1
COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2018
2 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2018
3
Voorwoord In 2018 zag de Commissie voor Welstand en Monumenten enkele spraakmakende aanvragen voorbijkomen. Rondom de Pieter Braaijweg (A10/ A2) vinden spannende ontwikkelingen plaats: een gebied in transitie met een belangrijke poortfunctie voor Amsterdam. De beleving van de openbare ruimte is echter minstens zo cruciaal om het gebied in de toekomst te laten functioneren. In de Korenbloemstraat (Duivendrecht) zagen we een plan dat de gemoederen flink bezighield (waarover meer in dit jaarverslag). Verder zagen we voor individuele woningen weer een aanzienlijke hoeveelheid verbouwingsplannen voorbijkomen , zoals in de wijk Benning en de Kruidenbuurt (Duivendrecht). Woonwijken met een grote eenheid waarin voortdurend kleine veranderingen plaatshebben, zoals gevelwijzigingen, dakkapellen of vervanging van kozijntypen. Al deze kleine aanpassingen samen hebben op den duur effect op het straatbeeld – een natuurlijk proces waarbij enige sturing de kwaliteit kan blijven waarborgen.
In alle gevallen kijkt de commissie naar de ruimtelijke kwaliteit van het plan in relatie tot zijn omgeving. Dat kan iets zijn dat zich daar onopvallend naar voegt, of juist iets heel anders dat ruimte maakt voor een mooie nieuwe ontwikkeling. Ruimtelijke kwaliteit ontstaat als nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen aansluiten op de huidige kwaliteiten van het landschap en de bebouwde omgeving. Bijna altijd zijn er meerdere mogelijkheden. Het ouderwets grenzen stellen, zoals welstandscommissie vroeger deed verandert steeds meer in het in teamverband kijken naar oplossingen. Een prettige rol die, in het licht van de kwaliteitsadvisering ‘nieuwe stijl’ in de naderende Omgevingswet, steeds belangrijker wordt. Ook daarover leest u in dit jaarverslag. Wij danken de gemeente voor het vertrouwen en de prettige samenwerking. Op naar 2019! Sophie van Ginneken Voorzitter Commissie voor Welstand en Monumenten Ouder-Amstel
4 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2018
5
Inhoud 1.
Ruimtelijke kwaliteitsadvisering: nu en straks
7
2.
Commissie, beoordelingskaders en werkwijze
8
BIJZONDER/GROOT PLAN, Uitbreiding supermarkt, Sluisplein
12
3.
Wat wij u adviseerden in 2018
14
TRANSFORMATIE, Korenbloemstraat, Duivendrecht
18
4. Dilemma’s bij de kwaliteitsadvisering
22
KLEIN PLAN, Rondehoep Oost
24
5.
Evaluatie en aanbevelingen
26
HOE IS HET MET, Woningen Burgemeester Stramanlaan
28
Colofon
30
6 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2018
7
Hoofdstuk 1 Ruimtelijke kwaliteitsadvisering: nu en straks In dit jaarverslag vertellen we hoe de advisering door de Commissie voor Welstand en Monumenten Ouder-Amstel in 2018 is verlopen en waar we als commissie – met ondersteuning van stichting MOOI Noord-Holland – aan werken. Dit eerste hoofdstuk gaat over de taak die wij voor u uitvoeren. Door de Omgevingswet gaat die taak veranderen. Hoe ziet de ruimtelijke kwaliteitsadvisering er nu en straks uit? 1.1 Nu Van oudsher voert de commissie een wettelijke taak uit. Maar in veel gemeenten is dat inmiddels anders. De afgelopen jaren heeft onze moederorganisatie MOOI Noord-Holland zichzelf heruitgevonden als adviseurs omgevingskwaliteit. Het werk is waar mogelijk integraler geworden.
Achterdijk aan de Amstel
De Gemeente Ouder-Amstel beslaat een groot deel van de Amstelscheg, een van de kernkwaliteiten van de Amsterdamse regio. De belangrijkste landschappelijke karakteristieken hiervan zijn geformuleerd in de Leidraad Landschap en Cultuurhistorie (2018), opgesteld door de Provincie Noord-Holland. Voor meer informatie, zie: https://leidraadlc.noord-holland.nl/.
Veel gemeenten zijn overgestapt van sectorale welstands- en monumentencommissies naar brede adviescommissies met meerdere vormen van deskundigheid. De ruimtelijke kwaliteitsadvisering heeft zich ontwikkeld tot een constructieve dialoog. Het gesprek beperkt zich niet tot het uiterlijk van een bouwwerk maar gaat ook over de betekenis van een plan voor de plek en voor de maatschappij. De commissie weegt in haar advisering af of het plan bijvoorbeeld ook sociale, duurzame of gebruikskwaliteiten met zich meebrengt. Niet alleen het uiterlijk of de schoonheid, maar de balans tussen belevingswaarde, gebruikswaarde en toekomstwaarde bepaalt de ruimtelijke kwaliteit. De afweging wordt gemaakt vanuit het publieke belang, waarbij zoveel mogelijk recht wordt gedaan aan private belangen. Als onafhankelijk adviseur van uw gemeente zien we het samenbrengen van publieke en private belangen als onze belangrijkste opdracht. Het beste resultaat ontstaat als de commissie in staat wordt gesteld vanaf een vroeg moment mee te denken, samen met de lokale ambtelijke specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw en erfgoed. Daarbij is het voeren van een constructief gesprek met de initiatiefnemer – gericht op het creëren van meerwaarde – eigenlijk belangrijker dan de finale (meer traditionele) beoordeling.
1.2 Straks Daarom is ‘nu’ eigenlijk al een beetje ‘straks’. Waar MOOI Noord-Holland als organisatie op heeft voorgesorteerd, wordt straks werkelijkheid. De Omgevingswet zal naar verwachting in 2021 worden ingevoerd. Dan zullen de vertrouwde kaders, posities en instrumenten verder veranderen. Van sommige tradities zullen we afscheid nemen, andere werkwijzen worden verder ontwikkeld en vernieuwd. In een wereld die niet meer functioneert volgens sectorale kaders en lineaire processen, waar de lokale overheid uitnodigend en faciliterend te werk gaat, zullen we moeten zoeken naar de invulling van het begrip ‘goede omgevingskwaliteit’. Het begrip welstand verdwijnt uit de wet, de nieuwe term in de Omgevingswet is ‘het uiterlijk van bouwwerken’. De zorg voor het uiterlijk van bouwwerken moet geregeld worden in het omgevingsplan en de daaraan gekoppelde beleidsregels. De oude scheiding tussen bestemmingsplan en welstand zal verdwijnen. De beleidsregels kunnen worden verbreed tot beleidsregels voor ruimtelijke kwaliteit: erfgoed, stedenbouw, landschap, architectuur en openbare ruimte in onderlinge samenhang. Door ook duurzaamheid, en eventueel gezondheid, veiligheid en natuur toe te voegen worden het beleidsregels voor omgevingskwaliteit – nog integraler. Dit betekent natuurlijk nogal wat voor de uitvoering van de kwaliteitsadvisering. In hoofdstuk 4 zullen we dieper ingaan op enkele dilemma’s die kunnen ontstaan bij de ‘nieuwe’ ruimtelijke kwaliteitsadvisering.
8 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2018
9
Hoofdstuk 2 Commissie, werkwijze en beoordelingskaders 2.1 Even voorstellen Het goed beoordelen van alle ruimtelijke aspecten van een ruimtelijke ingreep in de leefomgeving vraagt vakmanschap. De Commissie voor Welstand en Monumenten Ouder-Amstel is benoemd door de gemeenteraad en samengesteld uit ervaren en
vakbekwame adviseurs met kennis die nodig is binnen de gemeente Ouder-Amstel. De adviseurs zijn onafhankelijk ten opzichte van de gemeentelijke organisatie en de bouwinitiatieven. In 2018 bestond de commissie uit de volgende adviseurs:
drs. Sophie van Ginneken architectuurhistoricus en sinds 1 januari 2017 voorzitter van de commissie. Sophie werkte aan publicaties over architectuur en stedelijke ontwikkeling, en schreef diverse cultuurhistorische adviesrapporten. Momenteel is zij onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam.
Egon Kuchlein architect AvB en oprichter van Egeon Architecten. Daarnaast realiseerde hij een aantal eigen projecten en tentoonstellingen en werkte aan stedenbouwkundige studies. Tevens is hij als cultureel entrepreneur verantwoordelijk voor de organisatie van een reeks van culturele projecten en manifestaties, en als adviseur beeldende kunst heeft hij diverse gemeenten en provincie overheden van advies voorzien. Sinds 2007 is hij als architect verbonden aan MOOI Noord-Holland voor diverse gemeentelijke adviescommissies.
ir. Hans Kodde In 1987 afgestudeerd aan de Technische Hogeschool te Delft, afdeling Bouwkunde. Sinds 1996 is hij eigenaar van Kodde Architecten te Amsterdam, een bureau met grote kennis op het gebied van restauratie en renovatie. Als bestuurslid van de Stichting De Oude Kerk heeft hij het oudste gebouw van Amsterdam onder zijn hoede. Per 1-1-2019 is hij, aan het einde van zijn zittingstermijn, vervangen door restauratiearchitect Jeroen Hooyschuur.
De commissie werd ondersteund door:
Mariette Bruin (foto) commissiecoördinator MOOI Noord-Holland Marco Brink Casemanager gemeente Uithoorn Aqeel Saghir Casemanager gemeente Ouder-Amstel
2.2 Werkwijze De Commissie voor Welstand en Monumenten Ouder-Amstel en komt op de maandagen in de oneven weken van het jaar in het gemeentehuis van Diemen bij elkaar. De vergaderingen zijn openbaar; aanvragers maar ook belanghebbenden en geïnteresseerden zijn van harte welkom om een toelichting te geven of gewoon te luisteren. De commissie biedt een gespreksomgeving waarin de direct betrokkenen aan bod komen in het gesprek over omgevingskwaliteit. Over het algemeen worden de plannen digitaal gepresenteerd door de casemanager van de gemeente. Indien aanwezig licht de initiatiefnemer of de ontwerper het plan verder toe. De vergaderdata voor uw gemeente vindt u via deze link. De adviezen Van elke planbehandeling stelt de commissie een advies op. We streven ernaar dat het advies begrijpelijk is voor iedereen; dus helder geschreven en zonder gebruik van onnodig jargon. Bovendien moet het advies juridisch houdbaar zijn. De casemanager zorgt voor het openbaar maken en versturen van de adviezen naar het college, de aanvrager en eventuele andere belanghebbenden. Planregistratiesysteem De adviezen worden gerubriceerd in een door MOOI Noord-Holland ontwikkeld planregistratiesysteem, genaamd CorSys. De commissiecoördinator, de plantoelichter en commissieleden hebben toegang tot dit systeem en kunnen te allen tijde de geschiedenis van de planbehandeling raadplegen. Momenteel wordt een nieuw, verbeterd systeem voorbereid om de overstap naar volledig digitaal werken te kunnen maken. In 2019 zal dit nieuwe systeem in werking gaan onder de naam (MOOI) DARS (Digitaal Advies Registratie Systeem). De gemeenten kunnen hier gebruik van maken, ook voor de plannen die ambtelijk beoordeeld worden. MOOI Noord-Holland zal de gebruikers begeleiden bij de toepassing ervan.
Preadviezen De commissie gaat bij grote, ingewikkelde of voorbeeldstellende plannen graag al vóór de vergunningaanvraag in gesprek met de initiatiefnemer om de mogelijkheden en de kans op maatschappelijke meerwaarde te verkennen. Dit wordt meestal aangeduid met de termen vooroverleg of preadvies. Op deze manier komt het advies van de commissie op een logisch moment in het planproces en kan de inbreng van de commissie nog relatief eenvoudig worden meegenomen. Dit bevordert ook een snelle beoordeling van de definitieve vergunningaanvraag. Vooroverleg wordt door veel initiatiefnemers als een welkome inbreng ervaren. Externe adviezen Het is ook mogelijk de commissie in te zetten voor externe adviezen. Voor zulke adviezen wordt buiten de vergadering om één van de commissieleden ingezet. In Ouder-Amstel gebeurde dat bijvoorbeeld bij het adviseren van de architectenselectie Van der Looskwartier. Gemandateerde commissie Niet alle plannen hoeven door de voltallige commissie te worden behandeld. De mogelijkheid bestaat om de kleinere plannen in een vergadering met de gemandateerde architect af te handelen, voorafgaand aan de reguliere vergadering. Gedurende het jaar is beperkt van deze mogelijkheid gebruik gemaakt en zijn de meeste plannen in de reguliere vergadering behandeld.
10 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2018
11
2.3 Beoordelingskaders Er zijn meerdere beoordelingskaders waar de commissie rekening mee houdt. De welstandsnota vastgesteld in 2003 door de gemeenteraad, is het belangrijkste. Tevens zijn er algemene criteria voor bijzondere, onverwachte plannen. De welstandsnota bevat ook criteria voor het handhaven van reeds gerealiseerde bouwwerken, de zogeheten excessen. De beoordelingskaders zijn naar onze mening over het algemeen goed toepasbaar en dragen bij aan de constructieve dialoog die we voeren met initiatiefnemers. De kaders maken duidelijk wat de gemeente wil bereiken met het kwaliteitsbeleid en bieden houvast bij de begeleiding en de beoordeling van plannen.
De commissie in 2018
Wel is in de loop van 2018 gebleken dat de welstandsnota, nu 15 jaar oud, dringend aan vernieuwing toe is. Dit bleek bijvoorbeeld bij de casus Korenbloemstraat (optoppen van jaren twintig-woningen in het dorpscentrum van Duivendrecht). Hier blijken de ambities van de gemeente, zoals beschreven in de Erfgoedvisie (Het Erfgoed van Ouder-Amstel, nu en in de toekomst, 2016) niet te stroken met de criteria in de welstandsnota (2003). De Erfgoedvisie classificeert het oude centrum van Duivendrecht als een van de beschermenswaardige gebieden van Ouder-Amstel, maar heeft geen wettelijke status. Het zorgde voor onduidelijkheid over de toe te passen criteria in verhouding tot de visie die de gemeente voor ogen heeft. Beeldkwaliteitskader Amstel Business Park Zuid Vorig jaar bleek dat de commissie onvoldoende handvatten vond ten aanzien van het gebied Van der Madenweg e.o., het zogenaamde Amstel Business Park Zuid. Inmiddels is door de gemeente Ouder-Amstel stedenbouwkundige Tess Broekmans (Urhahn Stedenbouw & Strategie) aangesteld als supervisor. De commissie is blij met dit besluit en kijkt uit naar de samenwerking.
Monumentenbeleid Op het gebied van monumenten adviseert de commissie over ingrepen in het beschermd dorpsgezicht, en behandelt zij aanvragen die vragen om een welstandsadvies inzake monumenten. In 2018 is afgesproken met wethouder mw. Van der Weele dat ook monumentenplannen door de commissie worden behandeld, in samenwerking met de gemeentelijke monumenten-afdeling, en met inachtneming van de welstandscriteria voor het gebied. In 2018 heeft dat nog niet geresulteerd in monumentenaanvragen, maar wel in aanvragen in of nabij beschermde dorpsgezichten.
13 PROJECT BIJZONDER/GROOT PLAN Tekening Sluisplein Jum
OUDERKERK AAN DE AMSTEL
Uitbreiding supermarkt
Sluisplein
Het oorspronkelijke plan voorziet in een uitbreiding en gevelwijziging bij een supermarkt. De commissie constateert dat de aanpassing in de oksel van het gebouw, nabij de entree van het appartementencomplex, erg gesloten oogt. Vanaf het begin stuurt ze aan op een meer hoogwaardige inrichting van de openbare ruimte in deze hoek. Dit kan deels door het ontwerpen van een meer (naar de straat) geopend volume, en deels door de entree naar de woningen mede vorm te geven. In een serie vervolgstappen wordt toegewerkt naar een aangepast plan dat tegemoet komt aan de vraag van de commissie. De gevelopeningen zijn aangepast en de transformatorruimte is naar de achterzijde van het pand verplaatst. De gevel wordt nu opgetrokken uit gelijke baksteen als bestaand en er is een overleg met de bewoners voor een verdere opwaardering van de entree van de bovenliggende appartementen. De commissie kan op hoofdlijnen akkoord gaan en ziet een uitwerking graag tegemoet.
14 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2018
15
Hoofdstuk 3 Wat wij u adviseerden in 2018 Aantal planbehandelingen Aantal Aantal planbehandelingen planbehandelingen
3.1 Cijfers 2018heeft heeftde deCommissie Welstands-voor en Monumentencommissie Ouder-Amstel 58 vergunningaanvragen InIn2018 Welstand en Het aantal nieuwe plannen is met ca 28 behandeld, % gedaald waarvan 4 betrekking hadden aanvragen van voorgaande jaren. In van verband die meerdere Monumenten Ouder-Amstel 58opvergunningaanvraten opzichte 2017.met Hetplannen aantal behandelingen In heeft Welstandsen Monumentencommissie Ouder-Amstel behandeld, behandelingen hadden, hethadden totaal aantal 97.vergunningaanvragen gen behandeld, waarvan 4 betrekking op planbehandelingen daalde met ca58 19 % ten opzichte van het vorige jaar. In2018 2018 heeftde denodig Welstandsenwas Monumentencommissie Ouder-Amstel 58 vergunningaanvragen behandeld, waarvan 4 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met plannen die meerdere Het aantal nieuwe plannen is met ca 28 % gedaald ten opzichte van 2017. Het aantal behandelingen daalde met aanvragen van voorgaande jaren. In verband met waarvan 4 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met plannen die meerdere behandelingen nodig hadden, was het totaal aantal planbehandelingen 97. ca 19 % ten opzichte van het vorige jaar. plannen die meerdere behandelingen nodig hadden, behandelingen nodig hadden, was het totaal aantal planbehandelingen 97. Het nieuwe plannen isismet gedaald was het totaal aantal planbehandelingen Hetaantal aantal nieuwe plannen metca ca28 28% %97. gedaaldten tenopzichte opzichtevan van2017. 2017.Het Hetaantal aantalbehandelingen behandelingendaalde daaldemet met ca 19 % ten opzichte van het vorige jaar. Tabel 1 ca 19 % ten opzichte van het vorige jaar. SOORT AANVRAAG AANTAL AANVRAGEN AANTAL BEHANDELINGEN Aantal Tabel 11planbehandelingen Tabel Omgevingsvergunning 42 75 SOORT AANTAL AANTAL SOORTAANVRAAG AANVRAAG AANTALAANVRAGEN AANVRAGEN AANTALBEHANDELINGEN BEHANDELINGEN waarvan nieuwbouw 11 19 Omgevingsvergunning 42 75 Omgevingsvergunning 42 75 waarvan verbouwing 31 56 waarvan 11 19 waarvannieuwbouw nieuwbouw 11 19 Preadvies* 11 15 waarvan 31 56 waarvanverbouwing verbouwing 31 56 Reclameaanvraag 5 7 Preadvies* 11 15 Preadvies* 11 15 Totaal 58 97 Reclameaanvraag 5 7 Reclameaanvraag 5 7
* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was
15. Totaal Totaal
58 58
97 97
* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was * Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: 15. 15.
Aantal Tabel Aantal2planbehandelingen planbehandelingen ten tenopzichte opzichtevoorgaande voorgaandejaren: jaren: SOORT AANVRAAG 2018 2017 Aantal planbehandelingen t.o.v. voorgaande jaren Tabel 2 Tabel 2 aanvragen Nieuwe 54 75 SOORT 2018 2017 SOORTAANVRAAG AANVRAAG 2018 2017 Aanvragen van voorgaande jaren 4 9 Nieuwe aanvragen 54 75 Nieuwe aanvragen 54 75 Herhalingen 39 36 Aanvragen van voorgaande jaren 4 9 Aanvragen van voorgaande jaren 4 9 Totaal behandelingen 97 120 Herhalingen 39 36 Herhalingen 39 36 Totaal behandelingen 97 120 Totaal behandelingen 97 120
Vorm van behandelingen Vorm van behandelingen Vorm Tabel 3 van Vorm van behandelingen behandelingen VERDELING AANVRAGEN Tabel Tabel33behandelingen Totaal VERDELING VERDELINGAANVRAGEN AANVRAGEN Gemandateerd behandeld Totaal behandelingen Totaal behandelingen In de welstandscommissie Gemandateerd Gemandateerdbehandeld behandeld behandeld InInde welstandscommissie de welstandscommissie behandeld behandeld
Hoe vaak behandeld? Tabel 4
ADVIEZEN AAN B&W Totaal nieuwe aanvragen*
2018
2017
2016
54
75
84
Bij eerste behandeling akkoord
20 %
28 %
27 %
Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)
13 %
23 %
13 %
Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
9%
17 %
17 %
Bij derde of verdere behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
9%
7%
10 %
Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken
37 %
20 %
24 %
Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning
11 %
5%
10 %
* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.
2016 84 2016 2016 6 84 84 48 66 138 48 48 138 138
2018
2017
2016
97 2018 2018 97 97
120 2017 2017 120 120
138 2016 2016 138 138
22 %
Hoe vaak behandeld?
16 %
0%
78 % 22 22% %
84% % 16 16 %
100 % 00% %
78 78% %
84 84% %
100 100% %
Op de gemeentepagina van Ouder-Amstel op onze website zijn meer cijfers te vinden.
16 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2018
17
3.2 Effect van de adviezen De adviezen zijn openbaar en worden uitgebracht aan het college van B&W. In het jaar 2018 zijn alle adviezen van de commissie overgenomen door het college van B&W. De adviezen van de commissie hebben een uiteenlopend karakter. Soms gaat het om kleine aanpassingen, zoals het openhouden van een doorzicht naar het achterliggende gebied. Ook dakkappellen en erfafscheidingen zijn in wezen kleine aanpassingen maar zullen op termijn, en in hun totaliteit, het straatbeeld bepalen. In andere gevallen gaat het om grotere plannen, die in een keer een plek of gebied transformeren. Enkele voorbeelden:
Uitbreiding van een woning aan de Sluisvaart
Sluisvaart: uitbreiding woning Een aanvraag die veel voorkomt is de uitbreiding van een woning. De betreffende woning staat in een buurt waar sprake is van een grote eenheid in de vormgeving. Hier gaat het om de uitbreiding boven een garage. De welstandsnota (gebied 3) stuurt in zulke gevallen aan op een vormgeving die deel uitmaakt van (zich verhoudt tot) het geheel, danwel als ondergeschikte toevoeging herkenbaar is. De commissie constateerde dat dit met wit gekeimde gevels niet het geval was, waarop een alternatief is ontworpen. Dakkapellen Rijksstraatweg Ook een aanvraag die veel voorkomt, maar nu in een historisch beschermenswaardige buurt (in de Erfgoedvisie 2016 aangewezen als ĂŠĂŠn van de vier kernwaarden van de gemeente). In dergelijke straten is een verhoogd risico van precedentwerking. Zodra eenmaal een dakkapel in afwijkend formaat of materiaal is gerealiseerd, is het zeer moeilijk een rem te zetten op gelijksoortige aanvragen.
Aangepast voorstel voor een technische ruimte aan de Van der Madeweg
Technische ruimte aan de Van der Madeweg (A1622) Hier gaat het om een betonnen utilitair bouwwerk in de berm van de Van der Madeweg: een technische ruimte van 6x4x3,5 m. Een dergelijke grote,a dichte doos is ontworpen vanuit puur utilitaire overwegingen, maar is (gelegen tussen rijbaan en fietspad) ongewenst uit het oogpunt van ruimtebeleving en sociale veiligheid van de buurt. De commissie vraagt hier een alternatieve locatie te zoeken, danwel het bouwwerk verdiept aan te leggen. Uiteindelijk wordt gekozen voor een verdiepte ligging (max. 1,3 meter in plaats van 3,5 meter). Verder is verzocht om te anticiperen op de toekomstige herprofilering van de Van der Madeweg, en hiervoor contact te leggen met de gemeente Amsterdam.
18 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2018
Dag van herbestemming, 20 september 2018.
Wethoudersdiner
19
3.3 Kwaliteitsgesprekken, procesbegeleiding, beleidsontwikkeling De advieswerkzaamheden van MOOI Noord-Holland voor behoud en ontwikkeling van omgevingskwaliteit in Noord-Holland gaan verder dan de gemeentelijke adviescommissies. Voor Ouder-Amstel hebben wij de volgende ondersteunende activiteiten uitgevoerd: • Een van onze commissieleden, architect Egon Kuchlein, is op verzoek van de gemeente betrokken geweest bij de selectie van plannen voor de reconstructie J.C. van der Loosstraat in Ouderkerk aan de Amstel. • Commissielid architect Egon Kuchlein is tevens gemandateerd in het overleg over de nieuwe Amstelbrug. Op verzoek van de gemeente Ouder-Amstel heeft de gemandateerde architect in juni overleg gevoerd met de stadsbouwmeester van Amstelveen over de nieuwe Amstelbrug. Dit heeft geresulteerd in een aantal beeldkwaliteitscriteria welke als onderdeel van de nota van inlichtingen meegegeven zijn aan de inschrijvers voor de realisatie van deze brug. Na selectie is, in een aantal sessies, het definitief ontwerp besproken. 3.4 Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland De gemeente Ouder-Amstel heeft ook gebruik gemaakt van het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland; een vraagbaak voor gemeenten met vragen over erfgoed, cultuurlandschap, omgevingswet, herbestemming en archeologie. Het Steunpunt is een samenwerking tussen MOOI Noord-Holland en Stichting NMF en wordt mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Holland en de RCE. Medewerkers en bestuurders van Noord-Hollandse gemeenten kunnen bij het Steunpunt terecht met vragen over alles wat met erfgoed te maken heeft. Het Steunpunt organiseert diverse netwerk- en kennisbijeenkomsten door het jaar heen. Ook kunnen gemeenten concrete zaken voordragen voor een expertmeeting, een onderzoek of als interessant voorbeeldproject op het gebied van herbestemming of het inpassen in een kwetsbaar cultuurlandschap.
Kijk voor inspiratie en voorbeelden eens op www.steunpunterfgoednh.nl. Dag van de Herbestemming Hoe breng je participatie in de praktijk en onder welke voorwaarden? Deze en andere vragen kwamen aan bod tijdens de Dag van de Herbestemming die op 20 september werd georganiseerd door het Steunpunt Monumenten en Archeologie. Het decor was de prachtige Sint-Annakerk in Amstelveen die voorlopig is herbestemd en die nu evenementen en sinds kort een heuse brouwerij huisvest. In de zaal zaten veel ambtenaren, afgevaardigden van stichtingen en historische verengingen, betrokken burgers en een enkele ondernemer. Ellen van den Klinkenberg en Marian van der Weele van de gemeente Ouder-Amstel waren hierbij aanwezig. Cultuurnetwerkdiner voor wethouders Wethouders van Cultuur en Ruimtelijke Ordening van Noord-Hollandse gemeenten zijn uitgenodigd voor een cultuurnetwerkdiner op woensdag 5 september in de grote kerk in Naarden. Doel van de avond: kennismaking, netwerk, inspiratie en informatie. Thema: Transformatie. Op gemeenten komen uiteenlopende transformatie-opgaven af, zoals bijvoorbeeld leegstand en herbestemming van (monumentaal) vastgoed, de energietransitie, de woningbouwopgave, klimaatadaptatie en massatoerisme. Cultureel erfgoed staat hierbij onder druk, maar kan ook als inspiratiebron en aanjager werken bij de aanpak van deze transformatieopgaven. Wat is provinciaal beleid op deze onderwerpen en hoe kunnen gemeenten omgaan met deze ingrijpende vraagstukken? De directeur van de Grote Kerk in Naarden benadrukte in haar welkomstwoord de functie van kerk als klankkast tijdens concerten. En ze trok de parallel met de functie van gemeentebestuurders als klankkast van de samenleving. Om haar beeldspraak kracht bij te zetten speelde het orgel vervolgens – een aangename verrassing. Wethouder Marian van der Weele van de gemeente Ouder-Amstel was hierbij aanwezig.
Voorgevel
Rechter zijgevel
Achtergevel
Linker zijgevel
(Bestaande situatie) Schaal 1 : 100
(Bestaande situatie) Schaal 1 : 100
(Bestaande situatie) Schaal 1 : 100
(Bestaande situatie) Schaal 1 : 100
+6050
Dak bestaand
+6050
Dak bestaand
+3100
Eerste verdieping
+3100
Eerste verdieping
+0
Begane grond
+0
Begane grond
-1950
Fundering
-1950
Fundering
Doorsnede 01
Doorsnede 02
(Bestaande situatie) Schaal 1 : 100
(Bestaande situatie) Schaal 1 : 100
21 PROJECT TRANSFORMATIE
DUIVENDRECHT
Woningen Korenbloemstraat 7-21 Op een woonblok in de Korenbloemstraat worden twee lagen toegevoegd. De Korenbloemstraat is een zijstraat van de Rijksstraatweg in Duivendrecht. De uitbreiding roept vragen op bij de commissie. Het plan voorziet in een flinke volumevergroting die de
Voorgevel
Rechter zijgevel
Achtergevel
Linker zijgevel
(Nieuwe situatie) Schaal 1 : 100
(Nieuwe situatie) Schaal 1 : 100
(Nieuwe situatie) Schaal 1 : 100
(Nieuwe situatie) Schaal 1 : 100
maximale hoogte in het bestemmingsplan overschrijdt. Dit heeft gevolgen voor het straatprofiel. Verder constateert de commissie dat het een karakteristiek rijtje woningen is,
+11715
Dak nieuw
+11715
Dak nieuw
+8700
Derde verdieping
+8700
Derde verdieping
+5900
Tweede verdieping
+5900
Tweede verdieping
+3100
Eerste verdieping
+3100
Eerste verdieping
+0
Begane grond
+0
Begane grond
-1950
Fundering
-1950
Fundering
Doorsnede 03
Doorsnede 04
(Nieuwe situatie) Schaal 1 : 100
(Nieuwe situatie) Schaal 1 : 100
gebouwd in de jaren ‘20 van de 20e eeuw. Het rijtje geniet geen beschermde monumentenstatus, maar ligt wel in de dorpskern en is volgens Erfgoedvisie (2016) aangewezen als beschermenswaardig. De commissie is van mening dat met de optopping van het Opdrachtgever:
Woon Inzicht
Tekening:
Gevelaanzichten en doorsnedes
blok niet alleen de schaal van de omgeving verandert, maar dat ook de karakteristiek
Kenmerk
Formaat
Schaal
Datum
Blad
1830
A0
1 : 100
07-09-18
AO02
en de architectonische waarde van de bebouwing verdwijnt.
Oorspronkelijk voorstel
In een serie gesprekken stuurt de commissie aan op het beperken van het volume, tot Bestaand metselwerk handhaven. Goot boven bk. metselwerk 2
3
4
binnen de maximaal hoogte van het bestemmingsplan. Verder adviseert ze de kapver-
5
dieping als kap te laten ogen, en niet als een volwaardige woonlaag, zodat tegemoet
Bouwhoogte max. 12m¹
1
kan komen aan het kleinschalige karakter van de buurt. Kunststof onderdelen dienen hier
Dakbedekking gelijk aan bestaande situatie: Tuile du Nord keramische pannen, kleur: rood
Goothoogte max. 7m¹
vermeden te worden. Tegen het einde van het planproces tekenen bewoners bezwaar aan: ze voelen zich niet gekend in het proces. De gemeente heeft de onvrede begin 2019 een vervolg gegeven
Voorgevel (Nieuwe situatie) Schaal 1 : 100
middels overleg met de bewoners. Prefab gootconstructie. Kleur: Wit (RAL9010)
Keralit rabatdelen, Zweeds rabat/ gepotdekselde delen. Kleur: Antraciet (RAL=7016)
Aangepast voorstel met verlaagde kap
Opdrachtgever:
Woon Inzicht
Tekening:
Welstand
De Korenbloemstraat voor de verbouwing
Kenmerk
Formaat
Schaal
Datum
Blad
1830
A1
1 : 100
23-11-2018
AO06
22 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2018
Hoofdstuk 4 Dilemma’s bij de kwaliteitsadvisering. Wie adviseert over omgevingskwaliteit? De Omgevingswet draagt ons allen op om te zorgen voor goede omgevingskwaliteit. Het gaat om de kwaliteit van de ruimte waarin het leven van mensen zich afspeelt. Plannen met een goede omgevingskwaliteit zijn duurzaam en dragen bij aan de gezondheid en het welbevinden. In het ontworpen Nederland wordt het belang van cultureel erfgoed, architectonische en stedenbouwkundige kwaliteit en goede kwaliteit van natuur en landschap hooggewaardeerd. In de toelichting van de Omgevingswet worden deze aspecten dan ook benoemd als de pijlers van goede omgevingskwaliteit. Goede omgevingskwaliteit begint bij het agenderen van kwaliteit in alle plan- en ontwerpprocessen. Hoe doe je dat? Wie adviseert over omgevingskwaliteit? Welke vorm van advisering vinden gemeenten bij zich passen? Dat waren de hoofdvragen tijdens de expertmeeting die MOOI Noord-Holland en Over Morgen, ondersteund door het Ministerie van Binnenlandse Zaken, organiseerden op 17 april 2018. Het werd duidelijk dat er geen vaste receptuur meer bestaat voor de ruimtelijke kwaliteitsadvisering. Maar kunnen we dan wel een menukaart maken voor een goed gesprek over omgevingskwaliteit? Tijdens de expertmeeting werden de dilemma’s verkend die in het debat naar voren komen.
De komst van de Omgevingswet vraagt een cultuurverandering en vergt dat we gezamenlijk gaan nadenken over het ontrafelen van deze knoop van dilemma’s. De commissieleden willen graag met betrokkenen binnen de gemeente in gesprek om plannen te maken voor de kwaliteitsadvisering in de toekomst. Als we dan op goede ideeën komen stellen we ook voor om er – daar waar het kan – mee te gaan experimenteren. Op weg naar moderne kwaliteitsadvisering met nieuwe, uitnodigende wettelijke kaders. U kunt het hele pamflet ‘Dilemma’s bij de kwaliteitsadvisering. Wie adviseert over omgevingskwaliteit?’ via deze koppeling lezen.
23
DILEMMA 1 Advisering door deskundigen en/of maatschappelijke participatie? – Leidt maatschappelijke participatie tijdens het planproces vanzelfsprekend tot goede omgevingskwaliteit? Hebben we nog wel advies van deskundigen nodig? Het lijkt de kunst om maatschappelijk(e) initiatief en participatie te versterken door de advisering door deskundigen. Deskundigen brengen kennis, vaardigheden en kansen in. Zij hebben het vermogen om verder te kijken dan de initiatiefnemer en andere belanghebbenden, naar andere schaalniveaus en toekomstige omstandigheden.
DILEMMA 2 Advisering als proces en/of als momentopname aan het eind? – Sectoraal advies (zoals ruimtelijke ordening, welstand of monumenten) volstaat niet meer. Integrale advisering is het nieuwe devies en dat is gebaat bij vroege betrokkenheid bij de stedenbouwkundige en landschappelijke besluitvormingsprocessen. Maar daar zitten wel haken en ogen aan. Hoe waarborg je de onafhankelijkheid van het adviesteam? In welke fasen van het proces wordt geadviseerd? En hoe verhouden begeleiden en beoordelen zich tot elkaar? Deugdelijke advisering is continu, regelmatig en staat in verhouding tot de betekenis van een plan. De advisering moet helder, transparant, neutraal en gefundeerd zijn.
DILEMMA 3 Gemeentelijke adviescommissie en/of een andere constructie? – De Omgevingswet stelt een gemeentelijke adviescommissie verplicht die werkt volgens wettelijke vereisten. Het staat de gemeente vrij om ook andere adviesteams of adviseurs te benoemen. Die kunnen intern, gemengd of extern zijn. Het is belangrijk dat de adviescommissie of het adviesteam een duidelijke plek biedt voor het gesprek over ruimtelijke kwaliteit, en kennis van andere belangen en schaalniveaus inbrengt. Als de commissie of het team extern en onafhankelijk is, kan zij ook als derde neutrale partij fungeren. Maar hoe zorg je ervoor dat de advisering niet als extra drempel wordt gezien?
DILEMMA 4 Advies over grote ingrijpende plannen en/of kleine dagelijkse ingrepen? – De nieuwe ruimtelijke kwaliteitsadvisering is integraal en gaat altijd over het verbinden van de fysieke omgeving met sociaal-maatschappelijke vraagstukken. Die advisering kan een langdurig, allesomvattend proces zijn. Maar dat is niet altijd nodig. Het is het dilemma van proportionaliteit: hoe zorg je dat de advisering in verhouding staat tot de betekenis van een plan, zonder dat dit leidt tot rechtsongelijkheid? Hoe organiseer je het zo dat iedere initiatiefnemer de route vindt die het beste past bij de vraag? Wordt over kleine, veelvoorkomende gevallen even intensief geadviseerd als over grote ingrijpende plannen? Hoe leg je dat vast, en wie bepaalt dat?
DILEMMA 5 Regelen en/of anders kijken? – Meer regels leiden niet tot betere omgevingskwaliteit. Het doel van ruimtelijke kwaliteitsadvisering is niet het toetsen aan regels. Het gaat om een interpretatie: wat draagt een ingreep in de leefomgeving bij aan de ruimtelijke doelstellingen van de gemeente? Hoe verhoudt die ingreep zich tot kernkwaliteiten, principes en potenties? Regels zijn slechts de (onmisbare) hefboom die leidt tot overleg. De ‘nieuwe adviseur’ vinkt geen criteriasets af, maar hanteert een constructieve gesprekstechniek op basis van inspiratie en vakmanschap. De burger én de bestuurder worden hiermee verleid tot goede omgevingskwaliteit.
Beeld 11a
24 PROJECT KLEIN PLAN
25
OUDERKERK AAN DE AMSTEL
Twee woningen Rondehoep Oost 12 Het voorstel voor de bouw van twee woningen bevindt zich op een kavel in een overgangsgebied tussen twee uitbreidingen aan de dijk. Aan de ene zijde de traditionele twee-onder-een-kapwoningen, aan de andere zijde de jaren ’90 architectuur van de wijk Benning. De commissie vraagt om de woningen als eigen ensemble vorm te geven bij wijze van overgang tussen de twee wijken: deels als familie, deels van elkaar verschillend. Bijzonder is in dit geval dat de linker woning wordt uitgewerkt tot definitief ontwerp, terwijl van de rechter alleen een principe-uitspraak wordt gedaan. In een serie vervolggesprekken stuurt de commissie aan op gelijke behandeling van de beide woningen, waarbij de rechter woning nader wordt uitgewerkt, al dan niet met een beeldkwaliteitskader.
Rondehoep Oost 12
Plan Rondehoep Oost
26 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2018
27
Hoofdstuk 5 Evaluatie en aanbevelingen 5.1 Evaluatiegesprek portefeuillehouder Als onafhankelijk adviseur dragen wij bij aan een goede omgevingskwaliteit in uw gemeente. Die zorg delen we samen met de initiatiefnemers en met u als gemeente. Elk jaar bespreken we tijdens een evaluatiegesprek met de portefeuillehouder de belangrijkste ontwikkelingen binnen uw gemeente en formuleren we aandachtspunten voor de toekomst. Op 16 april 2019 vond dit jaarlijkse evaluatiegesprek plaats over het jaar 2018. De belangrijkste uitkomsten van het gesprek waren: • Binnen de gemeente zijn er veel nieuwe initiatieven. Genoemd worden Amstel Business Park, Entrada en de Nieuwe Kern; • Het overleg met de stedenbouwkundig supervisor van Amstel Business Tess Broekmans verloopt voorspoedig. Een recent voorbeeld is de planbehandeling van The Joan, een kantoorpand aan de Joan Muyskenweg. Gezien de te verwachten hoeveelheid aanvragen pleit de commissie voor het instellen van een supervisie-team met een gemandateerd lid van de commissie; • De gemeente is bezig de dialoog over ruimtelijke kwaliteit met bewoners te versterken. Voorbeelden zijn het toevoegen van een burgerlid aan de commissie, het participatietraject met omwonenden van het Compierterrein, en het gesprek met omwonenden over de Korenbloemstraat (Duivendrecht); • Jef Mühren geeft een toelichting op de Omgevingswet, en wat die betekent voor de kwaliteitsadvisering. Hij benadrukt dat het belangrijk is dat de gemeente Ouder-Amstel vóór 1 januari 2021 een besluit neemt over de instelling en werkwijze van een wettelijke ‘gemeentelijke adviescommissie’. Een routeplanner zal worden toegezonden en in de loop van het jaar verschijnt een landelijke handreiking.
Afspraken: Wethouders en commissie maken een nieuwe afspraak om enkele grote ontwikkelingen door te nemen. Wat zijn de grote lijnen, wat staat er in de structuurvisie en is die nog up-to-date? De commissie kijkt uit naar dit gesprek! 5.2 Overige aanbevelingen door de commissie Vanuit haar ervaringen en inzichten doet de Commissie voor Welstand en Monumenten Ouder-Amstel nog de volgende aanbevelingen: • De nota is aan een actualisering toe. Dit bleek bij de Korenbloemstraat, maar ook bij andere gebieden in transitie, zoals bij de Joan Muyskenweg en de Pieter Braaijweg. Het is een kans, de vragen die recentelijk in deze gebieden ontstaan zijn, te koppelen aan de uitgangspunten beschreven in de gemeentelijke Erfgoedvisie (Het Erfgoed van Ouder Amstel, nu en in de toekomst, 2016). • Het gebied rond de Van der Madeweg bevindt zich in een ‘schemerzone’ waar de regieverhoudingen soms onduidelijk zijn (de Gemeente Amsterdam voert de regie over een deel van het gebied). Een voorbeeld uit 2018 betreft de technische ruimte in de berm van de straat. De commissie acht het hier wenselijk betrokken te worden bij de toekomstige herprofilering van de Van der Madeweg, om te kunnen anticiperen op voorgestelde wijzigingen. • Denk na over de integraliteit van ruimtelijke opgaven en ruimtelijk beheer. Welke opgaven kunnen gekoppeld worden? Hoe kan het publieke domein zorgvuldig worden ingericht en onderhouden? Wat is een goede kwaliteit van de fysieke leefomgeving? • Blijf in uw gemeente steeds het debat voeren over de vraag hoe ruimtelijke kwaliteit kan worden ingezet als pijler voor de omgevingsvisie en het omgevingsplan. Gebruik hierbij bijvoorbeeld de tien principes uit het Schetsboek voor
een Omgevingsplan op Kwaliteit van Mooiwaarts. • Begin of continueer een gesprek over de dilemma’s bij de kwaliteitsadvisering (hoofdstuk 4). Welke gevolgen heeft de ‘nieuwe’ ruimtelijke kwaliteitsadvisering voor uw gemeente en hoe gaat u deze organiseren? Wij willen u hierbij graag ondersteunen. De tijd is kort: bij het inwerking treden van de Omgevingswet (verwacht op 1 januari 2021) moet dit geregeld zijn. De welstands- en monumentenadvisering valt namelijk niet onder de ‘bruidsschat’ van de Omgevingswet. • Maak gebruik van de kennis en ervaring die aanwezig is bij medewerkers en adviseurs van het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland. Het Steunpunt verwelkomt u graag tijdens activiteiten en bijeenkomsten.
5.3 Tot slot Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop de Commissie voor Welstand en Monumenten Ouder-Amstel, aan de hand van de geldende beleidskaders, adviseert over goede omgevingskwaliteit binnen uw gemeente. Een doel waar wij ons graag voor inzetten en aan bijdragen. In het jaarverslag is een aantal plannen uit het jaar 2018 aan bod gekomen. Het is slechts een greep uit de vele en uiteenlopende plannen waarover de commissie heeft mogen adviseren. We doen dat zoveel mogelijk in het openbaar en in dialoog met betrokkenen. Wij nodigen u van harte uit om in 2019 bij ons binnen te lopen en zelf te ervaren hoe boeiend en genuanceerd de advisering over omgevingskwaliteit is.
29
28 PROJECT HOE IS HET MET? OUD PLAN
OUDERKERK
Woningen Burgemeester Stramanweg Een nieuwbouwproject voor het realiseren van 34 eensgezinswoningen waar de commissie heeft aangestuurd op een meer nadrukkelijke inrichting van de grenzen tussen privé- en openbaar gebied. Het gerealiseerde project laat zien dat het plan zijn belofte grotendeels heeft waargemaakt. De erfafscheidingen aan de koppen zijn gerealiseerd in de vorm van hagen. De dakkapellen aan de achterzijde echter hebben plaatsgemaakt voor dakramen.
B
A
ca. +9660 nok
2600+ 1477 zolder 05.02.01 31,4 m²
02 5920 V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
ca +5684 goot
V
V
slaapkamer 2 05.01.04
slaapkamer 1 05.01.03
14,8 m²
9,5 m²
01 2960
00 0
VOORGEVEL
RECHTER ZIJGEVEL
1 : 100
1 : 100
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
ACHTERGEVEL
LINKER ZIJGEVEL
1 : 100
1 : 100
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
65300
24,6 m² trapkast 10.00.04
trapkast 11.00.04
2,0 m²
2,0 m²
1260
70 1010
3250
70
woonkamer 11.00.05
woonkamer 12.00.05
24,6 m²
24,6 m²
70
24,6 m²
hwa
2690
70
woonkamer 10.00.05
250
5100 2690 3250
70
1932
1260
1932
2,0 m²
1010 70
8800
trapkast 09.00.04
2,0 m²
70 1010
8800
trapkast 08.00.04
5400 hwa
5100 1260
70
24,6 m²
woonkamer 09.00.05 70
24,6 m²
70
trapkast 12.00.09 2,0 m²
70
2690
70
woonkamer 08.00.05 70
woonkamer 07.00.05
5400 hwa
5100 2690 3250
70
3250
1260
1932
1010 70
1932
2,0 m²
70 1010
8800
trapkast 07.00.04
2,0 m²
5400 hwa
5100 1260
8800
trapkast 06.00.04
70
70
2690
70
24,6 m²
70
24,6 m²
70
woonkamer 06.00.05
5400 hwa
5100 2690
70
70
3250
1260
3250
1010 70
1932
2,0 m²
70 1010
1932
trapkast 05.00.04
2,0 m²
5400 hwa
5100 1260
8800
trapkast 04.00.04
70
8800
2690
woonkamer 05.00.05
1932
24,6 m²
70
24,6 m²
70
woonkamer 04.00.05
5400 hwa
5100 2690
70
70
70
1260
3250
1010 70
3250
70 1010
8800
2,0 m²
5400 hwa
5100 1260
8800
trapkast 03.00.04
2,0 m²
70
1932
2690
woonkamer 03.00.05
1932
1932
8800
8800
trapkast 02.00.04
5400 hwa
5100 2690
70
70
3250
1260
3250
1010 70
8800
24,6 m²
1932
70 1010
8800
24,6 m²
70
woonkamer 02.00.05 70
woonkamer 01.00.05
2,0 m²
5400 hwa
5100 1260
1932
70
3250
2690
70
9000
9560
trapkast 01.00.04
5400 hwa
5100 2690 3250
70
70
1260
70
5400 hwa
5100 1010 70
70
5400 hwa
70
280
250
B
B
DOORSNEDE 1 : 100
woonkamer
keuken
05.00.05
05.00.06
24,6 m²
9,5 m²
30
Colofon Auteur Sophie van Ginneken, voorzitter Commissie voor Welstand en Monumenten Ouder-Amstel Egon Kuchlein, architect-secretaris Commissie voor Welstand en Monumenten Ouder-Amstel Mariette Bruin, coördinator Commissie voor Welstand en Monumenten Ouder-Amstel Met bijdragen van José van Campen, Woord en Plaats Jef Mühren, directeur MOOI Noord-Holland Dorine van Hoogstraten, adjunct-directeur MOOI Noord-Holland Renate de Visser, bureaucoördinator MOOI Noord-Holland Primo Reh, communicatiemedewerker MOOI Noord-Holland Basisontwerp Funcke Creatieve Partners Uitwerking IAAY | Merijn Groenhart MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit Alkmaar, maart 2019
MOOI NOORD-HOLLAND ADVISEURS OMGEVINGSKWALITEIT Emmastraat 111 1814 DP Alkmaar T 072 520 44 59 info@mooinoord-holland.nl www.mooinoord-holland.nl @overmooinh