4. Evaluatie en aanbevelingen

24 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2019

Hoofdstuk 4 Evaluatie en aanbevelingen

4.1 Evaluatiegesprek portefeuillehouder Als onafhankelijk adviseur dragen wij bij aan een goede omgevingskwaliteit in uw gemeente. Die zorg delen we samen met de initiatiefnemers en met u als gemeente. Elk jaar bespreken we tijdens een evaluatiegesprek met de portefeuillehouder de belangrijkste ontwikkelingen binnen uw gemeente en formuleren we aandachtspunten voor de toekomst. Op 2 juni vond dit jaarlijkse evaluatiegesprek plaats met Judith Michel – De Jong, burgemeester en portefeuillehouder monumentenzorg, erfgoed en archeologie en Rob Berkhout, portefeuillehouder ruimtelijke ordening/ontwikkeling. Het evaluatiegesprek heeft het karakter van een kennismakingsgesprek, omdat Judith Michel-De Jong net als burgemeester in functie is. Vanuit haar vorige functie als wethouder in de gemeente Hoorn is zij bekend met het werk van de commissie en met MOOI Noord-Holland. De belangrijkste uitkomsten van dat gesprek zijn hieronder samengevat:

Het is leuk om voor de gemeente Wormerland te werken gelet op het diverse karakter van de gemeente, waar de brede samenstelling van de commissie met deskundigheid op het gebied van architectuur, cultuurhistorie en erfgoed, landschap, openbare ruimte en stedenbouw uitstekend van pas komt. Naar aanleiding van het jaarverslag is van gedachten gewisseld over de volgende onderwerpen:

Het werken met een intaketafel en/of omgevingstafel, met aan tafel een architect-lid van de commissie, past in de filosofie van de Omgevingswet. De werkwijze is snel en leidt tot enthousiasme, bij alle betrokkenen en zeker ook bij initiatiefnemers, al is het nog wennen voor projectontwikkelaars. Er is met deze werkwijze invulling gegeven aan de aanbeveling uit het een vroeg stadium van plantontwikkeling in te brengen. Toch leidt deze werkwijze ook tot de aanbeveling om bij ‘intake’ al na te gaan welke deskundigheid bij het formuleren van de opgave aan tafel nodig is. Een optimale werkwijze wordt dit jaar verder ontwikkeld, met ruimte voor maatwerk en inbreng van de juiste expertise. Overwogen kan worden om de integrale commissie voorafgaand aan de intaketafel (digitaal) te raadplegen zodat de ‘persoon aan tafel’ goed is toegerust om verschillende aspecten van omgevingskwaliteit in te brengen. De commissie is op de hoogte van het beleid en de omgeving en bovendien in staat om snel te schakelen, zoals het voorbeeld van de Vermaning aan de dorpsstraat in Wormer laat zien;

Er wordt gewerkt aan een verbeterde versie van de concept erfgoednota, waar de commissie kritisch over was en die nu meer ‘Omgevingswet-proof’ wordt opgesteld;

Ook de aanbeveling uit het vorige jaarverslag om de ambitie van de gemeente voor de ontwikkelingslocatie aan de Veerdijk te bepalen is inmiddels opgevolgd, door middel van het kavelpaspoort;

De Zaanoevervisie wordt, in samenwerking met de supervisor MAAK Noord van Zaanstad, uitgewerkt in een beeldkwaliteitsplan. Ook de ontwikkeling van de Zaandriehoek wordt weer opgepakt, en door de complexiteit vooralsnog met de supervisor van MAAK Noord. Afgesproken wordt om op korte termijn de verbinding en samenwerking te organiseren tussen de supervisor Zaanoevervisie en de commissie; vorige jaarverslag om ‘omgevingskwaliteit’ in

Judith Michel – De Jong vraagt aandacht voor het belang van een structurele samenwerking tussen ruimtelijke ontwikkeling en erfgoed. Er zou in haar beleving een goede balans moeten bestaan tussen ‘beschermen en benutten/ beleven’ van erfgoed, waarbij de nadruk kan opschuiven naar benutten en beleven;

Deze structurele samenwerking zou, behalve in deze proactieve werkwijze, ook al vorm kunnen krijgen door nu al de verschillende beleidskaders samen te brengen in bijvoorbeeld een nota omgevingskwaliteit. Allereerst wordt de erfgoedverordening aangepast en daarna wordt een nota omgevingskwaliteit . Een casus aan de

Veerdijk geeft al blijk van een samenwerking tussen ‘erfgoed’ en ruimtelijke ordening. Drie opgaven; wijziging van het gebruik van een monumentaal gebouw, een verduurzamingsslag en een restauratie worden in één vergunning gecombineerd.

4.2 Overige aanbevelingen door de commissie Vanuit haar ervaringen en inzichten doet de Adviescommissie Welstand en Monumenten Wormerland nog de volgende aanbevelingen:

Blijf in uw gemeente steeds het debat voeren over de vraag hoe ruimtelijke kwaliteit, inclusief het cultureel erfgoed, kan worden ingezet als pijler voor de omgevingsvisie en het omgevingsplan;

Zet, in lijn met de meer integrale werkwijze met een intaketafel of omgevingstafel, ook vast stappen in de richting van integratie van beleidskaders. Hoewel bestaande beleidskaders, zoals de welstandsnota, na inwerkingtreding van de Omgevingswet automatisch onderdeel worden van het omgevingsplan (de zogenaamde ‘bruidsschat’), kan actualisatie van de huidige beleidskaders – gericht op een meer integrale, uitnodigende én meer inspirerende regelgeving – zeer nuttig zijn;

Start daarom met actualisatie van de welstandsnota, door deze te verbreden naar een nota ruimtelijke kwaliteit of omgevingskwaliteit. Omgevingskwaliteit is een dynamisch begrip en gaat over aspecten als cultuurhistorie en erfgoed, architectonische kwaliteit, kwaliteit van landschap, natuur en stedenbouwkundige kwaliteit;

De commissie stelt voor om een regelmatig overleg tussen de supervisor van de ontwikkelingsvisie Zaanoever te organiseren en biedt aan om bij deelontwikkelingen in dit gebied al vroeg in het proces van planontwikkeling te adviseren in plaats van een toetsende rol laat in het proces; In 2021 zal de gemeenteraad moeten besluiten over de toekomst van de kwaliteitsadvisering, die begint na de invoering van de Omgevingswet. De kaders in de omgevingsvisie en het omgevingsplan zullen zeker aanleiding geven om de gemeentelijke adviescommissie constructiever en nog effectiever in te zetten. Begin van dit jaar hebben wij samen met de VNG een handreiking uitgebracht over hoe dat zou kunnen. Het ambtelijke gesprek hierover is in uw gemeente al begonnen. Wij bevelen u aan dit najaar met de VNG-handreiking in de hand het debat met ons te voeren;

Maak gebruik van de kennis en ervaring die aanwezig is bij medewerkers en adviseurs van het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland. Het Steunpunt is door provincie Noord-Holland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ingesteld om gemeenten te ondersteunen bij alle vragen die spelen rond (het verduurzamen van) monumenten, cultuurlandschap, herbestemming en andere erfgoed-gerelateerde zaken. Het Steunpunt verwelkomt u graag tijdens activiteiten en bijeenkomsten.

4.3 Tot slot Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop de adviescommissie voor welstand en monumenten Wormerland, aan de hand van de geldende beleidskaders, adviseert over goede omgevingskwaliteit binnen uw gemeente. Dit is een doel waar wij ons graag voor inzetten en aan bijdragen. We doen dat zoveel mogelijk in het openbaar en in dialoog met betrokkenen. De plannen in dit jaarverslag zijn slechts een greep uit de vele en uiteenlopende plannen waarover de commissie dit jaar heeft mogen adviseren. Wij nodigen u van harte uit om bij ons binnen te lopen of ons digitaal te bezoeken en zelf te ervaren hoe boeiend en genuanceerd de advisering over omgevingskwaliteit is.