1
ADVIESCOMMISSIE WELSTAND STEDE BROEC JAARVERSLAG 2019
2 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND STEDE BROEC JAARVERSLAG 2019
Cover: De kolk in Broekerhaven in Stede Broec
3
Voorwoord - Bai oos op ’t durp, ja, we hewwe hier alles wat 'n bedelaar toekomt West-Friesland is een taalgebied, er wonen misschien wel een paar Friezen maar de Westfriese taal wordt nog door tienduizenden gesproken tot in de kop van Noord-Holland en op Texel. Er bestaat zelfs een woordenboek, het Pannekeet Westfries Woordenboek. Wat heeft dit alles te maken met het werk van de welstandscommissie, zult u zich afvragen. Het beoordelen van bouwplannen wordt voor een belangrijk deel ingegeven door wat ‘streekeigen’ heet. Het behoud en versterken van regionale architectuur draagt bij aan de herkenbaarheid van de omgeving waarin iemand zich bevindt. Zo vindt men een stelphoeve in Friesland en een vierkantshoeve vooral in Zuid-Limburg. Waar lokale gemeenschappen zich in vroeger tijden geborgd voelden in een omgeving met bepaalde bouwtradities, staat in onze tijd de ‘eigenheid’ van een streek onder druk. We laten onze smaak bepalen door wat we zien in films, tijdens het reizen in de wereld en wat de bouwmarkten ons bieden, maar de aandacht voor de schoonheid van de eigen bouwtraditie, die wordt gekenmerkt door eenheid in verscheidenheid, wordt daarbij vaak veronachtzaamd. Het resultaat is vaak opvallend eenduidig. Zo valt het de commissieleden op dat in veel bouwaanvragen donkergekleurde gevelkozijnen worden gewenst. Ook wordt de courante roodbruine baksteen van Nederlandse rivierklei vaak vervangen door grijze, spierwitte of zwarte gevels. Donkere bakstenen gevels in historiserend vormgegeven woningen met donkergrijze kozijnen leveren een somber beeld op in een straatbeeld en slaan gaten in de samenhangende straatbeelden.
Daarom acht de commissie het van belang om in sommige gevallen met de aanvrager in gesprek te gaan om te zien of er een passend resultaat kan worden bereikt, bijvoorbeeld door te wijzen op de mogelijkheden die moderne architectuur biedt. Ook in 2019 hebben deze gesprekken plaatsgevonden met een opvallend positief resultaat. Desgevraagd bleek de aanvrager blij met de planverbeteringen. Natuurlijk verandert onze leefomgeving. Sinds 1950 is het aantal inwoners in Nederland bijna verdubbeld en dat heeft z’n weerslag op onze woon- en werkomgeving. De commissie welstand waakt voor al te grote transformaties in de publieke ruimte zodat de charme van de eigen woonomgeving niet verloren gaat door de waan van de dag. Ing. Nico Zimmermann, plaatsvervangend voorzitter
4 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND STEDE BROEC JAARVERSLAG 2019
Molen Ceres in Bovenkarspel voor de brand. De molen brandde op oudjaarsavond 2019 volledig uit. Er zijn plannen om de molen te herbouwen
5
Inhoud 1.
Omgevingswet zet de toon
6
2.
Commissie, beoordelingskaders en werkwijze
8
BIJZONDER/GROOT PLAN Stoeterij in Grootebroek
12
3.
Uw adviezen in 2019
14
HERONTWIKKELING Vernieuwen naoorlogse woningbouw aan de La Reinelaan
20
KLEIN PLAN Terras bij winkelcentrum Streekhof in Middenend
22
4.
Evaluatie en aanbevelingen
24
HOE IS HET MET? OUD PLAN De Koninkrijkszaal
26
Colofon
28
6 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND STEDE BROEC JAARVERSLAG 2019
Hoofdstuk 1 Omgevingswet zet de toon Terugkijkend op het afgelopen jaar zien we dat de Noord-Hollandse gemeenten zich intensief aan het voorbereiden zijn op de Omgevingswet. Het is een immense opgave om op tijd klaar te zijn met de nieuwe vergunningprocessen en het digitale stelsel. De omgevingsvisie en het omgevingsplan moeten gestalte krijgen. En dan komt ook het vraagstuk van de kwaliteitsadvisering om de hoek kijken. Dat is urgent, want voor het inwerkingtreden van de Omgevingswet moeten alle gemeenteraden in Noord-Holland hun gemeentelijke adviescommissie ingesteld hebben. Zelfs als u niets wilt veranderen aan de advisering, moet de adviescommissie opnieuw worden ingesteld omdat de wettelijke grondslag van de oude commissie vervalt. Wel is het daarbij mogelijk om de oude commissie(s) over te laten gaan naar de nieuwe commissie. Dilemma’s Het afgelopen jaar bent u al geïnformeerd over de veranderingen ten aanzien van de advisering, zoals die in de Omgevingswet zijn opgenomen. In het voorgaande jaarverslag hebben we stilgestaan bij een aantal dilemma’s die daarmee samenhangen. Zoals de vraag hoe maatschappelijke participatie en advisering door deskundigen elkaar kunnen versterken. En de vraag of de advisering wordt ingezet tijdens het hele plan- of ontwerpproces, of alleen als een check aan het eind. Ook het dilemma van de proportionaliteit kwam aan de orde: hoe zorg je dat de advisering in goede verhouding staat tot de betekenis/invloed van een plan op de publieke ruimte, en hoe organiseer je het zo dat iedere initiatiefnemer de route vindt die het beste past bij de vraag? En last but not least: is kwaliteit een kwestie van regelgeving of van anders kijken? Het doel van de ruimtelijke kwaliteitsadvisering is niet het toetsen aan regels. Het gaat om een zorgvuldige en begrijpelijke afweging: draagt een initiatief bij aan de prettige leefomgeving die de gemeente en de gemeenschap voor ogen heeft. Handreiking om uw kwaliteitsadvisering ‘Omgevingswet-proof’ te maken Het afgelopen jaar heeft MOOI Noord-Holland actief meegewerkt aan de totstandkoming van een
handreiking voor het adviesstelsel onder de Omgevingswet. Deze handreiking werd gemaakt in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit (FRK). Op 17 februari 2020 werd het eerste deel van de handreiking gepubliceerd. Deel twee, met voorbeeldregels voor het instellingsbesluit van de nieuwe gemeentelijke adviescommissie, volgt spoedig. De handreiking is een handig hulpmiddel om in de komende periode de advisering over goede omgevingskwaliteit ‘Omgevingswet-proof’ te maken. Hoe zit het precies? Na het inwerkingtreden van de Omgevingswet blijft veel beleid en regelgeving gewoon van kracht. Hier zorgt de ‘bruidsschat’ voor die het Rijk aan de gemeenten meegeeft. Uw bestemmingsplannen, maar ook uw welstandsnota en lokaal cultureel erfgoedbeleid gaan automatisch over naar de nieuwe situatie en maken straks direct of indirect onderdeel uit van het omgevingsplan. Uw huidige Adviescommissie Welstand is echter niet in die ‘bruidsschat’ opgenomen. In artikel 17.9 van de Omgevingswet wordt namelijk een nieuwe commissie geïntroduceerd: de gemeentelijke adviescommissie. Gemeenten hebben de taak om zelf invulling te geven aan deze commissie. Art 16.15a van de wet stelt dat gemeenten in ieder geval advies vragen aan de gemeentelijke adviescommissie bij een ingreep aan een rijksmonument en bij alle andere door de gemeenteraad en/of het college van B&W aangewezen gevallen. Dit kan zowel over omgevingsvergunningen als over beleid gaan. Op den duur kan in het omgevingsplan precies worden aangeven bij welke activiteiten advies gevraagd moet worden aan de commissie. Keuzes Met uitzondering van de genoemde advisering over rijksmonumenten, bepaalt u dus zelf hoe de advisering over omgevingskwaliteit wordt ingevuld en welke adviseurs daarbij worden ingeschakeld. De huidige adviescommissie kan vrij eenvoudig overgaan in de nieuwe gemeentelijke adviescommissie. Maar de gemeente kan ook kiezen voor verdere doorgroei naar bredere en vroegtijdige advisering, waarvoor
7
de Tweede Kamer in een vrijwel unaniem aangenomen motie zijn voorkeur heeft uitgesproken. Ook de VNG, opdrachtgever van de handreiking, benadrukt dit streven: brede en vroege kwaliteitsadvisering is nodig bij uitnodigend en meer op ondersteuning van de initiatiefnemer gericht omgevingsbeleid. Dat gebeurt bij voorkeur in een helder en samenhangend adviesstelsel, zodat iedereen weet wie wanneer over wat adviseert. En waarbij de onafhankelijke advisering de ambtelijke processen aanvult en ondersteunt. Verder met advisering over goede omgevingskwaliteit Voor zover wij weten is er in uw gemeente nog geen plan gemaakt voor het nieuwe adviesstelsel. Wij willen graag in de aankomende ronde van regulier overleg met de portefeuillehouders met behulp van de VNG-handreiking verder praten over uw nieuwe adviesstelsel. Ons streven is om ervoor te zorgen dat we – in samenspraak met onze ambtelijke contactpersonen – een concreet ‘pakket’ kunnen aanbieden met een concept instellingsbesluit, benoemingsvoorstel, commissie-reglement en eventueel een aangepaste dienstverleningsovereenkomst. De inhoud van het kwaliteitsbeleid Uiteraard zijn dit vooral procedurele zaken. Eigenlijk gaan we veel liever met uw gemeente in gesprek over de inhoud van het kwaliteitsbeleid onder de Omgevingswet. Wat zijn uw ambities? Wat is uw opvatting van omgevingskwaliteit. In welke mate neemt de gemeente regie en wat wordt aan de mensen zelf overgelaten. Wat betekent dat voor de verschillende gebieden in de gemeente? En hoe weerspiegelt dat in de omgevingsvisie, het omgevingsplan en ander beleid? De nieuwe vormgeving van het kwaliteitsbeleid onder de Omgevingswet is een zaak van onderzoeken en uitproberen. We doen dat graag samen met u.
8 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND STEDE BROEC JAARVERSLAG 2019
Hoofdstuk 2 Commissie, werkwijze en beoordelingskaders 2.1 Even voorstellen De Adviescommissie Welstand Stede Broec is benoemd door de gemeenteraad en samengesteld uit ervaren en vakbekwame adviseurs met kennis die nodig is binnen de gemeente Stede Broec. Het goed beoordelen van alle ruimtelijke aspecten van een initiatief of plan vraagt kennis, ervaring en
vakmanschap. De adviseurs zijn specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw, cultuurhistorie en architectuur en zij zijn onafhankelijk ten opzichte van de gemeentelijke organisatie en het gemeentebestuur. In 2019 bestond de commissie uit de volgende adviseurs:
ing. Nico Zimmermann Architect en plv. voorzitter van de commissie
ing. Patrick van Emmerik Architect en lid van de commissie
ir. Dana Ponec Architect en lid van de commissie
9
De commissie werd ondersteund door: Kim Zweerink Commissiecoรถrdinator MOOI Noord-Holland
Hans Bleeker Plantoelichter gemeente Stede Broec
10 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND STEDE BROEC JAARVERSLAG 2019
2.2 Werkwijze De gemeente legt de plannen aan de commissie voor in een openbaar toegankelijke vergadering. Initiatiefnemers en eventueel hun adviseur en/of ontwerper worden in de gelegenheid gesteld om het initiatief toe te lichten. Belanghebbenden en geïnteresseerden zijn van harte welkom om de behandeling van de plannen te volgen. Er wordt gezorgd voor een prettige en respectvolle gespreksomgeving. De vergaderdata voor uw gemeente vindt u via deze link. Bij de grotere plannen is de afdeling ruimtelijke ordening van de gemeente aanwezig om de commissie te informeren. Dat gebeurt bij voorkeur in een zo vroeg mogelijk stadium. De adviezen Van elke planbehandeling, of dit nu gaat om een vergunningaanvraag of om een vooroverleg, stelt de commissie een advies op. We streven ernaar dat het advies begrijpelijk is voor iedereen; dus helder geschreven en zonder gebruik van onnodig ingewikkeld vakjargon. Bovendien moet het advies juridisch houdbaar zijn. De gemeentelijke plantoelichter zorgt voor het openbaar maken en versturen van de adviezen naar het college, de aanvrager en eventuele andere belanghebbenden. Planregistratiesysteem Nu worden de adviezen nog vastgelegd in een door MOOI Noord-Holland ontwikkeld planregistratiesysteem, genaamd CorSys. De commissiecoördinator, de plantoelichter en de commissieleden hebben toegang tot dit systeem en kunnen te allen tijde de geschiedenis van de planbehandeling raadplegen. In 2020 wordt een nieuw verbeterd systeem ingevoerd, dat het digitaal werken nog verder verbetert. Dit nieuwe systeem krijgt de naam (MOOI) DARS (Digitaal Advies Registratie Systeem). Alle gemeenten kunnen hier gebruik van maken, ook voor de plannen die ambtelijk beoordeeld worden. MOOI Noord-Holland zal de gebruikers begeleiden bij de toepassing ervan.
Preadviezen Veel plannen worden pas in het stadium van de vergunningverlening aan de commissie voorgelegd. Als het plan niet groot is, vaker voorkomt en de uitkomst van de behandeling geen verstrekkende gevolgen heeft, is dit meestal geen probleem. Bij omvangrijke of complexe initiatieven wordt de commissie bij voorkeur in een eerder stadium betrokken. Dit zogenaamde vooroverleg vindt steeds vaker plaats en wordt door alle betrokkenen – de commissie, initiatiefnemer en gemeentelijke diensten – vaak erg gewaardeerd. Zo komt het advies van de commissie op een logisch moment in het planproces en kan haar inbreng nog relatief eenvoudig worden meegenomen door de initiatiefnemer of ontwerper. Bovendien kan het advies van nut zijn bij de afweging van de gemeente van een specifiek verzoek van een initiatiefnemer. Het vooroverleg bevordert ook een snelle beoordeling van de definitieve vergunningaanvraag. Ambtelijke behandeling Niet alle plannen worden door de voltallige commissie behandeld. Voor veel voorkomende kleine plannen zijn in de welstandsnota zo vast mogelijk omlijnde criteria opgenomen. Deze plannen worden door de gemeentelijke ambtenaren getoetst aan de welstandsnota. In het geval de plannen afwijken van de criteria voor kleine bouwwerken of als de aanvrager zijn bouwplan graag door de commissie behandeld wil zien, wordt deze alsnog voorgelegd aan de commissie. Ook grotere bouwplannen die qua architectuur vergelijkbaar zijn met al eerder gerealiseerde bouwwerken en door de welstandscommissie positief zijn beoordeeld, kunnen ambtelijk worden beoordeeld. Het beleid ambtelijke welstandstoets Stede Broec 2018 is te downloaden via deze link. In 2019 zijn volgens de gemeente circa 30 aanvragen ambtelijk beoordeeld.
11
Beoordelingskaders Er zijn meerdere gemeentelijke beoordelingskaders waar de commissie rekening mee houdt. De Welstandsnota Stede Broec vastgesteld in 2013 door de gemeenteraad, is het belangrijkste. Via deze link kunt u de welstandsnota voor uw gemeente inzien. Ook bestaat er erfgoedbeleid. Dit is vastgelegd in de erfgoedverordening 2011. Via deze link kunt u lezen welk erfgoedbeleid uw gemeente voert. Naast de welstandsnota zijn er ook welstandscriteria opgenomen in het beeldkwaliteitplan Waterweide. In veel gevallen is ook het bestemmingsplan en ander ruimtelijke ordeningsbeleid voor de commissie relevant. De bestemmingsplannen kunt u via deze link vinden. De beoordelingskaders zijn naar onze mening over het algemeen goed toepasbaar en dragen bij aan de constructieve dialoog die we voeren met initiatiefnemers. De kaders maken duidelijk wat de gemeente wil bereiken met het kwaliteitsbeleid en bieden houvast bij de begeleiding en de beoordeling van plannen. In de loop van 2019 zijn wij echter wel een aantal verbeterpunten tegen gekomen. De duurzaamheidsopgave zal effect hebben op de kwaliteit van de openbare ruimte. De commissie adviseert na te denken hoe zonnepanelen en dergelijke vanuit de openbare ruimte zichtbare installaties geĂŻntegreerd kunnen worden in het architectonisch, stedenbouwkundig of landschappelijk ontwerp. Zijn er manieren om collectief zonne-energie op te wekken? Ruimtelijke kwaliteit gaat niet alleen over het ontwerp van de bebouwing. Het gaat ook over de situering van de bebouwing in de omgeving en de vormgeving van de plek. De commissie adviseert hierover mogelijkheden op te nemen in de welstandsnota. In de welstandsnota zijn de criteria voor het kleurgebruik beperkt voor wat betreft de reguliere welstandsgebieden. Ruimtelijke kwaliteit zit soms juist in kleine details. De kleurstelling van kozijnen kunnen bijvoorbeeld effect hebben op de expressie van de voorgevel en de samenhang tussen de bebouwing.
De commissie heeft diverse plannen behandeld voor huisvesting van arbeidsmigranten. Deze zijn van invloed op de beleving van het landschap. Ook constateert de commissie dat er vaak weinig aandacht wordt besteed aan de kwaliteit van de directe leefomgeving van de arbeidsmigranten terwijl daar in de reguliere woonopgave wel veel nadruk op ligt. In de welstandsnota zijn geen criteria opgenomen voor de beoordeling van de huisvesting.
12 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND STEDE BROEC PROJECT JAARVERSLAG 2019 PLAN BIJZONDER/GROOT
GROOTEBROEK
Stoeterij
Het betreft een plan voor een omvangrijke paardenstoeterij met een bedrijfswoning. De commissie meent dat een kloek gebouw van deze omvang op deze plek mogelijk is, gezien de weidsheid en de schaal van het landschap. Het eerste symmetrische ontwerp voor de woning refereerde volgens de commissie onvoldoende aan de typologie van een paardenstoeterij en bovendien domineerde de stal de woning. De stal is al omvangrijk, dus in vormgeving en materialisatie is terughoudendheid op zijn plaats. Ook gaf de commissie aan dat het ontwerp nog uit te veel verschillende elementen, materialen en kleuren bestond. In het uiteindelijke ontwerp zijn bovenstaande opmerkingen verwerkt. Het volume van de woning betreft één laag met een kruiskap. Er wordt een lichtgrijze gemêleerde gevelsteen toegepast en rieten dakbedekking. Een lichtgrijs gevlekte steensoort is niet streekeigen, maar in dit specifieke geval is dit echter wel mogelijk, omdat dit past bij het rieten dak, sprake is van een niet te lichte schreeuwerige kleur en de gevel voor het overige is uitgevoerd in gedekte kleuren. De stal heeft een eenvoudige en heldere vormgeving. De gevels van de eigenlijke stoeterij worden uitgevoerd in lichtgrijs hout en een zinken zadeldak. De voorgevel heeft een terugliggend, deels transparant midden travee. De zijgevels hebben een vast patroon van gevelopeningen.
13
De voor- en zijgevel van de paardenstal (MEMO i.s.m. Bouwbureau Schouten)
De voorgevel van de woning (MEMO i.s.m. Bouwbureau Schouten)
14 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND STEDE BROEC JAARVERSLAG 2019
Hoofdstuk 3 Wat wij u adviseerden in 2019 3.1 Cijfers De Adviescommissie Welstand Stede Broec heeft in 2019 advies uitgebracht over 53 aanvragen voor een omgevingsvergunning. In 2019 waren er 77 uitgebrachte adviezen. Bij 35% van de aanvragen kon in één keer een positief advies gegeven worden. Bij 37% van de planbehandelingen was de initiatiefnemer of ontwerper aanwezig. Het aantal preadviezen was in 2019 29 gevallen ten opzichte van 52 gevallen in 2018.
Naast het percentage plannen dat in één keer akkoord wordt bevonden, zijn er nog de plannen:
• waarop bij een preadvies 'akkoord op hoofdlijnen' wordt geadviseerd; • die worden 'aangehouden', omdat ze niet voldoen aan de indieningsvereisten; • met een 'niet akkoord, tenzij', die met een kleine wijziging akkoord zijn; • die vallen onder de kleine bouwinitiatieven en In 2019 heeft de Adviescommissie Welstand Stede Broec 53 vergunningaanvragen behandeld, die amtelijke worden getoetst. De waarvan complexe8 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met plannen die meerdere plannen worden aan de commissiebehandelingen voorgelegd. nodig hadden, was het totaal aantal planbehandelingen 77. Het aantal nieuwe plannen is met ca 13 % gedaald ten opzichte van 2018. Het aantal behandelingen bleef nagenoeg gelijk.
Aantal planbehandelingen
Aantal planbehandelingen Tabel 1 SOORT AANVRAAG Omgevingsvergunning
AANTAL AANVRAGEN
AANTAL BEHANDELINGEN
34
51
waarvan nieuwbouw
9
19
waarvan verbouwing
25
32
Preadvies*
17
23
Reclameaanvraag
1
2
Advies ruimtelijke plannen
1
1
Totaal
53
77
* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was 22.
Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren:
Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: Tabel 2 SOORT AANVRAAG 2019
2018
2017
52
0
Nieuwe aanvragen
45
Aanvragen van voorgaande jaren
8
Herhalingen
24
23
Totaal behandelingen
77
75
0
2019
2018
2017
44
52
Hoe vaak behandeld? Tabel 4 ADVIEZEN AAN B&W Totaal nieuwe aanvragen*
0
Totaal
53
77
* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was 22.
Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: 15 Tabel 2 SOORT AANVRAAG
2019
2018
2017
Nieuwe aanvragen
45
52
0
Aanvragen van voorgaande jaren
8
Herhalingen
24
23
Totaal behandelingen
77
75
0
2019
2018
2017
44
52
Hoe vaak behandeld? Hoe vaak behandeld? Tabel 4 ADVIEZEN AAN B&W Totaal nieuwe aanvragen*
0
Bij eerste behandeling akkoord
30 %
29 %
0%
Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)
14 %
31 %
0%
Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
11 %
6%
0%
Bij derde of verdere behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)
5%
10 %
0%
Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken
23 %
13 %
0%
Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning
18 %
12 %
0%
* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.
Op de gemeentepagina van Stede Broec op onze website zijn meer cijfers te vinden.
16 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND STEDE BROEC JAARVERSLAG 2019
De terreininrichting voor de huisvesting van tijdelijke werknemers. Nummer 1 betreft de huisvesting (Van Uffelen Advies)
Het ontwerp voor de huisvesting heeft een rustige vormgeving en terughoudend kleur- en materiaalgebruik, passend in de omgeving. Daarnaast is er veel aandacht besteed aan de inpassing in de direct aansluitende onbebouwde ruimte (Van Uffelen Advies)
17
3.2 Effect van de adviezen De adviezen zijn openbaar en worden uitgebracht De adviezen zijn openbaar en worden uitgebracht aan het college van B&W. In het jaar 2019 zijn alle adviezen van de commissie overgenomen door het college van B&W. De commissie heeft diverse plannen besproken voor huisvesting van tijdelijke werknemers. De commissie noemt hier graag een positief voorbeeld. De Traanbok is een voorbeeld van huisvesting waarbij aandacht is voor de kwaliteit van de leefomgeving. De positionering van de huisvesting houdt rekening met de kavelrichting. Het betreft een eenvoudig ontwerp van ĂŠĂŠn laag in rood metselwerk met een donker zadeldak. Het terrein rondom is ontworpen met groen, een terras en een sportveld.
18 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND STEDE BROEC JAARVERSLAG 2019
De 6 eilanden van Waterweide. Eiland 6 ligt in de zuidoosthoek.
De verkaveling voor Waterweide eiland 6.
19
3.3 Adviezen ruimtelijke plannen In 2019 is 1 ruimtelijk plan aan de orde geweest, dat van Waterweide eiland 6. 3.4 Kwaliteitsgesprekken, procesbegeleiding, beleidsontwikkeling De adviseurs van MOOI Noord-Holland doen meer dan hun werk in de gemeentelijke adviescommissies. Wij ondersteunen vrijwel alle gemeenten in Noord-Holland bij het behoud en de ontwikkeling van omgevingskwaliteit. Voor Stede Broec hebben wij geen ondersteunende activiteiten uitgevoerd. 3.5 Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland Medewerkers en bestuurders van Noord-Hollandse gemeenten kunnen bij het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland terecht met vragen over alles wat met erfgoed en cultuurlandschap te maken heeft. Het Steunpunt is een samenwerking tussen MOOI Noord-Holland en Stichting NMF en wordt mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Holland en de RCE. Het Steunpunt organiseert diverse netwerk- en kennisbijeenkomsten door het jaar heen en levert informatie over erfgoed in de Omgevingswet en het landschaps- en erfgoedbeleid van diverse overheden. Ook kunnen gemeenten concrete zaken voordragen voor een expertmeeting, een onderzoek of als interessant voorbeeldproject op het gebied van duurzaamheid en herbestemming of het inpassen van zonnevelden in een kwetsbaar cultuurlandschap. Kijk voor inspiratie en voorbeelden eens op www. steunpunterfgoednh.nl. En de Steunpunt-kaartviewer biedt een rijke bron aan informatie over allerlei erfgoedzaken, ook in uw gemeente.
De gemeente Stede Broec heeft geen gebruik gemaakt van het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland. De SED organisatie was bij diverse bijeenkomsten aanwezig. Bij de cursus over de omgevingswet op 14 mei, het erfgoedteam over bouwhistorisch onderzoek op 27 maart, het erfgoedteam over de toekomst van de openbare ruimte op 30 oktober, de bijeenkomst over historische verenigingen en de omgevingswet op 27 mei in de Beurs van Berlage, en de sessie over gezamenlijk beleid voor de Westfriese Omringdijk op 11 december.
20 PROJECT HERONTWIKKELING
BOVENKARSPEL
Vernieuwen naoorlogse woningbouw aan de La Reinelaan De commissie noemt in het jaarverslag het plan voor het herbouwen van een rijtje van 24 beneden en bovenwoningen aan de la Reinelaan, vanwege de toepassing van een energiezuinig bouwsysteem. Verduurzaming van woningbouw is een belangrijk thema in de hedendaagse bouwopgave. De nieuwbouw aan de La Reinelaan wordt in dezelfde massa en vorm teruggebouwd, maar nu met houtskeletbouw en steenwolisolatie. Tijdens de besprekingen is vooral aandacht besteed aan het kleur- en materiaalgebruik. In het eerste ontwerp was sprake van verschillende materialen en kleuren, met metselwerk op de kop, volkernplaten met houtmotief, trappen en balkons van geperforeerd staal en erfafscheidingen van plaatwerk. Hierdoor ontstond een onrustig beeld. Daarbij adviseerde de commissie om geen houtmotief te kiezen voor de gevels, maar een kleur die past bij het overig toe te passen gevelmateriaal en recht doet aan de omgeving. Bij het uiteindelijke ontwerp heeft de gevelbeplating één egale kleur, die ook wordt gebruikt voor de kozijnen. Het hekwerk van de trappen en balkons wordt in één kleur antraciet uitgevoerd.
Geveltekeningen van de La Reinelaan
21
Gevelaanzicht van de La Reinelaan
22 PROJECT KLEIN PLAN
BOVENKARSPEL
Terras bij winkelcentrum Streekhof Aan het grote plein naast de entree tot winkelcentrum Streekhof wordt een winkelpand getransformeerd tot horeca. Voor het pand komen een serre en een terras. De vraag die tijdens de vergadering is besproken, was of de transparante aanbouw zou aansluiten bij de karakteristiek van het winkelcentrum of zich juist hiervan zou losmaken. De ontwerper en aanvrager hebben ervoor gekozen om de serre en het terras af te laten wijken van het winkelcentrum. Opgave was voorts om van de serre en het terras een eenheid te maken. Dat is bereikt door het materiaalgebruik, een verhoogde vlonder waardoor terras en interieur in elkaar overlopen, en de afscheidende plantenbakken in samenhang met de serre te ontwerpen. De commissie vindt het terras een waardevolle aanwinst voor het grote plein en heeft waardering voor het heldere ontwerp. Er is een uitnodigende plek gecreĂŤerd.
De voorgevel van de horeca naast de entree tot het winkelcentrum (boven is de bestaande situatie en onder de nieuwe situatie)
23
De serre en het terras wijken af van het winkelcentrum in vormgeving en materiaalgebruik. Het is een krachtig, eenvoudig ontwerp. Terras en serre zijn een duidelijke eenheid door het eenduidige materiaalgebruik en het doorlopen van de vloer (Breg ontwerp en advies)
24 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND STEDE BROEC JAARVERSLAG 2019
Hoofdstuk 4 Evaluatie en aanbevelingen 4.1 Evaluatiegesprek portefeuillehouder Als onafhankelijk adviseur dragen wij bij aan een goede omgevingskwaliteit in uw gemeente. Die zorg delen we samen met de initiatiefnemers en met u als gemeente. Elk jaar bespreken we tijdens een evaluatiegesprek met de portefeuillehouder de belangrijkste ontwikkelingen binnen uw gemeente en formuleren we aandachtspunten voor de toekomst. Op 18 augustus vond dit jaarlijkse evaluatiegesprek plaats over het jaar 2019. In dit gesprek is het jaarverslag behandeld en is vooruit gekeken naar de komst van de Omgevingswet en de rol van de wettelijke gemeentelijke adviescommissie. Er is stilgestaan bij de VNG handreiking welke in februari is verschenen en de VNG model-verordening voor deze commissie waaraan MOOI Noord-Holland heeft meegewerkt. Er wordt afgesproken samen op te trekken richting invoering en de lijnen kort te houden. 4.2 Overige aanbevelingen door de commissie Vanuit haar ervaringen en inzichten doet de Adviescommissie Welstand Stede Broec nog de volgende aanbevelingen: • Het is van belang dat voor nieuwe ontwikkelingen vroegtijdig overleg plaats vind. Op deze wijze is het mogelijk een breed gedragen planontwikkeling op gang te brengen. Bovendien kan dan gebruikgemaakt worden van de expertise van de commissieleden die vanuit hun ervaring een doorzicht kunnen bieden naar de ruimtelijke consequenties van - vaak nog cijfermatige – uitgangspunten; • Beleg een paar keer per jaar een integraal moment voor de afdelingen ruimtelijke ordening, erfgoed en de commissie om (complexe) ontwikkelingen binnen de gemeente met elkaar voor te bespreken; • De commissie adviseert ook voor inrichtingsadviezen voor de openbare ruimte gebruik te maken van de kennis en ervaring van de commissie en voor stedenbouwkundige zaken haar eveneens als klankbord uit te nodigen; zij
bepleit een goede periodieke afstemming met de stedenbouwkundig adviseur van de gemeente en de afdeling die verantwoordelijk is voor het ruimtelijke beleid; • De commissie merkt dat de karakteristieken van de dorpse en landelijke linten onder druk staan. De in het bestemmingsplan opgenomen bebouwingsvlakken en -hoogten stroken veelal niet met de ambities die de gemeente verwoordt in de welstandsnota; • Blijf in uw gemeente steeds het debat voeren over de vraag hoe ruimtelijke kwaliteit, inclusief het cultureel erfgoed, kan worden ingezet als pijler voor de omgevingsvisie en het omgevingsplan. Hoewel bestaande beleidskaders, zoals de welstandsnota, na inwerkingtreding van de Omgevingswet automatisch onderdeel worden van het omgevingsplan (de zogenaamde ‘bruidsschat’), kan actualisatie van de huidige beleidskaders – gericht op een meer integrale, uitnodigende én meer inspirerende regelgeving – zeer nuttig zijn; • In 2021 zal de gemeenteraad moeten besluiten over de toekomst van de kwaliteitsadvisering, die begint na de invoering van de Omgevingswet. De kaders in de omgevingsvisie en het omgevingsplan zullen zeker aanleiding geven om de gemeentelijke adviescommissie constructiever en nog effectiever in te zetten. Eind dit jaar brengen wij samen met de VNG een handreiking uit over hoe dat zou kunnen. Het ambtelijke gesprek hierover is in uw gemeente al begonnen. Wij bevelen u aan begin volgend jaar met de VNG-handreiking in de hand het debat met ons te voeren; • Maak gebruik van de kennis en ervaring die aanwezig is bij medewerkers en adviseurs van het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland. Het Steunpunt is door provincie Noord-Holland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ingesteld om gemeenten te ondersteunen bij alle vragen die spelen rond (het
25
verduurzamen van) monumenten, cultuurlandschap, herbestemming en andere erfgoed-gerelateerde zaken. Het Steunpunt verwelkomt u graag tijdens activiteiten en bijeenkomsten. 4.3 Tot slot Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop de commissie Stede Broec aan de hand van de geldende beleidskaders, adviseert over goede omgevingskwaliteit binnen uw gemeente. Dit is een doel waar wij ons graag voor inzetten en aan bijdragen. We doen dat zoveel mogelijk in het openbaar en in dialoog met betrokkenen. De plannen in dit jaarverslag zijn slechts een greep uit de vele en uiteenlopende plannen waarover de commissie dit jaar heeft mogen adviseren. Wij nodigen u van harte uit om in 2019 bij ons binnen te lopen en zelf te ervaren hoe boeiend en genuanceerd de advisering over omgevingskwaliteit is.
26 PROJECT HOE IS HET MET?
GROOTEBROEK
Koninkrijkszaal In 2018 heeft de commissie enkele malen gesproken over de transformatie van de Koninkrijkszaal. De bestaande te transformeren kerk had in zichzelf een heldere compositie. Het eerste plan deed die oorspronkelijke helderheid teniet. Het uiteindelijke plan bouwt voort op de oorspronkelijke karakteristieken.
Koninkrijkszaal, oorspronkelijke situatie
De tekeningen van de Koninkrijkszaal, bestaande en nieuwe situatie
27
Koninkrijkszaal, nieuw situatie
28
Colofon Auteurs Kim Zweerink, coördinator Adviescommissie Welstand Stede Broec Met bijdragen van José van Campen, Woord en Plaats Jef Mühren, directeur MOOI Noord-Holland Dorine van Hoogstraten, adjunct-directeur MOOI Noord-Holland Primo Reh, communicatieadviseur MOOI Noord-Holland Basisontwerp Funcke Creatieve Partners Uitwerking IAAY | Merijn Groenhart MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit Alkmaar, oktober 2020
MOOI NOORD-HOLLAND ADVISEURS OMGEVINGSKWALITEIT Emmastraat 111 1814 DP Alkmaar T 072 520 44 59 info@mooinoord-holland.nl www.mooinoord-holland.nl @overmooinh