Wel. magazine 26

Wel

26

magazine

VlaamsBrabant

bpost PB- PP B- 31991 BELGIE(N) - BELGIQUE

Dossier•Samen sterk voor Mantelzorg In de Kijker•Support team NAH Gedetineerden•De band met thuis hersteld

Provinciaal informatieblad voor de welzijnssector • Januari-februari-maart 2017.

Verschijnt vier keer per jaar. P911755 • dienst Welzijn, Provincieplein 1, 3010 Leuven

1

in dit nr 04 kort

12 het wereldje Wel

Aandacht voor diversiteit Vaardig samenwerken Talk about it Komen eten!

06 dossier

Samen sterk voor mantelzorg

Project Terug van Weggeweest

13 het Zorgberoep Podoloog

15 agenda

10 in de Kijker

16 goed gezien

Meer dan 25% van de Vlamingen is mantelzorger

Wat staat er de komende maanden op het programma?

Support team NAH

“

Dossier Mantezlzorg

Inclusieve groentewinkel De Valier

06

2

08

10

Welkom Beste Vlaams-Brabander,

‘Geen baas meer over eigen agenda’

Support team NAH

Bestel ze allemaal Ze vliegen de deur uit, deze postkaarten waarmee je mantelzorgers kunt bedanken.

De kaarten werden ontworpen voor de studiedag S­ amen sterk voor mantelzorg, die de provincie op 14 oktober in het Provinciehuis organiseerde, samen met het mantelzorgcomité Mok (lees: M-oké). Op pagina 6-7 lees je meer over mantelzorg.

Wil je de kaartjes ook gebruiken?

Gratis bestellen kan via www.vlaamsbrabant.be/ bedankkaartjes.

V.U.: Provincie Vlaams-Brabant, Provincieplein 1, 3010 Leuven

V.U.: Provincie Vlaams-Brabant, Provincieplein 1, 3010 Leuven

Dankjewel om er gewoon te ‘zijn’!

Meer info

je bent een rots in de branding

Fier op mijn mantelzorger.

V.U.: Provincie Vlaams-Brabant, Provincieplein 1, 3010 Leuven

V.U.: Provincie Vlaams-Brabant, Provincieplein 1, 3010 Leuven

22/09/2016 16:07:54

Mantelzorg-dankjewelpostkaart-016.indd 1

22/09/2016 16:07:59

22/09/2016 16:07:52

Dankjewel voor je warme zorgen.

Fier op mijn mantelzorger.

Mantelzorg-dankjewelpostkaart-016.indd 5

Ik wens u een gelukkig ­eindejaar.

Monique Swinnen Gedeputeerde voor welzijn

Jij maakt zo’n verschil!

Fier op mijn mantelzorger.

Mantelzorg-dankjewelpostkaart-016.indd 3

In verschillende welzijnssectoren is de trend naar de vermaatschappelijking van de zorg een feit. En dat is een goede evolutie. Zo lang mogelijk thuis blijven als je ziek bent, een beperking hebt of ouder wordt, dat wil zo goed als iedereen. Omringd en geholpen door vrienden en familie. Maar wie zorgt voor deze ‘mantelzorgers’?

De provincie organiseerde een studiedag over het thema. 97% van de mantelzorgers zou de zorg opnieuw opnemen als het nodig was. Maar de meesten erkennen dat het zwaar is. Als we willen dat mantelzorgers de zorg kunnen volhouden, moeten we inzetten op goede ondersteuning en omkadering.

En daar dragen we als provincie ons steentje toe bij.

Zo steunen we de zes erkende mantelzorgverenigingen in Vlaams-Brabant. We investeren in dagopvang of dagbesteding voor ouderen, en voor mensen met een handicap. We investeren in samenwerkingen als het Supportteam NAH – het eerste in Vlaanderen! We steunen innovatieve projecten die de naaste familie helpen, zoals het project Terug van weggeweest van het CAW Oost-Brabant.

Met de feestdagen in het vooruitzicht, beseffen we heel goed hoe belangrijk familie en vrienden zijn. Laat ons daar allen op inzetten!

Fier op mijn mantelzorger.

Mantelzorg-dankjewelpostkaart-016.indd 2

22/09/2016 16:07:52

.

Wel magazine is een driemaandelijkse uitgave van de ­ rovincie Vlaams-Brabant met nieuws uit en voor de welp zijnssector • Redactie en realisatie: Jansen & Janssen, www.jaja.be • Verantwoordelijke uitgever: Marc Collier, provincie­griffier, Provincieplein 1, 3010 Leuven • Redactiecontact: wel@vlaamsbrabant.be • Wel.magazine wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier. Etikettering en verzending gebeuren in samenwerking met een beschutte werkplaats.

Hebt u ideeën om het blad nog beter te maken? Voorstellen voor een artikel, initiatieven die u in het zonnetje wilt zetten?

Laat het ons gerust weten op wel@vlaamsbrabant.be, en we gaan ermee aan de slag!

3

KORT

97% Welgeteld

dat is het aantal mantel­ zorgers dat opnieuw de zorg zou

opnemen mochten ze in een gelijkaardige situatie zitten. Dat blijkt uit cijfers die werden gepresenteerd op de provinciale studiedag Mantelzorg van 14 ­oktober. Meer over die studiedag lees je op p. 6-7.

Vaardig samenwerken Werk je vaak met vrijwilligers samen en wil

je hen ondersteunen in hun communicatieve vaardigheden? Het Provinciaal Steunpunt Vrijwilligerswerk organiseert op 4 maart 2017 een vorming Vaardig s­amenwerken in het vrijwilligerswerk, met een hele reeks concrete tools.

De vorming (in samenwerking met de ­Thomas More hogeschool) richt zich specifiek tot coördinatoren en beleidsmedewerkers die instaan voor de vrijwilligerswerking in hun organisatie, en tot kadervrijwilligers die vrijwilligers ondersteunen.

Meer info www.vlaamsbrabant.be/ pivo/bestuursschool/vaardigheden

Zorgcirkels Jongdementie In de ’s-Hertogenlaan in Leuven is

onlangs het eerste ontmoetingshuis geopend voor mensen met jongdementie, dementie die begint voor de leeftijd van 65. In het huis kunnen zij en hun partner of mantelzorgers terecht om een dag of een aantal uren elkaar te ontmoeten en deel te nemen aan activiteiten. Het ontmoetingshuis, een initiatief van het expertisecentrum dementie Memo samen met heel wat families en een twintigtal

Talk about it Depressie en ­suïcidaliteit bij jongeren zit-

ten nog altijd in de taboesfeer. De video Talk about it, ­gecreëerd door en voor jongeren, wil daar komaf mee maken. De video is een co-productie van vzw Olorin, de UC ­Leuven Limburg, het Overlegplatform geestelijke gezondheid Vlaams-Brabant (VLABO) en het netwerk YUNECO. De video werd gefinancierd door het fonds GaVoorGeluk, in beheer van de Koning Boudewijnstichting.

Ook de Rodeneuzendag op 3 december stond overigens in het teken van ­psychische problemen bij jongeren.

VTM, Qmusic en ­Belfius sloegen voor die dag de handen in elkaar om geld in te zamelen voor een betere opvang van jongeren met psychische problemen. Tal van acteurs, comedians en artiesten passeerden de revue tijdens een humor­marathon op radio en televisie.

Meer info De videoclip is (onder meer) te zien op www.olorin.be.

4

Aandacht voor diversiteit Schoolboeken zijn vaak te stereotiep. Ofwel is er geen aandacht voor diversiteit, ofwel gaat het alleen maar over diversiteit. Daarom ontwikkelde ­çavaria, in opdracht van de provincie Vlaams-Brabant, Lou op weg naar school, een educatief pakket voor kleuters van de eerste tot de derde kleuterklas. Het is de bedoeling om nog verschillende andere verhalen rond Lou te maken.

Het pakket bestaat onder meer uit een boek, een vertel­

platenset, een memoryspel, puzzels en een foto- en prenten­set.

Het uitgangspunt van het pakket: diversiteit is een evidentie.

Bijgevolg vind je in het pakket ook stereotiepe voorstellingen van personen en situaties. Er is immers niets mis met stereotypen op zich, zolang ze deel uitmaken van een bredere voorstelling van de werkelijkheid. Er zijn een pak zorgzame mama’s op deze wereld en dat is fantastisch. Maar er zijn ook heel wat zorgzame papa’s.

EDUCATIEF PAKKET LOU Toelichting en alle activiteiten

Meer info

amant.be

Het pakket kost 30 euro.

Bestellen kan via http://shop.cavaria.be/ product/­educatiefpakket-lou/. Daarnaast is online een schat aan materiaal te vinden op de website ­ www.schooluitdekast.be.

organisaties, biedt een flexibel aanbod met activiteiten op maat. Het huis is opgevat als onderdeel van acht ‘Zorg­cirkels ­Jongdementie’, met naast het ontmoetingshuis een sterke eerstelijnszorg, een zorgbegeleider, een dagcentrum, een woonunit, buddywerking, vorming en ontmoeting.

Meer info www.zorgcirkelsjongdementie.be

Aanvragen vóór 1 maart!

Ben je een feitelijke vereniging, school, openbaar be-

stuur of vzw die actief is rond armoedebestrijding? Wil je in 2017 een sensibiliserende actie of project op poten zetten om lokaal armoede te bestrijden? Dan steunt de provincie je een laatste keer met een subsidie van maximaal 1.200 euro.

De internationale dag van het verzet tegen armoede op 17 oktober is bijvoorbeeld het moment bij uitstek om dergelijke projecten te organiseren. Dien je aanvraag in voor 1 maart 2017.

5

DOSSIER • MANTELZORG

Samen sterk voor mantelzorg 6

Zo lang mogelijk thuis blijven als je ziek of ouder wordt: dat wil zo goed als iedereen.

In zulke situaties zijn vaak mantelzorgers actief. Wie zijn die mantelzorgers, en hoe kun je hen als hulpverlener ondersteunen?

MANTELZORG?

• Faciliteren: heb oog voor de mantelzorger

VERLIESVERWERKING EN ROUW

Je bent een mantelzorger als je zorgt voor een zieke, een persoon met een handicap of een andere zorgbehoevende. Je doet dat omdat je met de zorgbehoevende een affectieve band hebt. Je bent bijvoorbeeld partner, kind, ouder, familie, vriend of buur. Je doet het niet eenmalig, maar op geregelde basis.

Mantelzorgers kiezen er meestal niet voor om mantelzorger te zijn. De meesten rollen er in zonder het te beseffen. Het moment dat ze de zorg stopzetten, kunnen mantelzorgers al helemaal niet kiezen.

als naaste, in relatie tot de cliënt.

• Afstemmen: de mantelzorger is expert in het leven van de cliënt. Respecteer dat door rekening te houden met zijn of haar advies.

De dood van een geliefde is een erg traumatische gebeurtenis. Enkele tips om het verdriet te lenigen: • Wees aanwezig en heb aandacht voor het verdriet. Haal geen eigen ervaringen aan.

Overlaad de ex- mantelzorger ook niet met goedbedoeld advies (zoals ‘het leven gaat voort’), maar vraag wat hij of zij echt ­nodig heeft.

• Ontwijk de rouw niet. Praat niet voortdurend over koetjes en kalfjes. Maak de ex-mantelzorger duidelijk dat hij of zij erkenning verdient voor de gegeven zorg.

Laat hem of haar die erkenning voelen.

• Door te luisteren help je de mantelzorger om zijn of haar verdriet en eventuele schuldgevoelens te verwoorden. Een nazorggesprek biedt de mogelijkheid om zicht te krijgen op de beleving van rouw. Bovendien kan je samen met de mantelzorger bespreken welke soort ondersteuning hij of zij kan gebruiken.

FEITEN & CIJFERS Meer dan 25% van de Vlamingen is mantelzorger. De gemiddelde mantelzorger: • is een vrouw • is tussen 55 en 64 jaar oud, • werkt deeltijds of is met pensioen, • is gemiddeld 6-10 jaar mantelzorger De gemiddelde zorgvrager: • is een vrouw, • 50% is 80 of ouder, • 35% woont alleen.

Sommige gemeenten geven een mantelzorg­ premie, maar niet allemaal. Bovendien verschillen de voorwaarden en bedragen per gemeente.

MANTELZORG EN DE HULPVERLENER Eerstelijnsdiensten komen dagelijks over de vloer bij patiënten en hun mantelzorgers.

Daardoor kunnen ze snel signalen oppikken en kunnen ze eventueel doorverwijzen of extra hulp inschakelen.

Het SOFA-model kan een leidraad zijn bij die ondersteuning.

• Samenwerken: beschouw de mantelzorger als collega.

• Ondersteunen: zie de mantelzorgersals schaduwcliënt en vraag hen ook hoe het met hen gaat.

MANTELZORG IN HET WOONZORGCENTRUM (WZC) Ook bij opname in een WZC wordt soms te weinig of geen rekening gehouden met de mantelzorger. Zodra de cliënt in het woonzorgcentrum verblijft, wordt de mantelzorg als afgesloten beschouwd. Voor de mantelzorger kan het moeilijk zijn om de zorg plots volledig uit handen te moeten geven.

De mantelzorger heeft ook tijd nodig om het opnameproces te verwerken. Een blijvend contact is meer dan aangewezen.

Het is nuttig voor een WZC om een gesprek te hebben over de aspecten van de zorg die de mantelzorger verder zou willen verlenen en welke juist niet. Zo kunnen mantelzorgers die dat wensen, worden betrokken bij de werking van het WZC en worden ingezet als partners in de zorg. Ze kunnen het WZC ook helpen om het netwerk van de bewoner te bereiken en zo sociale contacten te ­onderhouden.

RESPIJTZORG Dé grote uitdaging voor mantelzorgers is vaak het evenwicht tussen de mantelzorg en hun werk, en het ontbreken van me-time.

Respijt­zorg kan dan een uitkomst zijn: tijdelijke en volledige overname van de zorg om de mantelzorger een adempauze te geven.

Zo kunnen mantelzorgers de zorg langer volhouden en kan de zorgvrager daardoor langer thuis ­wonen.

Belangrijk is dat zowel de mantelzorger als de zorgvrager zich beter voelen na het gebruik van respijtzorg. Respijtzorg wordt onder meer georganiseerd door dagopvangcentra, hersteloorden, oppasdiensten van mutualiteiten of gemeenten, gezinszorg ­enzovoort.

MEER INFO Zoek je informatie of ondersteuning voor mantelzorgers? Dan kan je terecht bij de 6 erkende Vlaamse verenigingen van gebruikers en mantelzorgers. Zij zijn ­samen het mantelzorgcomité Mok, dat de belangen van mantelzorgers behartigt en ­adviseert. www.onszorgnetwerk.be www.samana.be www.okrazorgrecht.be www.lieverthuislm.be www.s-plusvzw.be/Mantelzorg www.steunpuntmantelzorg.be

7

DOSSIER • MANTELZORG

“

Geen baas meer over eigen agenda Hoe ervaar je het leven als mantelzorger? Raymond, de man van Rita Van Mele, werd 15 jaar geleden geconfronteerd met jongdementie. Sindsdien is ook haar leven drastisch veranderd.

m

ijn man kreeg op zijn 63ste een cva, wat in de volksmond een beroerte heet. Sindsdien gaat het erg slecht met zijn kortetermijngeheugen. Na zijn ziekenhuisopname herkende hij ons huis niet meer, en vaak weet hij niet welke dag van de week het is. Eten maken lukt niet, maar hij kan wel een tijdje zelfstandig in huis blijven, en ook stappen lukt nog – de laatste tijd wel met een rollator.

Zelf was ik toen verpleegster bij het UZ in Jette, en ook mijn moeder heeft vroeger een cva gekregen, dus ik wist min of meer waar ik aan begon. Maar toch: van de ene dag op de andere ben je geen baas meer over je eigen agenda. Je moet ook afscheid nemen van de man die je vroeger kende maar totaal veranderd is. In het begin was het overleven van dag tot dag. Ook voor de kinderen, toen zeventien, is het niet gemakkelijk geweest.

8

BLIJVEN WERKEN Vandaag ben ik al bijna een jaar met pensioen, maar ik heb toen wel het besluit genomen om te blijven werken. Ik ben ook erg blij dat het UZ me de nodige flexibiliteit kon geven om de mantelzorg met mijn werk te combineren. Het is natuurlijk weer verzorging, maar toch: op het werk kun je eens praten met andere mensen, je zinnen een beetje verzetten. Daarom heb ik er bewust voor gekozen om, nu ik met pensioen ben gegaan, andere activiteiten te blijven doen. Ik zit in een wandelclub, doe vrijwilligerswerk, enzovoort.

Misschien het lastigste aspect van mantelzorg is dat je sociaal leven voor een groot stuk wegvalt. We waren vroeger echt een open huis, vrienden van kinderen kwamen voortdurend over de vloer: dat was van de ene dag op de andere voorbij. Zeker de eerste tien jaren draaide mijn leven om het werk, mijn man

en de kinderen. Voor de rest was er geen tijd.

We zijn ook vijftien jaar niet meer op vakantie geweest – ja, één keer een weekendje aan zee. Was dat een catastrofe! Raymond herkende er niets meer, en wandelen was te vermoeiend. We zijn onze kamer alleen uitgekomen om iets te eten. Twee dagen goed gerust, dat wel (lacht).

KOFFIENAMIDDAGEN Ik ga geregeld naar de koffienamiddagen die de CM voor mantelzorgers organiseert. Daar wordt altijd een presentatie gegeven rond een bepaald thema. De meeste dingen weet ik intussen wel, maar toch is er altijd wel een aspect dat interessant is. Maar het meeste heb ik toch aan de babbel met de andere mantelzorgers. Door andermans verhaal te horen, kun je je eigen verhaal wat relativeren. Ik moet soms wel mijn moed bijeenrapen om te gaan,

praktisch. i n s t i u h t Voorlezen aal in je eigen taa l

Thuis in taal maar achteraf ben ik altijd blij dat ik de moeite gedaan heb.

Van veel andere ondersteuning maak ik geen gebruik. Ik weet wel dat er zorghotels en dagcentra zijn, maar daar moet de persoon met jongdementie voor openstaan. Raymond leeft heel erg in zijn eigen wereld, begrijpt vaak niet wat rond hem gebeurt. Hij zou daar niet gelukkig zijn.

Wat ik wel heb aanvaard, is de hulp van het Wit-Gele Kruis en Familiehulp. Ook daar heeft Raymond zich heel fel tegen verzet, maar na een zware ziekte in 2011 moest het wel. Familiehulp komt nu op twee dagen van de week.

Dat heb ik ook na mijn pensioen zo gehouden.

ZO LANG MOGELIJK THUIS Ik ben een praktisch iemand. Natuurlijk zou het gemakkelijker zijn om meer hulp te hebben, maar wil mijn man dat ook? Elke keer als een situatie verandert, vergt dat een grote inspanning van hem. In een rusthuis zou hij de regels moeten volgen. Nu slaapt en eet hij wanneer hij wil. Daarom heb ik altijd gezegd: ik wil dat hij zo lang mogelijk thuisblijft. Dat wil zeggen, zolang hij geen gevaar vormt voor zichzelf. Gelukkig is misschien een groot woord, maar ik denk dat hij tevreden is.’

Wetenschappelijk onderzoek bewijst het: allochtone kinderen die hun thuistaal goed beheersen, leren ook sneller en beter Nederlands. De provincie ontwikkelde daarom Thuis in taal: een taalkoffertje met voorleesboeken in verschillende thuistalen.

TAALVERWERVING

13 TALEN

Kinderen die opgroeien in een taalrijke omgeving, ontwikkelen beter de taalvaardigheden die nodig zijn voor een goede taalverwerving. Een rijke thuistaal is dus een belangrijke basis om daarna een andere taal te leren, ook het Nederlands.

De koffertjes bevatten onder meer: • voorleesboeken in een van 13 u ­ itgekozen thuistalen (Spaans, Bulgaars, Nepalees, ­Arabisch, Turks, Koerdisch, …), • enkele woordeloze prentenboeken, • een liedjesboek, • de dvd Met een boekje op de schoot, • een meertalige brochure met tips over voorlezen.

VOORLEESBOEKJES De provincie Vlaams-Brabant heeft in samenwerking met pilootbibliotheken in Halle, ­Vilvoorde, Leuven, Tienen en Diest én met de dienst Diversiteit en Gelijke Kansen van de stad Leuven, het CTO KULeuven, Linc vzw en het Agentschap voor Integratie en inburgering het project Thuis in taal uitgewerkt. De bedoeling is om het voorlezen aan anderstalige kinderen in hun thuistaal te stimuleren. De provincie stelt de bibliotheken meer dan 50 voorlees­ koffertjes ter beschikking die door anderstalige ouders kunnen uitgeleend worden om in hun eigen taal voor te lezen aan hun kinderen.

Een tip voor welzijnswerkers: maak de koffertjes bij jullie cliënten bekend! Je kunt ze ontlenen in de 5 bibliotheken.

Meer info www.vlaamsbrabant.be/thuisintaal.

Je krijgt er onder meer een pdf met voorleestips en een lijst met websites die meer- of anderstalige boekjes aanbieden.

9

IN DE KIJKER

Support team NAH In de meeste Vlaamse provincies vind je intussen een support team NAH. Maar ere wie ere toekomt: Vlaams-Brabant was de pionier. Vier jaar geleden werd het support team opgericht met steun van de provincie.

Intussen staat het team al twee jaar op eigen benen.

Guy Lorent (UPC Sint-Kamillus Bierbeek) en An Dejagere (Brabantse Dienst voor Thuisbegeleiding Resonans)

10

d

e symptomen van niet-aangeboren hersenletsels (NAH), bijvoorbeeld na een auto-ongeval of een trombose, kunnen variëren van zwaar (verlammingen en duidelijke gedragsveranderingen) tot ­relatief mild.

‘Precies op die laatste groep willen we ons richten’, zeggen Guy Lorent en An Dejagere van Support Team NAH (zie kaderstukje). ‘Het zijn de mensen waarvan het ziekenhuis zegt: je hebt geluk gehad. Er zijn weinig of geen gevolgen en de gevolgen die er zijn, zullen verdwijnen.

Maar dat blijkt niet altijd het geval te zijn. En daardoor komen die mensen niet in contact met de volgende stap: revalidatie en begeleiding.’

SUPPORT TEAM NAH

GROTE WEERSLAG Is die stap ook nodig? ‘Veel mensen stellen vast dat zelfs de lichtere symptomen een grote weerslag hebben op hun leven. Ze hebben lichte cognitieve problemen, zijn wat sneller vermoeid, kunnen zich moeilijker concentreren. In vergelijking met een verlamming valt dat mee. Maar zo iemand is soms niet meer in staat om zijn job weer op te nemen, of om zijn werk te combineren met het gezin, sport, hobby’s, sociaal leven. En als ze daarin falen, raken ze gefrustreerd, of de omgeving zegt komaan, doe eens wat moeite. Omdat de onderliggende reden, NAH, niet duidelijk is.’

‘Onze eerste taak als support team is vaak om uitleg te geven aan de mantelzorgers, zodat ze kunnen plaatsen wat er gebeurt. Hoe komt het dat je man plots ongepaste grappen gaat vertellen, minder inlevingsvermogen heeft, wat te ver gaat? Dat kan heel belastend zijn voor de omgeving: je kent hem zo niet, hij is veranderd, maar je kunt er moeilijk de vinger op leggen.

Dat leidt tot frustraties. Wij kunnen zeggen wat de oorzaak is en wat je eraan kunt doen.’

‘Vaak is het niet meer mogelijk om nog alles te doen wat je vroeger deed, want je energieniveau is nu eenmaal verminderd.

Maar je kunt wel kiezen waarin je investeert en waarop je bezuinigt. En je kunt bijvoorbeeld een beroep doen op een arbeidsbemiddelingsdienst die met je baas gaat praten. ­Fulltime werken gaat misschien niet meer, maar met wat meer recuperatiemogelijkheden kan het wel.’

CASUSGEBONDEN ‘Het is niet onze bedoeling om de bestaande hulpverlening – als die er is – te vervangen.

Wel ondersteunen we de mantelzorgers en de eerstelijnswerkers die er al zijn: thuiszorg, thuisverplegingsdiensten, welzijnswerkers, enzovoort. We kunnen bijvoorbeeld ook tij-

In dit artikel komen An ­Dejagere (Brabantse Dienst voor Thuisbegeleiding Resonans) en Guy Lorent (UPC Sint-Kamillus Bierbeek) aan het woord. Hun organisa-

ties vormen het support team NAH, samen met: • OTL Jeugd en ­Volwassenen, • Begeleid Wonen Tienen, • Begeleid Wonen Leuven.

delijk de coördinatie overnemen om de hulpverlening op elkaar af te stemmen, als daar ruimte voor is. We doen dat zo lang als nodig is en niet langer.’

‘De kern is dat we altijd casusgebonden werken. We kijken wat die specifieke persoon en zijn omgeving nodig hebben en proberen daaraan tegemoet te komen. Die dienstverlening is volledig gratis. Daarnaast geven we ook vorming aan organisaties die zich willen bekwamen in NAH. Die is wel betalend. En als de begeleiding binnen onze reguliere werking wordt opgenomen, bijvoorbeeld beschut wonen, gelden natuurlijk de regels van die werking.’

SAMENWERKINGSVERBAND Het support team is een samenwerkingsverband tussen verschillende diensten die elk hun eigen expertise hebben op NAH-vlak. ‘Op zichzelf is dat een heel eenvoudig principe. Je zet een aantal mensen samen zonder een nieuwe structuur te creëren. Wie een beroep op ons wil doen, moet geen administratieve mallemolen doorlopen maar heeft een groep specialisten op belafstand. Voor ons is het een relatief klein percentage van onze dagelijkse werking waarmee we toch heel wat mensen kunnen opvissen die anders uit de boot z­ ouden vallen.’

‘Een dergelijk model zou ook voor veel andere thema’s kunnen worden gebruikt. Elke orga-

Afhankelijk van de soort vraag die het meldingspunt ontvangt, neemt een van die organisaties (soms ook in tandem) de oproep zo snel mogelijk ter harte.

nisatie probeert holistisch te werken, maar de middelen verminderen, dus we zullen wel verplicht worden om te kijken wie voor welk deel van de hulpverlening het best geschikt is.

Niet één team dat alles op zich probeert te nemen en daar vaak niet in slaagt, maar gewoon rond de patiënt samenzitten om te kijken wat nodig is. Je kunt dichter bij de persoon werken en je legt de expertise van verschillende ­organisaties samen.’

CHAOS ‘Of zo’n manier van werken niet erg chaotisch is? Het welzijnslandschap is sowieso al vrij chaotisch en gefragmenteerd. Vandaag is het aan de zorgvrager om zijn weg door die chaos te vinden, met een calvarie aan documenten en formulieren. Maak je ergens een verkeerde afslag, dan vind je niet de juiste hulp. In dit systeem moet niet de zorgvrager de puzzel oplossen, maar wij zelf. Ook voor bijvoorbeeld huisartsen is dit een stap vooruit. Eén gemakkelijk bereikbaar netwerk in plaats van een hoop folders van allemaal verschillende organisaties: dat is winst.’

Meer info Zelf een hulpvraag? Bel 0491 56 12 22 of mail nah.vlabra@gmail.com.

11

HET WERELDJE WEL

“

Sonja Kinable en Tineke Vangilbergen, medewerksters van de dienst Justitieel Welzijnswerk

De band herstellen

Gedetineerden verliezen vaak het contact met familie en vrienden, wat hun reïntegratie in de maatschappij bemoeilijkt. CAW OostBrabant startte vorig jaar een proefproject op om daar wat aan te doen: ‘Terug van Weggeweest’.

h

et proefproject richtte zich op de dienst Justitieel Welzijnswerk in de gevangenis van Leuven. Die dienst, die deel uitmaakt van het CAW, garandeert gedetineerden het recht op hulpverlening.

Gedetineerden en hun familie kunnen er terecht met alle vragen over hun welzijn.

Tineke Vangilbergen en Sonja Kinable, medewerksters van de dienst Justitieel Welzijnswerk: ‘Uit onderzoek blijkt dat de beste steun voor een gedetineerde die vrijkomt, wordt geboden door zijn directe sociale omgeving.

Maar (langdurig) gedetineerden verliezen vaak de band met de thuissituatie.’

‘Ons idee was om de (soms beperkte) communicatie met het bestaande netwerk te versterken vanuit de idee dat de communicatie in een detentiesituatie moeilijk loopt.

Mensen willen elkaar sparen, zowel aan de kant van de gedetineerde uit als aan de kant

12

van het sociaal netwerk. Daardoor ontstaan vaak misverstanden die kunnen leiden tot spanningen en onbegrip. De volgende stap was dan de mensen rond de tafel te zetten om onder begeleiding de communicatie te leren verbeteren.’

HOE PAKTEN JULLIE DAT AAN? ‘Het is geen evidente vaardigheid voor een hulpverlener om rondetafels te organiseren.

Daarom hebben we hen in de eerste plaats in die vaardigheden bijgeschoold. Dat gebeurde heel methodisch, met een externe proces­ begeleider die bijstuurde. Wat is je doel, wat ben je aan het doen, welke werkpunten heb je, enzovoort.’

‘Dat aspect van het project is bijzonder goed geslaagd. De hulpverleners hadden aanvankelijk schroom om te starten, maar zijn er wel krachtig ingevlogen en hebben dat heel goed gedaan.’

EN DE RONDETAFELS ZELF? ‘Er zijn er meer dan 20 geweest. Eerst hadden we een voorbereidend gesprek met de betrokkenen apart, dan volgde een open gesprek met iedereen samen. Het liep uiteraard niet altijd van een leien dakje. Soms waren er conflicten. Dan lasten we een time-out in zodat beide partijen, met de ondersteuning van hun begeleiding, tot rust konden komen, om dan het gesprek verder te zetten. We vonden het wel belangrijk om altijd op een min of meer positieve manier af te ronden en dat is ons ook gelukt.’

HEEFT HET RESULTAAT OPGELEVERD? ‘Ja, mensen hebben ons bedankt omdat het project hun relatie veranderd heeft en ze dat zonder onze ondersteuning niet hadden gekund. Er waren ook mensen bij die wilden dat ze dit veel eerder hadden gedaan. Beide partijen zullen iets steviger in hun schoenen staan als de gedetineerde de gevangenis verlaat. Het is geen wondermiddel, maar voor sommigen betekenden de rondetafels wel een wereld van verschil. En daarvoor doen we het!’

HET ZORGBEROEP

Anne-Marie ­Vandenberk Podoloog Werkt zelfstandig in Erembodegem

Podoloog Anne-Marie Vandenberk werkt al sinds 2003 als podologe – ‘Jarenlang een knelpuntberoep, maar het begint te beteren’.

Wat is podologie eigenlijk, en hoe ziet ze haar job?

p

odologie is de wetenschap van de voeten, hun structuur en hun functie, in combinatie met hoger gelegen delen van ons bewegingsstelsel, zoals knie, heup en rug. Een probleem kan dus in je voet zelf zitten, of een probleem met je heup kan worden veroorzaakt door een verkeerde stand van je voet. Dergelijke zaken behandelen wij.’

‘Podologie is een paramedisch beroep, qua opleidingsniveau vergelijkbaar met verpleger of ­orthopedist. Onze cliënten worden meestal naar ons doorverwezen door het ziekenhuis of de huisarts.

Heel recent hebben mensen ook de mogelijkheid om zonder doorverwijzing bij ons te komen, maar dan alleen voor advies. Voor een behandeling of een grondig onderzoek moeten ze een doorverwijzing hebben. We zijn wel het eerste paramedisch beroep waartoe je gedeeltelijk vrije toegang hebt.’

KNELPUNTBEROEP ‘Het beroep is nog vrij jong. Er is in Vlaanderen maar één school waar je de driejarige opleiding bachelor in de podologie kunt studeren: de Arteveldehogeschool in Gent. In 1995 zijn daar de eerste podo­logen afgestudeerd. Het is lang een knelpuntberoep geweest, maar intussen is er in Vlaanderen een redelijk aantal podologen en is de nood iets minder dwingend.

Maar er is zeker genoeg werk dankzij de vergrijzing, waardoor er meer chronische patiënten zijn met bijvoorbeeld diabetes, vaatlijden of reuma. Die ziekten brengen de doorbloeding van de voeten in gevaar.’

‘Wel vervelend: doordat het zo’n jong beroep is, heeft het heel lang geduurd voor we erkend werden.

Het beroep zelf was wel erkend, maar de individuele beoefenaars niet. Bij wijze van spreken kon gelijk welke schoonheidsspecialiste een bordje podoloog aan haar deur hangen. Nu, bijna 14 jaar nadat ik ben

13

HET ZORGBEROEP

afgestudeerd, kreeg ik eindelijk mijn erkenning in de bus. Vers van de pers (lacht)!’

‘Zelf werk ik zelfstandig. Het is heel afwisselend: van ouders die ongerust zijn over de manier van stappen van hun kind, tot mensen van 95. We behandelen chronische ziekten, doen aan zooltherapie of behandelen ontstekingen aan de achillespees.

Zelf doe ik geen huisbezoeken, tenzij het echt niet anders kan. Hier in mijn praktijk heb ik een in de hoogte verstelbare behandelstoel. Dat is toch aangenamer werken dan aan de keukentafel.’

VEEL VOLDOENING Qua arbeidsvreugde kan ik me geen betere job dromen. Vooral het rechtstreekse contact met de ­patiënten spreekt me aan. Het geeft veel voldoening als de patiënt dankbaar is omdat hij weer goed kan stappen. Recent was er nog iemand die een wonde had aan twee tenen. Door hem snel naar de voet­kliniek te verwijzen, moesten ze niet worden g ­ eamputeerd. Iets langer wachten, en het was ­verkeerd afgelopen.’

FOCUS OP THUISZORG

Brochure jongdementie Jongdementie (dementie bij mensen

jonger dan 65) treft jaarlijks tot 200 VlaamsBrabanders. In de gratis brochure Jongdementie onder de loep lees je de resultaten van een onderzoek naar de signalen van jongdementie, de beleving van de mantelzorgers en hun noden. Ook de buddywerking van dagcentrum Nieuwenhuizen en de Zorg­cirkels voor jong­dementerenden komen aan bod.

De brochure is een initiatief van Woonzorgnet Dijleland, in samenwerking met de KU Leuven en met steun van de provincie Vlaams-Brabant. Uit het onderzoek dat aan

Wit-Gele Kruis deelt patiëntengegevens Het Wit-Gele Kruis stelde onlangs de online applicatie

mijnWGK voor. Artsen kunnen via de applicatie het elektronisch verpleegdossier van de patiënten consulteren (als die daar toestemming voor hebben gegeven). Zo blijft de arts altijd up-to-date, wat de zorg alleen maar ten goede kan komen. Ook de patiënten, hun vertrouwenspersonen en andere zorgverleners zullen in een latere fase toegang krijgen tot het mijnWGK-platform en zo hun eigen dossier kunnen opvolgen.

14

de brochure voorafging, blijkt onder meer dat personen met jongdementie, hun mantelzorgers en gezinnen te maken hebben met een hoge belasting op tal van terreinen. Er is grote nood aan een zinvolle dagbesteding en ondersteuning op maat.

Een antwoord op veel voorkomende vragen over dementie en tips om ermee om te gaan, zijn beschikbaar in de gratis brochure Dementie, u staat er niet a­ lleen voor.

Meer info www.vlaamsbrabant.be/publicaties.

agenda.

18 januari Samenwerking Verbind 2.0.

15 februari Autisme en studeren, waar zit de oplossing?

16 en 30 maart Communiceren met je kind met een handicap

9 mei Ondersteuning in het ­kader van het M-decreet

Presentatiemoment Leuven Info en inschrijvingen: www.dewissel.be

Infoavond Leuven Info en inschrijvingen: www.hetlampje.be

Vorming voor ouders Zellik www.kvg-vlaamsbrabant.be

Vorming Leuven Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be

18 januari Autisme in verstaanbare taal

17 februari Kennismaking met de contactclown: Module 3: De non-verbale clown

Infoavond voor ouders Leuven Info en inschrijvingen: www.hetlampje.be

19 januari Omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag in de zorg voor ouderen

Vorming Tildonk Info en inschrijvingen: www.zorgsaam.be

23 februari Hoogbegaafdheid en slechte punten, wat nu?!

Vorming voor hulpverleners Tildonk Info en inschrijvingen: www.zorgsaam.be

Infoavond Leuven Info en inschrijvingen: www.hetlampje.be

20 januari Leiding geven voor kortgeschoolden

27 februari Zorgboerderijen

Vorming Tildonk Info en inschrijvingen: www.zorgsaam.be

26 januari Hoogbegaafd, meer dan een IQ Infoavond voor ouders en leerkrachten Leuven Info en inschrijvingen: www.hetlampje.be

7 februari De ­bewindvoering in de praktijk Vorming voor ouders Leuven Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be

Infoavond Leuven Info en inschrijvingen: www.kvg-vlaamsbrabant.be

23 maart Reduceren van stress bij kinderen met autisme

30 mei Veilig internet en apps

Infoavond Leuven Info en inschrijvingen: www.hetlampje.be

Vorming Leuven Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be

14 maart ­Tegemoetkomingen voor personen met een handicap

6 juni Autisme en emoties

Vorming Roosdaal Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be

Vorming Leuven Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be

9 en 16 mei SMOG-initiatie Vorming Zellik Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be

4 maart Vaardig samenwerken Vorming voor beleidsvrijwilligers Halle Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/pivo/­ bestuursschool/vaardigheden

5 maart Vlaams-­Brabantse vrouwendag Leuven Info en inschrijvingen: jessy.clynen@vlaamsbrabant.be

WAAROM? DAAROM! Nieuwe vormingen voor ouders rond opvoeding. Ook in jouw gemeente? Ontdek het op: www.vlaamsbrabant.be/ waaromdaarom. Een greep uit het aanbod: • Kaat wil niet meer op bezoek

7 maart Buddywerking

• Burnout bij kinderen en jongeren

8 en 22 februari, 8 en 22 maart 2017 Ontwikkeling stimuleren

Info-avond Leuven Info en inschrijvingen: www.kvg-vlaamsbrabant.be

• Ik ben dubbel-dubbel bang!

Vorming Leuven Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be

15 maart ­Hoogbegaafdheid & faalangst

• Vermoeiend als slapen niet lukt

9 februari Kwaadheid als bron van energie

Infoavond Leuven Info en inschrijvingen: www.hetlampje.be

• Is mijn kind hoogsensitief?

Tildonk Info en inschrijvingen: www.zorgsaam.be

• Eigen baas over je gedachten • Moeilijke eters • Moet mijn kind nog luisteren? Grenzen stellen in opvoeden • Stress bij kinderen • Alles over het potje • Een puber in huis, hoe communiceer ik?

• Tatertaal voor ouders • Wat doet en zet mijn kind op internet • De leefwereld van kinderen offline/online

15

goed gezien

Inclusieve groentewinkel d e Valier in Liedekerke is een Dienstverlenings-

centrum voor volwassen personen met een aangeboren handicap of een niet aangeboren hersenletsel. Op het provinciaal proefcentrum voor bio kleinfruit (PPK) in Pamel heeft De Valier een boerderij met winkel. Je kunt in het winkeltje terecht op woensdagnamiddag en vrijdagvoormiddag.

‘Het winkeltje wordt uitgebaat door de mensen met een handicap zelf, in samenwerking met vrijwilligers’, zegt ­Kathleen Straetmans, directrice van De Valier. ‘Zo krijgen ze contact met medewerkers van het bio proefcentrum en met mensen uit de buurt, wat goed is voor de inclusie. En voor de buurt is het een welkome bron van seizoensfruit en –groenten, biosappen, honing, enzovoort!’

Meer info www.devalier.be

16