7 minute read
2. Commissie, beoordelingskaders en werkwijze
8 WELSTANDSCOMMISSIE HAARLEMMERMEER JAARVERSLAG 2019
Hoofdstuk 2 Commissie, werkwijze en beoordelingskaders
2.1 Even voorstellen De Welstandscommissie Haarlemmermeer is benoemd door de gemeenteraad en samengesteld uit ervaren en vakbekwame adviseurs met kennis die nodig is binnen de gemeente Haarlemmermeer. Het goed beoordelen van alle ruimtelijke aspecten van een initiatief of plan vraagt kennis, ervaring en vakmanschap. De adviseurs zijn specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw, cultuurhistorie en architectuur en zij zijn onafhankelijk ten opzichte van de gemeentelijke organisatie en het gemeentebestuur. In 2019 bestond de commissie uit de volgende adviseurs:
Judith Korpershoek Architect. Als architect met een eigen bureau heeft zij ervaring met complexe opgaven in stedelijk en landelijk gebied. Judith is ook docent architectuur aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam en Groningen. Ze is commissielid in de Welstandscommissie Lelystad/het Nieuwe land en in de Crossovercommissie van het Bureau Architectenregister.
Willemien van Duijn Architect. Als architect met een eigen bureau combineert zij het ontwerpen met inspirerende nevenactiviteiten: welstandsadvisering in commissieverband voor MOOI Noord-Holland, gastdocentschap aan de faculteit Bouwkunde van de TU Delft, adviseur voor het Bureau Architectenregister en het correspondentschap voor de website ArchiNed.
Maarten Overtoom Architect. Maarten heeft een eigen bureau dat een breed pakket aan opdrachten, van woningbouw en utiliteitsbouw tot aan ruimtelijke onderbouwingenstedenbouwkundig ontwerp, uitvoert. Hij heeft deelgenomen aan diverse projecten als participerend architect en als superviserend stedenbouwkundige. Voor MOOI Noord-Holland is hij lid van diverse welstandscommissies en lid van een aantal kwaliteitsteams in verschillende gemeenten.
De commissie werd ondersteund door:
Emmy Kanon commissiecoördinator MOOI Noord-Holland
Cora Paarlberg plantoelichter gemeente Haarlemmermeer
Gonneke Karel plantoelichter gemeente Haarlemmermeer
Thom Weterings stedenbouwkundige gemeente Haarlemmermeer
10 WELSTANDSCOMMISSIE HAARLEMMERMEER JAARVERSLAG 2019
Grote commissie met bezoek
2.2 Werkwijze De gemeente legt de plannen aan de commissie voor in een openbaar toegankelijke vergadering. Initiatiefnemers en eventueel hun adviseur en/of ontwerper worden in de gelegenheid gesteld om het initiatief toe te lichten. In 2019 is dat in 119 behandelingen gebeurd, 21% van het totaal aantal behandelingen. Belanghebbenden en geïnteresseerden zijn van harte welkom om de behandeling van de plannen te volgen. Er wordt gezorgd voor een prettige en respectvolle gespreksomgeving. De vergaderdata voor uw gemeente vindt u via deze link.
Sinds 2017 is ook de stedenbouwkundige aanwezig bij de vergaderingen van de plenaire commissie. De commissie is hier heel blij mee. Niet alleen krijgt ze hiermee duidelijke informatie over de redenen om af te wijken van het bestemmingsplan, maar ze krijgt ook informatie over de stedenbouwkundige ontwikkelingen in de omgeving. Het leidt tot een meer duidelijke en meer efficiënte planbeoordeling. Ook de polderarchitect komt regelmatig langs om in een vroeg stadium over grotere projecten te overleggen. De commissie waardeert dit, maar ook de gemeente ziet er de toegevoegde waarde van in om de expertise van de commissieleden in te schakelen.
De adviezen Van elke planbehandeling, of dit nu gaat om een vergunningaanvraag of om een vooroverleg, stelt de commissie een advies op. We streven ernaar dat het advies begrijpelijk is voor iedereen; dus helder geschreven en zonder gebruik van onnodig jargon. Bovendien moet het advies juridisch houdbaar zijn. De gemeentelijke plantoelichter zorgt voor het openbaar maken en versturen van de adviezen naar het college, de aanvrager en eventuele andere belanghebbenden.
Planregistratiesysteem Nu worden de adviezen nog vastgelegd in een door MOOI Noord-Holland ontwikkeld planregistratiesysteem, genaamd CorSys. De commissiecoördinator, de plantoelichter en de commissieleden hebben toegang tot dit systeem en kunnen te allen tijde de geschiedenis van de planbehandeling raadplegen. In 2020 wordt een nieuw verbeterd systeem ingevoerd, dat het digitaal werken nog verder verbetert. Dit nieuwe systeem krijgt de naam (MOOI) DARS (Digitaal Advies Registratie Systeem). Alle gemeenten kunnen hier gebruik van maken, ook voor de plannen die ambtelijk beoordeeld worden. MOOI Noord-Holland zal de gebruikers begeleiden bij de toepassing ervan.
Gemandateerde commissie Niet alle plannen worden door de voltallige commissie behandeld. Een architectlid van de adviescommissie is gemandateerd voor het behandelen van de kleinere plannen. In 2019 gebeurde dit in 63% van het aantal planbehandelingen. De gemachtigde van de commissie komt eens in de week op locatie voor de planbehandeling of beoordeelt de plannen digitaal. Een plantoelichter van de gemeente legt kleine plannen voor zoals verbouwingen, dakkapellen, schuttingen en kleine wijzigingen betreffende eerdere aanvragen. Gebleken is dat een zogenaamd kleiner plan niet perse makkelijker te beoordelen hoeft te zijn: bij een verbouwing komt meer kijken dan alleen het bouwwerk op zich, maar ook zaken als de aansluiting op het bestaande, het trendsetterprincipe, de bebouwing in de omgeving waar misschien al diverse veranderingen plaats hebben gevonden en de impact op de ruimtelijke kwaliteit. Plantoelichters en gemandateerde doen er alles aan om een zo compleet beeld te krijgen van de aanvraag. Ook bij de gemandateerde planbehandeling zijn initiatiefnemers van harte welkom.
Ambtelijke behandeling Niet alle plannen worden door de Welstandscommissie behandeld. Sinds de invoering van de huidige welstandsnota, in 2013, is ook de ambtelijke toetsing ingevoerd. Dit gebeurt in het geval een plan voldoet aan de sneltoetscriteria uit de nota. Ook als het om een trendvolger gaat, kan de behandelend ambtenaar het plan afdoen. Verder kan een ambtenaar een plan dat door de grote commissie als advies een “niet akkoord, tenzij” heeft gekregen, zelf afhandelen.
Supervisie Voor grotere herstructureringsplannen en nieuwbouwprojecten kan door de gemeenteraad een supervisor of kwaliteitsteam onder leiding van de polderarchitect of een ontwerper worden aangesteld. Als de inrichtingsfase is afgerond wordt de supervisie over het algemeen beëindigd en worden aanvragen door de Welstandscommissie Haarlemmermeer beoordeeld. Het toetsingskader wordt dan het vastgestelde beeldkwaliteitsplan.
De supervisor is benoemd tot een gemandateerd welstandslid en is bevoegd om onder verantwoordelijkheid van de welstandscommissie de welstandsadviezen voor plannen in een gebied waar een vastgesteld beeldkwaliteitsplan geldt, af te doen. De commissie heeft jammer genoeg weinig zicht op de werkzaamheden van de supervisors. Een gelukkige uitzondering vormt een aantal K-teams onder supervisie van de polderarchitect, maar het zou volgens haar goed zijn om een overleg te beleggen met alle supervisors om zodoende kennis te nemen van elkaars werkzaamheden. Pas recentelijk, in december 2019, heeft ze voor het eerst kennis gemaakt met de supervisor van het Schiphol Trade Park. In dit overleg werd gesproken over eventuele verruiming van criteria voor reclame-uitingen op dit park. Voorlopig ziet de welstandscommissie hier geen noodzaak voor. Aandacht voor een bedrijf kan volgens haar ook via andere middelen dan de grootte van een reclame-uiting of de verlichting ervan.
12 WELSTANDSCOMMISSIE HAARLEMMERMEER JAARVERSLAG 2019
Bezoek is blij met een schets van de gemandateerde
Thom Weterings, stedenbouwkundige van de gemeente, naar aanleiding van een planbehandeling
2.3 Beoordelingskaders Er zijn meerdere beoordelingskaders waar de commissie rekening mee houdt. De welstandsnota, vastgesteld in 2013 door de gemeenteraad, vormt het beoordelingskader van de commissie. De welstandsnota is relatief beknopt en bevat een beperkt aantal welstandscriteria. Hierdoor wordt een groot beroep gedaan op de expertise, inzet en interpretatie van de leden van de Welstandscommissie om te beoordelen welke plannen een positieve bijdrage leveren aan de ruimtelijke kwaliteit van de Haarlemmermeer en wanneer die kwaliteit in het geding dreigt te komen. Op een digitale welstandskaart kunnen aanvragers zien welke welstandsregels geldig zijn in de verschillende gebieden.
Naast de welstandsnota zijn er ook welstandscriteria opgenomen in beeldkwaliteitsplannen. De beoordelingskaders zijn, naar de mening van de commissie over het algemeen goed toepasbaar en dragen bij aan de constructieve dialoog die we voeren met initiatiefnemers. De kaders maken duidelijk wat de gemeente wil bereiken met het kwaliteitsbeleid en bieden houvast bij de begeleiding en de beoordeling van plannen. Gezien de impact op de ruimtelijke kwaliteit heeft de gemeente gekozen voor een duidelijk beleid ten aanzien van de reclame-uitingen. Vorig jaar heeft de commissie al geconstateerd dat een aantal reclame-uitingen die een grote impact hebben op de ruimtelijke kwaliteit, zoals masten met LED schermen in afwijking van de vergunning functioneren. Dit valt te betreuren. Vorig jaar heeft de commissie ook al geconstateerd dat de nota achterloopt op ontwikkelingen betreffende LED schermen en in een advies een mogelijk beleid voorgesteld. De Federatie Ruimtelijke Kwaliteit heeft in 2019 een leidraad opgesteld voor gemeentelijk beleid over dergelijke uitingen. Deze zou de gemeente mee kunnen nemen om regels op te stellen. De nieuwe woningen zijn intussen gasloos. Dit betekent een nieuwe uitdaging voor de commissie. Waar komen de technische installaties als bijvoorbeeld warmtepompen? Ze heeft al aanvragen gezien waarbij deze bij de voordeur geplaatst werden. Dit is volgens de commissie niet een bijdrage aan een goede ruimtelijke kwaliteit.
Sinds 2019 bestaat de nieuwe gemeente Haarlemmermeer. De welstandscommissie werkt nog steeds met twee welstandsnota’s. Het valt aan te bevelen de beide nota’s te integreren in een nieuwe nota waarin ook de vastgestelde beeldkwaliteitsplannen zijn opgenomen.
Naar aanleiding van een plan voor een fietsonderdoorgang onder de Aalsmeerderbrug, heeft de commissie ervaren dat er nog weinig is beschreven over de beleving van de gebouwde omgeving vanaf het water, terwijl dit toch een grote impact kan hebben op de ruimtelijk beleving van de Ringvaart.
