1
COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2017
2 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2017
3
Voorwoord Het zijn turbulente bouwtijden. Na jaren van voorzichtigheid zijn de plannen weer massaal van de grond gekomen. Dat is voelbaar, ook in OuderAmstel. Niet zelden gaat het om enorme aantallen woningen, die de toegestane bouwhoogte tot het maximale benutten. De druk is groot. Meer geld betekent echter niet altijd meer kwaliteit, en gaat soms zelfs ten koste van het publieke domein. Aan de commissie de taak om, naast het private en bedrijfsbelang, ook het publieke belang te dienen: de ruimte van de buurt, van ons allemaal. De nieuwe wijken van nu zijn er over honderd jaar nog, en zullen de verdere ontwikkeling van het dorp, de wijk, de gemeente gaan bepalen. Willen al deze gebouwde plannen in de toekomst nog steeds gewaardeerd worden, dan moeten ze ĂŠĂŠn ding gemeen hebben: ruimtelijke kwaliteit. Dat heeft niet alleen te maken met een goede woning, maar ook met een fijne buurt, een prettige straat, een mooie fietsroute, ruimte om te kunnen spelen, elkaar te ontmoeten. Een leefomgeving waar zorg aan is besteed, ook buiten de muren van het huis. Het is de optelsom van al deze plannen, groot en klein, die de ruimtelijke kwaliteit van de gemeente vormgeven. Daarom waren we blij met de vele aanvragers die afgelopen jaar in een vroeg stadium van de planvorming bij ons langskwamen. Om te sparren, samen naar de beste oplossing te zoeken. Een dergelijk proces levert doorgaans de beste plannen op, waarop iedereen tevreden kan terugkijken.
Voor u ligt het verslag van onze werkzaamheden. De hierin getoonde voorbeelden laten zien op welke manier de commissie een constructieve bijdrage heeft geleverd aan de kwaliteit van het plan. We hopen dat we, met elkaar, Ouder-Amstel weer een stukje mooier hebben gemaakt. We danken de gemeente voor het vertrouwen en de prettige samenwerking. We verheugen ons erop deze samenwerking in 2018 te kunnen voortzetten. Drs. Sophie van Ginneken, Voorzitter Welstands- en Monumentencommissie Ouder-Amstel
4 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2017
5
Inhoud 1.
Het jaar 2017: krachtig en kwetsbaar
6
2.
Commissie voor Welstand en monumenten Ouder-Amstel
8
BIJZONDER PLAN - Pieterbraaijweg, nabij Giacomini
14
3.
Adviezen; cijfers en effecten
16
GROOT PLAN - Woningen Burgemeester Stramanweg
20
4.
Beoordelingskaders
22
HERBESTEMMING - Renovatie beeldbepalend pand Dorpsstraat
24
5.
Op weg naar de Omgevingswet
26
KLEIN PLAN - Brandweerkazerne, Aart van der Neerweg
28
6.
Evaluatie en aanbevelingen
30
Colofon
32
6 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2017
7
Hoofdstuk 1 Het jaar 2017 1.1 Advisering Ouder-Amstel is een contrastrijke gemeente: landelijk, weids, dorps en kleinschalig. Het heeft rustige, geïsoleerde woonwijken, maar is ook bedrijvig, met stoere bedrijfspanden gericht op snelwegen. De lommerrijke aanblik langs de Amstel, met zijn oude buitenplaatsen en boerderijen, op steenworp afstand van de Amsterdamse binnenstad, maar ook de grote hoeveelheid cultureel erfgoed in de gemeente als geheel, is bijzonder en zijn het waard te blijven koesteren. De plannen die in 2017 voorbijkwamen, zijn een afspiegeling van het veelzijdige karakter van Ouder-Amstel. Van woningaanpassingen aan de Rijksstraatweg (Duivendrecht) tot een nieuwe brandweerkazerne, van renovatie-plannen voor monumenten, tot de bouw van eengezinswoningen aan de Burgemeester Stramanweg. Uit een gesprek met wethouder mevrouw Rineke Korrel en projectleider de heer Michiel de Lange werd duidelijk dat er de komende jaren veel staat te gebeuren. Onze gezamenlijke excursie langs enkele projecten heeft de uitzonderlijke kwaliteiten, maar ook de kwetsbaarheid van Ouder-Amstel nog eens duidelijk gemaakt. 1.2 Dorpse gemeente onder de rook oprukkende metropool Het is bijzonder hoe de overwegend groene en dorpse gemeente, onder de rook van een oprukkende metropool, zijn landelijke karakter tot nu toe heeft weten te behouden. In ambitieuze tijden hebben juist deze waardevolle gebieden het eerst te lijden onder een overspannen markt. Het is daarom zaak de ruimtelijke kwaliteit in zulke tijden extra goed te bewaken. Met de vele plannen van enorme schaal – de Nieuwe Kern en Entrada voorop – is het van groot belang niet alleen te kijken naar de ruimtelijke kwaliteiten van de plannen op zelf, maar vooral naar hun ruimtelijke inpassing in de groene scheg, en de wijze waarop zij met elkaar in de toekomst het nieuwe landschap van Ouder-Amstel zullen gaan bepalen. Verschillende gezichten van Ouder-Amstel: Hoger Einde Noord, de achtertuinen van Benning en de Rijksstraatweg in Duivendrecht.
In dit jaarverslag vertellen we hoe de advisering door de welstandscommissie Ouder-Amstel in 2017 is verlopen en bespreken we de hoofdlijnen uit projecten waar we als commissie en organisatie aan werken. We gaan ook in op de rol van de ruimtelijke kwaliteitsadvisering in de komende Omgevingswet.
8 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2017
9
Hoofdstuk 2 Commissie 2.1 De rol van de commissie De commissie adviseert over de ruimtelijke kwaliteit van de voorgelegde bouwplannen op basis van het gemeentelijk beleid (zie hoofdstuk 4 Beoordelingskaders). Ruimtelijke kwaliteit is niet alleen de uiterlijke verschijningsvorm van een gebouw of bouwwerk, maar gaat ook over de betekenis van een plan voor de plek. De commissie weegt in haar advisering af of het plan bijvoorbeeld ook sociale, duurzame of gebruikskwaliteiten met zich meebrengt. In de afweging spelen zowel publieke als private belangen. Als onafhankelijk adviseur van uw gemeente zien wij dat samenbrengen van deze publieke en private belangen, door middel van een constructieve dialoog, als onze belangrijkste opdracht. Het beste resultaat ontstaat als de commissie in staat wordt gesteld vanaf een vroeg moment mee te denken samen met de lokale ambtelijke specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw en erfgoed. Hiermee zetten we in op de ontwikkeling die door de Omgevingswet wordt aangejaagd; namelijk de overstap van sectorale welstands- en monumentencommissies naar brede adviescommissies met meerdere vormen van deskundigheid (zoals landschap, stedenbouw, architectuur, ruimtelijke ordening, cultuurhistorie en monumenten). Klankbord ruimtelijke ontwikkelingen De Commissie voor Welstand en Monumenten Ouder-Amstel adviseert uw gemeente ook over omgevingskwaliteit in brede zin en wordt ingezet als klankbord voor grote en beeldbepalende ruimtelijke ontwikkelingen, beeldkwaliteitplannen en cultuurhistorische opgaven. Dit was het afgelopen jaar het geval voor wijzigingen aan panden in het beschermd dorpsgezicht, nieuwe stedenbouwkundige plannen zoals het Compierterrein en De Boomgaarden (Benning) en de vervanging van de Amstelbrug.
2.2 Deskundige adviseurs Het goed beoordelen en afwegen van alle aspecten van een bouwplan vraagt vakmanschap. De welstandscommissie Ouder-Amstel is, in overleg met uw gemeente, samengesteld uit ervaren en vakbekwame adviseurs met kennis die nodig is binnen de gemeente Ouder-Amstel. De adviseurs zijn onafhankelijk ten opzichte van de gemeentelijke organisatie en de bouwinitiatieven. De commissie is benoemd door de gemeenteraad. In 2017 bestond de commissie uit de volgende adviseurs:
Drs. Sophie van Ginneken Architectuurhistoricus en voorzitter van de commissie. Architectuurhistoricus, is sinds 1 januari 2017 voorzitter van de commissie. Sophie werkte aan publicaties over architectuur en stedelijke ontwikkeling, en schreef diverse cultuurhistorische adviesrapporten. Daarnaast is zij docent en onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam.
Egon Kuchlein Vanaf 1-4-2016, architect AvB, is oprichter van Egeon Architecten bna. Daarnaast realiseerde hij een aantal eigen projecten en tentoonstellingen en werkte aan stedenbouwkundige studies. Tevens is hij als cultureel entrepreneur verantwoordelijk voor de organisatie van een reeks van culturele projecten en manifestaties. Sinds 2007 is hij als architect verbonden aan MOOI Noord- Holland voor diverse gemeentelijke adviescommissies.
Ir. Hans Kodde Is in 1987 afgestudeerd aan de Technische Hogeschool te Delft, afdeling Bouwkunde. Sinds 1996 is hij eigenaar van Kodde Architecten te Amsterdam, een bureau met grote kennis op het gebied van restauratie en renovatie. Als bestuurslid van de Stichting De Oude Kerk heeft hij het oudste gebouw van Amsterdam onder zijn hoede.
De commissie wordt ondersteund door: Mariette Bruin commissiecoรถrdinator MOOI Noord-Holland
Marco Brink Plantoelichter gemeente Ouder-Amstel
10 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2017
11
2.3 Werkwijze De Commissie voor Welstand en Monumenten Ouder-Amstel komt op maandag in de oneven weken bij elkaar in het gemeentehuis van Diemen. De vergaderingen zijn openbaar; aanvragers maar ook belanghebbenden en geĂŻnteresseerden zijn van harte welkom om een toelichting te geven of gewoon te luisteren. De commissie biedt een goede gespreksomgeving waar iedereen aan bod komt in het gesprek over omgevingskwaliteit. Over het algemeen worden de plannen digitaal gepresenteerd door de plantoelichter van de gemeente. Indien aanwezig licht de initiatiefnemer of de ontwerper het plan verder toe. De vergaderdata zijn te vinden op de speciale gemeentepagina van Ouder-Amstel op www.mooinoord-holland.nl/gemeenten
De commissie in 2017
Excursie
Opstellen van adviezen De commissie motiveert haar adviezen op basis van de geldende beoordelingskaders van het gebied (welstandsnota, beeldkwaliteitsplan etc.). Van elke planbehandeling stelt de commissiecoĂśrdinator, onder de verantwoordelijkheid van de voorzitter, een advies op. Van belang is dat het advies begrijpelijk is voor iedereen; dus helder geschreven en zonder gebruik van onnodig vakjargon. De plantoelichter zorgt voor het openbaar maken en verspreiden van de adviezen richting het college, de aanvrager en eventuele andere belanghebbenden. Planregistratiesysteem De vergaderingen worden gepland en de adviezen worden gerubriceerd in een door MOOI NoordHolland ontwikkeld planregistratiesysteem genaamd CorSys. Zowel de commissiecoĂśrdinator als de plantoelichter en de gemandateerde architectleden hebben toegang tot dit systeem en kunnen te allen tijde de geschiedenis van de planbehandeling raadplegen. Momenteel wordt een nieuw verbeterd systeem voorbereid om de overstap naar volledig digitaal werken te kunnen maken. In 2018 zal dit nieuwe systeem in werking gaan onder de naam (MOOI) DARS (Digitaal Advies Registratie Systeem). De gemeenten kunnen hier optimaal gebruik van maken ook voor de plannen die ambtelijk beoordeeld
worden. MOOI Noord-Holland zal de gebruikers begeleiden bij de toepassing ervan. Preadvies De commissie gaat bij grote, ingewikkelde of voorbeeldstellende bouwplannen graag al voor de vergunningaanvraag in gesprek met de initiatiefnemer om de mogelijkheden en de kans op meerwaarde te verkennen. Dat gebeurt binnen een zogenoemd preadvies. De kosten voor een preadvies wordt bij de uiteindelijke vergunningaanvraag verrekend met de legeskosten. De planbehandeling verloopt dan namelijk een stuk sneller. Gemandateerde commissie Niet alle plannen worden door de voltallige commissie behandeld. Sinds de 2e helft van dit jaar bestaat de mogelijkheid de kleinere plannen in een vergadering met de gemandateerde architect af te handelen. Het betreft veelal plannen met een voorspelbare uitspraak (door helder geformuleerde kwaliteitscriteria). De gemandateerde vergadering vindt plaats voorafgaand aan de reguliere vergadering, mocht een plan discussie opleveren dan kan deze worden doorgeschoven. Het voordeel is dat hierdoor meer tijd overblijft voor presentaties van de aanvragers tijdens de reguliere vergadering.
12 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2017
13
2.4 Contacten en activiteiten in de gemeente
Entree aan de Dorpsstraat: huidige situatie
Schetsvoorstel nieuwe situatie in het plan Verlaan
Ontwerp Nieuwe Amstelbrug
Excursie Op 24 oktober 2017 ging de commissie op excursie met wethouder mevr. Rineke Korrel en projectleider dhr. Michiel de Lange om van gedachten te wisselen over een aantal actuele ruimtelijke ontwikkelingen in de gemeente. Directe aanleiding waren de door Egon Kuchlein (gemandateerd architectlid) geformuleerde ruimtelijke adviezen voor drie woningbouwplannen, te weten aan het Hoger Einde Noord (plan Verlaan), De Boomgaarden (wijk Benning) en het Compierterrein. De excursie heeft in grote lijnen de eerder geformuleerde adviezen onderschreven. Daarnaast is een bezoek gebracht aan de voormalige Munitieloodsen aan de oostzijde van de Amstel, en is van gedachten gewisseld over de bouwplannen voor de Molenkade. De brainstorm heeft het krachtenveld van de bouwpraktijk inzichtelijker gemaakt, alsmede de ambities en op handen zijnde plannen. Overleg Nieuwe Amstelbrug Op verzoek van de gemeente Ouder-Amstel heeft de gemandateerde architect Egon Kuchlein in juni overleg gevoerd met de stadsbouwmeester van Amstelveen over de nieuwe Amstelbrug. Dit heeft geresulteerd in een aantal beeldkwaliteitcriteria welke als onderdeel van de nota van inlichtingen meegegeven zijn aan de inschrijvers voor de realisatie van deze brug. Een zinvolle exercitie, naar mening van de commissie, om de verwachtingen op het gebied van de beeldkwaliteit aan beide zijden van de brug op elkaar af te stemmen en tevens de laatste mogelijkheid deze onderdeel te laten zijn van de procedure.
14 PROJECT BIJZONDER PLAN
15
OUDER-AMSTEL
Pieter Braaijweg nabij Giacomini
Oostzijde
De supervisor en projectmanagers van de gemeente Amsterdam waren voor een vooroverleg aanwezig en tonen de plannen voor de bedrijfsbebouwing aan de Pieter Braaijweg. Een bijzondere situatie want de gemeente Amsterdam is eigenaar van de gronden in Ouder-Amstel. Voor de ontwikkeling van dit gebied is een beeldkwaliteitsplan geschreven. De aanmelding van de initiatiefnemers heeft via een facebook-campagne plaats gevonden, de selectie is op basis van de bedrijfsactiviteiten gemaakt. Elk kavel heeft een eigen ontwerp, de referentie is het Steigereiland in Amsterdam. Belangrijke randvoorwaarden zijn het inpandig, uit het zicht, parkeren en de open plint, waarmee een interactie met het maaiveld tot stand gebracht kan worden. De commissie kan zich vinden in de uitgangspunten en de verschillende schetsontwerpen. Ze vraagt zich af of er mogelijkheden zijn de openheid van de plint ook in de toekomst te garanderen en verder aandacht voor de inpassing van de reclame-uitingen. In december komt de eerste vergunningaanvraag voor kavel 2.1.2.2 in de commissie. Een en ander is uitgewerkt conform het schetsplan waarbij de opmerkingen van de supervisor en de commissie zijn verwerkt. De commissie merkt echter op dat er grote videoschermen boven in de hoek aan de zij- en voorzijde geplaatst zijn, strijdig is met de reclamecriteria uit de gemeentelijke welstandsnota en vraagt hier een passende oplossing voor te zoeken.
Noordzijde
Westzijde
Zuidzijde
Totaal
84
120
* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was 11.
Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: 17
16 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2016
Tabel 2
Hoofdstuk 3 Adviezen; cijfers en effecten
Nieuwe aanvragen
75
84
93
Aanvragen van voorgaande jaren
9
6
10
Herhalingen
36
48
28
Totaal behandelingen
120
138
131
2016
2015
138
131
2017
Totaal behandelingen
120
Gemandateerd behandeld
16 %
0%
0%
In de welstandscommissie behandeld
84 %
100 %
100 %
Hoe vaak behandeld?
* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was 11. 11.
Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: Tabel 2 planbehandelingen ten opzichte van voorgaande jaren Aantal Tabel 2 SOORT AANVRAAG 2017 2016 SOORT AANVRAAG 2017 2016 Nieuwe aanvragen 75 84 Nieuwe aanvragen 75 84 Aanvragen van voorgaande jaren 9 6 Aanvragen van voorgaande jaren 9 6 Herhalingen 36 48 Herhalingen 36 48 Totaal behandelingen 120 138 Totaal behandelingen 120 138
2015 2015 93 93 10 10 28 28 131 131
2016 2016 138 138
0% 0%
2015 2015 131 131
Hoe vaak behandeld? Tabel 4 ADVIEZEN AAN B&W Totaal nieuwe aanvragen*
2017
2016
2015
75
84
93
Bij eerste behandeling akkoord
28 %
27 %
53 %
Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)
23 %
13 %
14 %
Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
17 %
17 %
17 %
Bij derde of verdere behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
7%
10 %
3%
Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken
20 %
24 %
9%
Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning
5%
10 %
4%
* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.
Op www.mooinoord-holland.nl/cijferbijlageouder-amstel2017 kunt u meer cijfers vinden.
Vorm van behandelingen Vorm van behandelingen
16 % 16 %
2015
VERDELING AANVRAGEN
Aantal Tabel 1 planbehandelingen Tabel 1 SOORT AANVRAAG AANTAL AANVRAGEN AANTAL BEHANDELINGEN SOORT AANVRAAG AANTAL AANVRAGEN AANTAL BEHANDELINGEN Omgevingsvergunning 71 104 Omgevingsvergunning 71 104 waarvan nieuwbouw 17 26 waarvan nieuwbouw 17 26 waarvan verbouwing 54 78 waarvan verbouwing 54 78 Preadvies* 8 10 Preadvies* 8 10 Reclameaanvraag 4 5 Reclameaanvraag 4 5 Overige vergaderonderwerpen 1 1 Overige vergaderonderwerpen 1 1 Totaal 84 120 Totaal 84 120 * Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was
2017 2017 120 120
2016
Vorm van behandelingen Tabel 3
Aantal Aantal planbehandelingen planbehandelingen
VERDELING AANVRAGEN Totaal behandelingen Totaal behandelingen Gemandateerd behandeld Gemandateerd behandeld
2017
Vorm van behandelingen
3.1 Cijfers In 2017 heeft de Welstand en Monumenten commissie Ouder-Amstel 84 vergunning-aanvragen behandeld, waarvan 9 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met herhalingen was het totaal aantal planbehandelingen 120. Dat zijn er 18 minder ten opzichte van 2016. Bij 51% van de aanvragen kon in ĂŠĂŠn keer een positief advies gegeven worden. Bij 29% van de planbehandelingen was de initiatiefnemer of ontwerper aanwezig.
Tabel 3 Tabel 3 VERDELING AANVRAGEN
SOORT AANVRAAG
0% 0%
18 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2017
Kleine ingreep groot effect: een uitbouw in Benning
19
3.2 Effect van de adviezen De adviezen zijn openbaar en worden uitgebracht aan het college van B&W. In het jaar 2017 zijn alle adviezen van de commissie overgenomen door het college van B&W. De plannen hebben tot doel gehad de bestaande kwaliteiten van Ouder-Amstel te behouden en versterken. Een goed voorbeeld daarvan zijn de aanpassingen in het beschermd dorpsgezicht, langs de Dorpsstraat. Op plekken waar dat mogelijk is, zijn nieuwe ontwikkelingen denkbaar, Goede voorbeelden hiervan zijn de ontwikkelingen aan de Pieter Braaijweg en de nieuwe brandweerkazerne in Duivendrecht. Een goed voorbeeld van een advies met aanzienlijk effect is het woningbouwproject Burgemeester Stramanweg. De hiervoor gebruikte referentie van Amsterdamse School-architectuur kwam weliswaar overtuigend terug in de het gevelontwerp, maar niet in de wijze waarop erfafscheidingen zijn vormgegeven: de zogenaamde ‘hechting’ van de bebouwing met de omgeving. Met relatief kleine suggesties van de commissie is hier een betere aansluiting van de voor- en achtererven aan de openbare ruimte bereikt. Daarnaast zijn veel adviezen ‘onzichtbaar’. Het overgrote deel van de adviezen beoogt namelijk een zekere ‘eenheid in verscheidenheid’. Zeker bij kleine, particuliere aanpassingen, valt het juist op wanneer dit niet het geval is. Hierbij valt te denken aan het vermijden van hoge schuttingen, veel te grote dakkapellen, afwijkend of laagwaardig materiaalgebruik, fel kleurgebruik, grote lichtreclames, dichte gevelwanden, enzovoort, en juist het aanmoedigen van hoogwaardig materiaalgebruik, bescheiden reclame-uitingen, open gevels en met zorg ontworpen erfafscheidingen. Anders gezegd, het is het type adviezen dat zichtbaar is wanneer ze niet wordt opgevolgd. Ze hebben dus uiteindelijk een groot effect op de openbare ruimte. Door middel van heldere kaders en goed overleg tussen commissie en aanvrager, worden dit soort adviezen doorgaans overgenomen, naar volle tevredenheid van de aanvragers.
3.3 Erfgoedcommissie De Erfgoedcommissie is een aparte commissie binnen de organisatie MOOI Noord-Holland en wordt ingezet voor vragen over complexe opgaven aan (Rijks)monumenten en rondom de aanwijzing van monumenten. In 2017 werd zij om advies gevraagd inzake de monumentale waarden van een aantal panden c.q. objecten die in aanmerking komen voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst. Hiervoor dient de erfgoedvisie Ouder-Amstel, in 2016 opgesteld door MOOI) als leidraad. De definitieve aanwijzing wordt verwacht in de loop van 2018.
t
21
20 PROJECT GROOT PLAN
OUDER-AMSTEL
(la ngs
P
Woningen Burgemeester Stramanweg
200 0x 550 0)
(la ngs
P
200 0x 550 0)
(la ngs
P
200 0x 550 0)
(la ngs
P
200 0x 550 0)
(la ngs
P
200 0x 550 0)
(la ngs
P
200 0x 550 0)
(la ngs
P
200 0x 550 0)
In juli komen de architect en ontwikkelaar van 34 nieuw te bouwen
Bu
rg
r ste
we
g
00 54 18
geparcelleerd. De koppen zijn uitgewerkt en deels voorzien van een entree. De P
woningen refereren qua detaillering en materialisering aan de op deze plek gesloopte
P P
0 70
P
50 67
00 54
00 54
00 54
00 54
00 54
00 54
00 54
P
60 95
OK BL
00 54
00 54
00 54
00 30
1
0 9000 1515
00 54
00 54
00 54
BL
OK
00 54
00 54
haag, welke bij aanleg fors van formaat is
2
haag, welke bij aanleg fors van formaat is
Aa
P
40 103
P
haag, welke bij aanleg fors van formaat is
00 54
OK
0 00
3
P
woningen.
00 54
BL
g we Rijn
drieën ontstaan er doorgangen naar de achterliggende wijk en wordt het blok
ee em
an ram St
ra St
00 54
00 54
haag, welke bij aanleg fors van formaat is
an tv
dakkapel aan de voorzijde en incidenteel een topgevel. Door de deling van het blok in
rg Bu
te r
00 54
00 54
50 67
nd
commissie. Het zijn gemetselde woningen, voorzien van een mansardekap met
s ee em
eg
00 54
00 54
00 54
ra mb Re
eengezinswoningen, in drie blokken in een rij, aan de Burgermeester Stramanweg in de
nw ma
00 54
00 54
00 54
rt
v
erw Ne er d an
eg
Ja
nB
hu ult
tr iss
aa
t
Ab ra h am d Ra
De commissie heeft waardering voor het ontwerp en de uitwerking, maar constateert
ak em e rs
dat de erfafscheidingen ter plaatse van de koppen en doorgangen nog niet zijn
tra at
uitgewerkt. Door de planopzet en locatie worden ze bepalend. Ze vraagt in het ontwerp het omgevingsplan mee te nemen en de erfafscheidingen een integraal onderdeel te laten zijn. De architect kan zich vinden in de opmerkingen en dient later een aangepast plan in, waarin deze vragen zijn verwerkt.
BURO BIM
0570 54 69 69 Oerdijk 2, 7433 AA Schalkhaar www.burobim.nl
legenda
opdrachtgever
KADASTRALE GEGEVENS: Gemeente: Ouder Amstel Sectie: C Percelen: 2927-2929-2930
N
kadastrale grens nieuw te realiseren woningen
Gebruikte onderlegger(s): - voor deze tekening is gebruikt een digitale onderlegger van het Kadaster aan Scala verstrekt dd. 19 oktober 2012 - voor deze tekening is gebruikt een digitale onderlegger van een inmeting op locatie door Holland Surveys BV (dd. 17 oktober 2014), aan Scala verstrekt dd. 31 oktober 2014. - BURO BIM heeft zo zorgvuldig mogelijk gebruikt gemaakt van de door Scala verstrekte gegevens.
nieuw te realiseren bergingen
EIGEN HAARD
projectomschrijving
STRAMAN KWARTIER OUDE AMSTEL
bladomschrijving
SITUATIETEKENING
projectnummer
17011
Burgemeester Stramanlaan situatie
Burgemeester Stramanlaan woningaanzichten
№
fase omschrijving
06 Omgevingsvergunning (OV)
datum
19-05-2017 status
A : 20-07-2017
schaal
TER CONTROLE bouwblok
№ : gewijzigd
formaat
1 : 1000 A3.L bouwsegment
1-2-3
OV-L(9-)000
22 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2017
23
Hoofdstuk 4 Beoordelingskaders 4.1 Welstandsbeleid De welstandsnota, vastgesteld in 2003 door de gemeenteraad, vormt het belangrijkste beoordelingskader van de commissie. De adviezen worden gebaseerd op criteria uit deze nota die zijn opgesteld per welstandsgebied en type bouwwerk. Tevens zijn er algemene criteria voor bijzondere, onverwachte plannen. De welstandsnota bevat ook criteria voor het handhaven van reeds gerealiseerde bouwwerken, de zogeheten excessen. 4.2 Monumentenbeleid Ouder-Amstel heeft een eigen monumentenafdeling. Wel adviseert de commissie over ingrepen in het beschermd dorpsgezicht, en behandelt zij aanvragen die vragen om een welstandsadvies inzake monumenten. Deze adviezen aangaande monumenten worden in dat geval gebaseerd op de adviezen van de gemeentelijke monumentenafdeling, met inachtneming van de welstandscriteria voor het gebied.
Een van de vele bedrijven langs de Van der Madeweg
4.3 Aanvullingen op het huidige beleid In de loop van 2017 bleek dat de commissie onvoldoende handvatten vond ten aanzien de ontwikkelingen op de bedrijfsterreinen rond de Van der Madeweg en Spaklerweg. In dit gebied vinden grote veranderingen plaats, terwijl de gebiedsgerichte criteria uit de gemeentelijke welstandnota hier niet in voorzien. De commissie kan zich voorstellen dat het opstellen van een beeldkwaliteit-paragraaf een waardevolle aanvulling kan zijn om de kwaliteit van de nieuwe ontwikkelingen en de openbare ruimte te borgen. Een goed voorbeeld waarop dit middel ingezet kan worden is de wijze waarop de planontwikkeling rond de Pieter Braaijweg begeleid wordt.
24 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL PROJECT JAARVERSLAG RENOVATIE 2017
OUDER-AMSTEL
beeldbepalend pand Dorpsstraat Weliswaar geen monument maar wel een pand op een zeer prominente plaats aan het begin van de Dorpsstraat, een beschermd dorpsgezicht. De opdrachtgever had het plan opgevat om het zeer karakteristieke metselwerk met de uitgesproken rollagen en versieringen in zijn geheel antracietgrijs te verven. Hoewel het schilderen van een niet-monumentaal gebouw strikt genomen vergunningsvrij is, heeft de commissie in dit geval de opdrachtgever geadviseerd om in het geplande schilderwerk deze versieringen en rollagen apart te behandelen. Hier heeft zij gehoor aan gegeven waarmee dit pand zijn bepalende karakter heeft behouden in het dorpsgezicht van Ouderkerk.
25
26 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2017
27
Hoofdstuk 5 Op weg naar de Omgevingswet 5.2 Omgevingsplan Op Kwaliteit In 2017 is met medewerking van MOOI NoordHolland, het ‘Schetsboek voor een Omgevingsplan Op Kwaliteit’ gepresenteerd. In het Schetsboek worden tien principes voor het omgevingsplan uitgewerkt. Die principes komen samen in een kwaliteitsstelsel dat private en publieke belangen samenbrengt. Het kwaliteitsstelsel bestaat uit vier velden waar het streven naar goede omgevings-kwaliteit een leidende rol speelt: het initiatief, het werkproces, het omgevingsplan en de omgevingsvisie. In elk veld kunnen instrumenten en processen worden geplaatst die de samenhang, consistentie en continuïteit van het stelsel als geheel bevorderen. Welke elementen dat zijn en hoe ze worden verbonden is niet in het algemeen te zeggen. Het is afhankelijk van de lokale omgevingskwaliteiten, van uw ambities, uw maatschappelijke doelstellingen en de bestuurscultuur in uw gemeente. Wij gaan het komende jaar graag met u in gesprek over de uitwerking van het kwaliteitsstelsel en de tien principes voor het omgevingsplan. Voor meer informatie over onze activiteiten en advisering rondom de Omgevingswet of het downloaden van het Schetsboek, bezoek onze website www.mooinoord-holland.nl.
Mooiwaarts De invoeringsdatum van de Omgevingswet is opgeschoven naar 1 januari 2021. Dat geeft even lucht, maar maakt de maatschappelijke urgentie van een nieuwe manier van werken niet minder. Daarom werkt MOOI Noord-Holland intensief mee aan Mooiwaarts, een initiatief van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit. (zie ook www.mooiwaarts.nl) Met Mooiwaarts zijn we op zoek naar de invulling van het nieuwe kernbegrip ‘goede omgevingskwaliteit’ in de Omgevingswet. De inspiratie en kennis die we daarmee opdoen, stellen we graag voor uw gemeente beschikbaar. Voor nu focussen we hierbij op onderdelen die tot op heden nog maar beperkt aandacht krijgen en die de uitwerking van het toekomstige ruimtelijk kwaliteitsbeleid direct beïnvloeden: het omgevingsplan en de invulling van de wettelijk verplichte gemeentelijke adviescommissie.
5.3 Gemeentelijke adviescommissie Onder de Omgevingswet blijft de gemeente medeverantwoordelijk voor het aanzien van het landschap, de openbare ruimte en het uiterlijk van bouwwerken. De gemeente kan zich daarbij laten adviseren door de gemeentelijke adviescommissie, die de Omgevingswet introduceert, als opvolger van de monumenten- en de welstandscommissie. In 2017 heeft MOOI Noord-Holland, samen met enkele gemeenten die als voortrekker willen optreden, de rol en samenstelling van deze gemeentelijke adviescommissie globaal verkend. De verplichte kern van de commissie bestaat uit enkele deskundigen op het gebied van de monumentenzorg, die bevoegd zijn te adviseren over de rijksmonumenten. Maar in de Memorie van Toelichting wordt benadrukt dat gemeenten de vrijheid hebben om een generieke
MOOIWAARTS
5.1 Goede omgevingskwaliteit De Omgevingswet wordt naar verwachting in 2021 van kracht. Dan zullen vertrouwde kaders, posities en instrumenten veranderen. Van sommige tradities zullen we afscheid nemen, andere werkwijzen worden verder ontwikkeld en vernieuwd. In een wereld die niet meer functioneert volgens sectorale kaders en lineaire processen, waar de lokale overheid uitnodigend en faciliteren te werk gaat, zullen we moeten zoeken naar de invulling van het begrip ‘goede omgevingskwaliteit’. Het begrip welstand verdwijnt uit de wet, de nieuwe term in de Omgevingswet is ‘het uiterlijk van bouwwerken’. De zorg voor het uiterlijk van bouwwerken moet geregeld worden in het omgevingsplan en daaraan gekoppelde beleidsregels. De oude scheiding tussen bestemmingsplan en welstand zal verdwijnen. De planologische bouwregels kunnen volledig worden geïntegreerd met de regels voor het uiterlijk van bouwwerken. En die beleidsregels kunnen worden verbreed tot beleidsregels voor ruimtelijke kwaliteit: erfgoed, stedenbouw, landschap, architectuur, openbare ruimte in onderlinge samenhang; of nog integraler beleidsregels voor omgevingskwaliteit, door ook duurzaamheid, gezondheid en veiligheid toe te voegen. Dit betekent natuurlijk ook nogal wat voor de uitvoering van kwaliteitsadvisering.
MOOIWAARTS
Kwaliteitsstelsel uit Schetsboek voor een Omgevingsplan Op Kwaliteit
adviescommissie te benoemen die adviseert over aspecten van omgevingskwaliteit bij het verlenen van omgevingsvergunningen. Ook kwaliteitsteams of supervisoren die zich specifiek richten op bijvoorbeeld (her)ontwikkelingsgebieden of bepaalde onderwerpen, zijn mogelijk (MvT Tweede Kamer, vergaderjaar 2013–2014, 33 962, nr. 3, p. 382). In 2018 wil MOOI Noord-Holland in de geest van de Omgevingswet verder werken aan de ontwikkeling van deze brede adviescommissies voor omgevingskwaliteit. Zo’n brede commissie heeft deskundigheid in huis over verschillende aspecten van omgevingskwaliteit zoals erfgoed, stedenbouw, landschap, architectuur en openbare ruimte en is in staat is om complexe afwegingen te maken op deze aspecten. Onder de vlag ‘Menukaart voor kwaliteitsadvisering’ werken we samen met
geïnteresseerde gemeenten scenario’s uit die verschillende vormen van betrokkenheid van de adviescommissies tonen. We nodigen ook uw gemeente van harte uit om aan te haken bij dit project.
28 PROJECT BESCHERMD DORPSGEZICHT
29
OUDER-AMSTEL
Brandweerkazerne Aart van der Neerweg Eind 2016 komt het schetsplan voor een kazerne voor de vrijwillige brandweer te tafel. De commissie kan zich vinden in dit gebouw van strakke eenvoud, maar vraagt in de uitwerking en detaillering meer overeenkomst te zoeken in de gevels en toepassing van materialen. In het voortschrijdend proces is de kazerne een slag gedraaid op de locatie, waardoor de ontsluiting aan de rotonde komt te liggen. Het pand is nu echter voorzien van aluminium kozijnen met daarvoor goudkleurige trespa vlakken voorzien van een logo. Opvallend zijn de hoeveelheid logo’s in de gevel. De commissie geeft nogmaals aan dat zij zich kan vinden in de strakke eenvoud van het pand, maar heeft bezwaar tegen de toepassing van de grote gesloten kunststof vlakken in de gevel en vraagt deze meer af te stemmen op het kozijn ontwerp/materialisering. Verder vindt ze dat door de grote hoeveelheid en omvang van de reclame-uitingen de architectuur van het pand aangetast wordt. In een volgende behandeling toont de architect zijn aangepast plan. De gesloten kunststofvlakken in de gevel zijn vervangen door geperforeerde aluminium platen, aansluitend bij de kozijnen. De reclame-uiting zal in het voorerfgebied geplaatst worden, hier zal een separate aanvraag voor worden ingediend. De commissie kan zich goed vinden in de uitwerking en gaat akkoord met de aanvraag.
Impressie brandweerkazerne
Gevels brandweerkazerne
Bestaande situatie
30 COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN OUDER-AMSTEL JAARVERSLAG 2017
31
Hoofdstuk 6 Conclusies en aanbevelingen 6.1 Evaluatiegesprek portefeuillehouder Als onafhankelijk adviseur dragen wij bij aan een goede omgevingskwaliteit in uw gemeente. Die zorg delen we samen met de initiatiefnemers en met u als gemeente. Elk jaar bespreken we tijdens een evaluatiegesprek met de portefeuillehouder de belangrijkste ontwikkelingen binnen uw gemeente en formuleren we aandachtspunten voor de toekomst. Op 19 juni 2018 vond dit jaarlijkse evaluatiegesprek plaats over het jaar 2017. De belangrijkste uitkomsten van dat gesprek zijn: Wethouder Barbara de Reijke opent het gesprek. Het jaarverslag wordt besproken. Beide wethouders zijn enthousiast over een aantal ontwikkelingen in de gemeente, zoals de nieuwe brug over de Amstel (een ontwikkeling waarbij gemandateerd commissielid Egon Kuchlein en de stadsbouwmeester van Amstelveen samen optrokken), en over de projecten die in het jaarverslag zijn uitgelicht (woningen Burgemeester Stramanweg, Pieter Braaijweg, renovatie pand in de Dorpsstraat). Wethouder Van der Weele geeft aan dat het opstellen van het erfgoedbeleid en het monumentenaanwijzingsproject, waar in 2016-2017 met Mooi Noord-Holland aan is gewerkt, in 2018 zal worden afgerond. Opvallend is het dalende aantal planbehandelingen ten opzichte van voorgaande jaren. De wethouders verwachten dat dit aantal in de nabije toekomst zal stijgen, gezien het grote aantal plannen dat nu op stapel ligt. Een andere mogelijke oorzaak van een schijnbaar dalend aantal plannen is schaalvergroting (wat geldt als een plan bevat in werkelijkheid meerdere woningen). Wethouders en commissieleden zijn het erover eens dat de commissie het beste betrokken kan worden in een vroeg stadium van het proces. Met name in een vroeg stadium kan nog een beslissende kwaliteitsslag worden gemaakt. Dit is in het afgelopen jaar ook gebeurd: een aantal plannen (waaronder de Amstelbrug, het Compierterrein en enkele particuliere plannen) zijn in een zeer vroeg stadium aan de commissie voorgelegd en besproken. Monumentenplannen worden op dit moment nog voorgelegd aan de gespecialiseerde erfgoedcommissie in Alkmaar die maandelijks
vergadert. Efficiënter is ze te behandelen in de reguliere commissievergaderingen, die eveneens toegerust is voor deze beoordeling. Wethouder Van der Weele en de commissieleden zijn het erover eens deze gang van zaken te wijzigen: in het vervolg worden monumentenplannen voorgelegd aan de welstands- en monumentencommissie Ouder-Amstel. Zeer complexe of gevoelige monumentenplannen kunnen alsnog door de grote Erfgoedcommissie, waar meerdere specialisten vertegenwoordigd zijn, behandeld worden. Gemeente en commissie zullen dit ambtelijk in gang zetten. Dorine van Hoogstraten geeft een toelichting op de veranderende wetgeving in het kader van de naderende Omgevingswet. Wethouder De Reijke zegt toe dit gesprek in gang te zullen zetten met een medewerker van de afdeling Wonen. Commissielid Egon Kuchlein zegt enthousiast te zijn over een aantal recente ontwikkelingen, en de handelwijze van de gemeente. Hij is te spreken over het feit dat vanuit de gemeente een landschapsarchitect is aangesteld het proces rondom de herontwikkkeling van de A9 te begeleiden. Daarbij benadrukt hij het belang van een gemeentelijke stedenbouwkundige visie en het nadenken over landschappelijke inpassing, bij de vele nieuwe ontwikkelingen die op de gemeente afkomen. Gemaakte afspraken Er wordt een nieuwe afspraak ingepland voor een extra inhoudelijk overleg, waarin een aantal grote herontwikkelingsplannen zullen worden besproken. Dit gesprek zal worden gekoppeld aan een excursie, september 2018 (initiatief: Wethouder Barbara de Reijke). Monumentenplannen zullen in de toekomst worden voorgelegd aan de commissie, waarbij de mogelijkheid blijft bestaan om grote plannen door de grote Erfgoedcommissie te laten behandelen.
6.2 Overige aanbevelingen door de commissie Vanuit de ervaringen en inzichten doet de welstandscommissie Ouder-Amstel nog de volgende aanbevelingen:
• Ten aanzien van de Van der Madeweg en Spaklerweg zijn de bestaande gebiedscriteria onvoldoende toereikend. Het opstellen van een beeldkwaliteit-paragraaf zou een waardevolle aanvulling zijn om de kwaliteit van de nieuwe ontwikkelingen en de openbare ruimte te borgen. Een goed voorbeeld hiervan is de wijze waarop de planontwikkeling rond de Pieter Braaijweg begeleid wordt. • Organiseer in uw gemeente een maatschappelijk debat over de maatschappelijke doelstellingen van de Omgevingswet: een gezonde en veilige leefomgeving met een goede omgevingskwaliteit. Wat verstaan burgers, ondernemers, bestuurders, maatschappelijke organisaties en deskundigen hieronder? Wat vindt men belangrijk? • Bedenk hoe een kwaliteitsstelsel onder de Omgevingswet eruit zou kunnen zien en welke instrumenten en processen daarvoor nodig zijn. Zorg voor samenhang en proportionaliteit. • Bespreek de tien principes voor een omgevingsplan op kwaliteit en werk ze uit voor uw gemeente, als een ‘programma van eisen’ voor het omgevingsplan. • Maak gebruik van de kennis en ervaring die aanwezig is bij medewerkers en adviseurs van
het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland en neem deel aan activiteiten en bijeenkomsten. • De welstandscommissie benadrukt het belang van, en het nadenken over, een stedenbouwkundige visie voor de gemeente als geheel. Ze adviseert voor deze ontwikkelingen in een vroegtijdig stadium een supervisieteam samen te stellen. Vooralsnog, en omdat de gemeente Ouder-Amstel niet beschikt over een eigen stedenbouwkundige, juicht de commissie een periodieke reflectie met de welstandscommissie van harte toe. 6.3 Tot slot Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop de welstandscommissie Ouder-Amstel, aan de hand van de geldende beleidskaders, adviseert over de omgevingskwaliteit en de ontwikkeling van het erfgoed binnen uw gemeente. Een doel waar wij ons graag namens uw gemeente voor inzetten en aan bijdragen. In het jaarverslag is een aantal plannen uit het jaar 2017 aan bod gekomen. Het is slechts een greep uit de vele en uiteenlopende plannen waarover de commissie op transparante en constructieve wijze heeft mogen adviseren. Onze werkwijze is het beste te ervaren door aan te schuiven. Wij nodigen daarom alle belangstellende uit om in 2018 een vergadering bij te wonen.
32
Colofon Auteur Mariette Bruin, bureaucoördinator Welstand en Monumentencommissie Ouder-Amstel Met bijdragen van Sophie van Ginneken, lid Welstand en Monumenten commissie Ouder-Amstel Egon Kuchlein, lid Welstand en Monumenten commissie Ouder-Amstel José van Campen, Woord en Plaats Jef Mühren, directeur MOOI Noord-Holland Dorine van Hoogstraten, adjunct-directeur MOOI Noord-Holland Marlous Ruiter, communicatiemedewerker MOOI Noord-Holland Basisontwerp Funcke Creatieve Partners Uitwerking Toprapport | Merijn Groenhart MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit Alkmaar, oktober 2018
MOOI NOORD-HOLLAND Emmastraat 111 1814 DP Alkmaar T 072 520 44 59 info@mooinoord-holland.nl www.mooinoord-holland.nl @overmooinh