1
ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
2 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
'Ik vind het heel positief dat we er regelmatig op uit gestuurd worden om de situatie ter plekke te bekijken' Marijke Beek, architectuurhistoricus en commissielid
3
Voorwoord Wereldse Weide Jammer genoeg is de inschrijvingstermijn voor de gouden piramide 2018 gesloten, anders had ik graag het college van de gemeente Wormerland willen nomineren voor deze tweejaarlijkse rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap. De wijze hoe de gemeente het ontwikkelen van de nota cultuurhistorie heeft aangegrepen voor een indringende zoektocht naar de ruimtelijke identiteit is voorbeeldmatig voor veel kleine gemeenten. Goed voorbereide, inspirerende stadsgesprekken hebben die identiteit uiteindelijk, heel catchy, in een pakkende slogan met bijpassend beeld kunnen vatten. Goed opdrachtgeverschap is precies wat hieraan ten grondslag ligt. Het college toont zich met dit traject vooruitstrevend, slagvaardig en tegelijk kwetsbaar. Ook in onze commissie is cultuurhistorie een belangrijke drager geworden. Sinds 2016 is de behandeling van monumenten een integraal onderdeel van de commissie. Twee zeer ervaren leden, deskundig op het gebied van monumenten en cultuurhistorie/erfgoed, hebben de commissie versterkt. Zij bereiden de adviezen voor, vaak voorafgegaan door een bezoek ter plaatste. Dit helpt de papieren werkelijkheid te nuanceren, zo is te lezen in dit jaarverslag.
Niet voor niets had onze jaarlijkse excursie dit jaar de focus op Wormerland. Vergezeld door wethouder Elly Fens hebben we uitgevoerde plannen bezocht. De positieve vibe van de excursie spreekt hopelijk ook uit dit jaarverslag. Valt er dan helemaal niets te wensen? Openbare ruimte en landschap als onderdeel van de ruimtelijke opgaves: daar zou ik graag volgend jaarverslag heel positief over willen zijn. Marlies van Diest Voorzitter Adviescommissie Welstand en Monumenten Wormerland
4 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
5
Inhoud 1.
Thema 2017: De Zaanwand in Wormer
7
2.
Adviescommissie Welstand en Monumenten Wormerland
10
KLEIN PLAN, Sternstraat, Wormer
16
3.
Adviezen; cijfers en effecten
18
GROOT PLAN, Veerdijk, Wormer, herstel monumentale Zaanwand
24
4. Beoordelingskaders
27
MONUMENT OF HERBESTEMMING, Dorpsstraat 69, Jisp
28
5.
Op weg naar de Omgevingswet
30
BIJZONDER PLAN, De brug, Engewormer
34
6.
Conclusies en aanbevelingen
37
Colofon
38
6 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
Vooroverleg met erfgoeddeskundigen op locatie
7
Hoofdstuk 1 Thema 2017; De Zaanwand in Wormer Omgevingskwaliteit in uw gemeente In dit jaarverslag vertellen we hoe de advisering door de Adviescommissie Welstand en Monumenten Wormerland in 2017 is verlopen en bespreken we de hoofdlijnen uit projecten waar we als commissie en organisatie aan werken. We gaan ook in op de rol van de ruimtelijke kwaliteitsadvisering in de komende Omgevingswet. In dit eerste hoofdstuk beginnen we met een belangrijk thema in Wormerland, de Zaanwand. Erfgoed en cultuurhistorie leeft in Wormerland en steeds vaker zien we dat cultuurhistorie het uitgangspunt is van ontwikkelingen. De Zaanwand in Wormer Met de opening van het Noordzeekanaal in 1876 konden grondstoffen zoals rijst, cacao en hout op grote schaal aangevoerd worden naar de Zaanstreek. Tegelijkertijd zorgde de ontwikkeling van de stoommachine in het laatste kwart van de 19de eeuw voor een enorme schaalvergroting van de industrie. Vooral langs het noordelijk deel van de Zaan verrezen enorme industriecomplexen. Ter weerszijden van de Zaanbrug getuigen de monumentale panden van de rijstpellerijen van Hollandia en Lassie nog altijd van die industriĂŤle ontwikkeling. De opeenvolgende commissies spelen met hun advisering een cruciale rol voor het behoud en de herontwikkeling van dit cultuurhistorisch erfgoed. Een herontwikkeling van bedrijfspanden die meestal ook een herbestemming betekende. In 2017 hebben die ontwikkelingen niet stilgestaan.
8 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
Erfgoeddeskundigen op locatiebezoek Zaanwand
9
Lassie Het grote complex van Lassie aan de Veerdijk is meteen uniek te noemen omdat deze oorspronkelijke rijstpellerij een herbestemming kreeg voor de verwerking van rijstproducten, zoals de alom bekende Lassie Toverrijst. Om te zien hoe de moderne bedrijfsvoering in ingepast in dit monumentale complex is dit jaar een vertegenwoordiging van de commissie ter plaatse gaan kijken. Zij kon melden dat de rijstfabriek met groot respect voor het cultureel erfgoed binnen de monumentale gebouwen wist te opereren. Wel was al eerder duidelijk geworden dat er behoefte was aan meer ruimte voor de bedrijfsvoering, nadat eerder al gebouw Mercurius – oorspronkelijk ook van Lassie – opnieuw bij het complex was betrokken. Zo verscheen er aan de Lassiestraat in mei 2016 gereedgekomen loods “De Aanleg” en medio 2017 kwam het 2000 m2 grote opslagmagazijn op het terrein aan de Mercuriusweg gereed. Het ontwerp van het Zaanse architectenbureau FKG laat een sobere architectuur zien die met een kenmerkende geleding goed aansluit op het monumentale complex. De naam “Spatter’ die dit nieuwe gebouw kreeg, is ontleend aan de molen die ooit op dit terrein stond. Bij de excursie van de commissie bleek dat de positieve bevindingen op papier in werkelijkheid bewaarheid werden.
Hollandia De pakhuizen van de voormalige rijstpellerij Hollandia, westelijk van de Zaanbrug, kregen voor het merendeel al eerder een herbestemming. Alleen pakhuis “Bassein” wacht daar nog op. Een eerder vergund plan om hier appartementen in te realiseren werd nog niet gerealiseerd. Omdat er nu een aanvraag kwam dit plan te herzien, heeft een vertegenwoordiging van de commissie ter plaatse poolshoogte genomen. De uitkomst daarvan was dat een herindeling met smallere appartementen geen inbreuk zou geven op het monumentale pand. Positief was bovendien dat een aantal vensterluiken – waarvoor de duimen nog aanwezig zijn – het gevelbeeld straks verder gaan aankleden. Wanneer dit pakhuis straks gerestaureerd zal zijn, is de monumentale gevelwand aan de Veerdijk ter weerszijden van de Zaanbrug in zijn geheel een prachtige getuigenis van de bijzondere industriële architectuur.
10 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
Hoofdstuk 2 Adviescommissie 2.1 De rol van de commissie De adviseert over de ruimtelijke kwaliteit van de voorgelegde bouwplannen op basis van het gemeentelijk beleid (zie hoofdstuk 4 Beoordelingskaders). Ruimtelijke kwaliteit is niet alleen de uiterlijke verschijningsvorm van een gebouw of bouwwerk, maar gaat ook over de betekenis van een plan voor de plek. De commissie weegt in haar advisering af of het plan bijvoorbeeld ook sociale, duurzame of gebruikskwaliteiten met zich meebrengt. In de afweging spelen zowel publieke als private belangen. Als onafhankelijk adviseur van uw gemeente zien wij dat samenbrengen van deze publieke en private belangen, door middel van een constructieve dialoog, als onze belangrijkste opdracht. Het beste resultaat ontstaat als de commissie in staat wordt gesteld vanaf een vroeg moment mee te denken samen met de lokale ambtelijke specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw en erfgoed. Hiermee zetten we in op de ontwikkeling die door de Omgevingswet wordt aangejaagd; namelijk de overstap van sectorale welstands- en monumentencommissies naar brede adviescommissies met
meerdere vormen van deskundigheid (zoals landschap, stedenbouw, architectuur, ruimtelijke ordening, cultuurhistorie en monumenten). Klankbord ruimtelijke ontwikkelingen De Adviescommissie Welstand en Monumenten Wormerland (AWMW) adviseert uw gemeente ook over omgevingskwaliteit in brede zin en wordt ingezet als klankbord voor grote en beeldbepalende ruimtelijke ontwikkelingen, beeldkwaliteitplannen en cultuurhistorische opgaven. 2.2 Deskundige adviseurs Het goed beoordelen en afwegen van alle aspecten van een bouwplan vraagt vakmanschap. De AWMW is, in overleg met uw gemeente, samengesteld uit ervaren en vakbekwame adviseurs met kennis die nodig is binnen de gemeente Wormerland. De adviseurs zijn onafhankelijk ten opzichte van de gemeentelijke organisatie en de bouwinitiatieven. De commissie is benoemd door de gemeenteraad. In 2017 bestond de commissie uit de volgende adviseurs:
Marlies van Diest Landschapsontwerper en voorzitter heeft diverse opleidingen op het gebied van landschapsontwerp gevolgd. Zij voegt met haar eigen ontwerpbureau ervaring op het gebied van landschap en inrichting openbaar gebied toe aan de commissie. Door haar lidmaatschap van diverse kwaliteitsteams, als supervisor van enkele omvangrijke ontwikkelingen, brengt zij veel kennis in van het landschap en ‘de onbebouwde ruimte’ in het commissiewerk, waardevol voor de ontwikkeling naar een brede gemeentelijke adviescommissie omgevingskwaliteit.
Drs. Marijke Beek Architectuurhistoricus en werkt met haar eigen bureau aan opdrachten van de overheid op het gebied van erfgoed en cultuurhistorisch onderzoek, vaak op het snijvlak van inventarisatie, waardebepaling en ontwerp. Zij is lid van de Erfgoedcommissie van MOOI Noord-Holland en heeft ook ervaring met commissiewerk als voormalig lid van de Amsterdamse Raad voor de Monumenten en de Commissie voor Welstand en Monumenten van Amsterdam.
11
Bart Duvekot Afgestudeerd aan de TH-Delft, afdeling Bouwkunde, afstudeerrichting architectuur. Na zijn studie was hij tot 1987 werkzaam als Projectleider Stadsvernieuwing, Dienst Volkshuisvesting Amsterdam en tot 1989 op het architectenbureau Duinker & Van de Torre te Amsterdam. Na die tijd is hij zijn eigen zelfstandig architectenbureau gestart, met vele opdrachten in de woningbouw in opdracht van corporaties, woningbedrijven en projectontwikkelaars. Bart Duvekot is lid van de commissie Hoorn geweest en heeft ook brede ervaring met supervisierollen.
Drs. Johan Jacobs Architectuurhistoricus en vanwege zijn enorme kennis en ervaring op het gebied van Zaanse houtbouw en cultuurhistorie van de Zaanstreek van grote waarde voor de commissie. Hij heeft diverse publicaties op zijn naam staan, onder andere over de Bullekerk in Zaandam en over Houtbouw in Waterland.
Rob de Vries Architect en bouwhistoricus en met zijn eigen architectenbureau deskundig op het gebied van nieuwbouw maar ook op het gebied van hergebruik van oude gebouwen, restauraties, bouwhistorisch onderzoek en het oplossen van stedenbouwkundige vraagstukken. Zijn ervaring in verschillende commissies en als docent bouwhistorie aan de Hogeschool Utrecht is welkom in de commissie.
De commissie wordt ondersteund door: Drs. Ingrid Langenhoff Beleidscoรถrdinator Mooi Noord-Holland
Ing. Sjaak Schavemaker Plantoelichter gemeente Wormerland
12 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
Commissieleden Zaanstreek, ambtenaren en bestuurders gezamenlijk op excursie
13
2.3 Werkwijze De AWMW komt op dinsdag in de even weken van het jaar in het stadhuis van Zaanstad bij elkaar. De vergaderingen zijn openbaar; aanvragers maar ook belanghebbenden en geïnteresseerden zijn van harte welkom om een toelichting te geven of gewoon te luisteren. De commissie biedt een goede gespreksomgeving waar iedereen aan bod komt in het gesprek over omgevingskwaliteit. Over het algemeen worden de plannen [digitaal en analoog] gepresenteerd door de plantoelichter van de gemeente. Indien aanwezig licht de initiatiefnemer of de ontwerper het plan verder toe. Bij de grotere plannen schuiven ambtenaren van de afdeling ruimte en leefomgeving met stedenbouwkundige expertise aan tafel bij de commissie. Om de commissie te informeren en om informatie te krijgen over uitgangspunten voor ruimtelijke kwaliteit. Dat gebeurt bij voorkeur in een zo vroeg mogelijk stadium. De vergaderdata zijn te vinden op de speciale gemeentepagina van Wormerland op www.mooinoord-holland.nl/gemeenten. Opstellen van adviezen De commissie motiveert haar adviezen op basis van de geldende beoordelingskaders van het gebied (welstandsnota, beeldkwaliteitsplan etc.). Van elke planbehandeling stelt de commissiecoördinator, onder de verantwoordelijkheid van voorzitter, een advies op. Van belang is dat het advies begrijpelijk is voor iedereen; dus helder geschreven en zonder gebruik van onnodig vakjargon. De plantoelichter zorgt voor het openbaar maken en verspreiden van de adviezen richting het college, de aanvrager en eventuele andere belanghebbenden. Planregistratiesysteem De vergaderingen worden gepland en de adviezen worden gerubriceerd in een door MOOI Noord-Holland ontwikkeld planregistratiesysteem genaamd CorSys. Zowel de commissiecoördinator als de plantoelichter en
de gemandateerde architectleden hebben toegang tot dit systeem en kunnen te allen tijde de geschiedenis van de planbehandeling raadplegen. Momenteel wordt een nieuw verbeterd systeem voorbereid om de overstap naar volledig digitaal werken te kunnen maken. In 2018 zal dit nieuwe systeem in werking gaan onder de naam (MOOI) DARS (Digitaal Advies Registratie Systeem). De gemeenten kunnen hier optimaal gebruik van maken ook voor de plannen die ambtelijk beoordeeld worden. MOOI Noord-Holland zal de gebruikers begeleiden bij de toepassing ervan. Preadvies De commissie gaat bij grote, ingewikkelde of voorbeeldstellende bouwplannen graag al voor de vergunningaanvraag in gesprek met de initiatiefnemer om de mogelijkheden en de kans op meerwaarde te verkennen. Dat gebeurt binnen een zogenoemd preadvies. De kosten voor een preadvies wordt bij de uiteindelijke vergunningaanvraag verrekend met de legeskosten. De planbehandeling verloopt dan namelijk een stuk sneller. Gemandateerde commissie Niet alle plannen worden door de voltallige commissie behandeld. Onder verantwoordelijkheid van de commissie worden de kleine bouwplannen of de plannen met geringe invloed op het publieke domein door Bart Duvekot als vaste gemachtigde van de commissie, samen met de plantoelichter, beoordeeld. Deze digitale werkwijze is snel en efficiënt en levert de gemeente tijdwinst. Dit jaar is bij wijze van experiment gestart met een spreekuur voor initiatiefnemers van kleine plannen. Mensen kunnen rechtstreeks in gesprek gaan met Bart Duvekot en Sjaak Schavemaker, en op een laagdrempelige manier de kwaliteit van hun plan bespreken en zo verbeteren. De ervaringen zijn positief, zowel bij de commissie als bij de indieners en ambtenaren.
14 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
Uit: collectie MOOI in Noord-Holland, van Dirk] [Ochtendnevel - Spijkerboor
15
'Waar mijn collega’s bouwplantoetsers en ik erg tevreden over zijn is de snelle advisering van gemandateerde plannen. Hiermee kan de gemeente soms zeer snel tot een besluit komen, hetgeen door de burgers erg wordt gewaardeerd.' quote van plantoelichter
2.4 Contacten en activiteiten in de gemeente Excursie Op 19 september organiseerde de commissie Zaanstreek de jaarlijkse excursie, waarbij de route met name door Wormerland liep. Behalve commissieleden waren de ambtenaren van Zaanstad en OVER-gemeenten die regelmatig met de commissie overleggen daarbij aanwezig. Dit jaar was er ook bestuurlijke belangstelling. Wethouder Elly Fens is de hele excursie mee op pad geweest. De tocht was leerzaam door de deskundige toelichting en begeleiding van de specialisten en iedereen toonde interesse voor de vele locaties waar in de afgelopen jaren plannen zijn gerealiseerd. Het enthousiasme van de commissieleden werd nog verder aangewakkerd door de route langs het zo waardevolle cultuurhistorische landschap.
Bijzonder was ook de kruisbestuiving tussen de ambtenaren van Zaanstad en OVERgemeenten die zich bezighouden met planvorming langs de Zaan. Uiteraard is er op allerlei niveaus overleg tussen Zaanstad en Wormerland over de ontwikkelingen langs de Zaan. Vanuit het oogpunt van ruimtelijke kwaliteit en cultuurhistorie proberen we ook door middel van een excursie bij te dragen aan kennisuitwisseling en samenwerking op ambtelijk niveau. Belangrijke structuren en kernkwaliteiten houden zich niet aan gemeentelijke grenzen. Te gast bij workshop verhaallijn Wormerland Het steunpunt monumenten en archeologie Noord-Holland werd uitgenodigd om deel te nemen aan een workshop verhaallijn Wormerland, in het kader van het project erfgoedverhalen. Marlies van Diest was op 9 oktober hierbij aanwezig en heeft bijgedragen aan de zoektocht naar de ruimtelijke identiteit vanuit haar kennis van het cultuurhistorische landschap.
16 PROJECT GROOT PLAN
WORMER
8 Woningen Sternstraat Over de ontwikkeling van acht woningen in de Sternstraat tegenover het zwembad heeft de commissie een aantal constructieve kwaliteitsgesprekken gevoerd, zowel met de gemeente over de stedenbouwkundige visie, als met de architect en opdrachtgever over de keuze van de architectuurtypologie. Interessant aan dit proces is dat de zo kunstmatige scheiding tussen stedenbouw en architectuur is overbrugd. Er was in de procedure als vooroverleg ruimte voor een meer integrale benadering, waardoor de kwaliteiten van deze plek beter in het plan tot uitdrukking zijn gekomen. Het gaat in deze gesprekken dan over de oriĂŤntatie op de hoofdroute, de hoofdvorm, de knik in het blok, de architectonische uitwerking van de kopgevels, de inrichting van het voorterrein en de scheiding van openbaar en privĂŠterrein.
Volume ontwikkeling
aakt
gm
win
bou
e be
uw Nie
k af
wblo
bou
Troitoir loopt in lijn met trottoir belending
Volume schets
Eerste ontwerp acht woningen Sternstraat
17
'Door een goede discussie over stedenbouw en architectuur hebben we het plan op een hoger niveau kunnen tillen' Citaat architect
Uiteindelijke ontwerp acht woningen Sternstraat
18 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
Hoofdstuk 3 Adviezen; cijfers en effecten 3.1 Cijfers De AWMW heeft in 2017 advies uitgebracht over 87 aanvragen voor een omgevingsvergunning waarvan er 7 betrekking hadden op het vorig jaar. Dit aantal van 80 nieuwe aanvragen zijn er 20 meer ten opzichte van 2016. Bij 54 % van de aanvragen kon in ĂŠĂŠn keer een positief advies gegeven worden. Bij 25 % van de planbehandelingen was de initiatiefnemer of ontwerper aanwezig (ten opzichte van 23% in 2016).
Het aantal preadviezen was in 2017 10 gevallen
Aantal planbehandelingen (11,5%) ten opzichte van In 2017 heeftplanbehandelingen de Adviescommissie Welstand en Monumenten Wormerland 87 vergunningaanvragen behandeld, Aantal waarvan 7 betrekking hadden op aanvragen vanMonumenten voorgaande jaren. In verband met plannen die meerdere In 2017 heeft de Adviescommissie Welstand en Wormerland 87 vergunningaanvragen behandeld, behandelingen nodig hadden, was het totaal aantal planbehandelingen 128. waarvan 7 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met plannen die meerdere Het aantal nieuwe plannen is met 33totaal % gestegen ten opzichte van 2016. behandelingen nodig hadden, wasca het aantal planbehandelingen 128.Het aantal behandelingen steeg met ca 32 % ten opzichte van het vorige jaar Het aantal nieuwe plannen is met ca 33 % gestegen ten opzichte van 2016. Het aantal behandelingen steeg met
9 (15%) in 2016.
ca 32 % ten opzichte van het vorige jaar Tabel 1 Aantal planbehandelingen SOORT AANTAL AANVRAGEN Tabel 1 AANVRAAG
AANTAL BEHANDELINGEN
SOORT AANVRAAG Omgevingsvergunning
AANTAL AANVRAGEN 78
AANTAL BEHANDELINGEN 113
Omgevingsvergunning waarvan een monument
78
113
4
5
waarvan nieuwbouw een monument
4 31
538
nieuwbouw waarvan verbouwing
31 43
38 70
waarvan verbouwing Preadvies*
8
43
Preadvies* Overige vergaderonderwerpen
81
14 1
Overige vergaderonderwerpen Totaal
187
1128
70
14
* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen.128 Het totaal aantal preadviesaanvragen was Totaal 87 10. * Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was 10.
Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: Aantal ten ten opzichte voorgaande jaren: Aantalplanbehandelingen planbehandelingen opzichte van voorgaande jaren Tabel 2 Tabel 2 AANVRAAG SOORT 2017 2016 SOORT aanvragen AANVRAAG Nieuwe Nieuwe aanvragen Aanvragen van voorgaande jaren
2017 80 80 7
2016 60 60 8
2015 2015 97 97 5
Aanvragen van voorgaande jaren Herhalingen Herhalingen Totaal behandelingen
741 41 128
829 29 97
524 24 126
Totaal behandelingen
128
97
126
Vorm van behandelingen Vorm van behandelingen Tabel 3
Totaal
87
128
* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunningaanvraag is ontvangen. Het totaal aantal preadviesaanvragen was 10.
Aantal planbehandelingen ten opzichte voorgaande jaren: 19 Tabel 2 SOORT AANVRAAG
2017
2016
2015
Nieuwe aanvragen
80
60
97
Aanvragen van voorgaande jaren
7
8
5
Herhalingen
41
29
24
Totaal behandelingen
128
97
126
2016
2015
Vorm van behandelingen Vorm van behandelingen Tabel 3 VERDELING AANVRAGEN
2017
Totaal behandelingen
128
97
126
Gemandateerd behandeld
61 %
51 %
65 %
In de welstandscommissie behandeld
34 %
43 %
31 %
In de geĂŻntegreerde commissie met monumentenleden behandeld
5%
6%
4%
Hoe vaak behandeld? Hoe vaak behandeld? Tabel 4 Hoe vaak behandeld? ADVIEZEN AAN B&W Tabel 4 ADVIEZEN AAN B&W Totaal nieuwe aanvragen*
2017
2016
2015
2017 80
2016 60
2015 97
Totaal nieuwe aanvragen* Bij eerste behandeling akkoord
80
Bij eerste behandeling akkoord niet akkoord tenzij (kleine aanpassing Bij eerste behandeling niet nodig) tenzij (kleine aanpassing akkoord nodig) Bij tweede behandeling akkoord (of tweede niet akkoord tenzij) akkoord Bij behandeling (of niet akkoord tenzij) Bij derde of verdere behandeling akkoord niet akkoord tenzij) Bij derde(of of verdere behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij) Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag Nog in behandeling of definitief ingetrokken niet akkoord of aanvraag ingetrokken Plan wel akkoord op hoofdlijnen maarwel nogakkoord geen aanvraag voor Plan op hoofdlijnen vergunning maar nog geen aanvraag voor
60
54 %
97
62 %
68 %
54 % 1%
62 % 3%
68 % 4%
1%
3%
4%
15 %
10 %
8%
15 % 9%
10 % 10 %
8% 3%
9%
10 %
3%
19 %
15 %
13 %
19 %
15 %
13 %
3%
0%
3%
3%
0%
3%
* vergunning Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen. * Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.
Erfgoedaanvragen Erfgoedaanvragen Erfgoedaanvragen Tabel 5
ERFGOEDAANVRAGEN Tabel 5
2017
2016
2015
ERFGOEDAANVRAGEN Totaal aantal
2017 5
2016 3
2015 5
Totaal aantal rijksmonumenten
5
rijksmonumenten gemeentelijke monumenten
3 32
3
1 12
5
2 23
gemeentelijke monumenten 2 2 3 Op www.mooinoord-holland.nl/cijferbijlageWormerland2017 kunt u meer cijfers vinden.
20 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
Impressie
4
Impressie straatbeeld
21
3.2 Effect van de adviezen De adviezen zijn openbaar en worden uitgebracht aan het college van B&W. In het jaar 2016 zijn vrijwel alle adviezen van de commissie overgenomen door het college van B&W. 3.3 Advies grote ruimtelijke plannen In 2017 zijn een aantal grote ruimtelijke plannen of ontwikkelingen aan de orde geweest. In het vorige jaarverslag 2016 is het supervisietraject van de uitbreiding in de Knollendammerstraat in beeld gebracht. Ontwerpbegeleiding door Bart Duvekot ten aanzien van de stedenbouwkundige opzet en verschillende verkavelingsvarianten heeft geresulteerd in set kwalitatieve uitgangspunten. De stedenbouwkundige opzet liet ruimte voor een eigen architectonische stijl en vormgeving. Dit jaar is het plan voor de 44 eengezinswoningen, eveneens onder begeleiding van de vooruitgeschoven post van de commissie, nader uitgewerkt. Het schetsontwerp komt tegemoet aan de ambitie: een natuurlijke voortzetting van de Knollendammerstraat, door aan te sluiten bij het stratenpatroon en de dorpse schaal van het lint. De commissie heeft waardering voor de wijze waarop is gereageerd op de stedenbouwkundige organisatie en geeft nog een aantal aandachtspunten mee voor de definitieve uitwerking, met name gericht op de inrichting van het openbaar gebied en landschappelijke inpassing. 3.4 Kwaliteitsgesprekken, procesbegeleiding, beleidsontwikkeling De advieswerkzaamheden van MOOI NoordHolland voor behoud en ontwikkeling van omgevingskwaliteit in Noord-Holland gaat verder dan de gemeentelijke adviescommissies. Voor Wormerland hebben wij de volgende ondersteunende activiteiten uitgevoerd:
Procesbegeleiding: selectiecommissie Bibliotheeklocatie Talingstraat/ Kemphaanstraat. Rob de Vries heeft namens de commissie deelgenomen aan de selectiecommissie voor de Bibliotheeklocatie Talingstraat/ Kemphaanstraat, waar door de gemeente een prijsvraag voor is uitgeschreven. Vier partijen hebben daarvoor een ontwerp ingediend. Alle vier de ontwerpen zijn op 14 juni in het gemeentehuis door een speciaal samengestelde commissie beoordeeld. De beoordeling werd vooraf gegaan door een beoordeling van de stukken door de individuele commissieleden. Tijdens de gezamenlijk beoordeling is gewerkt van grote naar kleine schaal; eerst op stedenbouwkundige schaal, vervolgens architectuur, duurzaamheid en tenslotte prijsvorming. Van de vier ontwerpen zijn er twee al in de eerste ronde afgevallen. Stedenbouwkundig waren beide plannen zodanig ingericht dat de ruimte niet optimaal gebruikt werd en het ontwerp introvert was waarbij geen rekening is gehouden met de ontmoeting van de openbare ruimte. De twee overgebleven ontwerpen verschilde sterk van typologie. Een van de ontwerpen waren woningen met een zadeldak en lichtgrijze gevelstenen. Het ontwerp was wel evenwichtig maar vond geen aansluiting bij de omgeving of was zo sterk van karakter dat het in afwijking een kwalitatieve toevoeging was. Het tweede ontwerp dat op architectuur werd beoordeeld is meer kubistisch en heeft daardoor een relatie met de omliggende gebouwen die bestaan uit galerijflats. Het ontwerp sluit aan bij de architectuurstroming die zich laat inspireren door jaren 30 architectuur maar is daar geen slap aftreksel van. De beoordeling over duurzaamheid werd tijdens deze bijeenkomst niet onderzocht omdat er verschillende rekenmethoden werden gehanteerd die op dat moment niet voor
22 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
De stolpboerderij aan het Molenpad-voorzijde
De stolpboerderij aan het Molenpad-‘achterzijde’
23
duidelijkheid konden zorgen. Na rijp beraad is de keuze voor verdere uitwerking van het plan gevallen op het kubistische ontwerp waarbij werd aangetekend dat de oplossing van het parkeren nog nadere studie vraagt. Uiteindelijk bleek dat dit plan ook financieel de beste aanbieding had zodat dat geen argument was om de uitslag te herzien. Beleidsontwikkeling: ‘De Nieuwe Omgevingsambtenaar’ Vanuit OVER-gemeenten hebben Sjaak Schavemaker en Ernest Bressers deelgenomen aan de door ons georganiseerde bijeenkomst ‘De Nieuwe Omgevingsambtenaar’, waarin we de veranderende rol van de ambtenaar hebben verkend, in het licht van nieuwe Omgevingswet. Tijdens de bijeenkomst zijn de resultaten van het project Omgevingsplan Op Kwaliteit gepresenteerd (zie onder 5.). 3.6 Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland De gemeente Wormerland heeft ook gebruik gemaakt van het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland; een vraagbaak voor gemeenten met vragen over erfgoed, cultuurlandschap, omgevingswet en archeologie. Het Steunpunt is een samenwerking tussen MOOI Noord-Holland en Stichting NMF en wordt mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Holland en het RCE. Medewerkers van Noord-Hollandse gemeenten kunnen bij het Steunpunt terecht met vragen over alles wat met erfgoed te maken heeft, om te sparren over ingewikkelde kwesties of om mee te lezen met nieuwe beleidsstukken. Ook kunnen gemeenten concrete cases voordragen voor een expertmeeting, onderzoek of als interessant voorbeeldproject.
Wormerland beschikt over een interessant voorbeeldproject dat als inspiratie kan dienen voor dit soort vraagstukken. Het gaat om de al gerealiseerde herbestemming en restauratie van een stolpboerderij aan het Molenpad. Tijdens de excursie is het eindresultaat in al zijn glorie door de commissie bewonderd.
t
24 PROJECT GROOT PLAN
WORMER
Veerdijk Pakhuis 'Bassein' Wanneer het pakhuis ‘Bassein’ straks gerestaureerd zal zijn, is de monumentale gevelwand aan de Veerdijk ter weerszijden van de Zaanbrug in zijn geheel een prachtige getuigenis van de bijzondere industriële architectuur.
25
26 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
27
Hoofdstuk 4 Beoordelingskaders 4.1 Welstandsbeleid De welstandsnota, vastgesteld in 2004 door de gemeenteraad, vormt het belangrijkste beoordelingskader van de commissie. De adviezen worden gebaseerd op criteria uit deze nota die zijn opgesteld per welstandsgebied en type bouwwerk. Tevens zijn er algemene criteria voor bijzondere, onverwachte plannen. De welstandsnota bevat ook criteria voor het handhaven van reeds gerealiseerde bouwwerken, de zogeheten excessen. 4.2 Erfgoedbeleid De gemeente Wormerland beschikt over een groot aantal (gebouwde) monumenten en over waardevol cultuurlandschap en heeft in de Erfgoedverordening 2010 vastgelegd hoe met het erfgoed van Wormerland wordt omgegaan. In het kader van een aanvraag omgevingsvergunning voor een ingreep aan een monument wordt advies ingewonnen bij de AWMW. De adviezen over ingrepen aan (Rijks-) monumenten baseert de commissie op de redengevende omschrijving, waarin de monumentale waarden van het monument worden beschreven. De commissie beoordeelt of met het bouwplan deze monumentale waarden (voldoende) worden gerespecteerd en in stand gehouden. En de commissie denkt graag mee met initiatiefnemers over oplossingsrichtingen om de monumentale waarden zo goed mogelijk voor de toekomst te bewaren. Het proces is van belang en de commissie heeft waardering voor het gegeven dat het ‘meedenken’ door de commissie goed wordt gefaciliteerd door de gemeente. In het streven van de gemeente Wormerland om de identiteit van de gemeente Wormerland als uitgangspunt te nemen voor de op te stellen Omgevingsvisie is in 2017 het project ‘Erfgoed en Verhalen’ gestart, met een workshop ‘Verhaallijnen’. Zoals in het voorwoord valt te lezen heeft de voorzitter van de commissie, Marlies van Diest, vanuit haar expertise als landschapsontwerper een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan beide bijeenkomsten.
4.3 Actualisatie en integratie van beleid De welstandsnota stamt uit 2004 en is aan actualisatie toe. Enerzijds omdat er sinds 2004 een aantal grotere locaties zijn ontwikkeld aan de hand van beeldkwaliteitsplannen en het welstandsbeleid weer op een plek verzameld zou moeten worden in een nieuwe nota. Anderzijds is er aanleiding om de identiteit van Wormerland nadrukkelijker in het welstandsbeleid en zo mogelijk in integraal ruimtelijk kwaliteitsbeleid tot uitdrukking te laten komen. Naast de Zaanwand met zijn monumenten zijn de dijken, de linten en het cultuurlandschap identiteitsdragers van Wormerland. Wij willen aanbevelen om in aanloop naar de omgevingswet vast stappen te zetten, door het welstandsbeleid en het erfgoedbeleid vast te integreren in een nieuwe nota ‘ruimtelijke kwaliteit’ of ‘omgevingskwaliteit’.
28 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND PROJECT JAARVERSLAGOF 2017 MONUMENT HERBESTEMMING
JISP
Dorpsstraat 69 Verbouwing Een restauratie- en verbouwplan voor een pannenkapberg in Jisp werd in 2017 aan de Commissie voor Welstand en Monumenten van Wormerland voorgelegd. Het gebouw - een gemeentelijk monument uit 1905 - staat achter op het erf van een woonhuis in het dorpslint. Een pannenkapberg bestaat uit een vierkantsconstructie, net als stolpboerderijen, en heeft grotendeels met pannen bedekte, gesloten gevels rondom. Ooit waren er tientallen pannenkapbergen in Noord-Holland. In 2003 waren er nog 12 over (waarvan vier in Jisp). Nu zijn er nog zes, waarvan Dorpsstraat 69 in Jisp het enige overgebleven exemplaar is. Dit gebouw is dus, alleen al vanwege de zeldzaamheid, van groot belang. Het had al enige tijd geleden zijn functie verloren en verkeerde in matige staat. De commissie was positief over het voorgelegde plan, omdat het bijzondere karakter van het gebouw bij deze herbestemming tot woonhuis vrijwel intact zou blijven. In de gevels werden geen vensters toegevoegd en het vierkant bleef een open ruimte. Alleen in de - niet zichtbare - achtergevel kwam een uitsnede in het dak ten behoeve van lichttoetreding. De gemeente vroeg de commissie daarop om het advies nader te motiveren, omdat een woonfunctie in tweede lijn normaal gesproken niet wordt toegestaan. Met name werd gevraagd in hoeverre de herbestemming de bestaande kwaliteiten zou aantasten en hoe de commissie stond tegenover een eventuele verplaatsing van het gebouw. De monumentenleden zijn daarop ter plekke gaan kijken. Daar bleek, nog meer dan op tekening aangegeven kon worden, dat het bijzondere karakter van dit unieke bouwwerk met dit plan in stand zou blijven. Verrassend was hoe nauwgezet het aansloot op het bestaande interieur en de constructie. De typerende ligging aan vaarsloot of insteekhaven om het hooi aan te voeren, laat bovendien de oorspronkelijke functie zien. Op die manier is het gebouw dus verankerd in zijn omgeving. De commissie heeft de gemeente per brief laten weten dat de monumentwaarden door het gemaakte restauratieplan zeker niet worden geschaad en dat zij adviseert de kapberg niet te verplaatsen.
29
De stolpboerderij aan het Molenpad-voorzijde De erfgoeddeskundigen van de commissie op locatiebezoek bij de kapberg in de Dorpsstraat.
30 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
31
Hoofdstuk 5 Op weg naar de Omgevingswet 5.1 Goede omgevingskwaliteit De Omgevingswet wordt naar verwachting in 2021 van kracht. Dan zullen vertrouwde kaders, posities en instrumenten veranderen. Van sommige tradities zullen we afscheid nemen, andere werkwijzen worden verder ontwikkeld en vernieuwd. In een wereld die niet meer functioneert volgens sectorale kaders en lineaire processen, waar de lokale overheid uitnodigend en faciliterend te werk gaat, zullen we moeten zoeken naar de invulling van het begrip ‘goede omgevingskwaliteit’. Het begrip welstand verdwijnt uit de wet, de nieuwe term in de Omgevingswet is ‘het uiterlijk van bouwwerken’. De zorg voor het uiterlijk van bouwwerken moet geregeld worden in het omgevingsplan en daaraan gekoppelde beleidsregels. De oude scheiding tussen bestemmingsplan en welstand zal verdwijnen. De planologische bouwregels kunnen volledig worden geïntegreerd met de regels voor het uiterlijk van bouwwerken. En die beleidsregels kunnen worden verbreed tot beleidsregels voor ruimtelijke kwaliteit: erfgoed, stedenbouw, landschap, architectuur, openbare ruimte in onderlinge samenhang; of nog integraler beleidsregels voor omgevingskwaliteit, door ook duurzaamheid, gezondheid en veiligheid toe te voegen. Dit betekent natuurlijk ook nogal wat voor de uitvoering van kwaliteitsadvisering. Mooiwaarts De invoeringsdatum van de Omgevingswet is opgeschoven naar 1 januari 2021. Dat geeft even lucht, maar maakt de maatschappelijke urgentie van een nieuwe manier van werken niet minder. Daarom werkt MOOI NoordHolland intensief mee aan Mooiwaarts, een initiatief van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit. (zie ook www.mooiwaarts.nl) Met Mooiwaarts zijn we op zoek naar de invulling van het nieuwe kernbegrip ‘goede omgevingskwaliteit’ in de Omgevingswet. De inspiratie en kennis die we daarmee opdoen, stellen we graag voor
uw gemeente beschikbaar. Voor nu focussen we hierbij op onderdelen die tot op heden nog maar beperkt aandacht krijgen en die de uitwerking van het toekomstige ruimtelijk kwaliteitsbeleid direct beïnvloeden: het omgevingsplan en de invulling van de wettelijk verplichte gemeentelijke adviescommissie. 5.2 Omgevingsplan Op Kwaliteit In 2017 is met medewerking van MOOI Noord-Holland, het ‘Schetsboek voor een Omgevingsplan Op Kwaliteit’ gepresenteerd. In het Schetsboek worden tien principes voor het omgevingsplan uitgewerkt: 1. 2. 3. 4.
Voor en door mensen Publieke en private belangen Zorg voor cultureel erfgoed Zorg voor goede omgevingskwaliteit bestaande leefomgeving 5. Zorg voor goede omgevingskwaliteit nieuwe initiatieven 6. Doelen voor goede omgevingskwaliteit 7. Gebiedsgerichte kwaliteiten 8. Vergunningenstelsel 9. Interpretatie van open regels en beleidsregels 10. Per saldo meer waarde bij buitenplanse initiatieven De principes komen samen in een kwaliteitsstelsel dat private en publieke belangen samenbrengt. Het kwaliteitsstelsel bestaat uit vier velden waar het streven naar goede omgevingskwaliteit een leidende rol speelt: het initiatief, het werkproces, het omgevingsplan en de omgevingsvisie. In elk veld kunnen door de gemeente zelf instrumenten en processen worden geplaatst die de samenhang, consistentie en continuïteit van het stelsel als geheel bevorderen. Welke elementen dat zijn en hoe ze worden verbonden is niet in het
32 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
MOOIWAARTS MOOIWAARTS
Kwaliteitsstelsel uit Schetsboek voor een Omgevingsplan Op Kwaliteit
33
algemeen te zeggen. Het is afhankelijk van de lokale omgevingskwaliteiten, van uw ambities, uw maatschappelijke doelstellingen en de bestuurscultuur in uw gemeente. Wij gaan het komende jaar graag met u in gesprek over de uitwerking van het kwaliteitsstelsel en de tien principes voor het omgevingsplan. Voor meer informatie over onze activiteiten en advisering rondom de Omgevingswet of het downloaden van het Schetsboek, bezoek onze website www. mooinoord-holland.nl. 5.3 Gemeentelijke adviescommissie Onder de Omgevingswet blijft de gemeente medeverantwoordelijk voor het aanzien van het landschap, de openbare ruimte en het uiterlijk van bouwwerken. De gemeente kan zich daarbij laten adviseren door de gemeentelijke adviescommissie, die de Omgevingswet introduceert, als opvolger van de monumentenen de welstandscommissie. In 2017 heeft MOOI Noord-Holland, samen met enkele gemeenten die als voortrekker willen optreden, de rol en samenstelling van deze gemeentelijke adviescommissie globaal verkend. De verplichte kern van de commissie bestaat uit enkele deskundigen op het gebied van de monumentenzorg, die bevoegd zijn te adviseren over de rijksmonumenten. Maar in de Memorie van Toelichting wordt benadrukt dat gemeenten de vrijheid hebben om een generieke adviescommissie te benoemen die adviseert over aspecten van omgevingskwaliteit bij het verlenen van omgevingsvergunningen. Ook kwaliteitsteams of supervisoren die zich specifiek richten op bijvoorbeeld (her) ontwikkelingsgebieden of bepaalde onderwerpen, zijn mogelijk (MvT Tweede Kamer, vergaderjaar 2013–2014, 33 962, nr. 3, p. 382).
In 2018 wil MOOI Noord-Holland in de geest van de Omgevingswet verder werken aan de ontwikkeling van deze brede adviescommissies voor omgevingskwaliteit. Zo’n brede commissie heeft deskundigheid in huis over verschillende aspecten van omgevingskwaliteit zoals erfgoed, stedenbouw, landschap, architectuur en openbare ruimte en is in staat is om complexe afwegingen te maken op deze aspecten. In maart 2018 organiseren we met ondersteuning van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en bureau Over Morgen de expertmeeting ‘Wie adviseert over goede omgevingskwaliteit’. Naar aanleiding daarvan werken we samen met geïnteresseerde gemeenten scenario’s uit die verschillende vormen van betrokkenheid van de adviescommissies tonen. We nodigen ook uw gemeente van harte uit om aan te haken bij dit project.
t
34 PROJECT GROOT PLAN
WORMER
Brug Engewormer 10 Aan het einde van het jaar is het ontwerp van de nieuwe Bartelsluisbrug door de commissie beoordeeld. Met name het proces is opnieuw van belang geweest om tot een passend ontwerp van de brug zelf te komen maar vooral tot een brug die goed is ingepast in deze omgeving. De ontwerpuitgangspunten zijn in een vroeg stadium met de commissie besproken en op basis van dit advies zijn er stedenbouwkundige randvoorwaarden opgenomen in het bestemmingsplan; waaronder een groene inpassing. Het ontwerp van de brug zelf, een ophaalbrug met een historiserende vormgeving voldeed aan de uitgangspunten. Wel vraagt de commissie om aan beide zijden de brugdelen door te trekken zodat de brug beter wordt verankerd op het land en niet lijkt te zweven tussen de oevers. De commissie onderschrijft ook de intenties van de groenstructuurvisie Bartelsluis, waarin de visie over de landschappelijke inpassing van brug is weergegeven. Een concreet terreininrichtingsplan ontbreekt echter bij het uitgewerkte plan, waardoor de commissie nog niet overtuigd is dat deze visie ook zijn weerslag krijgt in de uitvoering. In een dergelijk proces is de uiteindelijke beoordelende rol van de commissie daarmee eveneens van belang, om daadwerkelijk de landschappelijke inpassing ook te bereiken.
35
Uit groenstructuurvisie Bartelsluis; groene inpassing brug
36 ADVIESCOMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WORMERLAND JAARVERSLAG 2017
Hoofdstuk 6 Evaluatie en aanbevelingen 6.1 Evaluatiegesprek portefeuillehouder Als onafhankelijk adviseur dragen wij bij aan een goede omgevingskwaliteit in uw gemeente. Die zorg delen we samen met de initiatiefnemers en met u als gemeente. Elk jaar bespreken we tijdens een evaluatiegesprek met de portefeuillehouder de belangrijkste ontwikkelingen binnen uw gemeente en formuleren we aandachtspunten voor de toekomst. Op 19 februari 2018 vond dit jaarlijkse evaluatiegesprek plaats over het jaar 2017. De belangrijkste uitkomsten van dat gesprek zijn: • Nabeschouwing van en complimenten over het zorgvuldige traject ‘cultuurhistorie en landschap’; aansluitend bij de identiteit van Wormerland en vanuit de inhoud worden accenten aangebracht. Een positievere benadering dan de ‘minder regels’ benadering. In de Omgevingswet zijn er kansen om het beleid in elkaar te schuiven. • Mevrouw Fens geeft aan dat het project als kernwaarden van Wormerland heeft gedefinieerd; behoud cultuurhistorische waarden, landschap en kleinschaligheid. In de nieuwe (concept-) Zaanoevervisie, vast te stellen door de nieuwe Raad, zijn deze kernwaarden al zichtbaar. Landschap en Erfgoed staan ook in de MRA op de agenda en samenwerking in de regio op dit onderwerp wordt gezocht. In dat verband geeft Jef Mühren een toelichting van voorbeelden uit de regio die al voorsorteren op de Omgevingswet door het beleid in elkaar te schuiven, als de Omgevingsnota Beemster, Omgevingsnota Purmerend en de duurzame nota uiterlijk van bouwwerken van Waterland. MOOI Noord-Holland is ook betrokken bij regionale samenwerking in de gemeenten Waterland, Edam-Volendam, Beemster en Purmerend, Zaanstad en de VNG over het onderwerp ‘verduurzamen (monumentale) gebouwen’, zie ook de website voor de
startnotitie ‘Duurzaam Waardevol’. Wormerland zou kunnen starten met integratie van beleid in een nieuwe nota ruimtelijke kwaliteit of nota omgevingskwaliteit, en kan wellicht ook aansluiting zoeken bij het project ‘Duurzaam Waardevol’, dat mogelijk een vervolg krijgt. • Ten aanzien van het stuk over de kapberg in Jisp uit het jaarverslag wordt meegedeeld dat er nog geen besluit is genomen over deze specifieke aanvraag. Over dit onderwerp wonen/bouwen in de tweede linie volgt beleidsontwikkeling in het volgende college. Het proces zoals gevolgd bij de kapberg was overigens goed en zorgvuldig en precedentwerking gaat niet uit van dit toch unieke voorbeeld. • Ook de implementatie van de Omgevingswet wordt toegelicht aan de hand van de onderwerpen ‘afwegingsruimte’, ‘motiveringsplicht’ en de ‘gemeentelijke adviescommissie’. De taak van deze gemeentelijke adviescommissie, op zijn smalst de beoordeling Rijksmonumentenactiviteiten, zou verbreed kunnen worden naar een rol met ook beoordeling van (cultuur-)landschap en Openbare Ruimte. Bij OVER-gemeenten start een nieuw afdelingshoofd Leefomgeving (L.O.F.) en gevraagd wordt om hem te betrekken bij de te organiseren kwartiermakers-bijeenkomst Omgevingswet. In dit verband wordt ook gewezen op een te houden expertmeeting (datum nog niet bekend) ‘Wie adviseert over goede omgevingskwaliteit? • Dit gesprek heeft ook tot doel om het college ervaring en kennis uit deze periode over te dragen aan de opvolgers in het nieuwe college. Mevrouw Fens neemt dit advies ter harte en zal dat in het college aan de orde stellen.
37
• Als laatste wordt kort stilgestaan bij het recente advies over het hotel ‘Kalverschans’ en de uitnodiging van de commissie om in gesprek te gaan met het college over de kwaliteitsambities op deze locatie. De heer Saelman is verhinderd om deel te nemen aan dit gesprek, maar het college komt snel terug op de uitnodiging.
6.2 Overige aanbevelingen door de commissie Vanuit de ervaringen en inzichten doet de AWMZ nog de volgende aanbevelingen: • Ga voort op de weg om de AWMW breed in te zetten op het stimuleren en inspireren van initiatiefnemers ten behoeve van het bereiken van een goede omgevingskwaliteit, door middel van het inrichten van een zorgvuldig proces, met daarin ruimte voor kwaliteitsgesprekken. • Probeer om de noodzakelijke actualisatie van de welstandsnota en de inzichten en resultaten uit het project ‘erfgoed en verhalen’ over de identiteit van Wormerland vast te integreren in een nieuwe beleidsnota ‘ruimtelijke kwaliteit’ of ‘omgevingskwaliteit’. • Organiseer in uw gemeente een maatschappelijk debat over de maatschappelijke doelstellingen van de Omgevingswet: een gezonde en veilige leefomgeving met een goede omgevings-kwaliteit. Wat verstaan burgers, ondernemers, bestuurders, maatschappelijke organisaties en deskundigen hieronder? Wat vindt men belangrijk? • Bedenk hoe een kwaliteitsstelsel onder de Omgevingswet eruit zou kunnen zien en welke instrumenten en processen daarvoor nodig zijn. Zorg voor samenhang en proportionaliteit.
• Bespreek de tien principes voor een omgevingsplan op kwaliteit en werk ze uit voor uw gemeente, als een ‘programma van eisen’ voor het omgevingsplan. • Maak gebruik van de kennis en ervaring die aanwezig is bij medewerkers en adviseurs van het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland en neem deel aan activiteiten en bijeenkomsten. 6.3 Tot slot Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop de AWMW, aan de hand van de geldende beleidskaders, adviseert over de omgevingskwaliteit en de ontwikkeling van het erfgoed binnen uw gemeente. Een doel waar wij ons graag namens uw gemeente voor inzetten en aan bijdragen. In het jaarverslag is een aantal plannen uit het jaar 2017 aan bod gekomen. Het is slechts een greep uit de vele en uiteenlopende plannen waarover de commissie op transparante en constructieve wijze heeft mogen adviseren. Onze werkwijze is het beste te ervaren door aan te schuiven. Wij nodigen daarom alle belangstellende uit om in 2018 een vergadering bij te wonen.
38
Colofon Auteur Ingrid Langenhoff, coördinator Adviescommissie Welstand en Monumenten Wormerland Met bijdragen van Marlies van Diest, Marijke Beek, Johan Jacobs, Rob de Vries José van Campen, Woord en Plaats Jef Mühren, directeur MOOI Noord-Holland Dorine van Hoogstraten, adjunct-directeur MOOI Noord-Holland Marlous Ruiter, communicatiemedewerker MOOI Noord-Holland Basisontwerp Funcke Creatieve Partners Uitwerking Toprapport | Merijn Groenhart MOOI Noord-Holland adviseurs omgevingskwaliteit Alkmaar, februari 2018
MOOI NOORD-HOLLAND Emmastraat 111 1814 DP Alkmaar T 072 520 44 59 info@mooinoord-holland.nl www.mooinoord-holland.nl @overmooinh