1
WELSTANDSCOMMISSIE UITGEEST JAARVERSLAG 2017
2 WELSTANDSCOMMISSIE UITGEEST JAARVERSLAG 2017
3
Voorwoord De inwoners van Uitgeest koesteren het dorpse karakter van hun woonplaats. De zee en de duinen zijn dichtbij. De waardering is groter naarmate men zich meer realiseert dat de Randstad, de stedelijke omgeving dichtbij zijn. De ambtelijke diensten van Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo zijn per 01.01.2017 samengevoegd. De werkorganisatie zal zich de komende jaren verder ontwikkelen. Er zal sprake zijn van maatwerk; elk dorp is verschillend De gemeente Uitgeest heeft inmiddels als eerste gemeente binnen de BUCH een ontwerp omgevingsvisie geformuleerd (Uitgeest 2030 “mooi, gezond, duurzaam”). Participatie is hierbij van groot belang geweest. Daarin worden 4 kernopgaven geformuleerd. Het gaat om het versterken van de ruimtelijke kwaliteit van de gemeente (1), een gezonde en vitale leefomgeving (2), voldoende geschikte woningen, goed bereikbaar en met goede voorzieningen rond het centrum en het station (3) en de transitie naar een duurzame, energiezuinige en klimaatbestendige gemeente in 2030 (4). In het dorp worden 6 ruimtelijke deelgebieden onderscheiden (Oude Dorp, woongebieden, stationslocatie, bedrijventerrein, Uitgeest aan het water en weidegebied/stellingzone).
De gemeente kiest ervoor om de aanwezige kwaliteiten per deelgebied te versterken en minder goed ontwikkelde plekken te verbeteren en waar nodig beter te verbinden. Voor elk deelgebied is een “gebiedsprofiel” beschreven met richtinggevende uitspraken (handreikingen voor mogelijke ontwikkelingen). In dit uitgebreide, helder geschreven document is aan de hand van de 4 kernopgaven een agenda met allerlei concrete actiepunten geformuleerd die inhoud geven aan de visie. In de commissie waren dit jaar vooral kleinere plannen. In dit jaarverslag worden onder andere behandeld de nieuwbouw van een woning aan Assum 7, de verbouw van een horecapand aan de Langebuurt 7 en de verbouw van een winkelpand aan de Middelweg 36. Het wethoudersoverleg in 2017 heeft plaatsgevonden op 20 april. Wethouder Zwarthoed verving daarbij wethouder Kloosterman. De samenwerking met de gemeentelijk plantoelichters, Patrick Monincx en Anneke Westerhof is dit jaar op goede wijze verlopen. Ir. Robbert Jan Wijntjes, voorzitter welstandscommissie Uitgeest
4 WELSTANDSCOMMISSIE UITGEEST JAARVERSLAG 2017
5
Inhoud 1.
Het totaal en de details
7
2.
Welstandscommissie Uitgeest
8
Nieuwbouw woning, Assum 7
12
3.
Adviezen; cijfers en effecten
14
Verbouw horecapand, Langebuurt 5-7
16
Beoordelingskaders
18
Verbouw winkelpand, Middelweg 36
20
5.
Op weg naar de Omgevingswet
22
6.
Evaluatie en aanbevelingen
27
Colofon
4.
28
6 WELSTANDSCOMMISSIE UITGEEST JAARVERSLAG 2017
7
Hoofdstuk 1 Het totaal en de details Omgevingskwaliteit in uw gemeente In dit jaarverslag vertellen we hoe de advisering door welstandscommissie Uitgeest in 2017 is verlopen en bespreken we de hoofdlijnen uit projecten waar we als commissie en organisatie aan werken. We gaan ook in op de rol van de ruimtelijke kwaliteitsadvisering in de komende Omgevingswet. Het totaal en de details Dit jaar waren de meeste plannen klein van omvang in de welstandscommissie. Tegelijkertijd is er achter de schermen door de gemeente en de bewoners hard samengewerkt om te komen tot de omgevingsvisie voor Uitgeest. Er was, met andere woorden aandacht voor het totaal, maar ook voor de details
8 WELSTANDSCOMMISSIE UITGEEST JAARVERSLAG 2017
9
Hoofdstuk 2 Commissie 2.1 De rol van de commissie De commissie adviseert over de ruimtelijke kwaliteit van de voorgelegde bouwplannen op basis van het gemeentelijk beleid (zie hoofdstuk 4 Beoordelingskaders). Ruimtelijke kwaliteit is niet alleen de uiterlijke verschijningsvorm van een gebouw of bouwwerk, maar gaat ook over de betekenis van een plan voor de plek. De commissie weegt in haar advisering af of het plan bijvoorbeeld ook sociale, duurzame of gebruikskwaliteiten met zich meebrengt. In de afweging spelen zowel publieke als private belangen. Als onafhankelijk adviseur van uw gemeente zien wij dat samenbrengen van deze publieke en private belangen, door middel van een constructieve dialoog, als onze belangrijkste opdracht. Het beste resultaat ontstaat als de commissie in staat wordt gesteld vanaf een vroeg moment mee te denken samen met de lokale ambtelijke specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw en erfgoed. Hiermee zetten we in op de ontwikkeling die door de Omgevingswet wordt aangejaagd; namelijk de overstap van sectorale welstands- en monumentencommissies naar brede adviescommissies met meerdere vormen van deskundigheid (zoals landschap, stedenbouw, architectuur, ruimtelijke ordening, cultuurhistorie en monumenten). 2.2 Deskundige adviseurs Het goed beoordelen en afwegen van alle aspecten van een bouwplan vraagt vakmanschap. De welstandscommissie Uitgeest is, in overleg met uw gemeente, samengesteld uit ervaren en vakbekwame adviseurs met kennis die nodig is binnen de gemeente Uitgeest. De adviseurs zijn onafhankelijk ten opzichte van de gemeentelijke organisatie en de bouwinitiatieven. De commissie is benoemd door de gemeenteraad. In 2017 bestond de commissie uit de volgende adviseurs:
Robbert Jan Wijntjes Stedenbouwkundige en voorzitter van de commissie. Als ervaren stedenbouwkundige heeft hij een grote hoeveelheid projecten begeleid. Hij heeft oa. de supervisie gehad over grote uitbreidingsplannen en heeft een aantal herstructureringsprojecten begeleid. Voor MOOI Noord-Holland is hij voorzitter van de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo en voor de commissie Kennemerland.
Marleen van Driel Architect, is in 2016 aan haar eerste jaar begonnen als commissielid van de welstandscommissie Castricum. Na ruim 10 jaar als architect bij Benthem Crouwel Architects te hebben gewerkt heeft zij haar eigen bureau opgericht en is zij betrokken geweest bij diverse projecten in binnen- en buitenland. Marleen is lid van de Adviescommissie voor Ruimtelijke Kwaliteit Heiloo en de commissie Kennemerland. Voor Uitgeest is zij gemandateerd architectlid
Ron Baltussen Architect. Directeur/mede-eigenaar bij Hooyschuur architecten + adviseurs. Ron heeft deel uitgemaakt van diverse commissies in Noord Holland. Ron is lid van de commissie Kennemerland en is gemandateerd lid van de Erfgoedcommissie van MOOI Noord Holland.
De commissie wordt ondersteund door: drs. Emmy Kanon
Anneke Westerhof
Beleidscoรถrdinator MOOI Noord-Holland
Plantoelichter gemeente Uitgeest
Patrick Monincx Plantoelichter gemeente Uitgeest
10 WELSTANDSCOMMISSIE UITGEEST JAARVERSLAG 2017
11
2.3 Werkwijze De welstandscommissie komt op maandag in de oneven weken van het jaar in Uitgeest en/of Alkmaar bij elkaar. De vergaderingen zijn openbaar; aanvragers maar ook belanghebbenden en geïnteresseerden zijn van harte welkom om een toelichting te geven of gewoon te luisteren. De commissie biedt een goede gespreksomgeving waar iedereen aan bod komt in het gesprek over omgevingskwaliteit. In 2017 was bij 25% van de planbehandelingen de initiatiefnemer of ontwerper aanwezig. Over het algemeen worden de plannen analoog gepresenteerd door de plantoelichter van de gemeente. Indien aanwezig licht de initiatiefnemer of de ontwerper het plan verder toe. De vergaderdata zijn te vinden op de speciale gemeentepagina van Uitgeest op www.mooinoord-holland.nl /gemeenten Gemandateerd architectlid Marleen van Driel en plantoelichter Patrick Monincx
Wethoudersgesprek over 2016
Opstellen van adviezen De commissie motiveert haar adviezen op basis van de geldende beoordelingskaders van het gebied (welstandsnota, beeldkwaliteitsplan etc.). Van elke planbehandeling stelt de commissiecoördinator, onder de verantwoordelijkheid van voorzitter, een advies op. Van belang is dat het advies begrijpelijk is voor iedereen; dus helder geschreven en zonder gebruik van onnodig vakjargon. De plantoelichter zorgt voor het openbaar maken en verspreiden van de adviezen richting het college, de aanvrager en eventuele andere belanghebbenden. Planregistratiesysteem De vergaderingen worden gepland en de adviezen worden gerubriceerd in een door MOOI Noord-Holland ontwikkeld planregistratiesysteem genaamd CorSys. Zowel de commissiecoördinator als de plantoelichter en de gemandateerde architectleden hebben toegang tot dit systeem en kunnen te allen tijde de geschiedenis van de planbehandeling raadplegen. Momenteel wordt een nieuw
verbeterd systeem voorbereid om de overstap naar volledig digitaal werken te kunnen maken. In 2018 zal dit nieuwe systeem in werking gaan onder de naam (MOOI) DARS (Digitaal Advies Registratie Systeem). De gemeenten kunnen hier optimaal gebruik van maken ook voor de plannen die ambtelijk beoordeeld worden. MOOI Noord-Holland zal de gebruikers begeleiden bij de toepassing ervan. Gemandateerde commissie Niet alle plannen worden door de voltallige commissie behandeld. Een architectlid van de commissie is gemandateerd voor de behandeling van de kleinere plannen. Hij komt eens in de veertien dagen op locatie voor de planbehandeling. Een plantoelichter van de gemeente legt kleinere plannen voor zoals verbouwingen, dakkapellen, schuttingen en kleine wijzigingen op eerder behandelde aanvragen. 75% van het aantal planbehandelingen werd de aanvraag door één commissielid beoordeeld. Eventueel kunnen plannen door de gemandateerde van de commissie aangehouden worden en in de volledige commissievergadering behandeld worden. 2.4 Contacten en activiteiten in de gemeente Overleg met Op 20 april 2017 had de commissie overleg met wethouder Zwarthoed die op dat moment vervanger was van wethouder Kloosterman. Er werd over nieuwe bouw ontwikkelingen gesproken. De commissie zou graag meer van deze ontwikkelingen willen vernemen. Het is voor een meer efficiënte en snellere afhandeling van belang om de commissie in een zo vroeg mogelijk stadium mee te nemen in het overleg. Bovendien kan de expertise van de commissie meegenomen worden in de ontwikkelingen.
12 PROJECT BIJZONDER PLAN
13
UITGEEST
Nieuwbouwwoning Assum 7 Het plan komt eerst bij de commissie als schetsplan voor een preadvies. De commissie juicht het toe om al voor een vergunningsaanvraag in gesprek te gaan om de mogelijkheden en de kans op meerwaarde te verkennen. De planbehandeling verloopt daarna een stuk sneller. In dit geval gaat het om de bouw van een nieuwe woning. Volgens de commissie is de massa mogelijk. In architectuur is het gevelbeeld enigszins onsamenhangend door de verschillende uitvoeringen van de kozijnen. Het advies is om in ieder geval de kozijnen in de achter- en in de voorgevel identiek te maken aan de raamkozijnen met de draaiende delen. De architect zal dit advies meenemen in een definitieve bouwaanvraag. Assum 7 voorzijde, Jan de Wit Architect BV
Assum 7 achterzijde, Jan de Wit Architect BV
Omgevingsvergunning Tabel 1 waarvan een monument SOORT AANVRAAG waarvan nieuwbouw Omgevingsvergunning verbouwing 15 waarvan een monument Preadvies* waarvan nieuwbouw
14 WELSTANDSCOMMISSIE UITGEEST JAARVERSLAG 2017
Hoofdstuk 3 Adviezen
93
2 AANTAL AANVRAGEN
2 AANTAL BEHANDELINGEN
10
67
15
93
55 2
76 2
4
10
6
15
Reclameaanvraag waarvan verbouwing
2
55
2
76
Overige vergaderonderwerpen Preadvies*
42
64
Totaal Reclameaanvraag
275
2105
* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was Overige vergaderonderwerpen 2 4 8.
Totaal
75
105
opzichte voorgaande jaren: is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was *Aantal Dit zijn planbehandelingen de preadviezen waarvoor ten nog geen omgevingsvergunningaanvraag 8.
3.1 Cijfers In 2017 heeft de Welstandscommissie Uitgeest 75 vergunningaanvragen behandeld, waarvan 9 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met plannen die meerdere behandelingen nodig hadden, was het totaal aantal planbehandelingen 105.
3.3 Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland De gemeente Uitgeest heeft ook gebruik gemaakt van het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland; een vraagbaak voor gemeenten met vragen over erfgoed, cultuurlandschap, omgevingswet en archeologie. Het Steunpunt is een samenwerking tussen MOOI Noord-Holland en Stichting NMF en wordt mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Holland en het RCE. Medewerkers van Noord-Hollandse gemeenten kunnen bij het Steunpunt terecht met vragen over alles wat met erfgoed te maken heeft, om te sparren over ingewikkelde kwesties of om mee te lezen met nieuwe beleidsstukken. Ook kunnen gemeenten concrete cases voordragen voor een expertmeeting, onderzoek of als interessant voorbeeldproject.
Het aantal nieuwe plannen is met ca 12 % gestegen ten opzichte van 2016. Het aantal behandelingen steeg met ca 5 % ten opzichte van het vorige jaar. Bij 48% van de aanvragen kon in één keer een positief advies gegeven worden, een stijging van 8% ten opzichte van 2016. Bij 25% van de planbehandelingen was de initiatiefnemer of ontwerper aanwezig.
Tabel 2 Aantal planbehandelingen ten opzichte SOORT AANVRAAG 2017voorgaande jaren: 2016 Aantal planbehandelingen ten opzichte van voorgaande jaren Nieuwe 66 59 Tabel 2 aanvragen Aanvragen van voorgaande jaren 2017 9 7 SOORT AANVRAAG 2016
2015 83 5 2015
Herhalingen Nieuwe aanvragen
30 66
34 59
28 83
Totaal behandelingen Aanvragen van voorgaande jaren
9105
7100
5116
Herhalingen
30
34
28
Totaal behandelingen
105
100
116
2016
2015
Vorm van behandelingen Vorm van behandelingen Tabel 3
Vorm van behandelingen VERDELING AANVRAGEN 2017 Totaal Tabel 3 behandelingen Gemandateerd behandeld VERDELING AANVRAGEN
105 2017
100 75 %
2016
116 51 %
2015
Aantal planbehandelingen Aantal planbehandelingen Tabel 1 SOORT AANVRAAG
AANTAL AANVRAGEN
AANTAL BEHANDELINGEN
Omgevingsvergunning
67
93
waarvan een monument
2
2
waarvan nieuwbouw
10
15
waarvan verbouwing
55
76
Preadvies*
4
6
Reclameaanvraag
2
2
Overige vergaderonderwerpen
2
4
Totaal
75
105
* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was 8.
Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren:
85 %
In de welstandscommissie Totaal behandelingen 105 100 116 23 % 41 % 12 % behandeld Gemandateerd behandeld 75 % 51 % 85 % In de geïntegreerde commissie In de welstandscommissie 23 % 41 % 12 % met monumentenleden 2% 8% 3% behandeld behandeld In de geïntegreerde commissie In 2015 werden 215 nieuwe aanvragen* beoordeeld. met monumentenleden 2 % Het aantal keren dat 8 %deze aanvragen behandeld 3 % werden tot Hoe vaak behandeld? Tabel 4 een eindadvies is als volgt: behandeld ADVIEZEN AAN B&W 2017 2016 2015 Tabel 4 Totaal nieuwe aanvragen* 66 59 83 ADVIEZEN AAN B&W 2015 2014 2013 Bij eerste behandeling akkoord 48 % 41 % 46 % Totaal nieuwe aanvragen* 215 173 166 Bij eerste behandeling niet Bij eerste behandeling akkoord 40 % 46 % 52 % akkoord tenzij (kleine aanpassing 18 % 8% 13 % Bij eerste behandeling niet nodig) 9% 5% 7% akkoord tenzij (kleine aanpassing Bij tweede behandeling akkoord nodig) 17 % 17 % 11 % (of niet akkoord tenzij) Bij tweede behandeling akkoord 12 % 8% 12 % Bij of verdere behandeling (of derde niet akkoord tenzij) 6% 12 % 5% akkoord (of niet akkoord tenzij) Bij derde of verdere behandeling 5% 6% 8% Nog in behandeling of definitief akkoord (of niet akkoord tenzij) niet akkoord of aanvraag 9% 15 % 23 % Nog in behandeling of definitief ingetrokken niet akkoord of aanvraag 26 % 20 % 16 % Plan wel akkoord op hoofdlijnen ingetrokken maar nog geen aanvraag voor 2% 7% 2% Plan wel akkoord op hoofdlijnen vergunning maar nog geen aanvraag voor 8% 14 % 5% * Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen. vergunning
Hoe Hoevaak vaakbehandeld? behandeld?
3.2 Effect van de adviezen De adviezen zijn openbaar en worden uitgebracht aan het college van B&W. In het jaar 2017 zijn alle adviezen van de commissie overgenomen door het college van B&W.
Tabel 2
67
* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.
Op www.mooinoord-holland.nl/cijferbijlageuitgeest2017 kunt u meer cijfers vinden.
t
16 WELSTANDSCOMMISSIE UITGEEST PROJECT JAARVERSLAG GROOT PLAN 2017
17
UITGEEST
Verbouw horecapand Langebuurt 5-7 Een vroegere horecagelegenheid wordt grondig verbouwd. De commissie
Langebuurt vooraanzicht, Studio Robin Sluijzer
waardeert dit initiatief. In eerste instantie worden de goot en de nok van het bijvolume verhoogd en meer als ĂŠĂŠn geheel met het hoofdvolume uitgevoerd. Aangezien het bestaande pand een duidelijk verschil in hoofd- en bijvolume heeft, vraagt de commissie om dit onderscheid ook aan te brengen in het nieuwe ontwerp. De nok van het bijgebouw zal lager uitgevoerd worden. Aan opmerkingen van de commissie betreffende de sprong in de dakgoten, het aansluitdetail goot-kozijn en de harmonie in de achtergevel wordt voldaan in de definitieve aanvraag. De hemelwaterafvoeren naast de dakkapellen worden in de spouw verwerkt; de dakgoot van het zij volume wordt lager gelegd dan het hoofd volume; de brede deur in de achtergevel wordt verschoven. Het hekwerk is aangepast naar verticale stijlen en daarmee subtieler uitgewerkt. Dit alles maakt dat in het geheel meer rust komt en dat de gevelindeling meer in harmonie is.
Langebuurt achteraanzicht, Studio Robin Sluijzer
Langebuurt, Studio Robin Sluijzer
18 WELSTANDSCOMMISSIE UITGEEST JAARVERSLAG 2017
19
Hoofdstuk 4 Beleid 4.1 Welstandsbeleid De welstandsnota, vastgesteld in 2011 door de gemeenteraad, vormt het belangrijkste beoordelingskader van de commissie. De adviezen worden gebaseerd op criteria uit deze nota die zijn opgesteld per welstandsgebied en type bouwwerk. Tevens zijn er algemene criteria voor bijzondere, onverwachte plannen. De welstandsnota bevat ook criteria voor het handhaven van reeds gerealiseerde bouwwerken, de zogeheten excessen. Er ligt een voorstel om de commissie uit te breiden met monumenten leden om tot een meer integrale en efficiĂŤnte werkwijze te komen.
Commissie met bezoek
4.2 Ruimtelijk beleid Het ruimtelijke beleid van Uitgeest wordt in belangrijke mate bepaald door de structuurvisie Uitgeest 2020 (vastgesteld 28 januari 2010). Dit document is leidend voor de vervaardiging van nieuwe plannen. De versterking van de functionele en ruimtelijke samenhang is belangrijk, men wil inbreidingslocaties benutten. In de structuurvisie zijn 8 locaties aangewezen. Daarbij dient een balans gevonden te worden tussen de omgeving en de opgave die moet worden gerealiseerd. Inbreiding dient altijd zorgvuldig plaats te vinden. Het structuurplan geeft onder andere een beschrijving (randvoorwaarden) van de projecten die de komende jaren tot uitvoering moeten worden gebracht. In 2017 is door de gemeente een omgevingsvisie opgesteld. In dit uitgebreide, helder geschreven document is aan de hand van de 4 kernopgaven een agenda met allerlei concrete actiepunten geformuleerd die inhoud geven aan de visie.
4.3 Aanvullingen op het huidige beleid In de loop van 2017 bleek dat de commissie onvoldoende handvatten vond ten aanzien van bebouwing op zij-erven. De gemeente Uitgeest werkt vaker mee aan bebouwing op zijerven. Er zijn hier echter nog geen criteria voor opgesteld. De gemeente is voornemens hier beleid voor te maken en heeft de commissie om haar advies gevraagd.
20 WELSTANDSCOMMISSIE UITGEEST PROJECT JAARVERSLAG KLEIN PROJECT2017
21
UITGEEST
Verbouwing winkelpand Middelweg 36 Het betreft de verbouwing van een winkelpand. Het plan zal worden begeleid door de gemandateerde architect van de commissie. De bestaande woning op de verdieping wordt ook opgeknapt. De voorgevel van de huidige woning is onderdeel van een buurgevel. Oorspronkelijk waren het twee losse gevels. De aanvrager is voornemens de gevel in de oorspronkelijk staat terug te bouwen. De commissie is positief over dit voorstel, maar geeft aan dat de gevel onlosmakelijk verbonden is met de buurgevel. De aanvrager geeft aan dat zij de voorkeur hebben om de nieuwe gevel in
Swan art&build
wit uit te voeren. De welstandsnota geeft aan dat materiaal en kleurgebruik in overeenstemming met de omgeving zijn. De straat bestaat overwegend uit bakstenen woningen. Om technische redenen is dat in deze situatie lastig. De commissie vindt een witte gevel denkbaar, maar geeft aan dat dit goed onderbouwd moet worden met voorbeelden uit de omgeving. Dit wordt door de architect in een laatste overleg gegeven. In dat overleg laat een aangepast ontwerp zien dat de zijgevel intussen meer harmonie heeft gekregen en bijdraagt aan het dorpse karakter van de omgeving
Swan art&build
22 WELSTANDSCOMMISSIE UITGEEST JAARVERSLAG 2017
23
Hoofdstuk 5 Op weg naar de Omgevingswet MOOIWAARTS MOOIWAARTS
Kwaliteitsstelsel uit Schetsboek voor een Omgevingsplan Op Kwaliteit
5.1 Goede omgevingskwaliteit De Omgevingswet wordt naar verwachting in 2021 van kracht. Dan zullen vertrouwde kaders, posities en instrumenten veranderen. Van sommige tradities zullen we afscheid nemen, andere werkwijzen worden verder ontwikkeld en vernieuwd. In een wereld die niet meer functioneert volgens sectorale kaders en lineaire processen, waar de lokale overheid uitnodigend en faciliterend te werk gaat, zullen we moeten zoeken naar de invulling van het begrip ‘goede omgevingskwaliteit’. Het begrip welstand verdwijnt uit de wet, de nieuwe term in de Omgevingswet is ‘het uiterlijk van bouwwerken’. De zorg voor het uiterlijk van bouwwerken moet geregeld worden in het omgevingsplan en daaraan gekoppelde beleidsregels. De oude scheiding tussen bestemmingsplan en welstand zal verdwijnen. De planologische bouwregels kunnen volledig worden geïntegreerd met de regels voor het uiterlijk van bouwwerken. En die beleidsregels kunnen worden verbreed tot beleidsregels voor ruimtelijke kwaliteit: erfgoed, stedenbouw, landschap, architectuur, openbare ruimte in onderlinge samenhang; of nog integraler beleidsregels voor omgevingskwaliteit, door ook duurzaamheid, gezondheid en veiligheid toe te voegen. Dit betekent natuurlijk ook nogal wat voor de uitvoering van kwaliteitsadvisering. Mooiwaarts De invoeringsdatum van de Omgevingswet is opgeschoven naar 1 januari 2021. Dat geeft even lucht, maar maakt de maatschappelijke urgentie van een nieuwe manier van werken niet minder. Daarom werkt MOOI NoordHolland intensief mee aan Mooiwaarts, een initiatief van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit. (zie ook www.mooiwaarts.nl) Met Mooiwaarts zijn we op zoek naar de invulling van het nieuwe kernbegrip ‘goede omgevingskwaliteit’ in de Omgevingswet. De inspiratie en kennis die we daarmee opdoen, stellen we graag voor
uw gemeente beschikbaar. Voor nu focussen we hierbij op onderdelen die tot op heden nog maar beperkt aandacht krijgen en die de uitwerking van het toekomstige ruimtelijk kwaliteitsbeleid direct beïnvloeden: het omgevingsplan en de invulling van de wettelijk verplichte gemeentelijke adviescommissie. 5.2 Omgevingsplan Op Kwaliteit In 2017 is met medewerking van MOOI Noord-Holland, het ‘Schetsboek voor een Omgevingsplan Op Kwaliteit’ gepresenteerd. In het Schetsboek worden tien principes voor het omgevingsplan uitgewerkt: 1. 2. 3. 4.
Voor en door mensen Publieke en private belangen Zorg voor cultureel erfgoed Zorg voor goede omgevingskwaliteit bestaande leefomgeving 5. Zorg voor goede omgevingskwaliteit nieuwe initiatieven 6. Doelen voor goede omgevingskwaliteit 7. Gebiedsgerichte kwaliteiten 8. Vergunningenstelsel 9. Interpretatie van open regels en beleidsregels 10. Per saldo meer waarde bij buitenplanse initiatieven De principes komen samen in een kwaliteitsstelsel dat private en publieke belangen samenbrengt. Het kwaliteitsstelsel bestaat uit vier velden waar het streven naar goede omgevingskwaliteit een leidende rol speelt: het initiatief, het werkproces, het omgevingsplan en de omgevingsvisie. In elk veld kunnen door de gemeente zelf instrumenten en processen worden geplaatst die de samenhang, consistentie en continuïteit van het stelsel als geheel bevorderen. Welke elementen dat zijn en hoe ze worden verbonden is niet in het
24 WELSTANDSCOMMISSIE UITGEEST JAARVERSLAG 2017
25
algemeen te zeggen. Het is afhankelijk van de lokale omgevingskwaliteiten, van uw ambities, uw maatschappelijke doelstellingen en de bestuurscultuur in uw gemeente. Wij gaan het komende jaar graag met u in gesprek over de uitwerking van het kwaliteitsstelsel en de tien principes voor het omgevingsplan. Voor meer informatie over onze activiteiten en advisering rondom de Omgevingswet of het downloaden van het Schetsboek, bezoek onze website www. mooinoord-holland.nl.
Evaluatiegesprek 12 maart 2018
5.3 Gemeentelijke adviescommissie Onder de Omgevingswet blijft de gemeente medeverantwoordelijk voor het aanzien van het landschap, de openbare ruimte en het uiterlijk van bouwwerken. De gemeente kan zich daarbij laten adviseren door de gemeentelijke adviescommissie, die de Omgevingswet introduceert, als opvolger van de monumentenen de welstandscommissie. In 2017 heeft MOOI Noord-Holland, samen met enkele gemeenten die als voortrekker willen optreden, de rol en samenstelling van deze gemeentelijke adviescommissie globaal verkend. De verplichte kern van de commissie bestaat uit enkele deskundigen op het gebied van de monumentenzorg, die bevoegd zijn te adviseren over de rijksmonumenten. Maar in de Memorie van Toelichting wordt benadrukt dat gemeenten de vrijheid hebben om een generieke adviescommissie te benoemen die adviseert over aspecten van omgevingskwaliteit bij het verlenen van omgevingsvergunningen. Ook kwaliteitsteams of supervisoren die zich specifiek richten op bijvoorbeeld (her) ontwikkelingsgebieden of bepaalde onderwerpen, zijn mogelijk (MvT Tweede Kamer, vergaderjaar 2013–2014, 33 962, nr. 3, p. 382).
In 2018 wil MOOI Noord-Holland in de geest van de Omgevingswet verder werken aan de ontwikkeling van deze brede adviescommissies voor omgevingskwaliteit. Zo’n brede commissie heeft deskundigheid in huis over verschillende aspecten van omgevingskwaliteit zoals erfgoed, stedenbouw, landschap, architectuur en openbare ruimte en is in staat is om complexe afwegingen te maken op deze aspecten. In maart 2018 organiseren we met ondersteuning van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en bureau Over Morgen de expertmeeting ‘Wie adviseert over goede omgevingskwaliteit’. Naar aanleiding daarvan werken we samen met geïnteresseerde gemeenten scenario’s uit die verschillende vormen van betrokkenheid van de adviescommissies tonen. We nodigen ook uw gemeente van harte uit om aan te haken bij dit project.
26 WELSTANDSCOMMISSIE UITGEEST JAARVERSLAG 2017
27
Hoofdstuk 6 Evaluatie en aanbevelingen 6.1 Evaluatiegesprek portefeuillehouder Als onafhankelijk adviseur dragen wij bij aan een goede omgevingskwaliteit in uw gemeente. Die zorg delen we samen met de initiatiefnemers en met u als gemeente. Elk jaar bespreken we tijdens een evaluatiegesprek met de portefeuillehouder de belangrijkste ontwikkelingen binnen uw gemeente en formuleren we aandachtspunten voor de toekomst. Op 12 maart 2018 vond dit jaarlijkse evaluatiegesprek plaats over het jaar 2017. Gesproken wordt over de werkwijze van de advisering van de welstandscommissie en het werkproces binnen de gemeente. Beide zijn in ontwikkeling. Vanuit de gedachte van de Omgevingswet zal er een discussie op gang komen over het beleid op kwaliteit. De advisering van de commissie gaat steeds meer van toetsend naar begeleidend. Daarom zijn bezoekers zeer welkom. Een integrale afweging wordt belangrijker. De ambtelijke procedures worden nu in BUCH verband opgenomen. Digitalisatie is belangrijk. Er is in 2017 gewerkt aan een Omgevingsvisie. De visie is nog niet vastgesteld. De inrichting van een Omgevingsplan wordt ter hand genomen. Hiervoor is een kwartiermaker ingesteld. Het gaat voornamelijk om kleine bouwplannen in Uitgeest. Grotere ontwikkelingen vallen te verwachten in het centrumgebied van de gemeente. De richtlijnen die hiervoor opgesteld worden, ontvangt de commissie graag. Een enkele keer betreft een aanvraag een monument. Er is nog steeds de wens om een geïntegreerde commissie Welstand en Monumenten in te stellen. 6.2 Overige aanbevelingen door de commissie Vanuit de ervaringen en inzichten doet de welstandscommissie Uitgeest nog de volgende aanbevelingen:
iedereen. De verbinding met de omgeving zou meer benadrukt moeten worden. Bij een bouwaanvraag wordt nog steeds vooral gekeken naar het bouwvlak, volume, bouwhoogten en dergelijke. En veel minder over hoe de bebouwing kan aanhaken aan de omgeving. • Vroegtijdig overleg met de stedenbouwkundige van de gemeente met betrekking tot voorgenomen (her) ontwikkelingslocaties kan haar vruchten afwerpen. Het overleg mondt uit in een kaderstellend advies met betrekking tot ruimtelijke- en beeldkwaliteit, waardoor er sprake is van vroegtijdige afstemming tussen de belangen van de openbare ruimte en die van de (potentiele) aanvrager. Deze adviezen worden gehanteerd als onderlegger voor de beoordeling door de commissie naast de welstandsnota, zodat er sprake is van een duidelijk en helder communicatief uitgangspunt. Dit werkt positief voor alle belanghebbende partijen. Het is aan te bevelen om dergelijk vroegtijdig overleg als standaard te hanteren. • Bedenk hoe een kwaliteitsstelsel onder de Omgevingswet voor Uitgeest eruit zou kunnen zien en welke instrumenten en processen daarvoor nodig zijn. Zorg voor samenhang en proportionaliteit. • Bespreek mede op basis van de recent vastgestelde omgevingsvisie de tien principes voor een omgevingsplan op kwaliteit en werk ze uit voor uw gemeente, als een ‘programma van eisen’ voor het omgevingsplan. •
• Bij een ontwerp/aanvraag zou vanuit zowel het individuele als het publieke belang gekeken kunnen worden. Een publiek belang van een goede leefomgeving voor
Maak gebruik van de kennis en ervaring die aanwezig is bij medewerkers en adviseurs van het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland en neem deel aan activiteiten en bijeenkomsten.
6.3 Tot slot Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop de welstandscommissie Uitgeest aan de hand van de geldende beleidskaders, adviseert over de omgevingskwaliteit en de ontwikkeling van het erfgoed binnen uw gemeente. Een doel waar wij ons graag namens uw gemeente voor inzetten en aan bijdragen. In het jaarverslag is een aantal plannen uit het jaar 2017 aan bod gekomen. Het is slechts een greep uit de vele en uiteenlopende plannen waarover de commissie op transparante en constructieve wijze heeft mogen adviseren. Onze werkwijze is het beste te ervaren door aan te schuiven. Wij nodigen daarom alle belangstellende uit om in 2018 een vergadering bij te wonen.
28
Colofon Auteur Emmy Kanon, coördinator welstandscommissie Uitgeest Met bijdragen van Robbert Jan Wijntjes, voorzitter welstandscommissie Uitgeest Marleen van Driel, architectlid welstandscommissie Uitgeest José van Campen, Woord en Plaats Jef Mühren, directeur MOOI Noord-Holland Dorine van Hoogstraten, adjunct-directeur MOOI Noord-Holland Marlous Ruiter, communicatiemedewerker MOOI Noord-Holland Basisontwerp Funcke Creatieve Partners Uitwerking Toprapport | Merijn Groenhart MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit Alkmaar, april 2018
MOOI NOORD-HOLLAND Emmastraat 111 1814 DP Alkmaar T 072 520 44 59 info@mooinoord-holland.nl www.mooinoord-holland.nl @overmooinh