4. Erfgoedteam

34 ERFGOEDCOMMISSIE JAARVERSLAG 2019

Hoofdstuk 4 Erfgoedteam

4.1 Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland Medewerkers en bestuurders van Noord-Hollandse gemeenten kunnen bij het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland terecht met vragen over alles wat met erfgoed en cultuurlandschap te maken heeft. Het Steunpunt is een samenwerking tussen MOOI Noord-Holland en Stichting NMF en wordt mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Holland en de RCE. Het Steunpunt organiseert diverse netwerk- en kennisbijeenkomsten door het jaar heen en levert informatie over erfgoed in de Omgevingswet en het landschaps- en erfgoedbeleid van diverse overheden. Ook kunnen gemeenten concrete zaken voordragen voor een expertmeeting, een onderzoek of als interessant voorbeeldproject op het gebied van duurzaamheid en herbestemming of het inpassen van zonnevelden in een kwetsbaar cultuurlandschap. Kijk voor inspiratie en voorbeelden eens op www.steunpunterfgoednh.nl. En de Steunpunt-kaartviewer biedt een rijke bron aan informatie over allerlei erfgoedzaken, ook in uw gemeente.

4.2 Erfgoedteam Eén van de activiteiten van het Steunpunt is het Erfgoedteam. Het Erfgoedteam bestaat uit leden van de Erfgoedcommissie, aangevuld met de archeoloog van het NMF en een vertegenwoordiger van de Provincie Noord-Holland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Het Erfgoedteam agendeert actuele vraagstukken die binnen de gemeenten spelen. Op basis van een case komt een erfgoedthema aan de orde tijdens een bijeenkomst of excursie waarvoor alle erfgoedambtenaren worden uitgenodigd. In 2019 kwam het Erfgoedteam 8x bijeen op verschillende locaties vaak in relatie tot het thema en zo veel mogelijk verspreid over de provincie zodat alle gemeenten ervan kunnen profiteren. De volgende thema’s kwamen aan bod.

Jong Archeologisch Erfgoed (1750-1950) Noord-Holland heeft als provincie naast het ‘gebruikelijke’ Jong Archeologisch Erfgoed van dorpen, steden en platteland uit de periode 1750- 1950, te maken met bijzonder erfgoed: verdedigingslinies zoals de Stelling van Amsterdam, de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Atlantikwall. Delen van deze grote structuren zijn beschermd als rijksmonument en provinciaal monument; de Stelling van Amsterdam is daarnaast UNESCO Werelderfgoed.

Deze bijeenkomst ging vooral over de soms onbekende maar ook onmisbare delen: de kleine elementen en het landschap rondom de forten. Hoe ga je om met die stellingen en linies?

Bouwhistorisch onderzoek in de praktijk Gemeenten kunnen bij een rijks- of gemeentelijk monument een bouwhistorisch onderzoek verplicht stellen in het kader van een omgevingsvergunning aanvraag. Wat het nut en de noodzaak is van een dergelijk onderzoek werd in deze bijeenkomst onderzocht.

Post ’65, Waardering voor en mogelijkheden tot bescherming van toekomstig erfgoed De bijeenkomst werd gehouden in de Raadzaal van een gemeente die flink wat van dit toekomstige erfgoed in huis heeft namelijk Heerhugowaard. Doel van deze bijeenkomst was een actueel onderwerp aan de orde te stellen waar nog maar weinig gemeenten mee bezig zijn.

Erfgoed WO II, De Atlantikwall Tijdens deze bijeenkomst werd onder meer de kroontjesbunker en het nieuwe Atlantikwall centrum bezocht waar de geschiedenis van de tweede wereldoorlog wordt verteld in het Casino, de voormalige officiers mess van de het Duitse leger.

Museumingang

Binnen gevel in ruïneuze staat bewust zichtbaar gelaten

36 ERFGOEDCOMMISSIE JAARVERSLAG 2019

Houten molenschuur bij molen de Paauw

3DMZ: discussie over digitaal geprinte ornamenten

Houtbouw, Behoud door restauratie en reconstructie Het Erfgoedteam wil de problematiek rondom houtbouw onderzoeken en ter discussie stellen door een aantal bijeenkomsten aan dit onderwerp te wijden. De aftrap was op een locatie in Assendelft die exemplarisch is, namelijk de onlangs herbouwde en gerestaureerde houten molen de Paauw met de erbij behorende houten molenschuur, beide gemeentelijk monument.

Erfgoed binnen Regionale Energiestrategieën Provincie Noord-Holland is dit voorjaar gestart met de Regionale Energiestrategie (RES). Per deelregio is een inventarisatie opgesteld met de mogelijkheden, landschappelijke karakteristieken en ruimtelijke beperkingen. Vanaf oktober 2019 gaan deze deelregio’s zelf aan de slag met de lokale invulling van de RES. In de bijeenkomst werd besproken wat de impact is die de energietransitie op het bovengronds en ondergronds erfgoed zal hebben, en de rol die (erfgoed)ambtenaren hierbij kunnen spelen.

De toekomst van de historische openbare ruimte Aanleiding hiervoor was het onderzoek door Team Erfgoed van de gemeente Haarlem naar de historische openbare ruimte in de binnenstad. De gemeente wilde als vervolgstap onderzoeken hoe de uitkomsten van dit onderzoek – waar mogelijk – zijn om te zetten in beleid. Doel van deze Erfgoedteambijeenkomst was de gemeente Haarlem, maar ook andere Noord-Hollandse gemeenten in deze verkenning te inspireren.

Innovatie bij restauratieprojecten, is monumentaal erfgoed te 3D- printen? Met deze bijeenkomst wilde het Erfgoedteam onderzoeken welke kansen nieuwe technieken bieden bij de restauratie van erfgoed. Het is bijvoorbeeld mogelijk om gebouwen te scannen of verloren gegane onderdelen zoals sierornamenten te printen. Tevens konden de aanwezigen met eigen ogen zien hoe dat in zijn werk gaat omdat we te gast waren in 3DMZ te Haarlem waar sinds het voorjaar van 2019 een Bouwlab is geïnstalleerd voor innovaties binnen de bouwsector waarin zij onder andere experimenteren met digitalisering en 3D-printing.

Van iedere bijeenkomst komt een verslag op de website van het Steunpunt, aangevuld met presentaties of verwijzing naar relevante literatuur of websites, zodat ook andere gemeenten er kennis van kunnen nemen. Voor meer informatie over het Erfgoedteam, als ook de verslagen van de bijeenkomsten die al geweest zijn en een overzicht van de toekomstige bijeenkomsten. Zie de website www.steunpunterfgoednh.nl.