoek dan zeker eens de koffiebranders uit Landen, Tremelo, Rotselaar en Diest. De bonen worden er niet geteeld, maar wel op ambachtelijke en traditionele wijze gebrand.
KUNSTSTAD LEUVEN Leuven is niet alleen de Vlaamse-Brabantse provinciehoofdstad, maar ook de Vlaamse bierhoofdstad. Het goudgele gerstenat van Stella Artois vloeit al sinds 1366 en zette Leuven op de wereldkaart als exportreus. Breng een bezoek aan huisbrouwerij Domus, die als sinds 1985 met liefde haar eigen Domus-bier brouwt en serveert. Hou je meer van geestrijke dranken? Geniet dan van een glaasje Musa Lova, de bananenlikeur van de Leuvense horecazaak Brasserie Improvisio. Op zoek naar nieuwe smaken? Laat je verleiden door de Leuvense paté of geniet van de Lo(v)onse Pruimenstroop van Confiserie Temmerman. Goed nieuws voor de chocoladeliefhebbers: de Leuvense Fonskes doen je wegdromen terwijl de chocolade in je mond wegsmelt. Of bij Bittersweet ontdek je de meest originele chocoschepsels.
25
Lambiek zelf wordt door de consument nog amper gedronken, maar dient als basis voor de talrijke geuze- en fruitbieren die de streek rijk is. Geuzebier ontstond in de negentiende eeuw uit de experimenten van enkele brouwers die eerst oude en nieuwe lambiek mengden en het mengsel daarna lieten nagisten in een fles. Dit proces van mengen en nagisten heet geuzesteken. Lambiek wordt ook gebruikt om het populaire kriekbier te produceren, en sommige brouwers verwerken ook andere fruitsoorten in hun bier.
Gluren bij de buren: het PajottenlanD, de Zennevallei en de Brabantse Kouters Vlaams-Brabant kent heel wat straffe streken. Aan de westkant van Brussel ligt het Pajottenland & de Zennevallei, erboven de Brabantse Kouters. Bourgondiërs kunnen ook hier hun hart ophalen: geuze- en kriekbieren, verse plattekaas, goudgele honing, of verse koolzaadolie. Het zijn maar enkele voorbeelden van de lokale topproducten die je er kan proeven.
26
LAMBIEK, GEUZE EN FRUITBIER Het Pajottenland is de bakermat van de lambiek. De oudste geschreven vermelding over het brouwen ervan in de streek dateert al van 1559. Aan de oevers van de Zenne vind je ook vandaag nog heel wat lambiekbrouwers die dit Brabantse oerbier springlevend houden. Lambiekbier wordt gebrouwen volgens een proces van spontane gisting. Brouwers voegen zelf geen gisten toe maar stellen hun brouwsels ’s nachts bloot aan gisten in de omgevingslucht. En precies die gisten bezorgen het bier zijn typische zachte en complexe smaak.
Een geuze smaakt natuurlijk nog beter met een boterham met vers gemaakte plattekaas. De ‘mandjeskaas’ is een authentieke streekspecialiteit die artisanaal en met veel liefde gemaakt wordt. Of je nu kiest voor plattekaas of mandjeskaas, radijsjes mogen niet ontbreken. Smakelijk! Of ga eens langs bij de melkkoeien van de Beverse Kaasmakerij, in de kleinste gemeente van Vlaams-Brabant, Bever. Voor het bereiden van de Beverse kazen gebruiken ze alleen dagverse melk, zonder bewaar- of kleurmiddelen. Ergens diep verscholen in het Pajottenland, in één van ’s lands mooiste dorpen, Pepingen, ligt een oude hoeve die rock-‘n-roll uitademt. Manu en Sofie van OPEN UP Farm Distillery herbergen op hun hoeve een warme stokerij waarmee ze van eerlijke grondstoffen al even eerlijke distillaten maken. Ze maken verschillende gins met telkens andere basisgrondstoffen zoals tarwe, maïs, appels en zelfs aardappelen. Een bezoekje meer dan waard !
LEKKER EN GEZOND Schuiven we wat verder op naar het noorden, dan komen we terecht in de Brabantse Kouters, een mooi groene strook boven Brussel en een culinaire regio met lokale topproducten. Wie fan is van gezond tafelen, moet zeker eens koken met de lekkere koolzaadolie van Hof Ter Vrijlegem in Asse. Hou je van gezond en zoet, dan raak je vast verslingerd aan het zoete goud van Imkerij Grooten uit Londerzeel. De bijen zijn niet alleen cruciaal voor de biodiversiteit in de streek, ze geven de honing ook hun typische aroma’s.
BITTER EN ZOET Bitter en zoet gaan hand in hand, dat bewijzen de vier broers en zus uit de familieboerderij FV Van Haesendonck te Zemst. Samen telen ze twee topproducten in de noord-Brabantse grond, grondwitloof en aardbeien. Dit familiebedrijf gaat helemaal terug naar de basis, en werkt zo natuurlijk mogelijk. Traditie, ambacht en passie zorgen voor een unieke bitterzoete smaakbeleving. Het noorden van Vlaams-Brabant is ook het land van de hop. Het beeld van de hopduvel op de Markt van Asse herinnert aan de tijd waarin de hopteelt in de Brabantse Kouters een belangrijke economische activiteit was. Hop is een belangrijk bestanddeel van bier. Je vindt in deze regio dan ook heel wat lekkere bieren. Bekend is natuurlijk brouwerij PALM, maar eveneens de moeite waard zijn de kleintjes: Brouwerij De Block of Brouwerij Vercauteren.
WIST JE DAT Elke dag een lepeltje rauwe honing uit eigen streek eten, helpt om pollenallergieën te onderdrukken
27
Gastronomie van eigen bodem met Jeroen De Pauw Jeroen De Pauw kookt erg graag met hoeve- en streekproducten uit het Dijleland. Hij tovert ze om tot heerlijke gerechten wanneer hij aan het werk is in zijn kookatelier, tijdens een avondje teambuildingkoken of als gastchef bij jouw thuis. Hij stelde 5 recepten samen met enkele straffe streekproducten. Stuk voor stuk heerlijke gerechten, eenvoudig te bereiden maar bijzonder smaakvol. Ideaal voor lekkerbekken, die houden van kwaliteit en gezelligheid. Smakelijk!
28
29
GranitE
Paprikasoep
van gin-tonic en vlierbloesem
met schuim van Delvaux bier
BEREIDING
INGREDIËNTEN
Meng alles samen en doe in een schaal, zet de schaal in de diepvriezer. Krab voor het serveren los met een vork! Serveer in een gekoeld glas.
• 0,8 dl Belfleur vlierbloesemlikeur - Belgin • 1,2 dl gin • 2,5 dl tonicwater • 0,5 dl vliersiroop - Wildiers
BEREIDING
INGREDIËNTEN
Snipper de ui, de look en de selder fijn. Halveer de paprika’s en de chilipeper, verwijder de zaadjes en snijd ze ook in blokjes. Stoof nu de groenten aan in een klontje hoeveboter. Doe er de tijm en laurier bij, de tomatenpuree en overgiet met de kippenbouillon. Laat 20 minuten goed koken.
• • • • • • • • • • • •
Mix de soep en zeef ze. Voeg er het andere klontje hoeveboter aan toe en kruid eventueel bij met peper en zout.
BEVROREN DRUIVENSTICKS
Klop de room heel stijf met een snuifje peper en zout. Roer nu het bier door de slagroom.
1 ui 1 tak selder 5 paprika’s 1 chilipeper 2 eetlepels tomatenpuree 1 teentje look 2 klontjes hoeveboter 1 blaadje laurier 1 takje tijm 2 liter kippenbouillon 2 dl room 40% 1 dl Delvaux Brouwerij De Kroon • peper en zout
Serveer de soep in een kommetje en lepel er wat bierschuim over.
30
BEREIDING
INGREDIËNTEN
Pluk de blauwe en witte tafeldruiven van de tros en steek ze afwisselend op stokjes. Doe alle brochettes in een bakje en zet het in de diepvriezer. Wanneer de brochettes bevroren zijn, serveer ze dan als ijsblokjes in een glaasje wijn.
• 1 tros witte tafeldruiven • 1 tros blauwe tafeldruiven • enkele brochettestokjes
31
Slaatje van waterkers en grondwitloof met blauwe tafeldruiven en streekkaas BEREIDING
INGREDIËNTEN
Snipper het witloof fijn en leg het even in warm kraanwater. Giet dan het water weg en laat het witloof meteen schrikken in ijswater. Zo blijft het witloof mooi wit.
• 4 kropjes witloof • 1 bussel waterkers • 4 00 gr. kaas met kruiden
Giet het witloof opnieuw af en laat het uitlekken. Doe het in een kom en voeg er de waterkers aan toe, en halve druifjes, gesnipperde lente-ui, de stukjes okkernoot en de Beverse kaas.
• • • • •
en/of tomaat - Beverse Kaasmakerij 1 tros blauwe tafeldruiven K oolzaaddressing - Hof ter Vrijlegem 1 lente-ui s tuk boerenbrood okkernoten - Pajottenlander
Lepel er wat koolzaaddressing over en serveer met een lekker stuk boerenbrood.
32
33
Streekproducten Vlaams-Brabant SAMEN BEREIK JE MEER
Clafoutis van pruimen en okkernoten met kweepeergelei BEREIDING
INGREDIËNTEN
Halveer de pruimen en verwijder de pit. Boter de ovenschaal in en leg er de pruimen in. Meng in een andere kom de bloem met de suiker en voeg er de melk, room en eieren aan toe. Meng er ook de zaadjes van een vanillestok door. Giet het beslag over de pruimen. Hak ook de noten en strooi ze over de taart. Bak de taart gedurende 40 minuten op 180 graden, tot ze mooi stevig, gaar en goudbruin is. Laat afkoelen.
• 80 gr. Hagelandse bloem • • • • • • • • •
Molens Vanden Bempt 20 gr. hoeveboter 3 eieren 120 gr. suiker 50 gr. okkernoten Pajottenlander 1 kg pruimen Pajottenlander 1 vanillestok 10 cl room 40% 30 cl volle melk 2 eetlepels kweeperengelei Wildiers
OP SJOK DOOR EEN STRAFFE STREEK Als Jeroen De Pauw zijn neus volgt, komt hij altijd op lekkere plaatsen terecht. Dat bewijst de televisiekok in het nieuwe boek Straffe Streek. Daarin doorkruist hij Vlaams-Brabant op zoek naar rasechte streekproducten: de zachtzure geuze in het Pajottenland, heerlijk zoete chocolade in de Dijlevallei, Hagelandse wijn en Leuvens bier, vleesspecialiteiten van ambachtelijke beenhouwerijen, kaas en veel meer. Je maakt samen met hem kennis met de producenten achter al dat culinair genot. Een ontdekkingstocht om van te smullen. Ontdek alles over dit unieke belevingsboek en bestel je exemplaar via www.straffestreekboek.be
Ontdek al het lekkers uit het Dijleland in onze Dijle Smaakschat. In het Dijleland hebben we een uitgebreid assortiment aan heerlijke streekproducten. Om al het goede van onze straffe streek te ontdekken, stelden gepassioneerde vakmensen verschillende heerlijke smaakschatten samen.
Bestel het beste uit het Dijleland EN HOU HET LEKKER VOOR JEZELF.
Verwarm de kweeperengelei in de microgolfoven en smeer met een borsteltje over de clafoutis.
Bestel er eentje via www.dijleland.be/smaakschat Je zal snel merken waarom je hem liever voor jezelf houdt!
34
Bestel er eentje via www.dijleland.be/smaakschat. Je zal snel merken waarom je hem liever voor jezelf houdt!
www.straffestreek.be
COLOFON Uitgave & samenstelling: vzw Streekproducten Vlaams-Brabant in kader van het PDPO III project “Pop-Up een hoeve” – maart 2017 Vormgeving: Communicatiedienst, Provincie Vlaams-Brabant Druk: Buroform Group Fotografie: foto’s: Luk Collet - Fotostudio Dirk Leemans – Studio Wauters Copywriting: Bart Claes (www.wartaal.be) Verantwoordelijke uitgever: Paul Vleminckx, voorzitter vzw Streekproducten Vlaams-Brabant Provincieplein 1 - 3010 Leuven Contactinfo: vzw Streekproducten Vlaams-Brabant - Provincieplein 1 - 3010 Leuven 016 26 72 27 / 28 - straffestreek@vlaamsbrabant.be - www.straffestreek.be Deze brochure is met de grootste zorg samengesteld op basis van beschikbare informatie. Voor de juistheid van de gegevens kunnen de samenstellers echter geen verantwoordelijkheid nemen.
35
Ontdek al het lekkers uit het Dijleland in onze Dijle Smaakschat. In het Dijleland hebben we een uitgebreid assortiment aan heerlijke streekproducten. Om al het goede van onze straffe streek te ontdekken, stelden gepassioneerde vakmensen 4 heerlijke smaakschatten samen.
Elke streekproducent vindt zijn houvast bij de vzw Streekproducten Vlaams-Brabant. Deze vereniging is een coordinatie-, overleg- en actieplatform van, voor en door Vlaams-Brabantse streekproducenten, streekwinkels en -hoekjes, horeca-uitbaters, logies, Straffe Streek Gemeenten en andere partners. De vzw Streekproducten Vlaams-Brabant is bovendien een heus informatiecentrum waar je alle gegevens van de streekproducenten, hun producten, verkooppunten, logies, horecazaken en straffe streek gemeenten terugvindt. Een heel handig instrument daarbij is de website www.straffestreek.be. Daar vind je met enkele muisklikken elke streeklekkernij terug. Je kan doorklikken naar streeknieuwtjes en evenementen die op til zijn, praktische informatie en wedstrijden.
Producten uit het
Dijleland
MEER INFO www.straffestreek.be
Streekproducten vzw Vlaams-Brabant Provincieplein 1 - 3010 Leuven 016 26 72 27 straffestreek@vlaamsbrabant.be
Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland