1
WELSTANDSCOMMISSIE HOLLANDS KROON JAARVERSLAG 2017
2 WELSTANDSCOMMISSIE HOLLANDS KROON JAARVERSLAG 2017
3
Voorwoord “Het uitgangspunt bij ruimtelijke ontwikkelingen is “ontwikkelen met behoud van identiteit en kwaliteit”” Bron: omgevingsvisie Hollands Kroon
Voor U ligt het jaarverslag 2017 van de commissie voor Ruimtelijke Kwaliteit in Hollands Kroon. Deze commissie heeft opdracht gekregen van het gemeentebestuur van Hollands Kroon om mee te werken en bij te dragen aan de ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving. Ieder jaar doet de commissie verslag van de uitvoering van deze opdracht. Niet alleen omdat dit op grond van de woningwet wordt verlangd, maar ook en vooral omdat het de kans biedt deze culturele opdracht in een jaaroverzicht nog eens nader te belichten. De gemeenteraad en andere betrokkenen kunnen zo kennis nemen van de wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan het kwaliteitsbeleid van de gemeente. Doordat delen van de gemeente Hollands Kroon welstandsvrij of welstandsluw zijn is het aantal plannen dat de commissie bereikt beperkt. De commissie heeft een vertegenwoordiger in de commissie die de ruimtelijke kwaliteit van de Afsluitdijk begeleid. De keuze voor kwaliteit bij dit nationale monument is natuurlijk evident. Daarnaast zijn er voornamelijk plannen voor bouwopgaves in welstand-intensieve gebieden voorgelegd. Er is op 21 november 2017 een bijeenkomst geweest over de evaluatie van de welstandsnota, waarover verderop in het jaarverslag meer. In 2017 is de omgevingsvisie voor de gemeente vastgesteld. De omgevingsvisie is bedoeld als helder fundament voor het beleid van de gemeente en de uitvoering ervan tot 2030. Paul Kramer Gemandateerd architect voor Hollands Kroon
Wierschuur, Hippolytushoef, inzending Arie Kepplerprijs 2018
4 WELSTANDSCOMMISSIE HOLLANDS KROON JAARVERSLAG 2017
5
Inhoud
Voorwoord
3
1.
Welstandscommissie Hollands Kroon
6
Invulling in historische lintbebouwing, Westerlanderweg 76
10
2.
Adviezen; cijfers en effecten
12
3.
Beoordelingskaders
16
4.
Op weg naar de Omgevingswet
18
Klein nieuw buurtje in Nieuwe Niedorp
22
5.
Evaluatie en aanbevelingen
25
Colofon
26
6 WELSTANDSCOMMISSIE HOLLANDS KROON JAARVERSLAG 2017
Hoofdstuk 1 Commissie 1.1 De rol van de commissie De commissie adviseert over de ruimtelijke kwaliteit van de voorgelegde bouwplannen op basis van het gemeentelijk beleid (zie hoofdstuk 3 Beoordelingskaders). Ruimtelijke kwaliteit is niet alleen de uiterlijke verschijningsvorm van een gebouw of bouwwerk, maar gaat ook over de betekenis van een plan voor de plek. De commissie weegt in haar advisering af of het plan bijvoorbeeld ook sociale, duurzame of gebruikskwaliteiten met zich meebrengt. In de afweging spelen zowel publieke als private belangen. Als onafhankelijk adviseur van uw gemeente zien wij dat samenbrengen van deze publieke en private belangen, door middel van een constructieve dialoog, als onze belangrijkste opdracht. Het beste resultaat ontstaat als de commissie in staat wordt gesteld vanaf een vroeg moment mee te denken samen met de lokale ambtelijke specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw en erfgoed. Hiermee zetten we in op de ontwikkeling die door de Omgevingswet wordt aangejaagd; namelijk de overstap van sectorale welstands- en monumentencommissies naar brede adviescommissies met meerdere vormen van deskundigheid (zoals landschap, stedenbouw, architectuur, ruimtelijke ordening, cultuurhistorie en monumenten). 1.2 Deskundige adviseurs Het goed beoordelen en afwegen van alle aspecten van een bouwplan vraagt vakmanschap. De welstandscommissie Hollands Kroon is, in overleg met uw gemeente, samengesteld uit ervaren en vakbekwame adviseurs met kennis die nodig is binnen de gemeente Hollands Kroon. De adviseurs zijn onafhankelijk ten opzichte van de gemeentelijke organisatie en de bouwinitiatieven. De commissie is benoemd door de gemeenteraad. In 2017 bestond de commissie uit de volgende adviseurs:
7
Peter de Ruyter Landschapsarchitect en voorzitter van de commissie. Hij heeft brede ervaring als stedenbouwkundige bij verschillende Noord Hollandse gemeentes. Daarnaast heeft hij een bouwkundige achtergrond en langdurige ervaring als adviseur in verschillende welstands- en kunstcommissies.
Arch. ir. Paul Kramer Architect en heeft zijn bureau in Zaandam. Een speciaal plekje in zijn hart heeft historische en vooral moderne houtbouw. Hij geeft daarnaast les en heeft, zowel als architect als voorzitter, deelgenomen aan diverse ruimtelijke adviescommissies.
Arch. ir. Eddo Carels Architect en sinds juli 2016 ben ik architect-lid van de commissie Schagen/Hollands Kroon. Als architect, sinds 2005 bij mijn bureau caas architecten, kende ik de welstand vooral van “de andere kant van de tafel” wanneer ik mijn plan kwam toelichten. Naast mijn werk als architect vind ik ook belangrijk om het vak van architect breder uit te oefenen.
De commissie wordt ondersteund door: Mariette Bruin Commissiecoördinator MOOI Noord-Holland
Verschillende casemanagers van de gemeente Hollands Kroon
8 WELSTANDSCOMMISSIE HOLLANDS KROON JAARVERSLAG 2017
9
1.3 Werkwijze De welstandscommissie Hollands Kroon komt op woensdag in de oneven weken van het jaar in Schagen bij elkaar, indien er plannen zijn voor de grote commissie. De vergaderingen zijn openbaar; aanvragers maar ook belanghebbenden en geïnteresseerden zijn van harte welkom om een toelichting te geven of gewoon te luisteren. De commissie biedt een goede gespreksomgeving waar iedereen aan bod komt in het gesprek over omgevingskwaliteit. Over het algemeen worden de plannen digitaal gepresenteerd door de casemanager van de gemeente. Indien aanwezig licht de initiatiefnemer of de ontwerper het plan verder toe. . Het merendeel van de plannen wordt behandeld in samenwerking met de gemandateerd architect voor Hollands kroon (Paul Kramer).
Planregistratiesysteem De vergaderingen worden gepland en de adviezen worden gerubriceerd in een door MOOI NoordHolland ontwikkeld planregistratiesysteem genaamd CorSys. Zowel de commissiecoördinator als de casemanager en de gemandateerde architectleden hebben toegang tot dit systeem en kunnen te allen tijde de geschiedenis van de planbehandeling raadplegen. Momenteel wordt een nieuw verbeterd systeem voorbereid om de overstap naar volledig digitaal werken te kunnen maken. In 2018 zal dit nieuwe systeem in werking gaan onder de naam (MOOI) DARS (Digitaal Advies Registratie Systeem). De gemeenten kunnen hier optimaal gebruik van maken ook voor de plannen die ambtelijk beoordeeld worden. MOOI Noord-Holland zal de gebruikers begeleiden bij de toepassing ervan.
De vergaderdata zijn te vinden op de speciale gemeentepagina van Hollands Kroon op www.mooinoord-holland.nl/gemeenten/hollandskroon/
Gemandateerde commissie Op een enkele uitzondering na worden de plannen van de gemeente Hollands Kroon digitaal beoordeeld en afgehandeld door de gemandateerde van de welstandscommissie. De casemanagers nemen rechtstreeks contact op met de gemandateerde. In sommige gevallen (bijvoorbeeld bij twijfel) wordt het plan aan de grote commissie voorgelegd en bestaat de mogelijkheid voor de initiatiefnemer en of ontwerper aanwezig te zijn om het plan toe te lichten.
Opstellen van adviezen De commissie motiveert haar adviezen op basis van de geldende beoordelingskaders van het gebied (welstandsnota, beeldkwaliteitsplan etc.). Van elke planbehandeling stelt de gemandateerde en/of commissiecoördinator, onder de verantwoordelijkheid van de voorzitter, een advies op. Van belang is dat het advies begrijpelijk is voor iedereen; dus helder geschreven en zonder gebruik van onnodig vakjargon. De casemanager zorgt voor het openbaar maken en verspreiden van de adviezen richting het college, de aanvrager en eventuele andere belanghebbenden.
1.4 Contacten en activiteiten in de gemeente Overleg over het welstandsbeleid Op 21 november 2017 werd een beeldvormende bijeenkomst georganiseerd over het welstandsbeleid. Eind 2013 is het welstandsbeleid door de gemeenteraad vastgesteld. Hierin zijn drie verschillende soorten welstandsgebieden aangewezen. Dit beleid gaat uit van minder regels en meer flexibiliteit voor de aanvrager. Het lijkt er op dat deze bijeenkomst de officiële aftrap is van de evaluatie van het welstandsbeleid. De avond werd gestart met een introductie van Myra van Munster, stedenbouwkundige van de gemeente Hollands Kroon en vervolgens vertelde Jef Mühren, directeur van MOOI Noord-Holland, over de ontwikkelingen op het terrein van advisering over kwaliteit de komende periode en in de toekomst (omgevingswet). De avond werd verder interactief ingevuld. Men werd in de gelegenheid gesteld om samen met raadsleden, geïnteresseerden en andere betrokkenen aan de hand van verschillende situaties in Hollands Kroon te bespreken of en in welke mate welstandsregels in de toekomst nodig zijn. De uitkomst van de avond wordt meegenomen in een raadsvoorstel, welke terug komt in het eerste kwartaal van 2018. Om tot een zo goed mogelijk voorstel voor de raad te komen, is naast deze beeldvormende bijeenkomst, een enquête opgesteld ten behoeve van de evaluatie van de welstandsnota. De commissie heeft deze avond als zeer vruchtbaar ervaren.
t
10 WELSTANDSCOMMISSIE HOLLANDS KROON PROJECT JAARVERSLAG 2017 BIJZONDER PLAN
WESTERLANDERWEG 76
Landhuis in historisch lint Wieringen is een gebied met een specifieke en bijzondere geschiedenis. De locatie van dit plan is in het karakteristieke lint van Westerland en ligt in welstandsintensief gebied. De bebouwing langs de Westerlanderweg kenmerkt zich door eenvoudige hoofdvolumes met zadeldaken. Aangewolfte kappen komen er in principe niet voor. In een aantal sessies is de woning die als een “Gooise villa� was vormgegeven, omgezet naar een variant van een Wierings landhuis, met een duidelijk hoofdhuis met daaraan ondergeschikte bijgebouwen en een kleur- en materiaalstelling die passend is in deze kwetsbare omgeving.
11
12 WELSTANDSCOMMISSIE HEEMSKERK JAARVERSLAG 2017
waarvan nieuwbouw
15
19
27 %
waarvan verbouwing
14
22
57 %
Preadvies*
5
7
40 %
Totaal
34
48
41 %
2016
2015
*13 Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was 8.
Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren:
Hoofdstuk 2 Adviezen ; cijfers en effecten
hadden aanvragen van voorgaande jaren. In verband herhalingen was het totaal aantal planbehandelingen 48. In 2017 op heeft de Welstandscommissie Hollands Kroon met 34 vergunningaanvragen behandeld, waarvan 0 betrekking Aantal planbehandelingen Deze zijn als volgt verdeeld: hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met herhalingen was het totaal aantal planbehandelingen 48. Deze zijn als volgt verdeeld: PERCENTAGE HERHALINGEN AANTAL AANTAL PERCENTAGE SOORT AANVRAAG T.O.V. DE AANVRAGEN BEHANDELINGEN HERHALINGEN AANTAL AANTAL SOORT AANVRAAG AANVRAGEN T.O.V. DE AANVRAGEN BEHANDELINGEN
29
AANVRAGEN 41 %
41
41
15
waarvan nieuwbouw verbouwing 5
Preadvies* Totaal
5 34
41 %
19
15 14
waarvan verbouwing Preadvies*
27 %
19 22
14
27 % % 57
22
7
57 %
40 %
7 48
40 % % 41
* Totaal Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal was 34 48 41 preadviesaanvragen % 8. * Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was 8.
Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren:
71 %
14
93 %
21
81 %
Herhalingen
14
29 %
1
7%
2
8%
Totaal behandelingen
48
100 %
15
100 %
23
100 %
10
21 %
2
13 %
4
15 %
2015
SOORT AANVRAAG Nieuwe aanvragen
2017 34
71 %
2016 14
93 %
2015 21
81 %
Nieuwe aanvragen Herhalingen
34 14
71 % 29
114
793%%
221
881%%
Herhalingen Totaal behandelingen
14 48
29 %% 100
1 15
7 %% 100
2 23
8 %% 100
Totaal behandelingen waarvan préadviezen
48 10
10021 %%
15
2
10013 %%
23
10
21 %
2
13 %
Aantal aanvragen per soort bouwwerk: SOORT BOUWWERK 2017
SOORT BOUWWERK
2017
2016
2015
Individuele woningen
22
65 %
6
43 %
12
50 %
Woningcomplexen
3
9%
0
0%
1
4%
Bedrijfsgebouwen
2
6%
1
7%
1
4%
Agrarische gebouwen
2
6%
0
0%
1
4%
Kleine bouwwerken
5
15 %
4
29 %
6
25 %
Totaal aanvragen
34
100 %
14
100 %
24
100 %
Bezoek Adviezen Er hebben dit jaar 6 behandelingen plaatsgevonden in aanwezigheid van architecten en/of de planindieners. Dit is 12% De adviezen hetbehandelingen. totaal aantal planbehandelingen zijn als volgt verdeeld: Adviezen van het totaalover aantal ADVIEZEN AAN B&W
2017
2016
2015
Akkoord
22
46 %
9
60 %
12
46 %
Akkoord op hoofdlijnen
4
8%
1
7%
0
0%
Niet akkoord, tenzij
10
21 %
1
7%
6
23 %
Niet akkoord, nader overleg
2
4%
0
0%
0
0%
Niet akkoord
2
4%
1
7%
3
12 %
Aanhouden
4
8%
3
20 %
4
15 %
Andere adviezen
4
8%
0
0%
1
4%
TotaalMOOI Noord-Holland 48 100 % 15 100 % 26 100 % Uitgave 1 Akkoord wil zeggen: het plan voldoet op basis van de welstandscriteria aan redelijke eisen van welstand; het wordt met positief advies aan het college van B&W voorgelegd. Bij ‘niet akkoord tenzij‘ wordt een duidelijk omschreven voorwaarde geformuleerd.
Hoe vaak behandeld?
Aantal planbehandelingen planbehandelingenten tenopzichte opzichtevoorgaande van voorgaande Aantal jaren: jaren SOORT AANVRAAG 2017 2016
waarvan préadviezen Aantal aanvragen per soort bouwwerk:
34
Aantal aanvragen per soort bouwwerk
Aantal planbehandelingen In 2017 heeftplanbehandelingen de Welstandscommissie Hollands Kroon 34 vergunningaanvragen behandeld, waarvan 0 betrekking Aantal
Omgevingsvergunning waarvan nieuwbouw
Nieuwe aanvragen
Aantal aanvragen per soort bouwwerk:
Jaarcijfers 2017 Jaarcijfers 2017 Welstandscommissie Hollands Kroon Welstandscommissie Hollands Kroon
29
2017
waarvan préadviezen
2.1 Cijfers In 2017 heeft de Welstandscommissie Hollands Kroon 34 vergunningaanvragen behandeld, waarvan 0 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met plannen die meerdere behandelingen nodig hadden, was het totaal aantal planbehandelingen 48. Het aantal nieuwe plannen is met ca 143 % gestegen ten opzichte van 2016. Het aantal behandelingen steeg met ca 220 % ten opzichte van het vorige jaar.
Omgevingsvergunning
SOORT AANVRAAG
2016
4
10015 %%
4
15 %
2015
SOORT BOUWWERK Individuele woningen
2017 22
65 %
62016
43 %
2015 12
50 %
Individuele woningen Woningcomplexen
322
965%%
06
043%%
112
450%%
Woningcomplexen Bedrijfsgebouwen
23
69 %
10
% 70%
11
% 44 %
Bedrijfsgebouwen Agrarische gebouwen
2
6%
01
07 %
11
% 44 %
Het aantal keren dat een nieuwe aanvraag ´terug´ komt bij de welstandscommissie geeft een indicatie van het effect van het gemeentelijke welstandsbeleid op de bouwproductie. Het is een indicatie; de preventieve werking (het anticiperen op het beleid vóór de aanvraag wordt ingediend) wordt hiermee bijvoorbeeld niet zichtbaar gemaakt. In 2017 werden 34 nieuwe aanvragen* beoordeeld. Het aantal keren dat deze aanvragen behandeld werden tot een eindadvies is als volgt: ADVIEZEN AAN B&W
2017
Bij eerste behandeling akkoord (geen interventie van de commissie)
13
38 %
8
57 %
8
38 %
Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)
9
26 %
1
7%
5
24 %
Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
5
15 %
1
7%
2
10 %
Bij derde behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
1
3%
0
0%
0
0%
Bij een vierde of verdere
2016
2015
Akkoord op hoofdlijnen
4
8%
1
7%
0
0%
Niet akkoord, tenzij
10
21 %
1
7%
6
23 %
Niet akkoord, nader overleg
2
4%
0
0%
0
0%
1
7%
3
12 %
3
20 %
4
15 %
14 Niet akkoord 2 4% WELSTANDSCOMMISSIE HOLLANDS KROON Aanhouden 4 8% JAARVERSLAG 2017 Andere adviezen
4
8%
0
0%
1
4%
Totaal
48
100 %
15
100 %
26
100 %
15
Akkoord wil zeggen: het plan voldoet op basis van de welstandscriteria aan redelijke eisen van welstand; het wordt met positief advies aan het college van B&W voorgelegd. Bij ‘niet akkoord tenzij‘ wordt een duidelijk omschreven voorwaarde geformuleerd.
Hoe vaak behandeld? Het aantal keren dat een nieuwe aanvraag ´terug´ komt bij de welstandscommissie geeft een indicatie van het effect van het gemeentelijke welstandsbeleid op de bouwproductie. Het is een indicatie; de preventieve werking (het anticiperen op het beleid vóór de aanvraag wordt ingediend) wordt hiermee bijvoorbeeld niet zichtbaar gemaakt. In 2017 werden 34 nieuwe aanvragen* beoordeeld. Het aantal keren dat deze aanvragen behandeld werden tot een eindadvies is als volgt: Hoe vaak behandeld? ADVIEZEN AAN B&W
2017
2016
2015
Bij eerste behandeling akkoord (geen interventie van de commissie)
13
38 %
8
57 %
8
38 %
Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)
9
26 %
1
7%
5
24 %
Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
5
15 %
1
7%
2
10 %
Bij derde behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
1
3%
0
0%
0
0%
Bij een vierde of verdere behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
1
3%
0
0%
0
0%
Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken
4
12 %
3
21 %
6
29 %
Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning
1
3%
1
7%
0
0%
2.3 Adviezen grote ruimtelijke plannen In 2017 zijn er geen grote ruimtelijke plannen aan de orde geweest. Het wordt door de commissie betreurd dat ze bij grote ontwikkelingen niet ingezet wordt. Als voorbeeld dient bijvoorbeeld de grote datacentra langs de A7. 2.4 Kwaliteitsgesprekken, procesbegeleiding, beleidsontwikkeling De advieswerkzaamheden van MOOI NoordHolland voor behoud en ontwikkeling van omgevingskwaliteit in Noord-Holland gaat verder dan de gemeentelijke adviescommissies. Voor Hollands Kroon zijn wij aanspreekpunt in de ontwikkeling van de afsluitdijk geweest.
Bestemmingsplannen
Totaal nieuwe aanvragen* 34 100 % 14 100 % 21 100 % De aanvragen worden meestal voorafgaande aan de welstandsvergadering getoetst aan het vigerende * Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen. bestemmingsplan. Indien de aanvraag niet voldoet aan de bestemmingsplanbepalingen wordt vaak een afwijking (ontheffing) verleend. Soms is de afwijking mede afhankelijk van een positief welstandsadvies. Dit is het geval indien de ruimtelijke kwaliteit als argument voor het verlenen van een ontheffing in het bestemmingsplan genoemd wordt. De Bestemmingsplannen plannen voorgelegd aan de commissie hadden wat betreft bestemmingsplan de volgende status:
Adviezen namens de commissie
Van het totaal van 48 planbehandelingen in 2017 werden er 32 door één commissielid of in een kleine commissie (2 leden) uitgevoerd, daartoe door de commissie gemachtigd. Dat is 67% van het aantal planbehandelingen. BESTEMMINGSPLANNEN 2017 Het commissielid adviseert onder verantwoordelijkheid van de commissie op basis van de welstandsnota en legt hierover steeds Voldoet aan bestemmingsplan 25 74 % verantwoording af aan de commissie. Het betreft aanvragen, waarbij het oordeel van de commissie op basis van de Voldoet niet aan bestemmingsplan, maarverondersteld. gemeente werkt mee aan eeneindadvies afwijking op welstandscriteria bekend mag worden Een negatief of een advies afwijkend van de 5 15 % basis van een uitgebreide of partiële herziening van het bestemmingsplan welstandscriteria, dan wel procedure een aanvraag die alleen op de algemene welstandscriteria kan worden beoordeeld, wordt meestal aan de gehele commissie. Voldoetvoorgelegd niet aan bestemmingsplan, over afwijking wordt beslist na advies van de 2 6% welstandscommissie
Anders
2
6%
Totaal
34
100 %
Uitgave MOOI Noord-Holland
Op www.mooinoord-holland.nl/cijferbijlagehollandskroon2017 zijn meer cijfers te vinden.
2.2 Effect van de adviezen De adviezen zijn openbaar en worden uitgebracht aan het college van B&W. In het jaar 2017 zijn naar mening van de commissie alle adviezen van de commissie overgenomen door het college van B&W.
2
2.5 Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland De gemeente Hollands Kroon heeft een eigen Monumentencommissie. MOOI Noord-Holland is door Hollands Kroon benaderd een voorstel te doen voor de monumentenadvisering. De heer Th. Groot heeft zich aangemeld voor het wethoudersdiner op 26 augustus 2018.
16 WELSTANDSCOMMISSIE HOLLANDS KROON JAARVERSLAG 2017
17
Hoofdstuk 3
Beoordelingskaders 3.1 Welstandsbeleid De welstandsnota, vastgesteld in 2013 door de gemeenteraad, vormt het belangrijkste beoordelingskader van de commissie. De adviezen worden gebaseerd op criteria uit deze nota die zijn opgesteld per welstandsgebied en type bouwwerk. Tevens zijn er algemene criteria voor bijzondere, onverwachte plannen. De welstandsnota bevat ook criteria voor het handhaven van reeds gerealiseerde bouwwerken, de zogeheten excessen. 3.2 Monumentenbeleid De gemeente Hollands Kroon had in 2017 een eigen monumentencommissie. 3.3 Aanvullingen op het huidige beleid In de loop van 2017 bleek dat de commissie onvoldoende handvatten vond ten aanzien van gebieden waar welstandsvrij/-luw grenst aan welstandsintensief. 3.4 Omgevingsvisie Hollands Kroon In de loop van 2017 is de omgevingsvisie voor Hollands Kroon vastgesteld.
18 WELSTANDSCOMMISSIE HOLLANDS KROON JAARVERSLAG 2017
19
Hoofdstuk 4 Op weg naar de Omgevingswet MOOIWAARTS MOOIWAARTS
Kwaliteitsstelsel uit Schetsboek voor een Omgevingsplan Op Kwaliteit
4.1 Goede omgevingskwaliteit De Omgevingswet wordt naar verwachting in 2021 van kracht. Dan zullen vertrouwde kaders, posities en instrumenten veranderen. Van sommige tradities zullen we afscheid nemen, andere werkwijzen worden verder ontwikkeld en vernieuwd. In een wereld die niet meer functioneert volgens sectorale kaders en lineaire processen, waar de lokale overheid uitnodigend en faciliteren te werk gaat, zullen we moeten zoeken naar de invulling van het begrip ‘goede omgevingskwaliteit’. Het begrip welstand verdwijnt uit de wet, de nieuwe term in de Omgevingswet is ‘het uiterlijk van bouwwerken’. De zorg voor het uiterlijk van bouwwerken moet geregeld worden in het omgevingsplan en daaraan gekoppelde beleidsregels. De oude scheiding tussen bestemmingsplan en welstand zal verdwijnen. De planologische bouwregels kunnen volledig worden geïntegreerd met de regels voor het uiterlijk van bouwwerken. En die beleidsregels kunnen worden verbreed tot beleidsregels voor ruimtelijke kwaliteit: erfgoed, stedenbouw, landschap, architectuur, openbare ruimte in onderlinge samenhang; of nog integraler beleidsregels voor omgevingskwaliteit, door ook duurzaamheid, gezondheid en veiligheid toe te voegen. Dit betekent natuurlijk ook nogal wat voor de uitvoering van kwaliteitsadvisering. Mooiwaarts De invoeringsdatum van de Omgevingswet is opgeschoven naar 1 januari 2021. Dat geeft even lucht, maar maakt de maatschappelijke urgentie van een nieuwe manier van werken niet minder. Daarom werkt MOOI Noord-Holland intensief mee aan Mooiwaarts, een initiatief van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit. (zie ook www.mooiwaarts.nl) Met Mooiwaarts zijn we op zoek naar de invulling van het nieuwe kernbegrip ‘goede omgevingskwaliteit’ in de Omgevingswet. De inspiratie en kennis die we daarmee opdoen, stellen we graag voor uw gemeente beschikbaar. Voor nu focussen we hierbij op onderdelen die tot op heden nog maar beperkt aandacht krijgen en die de uitwerking van het
toekomstige ruimtelijk kwaliteitsbeleid direct beïnvloeden: het omgevingsplan en de invulling van de wettelijk verplichte gemeentelijke adviescommissie. 4.2 Omgevingsplan Op Kwaliteit In 2017 is met medewerking van MOOI NoordHolland, het ‘Schetsboek voor een Omgevingsplan Op Kwaliteit’ gepresenteerd. In het Schetsboek worden tien principes voor het omgevingsplan uitgewerkt. Die principes komen samen in een kwaliteitsstelsel dat private en publieke belangen samenbrengt. Het kwaliteitsstelsel bestaat uit vier velden waar het streven naar goede omgevingskwaliteit een leidende rol speelt: het initiatief, het werkproces, het omgevingsplan en de omgevingsvisie. In elk veld kunnen instrumenten en processen worden geplaatst die de samenhang, consistentie en continuïteit van het stelsel als geheel bevorderen. Welke elementen dat zijn en hoe ze worden verbonden is niet in het algemeen te zeggen. Het is afhankelijk van de lokale omgevingskwaliteiten, van uw ambities, uw maatschappelijke doelstellingen en de bestuurscultuur in uw gemeente. Wij gaan het komende jaar graag met u in gesprek over de uitwerking van het kwaliteitsstelsel en de tien principes voor het omgevingsplan. Voor meer informatie over onze activiteiten en advisering rondom de Omgevingswet of het downloaden van het Schetsboek, bezoek onze website www. mooinoord-holland.nl.
20 WELSTANDSCOMMISSIE HOLLANDS KROON JAARVERSLAG 2017
21
4.3 Gemeentelijke adviescommissie Onder de Omgevingswet blijft de gemeente medeverantwoordelijk voor het aanzien van het landschap, de openbare ruimte en het uiterlijk van bouwwerken. De gemeente kan zich daarbij laten adviseren door de gemeentelijke adviescommissie, die de Omgevingswet introduceert, als opvolger van de monumenten- en de welstandscommissie. In 2017 heeft MOOI Noord-Holland, samen met enkele gemeenten die als voortrekker willen optreden, de rol en samenstelling van deze gemeentelijke adviescommissie globaal verkend. De verplichte kern van de commissie bestaat uit enkele deskundigen op het gebied van de monumentenzorg, die bevoegd zijn te adviseren over de rijksmonumenten. Maar in de Memorie van Toelichting wordt benadrukt dat gemeenten de vrijheid hebben om een generieke adviescommissie te benoemen die adviseert over aspecten van omgevingskwaliteit bij het verlenen van omgevingsvergunningen. Ook kwaliteitsteams of supervisoren die zich specifiek richten op bijvoorbeeld (her)ontwikkelingsgebieden of bepaalde onderwerpen, zijn mogelijk (MvT Tweede Kamer, vergaderjaar 2013–2014, 33 962, nr. 3, p. 382). In 2018 wil MOOI Noord-Holland in de geest van de Omgevingswet verder werken aan de ontwikkeling van deze brede adviescommissies voor omgevingskwaliteit. Zo’n brede commissie heeft deskundigheid in huis over verschillende aspecten van omgevingskwaliteit zoals erfgoed, stedenbouw, landschap, architectuur en openbare ruimte en is in staat is om complexe afwegingen te maken op deze aspecten. Onder de vlag ‘Menukaart voor kwaliteitsadvisering’ werken we samen met geïnteresseerde gemeenten scenario’s uit die verschillende vormen van betrokkenheid van de adviescommissies tonen. We nodigen ook uw gemeente van harte uit om aan te haken bij dit project. Hollands Kroon heeft in dit proces al een belangrijke eerste stap genomen door het vaststellen van haar Omgevingsvisie.
t
22 WELSTANDSCOMMISSIE HOLLANDS KROON PROJECT JAARVERSLAG 2017 BIJZONDER PLAN
23
NIEUWE NIEDORP
Nieuwbouw Achter Dorpstraat 57
Passende diversiteit aan de Dorpsstraat
Achter Dorpsstraat 57 ontstaat een klein buurtje, dat zich in welstandsintensief gebied bevindt. De woningen zijn verschillend in architectonische uitstraling, maar allen traditioneel vormgegeven. De hoofdvormen zijn helder, met duidelijke dakvormen.
Passende diversiteit aan de Dorpsstraat
24 WELSTANDSCOMMISSIE HOLLANDS KROON JAARVERSLAG 2017
25
Hoofdstuk 5 Evaluatie en aanbevelingen 5.1 Evaluatiegesprek portefeuillehouder Als onafhankelijk adviseur dragen wij bij aan een goede omgevingskwaliteit in uw gemeente. Die zorg delen we samen met de initiatiefnemers en met u als gemeente. Elk jaar bespreken we tijdens een evaluatiegesprek met de portefeuillehouder de belangrijkste ontwikkelingen binnen uw gemeente en formuleren we aandachtspunten voor de toekomst. Op 24 oktober vond dit jaarlijkse evaluatiegesprek plaats over het jaar 2017. De belangrijkste uitkomsten van dat gesprek zijn: In 2017 is de Omgevingsvisie voor de gemeente vastgesteld. De omgevingsvisie is bedoeld als helder fundament voor het beleid van de gemeente en de uitvoering ervan. Doordat grote delen van de gemeente welstandsvrij of welstandsluw zijn is het aantal plannen dat de commissie bereikt beperkt. Het merendeel van de plannen wordt digitaal afgehandeld. De commissie mist een dialoog met b.v. de stedenbouwkundige. De commissie zou graag in een zo vroeg mogelijk stadium geïnformeerd en betrokken willen worden over en bij ontwikkelingen in de gemeente. Als voorbeelden worden genoemd het Datacentre en de herstructuering van Wieringerwerf. De commissie spreekt de wens uit het komende jaar bij enige regelmaat contact te hebben met de stedenbouwkundige om met elkaar van gedachten te wisselen over grootschalige projecten/ ontwikkelingen binnen de gemeente. De wens en oproep van beide kanten is duidelijk. Er worden vooralsnog geen toezeggingen gedaan. Jef Mühren biedt aan in het licht van het nieuwe adviseren “Adviseren in de toekomst” een paar keer per jaar een bijeenkomst te organiseren om met elkaar aan tafel te zitten. De wethouder stelt voor het aanbod officieel in te dienen ten behoeve van intern beraad met de afdeling. De gemeente heeft na drie jaar het nieuw ingevoerde welstandsbeleid (welstandsvrije – welstandsluwe gebieden) geëvalueerd. Besloten is de route die vier
jaar geleden is ingeslagen te continueren. De wethouder constateert een toename in aanvragen van plannen ten opzichte van vorig jaar. Het inhuren van externe adviseurs die niet geheel op de hoogte zijn van de gebieden in de gemeente zou hiervoor een reden kunnen zijn. Safety first worden plannen vervolgens aan de commissie voorgelegd. In 2017 heeft de gemeente alle uitgebrachte adviezen opgevolgd en is niet contrair gegaan. De commissie zou graag reden/motivatie van contrair gaan kennen. Op de vraag of een particulier rechtstreeks contact kan zoeken met de commissie voor het inwinnen van een advies wordt aangegeven dat de gemeente hierbij betrokken moet zijn. De commissie is n.l. benoemd door de Raad. Een interessante pilot die nader bekeken dient te worden door de gemeente. 5.2 Overige aanbevelingen door de commissie Vanuit de ervaringen en inzichten doet de commissie Hollands Kroon nog de volgende aanbevelingen: • Door de gemeente is in 2017 de omgevingsvisie vastgesteld. Graag wil de commissie van gedachten wisselen over de wijze waarop de gemeente de ruimtelijke kwaliteit van landschap en dorpen verder wil ontwikkelen, verbeteren en/of transformeren. • In de gemeente is sprake van bijzondere ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld de realisatie van grote datacentra langs de A7 en ontwikkelingen op het gebied van energietransitie. De commissie zou hierover graag door de gemeente nader worden geïnformeerd.
• Bedenk hoe een kwaliteitsstelsel onder de Omgevingswet eruit zou kunnen zien en welke instrumenten en processen daarvoor nodig zijn. Zorg voor samenhang en proportionaliteit. • Bespreek de tien principes voor een omgevingsplan op kwaliteit en werk ze uit voor uw gemeente, als een ‘programma van eisen’ voor het omgevingsplan. • Maak gebruik van de kennis en ervaring die aanwezig is bij medewerkers en adviseurs van het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland en neem deel aan activiteiten en bijeenkomsten. 5.3 Tot slot Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop de welstandscommissie Hollands Kroon, aan de hand van de geldende beleidskaders, adviseert over de omgevingskwaliteit en de ontwikkeling van het erfgoed binnen uw gemeente. Een doel waar wij ons graag namens uw gemeente voor inzetten en aan bijdragen. In het jaarverslag is een aantal plannen uit het jaar 2017 aan bod gekomen. Het is slechts een greep uit de plannen waarover de commissie op transparante en constructieve wijze heeft mogen adviseren. Onze werkwijze is het beste te ervaren door aan te schuiven. Wij nodigen daarom alle belangstellenden uit om in 2018 een vergadering bij te wonen.
26
Colofon Auteur Ir. Paul Kramer, gemandateerd lid CRK Schagen Mariette Bruin, coördinator CRK Schagen Met bijdragen van José van Campen, Woord en Plaats Jef Mühren, directeur MOOI Noord-Holland Dorine van Hoogstraten, adjunct-directeur MOOI Noord-Holland Marlous Ruiter, communicatiemedewerker MOOI Noord-Holland Basisontwerp Funcke Creatieve Partners Uitwerking Toprapport | Merijn Groenhart MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit Alkmaar, september 2018
MOOI NOORD-HOLLAND Emmastraat 111 1814 DP Alkmaar T 072 520 44 59 info@mooinoord-holland.nl www.mooinoord-holland.nl @overmooinh