Wel. Magazine 17

Wel

17

magazine

VlaamsBrabant

België ­– Belgique P.B. – PP 3000 Leuven Masspost BC 31991

In de kijker • Contactkoor Stella Maris Dossier • Jongerenwelzijn Het wereldje wel • Sociaal woonproject Herfelingen

Provinciaal informatieblad voor de welzijnssector • oktober – november – december 2014 Verschijnt vier keer per jaar. P911755 • Dienst Welzijn, Provincieplein 1, 3010 Leuven

1

in dit nr 04 kort

12 het Wereldje Wel

Nieuwe cursussen Vrijwilligersacademie

Vorming Provinciaal Integratiecentrum www.reumanet.be

Herstelbemiddeling Suggnomè

06 dossier

De ins en outs van de intersectorale toegangspoort

10 in de kijker

Contactkoor haalt mensen met dementie uit hun isolement

OCMW Herne realiseert twee sociale woningen

13 focus op thuiszorg Josiane Liekens, verpleegkundige bij het Wit-Gele Kruis

15 agenda

Wat staat er de komende maanden op het programma?

16 goed gezien

“

We doen dit in de eerste plaats voor de bewoners zelf, maar ook de familie geniet van het samenzijn.

Cindy Carmans

Trefpunt Arktos

10

2

10

Welkom Beste Vlaams-Brabander, Vlaams-Brabant is een relatief jonge provincie, die meer dan één miljoen inwoners telt. Al die mensen hebben recht op goede zorg en welzijn. Maar in een samenleving die voortdurend evolueert is het een uitdaging om het aanbod af te stemmen op de veranderende noden.

in de kijker

goed gezien

16

Ode aan de vrijwilliger Ze groeien niet aan de bomen: de werkers van de toegevoegde uren.

Die vrij en ongedwongen met elkaar op pad gaan, ervaringen verzamelen en banden smeden tussen gelijkgestemden.

Blij zijn met de verwondering die aan dagelijksheid wordt toegevoegd. Blij zijn om het delen en geven en de glimlach op andermans gelaat. Ze groeien niet aan de bomen: ze wonen in onze straat.

Samen op stap om de kleine en de grote wereld te verkennen. Op vele terreinen poortjes openen, luisteren en zingen.

Met en zonder woorden, beelden en gebaren, zeggen wat nog niet werd gezegd. Niet gezien.

Maar als het wintert en de haren wit, trekken rimpels als vraagtekens tussen de ogen. Want stilaan groeit het besef dat mogelijk een laatste generatie begonnen is aan wat de ruggengraat is van een land, een stad, een straat: het verenigingsleven en de vrijwilligers.

Ina Stabergh

Ina Stabergh is de eerste stadsdichter van Diest. Ze schreef deze ode ter ­gelegenheid van de week van de vrijwilliger op 3 maart 2014. In die week werd ook de campagne voor de strafste vrijwilliger gelanceerd. Op 5 december, de internationale dag van de vrijwilliger,vindt het slotmoment van die campagne plaats. Dan worden uit de 210 inzendingen de 10 strafste vrijwilligersverhalen beloond met 300 euro.

Meer info: www.vlaamsbrabant.be/strafstevrijwilliger

In deze editie ontdek je hoe tal van projecten en organisaties in onze provincie met glans in deze opdracht slagen. Zo haalt het contactkoor van Ster der Zee mensen met dementie uit hun isolement, biedt het Wit-Gele Kruis een nachtdienst aan waardoor mensen langer thuis kunnen wonen, ontwikkelde het Brabants apothekersforum een medicatieschema en worden ouders van Ouderswerking Vlaams-­Brabant actief betrokken bij het beleid rond bijzondere ­jeugdzorg.

De Vlaams-Brabantse welzijnssector bewijst dat zo veel meer kan als je denkt in mogelijkheden in plaats van moeilijkheden.

Ik wens je veel leesplezier,

Monique Swinnen Gedeputeerde voor welzijn

.

Wel magazine is een driemaandelijkse uitgave van de provincie Vlaams-Brabant met nieuws uit en voor de welzijnssector. • Redactie en realisatie: Jansen & Janssen, www. jaja. be • Verantwoordelijke uitgever: Marc Collier, provinciegriffier, Provincieplein 1, 3010 Leuven • Redactiecontact: wel@vlaamsbrabant.be • Wel.magazine wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier. Etikettering en verzending gebeuren in samenwerking met een beschutte werkplaats.

Heb je ideeën om het blad nog beter te maken? Voorstellen voor een artikel, initiatieven die je in het zonnetje wilt zetten?

Laat het ons gerust weten op wel@vlaamsbrabant.be, en we gaan ermee aan de slag!

3

KORT

100 Welgeteld

Dit is het aantal organisaties waar personen

met een handicap gratis eenbegeleider mogen meenemen.

Personen met een handicap die een begeleiderspas hebben van de provincie Vlaams-Brabant, kunnen gratis een begeleider meenemen op bepaalde ­activiteiten in de provincie. De pas geldt alleen voor activiteiten van organisaties die zich bij het initiatief hebben aangesloten.

Meer info: Een lijst van de aangesloten verenigingen en het aanvraagformulier v­ oor de begeleiderspas zijn te vinden op www.vlaamsbrabant.be/begeleiderspas.

Opvoeden is een uitdaging Daarom organiseert

Herstelbemiddeling

Suggnomè De Leuvense vzw Suggnomè zet

zich overal in Vlaanderen in voor herstelrecht en bemiddeling. De naam komt uit het Grieks en betekent zoveel als ‘excuseer’, ‘overeenkomst’, of (ruimer) ‘het samen begrijpen van eenzelfde realiteit’.

De vzw bestaat intussen 15 jaar en heeft in die tijd heel wat middelen ontwikkeld waarmee slachtoffers, meerderjarige daders en eventueel hun omgeving kunnen communiceren over de gepleegde feiten, eventueel tot een oplossing komen, en de resultaten terugkoppelen met het gerecht.

Meer info: www.suggnome.be

4

de provincie in samenwerking met lokale bibliotheken voordrachten voor ouders over uiteenlopende opvoedingsthema’s. Ook dit najaar staan er weer boeiende onderwerpen op het programma:

• Slaap zacht, bedtijd voor jonge kinderen • Straffen en belonen • Lifesavers voor spitsuurouders • Spel en speelgoed voor kinderen • Zaaien is niet saai • Opvoeden in een éénoudergezin

• Tieners op vrijersvoeten • Creatief bezig zijn met jonge kinderen • Ik vind het zo spannend, angsten bij jonge kinderen

De lezingen vinden plaats in bibliotheken verspreid over de hele provincie VlaamsBrabant. Zo kan iedereen deelnemen in zijn buurt.

GESPOT

Nieuwe cursussen Vrijwilligersacademie De Vrijwilligersacademie heeft een ruim vormingsaanbod voor vrijwilligers. Sinds kort kunt u zich inschrijven voor het najaarsaanbod van 2014. Een greep uit de cursussen: • Direct online met Instagram • Hoe trek je vrijwilligers aan?

• Hoe organiseer je evenementen?

• Websites bouwen met Drupalgardens • Archiveren voor verenigingen • Inleiding financiën en fiscaliteit voor kleine verenigingen

Meer info: Het volledige aanbod en de brochure vind je op www.vlaamsbrabant.be/ vrijwilligersacademie.

Vorming ­ Provinciaal Integratiecentrum Meer info: Voor het volledige overzicht: www.vlaamsbrabant.be/ opvoedingsondersteuning

Het Provinciaal Integratiecentrum

organiseert heel wat vormingen, infosessies en activiteiten rond diversiteit, gelijke kansen, interculturele communicatie en cultuursensitieve hulpverlening. Alle geïnteresseerden zijn welkom.Zo kan je op 2 oktober terecht in het PIVO in Asse voor een vormingsdag rond de communicatie met anderstalige ouders en het omgaan met meerta-

DIVERSI TEIT

ligheid op school. In november kan je in Leuven de Lezing Islam in België en Europa: het dovemansgesprek voorbij volgen.

Meer info: De brochure met het vormingsprogramma van 2014 vind je op www.vlaamsbrabant.be/pric-vorming.

E WEBSIT

www.reumanet.be

De vzw ReumaNet verenigt Vlaamse patiëntenverenigingen die reumatische aandoeningen onder de aandacht brengen. De vzw ijvert voor een betaalbare zorg en regelgeving die mensen met reuma een beter leven en een betere toegang tot onderwijs en de arbeidsmarkt kunnen geven.

Op de website www.reumanet.be vind je een schat aan informatie over reuma en hoe ermee om te gaan. De site biedt een overzicht van publicaties, activiteiten en sociale dienstverlening. Je vindt er ook een forum voor lotgenotencontacten en vragen over reuma.

5

De ins en outs

van de intersectorale

Integrale jeugdhulp is lang een ­verre ­droom geweest, maar wordt nu op het terrein toch echt zichtbaar. Een van de ­veranderingen is de oprichting­van de ­intersectorale toegangspoort­jeugdhulp en van de Ondersteuningscentra­ ­Jeugdzorg en Vertrouwens­centra Kindermishandeling.

b

runo Claessens is regioverantwoordelijke van de ondersteuningscentra jeugdzorg en sociale diensten voor gerechtelijke jeugdhulpverlening VlaamsBrabant en Brussel. Johan Van der Auweraert is regiocoördinator van de intersectorale ­toegangspoort Vlaams-Brabant en Brussel.

Zij geven meer uitleg.

WAAROM EEN INTERSECTORALE TOEGANGSPOORT? Johan Van der Auweraert: ‘Naast de diensten waar een cliënt zelf naartoe kan stappen, de rechtstreeks toegankelijke hulp, bestaat er ook gespecialiseerde en niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp. Tot nu toe waren er daarvoor twee toegangspoorten: die voor jongeren met een handicap, en die voor jongeren in een problematische opvoedingssi-

tuatie. Maar heel wat kinderen en jongeren hebben hulp nodig van de beide sectoren tegelijk. Daarom is er sinds 1 maart 2014 nu één toegangspoort voor alle niet-rechtstreeks toegankelijke hulp.’

‘De toegangspoort bestaat uit twee teams.

Het team indicatiestelling bepaalt welk type hulpverlening nodig is. Daarna zoekt het team jeugdhulpregie een geschikte plaats in het bestaande aanbod.’

De bedoeling van de toegangspoort is onder meer om de zwaarste hulp te reserveren voor wie die echt nodig heeft. ‘In het verleden werd soms te snel naar intensievere zorgvormen gegrepen, terwijl ook minder intensieve hulp hetzelfde resultaat zou boeken. Dat proberen we zoveel mogelijk te vermijden.’

VRIJWILLIG/NIET VRIJWILLIG Voor de rechtstreeks toegankelijke hulpverlening verandert er niets. Daar kan iedereen gewoon langsgaan bij bijvoorbeeld het CAW, CGG of CLB (zie kaderstukje), voor een advies of een kortdurende begeleiding. Als blijkt dat dat niet voldoende is, kan die instantie samen met het gezin een aanmelding doen bij de toegangspoort.­ Een belangrijk aspect daarbij is het verschil tussen vrijwillige en niet-vrijwillige hulp.

Bruno Claessens: ‘Vroeger fungeerde het comité voor bijzondere jeugdzorg als toegangspoort voor de bijzondere jeugdzorg.

Daar passeerden alle vragen voor niet-rechtstreeks toegankelijke hulp uit deze sector.’

‘Sinds 1 maart is dat comité voor bijzondere jeugdzorg omgevormd tot het ondersteu-

WIE DOET WAT? In Vlaanderen zijn de volgende organisaties­en diensten actief in de jeugdhulpverlening: • Kind & gezin • de Centra Algemeen W ­ elzijnswerk (CAW’s) • de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG’s) • de Bijzondere jeugdbijstand: het ondersteuningscentrum jeugdzorg,

GEVOLGEN OP HET TERREIN de sociale ­diensten van de ­rechtbank en het ­vertrouwenscentrum kindermishandeling • het Centrum voor Leerlingen­ begeleiding (CLB) en het onderwijs • het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap • Integrale gezinszorg

Meer info: www.jongerenwelzijn.be, rubriek jeughulpaanbieders www.vlaamsbrabant.be/loket-jeugdhulp

6

ningscentrum jeugdzorg. Dat komt alleen nog tussen in dossiers waar er een verontrustende situatie is én wanneer één van de betrokkenen niet (meteen) hulp wil aanvaarden. We spreken dan van maatschappelijke noodzaak.’

‘Als na een aantal pogingen de hulp nog altijd wordt geweigerd en de integriteit of ontwikkelingskansen van de jongere blijvend in gevaar zijn, verwijst de consulent van het ondersteuningscentrum uiteindelijk door naar het jeugdparket. Uiteindelijk kan de jeugdrechtbank dan hulp opleggen en staat de sociale dienst voor gerechtelijke jeugdhulpverlening in voor de verdere begeleiding van het dossier. In die opdracht staat het ondersteuningscentrum trouwens niet alleen. Het vertrouwenscentrum Kindermishandeling heeft dezelfde opdracht. Samen vormen die twee instellingen de zogenaamde gemandateerde voorzieningen.’

‘Verontrustende situaties waarbij de cliënt vrijwillig mee wil met de hulpverlening, zijn in eerste instantie een verantwoordelijkheid van de gehele sector. Er wordt dus van de veldwerkers verwacht dat zij ook in die situaties aan de slag blijven. Pas als sprake is van maatschappelijke noodzaak, kan het dossier worden doorverwezen naar een gemandateerde voorziening.’­ Voor de hulpvragers maakt dat wel degelijk een verschil, vindt Van der Auweraert. ‘Ook wie vrijwillig hulp zocht, kreeg vroeger vaak het stigma opgeplakt dat hij of zij een probleemouder was die niet mee wilde werken.

Nu is er een duidelijke scheiding tussen enerzijds ouders en jongeren die geholpen willen worden, en anderzijds ouders en jongeren die het probleem niet zien, maar waarvan de maatschappij zegt: wij zien het probleem wél.’

Op het eerste gezicht is de intersectorale toegangspoort een louter structurele verandering. ‘In de toekomst zal het vaker voorkomen dat niet de consulent van het ondersteuningscentrum een aanmelding doet bij de toegangspoort, maar een veldwerker van bijvoorbeeld het CAW. Die blijft ook verantwoordelijk tot het team jeugdhulpregie een plaats heeft toegewezen. Dat is een hele verantwoordelijkheid, temeer omdat je niet zomaar kunt verwijzen naar de toegangspoort. Je moet een gedegen dossier opstellen:welke stappen zijn er al ondernomen, is er nog een netwerk, wat

DOSSIER • INTERSECTORALE TOEGANGSPOORT

toegangspoort kan het gezin zelf nog aan?’Dat alles is zeker geen makkelijke opdracht voor de veldwerkers - zelfs al is de cliënt van goede wil. ‘Daarom hebben de gemandateerde instellingen de opdracht om de veldwerkers op aanvraag te ondersteunen en te adviseren.’

DE VOORDELEN Claessens: ‘Een eerste voordeel van de intersectorale toegangspoort is duidelijkheid.

Hiervoor waren er twee poorten met elk hun eigen regels en manier van werken. Dat is nu een stuk overzichtelijker voor hulpverlener én cliënt. Ten tweede had je vroeger soms ook aanbods­denken: men keek in de eerste plaats waar er een plaats vrij was. Maar was die plaats wel de meest geschikte voor dat bepaalde geval? Nu heb je eerst de indicatiestelling, die kijkt wat iemand nodig heeft, en dan pas de jeugdhulp­regie, die kijkt of er een plaats is.’

Van der Auweraert: ‘Op termijn krijgen we als overheid daardoor ook een beter zicht op welke vragen het meest worden gesteld en waar er tekorten zijn. Vroeger was dat minder duidelijk: heeft een instelling veel cliënten omdat ze die hulp nodig hebben, of gewoon omdat het aanbod er is?’

‘Een ander voordeel is dat we verder bouwen op de vermaatschappelijking van de zorg. Mensen hebben in het verleden soms te zware hulp gekregen. Die hulpverlening is zo intensief dat je er niet gemakkelijk meer uit geraakt. Nu komt de nadruk meer te liggen op de minder intensieve hulp. We gaan in de eerste plaats kijken wat het netwerk nog aankan.

Misschien is er een oom die klaarstaat als een kind zich thuis onveilig voelt omdat zijn vader gedronken heeft? En zijn er naast de dingen die fout lopen ook dingen die goed lopen, en waar de hulpverlening op kan voortbouwen?’

‘Er wordt vaak wat cynisch gedaan over die vermaatschappelijking maar als het werkt, is het voor alle partijen beter. Voor de ouders, want ze behouden voor een stuk de regie, en ze kunnen rekenen op hulp van familie en vrienden. Maar ook voor het kind, want een netwerk kan 24 uur op 24 paraat staan - iets wat hulpverleners onmogelijk kunnen.’

Claessens: ‘Je mag ook niet vergeten dat de hulpverlening ooit stopt. Als je als jongere op je achttiende kunt terugvallen op een ­netwerk, is dat een betere situatie dan als je er helemaal alleen voor staat omdat je al vijf jaar uit je omgeving weg bent.’

“

Integrale jeugdhulp wordt nu op het terrein echt zichtbaar.

Johan Van der Auweraert en Bruno Claessens

7

DOSSIER • INTERSECTORALE TOEGANGSPOORT

“

Olivier Vanhaelen over de intersectorale toegangspoort

Alleen de puzzelstukjes verleggen is geen oplossing

Olivier Vanhaelen is actief in de Ouderswerking Vlaams-Brabant, die ouders meer wil betrekken bij de hulpbverlening en het beleid. ‘Het is goed dat de intersectorale toegangspoort er is’, vindt hij, ‘Maar het is niet voldoende. Er is ook een mentaliteitswijziging nodig.’

h

et is zeker positief dat de intersectorale toegangspoort er is, vindt Olivier Vanhaelen. ‘Dat maakt de hulpverlening toegankelijker en overzichtelijker. Vrijwillige en gedwongen hulp zijn beter van elkaar gescheiden, en alles is beter gestroomlijnd.’

NIET ONDERSTEUND ‘Ook positief is dat bijvoorbeeld de CLB’s nu meer verantwoordelijkheden krijgen - zelfs meer dan ze eigenlijk willen opnemen, heb ik de indruk. Zij zijn de eerste toegangspoort om signalen op te vangen dat er iets fout loopt.

Ook scholen zouden wat mij betreft die functie meer moeten opnemen. Maar tegelijk zie je vaak daar al wat voor de volledige hulpverlening geldt: dat je als ouder in veel gevallen

8

niet echt ondersteund wordt, maar dat de hulpverlening het volledig van je overneemt of je in de kou laat staan.’

‘Om een schrijnend geval te noemen: ik ken een alleenstaande moeder die het niet langer aankan, tijdelijk hulp vraagt, en haar kinderen worden in een instelling gestopt. Dan moet je ook niet schrikken dat de drempel naar hulpverlening hoog blijft. En dan mogen we in België nog niet klagen. In Nederland komen dergelijke situaties nog veel meer voor.’

MENTALITEIT ‘Volgens mij is dat vooral een kwestie van mentaliteit bij justitie, de wetgever en bij veel hulpverleners. Men is nog altijd heel behoudsgezind, niet aangepast aan deze

maatschappij, waar mensen nu eenmaal sneller scheiden. Alleenstaande ouders of nieuw samengestelde gezinnen vragen een andere, aangepaste en gespecialiseerde ­aanpak.’

‘Nog een pijnpunt is het gebrek aan continuïteit. Telkens weer wordt je dossier doorgegeven aan een andere hulpverlener, telkens weer probeert die de stappen uit die tevoren al zijn geprobeerd. Ik hoor hulpverleners vaak zeggen, we kijken niet naar het verleden maar naar de toekomst. Natuurlijk is het goed om naar de toekomst te kijken. Maar kinderen krijgen op school toch lessen geschiedenis om er iets uit te leren? Als je niet eens een dossier doorgeeft aan de volgende hulpverlener, schort er toch iets.’

praktisch.

De vernieuwde sociale kaart De Sociale Kaart bevat gedetailleerde en overzichtelijke informatie over meer dan ­­ 35.000 Vlaamse en Brusselse welzijnsorganisaties en -diensten. De website is onlangs grondig vernieuwd. Een beknopt overzicht.

PUZZEL ‘Kortom: het is goed dat de nieuwe structuur er is, maar dat kan slechts een deeltje van de oplossing zijn. Ik ben beroepshalve vaak bezig met veranderingsmanagement, dus ik weet: structuren alleen lossen niet alles op. Met de intersectorale toegangspoort zijn de bestaande puzzelstukjes nu anders gelegd, maar de broodnodige ­mentaliteitsverandering zal dat volgens mij niet opleveren. En dat is jammer, want het gaat toch om onze ­kinderen.’

Meer info: www.ouderswerking-vlaamsbrabant.be

ZOEKEN

• Twee zoekvelden staan centraal op de homepagina.

• Je kan onmiddellijk zoeken naar een organisatie, persoon of activiteit.

• Je kan ook zoeken op plaatsnaam: een fusieof deelgemeente, maar ook een zorgregio of een bestuurlijk arrondissement.

• Je kan beide combineren.

EEN EIGEN PROFIEL

Maak je regelmatig gebruik van de sociale kaart, dan kun je je registreren en een profiel aanmaken. Dat geeft toegang tot extra functionaliteiten: je kunt veelgebruikte fiches of zoekopdrachten opslaan, of een persoonlijke commentaar toevoegen aan een fiche: een soort post-it die alleen voor jou zichtbaar is. Als je een profiel hebt, kun je ook zelf je organisatiefiche(s) beheren, zodat die altijd actueel blijven.

UITGEBREID ZOEKEN

Klik op het vergrootglas in de linkernavigatiebalk en daarna op Uitgebreid zoeken. Die functie bestaat uit 4 onderdelen: vrij zoeken, geografisch zoeken, inhoudstafel, trefwoorden.

Meer info:

Bezoek www.desocialekaart.be/ faqhelp of neem contact op met een medewerker via het contactformulier: www.desocialekaart.be/contact.

FICHE

De lay-out en structuur van een fiche zijn aangepast om ervoor te zorgen dat je snel de nodige info vindt over een organisatie: contactgegevens, openingsuren, werking en doelgroep, contactpersonen,...

Op de homepage staat de rubriek Vernieuwde website met meer uitleg over de wijzigingen, praktische tips en ­voorbeelden.

9

“

Muziek maakt veel m Contactkoor haalt mensen met dementie uit

Muziek verbindt. Dat bewijst contactkoor Stella Maris in woonzorgcentrum OLV Ster der Zee in Scherpenheuvel, dat deel uitmaakt van vzw Sint-Annendael in Diest.

‘Je ziet de mensen soms echt openbloeien’, zegt initiatiefneemster Cindy Carmans.

h

et idee voor het contactkoor ontstond twee jaar geleden. ‘We merkten dat bewoners in een verder stadium van dementie minder bij onze standaardactiviteiten kunnen worden betrokken’, zegt Cindy Carmans. ‘Ze hebben nood aan kleinere, aangepaste activiteiten met meer begeleiding. En met familie die op bezoek komt, kunnen ze in dit stadium ook moeilijker contact maken.

Maar via muziek lukt dat vaak nog wel.’

GEEN BETTIES Hét voorbeeld van contactkoor, soms ook wel geheugenkoor genoemd, zijn de Betties, die enkele jaren geleden volop furore maakten in Vlaanderen. In 2012 zongen ze zelfs voor een uitverkocht Sportpaleis. ‘Maar ons koor is zeker niet met de Betties te vergelijken’, zegt

10

Cindy. ‘De leden zitten in een veel verder stadium van dementie. Optreden is er dus niet bij: alleen al de verandering van omgeving zou hen onrustig maken. Ze zijn ook niet verplicht om te zingen. Als ze gewoon van de muziek genieten, is het ook goed.’

Het koor telt ongeveer 15 leden, elk met eigen vaste begeleider. ‘Het liefst een familielid, maar niet alle bewoners hebben familie die zich vrij kan maken. Daarom doen we ook een beroep op de leden van het Kasteelkoor, een groep vrijwilligers die op zondag in de kapel van het woonzorgcentrum de mis zingt.’

Het koor komt om de 14 dagen samen.

‘De bewoners worden opgehaald, het liefst door hun vaste begeleider, en naar de cafetaria gebracht. Daar is de muziektherapeute al op de piano aan het spelen. Iedereen gaat op

zijn vaste plaats zitten, en dan is er drie kwartier samenzang. Langer lukt echt niet, dat is te vermoeiend. Op het einde zingen we altijd hetzelfde slotlied: Vrolijke vrienden van Nonkel Bob. En dan blijven we nog een kwartiertje napraten of nagenieten.’

ZIET DE BOERINNEKES De repertoirekeuze voor het koor ging niet van een leien dakje. ‘In het begin hebben we geëxperimenteerd met Franse en Engelse liedjes, maar dat had totaal geen succes. Je moet echt op zoek gaan naar liedjes die populair waren in hun prille jeugd. Twee ogen zo blauw, De stille Kempen, Ziet de boerinnekes hun rokskes zwaaien. En dan nog: sommige nummers slaan echt aan, andere om de een of andere reden totaal niet. Door te zoeken, hebben we intussen wel een goed idee gekregen van wat werkt en wat niet.’

Ook de keuze van de deelnemers is niet altijd even gemakkelijk. ‘Uit mijn ervaring als referentiepersoon dementie maak ik zelf een eerste keuze van mensen die er baat bij kunnen hebben. Die keuze wordt dan besproken met het team en de familie. Maar soms slaan we ook daar de plank mis, en wordt iemand juist onrustig in plaats van er plezier aan te beleven.’

IN DE KIJKER

DE PROVINCIE STEUNT

ogelijk hun isolement

De plaatsen zijn bovendien beperkt. ‘Sommige bewoners zijn zelfs jaloers: ze willen ook best meezingen. Maar we beperken ons bewust tot die bewoners die aan de andere activiteiten niet kunnen deelnemen en via muziek toch contact kunnen maken met hun omgeving. Ook voor de andere bewoners zijn er trouwens muziek- en dansactiviteiten, maar dan met minder begeleiding.’

SUCCES En werkt het? ‘Heel goed. Het gaat om mensen met wie je misschien nog wel een paar woorden kunt wisselen, maar meestal bevinden ze zich in een verzonken fase. Maar de

Dementie

u staat er niet alleen voor

muziek maakt veel los. Sommigen zingen mee, anderen maken op een andere manier contact: door de hand van hun familielid vast te nemen, te glimlachen of door oogcontact. Sommigen zie je na een tijdje echt openbloeien. We hebben één bewoonster die nooit meezingt, maar ze is er wel altijd bij. Ze geniet er gewoon van om in de groep te zitten en te luisteren. En ze is de laatste om terug naar haar kamer te gaan.’

‘We doen dit in de eerste plaats voor de bewoners zelf, maar ook de familie geniet vaak enorm van het samenzijn. Je krijgt toch weer contact met je moeder of vader, hoe subtiel ook. Zij willen het project zeker voortzetten.’

DRAAIBOEK De provincie steunt het project met een subsidie. ‘Daarmee hebben we een piano kunnen kopen en de muziektherapeute in dienst kunnen nemen. Die professionele begeleiding is echt een meerwaarde. Ze is ook goed bekend met de problematiek: haar thesis ging over muziek en dementie.’

LUCAS, het interdisciplinair kenniscentrum van de KU Leuven op het gebied van zorg en welzijn, onderzoekt momenteel met provinciale steun hoe vaak jongdementie voorkomt. De studie zal ook het hulpverleningsaanbod in kaart brengen en adviezen opstellen om de zorgketen te verbeteren.

Omdat er nog niet zo veel contactkoren zijn in Vlaams-Brabant, wil Stella Maris de opgedane ervaring nu delen. ‘We hebben een draaiboek opgesteld zodat anderen de zoektocht naar de juiste liedjes en de juiste organisatie kunnen versnellen. Dat draaiboek is onlangs aan het provinciebestuur voorgesteld. En op 17 oktober komt er een vormingsmoment rond het draaiboek, voor wie erin geïnteresseerd is om een contactkoor op te richten. Iedereen welkom!’

Deelname kost 70 euro.

Meer info: cindy.carmans@sad.be of 013 780994

BROCHURE DEMENTIE Dementie roept heel wat vragen op bij de persoon met dementie, zijn naaste omgeving en professionele hulpverleners. De brochure Dementie:­ u staat er niet alleen voor biedt antwoorden op een aantal vaak gestelde vragen: hoe herken je dementie (met een eerste indicatieve vragenlijst)? Hoe kun je best omgaan met personen met dementie? Op welke ondersteuning kan een mantelzorger een beroep doen?

Meer info: Download of bestel de brochure gratis op www. ­vlaamsbrabant.be/dementie­­­­­

www.vlaamsbrabant.be/wegwijsdementie Als aanvulling op de brochure is er de website www.vlaamsbrabant.be/wegwijsdementie die alle diensten en organisaties bundelt die je kunnen helpen als je met dementie geconfronteerd wordt.

11

HET WERELDJE WEL

OCMW Herne realiseert twee sociale woningen Veel Vlaams-Brabantse gemeenten hebben een achterstand in de sociale woningbouw. Daarom ondersteunt de provincie de OCMW’s en gemeenten met subsidies en renteloze leningen.

In Herne bleek dat alvast het juiste duwtje in de rug.

Carina Ricour: ‘Je komt al een heel eind door te denken in mogelijkheden in plaats van moeilijkheden.’

Voordelen van kleinschaligheid c arina Ricour, OCMW-voorzitter Herne: ‘Tegen 2022 moeten er in Herne 62 sociale woningen zijn. Aan die doelstelling wordt flink gewerkt, in de eerste plaats met grote projecten als dat van sociale huisvestingsmaatschappij Providentia, dat onlangs 15 koopwoningen, 6 huurwoningen en 16 appartementen heeft opgeleverd. Maar dergelijke grote projecten hebben een lange voorbereidingstijd en zijn niet weggelegd voor onze beurs. Zelf willen we eerder kleinschalige projecten realiseren. Een huis in de deelgemeente Herfelingen bleek daar een unieke kans voor.’

LAGERE SCHOOL Het huis aan de Assesteenweg werd bij het begin van de twintigste eeuw gebruikt als zusterhuis van de katholieke lagere school. Later kwam er onder meer ook een bankkantoor, maar toen dat kantoor verhuisde, stond het huis verschillende jaren leeg. ‘De Vereniging Parochiale Werken wilde dat er iets nuttigs mee zou gebeuren en heeft het gebouw aan

12

ons in erfpacht gegeven’, zegt Ricour. ‘Zo is de bal aan het rollen gegaan. We hebben het huis opgesplitst in twee identieke woningen met een gemeenschappelijke kelder en tuin.’

Die operatie kon alleen maar slagen met de steun van de provincie. ‘We hebben voor elke woning een subsidie gekregen van 15.000 euro, plus een renteloze lening van 24.800 euro. Samen met de opgebouwde over-

schotten op de begroting van de vorige jaren en de verkoop van een aantal gronden, was dat genoeg geld om de verbouwing te realiseren.’

MEER? Herne heeft de smaak te pakken. ‘We willen dergelijke projecten ook in andere deelgemeenten realiseren als de gelegenheid zich voordoet. Het ideaal zou zijn om in elke deelgemeente een klein project te hebben. Dat is volgens mij beter dan een groot aantal sociale woningen te concentreren op één plek.’

‘Een voordeel van dergelijke beperkte ­verbouwingen is ook dat ze financieel haalbaar zijn én snel gerealiseerd. In dit geval hebben we twee jaar geleden de erfpacht afgesloten en in juli zijn de huurders erin getrokken. Als we ook in andere deelgemeenten de kans krijgen om iets moois te realiseren: waarom niet?’

DE PROVINCIE STEUNT De provincie stimuleert huisvestingsinitiatieven via projectsubsidies voor de realisatie van huurwoningen en met renteloze renovatieleningen.

Vooral OCMW’s maken van de provinciale steun gebruik voor kleinschalige sociale wooninitiatieven. Ook gemeenten, sociale verhuurkantoren of het Vlaams Woningfonds voor de grote gezinnen kunnen de subsidies aanvragen. Zuiver particuliere initiatieven hebben er geen recht op.

Het volledige subsidiereglement vind je op www.vlaamsbrabant.be/ subsidie-stimuleren-huisvestingsinitiatieven.

THUISZORG • HET BEROEP

Josiane Liekens: 'Met sommige mensen heb je op den duur wel een band.'

Tijd maken voor mensen Josiane Liekens (51) is sinds januari in dienst bij het Wit-Gele Kruis. Daarvoor combineerde ze haar werk in het MS-centrum van Melsbroek met een bijverdienste als zelfstandig verpleegkundige.

v

lak nadat Josiane in dienst kwam bij het Wit-Gele Kruis, werd daar de eerste nachtploeg opgericht. Josiane was meteen kandidaat. ‘Ik ben zelf nogal een nachtmens; ook in het MS-centrum deed ik meestal de nachtdienst. De oprichting van de nachtploeg kwam dus op het juiste moment.’

In totaal zijn er 7 mensen in het nachtteam.

‘Wat ik zo leuk vind aan de nachtdienst is de zelfstandigheid. Je moet zelf je plan trekken.

Ook de dagdienst heeft natuurlijk zijn charmes, maar voor mij is dit ideaal. Ook al omdat mijn twee kinderen al wat groter zijn, dus voor hen moet ik het niet laten.’

NACHTVERPLEEGKUNDIGE De nachtdienst is opgericht om mensen langer thuis te kunnen verzorgen. ‘Vroeger was

er wel een permanentie voor dringende zorgvragen, maar een echte 24-uursservice was dat niet. Nu is onze dienstverlening fors uitgebreid. Van 20 tot 24 uur doen we onze ronde, en daarna blijven we van wacht tot 8 uur.’

Het is nuttig werk: mensen in hun vertrouwde omgeving verzorgen. ‘We helpen bijvoorbeeld mensen die problemen hebben met stoma’s, die inspuitingen op een bepaald tijdstip moet krijgen, bijvoorbeeld om zwanger te worden. Mensen die gaan werken en pas later thuis komen, of studenten die laat les hebben.’

‘Onze dienstverlening mag nog beter bekend worden, wat mij betreft. Ook systemen als de alarmknop, waarmee je 24 uur op 24 de noodcentrale kunt bereiken, of een rook- of overstromingsalarm zijn nog niet

genoeg bekend. Dergelijke systemen geven meer zekerheid, waardoor mensen langer thuis kunnen blijven wonen. Vroeger moesten patiënten vaak toch naar een rusthuis of ziekenhuis, hoewel ze in principe nog goed genoeg waren om thuis te blijven.’

SOCIALE VAARDIGHEDEN Welke kwaliteiten moet een verpleegkundige hebben? ‘Je moet natuurlijk goed zijn in technische handelingen. Maar je moet ook sociale vaardigheden hebben. De bereidheid om te luisteren, met mensen kunnen omgaan. En geduld hebben, want je werkt met oudere en zieke mensen. Je moet tijd kunnen maken voor de mensen, want we zijn soms de enigen die ze op een dag zien. Met sommige vaste klanten heb je op den duur ook wel een band.’

Zijn er ook nadelen aan het werk? ‘De weg zoeken. De nachtploeg werkt in verschillende regio’s, en je kunt niet overal in dat grote grondgebied de weg kennen. Je hebt wel gps, en ook de permanentie helpt waar nodig een handje, maar vaak zijn de huisnummers niet te vinden, of kloppen ze niet meer. Overdag kun je al eens de weg vragen, maar ‘s nachts niet natuurlijk. Anderzijds: van files hebben we geen last.’

13

FOCUS OP THUISZORG

Nooit meer twijfel Een medicatieschema is een ­overzicht van alle geneesmiddelen die

Meer info: Surf naar het Brabants Apothekersforum: www.baf.be. Daar vind je onder meer een vormingspakket en typedocumenten. Klik op toolbox medicatieschema onderaan in de linkerbalk.

een patiënt moet nemen. Bij elk geneesmiddel staat welke dosering hij moet gebruiken en wanneer hij het precies moet innemen.

Een grote hulp! Bovendien is het een ideaal ­communicatiemiddel met andere zorgverleners. Alle betrokkenen hebben meteen de correcte ­medicatiegegevens.

Het is de apotheker die het best een medicatieschema opstelt, samen met de patiënt of de mantelzorger. De apotheker heeft immers een goed overzicht van alle geneesmiddelen die een patiënt neemt. Zo kan ook gezondheidswinst geboekt worden door een rationeler geneesmiddelengebruik. Want nog altijd belanden patiënten in het ­ziekenhuis door geneesmiddel-gebonden problemen.

Psychotherapie aan huis voor ouderen met PIOT

HOE GA JE TEWERK? 1. Vraag je blanco schema aan je apotheker en vul zelf in wat je normaal allemaal neemt: voorgeschreven geneesmiddelen, vrij van voorschrift verkrijgbare geneesmiddelen, vitaminen, kruiden, ...

2. Ga met je ingevulde schema naar je huisapotheker. Hij overloopt het samen met jou en vult eventueel aan met informatie uit je farmaceutisch dossier.

3. Zorg ervoor dat je het schema altijd bij de hand hebt: als er een verpleegkundige langskomt, bij een bezoek aan de dokter, enzovoort.

4. Houd je schema up-to-date.

Overlegplatform op komst Welzijnsminister Vandeurzen

heeft een transitieplan opgemaakt om dementiekundige basiszorg in het thuismilieu te realiseren. Hij voorziet daarin dat de Samenwerkingsinitiatieven Eerstelijns­gezondheidszorg (SELs) in samenwerking met de expertisecentra dementie tegen 1 januari 2015 een overlegplatform dementie (OPD) oprichten.

De SELs in Vlaams-Brabant organiseren een startvergadering voor eerstelijnswerkers voor alle eerstelijns­werkers die aan het OPD willen deelnemen. Meer info hierover vind je in de agenda.

Meer info:

Sinds 2010 biedt PIOT, een samen-

werkingsinitiatief tussen de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) en actoren uit het Samenwerkingsinitiatief Eerstelijnsgezondheidszorg Leuven (SEL Goal), psychotherapie aan huis voor ouderen. Kwetsbare ouderen (60+) die door fysieke, psychische of logistieke beperkingen niet buitenshuis terecht kunnen voor psychische ondersteuning, krijgen zo de mogelijkheid om thuis aan hun geestelijke gezondheid te werken.

Dit gebeurt via individuele gesprekken met een opgeleide en bekwame therapeut bij de oudere thuis.

Het RIZIV heeft nu besloten het aanbod van PIOT verder te subsidiëren van 2014 tot 2018. CM breidt haar aanbod

14

uit met een functie casemanagement.

PIOT staat nu voor Psychotherapeutische Interventies voor Ouderen met Trajectbegeleiding. Een casemanager overloopt samen met de oudere en mantelzorgers op welke domeinen, naast het psychische, er nog extra hulpverlening gewenst is en schakelt hiervoor de nodige diensten in (thuisoppas, dagopvang, verpleging, woningaanpassing, …). Op regelmatige basis komen alle hulpverleners samen in een zorgoverleg en worden er taakafspraken gemaakt.

Voor meer informatie, neem contact op met de casemanager, Veerle Van Vlierberghe 016 35 27 56, project.piot@cm.be

SEL GOAL vzw 016 31 94 24 www.selgoal.be SEL Zorgnetwerk Zenneland vzw tel.: 02 306 80 44 kathleen.verkest@zenneland.be

agenda.

29 september

Voorstelling Vitamine G(roen) Hoegaarden Info en inschrijvingen: Myriam. philips@vlaamsbrabant.be

2 oktober

Communiceren met anderstalige ouders & omgaan met meertaligheid op school Studiedag Asse Info en inschrijvingen: pric@vlaamsbrabant.be

6 oktober

Studiedag sociale plattegrond Asse Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/ socialeplattegrond

6 en 13 oktober

Iedereen beschermd tegen armoede?

Lancering Campagne Welzijnszorg Wemmel (6/10) Leuven (13/10) Info en inschrijvingen: www.welzijnszorg.be

8 oktober

Lezing ‘Islam in België en Europa: het dovemansgesprek voorbij’ Leuven Info en inschrijvingen: www.soc.kuleuven.be/ 50jaarmigratie

8 oktober

Oblivium, toneelvoorstelling over dementie Bierbeek Info en inschrijvingen: tickets@deborre.be

DOSSIER • XXXXX

Info en inschrijvingen: www.meermobiel.be

13 oktober

Studiedag sociale plattegrond Tienen Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/ socialeplattegrond

13, 20 en 27 oktober

Stoomcursus evenementen organiseren Diest Info en inschrijvingen: www.vorminplusob.be/ vrijwilligers

Studiedag sociale plattegrond Sint-Pieters-Leeuw Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/ socialeplattegrond

5 november 2014

Spelen en speelgoed voor kinderen met een handicap Leuven Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be

6 tot 23 november 2014 Vlaams-Brabants holebifilmfestival

over dementie Zaventem Info en inschrijven: christa.roelants@zenneland.be

25 november

Dementiekundige basiszorg in het thuismilieu Overlegplatform dementie Asse Info en inschrijven: kathleen.verkest@zenneland.be

25 november

Begeleiding bij zwangerschapsafbreking na prenatale diagnose

Verschillende locaties Info: www.holebifilmfestival.be

Leuven Info en inschrijvingen: www.faranet.be

Tegemoetkomingen voor personen met een handicap

11 november 2014

2 december

Leuven Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be

Vilvoorde Info en inschrijvingen: www.vrouwendag.be

16 oktober

13 november

Herent Info en inschrijvingen: chrisgielens@skynet.be

Boutersem Info en inschrijven: 016 - 73 44 78 of 016- 72 10 60

17 oktober

14 november

14 oktober

Oblivium, toneelvoorstelling over dementie

Voorstelling draaiboek geheugenkoor Diest Info en inschrijvingen: cindy.carmans@sad.be

18 oktober

Trefdag handicap

Nationale Vrouwendag

Oblivium, toneelvoorstelling over dementie

Oblivium, toneelvoorstelling over dementie

Slotmoment straffe vrijwilligers Tildonk Info en inschrijvingen: vlaamsbrabant.be/ strafstevrijwilliger

7 en 8 december

19 november

22 oktober

Brussel

5 december

Scherpenheuvel-Zichem Info en inschrijvingen: jessy.clynen@vlaamsbrabant.be

Zellik Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be

Zellik Info en inschrijvingen: gezinenhandicap@kvg.be

Overlegplatform dementie Haacht Info en inschrijvingen: www.selgoal.be

Beweeg- en gezondheidsdag voor vrouwen

De zorg/ondersteuning voor personen met een handicap in de toekomst

Beschermingsmaatregelen: de nieuwe wetgeving

Dementiekundige basiszorg in het thuismilieu

Oud-Heverlee Info en inschrijven: vrijetijd@ oud-heverlee.be

Leuven Info en inschrijven: www.trefdaghandicap.be

13 oktober

Mobiliteitscongres ‘Iedereen op weg’

24 oktober

20 november

Oblivium, toneelvoorstelling

Voor meer info surf naar:

www.vlaamsbrabant.be/ kalender

15

goed gezien In deze rubriek zetten we een belangwekkend of innovatief project in het zonnetje. Ditmaal: Het Trefpunt ‘voor en door jongeren met een beperking van vzw Arktos.

Niet voor, maar door a

rktos is vooral bezig met de vorming van maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren en heeft dus weinig met de gehandicaptensector te maken. Dirk De Rijdt, coördinator van Arktos Vlaams-Brabant: ‘Een aantal ouders van jongeren met een b ­ eperking zag wel iets in onze filosofie om jongeren zelf het roer in handen te laten nemen. Ze vonden dat er wel heel veel voor hun kinderen werd gedaan, maar veel te weinig door hen.’

Arktos zette met een kerngroep van acht jongvolwassenen een werking op om hen zoveel mogelijk zelf hun wensen te laten realiseren, met minimale ondersteuning. ‘Het eerste jaar hebben we nog veel samen gedaan. Maar als ze nu een driedaags reisje willen organiseren, moeten ze dat zelf doen. Ook de ontmoetingsruimte, waar jongeren met en zonder beperking samenkomen, hebben ze volledig zelf ingericht. En dat lukt perfect!’

Meer weten over Trefpunt?

0470 555 404 of www.arktos.be

16